Logboek 2022/4 Oorlog, corona, gasprijs

De geometrische beelden van Winiarski op de Kriekenmarkt. Links op de achtergrond ons huis (foto Ruud van Engelen)

Direct naar

het laatste

verslag

Wat zal het laatste kwartaal van 2022 ons brengen? We gaan een bijzondere herfst in. Door alle onzekerheden van oorlog, hoge inflatie, stijgende energieprijzen en een nieuwe coronagolf is het leven ingrijpend veranderd. Poetins invasie in een soevereine staat brengt Europa terug naar de nachtmerries van dood en gebrek van honderd jaar geleden. Dark age ahead. Ik had dat niet voor mogelijk gehouden en ik ben niet de enige die had verwacht dat in deze nieuwe eeuw gewelddadig nationalisme en imperiale dwaasheden van ons continent verdwenen zouden zijn. Helaas!

Mijn lezing op het 10-jarig bestaan van de Gorcumse Poëzieroute in Restaurant Metropole.(foto: Anna)

Zaterdag 01-10-2022

De viering gistermiddag van het 10-jarig bestaan van onze poëzieroute was een succes. Restaurant Metropole, geliefd bij Gorcummers, had de achterzaal voor ons ingericht met zitjes en statafels. De zaal vulde zich met circa 50 genodigden waaronder wethouder Polatli van (onder meer) kunst & cultuur. Om drie uur startten we met een lezing van mij als voorzitter, waarin ik terugkeek op die 10 jaren, de oprichting en op de successen en de tegenslagen. Helaas kregen we in het begin de beamerprojectie niet op gang, vooral omdat ik hem niet in Power Point had gezet. Dan was het eenvoudig geweest. Tja, gebrek aan ervaring, ik sprak vroeger veel in het openbaar - uit het hoofd zelfs - maar nu al vijftien jaar niet meer. Na wat gehaspel dat me nerveus maakte kwam het gelukkig toch goed op gang. Daarna een leuke lezing van neerlandica Kila van der Starre van de universiteit van Utrecht over kunst in de openbare ruimte. Daarin had ze ook aandacht voor onze Gorcumse route.

     Na de pauze bracht het Gorcumse multitalent Izak Boom bekende Nederlandse gedichten die hij op muziek had gezet. De receptie na afloop was erg levendig. Ik heb zelfs een paar al jaren slepende controverses met een paar mensen bijgelegd, zo zie je maar. De hele viering gaf welkome publiciteit voor onze route; ik denk dat we er goed aan hebben gedaan. (Vandaag staat er al een stukje over het jubileum in De Stad Gorinchem). 's Avonds keken de bestuursleden en hun partners bij een smakelijk diner in het zaaltje terug op een geslaagd evenement. Op een gegeven moment heb ik zelfs uit mijn hoofd uit Shakespeare gedeclameerd en later ook nog over quantumfysica gedebateerd. Dan weet je wel hoe laat het was. Gelukkig heb ik niet het Friese volkslied gezongen.

Poetin hield gisteren onder de vergulde kroonluchters van de Sint Joriszaal in het Kremlin een lange en krankzinnige toespraak, die ging over de raarste dingen: satanisme, homoseksuelen die kinderen opvoeden, rente, genetisch gemanipuleerd voedsel, de opiumoorlogen, de Indianen in Amerika en die dicht in de buurt kwam van een oorlogsverklaring aan de Verenigde Staten. Het is hem in de bol geslagen. Hij beloofde dat Rusland een ‘antikoloniale beweging’ zal leiden tegen Amerikaanse hegemonie en hintte opnieuw op de inzet van kernwapens. De verhoudingen verscherpen. De 27 regeringsleiders van de Europese Unie verklaarden direct na de toespraak de annexatie ‘nooit te erkennen’. Ook kondigden ze meteen extra sancties tegen Rusland aan, net als de VS deden. Zelensky reageerde op Poetins toespraak door een versneld lidmaatschap van de NAVO aan te vragen. Ondertussen verlieten al een kwart miljoen jonge mannen Rusland om de oorlog te onwijken. 'Met het oproepen van 300 duizend (mogelijk zelfs een miljoen) reservisten pleegt Poetin inbreuk op het stilzwijgende ‘contract’ dat hij met de Russen heeft: jullie bemoeien je niet met de politiek, in ruil daarvoor zorg ik voor welvaart, stabiliteit en veiligheid', schrijft Bert Lanting in De Volkskrant. Het grootste risico voor Poetin vindt hij dat de eerste mobilisatiegolf op het slagveld weinig of niets oplevert. Gezien de gedemoraliseerde sfeer in het leger en het chaotische verloop van de mobilisatie is dat niet ondenkbaar en inderdaad, terwijl Poetin gisteren sprak moesten zijn soldaten vluchten uit het gebied rond de strategische plaats Lyman. Daar zouden 5000 Russen in de val zitten.

     Nu heeft Poetin wederrechtelijk 20 procent van Oekraïens grondgebied bij Rusland gevoegd. Een ongekende landroof. Poetins woordvoerder Dmitri Peskov zei vrijdag tegen journalisten dat een aanval op de geannexeerde gebieden gelijk staat aan een aanval op de Russische Federatie. De angst groeit dat Poetin zal besluiten tot de inzet van tactische nucleaire wapens, als de situatie aan het front niet kan worden gestabiliseerd. Dan ligt een nieuwe wereldoorlog om de hoek. Een vraag: zou, nu Rusland eenzijdig een groot deel van Oekraïne annexeert, reden kunnen zijn voor de NAVO om dat land inderdaad versneld lid te maken? Zodat, waar Rusland een offensief op de geannexeerde provincies als een aanval op zichzelf beschouwt, een NAVO-lidmaatschap voor Kiev een artikel 5-bescherming zou bieden. Is dat niet evenredig? Hm. Na het middaguur komt het nieuws met berichten dat Oekraïne inderdaad Lyman heroverd heeft.

De energieleveranciers hielden de wettelijk verplichte termijn van 30 dagen niet aan bij het verhogen van hun tarieven. De grote bedirjven zoals Vattenfall, Enecom Essent en Greenchoice gaven toe en laten de nieuwe variabele tarieven later ingaan. Dat doet ook onze eigen leverancier. Ze gaan niet op 1 oktober in maar op 7 november. Op 8 oktober krijgen we daar bericht over. Reken je echter niet rijk: de bedrijven zullen de dagen van dit extra uitstel zeer waarschijnlijk doorberekenen in de nieuwe tarieven. Je schiet er dus niks mee op.

     Overigens wordt vandaag bekend dat Gazprom stopt met de levering van gas aan Italië. Het bedrijf geeft de schuld aan Oostenrijk; een doorzichtige poging Europese landen tegen elkaar op te zetten. Voor de oorlog in Oekraïne was Rusland goed voor zo'n 45 procent van het gasverbruik in Italië. In juni was dit gedaald naar 25 procent.

Vandaag een fraaie herfstdag. Voor de havendienst is het winterseizoen begonnen. De vissers zijn ook weer terug.  Luidruchtige golfers hebben een soort manifestatie op de stadswallen. Joelen en zingen, ze hadden er plezier in. Laten die kakkers op hun golfveldjes blijven. We krijgen Tessa, Lina-Mae en Nikita met baby Zaila op bezoek. Naar het begin van dit kwartaal

Na de herovering van Lyman trekt Oekraïne op naar Kreminna en een blokkade van de snelweg P66.

Zondag 02-10-2022

Wat een afgang voor Poetin! De zoveelste. Op de dag nadat hij feestelijk de annexatie van vier Oekraïense regio's viert, verliest hij het strategisch belangrijke stadje Lyman. Oekraïne zet zijn opmars direct voort en zal proberen de grote stad Kreminna nog te veroveren voordat kou en regen het terrein moeilijk begaanbaar maken. Rusland lijkt zich nauwelijks voorbereid te hebben op de verdediging ervan, vertrouwend in de verdedigingslinie van Yampil en Lyman, die nu beide in Oekraïense handen zijn. Vanuit Kreminna kan de P66-snelweg naar de Russische stad Belgorod in het noorden gecontroleerd worden. Samen met de inspanningen vanuit Koepjansk en het Oekraïense leger dat vanuit het westen komt, is dat doel volgens analist Robert Bor binnen handbereik. De P66 is een belangrijke aanvoerroute van troepen en materiaal voor de Russen. Kreminna is ook een springplank naar de grote steden Roebizhne, Lysychanksk en daarna naar Severodonetsk. Bor: 'Het aantal Russische verdedigers is beperkt. De verdedigers die er zijn, zijn aangeslagen en op de vlucht. Er zijn geen goede plaatsen waar een nieuwe linie kan worden opgebouwd, de Russen zullen achter de feiten aan blijven lopen.' Het grootste probleem voor Oekraïne is volgens Bor 'nog steeds de rasputitsa met zijn diepe, ondoordringbare modder. Pas na het modderseizoen, in de winter, kan het tempo weer opgepakt worden. Dat biedt Rusland de kans zich in te graven en te versterken.' Hij vermoedt dat de Russen zich zullen terugtrekken achter de linies van vóór 24 februari, de dag van hun inval. 'Deze lijn is versterkt en heeft al acht jaar succesvol dienst gedaan.' Maar je kunt de vraag stellen hoe sterk die oude linies nog zijn tegen een Oekraïens leger dat ditmaal uitgerust is met effectieve langeafstandsystemen zoals HIMARS.

     Het zou opnieuw een geweldige afgang voor Poetin en het Kremlin zijn. Waarom is Rusland is verdreven uit Lyman?, vraagt Hubert Smeets zich af. Hij toont erbij een verbluffend filmpje. 'Omdat er in Rusland “van top tot teen wordt gelogen”, probeerde een voormalig commandant op de Russische televisie te zeggen. Daarom deze aftocht, die niet alleen "een militaire maar ook een politieke mijlpaal” is..... tuut tuut tuut.'

     Een van de grote vragen is of Poetin en zijn regime zo'n beschamend échec kunnen overleven. Een democratische revolte uit de bevolking verwacht ik niet; wel machteloze volksopstanden die met geweld neergeslagen worden. Geen oranje-revolutie in Rusland. Wel een paleiscoup ven de FDP, de geheime diensten en/of de legertop. Of dat meer vrijheid en democratie zal brengen is maar helemaal de vraag. En een verslagen en verarmd land kan nog steeds gevaarlijk blijven, zeker omdat het nog altijd kernwapens heeft.

Een droge zondag met zon en wolken. Ik verdiep me in het gedoe rond Khadija Arib. Helaas weten we nog steeds niet wat die klachten nu precies behelzen. Ik had altijd veel respect voor Arib, een geestige vrouw en een gewaardeerd parlementsvoorzitter. Natuurlijk had ze ook haar minder leuke manieren, maar waarom moet dat pas na anderhalf jaar aan de orde komen? En dan nog wel anoniem. Hoe laf. Nooit in mijn leven ben ik op anonieme brieven ingegaan. Die kreeg ik heus wel. Wie niet voor zijn of haar opvattingen wil staan, kan genegeerd worden. Het zou nu gaan om een wraakactie, zeggen sommigen, omdat Arib het onderzoek naar het coronabeleid zou gaan leiden. Hm.

     Twitteraar Chris Aalberts vraagt zich snedig af of Bergkamp, die altijd de afscheidsbrieven van vertrekkende kamerleden pleegt voor te lezen, dat deze keer ook zal doen met die van Arib. Overigens dacht ik altijd dat het personeel van de Tweede Kamer onder de griffier viel en niet onder de voorzitter of het presidium. De griffier is het hoofd van het ambtelijke apparaat van het parlement. Dat is in deze tijd Simone Roos, maar van haar hoor je niks. Het komt me voor dat Bergkamp, als voorzitter te vaak onhandig en zonder veel overwicht, zich hier vergaloppeert. Ook de PvdA reageert ongeloofwaardig. Volgens geruchten zal Bergkamp vanavond aftreden. Dat zou ik niet betreuren. Arib mag van mij dan terugkeren, zelfs als voorzitter, maar dat zal ze wel niet doen. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 03-10-2022

De update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, was over de maand september +0,28 graden Celsius hoger dan het langjarig gemiddelde van 1991 - 2020. Een weinig lager dan in augustus (+0,28). De lineaire trend van stijging sinds 1979 blijft gelijk en bedraagt nog steeds +0,13 graden per decennium (+ 0,11 boven de oceanen en + 0,18 boven de continenten). Bij ons is het niet erg koud, integendeel, we hebben de kachel nog niet aan gehad.

Gisteravond, we keken tv in de kamer, kreeg ik gelijdelijk aan pijn in mijn keel met hoesten. Meteen desinfecteren met een Strepsil, is mijn devies. 's Nachts in bed, toen ik het koud had - koorts? - nam ik er nog een en vanmorgen was het over. Toch deden we een coronazelftest, omdat Anna vandaag op baby Zaila moest passen. Bij een positieve uitslag had dat niet door kunnen gaan. Groot probleem voor Nikita, die haar praktijkjaar verloskunde doet. Maar het probleem deed zich niet voor; de test was negatief.

Na de herovering van het stadje Lyman boekte het Oekraïense leger nieuwe successen. Ze hebben in het noorden van Cherson met succes een doorbraak geforceerd. Langs de westoever van de Djnepr-rivier zou het leger inmiddels tientallen kilometers hebben bevrijd. Zowel van Oekraïense als Russische zijde wordt de herovering van meerdere plaatsen bevestigd. Volgens meerdere Russische militaire bloggers slaagde Oekraïne er zaterdag in door de Russische verdedigingslinie bij Zolota Balka door te dringen. 'Ze zijn daarbij superieur in aantal militairen', schreef de Russische 'milblogger' Rybar gisteravond. Tot de plaats Doedtsjany, zo'n 30 kilometer zuidelijker, wordt er volgens hem gevochten. Mogelijk wordt bij Doedtsjany, bij een inham van de Djnepr, door de Russen een nieuwe verdedigingslinie opgezet. De grootste troef, de belangrijke havenstad Cherson, ligt op ruim 100 kilometer afstand van Doedtsjany. Halverwege de route daarnaartoe ligt de belangrijke dam bij Nova Kachovka. Als de Oekraïners die plaats weten te bevrijden, dan raken de Russen in de stad Cherson van drie kanten ingesloten. Beide doelen zijn echter nog niet binnen handbereik. Ook vandaag worden heroveringen in het noordoosten voorbij Lyman gemeld. Ter hoogte van de stad Lysytjansk zouden Oekraïense troepen de regio Loehansk zijn binnengetrokken, meldt een vertegenwoordiger van de Russische bezettingsmacht in die regio. Naar het begin van dit kwartaal

Onze zelftesten vanmorgen, rechts van Anna, links van mij.

Dinsdag 04-10-2022

Gisteravond met wat gevoel van malaise en keelpijn vroeg naar bed. Anna voelt zich ook niet lekker. Twee paracetamol genomen en een Strepsil, die goed helpt. Ik ontwaak halverwege de nacht drijvend in bed. Koorts gehad dus, mijn t-shirt is kletsnat. Met een droog shirt aan val ik weer in slaap. Anna slaapt nog als ik om half acht weer een zelftest doe, en zie: die is meteen positief. Juist, ik dacht het al. Een omicronvariant. Het moest een keer gebeuren en het komt me voor dat ik het heb opgedaan, ondanks de herhaalprik, tijdens de viering van vrijdagavond in Metropole. Er waren een vijftigtal mensen. Anna test een uurtje later; zij is negatief. Dat kan, ze kreeg haar klachten ook een dag na mij. Morgen zal ze wel positief testen. We moeten vijf dagen in isolatie. Gelukkig hebben we voorlopig genoeg boodschappen in huis. Wie hebben we sinds Metropole ontmoet? Want je kunt al drie dagen voor de eerste klachten al anderen besmetten. Zaterdag waren er Tessa en Nikita hier en Lina-Mae en Zaila. Anna stelt hen op de hoogte. Later melden meer bestuursleden van de poëzieroute dat ze corona hebben opgedaan. Anderen ook. Het ziet er naar uit dat onze jubileumviering een spreaderevent was.

Tja, het is een beetje onwezenlijk om na tweeënhalf jaar coronapandemie de infectie ook te krijgen. Anna heeft minder reuk en smaak, zegt ze. Daar heb ik (nog) geen last van. Buiten is het heerlijk zonnig. Werklui van de gemeente halen de bakken met geraniums weg. Hoe is het om gedwongen binnen te zitten? Ach, we zitten buiten het zomerseizoen toch vaak binnen? Alleen zouden we deze week weer met onze fitness beginnen; dat zeggen we af. Wat een opmerkelijke zonnige dag hebben we! De gemeentewerklui hangen vanmiddag de bakken met de nieuwe winterviolen op aan de leuningen van de sluis en het voetbruggetje. Anna's vriendin van de Schuttersgracht brengt een nieuw doosje coronazelftests langs. Anna zal morgenochtend een nieuwe test doen. Ze gaat in de badkamer na of we nog genoeg sanitaire voorraad hebben: opzet-tandenborstels, scheerzeep en haar eigen collectie van raadselachtige gezichtsoliën en andere kosmetica. Alleen tandpasta is er te weinig. Of het toeval het wilde: gisteren had ik nieuwe wc- en keukenrollen gehaald. Geloof me, we kunnen het hier lang uithouden! In de loop van de middag nemen de keelpijn en het hoesten weer toe.

De Nobelprijs voor de fysica gaat dit jaar heel terecht naar Alain Aspect, John F. Clauser and Anton Zeilinger vanwege hun baanbrekende werk in quantumsverstrengeling. Dan gaat het over het curieuze feit dat een verstrengeld deeltje ondanks dat beide helften lichtjaren uit elkaar kunnen zijn, toch één deeltje blijven vormen. Einstein geloofde niks van deze 'spooky action at a distance' en verzon een listig experiment om het te weerlegggen: Einstein, Podolski, Rosen. Alain Aspect was de eerste in 1982 die het experiment uitvoerde en het ongelijk van Einstein bewees. Het gaat om het begrip localiteit en de tegenstelling local en non-local, als ik het goed begrijp. Ondanks lichtjaren afstand blijft zo'n deeltjespaar local. En dus kan het (maar je kunt er geen communicatie bij mee sturen). Gisteren deed het Nobel-comité ook al zo'n goede keus door de Nobelprijs voor de geneeskunde toe te kennen aan de Zweed Svante Pääbo voor zijn ontdekking dat we DNA delen met de Neanderthaler en de Denisovamens. Naar het begin van dit kwartaal

Herfst (foto van eergisteren).

Woensdag 05-10-2022

Gisteren aan het eind van de middag test Anna ook positief. Wat te verwachten was. Ze is zieker dan ik: veel hoesten, keelpijn, spier- en gewrichtspijnen, oor- en hoofdpijn en koorts (zij het minder dan ik). We gaan vroeg slapen. Vanmorgen voel ik me wat beter, maar nog steeds een loopneus. Beeld bij Anna onveranderd.

     Het RIVM had het vorige week over het mogelijk begin van een corona-najaarsgolf. 'Maar we hoeven voorlopig niet heel bang te zijn voor de varianten die komende winter dominant kunnen worden. Zoals het er nu naar uitziet, veroorzaken die geen ernstiger ziektebeeld dan de omikronvariant die we dit jaar vooral zagen.' Men denkt dat we voorlopig te maken blijven hebben met omikronvarianten die niet erg ziekmakend zijn. Pas als er weer niet-omikronvaranten opduiken kan het ernstiger worden.

Van onze energieleverancier ontvingen we gisteren de (nieuwe) aankondiging van de hogere tarieven. Nu per 7 november; na waarschuwing door de ACM houden ze de wettelijk verplichte 30-dagentermijn aan. Zoals je verwachten mocht hogen ze het tarief extra op: 'Dit tarief is hoger dan je eerder hebt ontvangen. Dat komt doordat het nieuwe tarief niet over drie maanden, maar over twee maanden wordt verspreid.' Met het rekentool van De Volkskrant komen de nieuwe tarieven op basis van onze eigen gas- en electra-consumptie in 2021 neer op 2811 euro per jaar. Dat is 235 euro per maand. En daarin is nog geen rekening gehouden met ons mindere gebruik van nu.

     Tja, er is ook een andere kant. Het prijsplafond en zeker de andere steunmaatregel van tweemaal 190 euro in de maanden november en december komen niet alleen terecht bij degenen die ze het meest nodig hebben. Dat was regeltechnisch niet haalbaar. Daarom gaat het geld naar iedereen, dus ook naar mensen die het helemaal niet nodig hebben. Dat werkt volgens economen een hogere inflatie in de hand. En hoelang moet het duren? Wat gebeurt er na 2023? Je kunt er moeilijk jarenlang mee doorgaan, maar zie er maar eens af te komen, niemand denkt dat de energieprijzen dan weer gaan dalen. Wie dan leeft...

Remkes. Iedereen is zo positief over zijn rapport (behalve Greenpeace) dat ik het nog moet zien. De hele episode heeft vooral maandenlang uitstel opgeleverd voor de laatste poging de natuur in ons land te redden. Halvering van de stikstofuitstoot in 2030 blijft staan, fat wel, maar met een weging in 2025 en 2028. Slim van Remkes en natuurlijk ook gevaarlijk. Wie dan leeft... Ik moet nog zien of die 500 tot 600 piekbelasters werkelijk gedwongen uitgekocht worden, als eerst innovatie, andere bedrijfsvoering of verhuizing onhaalbaar moeten blijken te zijn. Het wegmoffelen van het stikstofkaartje vertrouw ik niet. Die kwetsbare Natura2000-gebieden blijven echt op dezelfde plaats liggen. Het gemorrel aan de kritische depositiewaarde (kdw) bevalt me ook niet. Er is geen ander wetenschappelijk criterium beschikbaar voor de maximale hoeveelheid stikstof die in een gebied mag neerkomen. Remkes: ach, niet meer dan een fase, vrees ik, niet meer dan een tussenstation in de heilloze, ongeremde neergang van de natuur.

Voor de tijd van het jaar een warme (21 graden) en een droge, bewolkte dag. We snotteren en slapen ons er doorheen. Anna hoest veel en heeft het alsmaar koud. Koorts vermoed ik. Ze ligt onder een deken op de bank. We hebben nog genoeg eten in de vriezer.  Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 06-10-2022

Nu alle stof wat gaat liggen en de opwinding in de praatprogramma's afneemt is het zonneklaar dat de kern van het Remkesrapport zich richt op het snelle verdwijnen van de piekuitstoters van stikstof. Dat geeft de grootste reductie van de stikstofuitstoot, de meeste impact op de natuurgebieden en kan de bouw in ons land snel van het slot halen. Een logische keuze, het is het enige nieuwe punt in het rapport. Maar het plan om de 500 piekbelasters versneld uit te kopen is helemaal niet nieuw. Het lag zelfs allang voor de hand en werd al in 2020 uitgewerkt door een team journalisten van het onderzoekscollectief Investico. Verspilde jaren. Dat toont op een onthutsende manier het volledig disfunctioneren van dit en de vorige kabinetten Rutte aan.

     De strijd zal zich dus op het punt van de piekbelasters gaan concentreren, zoals al blijkt uit de weigering van de meest radicale boeren in Farmers Defence Force eraan mee te werken. Maar de uitvoering van de versnelde reductie is nergens concreet uitgewerkt. Hoogleraar Jan Willem Erisman zegt bij NOS: 'Waar liggen deze bedrijven, hoeveel reductie levert het op als ze stoppen en is het voldoende om plaatselijk de bouw vlot te trekken?' Dat moet het kabinet allemaal nog uitwerken, niet de provincies. De boerenoorlog is een paar maanden verdaagd, maar nog lang niet uitgevochten. Het is een illusie dat een warme sanering van een dergelijke omvang zonder strijd en maatschappelijke onrust zal lukken, hoe riant de geldzakken voor de uit te kopen boeren ook zullen zijn.

Het beeld van een disfunctionele overheid dringt zich ook op bij asielopvang. Vandaag oordeelt de rechter in Den Haag in een kort geding van de Stichting Vluchtelingenwerk Nederland dat de noodopvang voor asielzoekers niet voldoet aan de internationale normen. De Staat en het COA moeten binnen negen maanden zorgen voor een slaapkamer 'met minimaal 4 m2 slaapruimte per persoon, een deur die kan worden afgesloten en een raam dat kan worden geopend'. Per direct moet er dag en nacht toegang zijn tot drinkwater en moet er voldoende en geschikt voedsel zijn. Minimaler kan het niet. Wat zei de landsadvocaat ter zitting? 'Het heeft weinig zin de Staat een bevel te geven dat die niet kan nakomen.' Inderdaad: disfunctioneel bestuur.

Intussen was er ook in de maand september in ons land een recordinflatie van 14,5 procent vergeleken met september van een jaar terug. De lonen blijven duidelijk achter, de samenleving verarmt verder. Steunprogramma's en een prijsplafond voor energie kan dat vooralsnog wat beperken, maar voor hoelang? Essentieel is hoelang de oorlog in Oekraïne zich blijft voortslepen en hoe gemakkelijk het lukt om Rusland steeds meer van de wereldeconomie te isoleren. Daar ben ik niet optimistich over. De huizen prijzen blijken in het afgelopen kwartaal voor het eerst sinds lange tijd gedaald te zijn en ook vrij fors: bijna 6 procent. Makelaars zeggen dat de huizenmarkt zijn keerpunt heeft bereikt. Geen wonder, met de hoge inflatie stijgen ook de hypotheekrentes. Het levert een zelfversterkend effect op, denk ik: mensen wachten met de aankoop van een woning om te zien of de prijzen nog verder dalen.

Mopperen op een mooie herfstdag met veel zon. De enige troost in deze nare tijden. Ik heb weinig klachten meer (wel hoesten en keelpijn) van de omicroninfectie, maar Anna heeft het flink te verduren. Ze hoest veel en de pijn in spieren en gewrichten is soms niet te harden. Pijnstillers hebben we gelukkig nog genoeg. Ze heeft het niet benauwd. Ik stel ons pulsoximetertje weer in bedrijf: haar zuurstofsaturatie is goed. We zullen het in de gaten houden. Duidelijk is dat de herhaalprik voor haar te laat kwam. Die kreeg ze slechts twee dagen voor de bijeenkomst in Metropole, waardoor haar niveau van antilichamen nog onvoldoende was opgekrikt.

     Anna blijft in bed. Er volgt een stille middag van sluimeren en lezen. Tegen de avond krijgt ze weer meer pijn. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 07-10-2022

In Tsjechië, waar in Praag 44 Europese landen bijeen zijn, waart de hele dag al een grap rond op de sociale media. Het hele land ligt plat van het lachen. De grap spiegelt de historische argumenten van Poetin voor zijn invasie van Oekraïne, namelijk dat het land lang Russisch was (en overigens daarvoor Turks). Tsjechië zou de Russische enclave Kaliningrad moeten annexeren omdat die ooit van Tsjechië was en toen Královec heette, luidt de running gag. In werkelijkheid was dat nooit het geval, de enclave was altijd Duits/Pruisisch en pas na WO2 greep Stalin het gebied, maar nu is de grap dat desondanks 97,9 procent van de bevolking daar zich in een referendum er voor uitsprak bij Tsjechië te worden gevoegd. Er circuleert zelfs een kaart met een pijplijn voor Tsjechisch bier naar de enclave. Dat een annexatie door de Bondsrepubliek Duitsland historisch meer voor de hand ligt, zullen we maar binnensmonds houden.

'In Gorinchem werken we samen met inwoners, bedrijven en organisaties aan een duurzame stad en dragen we bij aan een beter klimaat'. Een ronkende tekst die al tijden op de website ons lokaal bestuur prijkt. Dus zag ik de laatste jaren met plezier dat de gemeente actief wilde meewerken aan de plaatsing van een aantal grote windmolens op Avelingen, deels bedrijventerrein (o.a. Damen Shipyards) en deels natuurgebied. Gorcum wilde iets concreets doen aan de klimaatcrisis die ons land bedreigt en aan de afhankelijkheid van Russisch gas. Nader onderzoek door de universiteit van Groningen liet zien dat Avelingen een goede optie was met weinig tot geen overlast voor omwonenden en buurgemeenten. Maar zo werkt het tegenwoordig niet. Schreeuwers met NIMBY-argumenten bepalen de beeldvorming. Gisteren bleek uit een persbericht dat de vroede bestuurderen bezwijken voor de gecombineerde macht van een groep luidruchtige ondernemers en bedenkelijke figuren, die op de achtergrond gesteund werden door lobby-organisaties van klimaatontkenners, zoals onder andere Clintel. Die hebben geld genoeg en ze bestookten de burgerij met kleurige folders, petities en dure reclameborden in de stad. Op die borden waren de molens veel groter afgebeeld dan ze in werkelijkheid zouden zijn. Misleiding. Enfin, laten ze het bekijken, ik heb het allemaal ergens uiteen gezet op mijn blog. Lees onder meer hier 'Afbreuk aan het aangezicht van de historische vesting', zegt de wethouder - die van duurzaamheid is - nu. Maar hij gaat door met naar andere locaties kijken, ook in Gorcum. Ik zou echter niet weten waar. Er is nog een plan voor twee windmolens bij de Haarweg, maar daar schijnt ook al een rechtszaak tegen te lopen.

De Nobelprijs voor literatuur gaat dit jaar naar de Franse schrijfster Annie Ernaux. Ik heb nooit iets van haar gelezen maar toch staat er een boekje van haar in mijn kast, 'Alleen maar hartstocht' (Arbeiderspers, 1992), de vertaling van 'Passion Simple' uit 1991. Misschien moest ik dat maar eens lezen.

     Vanmorgen is arts en schrijver Ivan Wolffers overleden. Hij was getrouwd met de schrijfster Marion Bloem en werd 74 jaar. Wolffers werd vooral bekend door zijn kritische geschriften over geneesmiddelen. Hij streed al twintig jaar tegen zijn prostaatkanker en schreef er onder meer een veelgelezen blog over dat ik als lotgenoot graag volgde. Hij kreeg het eerder dan ik en had toen al een verder gevorderd carcinoom. In dat opzicht had (en heb) ik meer geluk. Ik ontmoette Wolffers ooit in februari 1976 in Utrecht. Hij was toen net afgestudeerd en ik was even terug uit Angola, waar ik voor de bevrijdingsbeweging MPLA werkte in een medisch/verpleegkundig team. Deel 3 van mijn romantrilogie gaat daar over. Ik kwam een pakket noodhulp van 1,5 miljoen gulden van minister Pronk samenstellen en naar onze provincie Cabinda brengen. We belegden een bijeenkomst voor jonge artsen die misschien ook de Angolese revolutie wilden steunen. Daar was Wolffers ook bij maar hij, pas getrouwd en vader geworden, wilde tenslotte niet. Dat begreep ik wel. Grappig, er was nog een andere arts aanwezig die later eveneens ging schrijven, Bert Keizer. Die ging ook niet. Ergens in onze kelder staat een doos waar nog een verslag van die bijeenkomst in februari 1976 in moet zitten.

Droge dag, weinig zon. De symptomen van de corona-infectie zijn bij Anna slechts een fractie minder. Ze denkt dat ze nu op de piek zit. Nog steeds veel hoesten en spierpijn. Bij mij klaart het verder op, alleen vanmorgen soms een verstopte neus. Voor het eerst in dagen ga ik weer in de kleren. Anna brengt de dag beurtelings op de bank en in bed door. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 08-10-2022

Het eerste dat ik vanochtend lees is: de Krimbrug is zwaar beschadigd, de lange brug over de Straat van Kertsj die Poetin na zijn annexatie in 2014 van De Krim liet bouwen. Allemachtig, zijn prestigeproject! Op de sociale media staan veel foto's, ook die hierboven. Je ziet een wegdeel dat in het water hangt, rechtsboven lijkt een trein in brand te staan. Wat is er gebeurd? Internet gonst van de speculaties. Kyiv had meerdere keren gedreigd de brug de beschieten, maar het bezit niet de langeafstandwapens die ervoor nodig zijn. Ook zie je op foto's als hierboven niet het puin dat een inslag zou veroorzaken. Sabotage dan? Tja, de brug wordt zwaar bewaakt, je kunt er niet even parkeren, uitstappen en een bom neerleggen. Sabotage op afstand dan? Bijvoorbeeld met een explosieve lading aan een of meerdere treinwagons? Op deze video zie je zware beschadigingen, een lange trein met brandende tankwagons en ook dat de verschillende weggedeelten weggeslagen zijn. De brug zal niet zomaar hersteld kunnen worden. Later horen we dat er drie doden vielen bij explosie. De slachtoffers zouden in een auto hebben gezeten die op de brug reed op de plaats van de ontploffing.

     De Russen komen ook met een verklaring. Persbureau RIA: Volgens het Russisch Antiterrorisme Comité ontplofte om 05.53 uur een vrachtwagen op de Krimbrug. Dat resulteerde in de ontsteking van zeven brandstoftanks van een spoortrein die naar de Krim reed. Dat duidt op sabotage, heel gerichte sabotage met explosieven aan verschillende tankwagons met ontvlambare brandstof. Andere Russische autoriteiten zeggen ook dat een bom in een vrachtwagen de brand en gedeeltelijke instorting van de Krimbrug heeft veroorzaakt. Een suicidebomber? Misschien is dit het Oekraïense antwoord op de ontploffingen van Nordstream 1 en 2. ‘Dit heeft alle aanwijzingen van een commando-operatie’, stelt voormalig commandant van de Nederlandse Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Voor de explosie is volgens hem een grote hoeveelheid explosieven nodig geweest. ‘Zoiets uitvoeren terwijl de Russen weten dat de brug een mogelijk doelwit is, dat vergt vakmanschap.’

     Dit is inderdaad niet mis! De Kertsj-brug heeft een enorme strategische waarde; het is een van de belangrijkste aanvoerwegen voor de troepen op De Krim en aan de zuidelijke fronten. Moskou heeft steeds gewaarschuwd tegen het aanvallen van de brug en dreigde de commandocentra in de Oekraïense hoofdstad Kiev aan te vallen als dat zou gebeuren. Op sociale media duiken beelden op van lange rijen burgers met hun auto's bij de tankstations op De Krim. De brandstofprijzen schieten naar verluidt omhoog. Ook de massa's Russische toeristen zitten vast, maar de exploitant van het treinverkeer voor passagiers van en naar de Krim wil de dienstregeling vanavond alweer hervatten. Dat meldt het Russische persbureau Interfax. Om 20.00 uur lokale tijd zouden treinen weer over de brug kunnen rijden. Er is de Russen alles aan gelegen de brug te behouden. Eén weghelft lijkt onbeschadigd. Er verschijnen beelden van auto's die achter een politieauto aan over de brug zouden rijden.

Slag op slag. Als gevolg van nieuwe beschietingen door Russische troepen is de laatste elektriciteitslijn naar de kerncentrale van Zaporizja beschadigd. Dat meldt de Oekraïense atoomwaakhond Energoatom op Telegram. Hierdoor is de kerncentrale vannacht volledig losgekoppeld van het stroomnet. Dieselgeneratoren sprongen als gevolg automatisch aan. Met de beschikbare dieselreserves kan de kerncentrale nog maar tien dagen blijven draaien.

In het pas heroverde stadje Lyman werd nu ook al een massagraf gevonden. Het Oekraïense persbureau Ukrinform meldt op basis van een politiefunctionaris dat het om 180 doden zou gaan. Onder hen zijn zowel Oekraïense militairen als burgers. Zelfs hele gezinnen, ouders met kinderen.

     Wat me opvalt is een bericht dat storingen in het systeem van Starlink-satellieten, een groeiend netwerk van multimiljardair Elon Musk dat overal ter werled internet bereikbaar moet maken, het Oekraïense leger hinderen bij de herovering van grondgebied op de Russen. Die storingen leidden de afgelopen weken tot een "catastrofale" uitval van communicatie, zegt een Oekraïense regeringsfunctionaris in de Britse krant Financial Times. Veel storingen deden zich voor op het moment dat Oekraïense militairen door de Russische linies braken, aldus de krant, met name aan het front in de zuidelijke regio's Cherson en Zaporizja, maar ook in het oosten van het land. De uitval van de satellieten zorgde voor paniek. Omdat de uitval zich steeds voordeed in zojuist heroverde gebieden, denken deskundigen dat Starlink het systeem als regel uitzet aan de Russische kanten van de frontgebieden. Hm, samenwerking met de CIA?

De snel ontstane tropiusche storm Julia zal eind van deze dag als orkaan inslaan op de kust van Nicaragua. In Wirdum, Groningen doorstaan ze een relatief zware aardbeving met een kracht van 3,1, volgens het KNMI de op vijf na zwaarste beving ooit in Groningen gemeten. De machteloze bewoners dienden al vele tientallen schademeldingen in.

Een verrassend mooie, zonnige herfstdag. Er liggen zelfs nog heel wat passanten in de haven. Anna knapt eindelijk wat op; ze is wat helderder maar slaapt ook veel. Haar smaak is ze nog kwijt. Wat opvalt is dat ze tijdens deze ziekte geen enkel moment migraine kreeg, net of die even de adem inhoudt. Dat fenomeen zagen we eerder bij haar. Migraine ruimt het veld als er andere kwalen zijn. Voor mij begon de corona-infectie zes dagen geleden en ik ben nu ruim 24 uur klachtenvrij. Volgens de regels mag ik de deur uit om boodschappen te doen. Ik stop een mondkapje bij me, pak het boodschappenkarretje en kom er na een uurtje vol mee terug. Het werd hoog tijd, we hadden vrijwel niks meer. Naar het begin van dit kwartaal

Schema uit besproken artikel, met de verschillende scenario's in de grijze blokken.en de huidige vicieuze cirkel in Oekaïne in het midden. Goliath is Moskou en David is Kyiv

Zondag 09-10-2022

Natuurkundige en kosmoloog Max Tegmark denkt te kunnen berekenen wat op dit moment de kans is op een kernoorlog. In een artikel in het internetforum Lesswrong van 8 oktober becijfert hij een kans van 1 : 6. 'About the same as losing in Russian roulette'. Zijn uitkomst van 30% x 80% x 70% ~ 1/6 is gebaseerd op de figuur hierboven, waarin op de horizontale as de inschattingen staan over de niveaus van escalatie en op de verticale as de uitkomsten voor de betrokken partijen. Uiteraard hangt de uitkomst allereerst af van de aannames. De oorlog is op dit moment in de vicieuze cirkel in het midden. De hele redenering vind je in het artikel zelf. 'My assessment is that Russia, whose GDP is similar to Italy's, can no longer compete with the West in terms of quantitative escalation, and that Putin understands that his only chance to avoid the "Vietnam" outcome is to escalate qualitatively, with nuclear weapons use being his last resort.' Dus als Poetin (beperkt) nucleair wraak neemt als vergelding voor de aanslag op zijn favoriete brug naar De Krim, dan escaleert hij zichzelf en zijn land uit de vicieuze cirtkel naar rechts.

     Het Vietnam-scenario behelst de volledige terugtrekking van Rusland uit Oekraïne, dus ook uit De Krim, zoals Amerika zich in 1975 volledig uit Vietnam terugtrok. De inschatting van Tegmark is dat de NAVO-landen en de regering in Kyiv in deze fase niet bereid zijn tot onderhandelingen, omdat ze denken van Rusland te kunnen winnen - zodat Poetin gedwongen kan worden het Vietnam-terugtrekkingsscenario te accepteren. In het geval Moskou overgaat tot escalatie en bijvoorbeeld een kleine kernbom in de strijd werpt, of de grote kerncentrale in Zaporisja bombardeert met nucleaire fallout over een groot gebied, dan verwacht Tegmark van de NAVO een niet-nucleaire respons zoals de vernietiging met conventionele raketwapens van de gehele Russische Zwarte Zeevloot. De kans is dan 70 procent dat Poetin dit als een oorlogsverklaring opvat, gevolgd door 'rapid escalation via retaliatory actions from both sides, culminating in execution of the all-out nuclear war plans that both sides have spent decades preparing.' Hm.

     Over een kernoorlog c.q. WO3 zijn in het verleden maar ook recent veel studies verschenen, zoals van Xia et al  inNature Food,  3, 586–596, 2022. Zij schatten in dat ' nuclear winter would kill about 99% of all Russians, Americans, Europeans and Chinese, with the most powerful post-war remaining economies being in South America, Southern Africa and Oceania.' Waarom ook China in dit scenario meedeelt in de genadeklap? Voor mij is dat nieuw. 'The only nuclear target map thus far declassified by the United States suggested that China would also be targeted even in a US-Russia war, to prevent it from emerging as the strongest post-war economy. My guess is that such a strategy is in force today as well, given the frosty state of Sino-US relations.' Zo? Daar had ik niet eens aan gedacht.

     Natuurlijk valt er van alles aan te merken op de modellen en de aannames van Tegmark. Een kans van 1 op 6 voor zo'n scenario? Ik kan het niet bekijken, maar het laat in elk geval weinig twijfel over betreffende hoe snel escalatie kan oplopen wanneer een van de partijen, Rusland of de NAVO, in de komende weken en maanden uit de huidige vicieuze cirkel in Oekraïne breekt.

Het is nog niet duidelijk welke partij de aanslag op de Kertsj-brug uitvoerde. Tot op heden lijkt een gedurfde actie van Oekraïense partizanen en/of commando's uit Oekraïne met een bomvrachtwagen het meest waarschijnlijk. Maar stel nu eens dat het een geslaagde aanval was met het geavanceerde Amerikaanse  HIMARS + ATTACMS raketsysteem was? Dat een bereik van 300 kilometer heeft? In weerwil van de terughoudende wapensteun aan Oekraïne toch heimelijk door de VS geleverd? Dat kan niet worden uitgesloten. Dan moet Poetin wel tot vergelding overgaan, maar moet dat een escalatie zijn die uit de vicieuze cirkel breekt?

Bruno Latour is overleden. Alweer iemand net zo oud als ik. Opnieuw een zonnige herfstdag, maar wij blijven binnen.

Anna voelt zich doodmoe en vertoeft op de bank. Ze heeft nog steeds geen smaak, behalve voor zoet.Toch gaat het elke dag iets beter. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 10-10-2022

Vanaf vanochtend half acht zijn de Russen begonnen Kyiv en andere Oekraïense steden te bestoken met terreurbombardementen. Ook in het westen van het land, ver van het front. Drie raketten vlogen zelfs over het luchtruim van Moldavië. In Kyiv zouden acht burgerdoden en 24 gewonden zijn gevallen. In het hele land vielen tot dusver 11 doden en 64 gewonden. Op diverse plaatsen werd de Oekraïense hoofdstad getroffen. Massaal schuilen de mensen weer in de subway. Er zou 'vitale infrastructuur' zijn getroffen zoals een voetgangersbrug, maar ook werd een speeltuin aan een boulevard in het centrum van Kyiv geraakt. Verder viel op veel plaatsen de electirische stroom uit door gerichte raketaanvallen op energiecentrales. Veel anders kunnen de Russen niet uitrichten. De Russische vergeldingsactie voor de aanval op de Krimbrug is begonnen.

     Op de sociale media neigen experts er overigens naar dat de trots van Poetin toch door een raket werd getroffen, dus niet door een sabotageactie van partizanen c.q. het plaatsen en laten afgaan van een bom. Waarschijnlijk een Amerikaanse ATTACMS. Ik kan het niet beoordelen, maar het zou impliceren dat zo'n actie vaker kan gebeuren en het is bepaald onaangenaam voor de Russen als hun voornaamste bevoorradingsroute naar De Krim zou uitvallen. Intusssen kwamen trein- en autoverkeer naar en van De Krim weer langzaam op gang maar vrachtwagens mogen de brug niet passeren.

     Loekasjenko roert zich ook weer. De Witrussische dictator zei vandaag dat hij en de Russen twee dagen geleden begonnen zijn hun troepen samen te brengen; dat was waarschijnlijk dus na de explosie op de Krimbrug. Willen ze in het noorden van Oekraïne een nieuw front beginnen? Dat zou Poetin goed uitkomen. Later vandaag heeft hij overleg met zijn veiligheidsraad, waarin hij waarschijnlijk met een toespraak komt. Wordt dat de escalatie die hem uit de vicieuze cirkel moet halen (waar ik gisteren over schreef)?

     Inmiddels hield Poetin zijn toespraak. Hij noemde de raketaanvallen op Oekraïense steden een vergelding voor de explosie op de Krimbrug en hij dreigde met verdere aanvallen. Ook beweerde hij dat Oekraïne heeft geprobeerd om de aardgaspijpleiding TurkStream op te blazen. Deze gaspijpleiding loopt via de Zwarte Zee vanuit Rusland naar Turkije. Enig bewijs leverde hij niet. Westerse leiders vielen ondertussen Zelensky bij.

Duitsland zal binnen een paar dagen een luchtafweersysteem aan Oekraïne leveren. Het gaat om een IRIS-T systeem, de modernste luchtafweer die Duitsland heeft. Met dit systeem kunnen straaljagers, helikopters, raketten en drones op maximaal 40 kilometer afstand uit de lucht worden geschoten. Volgend jaar zullen er nog drie van worden gestuurd.

Afgelopen weekeinde stond het treinverkeer in Noord-Duitsland urenlang stil, nadat essentiële kabels voor radiocommunicatie van de spoorwegen waren doorgeknipt. Ook de glasvezelskabels waren beschadigd, waardoor het back-upsysteem was uitgevallen. De Duitse veiligheidsdiensten spreken van 'politiek gemotiveerde sabotage'. Waarom ze dat denken maakten ze niet bekend. De sabotage van afgelopen weekend is nog door niemand opgeëist. De krant Bild citeert echter een interne beoordeling van de Duitse federale recherchedienst waarin staat dat een sabotage door een staat ook niet ondenkbaar is. Natuurlijk denkt iedereen meteen terug aan de lekken in de pijpleidingen Nordstream 1 en 2. Uiteraard is alles denkbaar in het soort hybride oorlog die Poetin voert.

Vanmorgen zon, vanmiddag lichte regen. Het is niet koud, de kachel hoeft nog steeds niet aan. Anna is weer verder opgeknapt maar heeft nog pijn in haar rugspieren. Er komen berichten dat de gasprijs stevig daalde, nu de voorraden goed gevuld zijn. Op de Europese gasmarkt kost een mWh gas nu 150 euro, het laagste niveau in meer dan drie maanden tijd. Eind augustus kostte gas nog zo'n 350 euro per mWh. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 11-10-2022

Gisteren las ik bij Maarten Keulemans in De Volkskrant dat de overheid bij de huidige herhaalprik tegen corona niet het allerlaatste vaccin gebruikt, maar eerst de oude vaccins tegen de BA1-variant 'opprikt'. Het laatste vaccin (van Pfizer) is pas drie weken geleden goedgekeurd en zou gericht zijn op de BA4/BA5-varianten die nu in hoog tempo rondgaan. Tja, het zou verklaren waarom Anna en ik allebei ziek werden ondanks de zeer recente herhaalprik. In elk geval werden we niet ernstig ziek en beschermt de doorgemaakte ziekte ons nu wél tegen de laatste varianten.

     Natuurlijk levert het grote verontwaardiging op bij antivaxxers. 'Echt een inkoppertje voor vaccinsceptici’, zegt een communicatiewetenschapper tegen De Volkskrant. De overheid had inderdaad beter meteen klare wijn kunnen schenken, maar ja, bij die mensen doe je het nooit goed. Heel handig was het niet. De nieuwe herhaalprik zou nog niet bij mensen getest zijn. Dat gebeurt pas nu, in hoog tempo. Is dat erg? Nee, helemaal niet, het vehikel van de nieuwe prik is precies hetzelfde als dat van de BA1-prik, alleen het minieme stukje voor de stekel van het virus is anders. Aan het relatief lichte verloop ons beider infecties kon je zien dat het 'oude' vaccin prima werkt.

Hierboven is duidelijk zichtbaar dat de nieuwe coronagolf begonnen is. Die informatie komt niet van de teststraten van de GGD'en; het actief testen werd door het kabinet immers prematuur afgeschaft. Daardoor is de ontwikkeling van de pandemie lastiger te volgen en moeten we ons verlaten op de rioolmetingen en de klachtenontwikkeling op de Infectieradar. Die tonen een zeer steile stijging. Ook de ziekenhuisopnames gaan omhoog. Gisteren lagen er 1.126 mensen met een coronabesmetting in het ziekenhuis, blijkt uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat is nog altijd op een lager niveau dan tijdens de grote pieken in 2020 en 2021, toen regelmatig meer dan 2.500 bedden bezet waren door coronapatiënten. Op de intensive care liggen nog altijd weinig mensen.

Hoe snel alles duurder wordt. Onze havendienst heeft besloten de tarieven voor passanten en winterliggers in de Lingehaven met tien procent te verhogen. Ook de cruiseschepen aan Buiten de Waterpoort moeten meer betalen. Beide verhogingen gaan al per 1 november in. Verder worden de tarieven met ingang van 1 april 2023 voortaan jaarlijks verhoogd met het prijsindexcijfer voor gezinsconsumptie van het CPB.

Vanmorgen ligt heel Oekraïne weer onder vuur van Russische raketten en (Iraanse) drones. Gelukkig haalt de afweer er vele van uit de lucht. In alle steden is luchtalarm. Het dodental van gisteren steeg naar 19 doden en ruim honderd gewonden. Krachtens internationaal recht zijn dat oorlogsmisdaden. Dit is wat Poetin nog kan: ongediscrimineerd bombarderen van burgers en civiele infrastructuur, net als destijds in Tsjetsjenië en Syrië. Net zolang tot de mensen murw zijn. Maar het zouden toch minder raketten zijn dan gisteren. Misschien heeft Rusland niet genoeg precisiewapens om dat soort barrages meerdere dagen achter elkaar vol te houden.

We hebben een rustige herfstdag. Anna had vanochtend voor het eerst weer eens hoofdpijn. Geen migraine maar nachthoofdpijn. Ze bivakkeert meestentijds op de bank met nog pijn in schouder en rug. In de brievenbus lag een rouwkaart; hij betreft een van mijn neven. Een naamgenoot, dus ook een Tom Zijlstra, een kind van oom Johannes, een oudere broer van mijn vader. Hij werd 84. De crematie had al plaatgevonden. De kaart toont een mooie zeilfoto van hem, ergens op de Friese meren (neem ik aan). Na onze prille jeugd in Leeuwarden zagen we elkaar nauwelijks meer. Naar het begin van dit kwartaal

Vandaag in Numansdorp.

Woensdag 12-10-2022

Weer een mooie, rustige herfstdag, de laatste - voor even. Na het weekeinde schijnt het opnieuw zacht te worden. Op de weg is het niet rustig. Als we de stad uitrijden zien we dat er op de A15 richting Dordrecht een file staat. Files zijn weer terug van weggeweest tijdens de coronajaren. Snel slaan we de A27 in, richting Merwedebrug en Keizersveer. Via de A16, de Moerdijkbrug en de A15 en A29 bereiken we de werf in Numansdorp. Ladder pakken en naar boven, op het schip. De routine van het verwisselen van de natte handdoeken voor droge. Even praten op het kantoor. Wolter-Jan laat ons met enige trots het vloerpaneel uit de kajuit zien, het paneel dat voor de trap ligt. Hij heeft het geschuurd en opnieuw in ettelijke lagen lak gezet. Het ziet er weer als nieuw uit. We krijgen een voorstel wat het kosten gaat om alle vloerdelen van de kajuit op die manier op te knappen. Terug via A29 en A15 ontmoetten we geen files. We halen onze boodschappen in het winkelcentrum op Oost. Half drie thuis.

Uit een eerste analyse blijkt dat de botsing van de DART-ruimtesonde met de asteroïde Dimorphos de baan van dit kleine hemellichaam met succes heeft veranderd. Anders dan een oorlog kunnen we in de toekomst een ramp door de inslag van een grote ruimterots mogelijk wel afwenden.

Rusland ging vannacht verder met ongediscrimineerd bestoken van burgers en civiele infrastructuur in heel Oekraïne. Bij een Russische raketaanval vanmorgen op een markt in Avdiivka, in het oosten van Oekraïne, vielen zeker zeven doden. De gouverneur deelt op Telegram gruwelijke foto's waarop te zien is dat meerdere dode lichamen naast een kraam liggen.

     Er is een belangrijke doorbraak in de versterking van de Oekraïense luchtverdediging, vooral door de bereidheid van Duitsland om eindelijk technologisch geavanceerde luchtafweersystemen aan Oekraïne te leveren. Het eerste IRIS-T SLM Air Defense System is in Oekraïne aangekomen, bestaande uit drie lanceereenheden en 24 raketten.

     Vandaag komen meer dan vijftig ministers van Defensie van NAVO-landen bijeen om over een passende respons op de Russische agressie te vergaderen. In de loop van de avond en morgen worden meer wapenleveringen van NAVO-bondgenoten verwacht. Ook Nederland gaat moderne luchtafweersystemen leveren voor 15 miljoen euro. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 13-10-2022

De Verenigde Naties schieten al decennia tekort als brenger en handhaver van vrede in de wereld. Dat komt onder andere door het regime van veto's in de VN-Veiligheidsraad voor de grootmachten die bij de oprichting in 1945 de winnaars van WO2 waren. Het huidige China is overigens pas sinds 1971 lid in plaats van Taiwan. Veel gezag en invloed heeft de VN niet meer; dat werd uitgehold door al die veto's van de grootmachten. De VN kent tegenwoordig 193 leden. Die stemden deze week over een resolutie in de  algemene vergadering van de VN waarin de Russische invasie van lidstaat Oekraïne illegaal werd genoemd en scherp veroordeeld. Rusland had vergeefs gevraagd om een geheime stemming. Het resultaat staat hierboven: 143 leden voor, bijna 75 procent, en slechts 5 tegen en 35 onthoudingen. De zoveelste afgang voor Poetin, die alleen werd gesteund door mismaakte outlaws als Syrië en Noord Korea. Het toont aan dat Rusland zelf steeds meer tot een internationale paria wordt, zij het dat de 35 onthoudingen ook een verhaal vertellen, namelijk dat belangrijke grootmachten als China en India ertoe behoren alsook belangrijke economieën als Zuid-Afrika, Thailand en Vietnam. Die willen Poetin niet veroordelen. De uitslag laat zien dat we vandaag de dag - anders dan tijdens de Koude Oorlog -  met een multi-polaire wereld te maken hebben, een wereld met meerdere machtscentra.

De voortgaande Russische bombardementen van burgers en civiele infrastructurele voorzieningen als energiecentrales tonen het onvermogen aan van het Kremlin om deze oorlog op het slagveld te winnen. Terreur voordat de winter invalt om de bevolking eronder te krijgen. De frequente ontslagen van militaire oppercommandanten laat eveneens zien hoe zwak het Russisch leger geleid wordt. Het voortdurend wisselen van generaals is uitermate schadelijk. De noodzakelijke eenheid in de aansturing van een leger ontbreekt daardoor grootscheeps. De paniekerige mobilisatie van deels ongetrainde reservisten maakte het niet beter. Honderduizenden vluchtten de grenzen over. Poetin laat voor zijn mobilisatie nu van de straten zelfs daklozen oppikken die in de rij staan voor voedselbanken. Dat zijn fatale zwakheden die maken dat Rusland deze oorlog op het slagveld niet meer kan winnen. Poetin vergiste zich grootscheeps in de militaire capaciteiten van zijn legers. Derhalve terreur. Terreur die niet altijd lukt en zich soms tegen je keert: in de Russische stad Belgorod, vlakbij Charkov, werd een raket richting Oekraïne gelanceerd die het niet deed en ontplofte tegen een flatgebouw.

Ach, laten we eens afdalen naar bestuurlijk onvermogen in ons eigen stadje. Minder erg, dat wel. Alle bewoners zouden op 1 januari een milieupasje krijgen voor de afvalcontainers, maar dat wordt voor een heel jaar uitgesteld. Met zo'n pasje moet je iedere keer betalen als je afval stort en bovendien mag je per persoon maar 100 kilo afval per jaar storten. Voortaan moet je ook met dat pasje betalen als je grofvuil of afgedankte electronische apparaten naar de milieustraat brengt. (Overigens pas na 3 keer gratis brengen). Uiteraard mag je verwachten dat veel mensen hun afval snel even naast de containers dumpen, iets dat nu zelfs zonder pasje al op grote schaal gebeurt. Maar onze afvalverwerker Waardlanden heeft een groot personeelstekort en er zijn leveringsproblemen bij de nieuwe verzamelcontainers voor restafval en gft. Dus uitstel. Tja, het is een dappere poging van Waardlanden om mensen ertoe te bewegen hun afval beter te scheiden, maar voorzover ik weet is zo'n systeem elders allang weer verlaten omdat het mislukte en een puinhoop werd.

Een regenochtend. Anna doet de boodschappen en gaat 's middags op de fiets naar haar dochter Barbara. Dan is het droog; later regent het opnieuw. Nog steeds hebben we de kachel niet aan. Naar het begin van dit kwartaal 

Vrijdag 14-10-2022

Multimiljonair Elon Musk zegt op CNN dat zijn bedrijf niet langer kan betalen voor de Starlink internetservice in Oekraïne. Dat is een netwerk van honderden mini-satellieten die via een zogeheten Starlink-terminal zorgen voor wereldwijd internet op plekken waar het anders onbereikbaar zou zijn. Voor de Oekraïense militairen in de oorlog tegen de Russen is het netwerk onontbeerlijk als middel voor onderlinge communicatie, een vitale functie aan de fronten. Musk waarschuwt het Amerikaanse ministerie van Defensie dat hij stopt met het aanbieden van Starlink in Oekraïne, tenzij het Amerikaanse leger met 120 miljoen dollar over de brug komt en volgend jaar 400 miljoen. 'We zijn niet in een positie om terminals te blijven doneren aan Oekraïne, of om de bestaande terminals voor onbepaalde tijd te financieren', zegt Musk. Wat een raar bericht. Een abonnement op Starlink kost 85 euro per maand en de hardware - waaronder de satellietschotels - eenmalig 480 euro. Voor de Oekraïense militairen is Starlink 'a true game changer for Ukrainian army in the open fields of no cellular, and long distances not suitable for radios, given the situation is changing quick on the battlefield', zegt een betrokkene. Starlink-accounts worden gekocht en betaald door de individuele militairen zelf of door supporters, er is geen financiering door de regering of het leger. Hm, de waarschuwing van Musk is zeer bedenkelijk. Regelmatig beticht men hem van banden met het Kremlin en met Poetin. Eerder deze maand opperde hij een ‘vredesvoorstel’, dat inhield dat Oekraïne definitief De Krim zou afstaan en zichzelf neutraal zou verklaren. Ook zouden er nieuwe referenda moeten komen in de vier Oekraïense regio’s die Rusland onlangs annexeerde.

Afvalstoffenheffing stijgt, hondenbelasting afgeschaft, wie snapt het nog in Gorcum? Tja, het coalitieakkoord. Straks moeten we nog hondenpoep op straat gaan subsidiëren. Meer gemeenteleed. Bij de gemeente kun je voor de komende jaarwisseling een vuurwerkvrije zône aanvragen. Maar dan moet je wel zelf al het werk doen: bij alle bewoners van je straat handtekeningen verzamelen. 'Minimaal 80% van de aangeschreven huishoudens in het door u gewenste vuurwerkvrije gebied moet gereageerd hebben. Daarvan moet 3/4e akkoord gaan met de vrijwillige vuurwerkvrije zone.' En als je aanvraag wordt goedgekeurd? Dan krijg je borden, posters en flyers die je zelf in de straat moet aanbrengen (en weer inleveren voor 31 januari). Over de handhaving zeggen ze niks; dat moet je misschien ook wel zelf doen. Nou, dan betaal ik nog liever hondenbelasting. Wat een krachteloosheid bij ons bestuur! Geen visie en geen durf bij onze politici om vanwege het evidente gevaar, de jaarlijkse slachtoffers, de schade en het dierenleed een expliciet vuurwerkverbod in te stellen zoals dezer dagen Arnhem besloot.

Er komt geen einde aan de plooibaarheid van de politiek. Politiek = vooruitschuiven. Ik dacht dat het na de publicatie van het Rapport Remkes niet meer kon, maar ziedaar: het kabinet besluit vandaag toch weer om de boeren tegemoet te komen. Zelfs minister Van der Wal, die aanvankelijk haar rug recht hield, gaat door de knieën. In een interview met De Volkskrant zegt ze vandaag: 'Het kabinet zwakt helemaal niks af.’ Maar dat is natuurlijk wel zo. Het uitkopen van piekbelasters mag toch weer langer duren en dwang is de allerlaatste optie. Geef de boeren een vinger (een halfjaar extra) en ze nemen de hele hand. De slapheid van het kabinet is onvoorstelbaar: 'We hebben nog geen definitie van een piekbelaster'. Ook de interviewer gelooft zijn oren niet en spreekt van 'een boterzacht plan', maar Van der Wal ontkent dat. Het lijkt alsof ze in een andere werkelijkheid verkeert.

     Ruimte dus voor het rampscenario. Dat het land vastloopt omdat rechters onverbiddelijk strepen zullen blijven zetten door vergunningen die worden aangevraagd voor huizenbouw, wegenbouw, en boerderijen, is dat niet erg meer? Dat de natuur onherroepelijk en onherstelbaar beschadigd wordt, is dat niet erg? Slaat men er geen acht op dat de Raad van State nog deze maand een streep gaat zetten door de zogeheten bouwvrijstelling, waardoor het laatste geitenpaadje voor de bouw wordt geschapt? Vergeef me, ik begrijp het niet en zeker niet dat D66 erbij zit en erbij blijft zitten.

Het grootste deel van de dag miezerregen. Boodschappen met de paraplu. Kachel nog niet aan. Naar het begin van dit kwartaal

Herfst. De bloembakken met de winterviolen. Wie goed kijkt ziet Anna achter ons raam.

Zaterdag 15-10-2022

De dag begint droog maar al gauw valt er miezerregen. Een dame in een paars hesje van Mooi Gorinchem komt langs met een groep toeristen. Allemaal druk met elkaar kletsende mensen met paraplu.  Dit is in het seizoen een hele drukke jachthaven, zegt ze, en we hebben ook een beroemde dichteres: Ida Gerhardt - ze wijst naar het gedicht op ons huis van Jozef Eijckmans - en ze woonde hier. Ach, wat geeft het, de druipende mensen in haar kielzog luisteren helemaal niet en hebben waarschijnlijk van geen van beide dichters ooit gehoord.

     De stad in voor wat vergeten boodschappen. In de winkels staan meer rijen dan anders. Te weinig personeel voor de kassa's? Bij de kaasboer halen we altijd onze Lapsang Souchong rookthee van Twinings. Die gaan eruit, zegt de winkelier, te weinig omzet. Oh? Nou, bestel ik ze voortaan online, een reden minder om bij je langs te komen, zeg ik, maar houd me verder in als ik zijn zure gezicht zie. Een micro-gebeurtenis met gevolgen in de macro-wereld.

Een simpele rekensom in de NRC. Intensivering van de veeteelt ten koste van de natuur. Tussen 1950 en 2020 daalde het aantal boerenbedrijven van 410.000 naar 52.000. Maar het aantal hectares en dieren per boer is door de tijd sterk toegenomen. Nederland telt nu 11,4 miljoen varkens, 3,8 miljoen runderen, 13,3 miljoen schapen en geiten en 100 miljoen kippen (bron: CBS). De grootste vervuilers onder de boeren krijg je niet snel weg, concludeert de krant. Ook niet met gedwongen onteigening. De politiek had er natuurlijk al decennia geleden aan moeten beginnen, maar men schoof het stikstofprobleem van de agrarische sector alleen maar voor zich uit. Regeren = vooruitschuiven, schreef ik gisteren en niet voor het eerst. Dat gaat ook nu weer door. Onze natuur verkommert al tientallen jaren door al dat uitstel. De oplossing van gisteren: opnieuw uitstel.

     Ondertussen maakt de voortwoekerende vogelgriep het alleen maar erger. Een kamerlid van de Partij voor de Dieren zet op Twitter goed uiteen: 'Januari 2022: 200.000 kuikens vergast. Oktober 2022: 80.000 kuikens vergast, bij hetzelfde bedrijf. De kringlooplandbouw van het ministerie van LNV: Vogelgriep > Vergassen >  Compenseren > Stallen vullen > Vogelgriep > Vergassen > Compenseren > Stallen vullen > enzovoorts'. Een krankzinnige cyclus met groeiend risico op overspringen van het virus op de mens, alles op kosten van de belastingbetaler. Waarom grijpt men deze pandemie niet aan om drastisch te sanereren? Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.

Poetin zei gisteren dat grootschalige aanvallen op Oekraïne niet meer nodig zijn. Want, zei hij, ‘het is niet ons doel om Oekraïne te vernietigen’.  Welk een geruststelling. Niettemin heeft het Russische leger vannacht weer meerdere raketten afgevuurd op Oekraïense burgerdoelwitten, met grote schade tot gevolg.  De waarnemend burgemeester van de fel bevochten stad Zaporizja vertelt op Telegram dat er bijna veertig gebouwen, voornamelijk appartementen, beschadigd zijn geraakt door één raketinslag in zijn stad.

     Opnieuw zijn er berichten dat een brandstofdepot in de Russische stad Belgorod in brand werd geschoten. Belgarod is een stad die dicht in de buurt ligt van de Oekraïense grens. De stad wordt door de Russen veel gebruikt als doorvoerplaats voor bevoorrading in de Donbas. Vanuit Belgorod en omgeving wordt de Oekraïense stad Charkov regelmatig bestookt.

     Ontwikkeling: Oekraïne zet een zwaar offensief in de richting van Beryslav en Nova Kakhovka in. Er zijn veel Oekraïense troepen verzameld en het strijdrumoer is intens. De Nova Kakhovka-dam is een levensader die Rusland ten koste van bijna alles wil behouden. Het offensief beoogt het door Rusland bezette gebied ten noordwesten van de rivier de Dnjepr verder te verkleinen en op te rukken in de richting van de stad Cherson.

Na vier uur wordt het droog en schijnt zelfs de zon af en toe. Anna bakte een verrukkelijke cake en we krijgen bezoek van Tessa en haar meisjes (hebben eenzelfde broek aan), Barbara, Michel, Nikita en baby Zaila. Het huis is opeens vol. Hier een foto van Vajèn en Lina-Mae met een verwonderd (naar de fotograaf) kijkende Zaila op schoot. Het is gezellig. Goed dat er cake is. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 16-10-2022

Bloomberg publiceerde afgelopen week twee grafieken, die sinds kort opmerkelijk uiteen lopen. De grafiek hierboven toont de ontwikkeling in het totale energiegebruik in de wereld sinds 1965, verdeeld tussen de 38 landen van de OECD en de niet-OECD landen. De ontwikkelingslanden, kort gezegd. Onder de laatste vallen bijvoorbeeld de grote economieën van China en India. Je kunt zien dat in 2007 het energiegebruik van de OECD-landen piekte, terwijl tevens dat van de niet-OECD landen groter werd dan dat van de OECD. Bij de OECD zie je onder meer de dip van de oliecrisis in de jaren 70, de recessie in de jaren 80, de piek in 2007, de direct daarop volgende dip van de bankencrisis en de economische recessie die erop volgde, en de dip door Covid-19. Het energiegebruik in de ontwikkelingslanden groeit sinds de eeuwwisseling enorm, een inhaalgroei die ook door Covid-19 even stokt maar sindsdien weer opveert - evenzeer als die van de OECD. Die gecombineerde stijging maakt het onzeker of je kunt volhouden dat de OECD daadwerkelijk in 2007 piekte.

     Een tweede grafiek is mogelijk wat hoopvoller. Die toont - misschien - wel een echte piek, namelijk wat betreft de CO2-uitstoot per capita, dus per hoofd van de wereldbevolking. Die piekte misschien in 2012 en vanaf dat jaar daalde die met 9 procent. In 2021 kwam er toch weer een nieuwe piek, vooral door de enorm stijgende emissies in China. Daarna daalde het weer met 4 procent. misschien door de snel stijgende energieprijzen. Bloomberg durft nog niet te spreken van een hoopvolle decoupling van beide grafieken.

Het is een zonnige zondag. Nog steeds hebben we onze cv niet aangezet. Buiten overheerst het beeld van zondagse wandelaars. Vanavond krijgen we bezoek van Lourens & Joke. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 17-10-2022

Er is discussie over de vraag of de wereldwijde CO2-emissies nu wel of niet pieken. Gisteren schreef ik daarover en ook over het feit dat de emissies in China alsmaar door stijgen en het land koploper werd. De reden is simpel: de Chinese bevolking eist ook het recht op welvaart op ten koste van voortgaande opwarming over heel de wereld met over enige decennia rampzalige klimaatrampen als gevolg. Toch kan de wereldwijde uitstoot in 2021 of 2022 pieken door de hoge energieprijzen ten gevolge van de Oekraïne-oorlog. In hoeverre die de transitie naar duurzame energie bevorderen moeten we afwachten. Er zijn ook talrijke indicaties dat het gebruik van steenkool en bruinkool met zeer hoge CO2-uitstoot ook stijgen door de schaarste aan olie en gas, bijvoorbeeld in Duitsland. Daar wil men vlakbij Roermond zelfs een nieuwe bruinkoolmijn openen. Ondertussen gaan de klimaat-gerelateerde rampen nu al door: zware overstromingen in Australië en Nigeriä, uitzonderlijk noodweer in Kreta. Wie kijkt er nog van op?

     De Carbon Monitor laat zien dat de zorgen terecht zijn. De CO2-uitstoot over de maanden januari t/m augustus 2022 is 2,2 procent hoger dan over dezelfde periode in 2021, 11,6 procent hoger dan in 2020 en 2,9 procent hoger dan in 2019.

De kerncentrale in Zaporizja loopt momenteel weer op dieselgeneratoren als gevolg van Russische beschietingen. Dat moet een keer mis gaan. Vanmorgen vroeg bombarderen de Russen de hoofdstad Kyiv opnieuw met raketten en een zwerm Iraanse kamikazedrones. Die zijn veel goedkoper dan raketten, waarvan de Russen er niet zoveel meer hebben. Er zijn tenminste drie doden gevallen door vijf bevestigde droneaanvallen op infrastructuur en woonhuizen. De militaire betekenis van de aanvallen is gering, maar op het slagveld kan Poetin niet winnen. In de regio rondom de oostelijke stad Dnipro werd een grote brand gemeld bij een energiecentrale. Ten noorden van Bachmoet wordt nog steeds hevig gevochten. Oekraïne zou de Russische opmars richting de steden Torske en Srine in het voorbije etmaal hebben afgeslagen.

Veel regen op deze dag. Pas in de middag mindert het. Anna is naar Barbara en later krijgt ze hier thuis een vriendin op bezoek. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 18-10-2022

Dichte mist in Nederland, het KNMI gaf code geel af. Op de wegen zijn vanochtend veel ongelukken en het vliegverkeer in Eindhoven is verstoord. maar bij ons in Gorcum is helemaal geen mist, de zon komt stralend op boven de huizen aan de Kriekenmarkt. Nu we verder in de herfst zijn duikt hij meteen weer weg achter de grote es. Het is nog steeds niet echt koud geweest; vandaag zal een graad of 18 worden. Nog steeds hebben we de kachel niet aan en het eerste nieuws op het NOS-journaal is dat de energieprijzen scherp dalen. Bij Eneco zijn de variabele tarieven voor november 6 tot 7 procent lager dan in oktober. Gas is vergeleken met augustus in prijs gehalveerd en is daardoor weer terug op 133 euro per MWh, de prijs van afgelopen voorjaar. Dat komt volgens NOS mede door het relatief warme weer en omdat er veel wind staat en doordat consumenten en bedrijven besparen op energie.

     In de stralende ochtend rijden we naar SportCity om onze fitness-discipline weer op te vatten. Het viel mee. Overmorgen weer en voortaan twee keer per week tot we ons volgend jaar medio mei weer inschepen. Daarna de boodschappen bij AH op Oost. Rustige middag.

Uit meerdere Oekraïense steden komen opnieuw berichten over Russische aanvallen. Onder meer uit Kiev komen meldingen van explosies. Volgens getuigen is er rook te zien in het noordelijke deel van de stad. Ook uit Dnipro komen berichten van aanvallen op de infrastructuur, net als uit Kryvyi Rih en Zjytomyr. De zuidelijke havenstad Mikolajiv werd eveneens aangevallen. Daar heeft een Russische raket een appartementencomplex geraakt; een vleugel van het gebouw werd volledig verwoest. Charkov werd bestookt vanuit de Russische stad Belgorod. In één week tijd zou dertig procent van de Oekraïense elektriciteitscentrales zijn uitgeschakeld door Russische luchtaanvallen. Het leidde tot grootschalige stroomuitval. Overigens schiet Oekraïne circa 8 van elke 10 terreurdrones neer.

     In de Russische stad Jejsk aan de Zee van Azov stortte een Sukhoi Su-34 jachtvliegtuig neer. Op een oefenvlucht, zeggen de autoriteiten. Er vielen zeker 13 doden onder wie vier kinderen.

Er zijn beelden die de Zweedse krant Expressen maakte met een onderwaterdrone van de schade aan de Nordstream-1 pijpleiding. Daaruit blijkt dat er een stuk uit mist van 50 meter. Je ziet veel verwrongen metaal en er zit een gapend gat in de pijpleiding. Dat kan alleen maar door een flink aantal explosieven veroorzaakt zijn. Sabotage, maar wat was de zin ervan? Poetin had hem toch al stilgelegd?

     De Russen namen weer twee functionarisssen van de kerncentrale van Zaporisja gevangen. Hun verblijfplaats is niet bekend. Eerder deze maand werd de directeur van de centrale, Ihor Moerasjov, ook al door het Russische leger ontvoerd. Na tussenkomst van Rafael Grossi, baas van het IAEA, werd hij twee dagen later vrijgelaten. Ook de directeur personeelszaken van de centrale zit al een week ergens gevangen. Naar het begin van dit kwartaal

Geen mist vanochtend.

Woensdag 19-10-2022

Ook vanmorgen vroeg geen spoor van mist. In de rest van het land wel, al leidde het niet meer tot code geel. Het wordt weer een dag vol stralende zonneschijn, hoewel het een paar graden kouder dan gisteren is. Ik ga naar de apotheek om een nieuwe voorraad medicatie te halen die ik eergisteren online via de huisarts had besteld. Ruim op tijd, dus, maar ze zijn er nog niet. Morgen waarschijnlijk wel, zegt de asistente. Wijs geworden doe ik altijd de aanvraag de deur uit terwijl ik nog pillen voor een week heb. Ach, het is een kleinigheid maar steeds vaker is er sprake van wanbestuur en wanbeheer in de samenleving. Niet alleen bij stikstof, minderjarige asielzoekers en wat dies meer zij, ook in die kleine dingen. Anna gaat vanmiddag oppassen op baby Zaila bij Tessa thuis; die moet naar een schoolbijeenkomst. Vandaag is Floor jarig, ze wordt 44. straks bellen.

De breedte van het conflict is weer iets toegenomen. Iran heeft leden van de Islamitische Revolutionaire Garde naar de geannexeerde Krim gestuurd om de Russen te helpen met het oplossen van problemen met de Iraanse drones die Rusland gebruikt. Dat meldt The New York Times op basis van Amerikaanse functionarissen. De Iraniërs zouden gestationeerd zijn op een Russische basis op De Krim waar veel van de Iraanse drones zich nu bevinden. De oorlog van Poetin is meedogenloos gericht tegen de bevolking van Oekraïne: vlak voor de winter werd al een derde deel van de Oekraïense energiecentrales uitgeschakeld. Een aperte oorlogsmisdaad. Aan de andere kant levert de NAVO Oekraïne wapens om zich te verdedigen tegen luchtaanvallen en die ook geschikt is tegen de Iraanse drones. Vooral de hoeveelheid Amerikaanse wapens in deze oorlog is enorm en roept de vraag op of het Oekraïense leger nu nog overeind zou staan zonder steun van de VS, schrijft De Volkskrant.

Het Russische leger is erin geslaagd de bouw van een pontonbrug over de Dnipro bij de stad Cherson te voltooien. Nu de pontonbrug, die ligt tegen de zwaar beschadigde Antonivsky-brug, gereed is kan het Russische leger weer zwaar materieel naar de overkant van de rivier brengen. In de regio Cherson worden 50.000 tot 60.000 inwoners 'geëvacueerd', dat wil zeggen naar Russisch gebied gedeporteerd. Analisten verwachten een zwaar Oekraiëns offensief om de stad te heroveren. De pontonbrug zou voor de Russen moeten dienen om zoveel mogelijk zware tanks en geschut aan de linkeroever van de rivier in veiligheid te brengen.

     Russische bommenwerpers, begeleid door Mig-31 jachtvlieguigen, voerden gisteren oefeningen met ballistische raketten uit boven de Stille Oceaan, de Beringzee en de Zee van Ochotsk. De bommenwerpers zijn geschikt om kernbommen te vervoeren. Of dergelijke oefenvluchten vaker gemaakt worden of dat het om iets bijzonders gaat, is me niet duidelijk. Na de dreiging van Poetin met nucleaire wapens zijn zowel de NAVO als de VS deze zomer begonnen zich voor te bereiden op nucleaire opties.

     Vanmiddag maakt Poetin in een videoverbinding met zijn eigen veiligheidsraad bekend dat er vanaf morgen de staat van beleg geldt 'in de onlangs geannexeerde Oekraïense regio', dus de bezette gebieden in de Donbas en de regio's Zaporizja en Cherson. De Krim wordt niet genoemd. Wat hij ermee bedoelt is niet duidelijk. Daarover moeten de autoriteiten binnen drie dagen voorstellen indienen. Is het weer die merkwaardige drang tot die plechtige pseudo-rechtstatelijkheid die we vanuit het Kremlin vaker zien? Want die staat van beleg was er de facto allang met detentie en deportatie van burgers, censuur en dwangarbeid. Verder geldt er een 'staat van alertheid' voor acht Russische regio's die grenzen aan Oekraïne. Het wordt moeilijker voor mensen om in en uit die regio's te reizen en er zijn extra politiecontroles. Het gaat onder meer om Belgorod, Krasnodar en Koersk.

Gotspe in Italië, het land dat wacht op de komst van een ultrarechtse regering. Gistermiddag vertelde opa Silvio Berlusconi aan zijn fractiegenoten in het parlement dat hij de banden met zijn oude vriend Poetin had aangehaald. ‘Voor mijn verjaardag heeft hij me twintig flessen wodka gestuurd, en een heel lieve brief. Ik heb geantwoord met flessen Lambrusco en een lieve brief terug.’ Hij heeft ze misschien allemaal achter elkaar leeggedronken, of de man is al net zo gestoord als Baudet bij ons. Leuke regering kan dat worden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 20-10-2022

Met ingehouden adem kijkt de wereld toe hoe de situatie rond de Oekraïense stad Cherson zich toespitst. Een groot offensief van Oekraïne lijkt op komst. De gedwongen 'evacuatie' van 50- tot 60.000 inwoners naar Russisch grondgebied of naar bezette regio's leidt tot menselijke drama's en een gespannen sfeer. Het plaatsvervangend hoofd van het bezettingsbestuur, de collaborateur Kirill Stremoöesov, zei dat de evacuatie deel uitmaakt van het ‘versterken van de verdediging’ van de stad. ‘Cherson wordt een fort’, kondigde hij aan. Vluchten naar gebied dat in handen is van de Oekraïners is onmogelijk geworden. De scholen zijn gesloten en een deel van de kinderen is ‘op vakantie’ gestuurd naar de bezette Krim of de Kaukasus. Cherson was de eerste grote stad die de Russen dit voorjaar veroverden. Een groot deel van de pro-Kyiv inwoners had de stad toen al verlaten. Lees hier een overzicht in de NRC.

     Meerdere berichten melden dat de Russen bezig zijn Cherson te verlaten, maar ze zijn nog onbevestigd. Men vreest voor wat erop volgt, net als eerder in Mariopol: de volledige verwoesting van de stad door massieve bombardementen, in dit geval vanaf de overkant van de Dnipro.

     Ondertussen heerst sinds vandaag de staat van beleg in de vier bezette regio's Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson. Rob van Wijk denkt dat die Poetin moet helpen de partizanenstrijd te onderdrukken en de weg vrij te maken voor een offensief en fortificaties. De weg wordt eveneens vrijgemaakt voor uitbreiding van de oorlog omdat er steeds ingrijpender gevolgen voor Rusland zelf zijn. Daar worden de burgerlijke vrijheden verder beperkt.

Poetin gaat verder met bombarderen van de energie-infrastructuur van Oekraïne. In tien dagen tijd werden zeker driehonderd luchtaanvallen op zulke doelen uitgevoerd. Vandaag waren er onder meer aanvallen op een kolencentrale in West-Oekraïne. Ook de stoomvoorziening in Kryvyi Rih in het midden van het land is getroffen. De stad heeft nu geen elektriciteit. Nu hij niet op het slagveld kan winnen, tracht Poetin de Oekraïense bevolking met een horrorwinter op de knieën te krijgen. Op de Russische televisie zeggen twee prominente Doema-leden openlijk dat de Oekraïeners mogen bevriezen en van de honger mogen omkomen. In dat scenario past geen werkende kerncentrale in Zaporisja, die nog altijd een groot deel van het land van stroom voorziet. Daar komen berichten vandaan dat de Russische bezettingstroepen zijn begonnen met het plunderen van de appartementen van het personeel van de centrale (zie hierboven). Ze zouden televisies, laptops en wasmachines stelen. Zo ging het ook een halfjaar geleden, toen ze de centrale van Tsjernobyl verlieten. Je mag verwachten dat ze binnenkort de Zaporisja-centrale zullen saboteren.

Boeren in Nederland. In het Limburgse Heythuysen wordt vandaag de grootste uitbraak van vogelgriep geconstateerd tot nu toe. Het gaat om een bedrijf met 300.000 leghennen. Allemaal 'geruimd'. Het is waanzin. Het huidige vogelgriepjaar is het dodelijkste sinds de epidemie van 2003, toen op 255 locaties ruim 30 miljoen dieren werden geruimd. We zitten nu 'pas' op bijna 6 miljoen. De oplossing bestaat al tientallen jaren: vaccinatie. Maar dat mag niet vanwege regels van de Europese markt. Maar niet de EU is schuldig; het zijn regels die de lidstaten zelf vaststelden - maar nergens in EU zitten zoveel kippen, eenden en kalkoenen op elkaar gepropt als in ons land.

Een bewolkte ochtend. Werklieden van de groendienst harken op het Eind de gevallen bladeren bij elkaar en voeren ze af. Gelukkig gebruiken ze bezems en geen bladblazer. We gaan gehoorzaam sporten. Wanneer ik boodschappen ga doen begint het te regenen. De apotheek heeft vandaag mijn medicijnen wel klaar liggen. In de brievenbus zit een uitnodiging voor de griepprik op 12 november. Na regen komt zonneschijn. Dan is het al drie uur geweest. Naar het begin van dit kwartaal

De hydroelectrische dam bij Nova Kakhova in de Dnipro.

Vrijdag 21-10-2022

Bij gebrek aan slagkracht van zijn eigen legers probeert Poetin de oorlog in Oekraïne te beslechten door de inzet van honger en kou in de aanstaande winter. In die strategie past wat er nu rond Cherson lijkt te gebeuren. Steeds meer berichten maken er gewag van dat de Russen zich uit de stad terugtrekken met veerboten en over de pontonbrug, die ze naast de beschadigde Andrivsky-brug hebben gelegd. De ponton is kwetsbaar voor Oekraïens vuur. Hier zie je een filmpje, waaruit blijkt dat het met die pontonbrug nog niet zo eenvoudig is. Verder stroomopwaarts zijn er aanwijzingen dat ze bezig zijn explosieven te plaatsen op de grote hydroelectrische dam in de Dnipro bij Nova Kakhovka. Als dat gebeurt zal een groot gebied onder water worden gezet door een massieve stortvloed van 18 miljoen kubieke meter water, vijf meter hoog. Niet alleen zullen tientallen dorpen en grote delen van Cherson overstromen, door het sterk verlaagde niveau van het water in het stuwmeer zou ook de koeling van de kerncentrale in Zaporisja in gevaar komen. Ook al zijn de zes kernreactoren buiten bedrijf, dan nog moeten de radioactieve brandstofstaven gekoeld worden om een meltdown te voorkomen. De Volkskrant doet er vandaag wat luchtig over, maar houdt geen rekening met het droogvallen van de koelwaterreservoirs als de Kakhova-dam metterdaad opgeblazen zou worden. Sommige analisten wijzen erop dat in dat geval ook het kanaal droog komt te staan, dat voor de watervoorziening van De Krim zorgt. Dan zouden de Russen zichzelf behoorlijk in de voet schieten. Het is verder ook nog mogelijk dat de Russen een false flag operatie uitvoeren en met 'bewijzen' komen dat Kyiv de dam opblies.

 .

Het gezeur over de prima functionerende opvang van asielzoekers, voornamelijk statushouders, in Gorcum moet persé een gebed zonder eind worden, daar zorgt fractieleider Pierre Schefferlie van Democraten Gorinchem ('Minder politiek meer geluk') wel voor. De partij zit nu gelukkig in de oppositie. Schefferlie was de man die destijds met kromme redeneringen de opvang in het voormalige belastingkantoor aan de Voermanstraat trachtte te torpederen (lees o.a. hier). De opvang ging wel door, met enige (achteraf illegale) druk van de toenmalige staatsecretaris - maximaal voor een jaar. Maar iedereen weet dat het met de problemen in de asielopvang alleen maar erger is geworden, dus dat het COA ons bestuur nu vraagt de periode te verlengen mag geen verbazing wekken. Nu wil Pierre de zaak toch sluiten, want er waren wat klachten van de omwonenden, 41 om precies te zijn. Bij dertig procent van de klachten gaat het om steeds dezelfde mensen. Klachten gaan over geluid, spelende kinderen en afval, niks bijzonders, dat heb je bij meer flatgebouwen in steden. Eerdere onderzoeken leverden nauwelijks klachten op. De opvang mag wel elders in de stad van Schefferlie, maar een plek noemt hij niet. Binnenkort gaat de gemeenteraad erover praten; op 24 november moet ze beslissen. Je moet hopen dat de huidige staatsecretaris tegen die tijd zijn spreidingswet door het parlement heeft geloodst; daarmee kan hij die opvang dwingend opleggen aan onwillige gemeentes. Helaas komt later deze dag het bericht dat de wet opnieuw vertraging oploopt omdat de VVD er problemen mee heeft. Vanmorgen kregen minderjarige asielzoekers in Stadskanaal beschimmeld brood bij hun ontbijt. Ik denk niet dat Schefferlie dat vaak eet. In een rijk land als het onze spreekt het bieden van menswaardige asielopvang niet vanzelf.

Een regenachtige ochtend. Anna vertrekt om zeven uur naar Nikita om de hele dag op baby Zaila te passen. Ik vermaak me met rare astrofysica en kom de deur niet uit. Na de middag gaat de zon schijnen. Nog steeds is het opmerkelijk zacht weer. De kachel is nog steeds niet aan geweest. Wie weet houden we straks geld over op de energierekening. Naar het begin van dit kwartaal

De Zuilen der Schepping, links op de Hubble-foto van 2014, rechts de nieuwe van de James Webb ruimtelescoop.

Zaterdag 22-10-2022

De James Webb ruimtetelescoop legt in hoog tempo spectaculaire beelden van het universum vast. De foto's van de Zuilen der Schepping (Pillars of Creation) die deze week openbaar werden zijn van een fantastische gedetailleerdheid, vergeleken met de foto's die de Hubble ruimtetelescoop in 2014 maakte. De Zuilen zijn inderdaad pilaren van interstellair stof die op 6500 lichtjaren afstand van ons staan. De term 'Schepping' slaat op het feit dat het een gebied is van intensieve vorming van nieuwe sterren. Dat gebeurt vooral aan de randen van de stofpilaren. Als je goed kijkt zie je aan de bovenkant van de middelste en de rechtse zuil rode bollen. Daar zitten jonge, energierijke sterren die zich rood aftekenen. De enorme stofzuilen zijn al miljoenen jaren oud, maar de bruinrode golvende structuren zijn stervormingsgebieden van 'pas' honderdduizend jaar oud. In kosmisch opzicht is dat erg jong.

Een van de persistente raadsels van het heelal is de zogenaamde Hubble Spanning. Dat gaat over het meten van de snelheid van de uitdijing van het universum. Die snelheid heet de Hubble constante. Om die vast te stellen zijn er twee methoden: die van het meten van de roodverschuiving in het licht van de verste objecten en de andere die gebruik maakt van de kosmische achtergrondstraling. Al decennialang leveren de beide methoden een onverklaarbaar verschil op; dat is die Hubble-spanning. Ik schreef er eerder over, onder meer vier jaar terug en twee jaar geleden hier. Een onderzoeksteam onder leiding van Dillon Brout van het Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian (CfA) heeft een nieuwe analyse uitgevoerd – Pantheon+ geheten – die met behulp van de roodverschuiving preciezere grenzen stelt aan de samenstelling en evolutie van het heelal. De nieuwe cijfers laten zien dat 66,2 procent van het heelal uit donkere energie bestaat, en de overige 33,8 procent uit een combinatie van donkere en ‘normale’ materie en ze geven ook een preciezere waarde van de snelheid van uitdijing: 73,4 kilometer per seconde per megaparsec, met een onzekerheid van slechts 1,3 procent. Dat is ruim 260.000 kilometer per uur. Weer is dat een andere (hogere) waarde dan die men vindt met de kosmische achtergrondstraling, namelijk 67,15 ± 1,2 km per seconde per megaparsec. Het verschil is zelfs groter geworden, het raadsel blijft bestaan.

Een zonnige herfstdag. Al een paar weken zijn er nieuwe coronavarianten in omloop. BQ1 is een subvariant van de omikronvariant; een ondervariant daarvan is BQ1.1. De Europese gezondheidsdienst ECDC denkt dat deze nieuwe subvarianten tussen half november en begin december dominant worden in Europa. BQ.1 en BQ.1.1. lijken het immuunsysteem beter te kunnen omzeilen dan de nu dominante omikronvarianten; ze zullen zich snel verspreiden. Men verwacht niet dat ze zieker maken. Of wij erdoor geïnfecteerd waren, weten we uiteraard niet, maar de herhaalprik en onze doorgemaakte besmetting zullen naar verwachting voldoende kruisbescherming bieden.

De laffe aanvallen op kritische infrastructuur in Oekraïne gaan door. Verschillende regio's melden aanvallen op energiefaciliteiten. Op sommige plekken zouden er Russische raketten zijn neergehaald. Volgens lokale functionarissen zijn energie-installaties in de regio's Odessa, Kirovohrad en Lutsk getroffen. Boven Kyiv werd een raket neergeschoten. Aan het eind van deze dag zit 1,5 miljoen mensen zonder electriciteit.

Zacht, zonnig weer. Het is druk in de binnenstad en in de haven liggen nog veel passantenboten. In de sluis hangen artistiek uitziende lieden toneellampen op. Geen idee waarvoor, maar later blijkt het te gaan om een kleine manifestatie over de waterlinie, waarin men diverse locaties langs de stadswallen speciaal uitlicht. Aan het eind van de middag komen de dames Barbara, Tessa, Esri, Nikita en baby Zaila langs. De laatste kan nu met een blij gezicht in haar handjes klappen. Dat heeft Anna haar gisteren geleerd. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 23-10-2022

Van de kleine manifestatie 'We sluiten de linies' kregen we weinig mee. Er kwamen wat mensen kijken naar de verlichting van de sluis en de sluiswachterswoning ernaast. Toch wel enigermate sprookjesachtig. Elders langs de wallen kon je genieten van 'verhalen, kunst, cultuur, muziek en heerlijk eten'. Nou dat laatste hadden we thuis ook, Anna had heerlijk gekookt. Zie je hoezeer we ons liever terugtrekken op ons eigen plekje. Na elf uur kwamen de artistieke werklieden de schijnwerpers weer weghalen. Tevoren had ik er nog wel een foto van gemaakt.

     Vanochtend is het bewolkt en droog. Opnieuw tamelijk zacht (geen kachel aan). Voor vanavond waarschuwt het KNMI met code geel voor 'pittige' regen- en onweersbuien met plaatselijk hagel en zware windstoten tot rond 80 km/u. Morgen is er ook veel wind en daarna krijgen we dagen met temperaturen van 20 graden. De normale maxima voor deze tijd van het jaar liggen tussen de 12 en 15 graden.

En ieder keer kan de stikstofcrisis nog een laag dieper. Gisteren publiceerde het FD een bericht waaruit blijkt dat het landbouwministerie verwacht nog zeven keer zoveel stikstofvervuilers te moeten aanpakken om de stikstofdoelen te halen. De sluiting van de vijf- tot zeshonderd piekbelasters is bij lange na niet genoeg. Stikstofminister Van der Wal verwacht volgens de krant dat ze 3500 zogenoemde piekbelasters - vooral boeren - rond natuurgebieden moet "opschonen", anders is er geen enkele stikstofruimte voor de bouw van woningen en wegen, maar ook voor het legaliseren van boerenbedrijven die jarenlang zonder vergunning ammoniak mochten uitstoten (de PAS-melders). Alleen de deadline van één jaar wil ze verruimen.

     De radicale actiegroep Farmers Defence Force houdt naar aanleiding hiervan morgen ‘crisisberaad’ en zinspeelt op nieuwe protestacties. Ook de gematigder boerenbelangenclub Agractie reageerde gisteren afwijzend op het FD-artikel ‘Wij gaan ervan uit dat dit grote onzin is’, schrijft voorzitter Bart Kemp in een reactie. Tussen de zelfperceptie van de boeren en de wetenschappelijke feiten gaapt nog steeds een gigantische kloof, concludeert De Volkskrant. Onrust onder de boeren blijft alleen weg zolang ze in alles hun zin krijgen, dus zolang het kabinet geen serieus stikstofbeleid voert. Zolang ook zullen rechters bouwvergunningen blijven vernietigen. De hele excercitie-Remkes heeft dat dilemma totaal niet aangepakt, er is kostbare tijd verstreken en niets opgelost. Zachte heelmeesters... Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 24-10-2022

Het blijft opmerkelijk lang warm in deze oktobermaand. Iedere week zeggen de prognoses dat de kou over een week zal invallen, maar dat gebeurt steeds niet. Die week schuift steeds op. Velen hebben de kachel nog niet aan gehad, ook wij niet. Ook nu zeggen de modellen dat het deze week ongewoon warm zal blijven, zeker tegen het volgende weekeinde. Ook 's nachts wordt het met 10 tot 12 graden niet koud. Op het kaartje hierboven zie je dat er boven Groenland zelfs nog warmere lucht komt te liggen dan bij ons. Nota bene: het kaartje behelst de anomalie, dus de afwijking ten opzichte van het gemiddelde over de jaren 1979 - 2010. Voorbeeld: de gemiddelde temperatuur op vrijdag 28 oktober is 8 tot 10 graden boven normaal 13 graden.

     Vanmorgen juichen de kranten dat de gasprijs even onder 100 euro ligt. In augustus was het nog 350 euro. Overigens: een jaar geleden was het nog 30 euro. Oorzaken? Volgens deskundigen de volle reserves en de zachte herfst. Dit gebeurt onder het aanhouden van de La Niña-koeling, die aan zijn derde jaar is begonnen. Dat is geen zeldzaamheid. Lees hier hoe het fenomeen in de Pacific het weer over de hele aardbol beïnvloedt. In de afgelopen maanden is de La Niña van dit moment weer langzaam sterker geworden. Zag het er eerst naar uit dat in de komende winter al een geleidelijke afname te zien zou zijn, nu lijkt dat moment pas in de lente te komen. Dan is het wachten op het broertje, een opvolgende El Niño, die op zijn eigen wijze de weerpatronen in de war schopt.

Een harde wind sleurt de laatste bladeren van de bomen en jaagt ze over de straat tot ze bij een hoek op een hoop blijven liggen. Een paar dagen terug had de gemeente ze allemaal opgeruimd. We gaan vanochtend sporten en voor de verandering eens boodschappen bij de Lidl. Jarenlang niet geweest. De winkel is er bepaald op vooruitgegaan wat betreft de diversiteit van de producten in de stellingen. Leuke wijnen en lekkernijen! Beladen arriveren we op het Eind. Rest van de dag rustig als altijd. Naar het begin van dit kwartaal

Andromedanevel.

Dinsdag 25-10-2022

Deze foto werd gemaakt op het Noordereiland in Nieuw Zeeland, in noordelijke richting. Wie hem maakte weet ik niet. Persoonlijk vind ik hem veel spectaculairder dan de gedeeltelijke zonsverduistering die we vandaag in Nederland kunnen zien. De foto werd lang belicht en toont de Andromedanevel, een compleet spiraalsterrenstelsel, net zo een als onze Melkweg. Het is onze kosmische buur. De twee lichte vlekjes boven en onder het vlak van de spiraalarmen zijn mogelijk twee mini-stelsels, M32 (boven) en M110 (beneden). Andromeda is veel groter dan onze Melkweg. Het stelsel staat op 2,54 miljoen lichtjaar afstand. Melkweg en Andromeda bewegen door hun enorme zwaartekracht naar elkaar toe; in zoverre vormen zij een uitzondering op de algemene uitdijing van het heelal waarbij alles van elkaar af beweegt. Binnen vier miljard jaar zullen beide stelsels op elkaar botsen en samensmelten tot een machtig ellipsvormig megastelsel. De foto hierboven wekt een onstilbaar verlangen in me op om daar te zijn. Het is een volledig andere wereld, een island universe zoals Engelstalige astronomen het mooi maar ietwat onnauwkeurig plegen te noemen. Van de mensen die nu leven zal niemand het ooit zien laat staan bezoeken. Ik beschouw dat als een fundamentele onrechtvaardigheid.

     Vandaag dus de zonsverduistering bij ons. De dag vangt aan met een veelbelovend zonnetje, maar na elf uur schuiven wolken over de stad. Om half twaalf zie ik door een oud CD-schijfje hoe de maan het eerste hapje uit de linker bovenkant wegneemt. Daarna zijn er teveel wolken. Toch loopt Twitter even later vol met honderden foto's. Later, tegen half één, schijnt de zon sterk genoeg door de wolken om de gedeeltelijke verduistering te zien. Nog minder kosmisch van karakter is de wintertijd, die komend weekeinde weer van kracht wordt.

     Vanochtend hebben we de meisjes van Tessa over de vloer. Ze hebben herfstvakantie en Jeff & Tessa moeten naar hun werk. Anna heeft wat schildermateriaal klaargezet; even later zijn ze ijverig bezig met de weergave van dinosaurussen. Die zijn groen. Voor de zonsverduistering hebben ze geen belangstelling. Later zitten ze met oma op de bank naar filmpjes te kijken (foto hier). Gezellig. Na het middaguur komt hun moeder om ze op te halen, maar ze blijft lekker uren met haar moeder kletsen. Straks samen op bezoek bij een oude vriendin in de buurt.

Wat een bizarre beschuldiging. De Russische minister van Defensie, Sergej Sjojgoe, beschuldigde gisteren in telefoongesprekken met zijn Amerikaanse, Britse, Franse en Turkse collega’s dat Oekraïne van plan is om een ‘vuile bom’ op eigen grondgebied in te zetten, om daar vervolgens de Russen de schuld van te geven. Hoe verzin je het? Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 26-10-2022

Deze dag brengt het voorzegde zachte weer. Veel zon en steeds minder wolken. We willen juist afrijden naar de werf in Numansdorp omdat het een mooie dag is om het teakdek in de algendoder Boracol te zetten, als er een bericht binnenkomt dat mijn nieuwe luie stoel vandaag zal arriveren. Die hadden we besteld omdat de oude na tien jaar gebruik niet meer toonbaar is. Tja, kunstleer, hè, Dat doen we niet meer - al blijft de vraag of ik nog tien jaren krijg om gerieflijk op het echte leer van de nieuwe stoel te zitten. Ja zeg, als je zo begint te redeneren.. Het bericht zegt dat de stoel tussen elf en veertien uur zal worden afgeleverd. Dat blijkt te kloppen, het is half één als een krachtige dame op een steekkarrretje een flinke doos binnen rijdt. Of ze veel aan sport doet, vraagt Anna. Nou, met dit werk heb ik geen sport meer nodig, luidt het antwoord.

Verlekkerd val ik op mijn studeerkamer op de klus aan, want je moet de stoel nog wel helemaal in elkaar zetten (foto hierboven). Onder de bewonderende blikken van Anna ben ik een aantal uren bezig. De plaatjes op de bijgesloten folder geven goed de opeenvolgende stappen aan en niet zonder trots neem ik om half drie plaats. Even het mechanisme ontdekken om er een ligstoel van te maken en zie, vol overgave knap ik er mijn eerste uiltje op. Daarna sjouwen we de oude stoel in het autootje, waar hij - de achterbank is opgeklapt - precies in past, en brengen hem naar de milieudienst. Klaar voor vandaag. Morgen naar de boot en de Boracol. Naar het begin van dit kwartaal

Het vloerpaneel voor de kajuitttrap is fraai opgeknapt. Nu de rest nog.

Donderdag 27-10-2022

In een zachte, bewolkte ochtend rijden we naar Numansdorp. Met enige aarzeling, want helemaal zeker dat het niet zal regenen is er niet. Enfin, we zien wel. Er wacht een verrassing in de vorm van het proefpaneel van de kajuitvloer bij de kajuittrap. Fraai opgeknapt. Nu de rest nog. Anna vervangt de natte handdoeken bij de lekkages door droge. Helaas blijkt een derde deel van alle teak nog vochtig te zijn. We kwasten desondanks de rest die droog is wel in met het restant Boracol van het voorjaar en nemen het risico op de koop toe dat er vanmiddag nog een buitje valt. Komende zondag zullen we de rest doen.

Kijken we er nog van op? In het jongste Emissions Gap Report van de Verenigde Naties staat dat de klimaatplannen van alle regeringen wereldwijd bij elkaar opgeteld nog altijd onvoldoende zijn om de doelen van het Parijse klimaatakkoord te kunnen halen. 'Alleen ongekende maatregelen kunnen de 1,5 graad opwarming nog voorkomen', kopt De Volkskrant fout. De woordjes 'meer dan' zijn vergeten. Vooral in landen als China en India is de uitstoot nog steeds torenhoog. Als ook de schone beloftes van regeringsleiders worden meegeteld dat hun landen later deze eeuw zullen stoppen met de uitstoot van broeikasgassen, kan de opwarming blijven steken op 1,8 graden. Het rapport noemt dit hoopvol, maar op dit moment niet realistisch. Dat de EU-landen nog steeds fossiele brandstoffen met driemaal zoveel aan miljarden euro's méér subsidiëren dan emissievrije energie is onbegrijpelijk.

     Verder verscheen ook Het nieuwste rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie, waaruit blijkt dat de fossiele emissies nieuwe recordniveaus bereikten. De concentratie in de atmosfeer van de belangrijkste broeikasgassen – CO2, methaan en lachgas – nam in 2021 verder toe. In sommige delen van de Amazone is het zelfs al zover dat de uitstoot van CO2 er groter is dan de opname: rottende bladeren en omgevallen bomen stoten daar meer CO2 uit dan de planten en bomen daar nog ‘inademen’ door fotosynthese. Het regenwoud in de Amazone fungeert steeds minder als de spreekwoordelijke longen van de aarde. Opvallend is de versnelling van de opname van het sterke broeikasgas methaan in de atmosfeer. De reden daarvan is niet duidelijk. Eerste analyses wijzen uit dat het grootste deel van de stijging van methaanuitstoot sinds 2007 een biologische component heeft, maar welke dat is weet men niet.

Poetin houdt vanavond zijn jaarlijkse toespraak bij de Valdai Discussieclub, een onderzoeksinstituut dat nauwe banden heeft met het Kremlin. Volgens Kremlinwoordvoerder Dmitri Pesjkov wordt die speech 'heel, heel belangrijk'. Het Kremlin laat je graag in spanning zitten. Gisteren sprak Poetin voor het eerst over het propagandaverhaal van zijn defensieminster Sjojgoe dat Oekraïne een vuile bom in zou willen zetten. Daar zijn totaal geen aanwijzingen voor, maar het Kremlin zou het verhaal kunnen gebruiken als legitimatie om zelf een tactisch kernwapen in Oekraïne in te zetten. Naar het begin van dit kwartaal

Artists' impression van de Carrington gebeurtenis in 1859.

Vrijdag 28-10-2022

We kunnen in ons leven veel ongelooflijke gebeurtenissen meemaken, maar een Myake event? Ik had er nog nooit van gehoord. Hierboven zie je een afbeelding die iemand in 1865 maakte van een soortgelijke gebeurtenis in 1859. Dat heette toen een Carrington event, dat kende ik wel, dat was een zeer zware geomagnetische storm tijdens de 10e zonnecyclus. Dergelijke stormen van geladen deeltjes, de ruimte ingeslingerd door uitbarstingen op de zon, kunnen electriciteitsnetten uitschakelen en kompassen, radar, radioverkeer en internetverbindingen storen en doen uitvallen. Maar een Miyake event? Dat is volgens Astronieuws een mysterieus, onvoorspelbaar en potentieel zeer verwoestend astrofysisch verschijnsel, tien maal sterker dan een Carrington gebeurtenis, dat ongeveer eens in de duizend jaar voorkomt, maar waarvan de oorzaak onduidelijk is. De zwaarste Miyake gebeurtenis zou in AD 774 - 775 zijn geweest. Dat ging gepaard met ongewoon intensief noorderlicht, dat in oud-Engelse kronieken beschreven wordt. Van die tijd resteren pieken van radioactieve koolstof C14 in jaarringen van bomen - Japanse ceders - die twintig maal hoger zijn dan normaal. Het signaal vond men tevens terug in de kolommen van ijsboringen in Antarctica (met een piek van een Beryllium isotoop), maar ook in jaarringen van bomen over de hele wereld. De meest gangbare theorie is volgens Astronieuws dat het hevige uitbarstingen van kosmische straling zijn, die door enorme zonnevlammen worden veroorzaakt, maar de resultaten van nieuw onderzoek door Benjamin Pope van de Universiteit van Queensland (Australië) bestrijden dat.

     Anders dan verwacht blijken de Miyake-gebeurtenissen, die soms één à twee jaar duren, niet gecorreleerd te zijn met reusachtige zonnevlammen en zonnevlekkenactiviteit. Waardoor ze dan wél worden veroorzaakt, is volkomen onduidelijk. Hm. Hebben ze dan niks te maken met de activiteit van de zon? Niemand weet dat en volgens Pope is dat zeer verontrustend: 'We need to know more, because if one of these happened today, it would destroy technology including satellites, internet cables, long-distance power lines and transformers. The effect on global infrastructure would be unimaginable'. Op basis van een statistische bewerking van de nieuwe gegevens bestaat er een kans van ruwweg één procent dat er binnen tien jaar weer eentje optreedt. Dat valt dan weer mee, zou je zeggen.

Poetin hield gisteravond een lang en verward verhaal in de Valdai Club. Hij was meer dan drieëneenhalf uur aan het woord. Zijn tegenstander Oekraïne komt er weinig meer in voor, de grote tegenstander is het westen. Het westen dat streeft naar het domineren van de hele wereld. Dit is het gevaarlijkste decennium van deze eeuw, zei hij, want het westen dreigt met atoombommen. Het verhaal over de vuile bom van Oekraïne kwam ook langs. Zijn rede liet duidelijk zien hoezeer de Russische president zich heeft vastgebeten in een ideologische positie. Anders dan het aan het begin van de oorlog leek staat het territoriale karakter, de creatie van een bufferstaat, niet meer voorop. Dat belooft weinig goeds, een territoriale oorlog stopt doorgaans als er voldoende gebied is veroverd, een ideologische strijd blijft doorgaan. Rare dromen van Ruslands grootheid vermengd met een reactionaire (orthodoxe) religie. In die context zijn nucleaire opties niet taboe. Ideologieën hebben de wereld altijd grote schade en ellende gebracht.

We hebben een dag van zon en wolken, een dag die ongewoon zacht is. Bij ons wordt het 21 graden. Landelijk is het de warmste 28e oktober ooit gemeten. Anna doet de boodschappen en daarna sporten we. 's Middags zit ik de vergadering van de Poëzieroute voor bij Joop in Hoornaar, met een fraai uitzicht over de weilanden. We kijken met grote tevredenheid terug op de viering van ons 10-jarig bestaan in Metropole en nemen afscheid van een van onze oudste leden, Bert van 't Land. We zullen hem met zijn dadendrang erg gaan missen. Op de hoofdpagina van de website staat rechtsonder een stukje over hem. Dat heb ik geprint en in een mooi lijstje gestoken voor Bert. Hoofdonderwerpen van de rest van de vergadering: de begroting 2023, drie nieuwe gedichten voor de route en de 3e druk van het routeboekje. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 29-10-2022

Net als gisteren krijgen we vandaag een ongewoon warme dag. De temperaturen stijgen weer boven de twintig graden en in Limburg kan het zelfs 25 graden worden. De oorzaken liggen opnieuw in de arctische amplificatie en de voortgaande verzwakking van de straalstroom die er mee samenhangt. De tragere straalstroom maakt grotere uitzakkers van warme of juist hele koude lucht, die langdurig op hun plaats blijven liggen. Dezer dagen is sprake van een uitgezakte lus van warme lucht, die uit Spanje en Noord Afrika naar onze regio vloeit.

     In een tijd van peperdure energie is een prettig gevolg uiteraard dat de kachel niet aan hoeft. Bij de beterbetaalde groeperingen in onze samenleving schieten de maatregelen ter compensatie over hun doel heen. Iedereen krijgt immers in november en december 190 euro van de overheid. Miljoenen huishoudens voelen helemaal niks van de energiecrisis. Ze hebben langjarige contracten en goed geïsoleerde huizen. Het is echter te ingewikkeld om maatwerk te leveren, zegt minister Jetten. Goede doelen zien een donatiegolf op zich afkomen. Dat bleek gisteravond ook op televisie, waar mensen vertelden dat ze het geld niet nodig hadden en er leuke dingen van zullen gaan kopen.

Het bizarre verhaal van vogelgriep. De epidemie duurt nu ruim een jaar. Het dodelijkste jaar - bijna 6 miljoen kippen, kalkoenen en eenden werden preventief afgemaakt - sinds de grote epidemie van 2003. Normaal dooft vogelgriep in de lente uit; dat is dit voorjaar niet gebeurd. Er werden zoveel pluimveebedrijven in Nederland geruimd dat er deze week een tekort aan CO2-gas is ontstaan. Daarmee worden de dieren gedood. Ook bier- en frisdrankproducenten kampen met grote tekorten van het voor hen onmisbare koolzuur. De prijs van CO2-gas ging sinds begin dit jaar al dertien keer over de kop omdat er zoveel dure energie nodig is om het te maken. Onze nieuwe landbouwminister gaat kijken 'hoe we de pluimveedichtheid in bepaalde gebieden kunnen verlagen, zodat dit soort situaties in de toekomst niet meer voor hoeven te komen'. Je weet nu al dat het gaat mislukken, want voor de mega-pluimveeteelt is dat het verdienmodel voor de kippenboeren. Een andere oplossing is vaccineren maar we hebben zelf gezorgd dat zoiets van Europa niet mag.

Ook bizar: misbruik maken van de onnozelheid bij veel mensen. Het Kruidvat verkoopt 'een virusremmer', waar totaal niets in zit dat een virus zou kunnen remmen. Prijs: 8 euro! Een spray 'met natuurlijke enzymen, die een beschermende barrière tegen verkoudheidsvirussen maken door een laag te vormen op het slijmvlies in je mondholte'. Dat kan kennelijk gewoon verkocht worden. Maar dat staat in de kleine letters; de term 'virusremmer' suggereert veel meer. In elk geval helpt het niet tegen corona. Het middel dat erin zit, ColdZym (vooral Trypsine) leverde bij klinisch onderzoek de volgende conclusie op: 'We observed poor (pre)clinical viral (load) assessments allowing the manufacturer to claim protection against COVID-19 that cannot be confirmed by information retrieved in the public domain.' De onderzoeker achten klinisch onderzoek naar eventuele schadelijke werking dringend gewenst. Dat is terecht. Trypsine is een enzym dat wordt gevormd uit de voorloper trypsinogeen in de alvleesklier en dat, geactiveerd tot trypsine, van nature in de dunne darm helpt het eiwit in voedsel te verteren. Af te breken, om precies te zijn. Geen ongevaarlijke stof omdat het nogal veel nevenwerkingen heeft. In de alvleesklier zelf kan het bij overproductie leiden tot pancreatitis.

Na een begin met bewolking schijnt vanaf tien uur een herfstige zon. Dat is een zon gefilterd door hoge cirrus. We maken ons op om vanmiddag met de bus naar Utrecht te gaan. Naar het begin van dit kwartaal

Het bestuur van de Poëzieroute. Vlnr. Bert (neemt afscheid), Marcel, ik, Joop en Liesbet. (Foto: Tonny Hartog)

Zondag 30-10-2022

Een nagekomen foto van het afscheid van Bert van 't Land van de Poëzieroute bij penningmeester/secretaris Joop thuis. Je ziet Bert zijn cadeau uitpakken: een ingelijste afdruk van de tekst die over hem op de website staat (rechtsonder). Er was verder veel aan de orde. De begroting voor volgend jaar, activiteiten om aan meer geld te komen, noodzakelijk onderhoud van gedichtlocaties, plannen voor 3 nieuwe gedichten in de route, de derde druk van het routeboekje dat deels herzien moet worden en waarvoor adverteerders geworven moeten worden en de werving van nieuwe (liefst jonge) bestuursleden.

Gisteren opnieuw een warmterecord. Dat stond op 19,7 graden en werd in De Bilt gemeten in 2005. Het werd gisteren bij het KNMI maximaal 21,1 graden. Dat betekende het zesde officiële datum-warmterecord van dit jaar, tegenover één kouderecord. We reden 's middags met de snelbus naar Utrecht, waar het ook zomers warm was, het zonlicht gefilterd door wat hoge sluierbewolking. Het was in de winkelstraten, in Hoog Catharijne, langs de grachten en op de terrassen enorm druk, vooral met jonge mensen. Op een of andere manier gaf het me het gevoel als oude knar niet helemaal meer op mijn plaats te zijn, alsof het de stad van mijn studentenjaren en mijn eerste banen niet meer was. Zoveel jongheid, zoveel plezier op de gezichten, levenslust en verwachting maar ook koopzucht en consumentisme, maar ogenschijnlijk zonder zorgen over de oorlog, de verschillende crises en de rampzalige toekomst die hen wacht. Enfin, in de grote boekhandel van Broese aan de achterkant van het oude hoofdpostkantoor voelde ik me beter op mijn gemak. Rond half vijf troffen we traditiegetrouw Paul & Tine bij Graaf Floris op de Vismarkt. Later aten we bij BistroMadeleine op het Wed, waar ik bijna tien jaar geleden mijn eerste boeken ten doop hield. Maar ook daar was het veranderd: het eten was zeker lekker maar duur en het was er een enorm kabaal van luidruchtige gevoerde gesprekken om ons heen. Na het eten liepen we over een duister Domplein. Op weg naar de bushalte op het Neude was ook het oude  stadhuis verduisterd. Het had te maken met de 18e Nacht van de Nacht, waarin tientallen gemeentes en bedrijven hun verlichting uitzetten. De restaurants en de kroegen uiteraard niet. Het is een jaarlijkse campagne tegen 'overtollig' licht: sfeerverlichting, reclames, verlichte logo's en licht op de kantoorvloer. Natuurlijk een goede zaak. Op het Neude konden we meteen op de bus naar het station springen en - welja - op het busstation stond snelbus 387 naar Gorcum al met draaiende motor klaar. Vanaf station Gorcum liepen we over de buggen naar de Groenmarkt, waar het snerpend lawaai van de najaarskermis ons omhulde. Op tijd thuis voor Nieuwsuur.

Het graan van Oekraïne wordt weer een politiek drukmiddel. Rusland schort eenzijdig de medewerking aan de graandeal met Oekraïne op vanwege de veronderstelde aanval met (water)drones op schepen in de havenstad Sebastopol, gisterochtend vroeg. Het Kremlin beweert dat bij de explosies twee marineschepen die toezagen op de export van levensmiddelen beschadigd zijn geraakt en dat de Britten eraan meewerkten. Die ontkennen. De graandeal die de wereld voor honger moest behoeden, loopt sowieso binnenkort af. De Verenigde Naties hebben contact opgenomen met de Russische autoriteiten. Een woordvoerder benadrukt dat de graandeal koste wat het kost overeind moet blijven, omdat het welzijn van miljoenen mensen wereldwijd ervan afhangt. Intussen is de Oekraïense graanexport over de Zwarte Zee volledig tot stilstand gekomen. Volgens het coördinatiecentrum van de overeenkomst in Turkije liggen meer dan tien schepen te wachten tot ze weer kunnen varen. Op dit moment zijn er volgens Oekraïne 176 schepen onderweg met 2 miljoen ton graan, die nu door Rusland worden tegengehouden. Van dat graan kunnen 7 miljoen mensen eten. Natuurlijk is duidelijk wat Poetin opnieuw wil proberen : het westen verantwoordelijk maken voor de keus tussen verzachting van de sancties of honger in grote delen van de wereld.

Vannacht is het onrustig in de straat. De kermis is al dicht en jongeren verpozen zich met drank en ballonnetjes op de banken langs de haven. Soms krijgen ze ruzie en gaan schelden. Geschoten wordt er niet. Uiteindelijk slaap ik in.

     Opnieuw een zachte dag met gefilterd zonlicht. Toch betekent die hoge cirrus de nadering van ander weer; het zal met een dag of wat kouder worden. Ik zet de klokken in huis een uur terug. Daarna rijden we weer naar Numansdorp voor het afkwasten van de laatste stukken teakdek. Die zijn nu droog. Het is binnen een halfuur gebeurd. Goed gevoel. Anna neemt de kussens van de kajuitbanken mee om ze thuis in de wasmachine te stoppen. Wintertijd met zomerse temperaturen. Het wordt vroeg donker. Naar het begin van dit kwartaal

Insmeren van het teakdek van Dulce met de algendoder Boracol. Foto van gisteren.

Maandag 31-10-2022

Gisteren hadden we de derde dag op rij boven de twintig graden. Dat is uniek en niet eerder voorgekomen in De Bilt. Het jaar 2022 komt bij het KNMI uit op totaal 112 warme dagen. Dat is goed voor een top-3-notering sinds het begin van de metingen in 1901. Maar nu is het afgelopen. Vanmorgen hangt er lichte nevel, het is een overgangsdag, morgen krijgen we regen en harde wind. Een verlaat begin van de herfst. Goed dat we gisteren de boot hebben afgemaakt. We sporten en daarna zet ik Anna af bij het huis van Nikita, waar Barbara op baby Zaila past.

Vanmorgen open ik een account op Mastodon, dat opkomt als alternatief voor Twitter. Waarom? Nu Elon Musk het heeft overgenomen is het goed om alvast een alternatief te hebben. Vandaag tweette de mutimiljardair dat Paul Pelosi wellicht dronken was en door een mannelijke prostitue is aangevallen - en niet door een rechtse complotidioot. Dat tekent de grillige Musk. Hij zei eerder al dat hij Trump weer wil toelaten.

     Mastodon heeft veel aparte servers. Ze vallen er allemaal onder maar hebben hun eigen adressen. Vooralsnog zit ik dus op Mastodon.social of op deze: Dizl.de. In beide moet je @Tomzijlstra invoeren (linksboven), maar je kunt ook in één keer naar https://mastodon.social/@Tomzijlstra@dizl.de. Ik zal het een tijdje proberen.

Bolsonaro heeft godzijdank de presidentsverkiezingen verloren, maar in een diep verdeelde samenleving met een vijandig parlement krijgt Lula het niet gemakkelijk. Het bolsonarisme is nog niet definitief verslagen. Lula denkt ook vreemd over de oorlog in Oekraïne, namelijk dat niet alleen Poetin maar ook Zelensky de oorlog wilde. Daarvoor ken ik geen enkele aanwijzing.

Vanmorgen was een zware barrage van de Russen op heel Oekraïne. Meer dan vijftig raketten richtten zware schade aan op de infrastructuur: energiecentrales en drinkwatervoorzieningen. 'In plaats van te vechten op het slagveld, bevecht Rusland burgers', zegt minister van BZ Koeleba. In Kyiv zitten de meeste inwoners zonder kraanwater, 350.000 mensen hebben geen electriciteit. Brokstukken van een door Oekraïne neergehaalde Russische raket kwamen in Moldavië terecht, waar geen slachtoffers vielen. Ondanks de eenzijdige opzegging door Rusland van het graanakkoord zijn er twaalf vrachtschepen uit Oekraïense havens vertrokken. De graanprijzen zijn sterk opgelopen. Wat gaat Poetin nu doen? De volle graanschepen beschieten? Dat durft hij niet. Afgang dus. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 01-11-2022

Dezer dagen stond de bovenstaande tabel van kantelpunten in het klimaat in De Volkskrant. Het passeren van kantelpunten maakt de opwarming onomkeerbaar en onbeheersbaar. Verschillende keren heb ik ze in dit blog besproken; ze spreken voor zichzelf en je vindt de meeste door in de zoekfunctie (linksboven) op mijn website 'kantelpunten' of 'tipping points' in te typen. Het afsmelten van de Groenlandse ijskap en die van West Antractica zijn mogelijk al over hun kantelpunten heen. Dat zal wereldwijde gevolgen hebben voor de zeespiegels. De tipping points zullen niet allemaal tegelijk losbreken, maar dat ze zich vroeg of laat zullen voordoen staat wel vast. Niet in één klap, maar in het verloop van een beperkt aantal jaren of decennia. In klimaattermen is dat plotseling. Vanaf de 19de eeuw is de aarde 1,1 graad opgewarmd. Zo goed als zeker is dat we ergens rond het jaar 2030 de 1,5 graad passeren. Waarna we afkoersen op de 2 graden, ergens rond 2055. Vijf kantelpunten zijn zelfs bij de huidige graad van opwarming al denkbaar, zo schreef een internationale onderzoeksgroep onder leiding van de Britse hoogleraar klimaatverandering Timothy Lenton onlangs in Science. De minister van milieu van de Afrikaanse staat Gabon zei bij de aanvang van de klimaatconferentie COP27 in Egypte dat de wereld pas écht actie zal ondernemen als er door extreem weer in het westen grotere aantallen mensen beginnen te sterven. Dat was in een serie artikelen in The Guardian over de aanstaande klimaatconferentie, die de krant brengt onder de sombere titel 'The Age of Extinction'. Als het kalf verdronken is moet de wal het schip keren, zoiets?

Oekraïne. Uit Oekraïense havens zijn weer drie schepen met graan vertrokken. Het is voor de tweede dag op rij dat er schepen vertrekken, ook al heeft Rusland de graandeal opgeschort. De 12 graanschepen van gisteren hebben inmiddels veilig de internationale wateren bereikt. Vandaag bestoken de Russen weer electriciteitscentrales en drinkwatervoorzieningen, maar wat minder dan gisteren. Met de drinkwatervoorziening in Kyiv gaat het bijna overal weer goed, maar met de stroomvoorziening is dat nog niet het geval. De snelle herstelwerkzaamheden tonen dat Kyiv schade aan de energie-infrastructuur in een kort tijdsbestek kan herstellen ondanks de massale barrages van de Russen. Dat lijkt een goed vooruitzicht voor de komende winter. Volgens de Britten gaat Rusland langeafstandsraketten in Belarus plaatsen, zodat ze ook het noorden van Oekraïne beter kunnen bereiken. Veel Russische soldaten zitten aan de fronten zonder uitrusting, meldt De Volkskrant. Die werd door hun commandanten verkocht. In het Russische leger wordt van hoog tot laag gestolen. Ondertussen zitten pas opgeroepen soldaten in Oekraïne zonder voedsel, medicijnen of warme kleren. Zelfs hun wapens vertonen vaak gebreken. De Russische president Poetin weigert een decreet te ondertekenen dat het einde van de periode van mobilisatie afkondigt. Het lijkt erop dat het Kremlin gewoon doorgaat met het oproepen van nieuwe soldaten, ondanks de mededeling dat de regering daarmee zou stoppen.

Deze dinsdag vangt winderig aan. Omstreeks middernacht stonden twee ambulances op Het Eind. Op BdW landde een traumahelikopter. Een buurman verderop richting Langendijk, reanimatie mocht niet baten. Vannacht passeert een regenfront maar vandaag blijft het droog. Het is zelfs een aangename dag met flink veel zon. Ondanks dat het 1 november is hoeft de kachel nog niet aan. Anna gaat het grootste deel van de dag oppassen bij Nikita. Ik pleeg een zoektocht naar het smalste huisje van Gorcum, waarover later. Naar het begin van dit kwartaal

Kalkhaven 31. Voor het gesloopt werd was dit 'het smalste huisje van Gorcum'.

Woensdag 02-11-2022

Naar schatting anderhalf jaar geleden stuitte ik ergens op internet op het smalste huisje van Gorinchem. Dat zou ergens op de Kalkhaven hebben gestaan. Bijzonder was dat op die post ook een gedicht over dat huisje stond, te weten een protest tegen de sloop van het pandje. Later bedacht ik dat die plek misschien geschikt kon zijn als nieuwe locatie in de Gorcumse Poëzieroute. De Kalkhaven ligt immers al op de route. Helaas wist ik toen niet meer op welke website ik die informatie had gevonden en kon ik het ondanks intensief zoeken nergens meer terugvinden. Daarom wisten we niet waar het huisje ooit stond, of het metterdaad gesloopt was en wie de dichter van het protest was. Hieronder het gedicht:

Gelukkig bleek ik zowel het gedicht als de oude foto in mijn bestanden te hebben opgeslagen. Die vormen nu uitgangspunt voor een zoektocht. Inzoomen op de foto levert het huisnummer op: 31. Het huisnummer 31 bestaat echter niet meer en het komt ook niet voor op de kadastrale kaart van Gorinchem met een overzicht van 88 adressen aan de Kalkhaven. Op die plaats, op de hoek met de Lombardstraat, staat nu een gebouw uit 1979 met appartementen en een huisartsenpraktijk op de begane grond. Dat pand heeft nummer 33. Bepaald geen torenflat. Tussen dit pand en dat ernaast (nummer 29) loopt een doorgang naar een parkeerterreintje.

     Daarmee hebben we in elk geval een locatie voor de plaatsing in de route, maar het zou mooi zijn als ook de dichter vermeld zou kunnen worden. De datum van publicatie ligt in elk geval voor 1979, waarschijnlijk in een van plaatselijke krantjes. In elk geval vóór het digitale tijdperk; ik zal dus in een papieren archief moeten duiken. Ik bel De Stad Gorinchem en krijg een doorkiesnummer in Sliedrecht. Na opnieuw verschillende doorkiesnummers komt er een aardige dame van de redactie aan de lijn, die me vertelt dat het archief bij de uitgeverij BDU Media ligt. In Barneveld. Daar neemt een andere, evenens vriendelijke dame op, die bereid is te gaan kijken of ze de afleveringen uit de jaren 70 nog hebben. Ze zal me terugbellen. Later bedenk ik me en bel met het Regionaal Archief Gorinchem. Daar blijken ze alle regiokranten in een digitaal archief te hebben. Een online zoektocht leert me dat het gedicht op woensdag 12 juli 1961 in het toenmalige Nieuwsblad voor Gorinchem en Omstreken stond, ondertekend door ene G. Wie zou dat zijn geweest? Er zijn meer verrassingen, ik kom er nog op terug. De dame in Barneveld heb ik doorgegeven dat ze haar zoektocht kan staken.

De meeste Oekraïense vluchtelingen hebben werk, koppen de kranten vanmorgen. 83 procent. Ja, dat gun ik ze heel graag. De asielzoekers uit andere landen steken er pover bij af. De integratie van Oekraïners op de arbeidsmarkt gaat veel sneller. Het lijkt of die anderen er te lui voor zijn, maar daar klopt niks van. Integendeel, volgens experts komt het vooral doordat zij een aparte status hebben. Mensen uit bijvoorbeeld Afghanistan willen ook graag werken, maar anders dan Oekraïners hebben zij een vergunning nodig. Die krijg je niet zo gemakkelijk door gebrek aan capaciteit bij de instanties. Oekraïners mogen direct aan het werk. Het zou de integratie van de overigen sterk bevorderen als dat ook voor hen zou  gelden. Dat is al maanden bekend. Waarom gebeurt het niet, zelfs bij de gespannen arbeidsmarkt van nu? VVD-beleid, vrees ik.

Gotspe van de bovenste plank: supermarktketen Jumbo heeft een promatiefilmpje voor de WK-voetbal in Qatar gepost op de sociale media met hossende bouwvakkers. Hoe kun je de plank zover misslaan? Enfin, geschrokken haalt Jumbo het filmpje vandaag alweer van de buis.

Vandaag haalt de milieubeweging Mobilisation for the Environment (MOB) een grote overwinning. De Raad van State haalt een streep door de zogeheten bouwvrijstelling.  Die was een belangrijke pijler van het stikstofbeleid van de overheid. Het college heeft geoordeeld dat de stikstof die bij de bouw van projecten vrijkomt niet buiten beschouwing kan worden gelaten. Strikt logisch eigenlijk. Veel juristen hadden al voorspeld dat het zoveelste geitenpaadje van het kabinet Rutte om Europese stikstofregels te omzeilen, niet geoorloofd was. In een land met ernstige woningnood komt de bouw verder stil te liggen door het kwalijke geschipper van de politiek. Voorzitter Maxime Verhagen en lobbyist van Bouwend Nederland weet wat er moet gebeuren: 'Piekbelasters zo snel mogelijk uitkopen. Dat hadden ze de afgelopen 3,5 jaar al moeten doen'. Inderdaad. De coalitiepartijen maken openlijk ruzie. De energietransitie vergt veel nieuwe bouwprojecten, zoals uitbreiding van wind- en zonne-energieprojecten en het electriciteitsnet. Die worden nog meer vertraagd. De radicale boeren spreken van 'een miskleun'. De regering moet eindelijk eens doorpakken met het stikstofreductieplan. Wat een zooitje hebben de kabinetten Rutte ervan gemaakt!

Op Twitter verschijnen berichten en filmpjes over grote aantallen Braziliaanse troepen die gewapend de stad Rio de Janeiro binnentrekken. het zal toch niet waar zijn...

Deze woensdag is zachter dan ik had verwacht en hij blaakt van zonneschijn. Nog steeds de kachel niet aan. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-11-2022

De update voor de maand oktober 2022 van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, was +0,32 graden ten opzichte van het 30-jarig gemiddelde over 1991 - 2020. Nog steeds is het weer in de wereld onderhevig aan de invloed van de persisterende La Niña in de Stille Oceaan. Die kan nog wel tot in 2023 voortduren. De lineaire opwarmingstrend blijft +0,13 graden per decennium (+0,12 graden voor de oceanen en +0,18 voor de landmassa's). Dat er geen sprake is van een hiatus ga ik niet nog eens uitleggen.

Aardige dag. Morgenrood, maar de spreekwoordelijke regen blijft uit tot vanavond. Sport. Boodschappen. Bezoek van Nikita met Zaila. Ik ontvang een betoverende glimlach. Kun je een hele dag mee verder.

Politieke onrust over de toename van de asielinstroom, hoewel die exclusief de Oekraïners slechts 13 procent uitmaakt van alle mensen die naar Nederland komen. De grootste instroom is van EU-burgers, die in Europa vrij kunnen reizen, werken en zich vestigen. Dat was de bedoeling immers. Dit jaar komen er volgens de verwachtingen tussen de 48.210 en 55.170 asielzoekers naar Nederland (opnieuw zonder de Oekraïners). Het zal wat, zo weinig is het. En het land schtreeuwt om arbeidskrachten. Toch komen de betrokken ministers vanavond bijeen om te praten over het inperken van migratie. Dat noemen ze een 'benen op tafel-sessie'. Benen en banen. Tja, er zijn banen te over maar geen mensen en geen huizen. Dat is mede de schuld van de stikstofcrisis en die is weer de schuld van de kabinetten Rutte. Verder steggelt men al wekenlang over een wet die een eerlijke spreiding van asielzoekers over het land moet regelen. Men wil gemeenten kunnen dwingen om hun steentje bij te dragen, maar binnen de VVD is daar veel verzet tegen. Dus zal er waarschijnlijk niks gebeuren, behalve dat de crisis groeit.

Poetin heeft zich weer achter het graanakkoord geschaard. Steeds meer berichten duiden erop dat de Russen Cherson verlaten. Ze verlaten checkpoints en roadblocks in het gebied, waarna omwonenden die afbreken. De Russische vlag zou van het stadhuis zijn gehaald. Hm, het kan natuurlijk ook een valstrik zijn. De kerncentrale Zaporizja is voor de zoveelste keer overgeschakeld op noodstroom, meldt beheerder Energoatom. Volgens het staatsbedrijf hebben Russische raketaanvallen hoogspanningslijnen geraakt, waardoor de centrale is losgekoppeld van het stroomnet. De kerncentrale kan vijftien dagen op noodstroom van dieselgeneratoren draaien. Het gaat een keer fout en dat is de bedoeling vermoedelijk ook. Naar het begin van dit kwartaal

Berichtje in het Nieuwsbkad voor Gorinchem en Omstreken 7 juli 1961.

Vrijdag 04-11-2022

Verder met mijn zoektocht naar het smalste huisje van Gorcum en de auteur van het protestgedicht tegen de sloop ervan, die ik eergisteren begon. In het onvolprezen digitale krantenarchief van het Regionaal Archief Gorinchem vond ik dit berichtje in de uitgave van 7 juli 1961 van het toenmalige Nieuwsblad voor Gorinchem en Omstreken. Het smalste huisje van de stad werd dus in 1961 gesloopt. De Gorcumse binnenstad kende veel van die kleine huisjes, vooral in de stegen, waar veel (zalm)vissers  woonden. Arme mensen, grote gezinnen. De teneur van het stukje is er een van treurnis. Datzelfde kom je tegen in het protestgedicht dat op 12 juli 1961 in dezelfde krant stond, maar nu ondertekend met de initiaal G. Zozeer dezelfde termen dat het best door dezelfde auteur geschreven kan zijn; misschien een redacteur? Maar ik vind de initiaal niet terug in de namen van de redacteuren uit die tijd: H.F. van Peer en J.E van Cleef. Als we het gedicht opnemen in de Gorcumse Poëzieroute zal ik voorstellen het initiaal op de sokkel tegenover het gebouw erbij te zetten, dat er nu staat. En de foto.

     Bij de zoektocht vond ik nog twee leuke wetenswaardigheden. In 1952 hield het Nieuwsblad een wekelijkse fotowedstrijd. De lezers moesten van een foto raden waar die in de stad gemaakt was. Op 15 oktober was het een foto van 'het smalste huisje'. Er waren liefst 473 goede inzendingen. 'Wij kregen niet alleen vele korte inzendingen, maar tevens vele aanwijzingen over de huidige en vroegere bewoners en wij hebben zo zachtjes aan een kroniek kunnen vormen van dit kabouterhuisje'. Helaas heeft de krant die kroniek niet gepubliceerd, maar wel een andere foto van het pandje en een gedicht. Een ander dan het protestgedicht uit 1961, ditmaal van de hand van ene J.M. de Koning uit Maarssen bij Utrecht.

                              Gedicht van J.M. de Koning uit 1952.                                         Kalkhaven 31

Wie kan zeggen dat er twee gedichten over zijn huis zijn gemaakt? Lang bleef nummer 31 daarna niet staan; binnen tien jaar was het gesloopt.

     Een ander weetje. Na de sloop werd natuurlijk een ander huisje het smalste van de stad. Dat is er nog steeds en het staat met een breedte van slechts 2.80 meter op de Krommenhoek 19, in het verlengde van de Kalkhaven. De Gorcumse Courant, ook al verdwenen, bracht op 20 oktober 1993 op pagina 25 een artikel over: 'Gorcums smalste huis en zijn geschiedenis' met een interview met de bewoners uit die tijd. Daaruit blijkt dat 'dit minihuisje' uit 1834 stamt. Op de Krommenhoek stonden destijds veel meer van die kleine huisjes voor vissers. De pandjes moesten wijken voor de bouw van verpleeghuis Het Nieuwe Gasthuis rond 1970. Dit huisje is het enige dat ervan over bleef. Het Gasthuis is inmiddels ook alweer gesloopt c.q. verhuisd naar de huidige locatie naast het ziekenhuis aan de Banneweg. En de naam Krommenhoek? Toen de Kalkhaven voor 1870 nog een haven was, liep hij hier met een kromme hoek naar de Lingehaven. Daarover kun je hier lezen.

Eind van de middag verschijnt het bericht op FB dat solozeiler Henk de Velde is overleden. Ach, die Henk. Zo eigenwijs als wat, maar ook een aardige, boeiende vent en een ras-avonturier. We ontmoetten hem verschillende keren. Voor het laatst toen hiernaast de nautische winkel van Datema nog zat, maar we gingen voor ons vertrek in 2007 ook graag naar zijn lezingen in De Rode Hoed in Amsterdam. daar stond hij dan uren te oreren op de kansel, zonder dat het vervelend werd. Vooral zijn barre overwintering on het noorden van Siberië was indrukwekkend. Destijds gaf hij ons het dringende advies vooral een bootstempel op onze reizen mee te nemen, voor de vele bureaucraten die we in de havens zouden tegenkomen. 'Ronde stempels', bezwoer hij, 'geen vierkante. Ronde stempels!' Dat hebben we gedaan, zoals je op de home-page ziet en het bleek te kloppen. Crewlists bleken niks waard zonder (rond) bootstempel. Henk was alweer jaren ziek. Hij werd 73.

Een overwegend bewolkte dag. In de middag wat miezerregen. Wat kouder dan gisteren maar de kachel is nog steeds niet aan. Het is en blijft alsmaar 20 graden in huis. Komende zondag en de dagen erna worden we geplaagd door de restanten van de orkaan Martin, nu een post-tropische cycloon die ver naar het noordwesten is afgedwaald. Vanavond komen Joop & Tonny op het eten. Anna heeft Indisch gekookt. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 05-11-2022

De lage herfstzon rijst met moeite op achter het grote hoekpand en de es op de Altenawal. De geometrische beelden van Winiarski blijven in de kille schaduw van de nog dichte bladerkroon. Zijn blad zal de boom pas vanaf halverwege november verliezen. Veel warmte brengt de zon nog niet in onze serre; daarvoor moet hij hoger staan, de es voorbij. Vandaag zal een zonnige dag worden, maar morgen stuwt het restant van de post-tropische cycloon Martin veel regen over ons land. Je ziet hem hierboven aankomen, ten westen van Ierland. Veel kwaad zal Martin niet meer uitrichten, hij trekt naar het noordoosten en de kern vult zich snel op. Dat valt dus mee, maar orkanen weten wel steeds vaker de hogere breedtegraden van de Atlantische Oceaan te bereiken, waarschijnlijk omdat het zeewater er steeds warmer wordt. 

Met angst en beven wacht de wereld op de midterm verkiezingen komende dinsdag in de VS. Een overwinning van de Republikeinen zal het presidentschap van Joe Biden smoren en lam leggen voor zijn laatste twee jaren. Dat gaat ten koste van de wapensteun aan Oekraïne. Poetin hoopt daarop want zijn 'heilige oorlog tegen het satanische Westen' loopt vast.

Meer dan 40 procent van het stroomnet beschadigd of verwoest door aanhoudende Russische bombardementen. Oekraïne bereidt zich voor op de totale ineenstorting van het stroomnet. Uiteindelijk zou zelfs een volledige evacuatie van de hoofdstad Kyiv mogelijk zijn. De stad richt duizend ‘warmteschuilplaatsen’ in waar bewoners voor de kou kunnen schuilen en die tegelijkertijd als bunker kunnen worden gebruikt. Steeds schakelt men op de beurt de stroom uit in zeven regio's. Daardoor neemt de druk op het hele stroomnet af, wat de kans verkleint dat het hele net het begeeft. De zeven regio's zijn Kyiv, Tsjernihiv, Tsjerkasy, Charkov, Poltava, Soemy en Zhytomyr.

Ruim 200 klimaatactivisten voeren zaterdagmiddag actie op het privéjet-terrein van Schiphol. Ze blokkeren minstens tien privéjets. De activisten zijn van Extinction Rebellion en Greenpeace. Voor mij zijn het helden, net als degenen die eerder in het Concertgebouw een concert onderbraken, zich vastplakten in musea en er beroemde schilderijen bekladden - overigens zonder ze echt te beschadigen. De activisten zitten onder tien vliegtuigen om te voorkomen dat ze kunnen opstijgen. De opgetrommelde politie reageert gemoedelijk. Het gebruik van dergelijke jets neemt alleen maar toe. In de eerste negen maanden van dit jaar waren het er al meer dan in heel 2019, het laatste jaar voor de coronacrisis. Onderzoeksbureau CE Delft becijferde vorige maand dat de CO2-uitstoot per passagier van een privévliegtuig vele malen hoger is dan bij een lijnvlucht. Een vlucht van Schiphol naar Londen met een regulier toestel tot zo’n 40 kilo CO2-uitstoot per passagier, meldt De Volkskrant. Met een privévliegtuig ligt dat tussen de 203 en 302 kilo: vijf tot zeven keer zo hoog. Al sinds 1944 wordt er over kerosine geen enkele accijns geheven. Naar het begin van dit kwartaal

Sterrenstelsel NGC 1068, alias Messier77. In de kern zit een onzichtbaar zwart gat. (Credit NASA / ESA / A. VAN DER HOEVEN)

Zondag 06-11-2022

Al eeuwen nemen we het heelal waar met behulp van electromagnetische straling. Eerst met het blote oog op de golflengtes van zichtbaar licht, daarna met telescopen en sinds ongeveer een eeuw ook onder meer op de golflengtes van radiostraling, röntgenstraling, infrarood en gammastraling. Sinds de ontdekking van zwaartekrachtgolven in 2015 is er een nieuw medium bij om het universum te verkennen en sinds deze week werd een derde toegevoegd: straling van hoogenergetische neutrino's. Voor methode twee en drie bezit de mens geen eigen zintuigen, daar hebben we grote en vaak ingewikkelde toestellen voor nodig. Voor die hoogenergetische neutrino's is er op Antarctica kilometers diep onder de ijskap een detector gebouwd, het IceCube Neutrino Observatory, kortweg de IceCube genoemd. Het werd in 2005/2006 in gebruik genomen. Voor wie de details wil weten: ik schreef er anderhalf jaar geleden hier over. Neutrino's zijn piepkleine spookdeeltjes die zelden of nooit ergens mee reageren en met miljarden tegelijk iedere seconde dwars door ons lichaam vliegen zonder dat we er iets van merken. Het heelal wemelt ervan. De meeste komen van de zon of vanuit onze eigen atmosfeer, maar een kleine minderheid komt rechtstreeks uit de diepten van het heelal. IceCube geeft ons een nieuwe 'blik' op de kosmos en kan - dat is het belangrijkste - bepalen waar de zeldzame hits vandaan komen.

     In 2017 registreerde Ice Cube voor het eerst een hoogenergetisch kosmisch neutrino waarvan ze de bron konden achterhalen. Het deeltje was afkomstig van de blazar TXS 0506+056, die een enorme bundel van energierijke deeltjes in de richting van de aarde blaast. Nu heeft IceCube in tien jaar van meetgegevens er een tweede bron van ontdekt: het actieve spiraalsterrenstelsel NGC 1068, ook wel bekend als Messier 77 (zie hierboven) op circa 47 miljoen lichtjaren afstand. In kosmisch opzicht is dat dichtbij. In het centrum van het sterrenstelsel bevindt zich een superzwaar zwart gat dat materie opslokt uit zijn omgeving en daarbij energierijke straling produceert. Dat zwarte gat is gehuld in een dichte wolk van gas en stof, die de vorm van een donut heeft. Neutrino’s kunnen, anders dan electromagnetische straling, door die wolk heendringen en na een lange reis de aarde bereiken. De gammastraling die de neutrino’s vanaf de bron begeleidt blijft dus in die wolk steken en die kunnen we dus niet 'zien' (registreren). NB: het sterrenstelsel M77 kunnen we wel met optische middelen zien, maar het zwarte gat dus niet.

     De detectie van neutrino’s van dit stelsel kan helpen verklaren waarom er zoveel van door het heelal rondzwerven, schrijft Astronieuws. NGC 1068/M77 lijkt goed te zijn voor slechts ongeveer één procent van alle neutrino’s die ons vanuit het heelal bereiken. Er moeten dus nog veel meer bronnen van deze deeltjes zijn en het IceCube-team hoopt ook die te kunnen opsporen. Je kunt dan dus gaan spreken van 'neutrino-astronomie'.

Los van het bovenstaande: er is op korte afstand - in kosmisch opzicht - een zwart gat ontdekt. Astronomen vonden er een op 'slechts' 1560 lichtjaren van de aarde met het Gemini Observatory, een observatorium dat bestaat uit twee grote spiegeltelescopen, een in Hawaï en een in Chili. Alleen al in ons eigen Melkwegstelsel, waar het zonnestelsel deel van uitmaakt, zijn er volgens de gangbare theorie naar schatting zo'n 100 miljoen van, maar van niet meer dan een handvol is tot dusver het bestaan echt bevestigd. Het zwarte gat kreeg de naam Gaia BH1. Het gat heeft een partner: een ster die net zo ver van het zwarte gat af staat als de aarde van de zon. Het is een zwart gat van het kleinere formaat, een zogenaamd stellar-mass black hole.

Het is toch weer gelukt om de kerncentrale van Zaporizja weer aan het stroomnet te koppelen na twee dagen noodstroom van dieselgeneratoren. De hoogspanningskabels zijn gerepareerd nadat ze beschadigd waren geraakt door Russische beschietingen. Voor hoelang? Ondertussen voert Rusland zijn aanvallen op de kritieke infrastructuur in het oosten van Oekraïne op, waarschuwen de Oekraïense autoriteiten. In de winter kunnen de temperaturen in Oekraïne zakken naar 20 graden onder nul. Dat is levensgevaarlijk. Zonder verwarming kunnen op grote schaal mensen doodvriezen. Het bestuur van Kyiv bereidt zich zelfs voor op het donkere scenario dat de inwoners van de stad moeten worden geëvacueerd als de complete stroomvoorziening plat komt te liggen, volgens The New York Times. 40 procent van de energie-infrastructuur in Oekraïne is al beschadigd of vernietigd. Met een nieuwe vluchtelingenstroom wil Poetin het westen verder ontwrichten.

     Russische persbureaus melden dat de Kachovka-stuwdam in de Dnipro werd beschadigd door Oekraïense beschietingen. Een raket die zou zijn afgeschoten door een Amerikaanse HIMARS-installatie zou een sluis in de dam hebben geraakt. Is hier de false flag operatie van de Russen in gang gezet, waar Zelensky eerder voor waarschuwde? Kijk hier voor achtergrondinformatie.

Nog is het vanochtend vroeg even helder genoeg voor het opgaan van de zon, daarna is het bewolkt en na het middaguur begint het te regenen voor de rest van de zondag. Het is 19,5 graden in de kamer. De kachel nog maar niet aan, je went eraan. Straks gaan we de verjaardag van Tessa vieren bij haar thuis. Naar het begin van dit kwartaal

Bron: CBS

Maandag 07-11-2022

Het kabinet begint steeds meer te kraken en te scheuren. Niet over het onvermogen tot effectief klimaat- of stikstofbeleid, maar nota bene over asielbeleid. Revolte in de VVD tegen de spreidingswet die dwingend aan gemeenten een eerlijke verdeling van de opvang kan opleggen. Het kabinet wil het, de Kamer wil het en de burgemeesters van het Veiligheidsberaad willen het, maar de kamerfractie van de VVD wil niet instemmen. Die voelt de hete adem van de achterban in de nek. Het is politiek voor de bühne, voor de beeldvorming, want het probleem zelf is erg beperkt zoals je in de CBS-grafiek hierboven kunt zien. Bovendien zit ons land wat betreft de aantallen asielzoekers in de middenmoot van de EU en duw je met een instroombeperking aan onze eigen grenzen de kwestie naar de buurlanden. Het is me trouwens ook een raadsel hoe de VVD-fractie de instroom van asielzoekers wil beperken zonder het Vluchtelingenverdrag met voeten te treden. Of willen ze de wachtrijen buiten de poorten van Ter Apel nog langer maken? Morgen moet Rutte de VVD-fractie over de streep trekken. Ondertussen begint ook de ChristenUnie-achterban zich te roeren. Een aantal leden wil met een motie op het partijcongres eind november afdwingen dat de fractie het vertrouwen in de coalitiepartner VVD opzegt.

Secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres gebruikt vandaag harde woorden bij de opening van de COP27 in Sharm-el-Sjeik. 'We zitten op de snelweg naar een klimaathel met onze voet op het gaspedaal. (...) De mensheid heeft de keuze tussen samenwerken en ten onder gaan.' Staatshoofden spreken weer mooie woordem, zoals ze op alle vorige klimaatconferenties deden. Ze krijgen allemaal drie minuten om hun punt te maken. Zoals de president van de Verenigde Arabische Emiraten, sjeik Mohammed bin Zayed al-Nahya, die zei: 'Ook wij werken aan hernieuwbare en duurzame energie en een einde aan de uitstoot in 2050.' Hij zei ook dat zijn land, lid van de olieproducerende landen verenigd in de OPEC, olie en gas zal blijven leveren zolang dat nodig is.

Het is vandaag een overwegend droge dag en een graad of twee warmer dan gisteren. Dus hoeft de kachel nog niet aan. Sport, boodschappen. Bij de Gamma kopen we een 4 Watt linear LED lamp voor onze kapotte korte TL-lamp naast het gasfornuis. Cool white light. De oude TL-armaturen verkopen ze niet meer en de TL-lampen ook niet. De nieuwe lamp heeft een lichtopbrengst van 400 lumen; dat is 4 tot 8 Watt, met 5 jaar garantie en hij kan 20.000 uur branden. Dat is 20 jaar volgens de tekst op de doos. Dat  klopt alleen als je hem dagelijks niet langer dan twee uur aan hebt, reken ik uit, maar volgens de tekst is het 3 uur. Ja, zeg, dat valt me tegen van Philips. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 08-11-2022

Ons energieverbruik is flink gedaald, naar ik aan neem door een combinatie van - tot dusver - een zachte herfst en bewuste bezuinigingen in huis. Minder licht aan, minder toestellen op standby en dergelijke. Zo lieten we altijd een TL-lamp boven het aanrecht branden (je weet wel, onder een keukenkastje), maar dat hoeft helemaal niet. De kachel is nog niet aan geweest; in huis was het nooit kouder dan 19,5 graden. Het resultaat is dat we voor gas en electriciteit momenteel beduidend minder per maand betalen dan in vorige jaren. We ontvingen de opgave over oktober en zie:

• oktober 2020: 133,90 euro
• oktober 2021: 120,84 euro
• oktober 2022:   84,45 euro

Tja, en dan vergeet ik nog dat we deze en de volgende maand ook nog 190 euro compensatie krijgen voor de hoge energieprijzen.

Er is zorg dat dat komende zomer de gasvoorraden, die nu nog tjokvol zitten, niet voldoende gevuld kunnen worden vanwege het opblazen van Nordstream 1 en 2. Met name vreest men voor de winter van 2023/2024. De Europese Commissie reageert alert met een reeks vergaande voorstellen om de procedures bij vergunningen in de lidstaten voor zonne- en windparken drastisch in te korten. Daarvoor is een noodwet voor een jaar opgesteld, die verlengd kan worden als het nodig is. Afhankelijk van de capaciteit duren vergunningsprocedures slechts een maand voor kleine parken of een jaar voor grote. De Commissie maakt gebruik van Artikel 122 (een noodprocedure in tijden van energiecrises), waardoor het voorstel niet langs het Europarlement hoeft en de maatregelen ingaan zodra de lidstaten akkoord zijn.

In het noordelijk bekken van de Atlantische Oceaan is een subtropische storm op weg naar de noordwestelijke Bahama's en de oostkust van Florida. De naam is Nicole en volgens de prognose van NOAA zal ze zich vlak voor landfall in de nacht van woensdag op donderdag tot orkaan hebben ontwikkeld.

Terwijl in Amerika het lot van de wereld op het spel staat in de midterm-verkiezingen heerst er in Den Haag crisissfeer over de asieldeal van deze zomer en de spreidingswet. Rutte wankelt, Sophie Hermans wankelt, staatsecretaris Van der Burg ook. Good old Frans Weisglas, VVD-coryfee en oud-kamervoorzitter, vat het op Twitter samen als: 'Als de VVD-fractie toegeeft worden ze weggezet als marionetten van Rutte en krijgen ze een groot deel van de achterban in hun nek. Als ze voet bij stuk houden is Rutte zijn gezag kwijt. En als Rutte toegeeft krijgt hij D66 en Christenunie tegenover zich. Bijna onontwarbare kluwen dus.' Twitter gonst van de geruchten en veronderstellingen. Na zijn 3-minutenspeech op de COP27 - 'We have no time to loose! - zou de premier met het regeringsvliegtuig hals over kop uit Egypte zijn teruggevlogen en ver na middernacht op Schiphol zijn teruggekeerd. Nu mag hij proberen de VVD-fractie te overtuigen. Het eindspel voor Rutte? De revolte in de VVD lijkt de val van de regering en nieuwe verkiezingen niet te vrezen. Velen roepen om Edith Schippers. Dat de aanpak van de voortwoekerende multiforme crises - klimaat, stikstof, bouw, asielzoekers - dan bijna een jaar lang zal blijven liggen, deert ze kennelijk totaal niet.

     Om twee uur vanmiddag wordt duidelijk dat de fractie inbindt. Ze durven een kabinetscrisis niet aan. Rutte heeft ze overtuigd zonder essentiële concessies te doen, een knap staaltje. '‘We hebben Mark heel stevig doorgezaagd over de asielinstroom, over wat nou zijn inzet is', zegt Sophiie Hermans. ‘Zijn antwoorden hebben de fractie voldoende vertrouwen gegeven dat hij daar als VVD-man mee aan de slag gaat. Dat maakt dat wij als fractie, ondanks een aantal bezwaren, de Spreidingswet kunnen steunen.’ Ruttes' enige toezegging is geen toezegging, namelijk dat het kabinet broedt op maatregelen om de asielinstroom omlaag te brengen. Rutte IV was niet eerder zo dicht bij de afgrond. Enfin, we kunnen nu onze aandacht weer bepalen tot de midterms.

Droge dag, zon en wolken, nog altijd een graad of twee, drie boven normaal. Ik lever het autootje bij de garage af voor de jaarlijkse APK-keuring, 's Middags haal ik hem weer op; alles in orde. Anna heeft een vriendin op bezoek. Naar het begin van dit kwartaal

(Credit: De Volkskrant)

Woensdag 09-11-2022

Vanaf half acht volg ik de uitslagen van de midterms via de liveblogs van NOS, NRC en Volkskrant en op Twitter. Je hoeft daarvoor niet naar CNN of andere Amerikaanse zenders, de ontwikkelingen zijn overal even snel. Al vroeg is duidelijk dat de verwachte Red Surge niet plaats heeft. Dat de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden winnen werd verwacht, maar de uitslagen voor de Senaat lijken een grote tegenvaller voor de Grand Old Party en met name voor Trump te worden, vooral nadat een Democraat de zetel in de cruciale swing state Pennsylvania won. Trump blijkt geen garantie voor Republikeins succes, schrijft de NRC. 'Het brullend-populistische avontuur met Trump heeft zijn grens bereikt.'

     Hoewel Biden zich nog gedeisd houdt, heerst er volgens voormalig woordvoerder Jen Psaki in het Witte Huis een opgewekte stemming. In vier swing states is de race om de Senaat nog niet beslist: Georgia, Arizona, Nevada en Wisconsin. De laatste gaat waarschijnlijk naar een Republikein en in Nevada maakt de Democraat een reëele kans. Om een meerderheid te krijgen moeten de Republikeinen drie van die vier staten winnen. Dat hangt erom, de verschillen zijn erg klein. De zaak wordt beslist in Georgia en Arizona, die beide naar de Republikeinen moeten gaan. Het kan nog een paar dagen duren voor de hele uitslag bekend is - of zelfs een maand. De verschillen in Georgia zijn zo klein, dat er hoogstwaarschijnlijk een tweede stemronde nodig is.

De afgelopen maand was de warmste oktober die ooit in Europa werd gemeten. Het was in Europa 1,92 graden warmer dan gemiddeld in oktober tussen 1991 en 2020 en 0,5 graden warmer dan het vorige warmterecord in oktober 2020. Uit cijfers van 2021 blijkt dat de temperaturen in Europa meer dan twee keer zo veel gestegen zijn in de afgelopen 30 jaar dan op andere continenten. Ons continent warmt veel sneller op dan de andere delen van de wereld bleek al uit het laatste rapport van de EU-klimaatinstantie Copernicus. Alleen hebben wij meer middelen ter beschikking dan bijvoorbeeld Afrika om (a) er iets aan te doen en (b) ons aan te passen.

Opnieuw veel berichten over Russische troepen die zich massaal terugtrekken uit de dorpen rond Cherson. Voor hun vertrek bliezen ze alle bruggen op om de Oekraïense opmars te vertragen. Nog steeds vreest Oekraïne dat het een val is. Er wordt bovendien zwaar gevochten om het strategische Snihurivka, een sleutelpositie in de Russische defensielinie. Okeraïne slaagt er al anderhalve maand niet in om de stad op de weg naar Cherson in te nemen. Ook wordt door de Russen de dood gemeld van Kirill Stremousov, een Oekraïens collaborateur als adjunct-hoofd van het bewind in de regio Cherson. Hij was ook een bekend antivaxer. Een auto-ongeluk? Of een afrekening door partizanen? De Britse inlichtingendienst meldt in het dagelijks bulletin vandaag dat de Krimbrug waarschijnlijk pas in september 2023 voldoende gerepareerd is, Tot zolang staat de bevoorrading van de Cherson-regio en De Krim over de landroute onder druk. In de loop van deze middag beveelt de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe zijn troepen zich vandaag terug te trekken van de westelijke oever van de rivier Dnipro. Het is niet langer mogelijk om de stad Cherson te bevoorraden. Ze trekken zich terug op de beter te verdedigen oostelijke oever van de Dnipro. Als het waar is, dan is het een enorme blamage voor Poetin. Sinds zijn annexatie weet iedere Rus dat Cherson een Russische stad is. Of het is een valstrik.

Droge, winderige dag met wolken en af en toe zon. De vallende schemer knippen de straatlantaarns aan. De wereld lijkt even onbeweeglijk de adem in te houden. Loopt het slecht af of valt het toch mee? Verder niets te melden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 10-11-2022

Een zachte dag met zon en sluierwolken. We rijden langs Numansdorp om op de boot de natte handdoeken te wisselen voor droge. Er is weinig lekkage geweest. Pikant: via email meldde zich een zeiler die van plan is over twee jaar met zijn gezin (kinderen 8 en 6 jaar) voor een aantal jaren de wereld in te gaan varen. Zijn huidige boot is niet groot genoeg, dus hij zoekt een andere en belandde op mijn website, want hij zoekt bij voorkeur een goed uitgeruste vertrekkersboot. Wil ik...? Tja, eh, het overvalt me en haast heb ik er niet mee, maar op enige termijn nadert het moment dat we met varen gaan stoppen. Ach, laat ik er nuchter onder blijven. Hij wil Dulce uiteraard eerst wel eens zien. Dat gaan we afspreken.

     In deze context is het opmerkelijk dat we bij thuiskomst een brief van de gemeente in de bus vinden. Ze bieden ons als oudere stadgenoten een signalerend huisbezoek door een vrijwilliger aan, om samen na te denken over de toekomst. 'Door het tijdig maken van keuzes wordt de kans om zelfstandig te kunnen blijven wonen en functioneren vergroot'. Op zich een goed initiatief om dat in kaart te brengen, maar vooralsnog niet bij ons. We redden ons nog steeds prima. Als je niet zo'n bezoek wil, hoef je niks te doen.

     Bij het patiëntenportaal van het UMCU bestel ik een aanvraagformulier voor een PSA-bepaling. Eind van de maand heb ik een telefonische afspraak met mijn radiotherapeut.

Tropische storm Nicole, eerder tot een orkaan van de 1e categorie uitgegroeid, trof vannacht afgezwakt de oostkust van Florida. De staat wordt dit seizoen voor de zoveelste keer getroffen. Daaronder de zware orkanen Fiona en Ian, die allebei veel schade aanrichtten. Orkanen komen niet meer zoveel voor in de maand november, maar het zeewater is nog steeds erg warm in het Caribisch gebied. Voordat Nicole aan land kwam zorgden hoge waterstanden voor schade aan enkele gebouwen in kustgemeenten. Florida gaf tevoren opdracht om de kustregio te evacueren. De oproep gold ook voor het resort Mar-a-Lago van Trump. Dat heeft hij naar verluidt genegeerd. NASA stelde de volgende poging om de nieuwe (onbemande) Artemis-maanraket te lanceren voor een testvlucht, van 14 naar 16 november.

Je kunt je niet genoeg verbazen over de doorgeslagen mafheid van de stikstofbeleid van dit kabinet. De provincie Overijssel vroeg gisteren in een dringende brief minister Van der Wal om hulp, want anders moet men 'drastische maatregelen' nemen tegen de PAS-melders. Die kregen een stikstofvergunning op de pof, op een uitstootvermindering die ze nog moesten realiseren. Al in 2019 vonniste de rechter dat die veehouders destijds ten onrechte geen vergunning hoefden aan te vragen, hun belofte was te vaag en te onzeker. Geitenpaadje. Hun stikstofneerslag bleef veel te groot. Het kabinet beloofde met een oplossing te komen voor PAS-melders: die zouden worden gelegaliseerd. Maar dat ging niet want daar is immers nauwelijks stikstofruimte voor. Gevolg: het kabinet deed niks, de provincies handhaafden niet, de boeren gingen door en de natuur ging verder achteruit. De PAS-melders hebben formeel nu nog vier tot zes maanden om de stikstofuitstoot van hun veehouderijen omlaag te brengen, anders moet Overijssel dwangsommen opleggen. Dat zegt Overijssel volgend jaar te gaan doen. Immers, de provincie verloor dit jaar al 29 rechtszaken van milieuorganisaties - maar eigenlijk willen de bestuurders niet handhaven. Dus vraagt Overijssel Van der Wal een te list verzinnen en dat kan ze natuurlijk niet. De achtereenvolgende kabinetten Rutte hebben zich in de hoek geverfd. Het is een perfect voorbeeld hoe de overheid zichzelf vastzette en steeds meer onoplosbare problemen schiep. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 11-11-2022

Kijk eens mee met Volkskrantjournalist Maarten Keulemans. Onvermoeibaar stelt hij op Twitter nepnieuws aan de kaak. Doorgaans deel ik die ontmaskeringen. Op de post hierboven antwoordde hij snel: 'Ha @HeyimIrisx, vandaag gesproken met de mensen van NethOss, die hierover de cijfers bijhouden. *Geen enkele* verhoging te zien. Ook niet bij jou in de buurt. Zullen we het er maar op houden dat je dit verhaal uit je duim hebt gezogen?' Wat is overigens NethOss? Dat is het Netherlands Obstetric Surveillance System. Dat registreert ernstige ziekten en complicaties in de zwangerschap en in het kraambed (maternale morbiditeit). Een onbesproken organisatie. Dat de misleidende tweets over ernstige bijwerkingen van covidvaccinatie een bewuste trend vormen, blijkt wel uit de voorbeelden hieronder van dergelijke berichten uit vorig jaar. Rechts kun je zien dat het de twitteraarster Iris beslist niet erom gaat een discussie te voeren.

De uitstoot van broeikasgassen is nu 5 procent hoger dan toen het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 werd getekend, zegt het rapport van het Global Carbon Project dat vandaag uitkomt. Verbaast het iemand nog? Belangrijke factoren zijn de sterke toename van vliegreizen en de oorlog in Oekraïne, waardoor gas en olie schaars zijn (en duur) en veel landen terugvallen op de zeer vervuilende steenkool. De totale wereldwijde CO2-uitstoot, waar bijvoorbeeld ook ontbossing onder valt, zal in 2022 volgens het Global Carbon Project uitkomen op 40,6 miljard ton. Dat is net onder het recordniveau van 2019.

Na de aankondiging van de Russen zich terug te trekken van de regio rond Cherson gaat het snel. Het Russische ministerie van Defensie meldt dat de terugtrekking van de militairen uit de Zuid-Oekraïense stad Cherson is voltooid, aldus de NOS. Alle Russische troepen en uitrusting zouden zijn overgebracht naar de andere oever van de Dnipro. Daarbij zouden veel Russen zijn verdronken. Op foto's die Oekraïense media publiceerden, is te zien dat hele delen van de Antonivsky-brug zijn ingestort. Russische sabotage? De dam bij Novan Kachovka zou nog intact zijn. De Oekraïense strijdkrachten zouden inmiddels in het centrum van de stad zijn aangekomen. Toch geen valstrik al zullen er genoeg bommen, mijnen en bobytraps zijn achtergelaten. Op beelden op sociale media is te zien dat op verschillende plekken in de stad de Oekraïense vlag is opgehangen. De Europese vlag hangt er op enkele plaatsen naast. De lokale bevolking heeft zich in het centrum van de stad verzameld om de militairen te verwelkomen. Ook klinkt er gejuich en getoeter in de straten en is te zien dat Russische reclameborden worden vernield.

     De val van Cherson is een majeure ontwikkeling in de oorlog. Wie had dat gedacht? Na bijna negen maanden heeft Poetin heel weinig bereikt. Een debacle. Volgens de denktank ISW wil Oekraïne in de winter doorvechten. Tijdelijk stoppen met de strijd is ongunstig. 'The coming months are a window of opportunity for Ukraine to expand its gains and prevent Russia from consolidating its defenses, which a ceasefire would let Moscow do'. Het Oekraïens opperbevel verwacht op bevroren grond misschien wel gemakkelijker uit de voeten kunnen dan onder de huidige modderige herfstomstandigheden, denkt het instituut. De Russische beer is nog niet verslagen. Het Kremlin leidt in hoog tempo 120 duizend reservisten op. Zij zouden rond maart 2023 het Russische leger kunnen versterken. Kyiv verwacht dat de extra soldaten de verhoudingen op het slagveld zullen veranderen, en heeft als doel gesteld om tot die tijd zoveel mogelijk bezet terrein te bevrijden. De oorlog is nog lang niet voorbij.

Droge dag met zon en wolken. Nog steeds zacht weer. Sport en boodschappen bepalen de ochtend, lezen en schrijven de middag. Vanavond zien we de familie van Anna op de viering van de verjaardagen van Anna's kleinzoon Jordin en zijn vriendin Dane. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 12-11-2022

Vandaag arriveren Sint en zijn Pieten met de stoomsleepboot Jan de Sterke in de Lingehaven. De zon komt stralend op. Bijna overal in het land is het code geel vanwege dichte mist, behalve bij ons. Sint heeft een goede plek gekozen. Het was vannacht maar een graad of twee, alle ramen zijn beslagen, dus zetten we een uurtje de CV aan. Vanaf half tien stellen de eerste gezinnen met jonge kinderen zich op langs de trappen op Het Eind en de bij de sluis. Tessa belt dat ze met Lisa-Mae en Jeff al bij de tweede havenkom is (Vajèn moet hockeyen). Lisa-Mae heeft een mooi pietenpak aan (foto hier). Roetveegpieten delen pepernoten uit. Anna gaat er snel heen. Later komen ze bij ons op de koffie terwijl de Jan de Sterke naar zijn winterplek vaart naast de sluis. Wij halen tegen twaalf uur bij de huisarts onze griepvaccinatie.

In de VS behalen de Democraten hun 49e zetel in de senaat. De Democratische senator Mark Kelly heeft de verkiezing in de staat Arizona gewonnen. Hij versloeg zijn Republikeinse tegenstander Blake Masters, die werd gesteund door Donald Trump. De stand is nu 49 - 49. De Democraten hebben nog maar één zetel nodig voor een meerderheid in de 100 zetels tellende Senaat. Nu volgt nog Nevada waar men tot nu toe stemmen telt, maar waar de democraat nog maar een paar 100 stemmen achter ligt op de republikein en snel in loopt. Als de Republikeinen daar toch winnen moet de beslissing op 6 december vallen bij de run off in het zwaar verdeelde Georgia. Tot mijn verrassing maken de Democraten ook nog een kleine kans in het Huis van Afgevaardigden. Het Huis telt 435 zetels, daar zijn dus 218 zetels nodig voor een meerderheid. De Republikeinen hebben er inmiddels 211 en de Democraten 203. Deze situatie laat zien hoe slecht de Republikeinen en vooral de kandidaten van Trump het deden bij de midterms, die ze met ruime cijfers hadden moeten winnen.

In de NRC stelt Maarten Schinkel de vraag 'Staan we voor een economische winter of wordt het een ijstijd?' Goeie vraag en niemand die het weet, ook Schinkel niet, maar 'Eén ding staat vast: de rest van de jaren twintig wordt het flink aanpoten, in een linke wereld, in de wetenschap dat het niet snel meer wordt zoals het was. Want je beseft pas dat je in het paradijs leefde, nadat je het verlaten hebt.' Naar het begin van dit kwartaal

De arctische amplificatie in beeld. Afgelopen oktober waren de temperaturen in Siberië, Groenland en de rest van het noordpoolgebeid extreem hoog. (Data: CopernicusECMWF ERA5 reanalysis)

Zondag 13-11-2022

Het is het eerste dat ik vanmorgen op de nieuwssites zie: de Democraten hebben ook de senaatszetel voor Nevada gewonnen. De Democratische senator Catherine Cortez Masto heeft haar Republikeinse tegenstander Adam Laxalt verslagen. Daarmee is de meerderheid voor de Democraten in de senaat binnengehaald. In feite een groot succes voor Biden. Als over een maand de run off in Georgia ook door een democraat gewonnen wordt, is de meerderheid zelfs groter geworden. Met een Democratische meerderheid in de Senaat kunnen Republikeinen bijvoorbeeld geen stokje meer steken voor de benoeming van rechters door Biden, net als voor het Hooggerechtshof, mocht daar een zetel vrijkomen. Wie de meerderheid krijgt in het Huis van Afgevaardigden is nog onduidelijk, al zijn de Republikeinen daar in het voordeel. Het tellen gaat door.

Gisteren was het met ruim 16 graden de warmste 12e november ooit gemeten in De Bilt. Het vorige record was 15,9 graden en dateert uit 1995. Ook vandaag wordt het flink zonnig en zeer warm voor de tijd van het jaar. In Europa was het vorige maand de warmste oktobermaand ooit. De temperaturen waren op bijna het hele continent twee graden hoger dan gemiddeld tussen 1991 en 2020. Ook in Noorwegen, Zweden en Finland werden recordhoge temperaturen gemeten. Alleen in IJsland en Turkije lagen de temperaturen net onder het gemiddelde.

     Europa warmt veel sneller op dan de rest van de wereld, constateerde de WMO eerder van de week. Dat geldt ook voor het noordpoolgebied (zie hierboven). Een van de voornaamste oorzaken ligt in de afgenomen albedo door het afsmelten van zee- en landijs. Water absorbeert zonnewarmte veel meer dan ijs. Noordenwinden voeren de  lucht, die warmer is dan voorheen, naar het zuiden. Dat draagt bij aan de snellere opwarming van Europa. Verder is er het effect van de vertraging van de straalstroom, die - kort gezegd - afzwakt omdat er minder verschil is tussen de temperaturen aan de evenaar en de noordpool. Dat effect is aan de noordpool groter dan aan de zuidpool, omdat het zuidelijk halfrond veel meer watermassa's heeft dan het noordelijk. Die warmen veel trager op dan landmassa's.

     Het streven naar de beperking van de opwarming in 2100 tot 1,5 graden, kern van de Parijse Akkoorden in 2015, wordt door veel klimaatwetenschappers als niet meer haalbaar bestempeld. In de aanloop naar de COP27 in Egypte schreven ze dat er 'geen geloofwaardige route’ meer is naar de 1,5 graad. Nu zegt de Amerikaanse klimaatgezant John Kerry dat sommige landen op de COP27 zelfs helemaal van die doelstelling af willen. Hij noemde geen namen, maar insinueerde wel dat de tegenstribbelende landen zich in de politieke vriendengroep van het gastland Egypte bevinden. De klimaattop gaat morgen zijn tweede week in. Naar het begin van dit kwartaal

Kaart van de monding van de Dnipro en Kinburn Spit (onder). De Oekraïense raids naar het schiereiland zouden vanuit Ochakiv vertrokken zijn. (beeld: Google Earth)

Maandag 14-11-2022

Vandaag vat de Britse inlichtingendienst in  hun dagelijks bulletin samen hoe de winter de oorlog in Oekraïne kan veranderen. Bijvoorbeeld zijn er veel minder uren daglicht, circa zes uur tegen 's zomers 15-16 uur en daarom zijn goede nachtkijkers van groot belang. Minder daglicht leidt waarschijnlijk tot minder offensieven en meer statische verdedigingslinies. Zolang het overdag dooit blijven tanks steken in de modder maar zodra de bodem hard bevroren is ligt het heel anders. Gewonde soldaten kunnen doodvriezen op het slagveld. De oorlog is minder mobiel; het lijkt allemaal op de winters in de loopgravenoorlog van 1914 - 1918.

     Her en der verschijnen op Twitter berichten van doorgaans betrouwbare bronnen als zouden Oekraïnse troepen de monding van de Dnipro hebben overgestoken en op het Kinburn schiereiland de plaats Heroiske hebben bezet. 'Something is going on around the Kinburn peninsula. The rumors that Ukrainian troops have entered Heroiske are vague, but what we know for sure is that the coast of Ochakiv has been attacked by MLRS fire. That would be consistent in trying to repel an amphibious attack'. Ochakiv ligt op de noordoever tegenover de punt van het schiereiland. Mogelijk zijn Oekraïense troepen vanaf daar overgestoken. Het schiereiland is een moeilijk begaanbare wereld van zandbanken en ruig, moerassig natuurgebied. Is er sprake van een omtrekkende beweging, bedoeld om de Russen op de zuidelijke rivieroever aan te vallen? Dat denk ik niet. Er zijn ook filmpjes van Oekraïners die met rubberboten oversteken naar de punt. De meeste rapporteurs hebben inderdaad de indruk dat het niet gaat om een invasie, maar om verkenningen en tactische raids om te verhinderen dat de Russen er geschut gaan opstellen, en om onrust te stoken onder de Russische troepen. Die zijn juist bezig de nieuwe, 400 kilometer lange frontlijn langs de rivier de Dnipro en de gebieden richting Zaporisja oostelijk daarvan te versterken.

     Terwijl er nog af en toe ontploffingen klinken, brengt Zelensky vandaag een bezoek aan de stad Cherson. Volgens de president is de bevrijding van Cherson 'het begin van het einde van de oorlog'. Wie weet? Volgens hem zijn de mobiele raketinstallaties die de VS aan Oekraïne hebben geleverd van doorslaggevende betekenis geweest. In de stad is een nijpend tekort aan water en er is vrijwel geen elektriciteit. In de regio zijn intussen meer dan 400 oorlogsmisdaden vastgesteld.

     De G20 begint vandaag op Bali. Poetin zal er niet zijn en voor het eerst in tien jaar vervalt zijn jaarlijkse persconferentie, melden Russische media. Tja, goed nieuws heeft hij niet te vertellen en in de vier dagen na de herovering van Cherson heeft de Russische president in het openbaar er nog niets over gezegd. In Bali wordt hij vervangen door Lavrov, maar vandaag komen er plotseling berichten van internationale persbureaus dat die daar met hartklachten in het ziekenhuis werd opgenomen. Later wordt dat ontkend en verschijnt er een filmpje van Lavrov in korte broek op het balkon van zijn hotelkamer. Is dit het tijdstip voor het westen om met het Kremlin te gaan onderhandelen?

Het FvD-kamerlid Gideon van Meijeren droomt in een videointerview met de Belgische website Compleetdenkers over het bezetten van de Tweede Kamer door een revolutionaire menigte. 'Bij wijze van spreken'. Niet goed wijs, is mijn eerste reactie, de man overschat zijn clubje. Van een massale aanhang is bij FvD totaal geen sprake. De politiek stort zich eroverheen en Twitter gonst van verontwaardiging. Zelfs onze MP is boos. Tja, het spijt me, ik kan dat gastje niet serieus nemen en zijn boreale leider ook niet.

Vandaag begint de tweede week van de COP27. Paul Luttikhuis van de NRC vat de stand van zaken samen: 'Tussenstand op #COP27: Terwijl rijke landen niet tegemoet willen komen aan de terechte eis van arme landen om gecompenseerd te worden voor de schade door klimaatverandering, maakt China van de gelegenheid gebruik om 1,5 graden als maximale opwarming van tafel te krijgen.'

Een stralend zonnige dag en voorlopig de laatste. Vannacht was er vorst aan de grond. We sporten vanochtend braaf en Anna doet wat boodschappen in de stad. Naar het begin van dit kwartaal

Het veronderstelde masterplan van Kyiv. Te mooi om waar te zijn?

Dinsdag 15-11-2022

Vandaag zijn er op Twitter veel onbevestigde berichten dat Oekraïne op diverse plaatsen de Dnipro bij Cherson oversteekt. Gisteren meldde ik al de raid op de landtong Kinburn Spit, waar ze de plaats Herois'ke bezet zouden hebben, nu zou Oekraïne beschietingen uitvoeren op de Russische basis in Hornostaivka en worden er Oekraïnse eenheden gesignaleerd in Oleshky en de plaats Hola Prystan zou beschoten worden. Het is een moeilijk te verdedigen steppengebied, 'de grootste zandvlakte van Europa', maar ook aanvallers zijn hier een schietschijf.  Hier is een overzicht. Iemand toont in een filmpje dat er in Oleshky geen enkele Rus te zien is. Men meldt tevens dat volgens de Russen de Oekraïense aanvallen in de regio Loehansk geïntensiveerd worden.: 'Kreminna is directly attacked from the forest, artillery strikes on Svatove and a push from Makiivka. Together with the fighting in Kuzemivka yesterday this might be something bigger.' In Severodonetsk, Roebizjne en Kreminna zouden de Russen bezig zijn hun mensen weg te halen, zoals ze ook voor de herovering in de regio Cherson deden. Een ander toont zelfs een kaart van een verondersteld masterplan waarin Oekraïne op drie plaatsen in het zuiden en zuidoosten - vanaf Kinburn, op de as Zaporisja/Melitopol en Loehansk - aanvalt en De Krim isoleert van de Russische hoofdmacht. Prachtige plaatjes, maar hoe reëel is het? Te mooi om waar te zijn, vrees ik.

     Zet Oekraïne werkelijk zijn snelle opmars na Cherson voort op de zuidelijke oever van de Dnipro? Zoals steeds zwijgt Kyiv. Persoonlijk geloof ik niet dat de Russen door de aanhoudende nederlagen zo in verwarring zijn geraakt, dat ze snel opgerold kunnen worden. De terugtrekking over de Dnipro heeft wekenlang geduurd, lang genoeg om nieuwe defensielinies aan te leggen. In de havenstad Henichesk aan de Zee van Azov hebben ze een nieuwe, tijdelijke hoofdstad voor de regio ingericht, buiten bereik van de Oekraïense artillerie. En pas op: het gebied ten zuiden van de Dnipro is ook erg kwetsbaar; als de Russen de dam bij Nova Kakhovka opblazen komt het in korte tijd volledig onder water te staan. In dat geval snap je best waarom de Russen hun troepen er zo snel mogelijk weghalen. De komende dagen en weken zullen het leren.

Zelensky is momenteel erg optimistisch. Op de G20 in Bali maakt hij in een online presentatie zijn 10 vredesvoorwaarden voor het front van de hele wereld bekend/:

1) Nucleaire veiligheid

2) Voedselveiligheid

3) Energiezekerheid

4) Vrijlating van alle gevangenen en terugkeer van alle gedeporteerden

5) Toepassen VN-handvest en herstel van territoriale integriteit van Oekraïne

6) Terugtrekking van Russische troepen en stopzetten van alle vijandelijkheden

7) Herstel van het recht (schadevergoedingen + oorlogstribunaal)

8) Anti-ecocide (herstellen van grote natuur- en milieuschade)

9) Voorkomen escalatie

10) Vaststelling van het einde van de oorlog.

De Oekraïense president maakt optimaal gebruik van de kansen die de beschamende afwezigheid van Poetin in Bali hem biedt. Ook Xi Jinping vraagt Poetin vandaag om 'respect voor de territoriale onschendbaarheid van Oekraïne'. Wat Oekraïne eveneens kan helpen is dat de algemene vergadering van de VN gisteren in meerderheid heeft gestemd voor herstelbetalingen van de Russen aan Kyiv. De uitspraak is niet bindend maar kan het Kremlin in internationaal verband en bij juridische procedures nog jarenlang dwars zitten.

In heel Oekraïne gaat momenteel het luchtalarm af. Volgens de burgemeester van Kyiv zijn er raketten neergehaald door de luchtafweer. Minister Wopke Hoekstra, die er op bezoek is, moet snel een schuilkelder in. Hij had net 15 miljoen euro steun beloofd voor het onderzoek naar oorlogsmisdaden.

's Ochtends is het koud. Een halfuurtje de kachel aan voldoet, de rest van de dag blijft hij uit. Ik heb een warm vest aan. Anna gaat vroeg oppassen op baby Zaila omdat haar moeder vannacht nachtdienst had en haar vader naar zijn werk moet. Het is een grijze, wat winderige dag maar wel droog. De rest van de week zal veel regen brengen. Naar het begin van dit kwartaal

Vanochtend licht bewolkt en droog na een nacht met regen.

Woensdag 16-11-2022

Twee zaken domineren vanmorgen het nieuws: de raketinslag in Polen en Trump die zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen 2024 bekend maakt. De raketinslag in het dorp Przewodów waarbij twee doden vielen op de grens met Oekraïne, was waarschijnlijk een Oekraïense luchtafweerraket, afgevuurd toen de Russen gisteravond het hele land bestookten met een regen van honderd raketten en tientallen Iraanse drones. Volgens Kyiv waren het de zwaarste aanvallen sinds het uitbreken van de oorlog. De luchtafweer haalde er 83 neer. Twee afweerraketten misten hun doel; het waren afzwaaiers die in Polen insloegen. Trump is ook een ongeleid projectiel. 'De Amerikaanse comeback begint hier', zei hij tegen zijn publiek. Hij kwam ongeïnspireerd over, las met een laag stemgeluid en nagenoeg alleen van autocue, schrijven de correspondenten van de NOS. Zijn vroege kandidatuur kan de komende twee jaren de Republikeinse partij uit elkaar scheuren.

     De NAVO houdt vandaag op verzoek van Polen een spoedzitting over het versterken van de luchtafweer in Oost-Europa. Zelensky vraagt voor de zoveelste keer de internationale gemeenschap een no-fly zône in te stellen boven zijn land. Alleen de NAVO kan met straaljagers zo'n zône handhaven, met een groot risico in conflict te komen met Russische toestellen. Dat zal dus niet gebeuren.

     Een minder ver gaande optie is dat de NAVO op 100 kilometer van de Poolse grens in Oekraïne een raketschild installeert, dat Oekraïense en Russische afzwaaiers vernietigt. Hm. Een kleinere, in beginsel puur defensieve escalatiestap, maar de Russen zullen het ongetwijfeld als een verkapte interventie zien. Zo'n raketschild kun je beter plaatsen aan de Poolse kant van de grens, of staat er daar al één? In de periode 2008 - 2016 plaatste de NAVO al raketschilden in Polen en Roemenië. Die waren gericht op een weinig geloofwaardige raketdreiging uit Iran en Noord-Korea, verklaarde het bondgenootschap. Dat NAVO-schild zou fysiek (nog?) niet in staat zijn om op zo'n korte afstand Russische raketten neer te halen. Het Kremlin protesteerde fel en installeerde als tegenreactie Iskander-raketten in de enclave Kaliningrad, die de potentie hebben om het schild van de NAVO te verpulveren. Ik schreef er in 2015 al over.

     Terzijde: dat NAVO-raketschild in Oost-Europa, waarom heeft dat de twee raketten niet gesignaleerd toen ze over de grens vlogen? Daar is dat schild toch voor bedoeld? Enfin, ik heb er geen verstand van.

     Later op de dag zegt Stoltenberg dat het inderdaad om een afgezwaaide Oekraïense afweerraket ging. De Poolse president Andrzej Duda zegt dat het om een 'onfortuinlijk incident' ging. Het was niet de bedoeling om Polen te treffen. Behalve versterkte waakzaamheid lijkt verdere escalatie me dan ook helemaal niet nodig.

Als het kalf verdronken is... Ik begrijp ondertussen dat de in Polen neergestorte raket een verouderd type van Russische makelij was. De S-300 uit de jaren 70. Vandaag meldt De Volkskrant dat Oekraïne een mix van oude en nieuwe luchtdoel-raketsystemen krijgt. Het nieuwste wapensysteem voor Kyiv heeft een toepasselijke naam: Avenger, een luchtdoelsysteem dat in snel tempo acht raketten afvuurt met een maximale reikwijdte van acht kilometer. Het moet de dreiging van door Rusland afgevuurde kruisraketten en onder meer de laagvliegende Iraanse Shahed-kamikazedrones neutraliseren. Bij de zware rakkettenregen van gisteren had Oekraïne de Avenger goed kunnen gebruiken. Het Oekraïense slagveld is al acht maanden een proeftuin voor westerse wapens, schrijft De Volkskrant.

Na zes afgelaste lanceringen is vandaag eindelijk de Artemis-1 missie vertrokken. Het is een generale, onbemande repetitie voor de eerste maanmissie van NASA sinds 1972. Die staat gepland voor 2025. Dat kunnen we nog meemaken. De ESA leverde de European Service Module (ESM) die toekomstige maanreizigers van zuurstof, warmte, water, stroom en voortstuwing voorziet. De NASA en de ESA willen met de raketvlucht ook technieken uitproberen om mensen naar Mars te sturen.

In de nacht passeert een regenfront. Vanmorgen resteert bewolking maar het blijft verder droog. Er is zelfs wat zon nu en dan. De es aan de overkant begint te verkleuren. Naar het begin van dit kwartaal

De grote es verliest zijn bladeren. De Kriekenmarkt vanmorgen.

Donderdag 17-11-2022

Regen en wind vannacht en vandaag. Een diepe depressie, kerndruk 983 hPa, trekt over het land. Met ruim 900 kilometer aan files hebben we de drukste ochtendspits van het jaar. Dat komt deels omdat veel mensen door de gebrekkige dienstregeling het spoor mijden. We moeten derhalve meer snelwegen bouwen of verbreden (zoals de A27 bij Utrecht). Rijkswaterstaat koopt nogal stiekem boerderijen op om de stikstofvergunningen daarvoor te kunnen inzetten. De provincies zijn boos.

     Vanaf de ochtend blijft het redelijk droog. Na alle weken van warmte is er een koud weekeinde op komst. De winteropvang voor daklozen in de vier grote steden gaat vervroegd open. We gaan sporten en doen de boodschappen op Oost. 's Middags komen drie dames op bezoek: Barbara, Niktita en baby Zaila. De laatste zit af en toe in onze box en geeft me een hoogst verleidelijk lachje. Dat kan me wat worden met die meid. De avond valt vroeg in met een zonsondergang die de hemel licht kleurt. Vannacht niet, maar morgen komt er weer regen.

Hoogspanningsnetbeheerder Tennet zegt dat er nieuwe gebieden zijn bijgekomen waar het elektriciteitsnet nagenoeg vol zit. Bedrijven en organisaties die een nieuwe aansluiting willen of willen uitbreiden, komen daar op een wachtlijst te staan. Het betreft de regio rondom de haven van Rotterdam, Goeree-Overflakkee, de Flevopolder, Gelderland, Drenthe en Utrecht. Door de snelle groei van de aantallen zonnepanelen in Groningen, Drenthe en Overijssel is het net ook daar overvol. Voor woningen is wel plaats. Door de hoge energieprijzen willen velen versneld van het gas af. Tennet probeert met grote verbruikers afspraken te maken voor 'spitsmijdend gedrag' door bijvoorbeeld activiteiten naar het weekeinde te verplaatsen.

De oorlog. Opnieuw zijn er vandaag hevig barrages van Russische raketten. Vooral op steden en infrastructuur. De Russische luchtaanvallen van vanochtend hebben enkele Oekraïense installaties voor de eigen gasproductie beschadigd of vernietigd. Dat heeft het Oekraïense staatsenergiebedrijf Naftogaz bevestigd. De strijd op de grond gaat verder. In onder meer de stad Bachmoet, waar al maanden om wordt gevochten, is de strijd hevig. In de zuidelijke regio Zaporizja werd een aanval ingezet met troepen die uit de regio Cherson waren teruggetrokken. Daarnaast zouden de Russen van plan zijn om een nieuw offensief te beginnen in Charkiv. In Kyiv valt de eerste sneeuw van dit jaar.

     Oekraïne en Rusland hebben hun graandeal, die aanstaande zaterdag zou aflopen, met 120 dagen verlengd. Dat heeft het Oekraïense ministerie van Infrastructuur vanochtend bekend gemaakt. In het onlangs heroverde Cherson hebben Oekraïense onderzoekers 63 lichamen aangetroffen met sporen van marteling. ‘De zoektocht is nog maar net begonnen’, zei de Oekraïense minister van binnenlandse zaken Monastrysky op de Oekraïense televisie. Sinds ik het aangrijpende boek 'Het concentratiekamp in de Paradijsstraat' van de Oekraïense auteur Stanislav Aseyev (Jurgen Maas, 2022) las, weet ik wat dat betekenen kan.

     Vandaag is ook de uitspraak in het MH17-proces. De Haagsche rechtbank veroordeelt drie verdachten tot levenslang; de vierde wordt vrij gesproken. Naar het begin van dit kwartaal

Sinds de aankomst van Sinterklaas ligt de stoomsleepboot Jan de Sterke weer op zijn winterplek.

Vrijdag 18-11-2022

Zal de COP27 in Sharm-el-Sheikh inderdaad een mislukking worden, zoals velen vrezen? Een van de grootste geschilpunten is het schadefonds ten behoeve landen die zwaar lijden onder de opwarming van het klimaat. De EU is in beginsel bereid in te stemmen met de oprichting van zo'n fonds, mits ook China meebetaalt. China is allang geen arm derdewereldland meer; het zou te gek zijn als het land ook bijdragen uit het fonds zou mogen incasseren terwijl het een van de allergrootste uitstoters is geworden, maar ik vrees dat de Chinezen hun poot stijf zullen houden. Wel lijkt het erop dat er overeenstemming is om het doel van Parijs, 1,5 graad opwarming in 2100, overeind te houden. Landen als China en India wilden dat loslaten, maar de G20 in Bali (mét China en India) sprak deze week echter steun uit voor het doel.

     Aan het eind van de middag komt de vrees uit: de COP27 wordt met een dag verlengd. Of dat gaat helpen?

Goed artikel van Anne Applebaum in het decembernummer van The Atlantic 'The Russian Empire Must Die'. Ze schrijft 'The best way that outsiders can help Russia change is to ensure that Ukraine takes back Ukrainian territory and defeats the empire.' Er zijn er meer die denken dat Oekraïne in 2023 Rusland zal verslaan en dat het tot de val van Poetin zal leiden en ruimte zal geven tot een democratisch regime. Die hoop begrijp ik en ik deel hem ook, maar democratische revoluties zijn tot dusver in Rusland mislukt, na de val van de tsaar in februari 1917 toen Lenin en zijn bolsjewieken binnen een jaar de macht grepen, en in de jaren 90 na de val van de Sovjet-Unie. In 2000 kwam Poetin aan de macht. Er zijn veel dissidenten maar er is geen brede democratische traditie die de leegte aan de top kan invullen. De overgrote meerderheid van de bevolking is apathisch, cynisch en ongeïnteresseerd. Slechts enkele tienduizenden protesteerden dit jaar, ze werden gemakkelijk opgepakt en geïsoleerd. De honderduizenden die later het land verlieten, vluchtten niet vanwege de oorlog maar voor de mobilisatie. Ook de steun van het westen was in het verleden aarzelend en weinig krachtig, zeker na de komst van atoomwapens en de vrees voor een nucleair conflict. Onder de schaduw van die doem zijn er steeds mogelijkheden voor nieuwe (militaire) dictators.

     Natuurlijk levert een nederlaag in 2023 voor het Kremlin kansen voor verandering van het bewind. Wijzen de recente heroveringen door Oekraïne op een kantelpunt in de oorlog? De oud-wereldkampioen Gary Kasparov schrijft vandaag op Twitter wanhopig: 'Russia's invading forces are on the run in Ukraine. Now the allies must commit to ending this war by giving Ukraine everything it needs to liberate the rest of its land and its people. Do not forget the people! This is the only path to peace.' Is die hoop gefundeerd? Zal het westen aan Zelensky voldoende moderne wapens leveren om het waar te maken?

     Poetin heeft zich sinds de herovering van Cherson nog niet laten zien. Op de G20 was hij niet aanwezig. De aankondiging van de Russische terugtrekking liet hij aan zijn generaals over. Tot nieuwe effectieve offensieven lijkt het Russische leger niet meer in staat. Ze graven zich in in nieuwe verdedigingslinies in de Donbas en De Krim, op verder afstand van de fronten, en bombarderen massaal de infrastructuur van de vijand. Ze lijken er nu op te gokken dat de voortgaande vernietiging van de energievoorzieningen en een moordend koude winter Oekraïne op de knieën zal dwingen, maar die winter zal voor de eigen soldaten eveneens niet gemakkelijk zijn. Zeker voor de gemobilseerden die zonder training dienen als kanonnenvoer. Vredesinitiatieven kunnen dan misschien een kans krijgen, maar betekenen voor Poetin tevens de erkenning van een nederlaag. En ten tweede: hoeveel zin heeft het eigenlijk om met Poetin te onderhandelen? Hij hield zich nooit aan afspraken en akkoorden; denk aan het Boedapest Memorandum en aan Minsk 1 en 2. Tenslotte: hoeveel tijd krijgt hij van zijn omgeving nog?

Vandaag was het overwegend droog, maar nu miezert het en er komen zwaardere buien aan. Precies een jaar geleden was ik in het ziekenhuis tegelijk met mijn ex. Ieder in een andere kliniek. Mijn behandeling was een succes en zij stierf. Een vreemde coïncidentie en vreemd om er na een jaar op terug te zien. Waren we getrouwd gebleven, dan was ik nu weduwnaar. De kansen zijn erg ongelijk in het leven. Naar het begin van dit kwartaal

Je ziet dat ik 'no' gestemd heb.

Zaterdag 19-11-2022

De grillige miljardair en Twitter-eigenaar Elon Musk vraagt in een poll op het sociale medium of hij Trump weer moet toelaten. 'Vox Populi, Vox Dei', zet hij erbij. Na de overval op het Capitool op 6 januari had Twitter, nog geen eigendom van Musk, hem eraf gegooid wegens 'het risico op verder aanzetten tot geweld'. Na enige twijfel heb ik toch maar 'No' gestemd, maar ook voor een vóórstem valt iets te zeggen: de vrijheid van meningsuiting niet beperken. De stemming duurt vanmorgen nog 15 uur (hier). De tussenstand was bij ruim 7,5 miljoen uitgebrachte stemmen 53% voor en 47% tegen. Later tweet Musk dat er ieder uur één miljoen stemmen bij komen. Die dwaze en gevaarlijke ophitser moet maar niet terugkeren, zeker niet nu hij zich weer herkiesbaar stelt, al lijkt het erop dat zijn populariteit en invloed op zijn retour zijn.

Men zegt weleens dat in je ouderdom zaken uit je jeugd weer terugkeren. Misschien dat je weer kinds wordt? Of bangig? Anna kocht gisteren een pyama voor me, een donkerblauwe met afsluitende manchetten aan de polsen en de enkels, lekker warm, voorbereiding op een koude winter. Sinds mijn jeugd slaap ik niet meer in pyama, zo zie je maar. Ik vond die flanellen bedkleding nergens goed voor. En niet romantisch. Mijn partners in bed droegen ze ook nooit. Anna vindt dat het me leuk staat. Vannacht uitstekend in geslapen, overigens.

     Een grijze, wat kille ochtend. Anna bakt een perentaart. Na enige hindernissen, de caramel loopt er eerst onder uit, maar tenslotte lukt hij wel. Ze gebruikt Doyenne de Comice peren. Die vind ik de lekkerste (en stoofperen), maar de taart is niet voor mij. Teveel suiker, nee, hij is voor de dochters. Als ze nu maar langskomen dit weekeinde.

Opmerkelijk: sinds een paar weken is er een garnalenexplosie in Zeeland. Er zijn veel meer garnalen dan in andere jaren. Garnalenkotters komen uit Stellendam, Scheveningen, Wieringen en zelfs Stavoren om er te vissen. Volgens zeeonderzoeker Willem den Heijer heeft het fenomeen niets te maken met klimaatverandering. 'Een explosie heeft vooral te maken met een iets warmere watertemperatuur en meer voedsel in het water', zegt hij. 'Als het water kouder wordt, trekt de garnaal weer naar dieper water'. Dat sluit een klimaatfactor niet uit, zou ik zeggen, maar wie ben ik.

De dag blijft droog en grijs. Ik krijg een minimaal puntje perentaart. Helaas komen de meiden niet langs, maar Anna vriest het heerlijke baksel in. Op de Trump-poll van Elon Musk is om 16.00 uur 11 miljoen maal gestemd met nog steeds een meerderheid voor toelating. Ander onderwerp: verschillende berichten op Twitter maken melding van een grote explosie in Sint Petersburg. Er zijn foto's van een grote vuurzee. Een gaspijplijn, suggereert iemand. Even later heeft ook Nu.nl het nieuws: bij een gasexplosie in een flatgebouw van vijf verdiepingen kwamen negen mensen om. Het is niet fijnzinnig om te zeggen dat ze daar net als driekwart van Oekraïne nu ook in de kou zitten. Naar het begin van dit kwartaal

Hier kunnen de Fransen in de komende winter zien of ze stroom krijgen.

Zondag 20-11-2022

Voor de liefhebbers van kernenergie. Er is een gerede kans dat de Fransen deze winter af en toe in de kou komen te zitten, als ze na hun werk allemaal tegelijk de verwarming en de televisie aanzetten. Er is niet genoeg stroom want de helft van alle 56 kernreactoren ligt eruit. Die produceren normaliter circa 70 procent van de energie. Oorzaak: onderhoud en haarscheurtjes in leidingen. Op de website hierboven kun je bijhouden hoe de toestand is: bij groen gaat alles goed, oranje is de risicozone als er veel stroom wordt verbruikt en als de landkaart rood kleurt, kan op bepaalde plekken dus de stroom worden afgesloten. Hoe komt dat nou? Kerncentrales zijn toch zo bedrijfszeker? Tja, door stakingen van personeeel en door corona loopt het onderhoud achter. En de regering houdt met miljardensubsidies de energieprijzen laag. De bevolking heeft geen prikkel om zuinig met electriciteit om te gaan. De menselijke factor, zeggen we dan.

Bij ons een koude ochtend. De ruiten zijn flink beslagen. Bij het KNMI in De Bilt was het vanochtend -7 graden. In Winterswijk schaatsen ze al. Op de COP27 in Sharm-el-Sheikh werd vannacht een akkoord bereikt waarmee alle 200 landen instemden. Het klimaatschadefonds voor arme landen komt er en de doelstelling van 1,5 graden uit Parijs 2015 is overeind gebleven, maar nadere afspraken om hem binnen bereik te brengen zijn niet gemaakt. Het akkoord schiet ten ene male tekort. En China? De oplossing die de politiek altijd kiest: het probleem voor je uitschuiven. Volgens persbureau AP staat in de afspraken dat 'opkomende economieën' als China in eerste instantie niet verplicht zijn om geld in te leggen in het fonds. Maar die optie blijft wel op tafel en er zal de komende jaren over worden onderhandeld. Ook kun je eindeloos veel discussie verwachten om vast te stellen of de schade in een land werkelijk door klimaatverandering komt. Maarten van Aalst, hoogleraar klimaat- en rampenbestendigheid aan de Universiteit Twente, zegt daarover: ‘Het is zuur, maar als je streng bent, zijn de data niet hard genoeg om te kunnen zeggen dat de honger in Somalië aan het klimaat ligt.' Leuk, de arme landen die het meest lijden onder de opwarming schieten er niks mee op.

Hoe is het met de Trump-poll van Elon Musk afgelopen? Zwaar verdeeld. Van de ruim 15 miljoen uitgebrachte stemmen was 51,8 procent voor de terugkeer van de ex-president. 'Het volk heeft gesproken', tweette de miljardair. Het account @realdonaldtrump is al gedeblokkeerd maar Trump heeft er nog niks op gezet. Wie weet gaat hij wel naar Mastodon.

De brandweer heeft het druk in Rusland. Gisteren was er een gasexplosie in Sint Petersburg, vanmiddag is er een onduidelijke brand in een opslagplaats van 2000 m² vlakbij de Drie Spoorwegstations in hartje Moskou. Sabotage volgens veel twitteraars.

In de loop van de middag komt het volgende regenfront over. Veel neerslag, somber weer. Tessa komt met Vajèn op de thee en perentaart (niet voor Vajèn). Ik zie er ook vanaf. Later komt Barbara aanrennen, tussen de druppels door. Naar het begin van dit kwartaal

Een moderne loopgraaf. (bron: De Volkskrant)

Maandag 21-11-2022

Gisteravond zaten we voor de tv toen er buiten alarmerende sirenes klonken. We schoven de gordijnen open en zagen meerdere brandweerwagens met knipperende lichten over de Peterbrug rijden. Ze sloegen de Langendijk in. Een handjevol mensen stond te kijken. Zin om er heen te lopen hadden we niet. Later hoorden we dat er een klein brandje was in een huis in de Bornsteeg.

     Eerst ochtendmist, later nog wat zon maar voor de rest is het een grijze, kille dag. Sport, boodschappen.

De Volkskrant meldt een onderzoek van satellietbeelden waaruit blijkt dat de Russen bezig zijn zich op grote schaal in te graven in het zuiden en het oosten van Oekraïne. In hoog tempo leggen ze loopgraven aan en ze gebruiken er grote graafmachines voor. 'Wie ze betreedt, via de trappetjes gemaakt van houten stammetjes, wie daar de aarde ruikt en de vermoeide gezichten van de soldaten ziet, zal zich in 1917 wanen.' Een militair deskundige van de KMA in Breda zegt: ‘Het idee dat loopgraven een anachronisme zijn, is niet correct. De reactie op de loopgravenstrijd in de Eerste Wereldoorlog was: dit nooit meer. Maar in elk conflict zie je ze terug. Is het niet om terrein te verdedigen dan wel om een eventuele opmars te vertragen.’ Vanwege de toegenomen dodelijkheid van de moderne artllleriemunitie zijn de schuilgangen soms wel ruimer en uitgebreider dan op de slagvelden van WO1 en ze verlopen veelal gekarteld, om van de zijkanten te kunnen vuren op aanvallers die dicht naderen. Tanks kunnen er gewoon dwars overheen rijden zonder dat de loopgraaf instort. Alleen de Amerikaanse Himars-raketten, met een nauwkeurigheid van ongeveer een meter, hebben de loopgraafveiligheid fors verlaagd, maar voor zo'n lang front - van de zuidoever van de Dnipro-monding tot de regio Loehansk - van wel 1000 kilometer, heeft Oekraïne veel te weinig van die precisieraketten. Maar ook drones zijn lastig en gevaarlijk boven de linies.

     Hoe val je de nieuwe types loopgraven aan? 'Bij de herovering van de provincie Cherson werd duidelijk hoe de Oekraïners de ingegraven Russen te lijf gingen: met precisie-artillerie en een hard chargerende infanterie, die in gepantserde voertuigen met een noodgang op de loopgraven afstormt. Het leidt tot grote paniek in de Russische loopgraven.' Volgens De Volkskrant ging het in WO1 ook al zo. 'Snelheid en verrassing maken zo’n aanval minder riskant.’ Daarom worden op kilometers afstand achter de voorste andere loopgraven aangelegd.

Rondom de stad Svatove in de provincie Loehansk vinden hevige artilleriegevechten plaats. Dat schrijft het Britse ministerie van Defensie in zijn dagelijkse inlichtingenupdate. De Russen zijn hier, net als langs andere delen van het front, druk doende om defensieve posities in te nemen. De Britten vermoeden dat het Russische leger voor een deel slecht getrainde reservisten inzet om het front bij Svatove te verdedigen.

     Beide partijen bereiden zich al weken voor op de naderende winter. De winters kunnen in Oekraïne zeer koud worden met temperaturen ver onder nul en veel sneeuw. Dat maakt oorlogsvoering lastig en moeizaam, zeker als een leger niet genoeg wintervoorraden heeft. Veel Europese landen hebben de laatste weken winterkleding en andere goederen aan Kyiv gedoneerd. Het Russische leger kampt juist met een gebrek aan uitrusting.

De onbemande maancapsule Orion, onderdeel van Artemis 1 missie, maakt vandaag, vijf dagen na de lancering, zijn eerste ronde om de maan. Met een snelheid van ruim 5500 kilometer per uur scheerde hij over het maanoppervlak op een hoogte van 130 kilometer. De capsule heeft drie poppen aan boord, volgehangen met meetapparatuur. Volgens plan zal de capsule op 11 december op aarde terugkeren. Over een kleine drie jaar zal de eerste bemande maanmissie plaatsvinden. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 22-11-2022

In de grijze morgen rijden we naar de werf in Numansdorp. Te zien aan het drukke verkeer onderweg draait de economie nog steeds op volle toeren. Af en toe ketsen er wat druppels op de voorruit maar die groeien niet uit tot een bui. Aan boord is het een rotzooi. De kajuittrap is weg; er ligt provisorisch een trapleer over de motor zodat je naar binnen kunt klauteren. Alle delen van de kajuitvloer zijn weg, de omkasting van de generator is eraf, hij staat in het gangetje naar de voorhut. Overal liggen losse dingen, de brandbusser, een oude mat om het geluid van de motor te dempen, het lange sluitpaneel van de ruimte voor de zeekaarten en verder de diesel- en drinkwatertranks, het losse voetpompje, pff... Zie hierboven en een andere foto hier. Enfin, het zal allemaal wel weer in orde komen maar nu ziet het er vreselijk uit. Alleen de handdoeken aan stuurboord zijn nat, we vervangen ze door droge. Toch goed dat we hier even zijn. Op de werf kijken we rond in de werkplaatsen, maar we zien alleen de kajuittrap waar men nog niet aan begonnen is.

     We zijn vlak na één uur terug in Gorcum. Het is kil in huis, de hemel blijft grijs en vanavond gaat het weer regenen. Bij ons gaat de kachel een uurtje aan. Later fietst Anna naar het huis van Tessa om een uurtje op de kinderen te passen. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 23-11-2022

We gaan ons dit najaar eens niet vrolijk maken over voorspellingen van een strenge winter. We laten het over aan periodieken als Libelle en Telegraaf en Piet Paulusma (die het iedere herfst deed) is dood. Dat de Europese winters steeds warmer worden is een gedocumenteerd feit. Een langjarige trend is er dus wel, maar een specifieke winter voorspellen kan principieel niet. Waarom niet? Vanwege het vlindereffect in niet-lineaire systemen. De Volkskrant heeft een aardig artikel over de onmogelijkheid van zulke voorspellingen. Je komt niet boven het niveau van toeval uit, zeggen de deskundigen. Dat sluit overigens helemaal niet uit dát we best een keer een strenge winter kunnen krijgen.

     Net als gisteren is er een middag met veel regen na een droge ochtend. Zelfs met wat zon. Ik rijd naar het UMCU om mijn PSA te laten bepalen. Anna ontvangt haar broer en een neef, met wie ze in de stad gaat lunchen. Na half vier zie ik op het patiëntenportaal van het UMCU mijn uitslag: 0,60 µg/l. Drie maanden geleden was het nog 0,50 µg/l. Hm, wat moet ik daarvan denken? De stijging is miniem, slechts 0,10 µg/l; dat zegt niet zoveel. Toch zag ik liever een verdere daling. Enfin, over drie maanden maar weer zien.

     Na vieren wordt het al snel schemerig. Het licht moet vroeg aan, maar de regen stopt en geeft ruimte aan het kalme licht van een korte, zachtoranje zonsondergang.

Vandaag voeren de Russen weer grootschalige bombardementen op Oekraïne uit. Er zijn explosies en stroomuitval in het hele land. In Kyiv vallen drie doden. De stroom is in verschillende wijken uitgevallen en in de hele hoofdstad is geen stromend water meer. Uit andere steden in Oekraïne zijn nog geen berichten over slachtoffers. Wel melden lokale autoriteiten in de provincies Lviv, Odesa, Dnipropetrovsk, Kirovohrad, Chmelnytsky en Vinnytsja dat Russische raketten daar energie-infrastructuur hebben geraakt. De hele provincie Zaporizja zit zonder stroom, net als de gehele stad Lviv. Ook delen van de stad Charkiv en de provincies Odesa, Rivne, Tsjerkasy, Loetsk, Ternopil, Tsjernihiv en Chmelnytsky zitten zonder stroom. Er worden veel civiele doelen getroffen, flatgebouwen en een verloskundige kliniek. Daar werd een pasgeboren baby gedood.

     Ook in de helft van het buurland Moldavië viel voor de tweede keer deze maand het electriciteitsnet uit. Het land, het armste van Europa, is voor zijn energievoorziening sterk afhankelijk van het Oekraïense net. Naast Moldavië zit ook de pro-Russische regio Transnistrië, die grenst aan Oekraïne, in het donker.

De Europese Unie heeft een campagne ‘Eurocities, Generators of Hope’ opgezet, een netwerk van meer dan tweehonderd steden in 38 landen. De steden worden aangespoord om generatoren te leveren, waarmee essentiële voorzieningen van ziekenhuizen, scholen, het waternet en schuilkelders draaiende worden gehouden.

In de NRC zegt een defensiedeskundige vandaag: 'De oorlog in Oekraïne heeft een nieuwe realiteit gebracht. Namelijk dat landen sneller bereid zijn hun krijgsmacht in te zetten: Rusland, China en Iran. De oorlog van de toekomst is onvoorspelbaar, wees voorbereid op alles. Ook op een oorlog als in Oekraïne. Die toont dat het uiteindelijke gevecht op de grond wordt geleverd.' Naar het begin van dit kwartaal

De Derde waterkering met de narrow boat.

Donderdag 24-11-2022

Sinds een aantal weken is er 's avonds rond half acht, acht uur ongerief. Een fitnessclub komt op het plaatsje naast ons bij de sluis trainen. Ze staan in een kring oefeningen te doen. Dat gaat gepaard met luide commando's, gesteun, gekreun, gebabbel en harde muziek. Eerst ging het nog wel, maar ze worden steeds luider, zó luid dat we ons niet meer kunnen concentreren op de journaals op tv. Gisteravond ben ik erheen gelopen om beleefd te vragen of het zachter mocht. De leider zei dat ze de muziek minder hard zouden zetten. Waarom gaan jullie niet aan de overkant staan?, vroeg ik. Daar is geen licht meer, zei hij. En aan de overkant, achter het voorzieningengebouw op de Derde Waterkering? Daar heeft niemand last van jullie. Daar brandt de lantaarn niet meer, zei de leider, dan zien we niks. Dus. Tja, ik verwacht er niks van en heb de kwestie vandaag aangemeld bij de gemeente: of ze die lantaarn weer willen aandoen, zodat we van de overlast verlost zijn. Nu even afwachten.

     De ochtend is vandaag andersom dan de vorige dagen: nog vroeg regent het maar later klaart het op en komt de zon kijken. Sport, boodschappen, de aangename voorspelbaarheid van ons dagelijks bestaan. De temperaturen liggen rond het gemiddelde van de laatste 30 jaar. 's Middags keert een oude bekende terug voor de winter: de narrow boat van fotograaf Rien Z.

Velen maken zich zorgen over Twitter sinds het werd overgenomen door Elon Musk. Trump is overigens nog niet teruggekeerd. Massaontslagen en verminderde moderatie moeten het medium weer lonend maken. De rem op desinformatie en haatzaaien verdwijnt. Uit nieuwe cijfers blijkt dat Twitter zo'n 5 procent minder haatzaaiende berichten heeft verwijderd dan een jaar geleden. Nogal wat gebruikers wijken uit naar Mastodon maar houden voorlopig nog wel hun Twitter-account aan. Ikzelf deed dat ook. Bronnen melden vandaag aan de Financial Times dat het kantoor van Twitter in Brussel bij de bureaus van de EU volledig werd gesloten. Navraag bij Twitter wijst uit dat het bedrijf helemaal geen communicatie-afdeling meer heeft. Honderden medewerkers zijn hierna vertrokken nadat Musk ze voor de keus stelde van extreem hard werken of vertrekken. Het kan nu snel bergafwaarts gaan, want intussen voert de EU de Digitale Diensten Wet in. Die verplicht platforms onder meer om op te treden tegen illegale content. Dan is het niet handig om geen bureau meer in Brussel te hebben. Musk betaalde 44 miljard voor het medium; een investering die al snel niks meer waard zal zijn, maar ach, de multimiljardair heeft geld genoeg. Naar het begin van dit kwartaal

Bron: Global Carbon Budget 2022, Copernicus.

Vrijdag 25-11-2022 

De kater van de mislukte COP27 blijft hangen. Na deze top is beperken van de opwarming tot 1,5 graden een holle frase geworden, schrijft Ben van Raaij in De Volkskrant. Een voorstel om de afbouw van steenkool, afgesproken op de COP26 in Glasgow, uit te breiden tot olie en gas haalde het niet. Vaak zeggen klimaatontkenners dat planten en bomen beter groeien door meer CO2 in de atmosfeer. Dat is zeker het geval. In het Global Carbon Budget 2022 vind je de grafiek hierboven, die laat zien dat er ook een andere zijde is, namelijk die van ontbossing en eenzijdig landgebruik. Beide houden elkaar in evenwicht en heffen elkaar sinds 1850 op. Dat de CO2 in de atmosfeer sindsdien toch scherp stijgt komt dan ook geheel voor rekening van het gebruik en de uitstoot van fossiele brandstoffen door de mens. Die bijdrage staat niet in deze grafiek. Die uitstoot compenseert vergroenen dus niet. 

De vorige week afgezwaaide luchtafweerraket die twee mensen doodde bij de Poolse grens met Oekraïne was inderdaad niet gesignaleerd door de systemen van de NAVO. Het is reden om het raketschild dezer dagen extra te testen bij oefeningen in Roemenië. De NAVO-bondgenoten voerden gesimuleerde aanvallen met straaljagers uit op het Franse SAMP/T-luchtafweersysteem, dat sinds mei in dat land opgesteld staat. Polen kreeg van de Duitsers een Patriot-luchtdoelraketsysteem aangeboden, dat is hartverwarmend, maar dan gebeurt er iets vreemds: de Polen bieden het systeem vervolgens aan Oekraïne aan. Natuurlijk was het die rare - en gevaarlijke - vicepremier Jaroslaw Kaczynski, die het aanbod deed. Onbenul? Om met het systeem te werken zijn er ter plaatse 90 getrainde NAVO-militairen nodig. Zoiets zou onmiddellijk door de Russen als escalatie worden opgevat.

Aardige dag, overwegend zonnig. In de loop van volgende week zal het geleidelijk kouder worden. Vanmorgen de cv-installatie bijgevuld. 's Middags hier thuis een vergadering van de Poëzieroute. De planning voor een nieuw routeboekje; de werving van advertenties voor dat boekje loopt niet geweldig. Er komt een nieuw secretariaat en we werken aan drie nieuwe locaties voor gedichten. Zometeen naar de WK-wedstrijd Nederland - Ecuador kijken. Niet verder vertellen. Naar het begin van dit kwartaal

De scheve halo van ons Melkwegstelsel (beeld: Melissa Weiss/Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian)

Zaterdag 26-11-2022

Een prachtige afbeelding. Wetenschappers van het Center for Astrophysics/Harvard & Smithsonian hebben onlangs ontdekt hoe de halo van ons Melkwegstelsel eruit ziet. De halo is de diffuse wolk van sterren, gas en bolvormige sterrenhopen rondom ons sterrenstelsel. De meeste sterrenstelsels hebben zulke halo's. De sterren in de halo nemen niet deel aan de beweging van de sterren in de spiraalarmen van het Melkwegstelsel om het middelpunt van dit stelsel. De diameter van de halo van de Melkweg is in de orde van 100.000 lichtjaren. Tientallen jaren lang dachten astronomen dat de halo zelf bolvormig was, zoals een strandbal, maar nu blijkt dat de stellaire halo langwerpig, ovaal en gekanteld is, zoals een rugbybal. We zien alleen de zichtbare elementen van de halo, maar voor het overgrote deel moet hij bestaan uit donkere materie. Dat is een onbekend soort materie die we niet kunnen zien, maar die door zijn zwaartekracht de hele boel bij elkaar houdt. De gemeten vorm is in overeenstemming met een recente, toonaangevende theorie over de vorming van dit deel van de Melkweg, schrijft Astronieuws. Volgens deze theorie werd de stellaire halo gevormd toen een klein sterrenstelsel 7 à 10 miljard jaar geleden in botsing kwam met ons veel grotere Melkwegstelsel.

     De sterren in de halo zijn heel anders dan die in de Melkweg zelf. Volgens de theorie zou een klein sterrenstelsel, de Gaia Sausagel-Enceladu (CSE) geheten, 7 à 10 miljard jaar geleden in botsing zijn gekomen met het grotere Melkwegstelsel. De scheve stand van de halo wijst erop dat het dwergstelsel onder een hoek de Melkweg is binnengekomen. Waarom de halo in die lange aeonen van tijd niet een bolle vorm heeft aangenomen, weet men niet. Mogelijk heeft de donkere materie zelf ook de rugbybal-vorm behouden.

     Even een doordenker. De sterren en sterrenhopen in de halo bewegen niet mee met de beweging van de sterren in de spiraalarmen van de Melkweg. Daardoor konden astronomen de plaats bepalen van onze zon in de Melkweg, namelijk aan de rand van een van de machtige spiraalarmen. In dat onooglijke uithoekje wervelt het wereldje waarop zich alles heeft voorgedaan, het plekje in een oneindig heelal waar leven ontstond, waar een wreed proces van evolutie na miljarden jaren de schamele soort voortbracht die nu roekeloos bezig is het kwetsbare leven op dat bolletje in een paar honderd jaar naar de ratsmodee te helpen. Het zal passeren zonder iemand daarbuiten het opmerkt, de kosmos is onverschillig.

Een aanvankelijk bewolkte herfstdag gaat over in een aangenaam zonnige dag. In het grotendeels onverwarmde Oekraïne duurt de stroomuitval steeds langer, terwijl de temperaturen onder nul zakken. Net op tijd hebben de autoriteiten overal in tenten weerbaarheidpunten ingericht, waar bewoners terecht kunnen voor warmte, drinkwater, koffie en het opladen van hun smartphones, tablets en laptops. Elke week kost het Oekraïne meer tijd om te schade te repareren. In de krant legt iemand uit dat de kerncentrales geen direct doelwit zijn. maar wel de transformatoren en de verdeelstations in het net. ‘De Russen weten dat als de verdeelstations worden geraakt, we de kerncentrales moeten uitzetten, omdat de centrales kapotgaan als ze hun stroom niet kwijt kunnen. Zo zorgt hij ervoor dat de stroom urenlang uitvalt.’ Als het stroomnet er meerdere dagen uit ligt, wordt het penibel. Want dan doet de riolering het niet, is er geen mobiel netwerk en geen verwarming. Ook de nooddiensten zijn onbereikbaar, een gevaarlijke situatie bij min 15 graden. Als er geen hulp komt, zullen er mensen doodvriezen. 'Het is gruwelijk wat ons te wachten staat.' Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 27-11-2022

Hoe ontwikkelt zich de situatie op de Kinburn Spit, de landtong in de Zwarte Zee ten zuiden van de monding van de rivier de Dnipro? Ongeveer twee weken geleden staken Oekraïense mariniers in bootjes de monding over en trokken op over het zandige schiereiland naar het oosten. Je hoort er weinig meer over. Volgens de doorgaans betrouwbare analist Chuck Pfarrer maken de Oekraïense marine-eenheden nog steeds voortgang. De contrôle over het schiereiland is nodig om de havensteden Mikolajev aan de Boeg-rivier en Cherson te laten functioneren.

     Er schijn ook iets te broeien in Wit-Rusland. De plotseling dood van veteraan-minister van buitenlandse zaken Makei zou een indicatie kunnen zijn dat er iets beweegt in Minsk. Er gaan geruchten dat hij vergiftgd is en dat kan natuurlijk best. Komt er een eind aan de decennialange balanceer-act van dictator Loekasjenko tussen de EU en Rusland? Hij wilde aan de oorlog van Poetin niet deelnemen. Nu zit het Kremlin met een groot tekort aan goede soldaten. Als Poetin hem onderuit haalt - een paleiscoupe is zo ingewikkeld niet - en er een Ruslandvriendelijke opvolger komt, dan kan Poetin met het leger van Belarus Kiev uit het noorden aanvallen. Een rampzalige ontwikkeling.

     Het is ondertussen een uitputtingslag in Oekraïne. De Russen putten hun arsenalen van raketten uit en de Oekraïeners proberen met kunst en vliegwerk hun energievoorzienig op de been te houden. Ook het westen zit met steeds grotere tekorten aan militair materieel om het verzet van Kiev te ondersteunen. De VS en de NAVO worstelen met slinkende voorraden en pogen hun wapenindustrieën meer te laten produceren. Niemand had erop gerekend dat er in Europa weer een tankoorlog gevoerd zou worden. De NAVO-landen voeren hun defensieinvesteringen op naar de ooit afgesproken 2 procent, maar het vergroten van de productiecapaciteit van de wapenindustrie vergt veel meer tijd: enkele jaren. Dat de oorlog stopt wegens gebrek aan wapens, zou grappig zijn maar dat zie ik desondanks niet gebeuren.

Gisteravond leuke avond bij Wiger & Arina, die allerlei lekkers hadden bereid. Wil & Marianne waren er ook. Vandaag een verregende zondag, Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 28-11-2022

Druiligere regen op een donkere ochtend na een nacht waarin het ook onophoudelijk regende. RTL merkt op dat er deze herfst nog geen enkele herfststorm is geweest. 'En dat terwijl de meteorologische winter al over minder dan een week begint.' Inderdaad. RTL-weerman Marc de Jong wijdt het aan klimaatverandering. Door de snelle opwarming van de noordpoolregio (Arctic Amplification) neemt het verschil in warmte met de lagere breedten en de evenaar af. Dat verzwakt de straalstroom, ik heb het hier al vaak betoogt.'De straalstroom is deze herfst niet erg krachtig. Hierdoor is het temperatuurverschil kleiner en komt het de laatste jaren vaker voor dat we een herfst zonder noemenswaardige storm meemaken.' Een herfst zonder stormen betekent overigens niet dat we ook een winter zonder stormen krijgen.

Gehoorzaam gaan we vanochtend door de regen naar het fitnesscentrum. Verder wordt het een medische dag. Met veel plezier lees ik het levensverhaal van virologe Marion Koopmans, geschreven door haar zoon: 'Marion Koopmans. Viroloog in een veranderende wereld' (De Bezige Bij, 2022). Uiteraard veel interessante verhalen over virussen en epidemiologie, maar ook leuk omdat ik een paar van de mensen in haar loopbaan nog van vroeger ken

     Een ander onderwerp in deze steeds krankzinniger wereld is de stijgende verdenking dat de Ziekte van Parkinson wel eens veroorzaakt zou kunnen worden door landbouwbestrijdingsmiddelen. De boeren hebben het weer gedaan. Daarover schrijft neurologe Marieke van Oojen vandaag in De Volkskrant. Het aantal mensen dat eraan lijdt neemt toe en dat komt niet - zoals je zou denken - door de vergrijzing van de bevolking. Ten opzichte van 2015 verwacht het RIVM dat het aantal parkinsonpatiënten in 2040 met 71 procent zal stijgen. Er komen steeds meer aanwijzingen dat luchtvervuiling en pesticiden schade toebrengen aan de substantia nigra in de hersenen, waardoor die steeds minder dopamine gaat produceren. Keihard bewijs is er nog niet, maar er komt bijvoorbeeld veel meer Parkinson voor in onze bollenstreek en in de Franse wijngebieden. In dierexperimenten is het bewijs wel keihard. ‘Als je bestrijdingsmiddelen voert aan een muis, klapt de substantia nigra eruit en krijgt die muis parkinsonverschijnselen’, zegt een wetenschapper. Bij de mens is het bewijs moeilijk omdat het vele jaren duurt voor de eerste verschijnselen zich voordoen. Verder onderzoek is dus nodig.

     Wat moeten we ondertussen doen? Parkinson is buitengewoon onaangenaam. Producten in de Nederlandse supermarkten zitten vol pesticiden, zoals glyfosaat. Of de landbouw massaal over zal gaan op biologisch produceren is twijfelachtig. Voorlopig zijn er geen effectieve en betaalbare alternatieven voor chemische gewasbeschermingsmiddelen. Daarom was ik in ieder geval mijn groente en fruit nog een keer extra, zegt de auteur van het artikel. Wij ook. Naar het begin van dit kwartaal

Opname van maan en aarde door de Orion-capsule. het kleinste bolletje (rechts) is de aarde. (beeld: NASA)

Dinsdag 29-11-2022

Een mooie foto, gemaakt vanuit de Orion-capsule, toen hij gisteren de grootste afstand van de aarde bereikte die - het is een wat gekunsteld concept - een voor mensen uitgerust ruimtevaartuig aflegde. Mensen zitten er niet in, de Orion is de onbemande capsule van het NASA-project Artemis 1, bedoelt om in 2025 wél mensen naar de maan te brengen. Orion was toen 434.523 kilometer van de aarde en 64.374 kilometer voorbij de maan. Daar maakte hij deze opmerkelijke foto. In beginsel kun je overigens zelf berekenen hoever Orion toen weg was, want de diameters van aarde en maan zijn bekend. Dat heb ik niet gedaan. De capsule keert op 11 december naar de aarde terug.

In Hawaii is de Mauna Loa, de grootste vulkaan ter wereld, uitgebarsten. Sinds een paar dagen stoot hij golven aan gloeiende lava en kolommen as en rook uit. Het is de eerste uitbarsting van de vulkaan in 38 jaar. Groot gevaar voor de bevolking is er (nog) niet. Mauna Loa is ook bekend vanwege de fameuze Keeling Curve, waarop vanaf 1958 de concentratie aan CO2 in de atmosfeer wordt bijgehouden. De lavastromen lopen niet ver van het observatorium, waar de metingen worden gedaan. Er is kans dat de stroomkabels worden beschadigd, waardoor de metingen stil zouden vallen.

Vanochtend mist die steeds dikker wordt. Code geel in bijna het hele land. Pas tegen 11 uur begint het op te trekken. Geleidelijk klaart de hemel op. Anna gaat 's middags op bezoek bij Nikita en Zaila. Verder belt mijn radiotherapeut over de PSA-uitslag. Hij is niet ongerust over de 0,6 μ/l. Ook niet als het 0,7 was geweest. Misschien zit ik al op de dalwaarde. Dan vertelt hij dat uit de laatste resultaten blijkt dat ondanks de hoogenergetische bestraling de recidieftumor in veel gevallen terugkeert. Sommige patiënten krijgen alsnog uitzaaingen. Hm, daar schrik ik toch wel van. Klachten heb ik nog steeds niet. Heb ik me ten onrechte gekoesterd in het gevoel patiënt-af te zijn? We spreken een volgende PSA-bepaling af voor eind februari. Naar het begin van dit kwartaal

De delen van onze kajuitvloer worden grondig opgeknapt.

Woensdag 30-11-2022

Vanmorgen weinig wind en een dik pakket wolken. Geen mist. We kregen gisteren het nieuwe kleed binnen voor onder de salontafel. Vanmorgen brengen we het oude naar de kringloop. Het was bijna twaalf jaar oud, maar ziet er nog goed uit. 'O, die verkopen we wel!' Daarna rijden we door naar Numansdorp om de handdoeken te wisselen. Waren overigens weinig nat. Nu komt er een langere periode van droge dagen. In de schilderhal kijken we met plezier naar de vloerpanelen van de kajuit, die er liggen te drogen. Ze zien er mooi en glanzend uit. De treden van de kajuittrap liggen er ook (foto hier). Daar komt nog een stukje anti-slip mat op. De matten die het motorgeluid moeten dempen zijn vergaan; er komen nieuwe op. Door het drukke verkeer terug. File bij de afrit Gorinchem-Oost. Intussen schijnt de zon. Om één uur thuis. Anna is vanmiddag naar Tessa,

De kranten berichten dat het aantal patiënten in Nederland met schurft in de afgelopen maand tot recordhoogte steeg, vooral onder jongvolwassenen. Zou er in wappie-kringen al geopperd worden dat het ook door de Covid-vaccinaties komt? Of het omgekeerde, omdat juist jongeren zich minder lieten vaccineren? Dan moeten die wappies als de weerlicht naar de GGD! Anders krijgen ze ook schurft.

Vandaag een erg belangrijke uitspraak van de Raad van State. De bestuursrechter mag de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) een dwangsom opleggen als de beoordeling van een asielaanvraag te lang duurt. De tijdelijke wet die de dwangsom opschortte, voldoet niet, zegt de raad. Hij is in strijd met het Europees recht. De Raad wijst in het vonnis naar een belangrijk punt: 'Helaas past deze uitspraak in een trend die we al langer zien. Het kabinet maakt er een gewoonte van om waarschuwingen in de wind te slaan en de problemen vervolgens op te lossen met maatregelen die helemaal niet mogen. Dit zien we bijvoorbeeld ook bij de maatregel die de gezinshereniging van vluchtelingen opzettelijk vertraagt.' Dat ziet de Raad goed. Het doet zich immers op meer terreinen voor, denk aan de wetgeving rond het klimaat, stikstof en de andere geitenpaadjes. Ook daarbij klonk steevast de waarschuwende stem van de Raad van State. Het tekent Ruttes kabinetten. Steeds vaker moet de rechterlijke macht het recht redden van het geknoei van beide andere machten. Naar het begin van dit kwartaal

Blik vanaf de voorplecht van Dulce op Jachthaven Numansdorp (foto van gisteren).

Donderdag 01-12-2022

De laatste maand van het jaar 2022. Het jaar van oorlog in Europa, van energiearmoede en politiek falen bij klimaat, stikstof en migratie. We ontwaken tamelijk vroeg en toch is het buiten al licht. Ik merk dat de klokken die met internet verbonden zijn een uur voor lopen op de wekkerradio. Hè? Dan komt uit dat we vannacht een stroomstoring hebben gehad; bijna een uur lang viel de electriciteit uit. Later blijkt dat de oorzaak een gebroken hoogspanningslijn van Tennet was. De problemen ontstonden bij het vlakbij gelegen verdeelstation in Arkel. Enfin, de niet-online verbonden klokken zet ik weer gelijk. We gaan naar de sportschool. Daar is ons Biocircuit uitgevallen - ook als gevolg van de stroomstoring. We besluiten dan morgen maar te gaan.

     Parkeren levert de bewoners rond de haven veel woede en frustratie op. Onze straat staat tegenwoordig 's nachts en vaak ook overdag vol geparkeerd, terwijl dat al jaren niet mag. We hebben destijds onze parkeerplaatsen ingeleverd voor een mooie 'shared space' wandelboulevard maar er komt door hardrijders en foutparkeerders niets van terecht. Op de Kriekenmarkt zijn drie parkeerplaatsen voorbij het voorzieningengebouw waar het ook vaak mis is. Nu staat er weer eentje zo asociaal geparkeerd dat er slechts een kleine ruimte in het midden over is. Ik denk dat ik ons autootje er wel tussen kan krijgen met 'Frans parkeren' en dat lukt ook met minieme aanraking van de auto achter me en de aso voor me. Die komt aanlopen en reageert zo onbeleefd dat ik het niet wens aan te horen. Een blik op de achterkant van zijn auto leert dat hij trouwens helemaal geeneens schade heeft. Ons autootje ook niet. Ik loop naar huis. De man begint uitgebreid foto's te maken van schade die er niet is. Enfin, een uur later belt de politie bij ons aan. De agenten kijken wat meewarig. We vullen onze helft van het schadeformulier in met erbij de opmerking: geen schade. Ik ben benieuwd wat ervan komt.

     Vanmiddag vol huis. Eerst komt Anna's vriendin Jannie langs, later bellen ook Barbara en Nikita aan met baby Zaila. Gezellige drukte. Buiten schijnt de zon. De komende dagen wordt het bij heldere hemel koud.

Een populaire Twitter-hashtag is vandaag #gasdwang. Het heeft te maken met 'de volgevreten Sharon Dijksma' en slaat op het besluit van de gemeente Utrecht om 320 flatwoningen van het gas af te halen. Ook bij enkele mensen die het niet willen. Eindelijk bestuurders die doorpakken! Het gebeurt in de wijk Overvecht-Noord, die al in 2017 als proeftuin werd aangewezen. Het lijkt me logisch, temeer omdat de broze gasleidingen toch op korte termijn moeten worden vervangen. Voor die enkelingen kun je geen nieuw leidingnet aanleggen. Alles wordt vergoed voor de wijkbewoners: inductiefornuis, nieuwe pannen en stroomleiding, wat wil je nog meer? De overgrote meerderheid van de mensen vindt het prima. Voor de verwarming zit de wijk al op een warmtenet. De dwang is volkomen terecht. Trouwens, zonder dwang komt er van energietransitie niks. Naar het begin van dit kwartaal

De huisartsenpraktijk 'Kalkhaven'.op nummer 33. Hier stond tot 1961 het smalste huisje van Gorcum.

Vrijdag 02-12-2022

Een dag met veel wolkenvelden; pas na de middag klaart het wat op. De temperatuur zakt. Inhalen van de verloren sportochtend van gisteren. Daarna ga ik aan het werk voor de Poëzieroute. Contact leggen met de eigenaar van het pand op de hoek van de Kalkhaven en de Lombardstraat, dat werd gebouwd nadat daar Gorcums smalste huisje in 1961 was gesloopt. Het zou de plek moeten worden voor een nieuwe locatie in onze route. Zie hier en hier voor de voorgeschiedenis. Op een muur van het huidige pand zou het protestgedicht, ook uit 1961, van stadgenoot G. moeten komen. Eerst kijk wat rond en maak wat foto's (zie hierboven). Er zitten twee huisartsenpraktijken op de begane grond. Het gedicht zou een goede plaats kunnen hebben op het stuk muur onder het balkon bij de witte auto.Bij de huisartsenpraktijk 'Kalkhaven' kijken ze verrast als ik mijn verhaal doe. Ze weten niet wie de eigenaar van het pand is, maar noemen wel de naam van de makelaar die de huurpenningen voor hem int. Weer thuis bel ik het kantoor van de makelaar in de Krijtstraat. De secretaresse kan - 'privacy, begrijpt u wel' - niet zomaar de naam onthullen. Ik begrijp het. Ze noteert de gegevens en mijn verzoek. Men zal me terugbellen.

     In de loop van de middag wordt het steeds kouder. Anna gaat bij een vriendin op de Schuttersgracht op bezoek.

De lavastroom van de uitbarsting van de grote vulkaan op Mauna Loa in Hawaii heeft inmiddels de stroomkabels van het observatorium van de atmosferische CO2-concentratie bedolven. De sinds 1958 onafgebroken Keelingcurve is onderbroken. Gelukkig wordt de CO2-waarde hoog in de lucht op meerdere plekken bijgehouden. De lavastroom bedreigt nu de grootste snelweg op het hoofdeiland van de archipel.

Voor de zoveelste keer geruchten over een zieke Poetin. Zo zou gesignaleerd zijn dat hij stond te wankelen op een trap en hard op zijn rug en zij viel. 'Door de klap - en „oncologische problemen” aan zijn darmen - zou de 70-jarige president zichzelf ook hebben bevuild. Er zouden meteen meerdere artsen ter plaatse zijn geweest om Poetin te helpen', meldt niemand minder dan Arend Jan Boekestijn. Tja, wie weet? Het bestaan van potentaten gaat natuurlijk altijd met dat soort geruchten gepaard. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 03-12-2022

Soms heb je bij het lezen van een artikel intuïtief het gevoel dat er iets heel bijzonders gebeurt, misschien wel een doorbraak in een decennialange impasse, iets groots zoals de ontdekking van het Higgsdeeltje of van zwaartekrachtgolven. Dát gevoel kreeg ik bij een artikel van 30 november 2022 in Quantamagazine 'Physicists Create a Wormhole Using a Quantumcomputer'. De bron van het stuk is dit artikel van dezelfde dag in Nature 'Traversable wormhole dynamics on a quantum computer'. Wat daarin beschreven wordt grenst aan het ongelooflijke. Al bijna een eeuw worstelt de fysica met de onverenigbaarheid van de algemene relativiteitstheorie en meer speciaal de zwaartekracht van Einstein en de quantumfysica. In 1935 schreef Einstein samen met Nathan Rosen een artikel over een wormgat. Die term bestond toen nog niet. Pas in 1957 gebruikte de fysicus John Wheeler de term voor het eerst. Iedereen denkt sindsdien bij de term aan StarTrek en tijdreizen. De auteurs noemden het een Einstein-Rosen brug (ER), een verbinding tussen twee zwarte gaten, of - preciezer - tussen de twee singulariteiten in de kernen van de zwarte gaten waar in een oneindig klein volume een oneindig grote dichtheid is. Daar ligt de grens van de klassieke fysica. Een verbinding tussen twee singulariteiten werd door Einstein en Rosen en generaties van natuurkundigen na hen als een principiële onmogelijkheid gezien.

     De ironie van de geschiedenis - nooit ver weg - wil dat Einstein en Rosen met een derde auteur, Boris Podolski, in 1935 nóg een artikel schreven, bedoeld om de quantumfysica onderuit te halen. Dat behelsde een gedachte-experiment dat de onmogelijkheid moest aantonen van quantumverstrengeling, door Einstein 'spooky action at a distance' genoemd. Naar de initialen van de drie auteurs sprak men van de EPR-paradox. Twee verstrengelde deeltjes zouden zó verbonden met elkaar zijn, dat bij een verandering van de status (bijvoorbeeld de 'spin') van het ene deeltje die van het andere onmiddellijk mee zou veranderen, ook zat het aan het andere eind van het universum. Ik heb hier veel over dat wonder geschreven, want bij uitvoering van het experiment in de jaren 80 bleek het te kloppen. Je zou bij 'verstrengeling' kunnen spreken van een wormgat, waar informatie met oneindige snelheid doorheen gaat.

     Na deze lange inleiding naar het nieuws van vandaag: het is fysici van Caltech gelukt om met een quantumcomputer (van Google) zo'n wormgat te maken en erdoorheen op holografische wijze een quantumteleportatie uit te voeren. Ze vatten het samen in de cryptische formule ER = EPR, wat er geloof ik op neer zou komen dat verstrengeling inderdaad via een wormgat door een andere dimensie van de werkelijkheid werkt. Bij holografie gebruik je ook een andere dimensie om 2D-informatie in een 3D-beeld weer te geven. Het is ongewoon verbazend dat ze het daadwerkelijk hebben uitgevoerd. Ik zal op dit moment niet proberen de gang van zaken samen te vatten. Wie meer wil weten moet beslist naar het YouTube-filmpje hierboven kijken. De reacties van de wetenschappers die zien dat het wormgat werkelijk opengaat en er een deeltje doorheen gaat, maakten indruk op me. Ook het artikel in Quantamagazine is de moeite waard, maar lastig. Er staan wel intrigerende plaatjes in. Het is denkbaar dat vanaf nu voor het eerst zwaartekracht en deeltjesfysica bij elkaar kunnen worden gebracht en dat mogelijk hele nieuwe werkelijkheden ontdekt kunnen worden. Misschien inderdaad een doorbraak?

Het is een koude, bewolkte dag, niet meer dan 1 à 2 graden. Meeuwen cirkelen doelloos over de haven. We blijven binnen. Om vier uur ga ik naar de WK-wedstrijd Nederland - VS kijken.  Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 04-12-2022

Al sinds mei woedt een klassieke loopgravenoorlog rond de stad Bachmoet in de regio Donetsk. Verdun in de herhaling. Beide partijen werpen steeds meer troepen in de strijd. Oekraïne zou al zes extra brigades hebben aangevoerd, onder meer uit de bevrijde regio Cherson. De Russen offeren er dagelijks honderden ongetrainde soldaten op uit hun mobilisatieronde. De 'slachtbank' of de 'gehaktmolen' noemt men de strijd. Ook aan Oekraïense zijde vallen talloze slachtoffers. De stad is strategisch niet erg belangrijk maar een symbool uitgegroeid voor beide partijen, niet in de laatste plaats omdat het Wagner-leger van huurlingen er ook voor hun reputatie vecht (en voor de politieke ambities van hun leider Jevgeni Prigozjin, een intieme vriend van Poetin. Daarom noemt men de groep ook wel het privéleger van de Russische president). De laatste dagen boeken de Russen met grote moeite wat minieme voortgang.

Frankrijk verbiedt korte vluchten in het land. Vliegen naar bestemmingen die per trein in 2,5 uur bereikt kunnen worden, zijn niet meer toegestaan. Dat geldt ook voor privévliegtuigen. Privéjets zijn 12 maal zo vervuilend als commerciële vluchten en 50 maal zoveel als treinreizen. Het verbod maakt deel uit van de klimaatwet van 2021. Bij de aankondiging van de maatregel in 2021 werd ze bestreden door de Unie van Franse vliegvelden en de Europese tak van de Airports Council International (ACI Europe), maar de EU-Commissie verklaarde dat het verbod in overeenstemming was met de European Air Services Regulation, maar beperkte het verbod vooralsnog tot de vliegvelden Parijs Orly, Nantes, Lyon en Bordeaux. Enfin, het begin is er. In ons eigen land zijn alle binnenlandse bestemmingen per trein in 2,5 uur bereikbaar (als de NS goed werkt). Dus waar wachten we op?

Het is een kille dag. De temperatuur schommelt de hele tijd rond het vriespunt. We hebben uiteraard de kachel aan op standen die variëren tussen 19,5 en 20 graden. In het hele land is het druk in de 'warme kamers' die het Leger des Heils in veel plaatsen heeft ingericht. Je kunt er een kopje koffie of een lunch krijgen. Na de voedselbank naar de warme kamer. Je kunt hier zien of er eentje in de buurt is. Openbare bibliotheken schijnen het ook te doen, zelfs in Gorcum. De mensen geven elkaar warmte. Ik vind het wel een goede zaak; wie weet leidt het tot verbroedering in de gespleten samenleving. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 05-12-2022 

Er zijn deze week bizar hoge temperaturen aan de noordkust van Alaska. Let wel: de noordkust. Het is er liefst 6,41 graden boven normaal en het regent. De polaire amplificatie die zich doorzet?

In Oekraïne is weer luchtalarm in het hele land. Vanmorgen waren er explosies op twee Russische luchtmachtbases; één op de luchtmachtbasis bij Rjazan, 200 kilometer zuidelijk van Moskou en de andere op Engels-2 verder naar het zuidoosten. Beide bases liggen vele honderden kilometers van de grens van Oekraïne. Engels-2 wordt gebruikt voor langeafstand-bombardementen op Oekraïne. 'Het zoveelste huzarenstukje', zegt Rob de Wijk. Niet onwaarschijnlijk is dat men een nieuw type drone gebruikte die Oekraïne zelf maakt en die een bereik van 1000 kilometer heeft. Sommigen spreken van een 'gamechanger'. Nadat Kiev vanochtend ook twee Russische Toepolev Tu-95 strategische bommenwerpers neerschoot, stuurde Moskou 14 ervan naar Oekraïne. Vanaf schepen in de Zwarte en de Kaspische Zee worden Kalibr-kruisraketten afgeschoten. Ook zouden er meer dan 150 raketten door de Russen zijn afgevuurd. Zes raketten zouden op weg naar Kyiv zijn. De bevolking zit massaal in de schuilkelders. Inmiddels is er opnieuw stroomuitval in het hele land. De Russische raketten troffen opnieuw ook het energienetwerk van buurland Moldavië met stroomuitval als gevolg

Alles staat sterk in contrast met de kalme vredigheid bij ons. Vanochtend sneeuwt het in Zuid-Limburg. Hier valt de hele dag miezer en druil. Naar de sportschool. Daarna tuigt Anna met de bovenste buurvrouw de kerstboom in de hal van ons gebouw op. Ze raakt dermate geïnspireerd dat ze daarna uit de kelder onze drie kunstkerstboompjes ophaalt, waaronder die van mijn moeder dat al 25 jaar oud is en het nog altijd doet. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 06-12-2022

Gisteren verscheen bij het CBS de Monitor Brede Welvaart 2022. Niet het soort document dat ik gewend ben door te nemen, maar toch kijk ik op het meegeleverde kaartje even naar de gemeente Gorinchem. Dan schrik je toch. Gorcum zit bijna in het laagste segment met een waarde van 3. Dordrecht en Tiel zijn met 4 nipt hoger. Opmerkelijk. Is het echt zo beroerd gesteld in onze stad? 'Met name in grote steden vallen veel welvaartsindicatoren lager uit. De doorsnee stedeling is minder gezond en heeft een minder veilige leefomgeving. Bovendien is volgens het CBS de sociale cohesie zwakker', zegt De Volkskrant ervan. Hm, Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam hebben alle vier meer brede welvaart dan Gorcum. De monitor is tamelijk ingewikkeld te doorzien. Hij beoordeelt niet alleen economische cijfers als groei en werkloosheid, maar ook meer immateriële waarden zoals nabijheid van natuur en de beschikbaarheid van voorzieningen. Het is me wat teveel werk om erin te duiken, maar je vraagt je af wat zo'n monitor nu eigenlijk voorstelt. Nog in augustus van dit jaar verscheen er ook een dergelijke monitor voor de regio Drechtsteden/Gorinchem. Daaruit blijkt dat bewoners (zeer) tevreden zijn over hun woon-werkomgeving. Tja. Waar moet je als locaal bestuurder nou op afgaan?

De voorzieningenrechter in Haarlem deed gisteren wat vrijwel iedere jurist verwachtte: hij verklaarde de nareisbeperking voor familieleden van toegelaten asielzoekers onwettig. Al drie maanden na het asielakkoord van eind augustus. Al ging het om het individuele geval van een Syrische vrouw, de uitspraak heeft wijdere gevolgen. Het vonnis is glashelder: een land kan het internationale recht op gezinshereniging ‘niet, ook niet tijdelijk’ van tafel halen. Ook niet, zoals het kabinet bij de rechter probeerde, als een land aanvoert dat er te weinig opvangcapaciteit is voor de nieuwkomers. ‘Zelfs niet als die migrantengroep in een toestand van zeer verregaande materiële behoeftigheid terechtkomt.’ Zoals steeds met de kabinetten van Rutte blokkeren rechters ieder geitenpaadje dat echte oplossingen moest vermijden. De nareisbeperking in de asieldeal is in strijd met de Nederlandse Vreemdelingenwet en twee bepalingen in de Europese Gezinsherenigingsrichtlijn. De vraag is wat er nu van het asielakkoord - de 'dwangwet' - over blijft.

     Ik erger me nogal eens over de hypocrisie van sommige kamerleden van de VVD. Bijvoorbeeld Mariëlle Paul die vandaag wat betreft weekendscholen die de sharia onderwijzen op Twitter schrijft: 'Voor de @VVD staat het belang van het kind altijd voorop.'  Altijd? Dat lijkt me kwade trouw van het kamerlid. Alsof kinderen alleen in shariascholen in de knel komen en niet bij de verkommerde jeugdzorg of de nareisbeperking.

Dag met wolkenvelden en wat lichte miezer. Ik zet timers ('tijdschakelstekkers'?) op onze kunstkerstboompjes, zodat ze branden tussen 16.00 en 22.00 uur. Ja, zeg, niet de hele dag dat licht, bezuinigen! Maar om vier uur gaan ze niet aan. Ik zal wel weer iets fout hebben gedaan. Zucht. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 07-12-2022

Beter laat dan niet. De update van de gemiddelde wereldtemperatuur, gemeten door satellieten in de lagere atmosfeer, toont over de maand november een plus van 0,17 graden boven het gemiddelde over de jaren 1991 - 2020. Over oktober 2022 was er nog een plus van 0,32 graden Celsius. De lineaire opwarmingstrend sinds 1979 blijft +0,13 graden per tien jaar, te onderscheiden in +0,12 boven de oceanen en +0,18 boven landmassa's. We zitten nog steeds onder de koelende invloed van de hardnekkige La Niña in de Stille Oceaan.

     De wereldwijde uitstoot van CO2 is in 2022 - na twee jaren pandemie - groter dan ooit, meldt het KNMI vandaag. Van stabilisatie of afname is geen sprake. Als de CO2-uitstoot niet gaat dalen, bereiken we over negen jaar 1,5 graad opwarming en over 30 jaar twee graden opwarming. De meeste uitstoot over de afgelopen tien jaar vond plaats in de VS, Europa, China en India.

Vanmorgen schrik ik op van het nieuws dat in Duitsland 25 leden en aanhangers van een extreemrechtse beweging zijn opgepakt, die van plan waren om gewapend het Duitse parlement te bestormen. Onder hen zijn militairen. Er werden drieduizend politiemensen ingezet in 11 deelstaten. Zo? Het blijkt een wijdvertakte organisatie te zijn, want op meer dan honderd locaties in het hele land werden door de politie invallen gedaan. Het betreft leden van  de zogeheten Reichsbürgerbewegung, die de Bondsrepubliek Duitsland niet erkennen en vinden dat Duitse wetten niet op hen van toepassing zijn. Ook weigeren veel Reichsbürger belastingen en boetes te betalen. Ze vinden dat de grenzen van het Duitse Reich van voor WO1 nog steeds gelden. Volgens Der Spiegel zou de groep bijna 20.000 leden hebben, die oefenden met wapens en ondergronds de omverwerping van het Duitse parlement planden.

     Zijn ze gevaarlijk? Ik hoop van niet, daarvoor lijken ze me toch te gering in aantal en bovendien: de geschiedenis laat zich niet zomaar op de terugweg dwingen, maar ze kunnnen wel een verdomde hoop rotzooi maken. Kijk naar hoe de aanhangers van Trump huishielden in het Amerikaanse Congres. Of vat ik het te licht op? Ik vermoed overigens dat bij ons sommige FvD'ers sympathiseren, zoals Gideon van Meijeren, maar die moet nou juist komende vrijdag al voor de rechter staan voor rijden zonder rijbewijs. Dat was hem afgenomen omdat hij op een snorfiets door rood licht reed. Fascisme op zijn Hollands.

     Maar toch bekruipt me een onheimelijk gevoel. Volgens Duitse media, schrijft De Volkskrant, bereidde de groep een ontwrichting van de samenleving voor door onder meer aanvallen op het elektriciteitssysteem, en wilde het de omstandigheden creëren voor een burgeroorlog. Volgens onderzoekers waren zij ongekend ver in hun planning, inclusief een veiligheidssysteem en kandidaten voor regeringsposten. Er waren al ministers van Gezondheid en Buitenlandse Zaken aangewezen. De voormalige AfD-parlementariër Birgit Malsack-Winkemann, tegenwoordig weer rechter in Berlijn, zou minister van Justitie moeten worden. Zij werd vanmorgen ook gearresteerd. De groep zou intern hebben gesproken over een eigen ‘gewapende arm’ bestaande uit voormalige en huidige militairen, inclusief ten minste één actief lid van de Kommando Spezialkräfte. De vermoedelijke leider van de groep is Prinz Heinrich XIII Reuss, lid van een adellijk geslacht uit de Oost-Duitse deelstaat Thüringen en een bekende Reichsbürger met antisemitische denkbeelden. Hij werd vanochtend ook opgepakt. Zó heel klein is het dus allemaal niet.

     Een speciaal aspect aan deze ultrarechtse beweging is dat er nauwe contacten zijn met het Kremlin en dat veel leden de Russische inval in Oekraïne steunen. Dat geldt overigens ook voor onze nationale polderfascisten. De Russische connectie maakt de zaak extra bedenkelijk. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 08-12-2022

Hoe ontwikkelde ons energieverbruik zich in november?

• november 2020: stroom 317 kWh (€ 53,83)  gas   97 m3  (€  97,32)   totaal € 151,15
• november 2021: stroom 294 kWh (€ 49,89)  gas 122 m3  (€ 121,84)  totaal €  171,73
• november 2022: stroom 279 kWh (€ 94,78)  gas   58 m3  (€ 141,74)  totaal €  236,52

Kortom, minder verbruik, meer kosten. En 190 euro compensatie in november. Deze week gaan de energieprijzen tegengestelde kanten uit: gasprijzen stijgen en olieprijzen dalen. Op de gasmarkt kost een megawattuur gas nu 152 euro, tegen 116 euro een maand geleden. Op de oliemarkt kost een vat ruwe Brent-olie 77 dollar, een maand geleden was dat nog 98 dollar. Na de warme herfst drijft de kou deze week de gasprijs op en gebruiken energiecentrales meer gas voor het opwekken van elektriciteit, omdat de wind en de zon het de voorbije weken lieten afweten. Op de internationale markten dalen de olieprijzen door de vrees voor een afkoelende economie en een recessie in veel landen. De gevolgen van de nieuwe oliesancties en het prijsplafond dat de EU deze week tegen Rusland instelde, zijn nog niet in de cijfers verwerkt. In de NRC noemt de Russische energie-analist Michaïl Kroetichin ze 'een gamechanger'. Niet voor Europa, maar juist voor Rusland. 'De olieklap die het Westen nu aan Rusland uitdeelt, is hard'. Waarom? 'Als je alles bij elkaar optelt, komt 60 procent van de inkomsten van het Kremlin uit de energiesector. De olieproductie zal mogelijk met de helft krimpen door de sancties, waardoor de totale overheidsbegroting met tientallen procenten krimpt.' Hij zet uiteen waarom hij denkt dat China en India niet méér Russische olie zullen kopen en dat Poetin dus zijn eigen glazen ingooit met de oorlog. 'Er is niets rationeels aan de beslissingen van Poetin, er zit geen logica achter. Sommige mensen zeggen dat hij gek geworden is.'

Ik heb een hekel aan zogenaamde chatbots, die je te woord staan op talrijke websites van dienstverleners. Ze zijn zelden of nooit in staat je te helpen, al snel verzink je samen met de chatbot in een moeras van onduidelijkheid. Nu schijnt er een mooie te zijn ontwikkeld, genaamd ChatGPT, die erg intelligent is en zeer genuanceerde antwoorden kan geven. Sommigen spreken van 'een revolutie'. Hij werd vorige maand gelanceerd en is ontwikkeld door OpenAI. Dat bedrijf werd in 2015 mede opgericht door Elon Musk. Niet meteen een aanbeveling, zou ik zeggen, maar niettemin is het leuk om bijvoorbeeld te lezen hoe adequaat ChatGPT reageert op vragen over bijvoorbeeld de opwarming van de aarde. Het programma relativeert zelfs de actualiteit van zijn eigen kennis. Opmerkelijk. De software wordt gevoed en getraind met Generative Pre-trained Transformer (GPT)-modellen en leert dus steeds bij. Daardoor kan het toch overtuigende essays en artikelen produceren. Een simpel voorbeeld: Voer je de delen van de Tolkien-trilogie 'In de ban van de ring' in, dan kan de chatbot zelf paragraaf na paragraaf tekst in dezelfde stijl aanmaken. Je schijnt de bot gratis op je eigen computer te kunnen installeren. Dus pas op, misschien hoef ik niets meer te doen en wordt mijn blog voortaan door hem geproduceerd en merk je daar niets van.

Gisteravond gezellig gegeten bij Mykonos met Ria P. en een andere oude bekende uit onze ziekenhuisjaren: Willem de V. Die woont niet ver van ons. Mykonos gaat overigens stoppen per 1 januari. Erg jammer. Vanochtend in de regen naar de sportschool, maar voor de tweede keer in een week ligt ons Biocircuit eruit. Erg vervelend en we hebben geen zin op de andere toestellen te werken. Dus even koffie aan de bar en daarna door naar de AH voor weekendboodschappen. Vanmiddag is het droog, maar nu regent het opnieuw. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 09-12-2022

Gisteravond scheen de maan vol en glanzend tussen donkere wolkenbanken door. Rechtsboven een heldere ster: de planeet Mars. Vannacht en vanochtend leiden gladheid en mist tot veel ongelukken op de weg. Zelfs een strooiwagen raakt bijna in de sloot. Het KNMI kondigt code geel af. Er is meer vorst op komst. De pluim van het KNMI laat zien dat het na het weekeinde matig kan gaan vriezen. Tja, het zal wel meevallen, anders dan in Oekraïne beschikken we over water, gas en licht. Vanmorgen vroeg is er een megabrand in Moskou. Een groot winkelcentrum in Chimki, net buiten de ring van Moskou, staat in brand. Er is ten minste 1 persoon om het leven gekomen. De autoriteiten gaan uit van brandstichting, maar sluiten andere oorzaken niet uit. Het gebouw zou inmiddels helemaal tot de grond zijn afgebrand. Het hoeft natuurlijk helemaal geen brandstichting of sabotage te zijn; branden door bijvoorbeeld kortsluiting komen veel voor in Rusland.

Weer een soap in Gorcum. Deze week wordt op de Grote Markt de jaarlijkse kunstijsbaan opgebouwd. De afgelopen twee winters ging het ijsfestijn niet door vanwege corona, maar dit jaar mag het weer. Veel ouders lieten in vorige jaren hun kinderen schaatsen terwijl ze zelf een glühwein dronken op het terrasje bij de bar. Maar dit jaar krijgt de uitbater geen vergunning. De horeca-exploitant heeft zich inmiddels teruggetrokken. Huh? Ja, inderdaad. De exploitant had net als andere jaren twee artikel 35-Ontheffingen aangevraagd om zo gedurende 3 weken alcohol te mogen schenken in de tijdelijke bar. De gemeente stelt nu, vlak voor het evenement, dat er geen twee ontheffingen verleend kunnen worden voor één evenement. En dat als er een ontheffing wordt verleend deze voor maximaal 12 aaneengesloten dagen verleend kan worden. NB: in 2019 werden er wel twee ontheffingen verleend. Wie snapt het nog?

Een frisse, zonnige dag. Anna haalt de meisjes van Tessa van school. In de loop van de middag trekt er nevel op. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 10-12-2022

Aan het eind van gistermiddag werd ik opeens ziek: buikpijn en hevig braken. Ik heb duidelijk iets verkeerds gegeten, hetzij verkeerd geworden leverworst of een bedorven goudreinet. Het is onhandig want we zouden die avond uit eten gaan in Hoornaar bij Joop & Tonny. Lullig om vlak tevoren af te bellen, maar het is niet anders, ik ben te ziek. In de loop van de avond probeer ik wat droge beschuiten, maar die komen er na een uur weer uit. Vroeg naar bed.

     Vanmorgen voelt het wat beter, ik eet voorzichtig wat yoghurt met banaan. Het blijft erin. Buiten hangt dikke mist. De mannen van buurtvereniging Knake zetten de jaarlijkse kerstbomenbrug weer over de Derde Waterkering. Het is stil in huis, de lieve Anna loopt op haar tenen want ik slaap veel. Vavavond zouden we mosselen eten, maar daar zien we maar vanaf. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 11-12-2022

Vannacht goed geslapen, vanochtend voel ik me beter. Dat het een voedselintoxicatie betrof is inmiddels duidelijk. Op het pakje met schijfjes leverworst staat de datum van 07-12-2022. Daar had ik bij aanschaf niet op gekeken. Stom. Ik at het twee dagen later. Binnen vier uur was ik ziek en twee dagen slap als een vaatdoek. Vanmorgen blijkt dat ik vier kilo ben afgevallen. 'Zo houden', zegt Anna. Met eten blijf ik vooralsnog voorzichtig.

Dat doet me plezier. De EU-landen zetten een pakket leningen van 18 miljard euro door om Oekraïne draaiende te houden, buiten dwarsligger Orban om. Hoe doen ze dat? Ze  hebben het pakket nu zo aangepast dat ze de instemming van Hongarije niet meer nodig hebben. Het is niet langer de EU die garant staat voor de terugbetaling van de lening, maar de 26 lidstaten die wel mee willen doen. Het nieuwe plan vergt aanstaande donderdag nog wel de instemming van het Europees Parlement, maar die lijkt verzekerd. De egocentrische opstelling van het corrupte Orban-regime in de Europese politiek doet erg denken aan die van het lastpak dat Hongarije was in de Habsburgse Donaumonarchie. Het voortdurende dwarsliggen van Boedapest maakte het Keizerijk instabiel en was ruim honderd jaar geleden een van de belangrijkste factoren in het ontstaan van WO1.   Naar het begin van dit kwartaal

De eerstkomende missies naar de maan. Overzicht van de NOS.

Maandag 12-12-2022

De maancapsule Orion is gisteren veilig neergeplonsd ten westen van Mexico in de Stille Oceaan na een succesvolle missie van drie weken. De landingsmanoeuvre in de zwaartekrachtput van de aarde is beslist spectaculair. De capsule ramde op de atmosfeer van de aarde met een snelheid van Mach 32 (ruim 38.000 kilometer per uur), ofwel 32 keer de snelheid van het geluid. Met een speciale manoeuvre ketste de Orion als een platte steen af op de atmosfeer, en sprong zijwaarts weer een eind omhoog, wat het schip enigszins vertraagde in de val richting de aarde. Het laatste stukje werd afgeremd door de parachutes. Nu alles ogenschijnlijk goed verliep is het wachten op de missie Artemis 2 in 2024, als sinds 50 jaar de eerste bemande missie naar de maan vertrekken zal.

     Ondertussen is het in deze periode druk op de maan met missies van talrijke landen. De NOS zette ze op een rijtje, waarbij het vooral gaat om missies om de toekomstige exploitatie van de maan voor te bereiden, niet direct voor de aarde zelf maar voor de maanbases die in de komende decennia op onze bleke satelliet gebouwd zullen worden. Ondertussen gaat de uitbuiting van onze eigen aarde in hoog tempo door. In het wetenschappelijke tijdschrift Global Change Biology meldt een Europese groep bosbouwwetenschappers dat steeds meer Europees bos afsterft door branden en stormen, maar vooral door schade veroorzaakt door schorskevers en andere plagen zoals insecten, ziekten en schimmels. De genoemde plagen houden onmiskenbaar verband met klimaatverandering, dus de verwachting is dat de schade alleen maar groter wordt. Het januari-nummer van het blad staat overigens vol met alarmerende artikelen. Koloniseren, roven, verwoesten en verder trekken is de natuur van homo sapiens.

Gisteravond was de arme Anna aan de beurt: buikpijn, hoofdpijn en profuus braken. Waarschijnlijk toch een salmonella-infectie, eerst bij mij en nu bij haar. De antiperistaltische kracht ervan is indrukwekkend; alles moet eruit anders stopt het niet. Vanmorgen is zij als een vaatdoek en slaapt de hele dag door, net als ik twee dagen terug. Het is overigens een stralende vorstdag met nauwelijks wind. Ik trek erop uit om zoveel mogelijk boodschappen te doen. Om half vier komt Anna de kamer in voor een kopje thee. Als het goed is, is ze morgen weer beter.

     Strenge vorst en een flink pak sneeuw in delen van het VK. In Schotland vroor het -15,7 graden. Drie jongens (8, 10 en 11) kwamen om toen ze door het ijs zakten, een vierde kind is in levensgevaar. Het land wordt ook nog geteisterd door een serie stakingen in het openbaar vervoer. Vannacht ook bij ons weer een vriesnacht.

Wat een ontzettend rare vent is die Elon Musk toch! Een ongericht projectiel, eigenaar van een van de grootste communicatiemiddelen in de wereld. Gisteren tweette hij 'My pronouns are Prosecute/Fauci'. En je moet goddomme eens zien hoeveel steun hij daarvoor krijgt! Deze samenleving is zwaar ziek. Ongeneeslijk, vrees ik. Naar het begin van dit kwartaal

Er ligt vanmorgen een dun vliesje ijs in de haven.

Dinsdag 13-12-2022

Vannacht vroor het een graad of acht. Er ligt een vliesje ijs over de haven. De enkele meeuw die erop neerstrijkt zakt er niet door. De overwinterende schepen en de planken van de steigers en het voetgangersbrugje tonen een witte rijplaag. De winterviolen hangen bevroren in hun bakken naar beneden. Ook het gras rond de geometrische beelden van Winiarski is berijpt, waardoor nog beter opvalt hoeveel groene alg erop zit. Anna sliep goed en voelt zich gelukkig een stuk beter. Vandaag is gewijd aan overleggen over de plannen voor de Poëzieroute, maar eerst moet ik de ruiten van het autootje grondig schoonkrabben. Met secretaris/penningmeester Joop voer ik drie overleggen. Op Papland komen we met de Webmakers tot overeenstemming over de kosten voor de hosting van onze website. Ook steek ik een hoop op over het beheer van de website. Dat gebeurt met het programma Concrete5. Nuttig. Daarna hebben we een gesprek over vier projecten met HG Reclame: het opknappen van de gedichtlocatie bij het atelier van de clavecimbelbouwer op Buiten de Waterpoort, die door weer, wind en jeugd er beroerd uitziet, de locatie van een nieuw gedicht op de Kalkhaven, een protest over de sloop van Het smalste huisje van Gorcum, een gedicht van Truus Gerhardt, de minder bekende zuster van Ida Gerhardt, en de plaatsing van een gedicht bij Theater 't Pand over hun fameuze stamtafel. Joop eet bij ons een boterham en daarna hebben in het Gorcums Museum een goed gesprek met Mooi Gorinchem c.q. de VVV over publiciteit, rondleidingen en de werving van jonge leden voor ons verouderend bestuur. Straks ga ik kennismaken met de nieuwe bewoners van de winkel naast ons, waar nu een aantal start-up bedrijfjes zit. Ze geven een borrel voor de buren. Zo vliegt de dag om.

     Het is vandaag de eerste officiële ijsdag van deze winter. Bij het KNMI In De Bilt werd het vanmiddag niet warmer dan -1,4 graden. Dat is vroeger dan gemiddeld; in de klimaatperiode 1991-2020 valt die gemiddeld op 27 december. Het aantal ijsdagen neemt (zoals je al verwachtte) snel af. Lang zal de vorstperiode niet duren; na het weekeinde is de vorst weer weg. Naar het begin van dit kwartaal

De haven met de kerstbomenbrug van buurtvereniging Knake over de 3e Waterkering.

Woensdag 14-12-2022

Een vriesnacht van een graad of 5 à 6 onder nul. Het gasverbruik stijgt flink in ons land door de kou. De volumina in de gasopslagen zijn sinds medio oktober met 10 procent gedaald. Ze waren voor 93 procent vol. Ondanks de kou gebruikt men in ons land nog steeds 20 procent minder gas. Vanochtend voelt Anna zich er bijna weer bovenop. Ze gaat de stad in voor kerstcadeautjes en ik ontvang thuis de man die de vorige editie van het routeboekje (2016) van de Poëzieroute redigeerde. Hij is graag bereid om dat weer te doen en ook het drukken te organiseren. Kijk, dat schiet op. Het uur vliegt voorbij, want mijn gespreksgenoot kent velen in de stad en zit vol verhalen.

     Ook vanmiddag werk ik weer aan de Poëzieroute, nu aan de website. Bij de verdere exploratie heb ik ontdekt dat het Gastenboek gevuld is met niet-goedgekeurde berichten. Alleen door mij (als beheerder) goedgekeurde berichten worden gepubliceerd, dus daarom zie je ze niet. Ooit heb ik dat geweten maar vergat het weer. Stom. Het is ongelooflijk wat je allemaal tegenkomt! Vanaf mei 2019 is de ranzige rotzooi niet te tellen. In anderhalf uur schoon ik het op tot oktober 2020. Genoeg voor vandaag. De meeste teksten zijn in het Russisch, Thai, Engels en Pools en hebben betrekking op porno, penisvergroting en prednison (om het op 'p' te houden). De prioriteiten van een verdwaasde wereld. Tot dusver kwam ik geen enkel serieus bericht over de route tegen. Enfin, mooi karweitje voor de rest van het jaar.

     Voor sommigen brengt de feestmaand eenzaamheid. Soms is die ondraaglijk. Maandagavond schrokken we op door sirenes. Brandweerauto's scheurden over het Eind voorbij naar Buiten de Waterpoort. Twintig minuten vloog er ook een helikopter laag over. Gisteren bleek dat de hulpdiensten een dode man uit de rivier hadden gehaald. Het lijkt erop dat hij van de Merwedebrug was gesprongen. Navranter is dat we hem een beetje kennen; het is Frans van V., inderdaad een eenzame man van tegen de 80 uit het circuit van Gorcumse muziekbandjes en het Hippiefestival. We horen dat hij ernstig ziek was. Hoe triest. Naar het begin van dit kwartaal

Ochtendnevel over de rivier. (Foto Riveer vanaf de sluis)

Donderdag 15-12-2022

Een graad of acht vorst vannacht. Er is weer een drukke ochtendspits met veel ongelukken door gladheid. Het KNMI gaf code geel af. De hemel is helder, de zon glinstert in het laagje rijp dat overal op zit. Wind is er opnieuw nauwelijks. Nog een paar dagen met matige vorst en dan schieten de temperaturen weer omhoog. reken niet op een witte kerst. We halen alvast veel kerstboodschappen op Oost.

Nieuwe geschiedenis verdringt oude. Je ziet het tot in de naamgeving van straten. In de regio Odessa is het ook aan de gang. De Poesjkinstraat werd de Verdedigers van Oekraïnestraat, de Lermentovstraat de Eenheidsstraat en de Majakovskistraat is vanaf nu de Europastraat. Tja, ik begrijp het - en toch is het jammer, want aan die oude schrijvers en dichters zijn de uitwassen van het Russisch imperialisme op geen enkele manier toe te rekenen. Met het mislukkende debat over ons slavernijverleden is er ook zoiets aan de gang. Niet met straatnamen maar omdat veel mensen reageren met de opmerking dat zij en hun generatie persoonlijk toch nooit vóór slavernij waren noch er zich schuldig aan maakten, want hoe kunnen we in 21e eeuw iets te maken hebben met misstanden in de eeuwen voor de 20e eeuw? Inderdaad, dat mag juist zijn, maar nog steeds leven we in de welvaart waarvoor kolonialisme en slavernij ooit de basis legden. Ook de generaties van na WO2 in Duitsland wezen verontwaardigd iedere binding met het nazi-verleden af. Helaas, het begrip 'collectieve schuld' is vandaag-de-dag niet meer in zwang. Ik kan me dus wel vinden in het maken van excuses voor misdaden die je land in het verleden beging, inclusief herstelbetalingen. Die - niet onwaarschijnlijk - daarna aan allerlei strijkstokken blijven hangen, maar daar gaan wij niet over.

Het wordt vroeg donker. De kortste dagen van het jaar naderen en wij naderen hen. Ja, een doordenker. Op mijn website plaats ik een nieuwe header. Een foto van stadgenote Marina van Leeuwen. Die kan mee tot rond de jaarwisseling, daarna gaan we terug naar de oorlog in Oekraïne. Ik ga verder met het opschonen van het Gastenboek van de site van de Poëzieroute. Geen enkele serieuze bijdrage over de route zelf, wel viagra, massage, datingsites en porno. Nog twee jaar te gaan, 2021 en 2022.  Naar het begin van dit kwartaal

(foto: Marina van Leeuwen)

Vrijdag 16-12-2022

Dat de dagen steeds sneller voorbijgaan als je oud wordt, wist ik al. Dat de analoge opnames van muziek mooier klinken dan de digitale heb ik altijd betwijfeld, reden dat ik vanaf 1984 alleen nog cd's kocht. Maar gisteravond zaten Anna en ik vertrouwd samen en speelde ik op mijn draaitafel vinylplaten van Die Kunst der Fuge, wat late Mozart-pianoconcerten en de Kreutzersonate af en iedere keer verbaasde de kwaliteit van opname en weergave me echt. Wonderlijk. Natuurlijk staat er tegenover dat je soms tik of spat hoort; dat heb je bij digitaal weer niet.

     Opnieuw een vriesnacht. Overdag hangt de temperatuur om het vriespunt. De hele dag blijft het glad in het land  en het KNMI stelt code geel in tot morgenochtend. Het levert veel ongelukken op van auto's die van de weg raken. Ziekenhuizen hadden het druk met mensen die op straat waren uitgegleden en daardoor letsel hadden opgelopen. Om een uur of elf gaan we gezellig samen de stad in voor kerstcadeautjes voor kinderen en kleinkinderen. In de schaduw voor ons huis, waar de zon niet komt en nog niet is gestrooid, doen we voorzichtig want het is er inderdaad spekglad. Na een paar uur zoeken in de winkels zijn we bijna klaar.

De gemeente Gorinchem had jl. oktober besloten de doellocatie voor windenergie op Avelingen te schrappen. Ik schreef er een paar keer verontwaardigd over; lees onder andere hier en hier. Misleiding en NIMBY-argumenten voerden de boventoon. Van meet af aan was echter duidelijk dat ons stadje niet zomaar ontkomt aan de verplichtingen om gevolg te geven de afspraken voor de Regionale Energie Strategie (RES). Met de buurgemeente Molenlanden en het waterschap Rivierenland vormen we een RES-regio. Die partijen waren er niet van gecharmeerd dat Gorcum niet meer meewerkte. Nu heeft de provincie Zuid-Holland eergisteren besloten Avelingen toch op te nemen als locatie voor windenergie. Dat zat erin. Het gaat al net zo als met de vluchtelingenopvang: hogere overheden nemen de verantwoordelijkheid van ons dralend en onwillig bestuur terecht over.

De situatie in Oekraïne baart steeds grotere zorgen. Het Kremlin bezorgt de Oekraïense bevolking een onvergetelijke kerst. De voortdurende bombardementen van de Russen hebben grote delen van de vitale infrastructuur van energie en drinkwater, kapot gemaakt en van veel mensen hun huis en haard. Als ze niet vluchten vriezen ze dood. Evidente oorlogsmisdaden van de man in Moskou. Na maanden van smeken zijn de VS eindelijk bereid eindelijk Patriot-luchtafweersystemen te leveren; rijkelijk laat, want die kunnen pas over enkele maanden operationeel zijn. Nu de winterse kou al is ingetreden, kunnen we vaststellen dat de Oekraïense noodkreten over de vernietiging van zijn civiele infrastructuur onvoldoende gehoor vonden in westerse hoofdsteden. Daar lijken regeringen ook al niet druk bezig zich voor te bereiden op een nieuwe stroom vluchtelingen, schrijft De Volkskrant. ‘Het lijkt erop dat we op de rand staan’, zegt generaal Valeri Zaloezjni, de hoogste militair van het land, over de mogelijkheid dat met nieuwe grote raket- en droneaanvallen het hele elektriciteitsnet bezwijkt. ‘Dat is als de vrouwen en kinderen van onze soldaten beginnen te bevriezen. Hoe beïnvloedt dat de gemoedstoestand van de vechters? Kunnen we zonder water, licht en warmte reservetroepen voorbereiden op de strijd?’

     Nog altijd maalt de vleesmolen bij Bahmoet op volle toeren. In Kyiv vreest men een nieuw Russisch offensief in januari, als de bodem hard bevroren is. Ook het ISW denkt dat. Door recente bezoeken van Poetin en zijn defensieminister aan Belarus vreest men ook een nieuw offensief uit het noorden. Komende maandag gaat de Russische president opnieuw naar Minsk. Het Russisch potentieel aan manschappen, ook al zijn ze vaak slecht getraind en gemotiveerd, lijkt oneindig. Zal het Westen dan toch toestaan dat Poetin zijn idiote oorlog wint? Naar het begin van dit kwartaal

De Lingehaven. Stoomsleepboot 'Jan de Sterke' naast de sluis. Rechts verderop de kerstbomenbrug van buurtvereniging Knake.

Zaterdag 17-12-2022

In de ochtend mist die traag oplost maar het blijft grijs bewolkt, alsof de mist alleen maar is opgestegen. Misschien is dat ook wel zo.

Ondanks alle klimaatplannen om opwarming van de aarde tegen te gaan, zijn er wereldwijd nog nooit zo veel kolen verstookt als dit jaar. "Het klimaat moet even wachten'. In totaal werd meer dan 8 miljard ton steenkool verbrand, waarmee het record uit 2013 is verbroken, aldus energieagentschap IEA. De verwachting is dat de hoge vraag naar kolen zeker aanhoudt tot 2025. De oorzaak is natuurlijk het wegvallen van een groot deel van het Russische aanbod van aardgas. Electriciteit uit kolen belast het klimaat sterk: de CO2-uitstoot per opgewekte eenheid elektriciteit is verreweg het hoogst.

Ook vandaag hardnekkige geruchten over een ophanden zijnd Russisch offensief in februari, wanneer de bodem hard bevroren is. De campagne zou 300.000 aanvallers in de strijd moeten brengen vanuit Belarus en de Donbas voor een tangbeweging naar de hoofdstad Kyiv. Critici van die geruchten zeggen dat Rusland de benodigde vechtkracht niet meer bezit. Wat zou ik dat graag geloven. Naar het begin van dit kwartaal

(afbeelding: NOS)

Zondag 18-12-2022

'Iedereen in Europa gaat betalen voor CO2-uitstoot', kopt de NOS-nieuwssite. Zelfs de Telegraaf heeft het nieuws nota bene zonder kritiek. (Die komt vast nog wel). Inderdaad, de Unie had zich met de Green Deal immers voorgenomen om in 2030 een 55 procent lagere uitstoot van CO2 te hebben en daarom moeten de inwoners van de Europese Unie gaan betalen voor de broeikasgassen die ze uitstoten. Dat betekent dat we extra gaan betalen bij elke tankbeurt en als de verwarming wordt aangezet ter compensatie aan de schadelijke stoffen die vrijkomen - en dat bij de huidige hoge inflatie. Er komt een fonds voor subsidies bij het isoleren van woningen en de aanschaf van warmtepompen en electrische auto's en er komt ook een fonds van 86 miljard euro voor inkomenssteun aan laagbetaalden. Burgers en bedrijven moeten gaan betalen voor de CO2 'uit de uitlaat en de schoorsteen'. Dat loopt via energiebedrijven en pompstations. Zij moeten betalen voor emissierechten en rekenen de kosten vervolgens door aan de klant die komt tanken of de gaskachel aanzet.

     Het lijkt me een helder pakket van maatregelen voor een transitie op een sociale manier, dat het Europees Parlement en de EU-landen in beginsel overeen kwamen. Het systeem van emissierechten (ETS2) zou Europese landen in een nadelige concurrentiepositie kunnen brengen als bedrijven in Europa extra moeten betalen voor hun uitstoot. Dan zijn hun producten immers duurder dan die van bedrijven van buiten de EU. Daar tegen heeft men het CBAM bedacht, het Carbon Border Adjustment Mechanism. Zie de afbeelding hierboven. Een toenemend aantal sectoren moet onder het CBAM bij grenzen van de EU bijbetalen voor hun CO2-uitstoot. Het hele pakket doet mijn hoop opflakkeren dat we een zowel effectieve als sociale route voor de energietransitie kiezen. De kans is groot dat andere landen zoals de VS, het VK, Japan, Australië en Canada zich zullen aansluiten. Dan vormen we het grootste handelsblok ter wereld en kunnen verlaging van de uitstoot in de rest van de wereld afdwingen.

     Deze koers is onvermijdelijk, maar er zal wel een hoop kritiek en gekraai losbreken in het rechtse kamp. Een NOS-journalist tweet vandaag al 'Wanneer gaan ze ons belasten voor zuurstofgebruik?' En kijk eens op Twitter onder de hashtag #klimaathysterie. Opmerkelijk is overigens hoeveel critici hun echte naam niet gebruiken en dus anoniem blijven. Iemand wiens account ockams-scheermes heet, zegt 'De volledige Europese Unie mag van de planeet vallen, het zal in wereldwijde CO2 uitstoot geen verschil maken. Dat zijn nu eenmaal de feiten.' Twitter explodeert verder. Terrorist-des-vaderlands: 'Het Feodale systeem heeft gewonnen. Einde vrijheid, rijkdom en creatie vermogen'. 'De overheid bepaalt wat en hoeveel u kunt kopen want klimaat. De nieuwe digitale slavernij is een feit. Het volk wordt opnieuw geknecht.' Enzovoorts. Een leuke vind ik: 'Iedereen arm en niet warm.' Kijk hier voor een positief-kritisch commentaar van Bas Eickhout (Groen Links). We zijn er nog niet. Het pakket moet nog worden goedgekeurd door het Europarlement en de milieuministers van de EU-landen.

Weer een vorstnacht. Een graad of acht onder nul. Overdag koud en grijs. Laat in de avond zal het eerste depressiefront ons veel regen brengen en een minstens tien graden hogere temperatuur. Maar vandaag kunnen velen schaatsen en worstelt het land met gladheid. Het KNMI gaf weer code geel af en vanaf het eind van de middag zelfs code oranje. Er zijn veel ongelukken op de weg. Tot de kerstdagen krijgen we een terugkeer van de herfst met vrij hoge temperaturen en veel regen en wind. Naar het begin van dit kwartaal

De zwarte wolk Barnard 68 op 500 lichtjaren afstand (doto: Wikipedia)

Maandag 19-12-2022

Toen ik vorige week op de foto hierboven stuitte, dacht ik meteen aan de bekende SF-roman uit 1957 'The Black Cloud' van Fred Hoyle. Daarin zien mensen op zekere dag in de ruimte een grote zwarte wolk, die zich in de richting beweegt van ons zonnestelsel. De wolk bedreigt al het leven op aarde door voor de zon te gaan staan. Geen spoiler alert; ik verklap niks. Het boek werd meteen een bestseller en het is nog steeds geweldig spannend om te lezen. Ik herinner me dat mijn favoriete SF-auteur Stephen Baxter zich ook door het thema liet inspireren bij zijn lijvige roman 'Galaxias'. Daar gaat het niet om een duistere wolk maar is de zon zelf opeens weg, van het ene moment op het andere.

     Is er nu echt een zwarte wolk op weg naar ons? De foto hierboven werd al gemaakt in 1999, Hoyle leefde toen nog net. De wolk is op een afstand van circa 500 lichtjaren in kosmisch opzicht dichtbij, zó dichtbij dat er tussen ons en de wolk geen enkele ster in staat. Hij heet Barnard 68 naar zijn ontdekker. Het is een relatief jonge wolk met een doorsnede van een half lichtjaar en hij bestaat uit gasmoleculen, voornamelijk waterstof (H2). Door de zwaartekracht trekt de wolk samen en wordt daardoor steeds warmer en op zeker tijdstip is hij zó heet dat er een nieuwe ster geboren wordt, dus wanneer de temperatuur van het samengeperste gas voldoende hoog is om kernfusie te starten.

Ongeveer een maand na de mislukte klimaatconferentie COP27 in Sharm-el-Sheikh  was er vorige week een internationale VN-conferentie over biodiversiteit in het Canadese Montreal. Na bijna twee weken onderhandelen bereikten de bijna 200 aanwezige landen een akkoord. Er is onder meer afgesproken dat in 2030 zeker 30 procent van al het land en water op aarde beschermd gebied moet zijn. Dat is ambitieus, eerlijk gezegd, want nu heeft nog geen 16 procent van het land en de binnenwateren en iets meer dan 8 procent van de zeeën en oceanen een officiële beschermde status. Men sprak ook af dat het risico dat soorten door toedoen van de mens uitsterven in 2050 tien keer zo klein moet zijn als nu. Vrijblijvende mooie woorden van conferenties zijn bekend; het komt aan op de uitvoering. Er werd geen mechanisme afgesproken dat regeringen kan dwingen om actie te ondernemen als de doelen niet worden gehaald.

Vanaf gisteravond een uur of elf regent het pijpenstelen. Ook vanochten blijft het lang nat, maar de vorst is verdwenen. We rijden naar de sportschool. Er is niemand verder op het Biocircuit. Dat lag er een dikke week lang uit. We merken terdege dat ons niveau is afgezwakt. Doorzetten. 's Middags is het droog. Anna krijgt bezoek van een vriendin. Eind van de middag zal ik de snelbus naar Utrecht nemen om met de jongens uit eten te gaan bij Sirtaki. We nemen de traditie van het jaarlijks Zijlstra-diner weer op. Helaas is Floor plotseling verhinderd. Volgend jaar beter. Naar het begin van dit kwartaal

Met Rommert en Bas in Sirtaki, Utrecht.

Dinsdag 20-12-2022

Gisteren een voor mijn gevoel historisch etentje met mijn twee jongens. In regen en duisternis reed ik met de snelbus naar Utrecht. De bus als verlichte huiskamer in de nacht, uit - meen ik - een gedicht van een Vlaamse dichter wiens naam ik me niet te binnen kan brengen. Was het Johan Daisne? Je vindt het niet zo gemakkelijk; de man heeft rond 3000 gedichten geschreven. In Utrecht had ik wat tijd over en zocht bij de Springweg naar het hofje of de steeg waar Lieke K. woont, iemand met wie ik halverwege de jaren 70 nauw samenwerkte op het JAC. Ik was haar telefoonnummer kwijt geraakt toen ik tweeëneenhalf jaar geleden mijn mobieltje in de haven van Burghsluis liet vallen. Met heel wat zoeken vond ik haar huisje. Zou ze er nog wonen? Gewoon aanbellen en zie, ze deed open. Leuk weerzien. Het gaat goed met haar. Ze schildert verdienstelijk en heeft vier kleinkinderen. Er was een bevriende journalist op visite, een veertiger die gezellig meekletste. Ik vergat niet haar telefoonnummer op te schrijven.

     Om zeven uur zat ik aan het gereserveerde raamtafeltje in Sirtaki en keek de natte Servetstraat in. Het was maandagavond, er zaten slechts weinig gasten. Eigenaren Dmitri & Sofia waren er niet. Om kwart over zeven belde ik de jongens. Bas bleek per abuis naar Gorcum te zijn gereisd en Rommert kwam juist binnen. Zijn hoofd was helemaal kaal geschoren; dat doet hij eenmaal per halfjaar. We namen vast een voorgerecht en wachtten op Bas. Die arriveerde tegen acht uur. We genoten van elkaar en van alle gesprekken over vroeger, nu en de toekomst. Fantastische avond! Jammer dat Floor er niet bij kon zijn. Ach, we doen het volgend voorjaar nog een keer. Om tien uur liepen we naar het station, Rommert met zijn fiets aan de hand. De verlichte rijdende huiskamer brengt me naar Gorcum en naar Anna, die op me heeft zitten wachten.

In 2015 zette ik in een rij posts de verschillende methodes op een rij, die bedacht werden als technofixes voor de opwarming van het klimaat. Geo-engineering. Alle methodes hebben hun niet geringe gevaren, was de conclusie. Lees hier meer. Het verweren van het mineraal olivijn kwam later ook een keer aan bod, toen een Nederlander met dat idee kwam. Ik kan niet meer vinden waar ik erover schreef, maar het zag er veelbelovend uit. Olivijn is een groen mineraal dat veel voorkomt aan het aardoppervlak. Het is een magnesium-ijzer-silicaat, dat verweert onder invloed van zuur en water. Bij die verwering wordt CO2 uit lucht en water omgezet in bicarbonaat, dat in de bodem neerslaat als kalk. Er komt ook een kleine hoeveelheid nikkel bij vrij. Nu rapoorteert de NRC over een onderzoek van Deltares in Delft met veldproeven waaruit blijkt dat olivijn de belofte als vastlegger van CO2 waarmaakt. Het belang is evident. Nadelen lijken er niet te zijn. Als het mogelijk is om olivijnverwering veilig op grote schaal toe te passen, bijvoorbeeld in de oceanen, dan kan het bijdragen aan de oplossing voor de opwarming. Ik blijf het volgen.

Vandaag een regendag waarop niets te beleven valt. Het is zacht voor de tijd van het jaar. Naar het begin van dit kwartaal

Onze opgeknapte kajuitvloer.

Woensdag 21-12-2022

Tussen alle regendagen in vandaag even een tamelijk droge en verbazend zachte dag. Gunstig om even naar Numansdorp te rijden. Aan boord is de opgeknapte kajuitvloer het eerste wat we zien. Het glanst je tegen! Allemachtig, wat ziet dat er  mooi uit! Ook de kajuittrap ziet er uit als nieuw.  Een paar tinten donkerder dan het was, maar dat staat goed (foto hier). Vakwerk door Wolter-Jan van Jachtwerf Rexwinkel. Nu gaat hij nog even het gebroken scharnier repareren van het rechter kajuitdeurtje. Dat is het voor 2022, komend voorjaar komt de rest. Groot verlangen naar het nieuwe vaarseizoen. De handdoeken bij de lekkages zijn ondanks alle regen minder nat dan verwacht. Om één uur zijn we weer thuis. Anna gaat 's middags naar Nikita en haar baby.

De NOS meldt dat het gasverbruik tijdens de afgelopen koudeperiode hoger was dan het gemiddelde van de afgelopen jaren. Het steeg met 20 procent boven de voorgaande weken maar sinds maandag ligt het weer lager. De gasprijs zakt vandaag naar 98,85 euro. Het is voor het eerst sinds oktober dat gas beneden de 100 euro verhandeld wordt. De oorzaken van de prijsdaling: het zachtere weer, de extra stroom van windmolens door hardere wind en met de afspraken die EU-lidstaten maandag maakten voor een prijsplafond. Tussen 1 en 19 december daalde de vulling van de gasopslagen in ons land van 88 procent naar 78 procent. Dat is niet verontrustend. Ik heb vanmorgen berekend wat het prijsplafond voor verbruikers van gas in Nederland (een ander plafond dan het Europese) voor ons zou inhouden met een rekenmodelletje van onze leverancier. Het scheelt in 2023 iedere maand 99 euro. Zonder plafond zouden we over heel 2023 bijna 4000 euro betalen; met plafond circa 2750 euro. Dat is een flink verschil. De vraag is natuurlijk hoelang de overheid het prijsplafond kan blijven financieren.

Soms hoop je dat er een kentering bezig is in alle fraude en bedrog in de boerensector. Een rechtbank veroordeelde gisteren de bestuurders van agragrisch adviesbureau Bergs tot zware gevangenisstraffen. De mestfraude die zij bedachten berokkende grote schade aan natuur en milieu. Lees hier een schokkend verhaal over het omvangrijke mestcomplot in Brabant. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 22-12-2022

De ontkerkeling van Nederland zet al ruim een eeuw ononderbroken door. Het CBS meldt vandaag de jongste cijfers. Bijna 6 op de 10 (58 procent) van de Nederlanders van 15 jaar en ouder rekende zich vorig jaar niet tot een religie of een levensbeschouwelijke groepering. Een jaar eerder was dat nog 55 procent en in 2010 was het 45 procent. Ik heb dat altijd een verschijnsel van de vooruitgang gevonden. Hoe minder rare gelovigheid, hoe toleranter en vrijer de samenleving, was mijn idee. Daar valt wel iets op af te dingen, denk ik nu, want je kunt ook veronderstellen dat de onverschilligheid van de mensen sterk is gestegen. In elk geval toont de grafiek aan dat van 'omvolking' of een overheersing door de Islam, zoals ultra-rechts beweert, totaal geen sprake is, althans in religieus opzicht. Religie is ook geen aflopende zaak, denk ik, kerkgenootschappen wel, veel mensen houden hun geloof voor een privézaak, ze geloven dat er wel 'iets' is, enigerlei hogere macht of zo. Iemand noemde ze ooit de 'ietsisten'. Mij zit de onverklaarbaarheid van het universum ook vaak dwars, maar ik denk niet dat er een oplossing voor is en dat die ooit onthuld wordt. Ook niet door de wetenschap.

Zoals iedereen met enig juridisch benul al verwachtte heeft de rechter vandaag korte metten gemaakt met het opschorten van de gezinshereniging voor gelegaliseerde asielzoekers. Die is in strijd met de Vreemdelingenwet 2000, de 'Gezinshereningsrichtlijn'. het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Een overwinning voor de menselijkheid. Morgen komt er waarschijnlijk een gelijkluidend vonnis bij de Amsterdamse rechter. De staatsecretaris zal de maatregel moeten intrekken. Natuurlijk kan het kabinet in hoger beroep gaan bij de Raad van State, een procedure die maandenlang kan duren. Rutte had immers zijn partij op een narrig congres beloofd dat hij er persoonlijk voor zou zorgen dat de instroom van asielzoekers zou afnemen, alks ze instyemden met de asieldeal. Langs de weg van gezinshereniging kan dat niet meer. Nu moet hij naar Europa en dat zal niet meevallen.

Na een tamelijk zonnige ochtend is het nu grijs en zacht. Boven tien graden. Straks zal het gaan regenen. We gaan naar de sportschool en doen de kerstboodschappen bij AH op Oost. Thuis leest Anna het locale weekkrantje. Ze leest altijd eerst de overlijdensberichten. Wat zijn er veel mensen gestorven, zegt ze, en ze heeft gelijk. Er is al maanden sprake in heel ons land van onbegrepen oversterfte bij 60-plussers. De wappies wijten het aan de coronavaccins en boosterinjecties. Kijk hier naar een zeer kwalijke uitzending van Ongehoord Nederland daar over met Eva Vlaardingenbroek, huisarts DokterFelix en de omstreden neuroloog Jan Bonte. Marcel Keulemans wijdt er in De Volkskrant een hele analyse aan, waarbij de meest gerede oorzaak van de oversterfte die van te lang uitgestelde zorg lijkt te zijn, deels door de pandemie en deels door personeelsgebrek. 'De wilde internetverhalen ten spijt, nog altijd is er in ons land niet meer dan een handvol mensen waarvan bekend en waarschijnlijk is dat ze overleden aan de directe gevolgen van vaccinatie. (...) We zien geen enkele aanleiding om te denken dat er een significante oversterfte is die door bijwerkingen van vaccins kan worden verklaard.’ Daarmee is de ernst van die ontwikkeling niet weg, maar het komt niet door de inentingen.

Het bliksembezoek van Zelensky aan de VS. Hij spreekt het verzamelde Congres toe en zegt dat het niet de oorlog is van Oekraïne, maar een oorlog voor democratie, vrede en veiligheid in de wereld, een wereldwijde oorlog die in dit tijdvak in Oekraïne wordt uitgevochten. Het lijkt een historische toespraak die wat gezwollen klinkt, maar het is toch ook wel gedeeltelijk waar, alleen is de koers van de VS doorspekt met het eigenbelang van een wereldmacht die zelf steeds meer een protectionistische koers gaat varen. Enfin, president Biden maakte gisteravond nieuwe defensiesteun bekend ter waarde van vele miljarden dollars. Onderdeel van dat nieuwe pakket is dan eindelijk een Patriot-luchtafweersysteem, waar Oekraïne al lange tijd om vraagt. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 23-12-2022

Er is sprake van een inval van extreme kou in de VS, die zich uitstrekt tot aan de Golf van Mexico. Een gigantische uitzakker van de straalstroom, verzwakt door arctische amplificatie, met temperaturen tussen - 20 en -40 graden (in de noordelijke Rocky Mountains). Ook worden ongewoon zware sneeuwstormen verwacht. Op de weerkaart hierboven kun je de uitzakking goed zien. Erg lang lijkt de koude-inval dit keer niet te duren; na kerstmis zou hij zich terug moeten trekken, volgens de prognoses. Het is niet voor de eerste keer dat zoiets gebeurt, in de laatste tien jaar brachten dergelijke uitzakkingen van de vertraagde straalstroom vaker extreme kou naar de VS. Overigens kan het ook zomaar in Europa gebeuren. Veel mensen vinden het maar vreemd en ongeloofwaardig dat de opwarming van de aarde en vooral die op de polen dergelijke extreme kou naar het zuiden kan sturen, maar dat is wel het geval. Daarbij kan het gaan om extremen in zowel hitte als kou. Goede uitleg daarvan vind je hier.

Bij ons is het vanmorgen grijs, nevelig en nat. En zacht. Het regent vrijwel de hele dag. We bleven binnen.

Altijd weer dreigt extreem rechts de deling der machten, de trias politica, fundament van de democratische rechtstaat, onderuit te halen. Dit keer nota bene in Israël, waar de drang naar macht en het ontwijken van vervolging wegens corruptie Benjamin Netanyahu ertoe brengt in zee te gaan met een aantal ultrarechtse en ultra-religieuze partijen. Partijen met veroordeelde terroristen, extremisten, vrouwenhaters en pure racisten er in. Behalve de annexatie van de bezette westelijke Jordaanoever willen die partijen dat de Knesset het Hooggerechtshof aan de kant schuift en het laatste woord krijgt over wat wettelijk toelaatbaar is. Dat lijkt op het model dat de rechtse regimes in Polen en Hongarije ook graag zouden realiseren, namelijk dat een rechtse meerderheid - in Israël slechts 64 van de 120 zetels - wettelijk kunnen doen en laten wat ze willen. Ze willen van Israël een ware theocratie maken met als beoogd 'neveneffect' dat Netanyahu vervolging kan ontlopen. Die hebben ze dus in hun binnenzak. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 24-12-2022

Covid-19. Hoe staat het er voor na drie jaar pandemie? Bij ons gaan er verschillende omicronvarianten rond. De besmettingen lopen weer sterk op, er lijkt sprake van een wintergolf. Het is moeilijker te volgen nu weinig mensen nog de testcentra bezoeken. In elk geval lopen de rioolmetingen en de infectieregistratie sterk op. In onze omgeving hoor je herhaaldelijk dat mensen een besmetting doormaken zonder erg ziek te worden. Daarnaast lijkt er nu ook een griepgolf op te steken. In het VK nemen de ziekenhuisopnames voor Covid toe. Op dit moment is 39 procent van de opnames een patiënt met Covid. Na het massaal protest van de bevolking liet de Chinese regering het strenge Covid-regime vallen. De besmettingen lopen er nu snel op hoewel dat niet uit de officiële cijfers blijkt. Sommigen spreken niet van een golf, maar van een Covidtsunami met een piek rond 1 april. De WHO is ongerust en vreest voor een miljoen doden in het komend jaar. Dat komt door het plotseling overboord gooien van de zero-Covid politiek en de lage vaccinatiegraad. Xi Jin Ping laat niks van zich horen. Het risico van zo'n enorme circulatie van het virus is bekend: een toenemende kans op het ontstaan van nieuwe varianten die gevaarlijker kunnen zijn dan omicron.

Van Rob de Wijk waardeer ik vaak zijn nuchterheid. Deze week schreef hij in Trouw dat er bij alle partijen sprake is van erkenning 'dat deze weerzinwekkende oorlog nog even doorgaat. Geen van de partijen kan nu winnen. Wat er in de toekomst gebeurt is niet te voorspellen.' Met die boodschap gaan we de kerstdagen in. De Britse inlichtingendienst zegt dat het tekort aan munitie het grootste probleem is voor het Russische leger. Het bestookt Oekraïne op dit moment ongeveer een keer per week met langeafstandsraketten. Het leger van Poetin is waarschijnlijk niet in staat zijn artillerievoorraden voldoende aan te vullen zodat nieuwe offensieve operaties mogelijk zijn, stellen de Britten.

Vandaag een droge dag, zacht en met wat zon. Vannacht was de Merwedebrug dicht voor spoedreparatie van het asfalt. Dat was voor de tweede keer in korte tijd. Er zat zelfs een gat in. Anna gaat rond het middaguur met Tessa mee naar de spoedtandarts in Tiel. Waarschijnlijk een ontsteking onder een kies. Het is druk bij de spoedtandarts. Pas na uren is Anna weer thuis. Vanavond onze kerstavond met zijn tweeën en cadeautjes onder de kerstboom. Naar het begin van dit kwartaal

Zonder commentaar

Zondag 25-12-2022, 1e Kerstdag

Het jaar 2022 wordt, al is het nog niet helemaal voorbij, het zonnigste ooit gemeten in ons land. Met 2300 zonuren wordt het record van 2003 (2099,5) verpulverd. Het normale aantal uren zon in een jaar is 1776; nu is het 26 procent meer. Bijna alle maanden waren zonniger dan normaal. Dat verwacht men ook voor december.

Klimaatverandering brengt tropische infectieziekten naar Europa. Het is al jaren aan de gang. Nu ontdekten onderzoekers in Vietnam en Cambodja gelekoortsmuggen - Aedes Egypti - die extreem bestand zijn tegen de zwaarste insecticiden. Liefst 78 procent van de onderzochte muggen is door genetische mutaties dusdanig veranderd dat ze goed beschermd zijn tegen de meestgebruikte bestrijdingsmiddelen. Dat baart de wetenschappers grote zorgen. De muggensoort Aedes egypti brengt infectieziekten als gele koorts, dengue (knokkelkoorts), zika en chikungunya over. Het wetenschappelijk artikel staat hier in Sciende Advances.

De bizarre en gevaarlijke toestand in China ontwikkelt zich snel. Ik schreef er gisteren over. President Xi maakte onlangs abrupt een eind aan het extreem strenge zerocovidbeleid, na massale protesten. Nu stoppen de Chinezen zelfs helemaal met de dagelijkse publicatie van de covidcijfers. Dat is een WHO-verplichting, maar de Chinese gezondheidscommissie meldt al vier dagen op rij dat er geen nieuwe sterfgevallen zijn. Ook gisteren zouden er geen Covid-19-doden zijn gevallen in China. Dat gelooft niemand. Het gezaghebbende Britse gezondheidsonderzoeksbedrijf Airfinity schat dat er in China meer dan een miljoen corona-infecties per dag zijn en dat er dagelijks 5000 mensen aan overlijden. Het lijkt alsof de regering zonder enige voorbereiding een enorm risicovol, collectief medisch experiment met de eigen bevolking startte. Onverantwoord! De mensen hebben door het zerocovidbeleid nauwelijks immuniteit opgebouwd; nu moet groepsimmuniteit in één slag tot stand komen. Idioot gevaarlijk, niet alleen wat betreft de ouderen en kwetsbaren en ontwrichting van de zorg, maar ook internationaal door de grote kans op gevaarlijke mutaties van het virus.

Gisteravond mochten we de cadeautjes van onder de kerstboom uitpakken. Vlak voor het kerstmaal (gourmet). Anna kreeg een armband van calcietparels, die ik door de zilversmid op de Langendijk had laten maken van dezelfde parels als eerder haar collier en oorknoppen. Van haar kreeg ik een grappig weerstation, een Storm Cloud Weather Prediction Station van Britte-Design. Een dergelijk station gebruikte men o.a. op HMS Beagle toen Darwin erop reisde. Het station werkt met een mengsel van ammoniumchloride, kaliumnitraat, kamfer, aquadest en ethanol, dat kan kristalliseren. Ik heb geen idee hoe dat in dit geval gaat. Het toestelletje moet nog enige dagen acclimatiseren voordat het werkt.

     Deze 1e kerstdag is een dag van miezer en een hoge temperatuur. Laat ontbijt waarbij ik slechts één luttel sneetje van de kerststol neem. Straks gaan we met de familie van Anna kerst vieren. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 26-12-2022, 2e Kerstdag

Voor de komende week tonen de weersvoorspellingen voor Europa ongewoon hoge temperaturen. Men verwacht een warme jaarwisseling. Vijftien graden Celsius is niet onmogelijk. Op de prognose hierboven zie je de afwijking ten opzichte van de langjarig gemiddelde temperaturen, de 'anomalie' geheten. De warmte boven het Europese continent is het tegenwicht voor de inval van extreme koude in de VS, die daar overigens niet ongewoon is. Het zijn slingers en uitzakkers van de straalstroom, vertraagd door arctische amplificatie. Dezer dagen in de VS met een koude lus tot aan Florida toe. Door de hevige kou kwamen er tijdens de Kerstdagen meer dan 30 mensen om het leven. Een dergelijke ijskoude uitzakker ligt eveneens boven Japan, waar 17 mensen om het leven kwamen. Ook raakten zeker 93 mensen gewond, volgens de Japanse hulpdiensten. Honderden huizen zitten zonder stroom. Boven Europa zit komende week het tegendeel. Vanaf woensdag slingert zich een ongewoon warme, noordelijke lus van de straalstroom hete lucht uit het Saharagebied over ons heen. Met de wintersport in de Alpen en de Pyreneeën wordt het niks.

Opmerkelijk. De jongere generatie is eraan gewend geraakt in alles geholpen, gesteund en gecoacht te worden, schrijft Nelleke Noordervliet in Trouw. 'Ze hechten extreem veel waarde aan oppervlakkig succes. Het gevoel recht te hebben op van alles is sterk ontwikkeld.' Hm, zou het? Misschien wel, velen zijn nog in luxe en welvaart opgevoed en ze werden geen protestgeneratie zoals de boomers. Toch herinner ik me dat men destijds ook ons verwend noemde en ik denk dat Noordervliet overdrijft. Je mag bijvoorbeeld een uitzondering maken voor de strijdbare jongeren van Extinction Rebellion. In elk geval was er dit jaar voor velen een nieuw fenomeen: voor het eerst in vijftig jaar liep de inflatie enorm op. De tweedeling arm/rijk werd een heel stuk groter. Veel jonge mensen raken in de knel. Ze krijgen slecht onderwijs, kunnen geen huizen kopen en het is maar de vraag of ze ooit van een goed pensioen zullen genieten. De voedselbanken geven in deze maand wekelijks voedselhulp aan 120.000 Nederlanders, het hoogste aantal ooit, zegt de koepel. Een jaar geleden waren dat er nog zo'n 92.000. Vooral de laatste drie maanden van het jaar steeg het aantal klanten. Ook 2023 lijkt een mager jaar te worden. We zitten momenteel in een milde recessie.

Het rommelt in het oosten van Azië. Militair machtsverstoon van China bij Taiwan. In de afgelopen 24 uur vlogen 71 Chinese gevechtsvliegtuigen over de mediaanlijn in de Straat van Taiwan. Tegelijk passeerden 7 marineschepen die lijn ook. Op het Koreaanse schiereiland vlogen meerdere Noord-Koreaanse drones over de bestandslijn met Zuid-Korea. Seoel stuurde straaljagers en gevechtshelikopters de lucht in om ze neer te halen. Of dat lukte is niet duidelijk. In een reactie zond het Zuid-Koreaanse leger een surveillancetoestel naar het luchtruim van Noord-Korea om foto's te maken van militaire installaties. Pjongyan steunt openlijk Poetin in zijn invasie van Oekraïne; een invasie die niet duidelijk door Beijing veroordeeld wordt. De dreigingen binden een groot deel van de Amerikaanse militaire middelen in het oosten.

Gisteravond veel gezelligheid en cadeautjes bij Nikita thuis. Anna's dochters waren er met hun kinderen, aanhang en natuurlijk was achterkleinkind Zaila er ook om alles met grote, verbaasde ogen aan te zien. Anna had in grote pannen heerlijke rendang, ajam paniki en pittige sajoerboontjes meegebracht. Haar specialiteit. Voor ons was er een nieuwe verjaardagskalender met familiefoto's uit de achterliggende 20 jaar. Vanmorgen uren van regen, vanmiddag droog met wat zon en veel wandelaars. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 27-12-2022

Vandaag schijnt 's ochtends de zon, 's middags raakt het bewolkt. De laatste dagen van 2022 tikken weg. Ze worden nog wel benut om de spanningen in Europa verder op te voeren. Servië brengt zijn leger in de hoogste staat van paraatheid. Het leger is volgens de Servische minister van Defensie gereed om in het noorden van Kosovo geweld te gebruiken en 'alles te doen wat nodig is om het Servische volk in Kosovo te beschermen'. Een kentekengeschil tussen de regering in Pristina en de Serviërs die in het noorden van Kosovo wonen, escaleert. Servië is vanouds pro-Russisch, Kosovo pro-westers. De NAVO heeft er een vredesmacht gelegerd liggen. De Balkan blijft een kruitvat. Toch denk ik niet dat de Servische president Vučić oorlog durft te riskeren, want het land wil graag het lidmaatschap van de EU verwerven.

     Ondertussen ging de strijd in Oekraïne tijdens de kerstdagen onverminderd door. De gevechten concentreerden zich in de afgelopen 48 uur rond Bachmoet in de provincie Donetsk en bij Svatove (Loehansk). Rondom de door de Russen bezette stad Kreminna, eveneens in de provincie Loehansk, woeden momenteel ook zware gevechten. De Russen zouden er veel troepen en materieel naar toe brengen. ‘De soldaten sterven daar bij de honderden’, zegt een Oekraïense woordvoerder. Toch brengen de Russen volgens hem versterkingen naar de stad, ‘omdat ze begrijpen dat als ze Kreminna verliezen, de hele verdedigingslinie van de Russen in Loehansk in zal storten.’

     Ongeveer 9 miljoen Oekraïners zitten zonder stroom. Gisteren zou Oekraïne opnieuw met een drone de Engels luchtmachtbasis in het 700 kilometer verder gelegen Saratov hebben aangevallen. Er vielen drie doden en twee gewonden. De Russen bevestigden de aanval. Ze zouden vandaag bezig zijn hun strategische bommenwerpers te verplaatsen naar andere bases. Het zijn natuurlijk speldenprikken, maar toch.

Van de week verscheen er een nogal onthutsend overzicht over de grote verschillen in de mate waarmee het Westen militair het verzet in Oekraïne steunt (zie hierboven). Bekijk het eens op je gemak en dan wordt duidelijk (wat betreft de EU): hoe oostelijker de landen, hoe meer steun ze geven (als percentage van het eigen defensiebudget). Nederland staat helemaal rechts. Van een gecoördineerd EU-steunbeleid is geen sprake. Hongarije geeft helemaal geen steun, Oostenrijk, Roemenië en Bulgarije nauwelijks. 'Oostenrijk is nog altijd het Russische "vliegdekschip" in Europa', schrijft Caroline de Gruyter vandaag in de NRC. Oostenrijk is als neutraal land geen lid van de NAVO (wel van de EU). Een zinloze positie, een speelbal van de machten, maar kijk naar wat Zweden en Finland nu doen: kiezen voor veiligheid en bescherming in het bondgenootschap. Ook geldt dat verlies en ondergang van Oekraïne als zelfstandig land groot gevaar voor het vrije Europa oplevert, met name voor Moldavië, Polen en de Baltic. Conclusie: Poetin mag beslist niet winnen.

Bij ons daalt de gasprijs verder, ondermeer door de hoge temperaturen die voor de komende tien dagen in Europa verwacht worden. Op de Amsterdamse gasbeurs daalde de prijs vanochtend met 1,6 procent tot 81,68 euro per megawattuur gas. Vorige week zakte de gasprijs al met bijna 30 procent. De prijs staat nu vrijwel weer op het niveau van het begin van 2022, dus van voor de Russische invasie toen ook al zo’n 80 euro per megawattuur moest worden betaald, en ver onder de pieken van rond de 350 euro die eind augustus werden bereikt. De Russische gasoorlog was dus maar kort succesvol. Niettemin is gas nog altijd een stuk duurder dan in de jaren daarvoor, toen minder dan 30 euro per megawattuur werd betaald.

Je schrikt wel even van dit bericht: 'A startup claims it has launched weather balloons that may have released reflective sulfur particles in the stratosphere'. De dwazen. Onverantwoord! Voor dat soort technofixes van het klimaat heb ik altijd gewaarschuwd. Niet nog meer rotzooien met de atmosfeer! De effecten op grote schaal zijn onbekend en eenmaal begonnen moet je het altijd blijven doen, want als je stopt wordt het meteen veel warmer omdat de uitstoot van broekasgassen ondertussen gewoon doorging. Naar het begin van dit kwartaal

(Robert Oppenheimer, NRC)

Woensdag 28-12-2022

Op 23 februari van dit jaar reisde de Oekraïense schrijfster Oksana Zaboezjko van Kyiv naar de Poolse hoofdstad Warschau voor een boekpresentatie. Nog geen dag later bleek haar land opeens in oorlog. Deze week las ik haar boze en hartstochtelijke boek daarover: 'Mijn langste boektournee' (Ned vert. Cossee, 2022). Hieronder een lang citaat. Zij ziet Rusland als een late koloniale mogendheid op het Euraziatisch continent, die op zijn retour is, net als andere koloniale rijken eerder ondergingen. Nadat ze vaststelde dat een Amerikaanse historicus ooit berekende dat het Moskouse tsarendom zich tussen de 15e en 20e eeuw met een gemiddelde snelheid van vijftig kilometer per jaar uitbreidde, schrijft ze:

'Dan is het niet meer dan logisch dat het besef dat in de 20e eeuw de omgekeerde beweging heeft ingezet - krimp, verschrompeling (op de duur terug naar de afmetingen van het historische Moskovië) - bij de gemiddelde Rus een peilloos gevoel van afschuw opwekt, doodsangst. Poetin is het product van deze angst. Toen hij het uiteenvallen van de USSR 'de grootste geopolitieke catastrofe van de eeuw' noemde, verwoordde hij wat de bevolking van zijn land wilde horen. En de Russische geheime diensten, die het land volledig in hun greep hebben en vastbesloten zijn het nooit meer af te staan, hebben deze angst moedwillig gevoed. Ze leven ervan, als parasieten.' (pag. 83).

Een regenachtige dag, zacht en winderig. We komen de deur niet uit. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 29-12-2022

Inclusief de maand november is 2022 op weg naar de 5e positie van warmste jaren sinds 1850. Het jaar was beduidend koeler dan recordjaar 2016, maar warmer dan 2021. Hoewel november wereldwijd ongewoon koel was in vergelijking met de andere maanden van 2022, was iedere maand circa 1 graad Celsius warmer dan het gemiddelde van de jaren 1951 - 1980. Waarvan acte.

     Bij ons wordt de jaarwisseling ongewoon warm: wel 14-15 graden. Gemiddeld is het deze tijd van het jaar 5 tot 7 graden. De vorige jaarwisseling was ook al uitzonderlijk zacht. Het is vandaag een dag met veel miezer, Sportschool en boodschappen. Vanmiddag komen Barbara, Nikita, Esri en Zaila langs.

De pogingen van de regering om het nareisverbod voor familie van asielzoekers tegen alle recente jurisdictie in te handhaven, worden steeds ridiculer. Het kabinet had de Raad van State gevraagd uitvoering van de maatregel op te schorten in afwachting van een definitief oordeel. Dat wijst de RvS vandaag af, zoals (opnieuw) verwacht. De maatregel grijpt te diep in op gezinshereniging. Rechtbanken in Amsterdam en Middelburg oordeelden eind vorige week dat de nareismaatregel in strijd is met de Vreemdelingenwet 2000 en de Europese Gezinsherenigingsrichtlijnrechtbanken. Nu opschorting ook van de baan is, kunnen de gezinsleden van twee Turkse statushouders meteen naar Nederland reizen. De staatsecretaris wil doorprocederen tot het niet meer kan. VVD-politiek is: blijven trekken aan een dood paard. De definitieve uitspraak van de RvS komt in januari.

Rusland voert vanochtend de tot dusver meest massieve raket- en droneaanvallen op Oekraïne uit. Net als de afgelopen maanden was de vitale infrastructuur het doelwit, zoals energie- en drinkwatervoorzieningen. De tactiek van de verschroeide aarde zoals het die ook in Tsjetsjenië en Syrië uitvoerde, een compleet land onleefbaar maken totdat alle verzet ophoudt. Dat is gericht tegen de burgerbevolking en is daarmee een flagrante oorlogsmisdaad. Oekraïne slaagt erin om de meeste aanvallen te onderscheppen, maar toch zitten grote delen van het land zonder stroom. Het kost steeds meer moeite de systemen op te lappen. Delen van een S-300 afweerraket zouden in Belarus zijn neergekomen zonder schade aan te richten. Een afzwaaier. Precies zo'n zelfde raket kwam vorige maand vanuit Oekraïne in Polen terecht. Daarbij vielen toen twee doden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 30-12-2022

De voorlaatste dag van 2022 vangt grijs aan. Na alle regen is het de hoogste tijd om op de boot te kijken naar de natte handdoeken bij de drie lekkages. We rijden om 10 uur weg. De werf is verlaten, er wordt kennelijk niet gewerkt. Inderdaad is het goed dat we komen, aan de oostzijde is het flink nat geworden. Dus wisselen we de handdoeken. 's Middags miezert het verder en het waait flink. Eindelijk heb ik weer een tomtom besteld voor in de auto. Er was gisteren een aanbieding bij de ANWB, een basaal toestelletje dat je meeneemt als je de auto parkeert. Anders slaan ze je autoruit in om het te jatten. Met de WiFi-thuisverbinding laat ik het dingetje zichzelf updaten. Daar heb je eerst een account voor nodig. Het bijwerken duurt wel even. Ik zet ook onze thuislocatie erop.

Buiten giert de regen in de harde zuidenwind over de haven. Vanaf de Kalkhaven klinken wat aarzelende vuurwerkknallen. Misschien houdt het natte weer de jeugd binnen of worden de rotjes en zwaarder ongerief te vochtig. Natte lonten. Het regenfront brengt warme zuidelijke lucht naar onze regio. Er zullen weer temperatuurrecords gaan sneuvelen. Het zou morgen de warmste decemberdag ooit gemeten kunnen worden. Het kan wel 15 graden worden. Het datum-warmterecord in De Bilt voor 31 december staat nu op 14,4 graden, gemeten in 2021. Nieuwjaarsdag wordt ook warm, daarna zakken de temperaturen naar normaal. De wind is wel erg hard, aan zee kan Bf8 waaien. De prijs van electrische stroom is ongekend laag, gemiddeld over de dag kost een kilowattuur 9,4 cent. De lage prijzen danken we aan de stevige wind, waardoor veel goedkope windenergie beschikbaar is. Ook de lage gasprijs en het feit dat de stroomvraag laag is vanwege de kerstvakantie drukken de prijs. Winterweer zit er vooralsnog niet in. Naar het begin van dit kwartaal

Vissers in de regen op oudjaarsdag.

Zaterdag 31-12-2022, Oudjaarsdag

Vannacht veel regen en vanochtend ook.  Maar de vissers in de Lingehaven zitten al vroeg klaar voor hun wedstrijd. Vele vissen halen het nieuwe jaar niet, al worden ze teruggegooid. Er staat een harde zuidenwind. Her en der in het land worden vuurwerkshows afgelast. Ik ben benieuwd hoe het hier met oudjaarsavond gaat. In zijn column meldt Youp van 't Hek dat hij 'in de lach (schoot) omdat ik in de stad leef waar ze vuurwerk verkopen dat je niet mag afsteken. Je kan niet zeggen dat onze burgemeester Femke Halsema geen gevoel voor humor heeft.' Het nationaal aftelmoment op de Erasmusbrug in Rotterdam gaat niet door. Wij moeten er vanochtend nog wel even uit. Anna haalt oliebollen en appelflappen op de Langendijk en dan rijden we naar het Piazzacenter om de bestelde Kippie-schotel voor Nieuwjaarsdag op te halen. Dan komen traditiegetrouw de kinderen en (achter)kleinkinderen van Anna. Voor de winkel staat een fikse rij. Ondertussen is het ongewoon zacht. Vanochtend liep het kwik al om 11.10 uur in De Bilt op naar 14,5 graden, een landelijk record. Oudejaarsdag 2022 gaat de boeken in als de warmste sinds het begin van de metingen. Het vorige record was nog maar een jaar oud: in 2021 werd het op de laatste dag van het jaar 14,4 graden in De Bilt. In het zuiden van het land zijn vandaag al temperaturen tussen de 15 en 17 graden gemeten. Dat moet gevierd worden! Tegelijk overlijdt in het Vaticaan de reactionaire emeritus-paus ook nog.

Middag. Bij een overbuurman is een gezellige oudjaarsbijeenkomst met glühwein en oliebollen. Vanavond lekker met zijn tweeën. Op naar 2023. De Russen presteren het weer. In heel Oekraïne is vanmiddag luchtalarm. In Kyiv valt een dode en raken zeker twintig mensen gewond door de raketaanval van vandaag. Laat 2023 alsjeblieft het jaar worden waarin Poetin valt. Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/75