Logboek2020/4 Herfst en corona in Gorcum

Direct naar

het laatste

verslag

De tekening hierboven is circa 100 jaar oud. De tekenaar heet Dingemans en verder weet ik er niks vanaf, behalve dat hij hetzelfde uitzicht op de Lingehaven heeft als ons tegenwoordig woonkamerraam. Links het Eind - zonder auto's - met de trappen naar de kade. Op het drijvend platform ervoor meerden de zalmschouwen aan en in de bakken werd waarschijnlijk de vis schoongemaakt. De eerste kom van de haven fungeerde toen nog in zijn geheel als sluiskolk, aan de stadskant afgesloten door de sluisdeuren aan de 3e Waterkering. Die sluis werd gebouwd in de jaren 1872 - 1873, voor die tijd functioneerde de hele lange stadshaven tot aan de waaiersluis bij de noordelijke Korenbrug als sluiskolk. Die enorme waterverplaatsing naar de Linge was bezwaarlijk en het schutten duurde lang. Twee zalmschouwen varen de stad in, de Peterbrug is ook al opengedraaid.

     Rechts zie je het huisje in vakwerkstijl, uit 1910, waar destijds het kantoortje van Rijkswaterstaat in zat; nu is dat het passantengebouwtje van de jachthaven. Links ervan staat een donker, puntig bouwseltje. Dat zou de smalle en sierlijke  koepelvormige berging van bezems en strooizout voor de Peterbrug kunnen zijn. Het model van een glazen zoutvaatje. Op de tekening staat het voor mijn gevoel te dichtbij alsof het op de waterkering staat. Het is er in elk geval allang niet meer, maar er spelen al jaren plannen om het koepeltje te herbouwen, maar ik hoor er niks meer over. Linksachter op de achtergrond zie je tot slot het bekende pand met de luiken uit 1910, dat 'De Blowen Hoet' wordt genoemd. Daar woonde vanaf toen de brugwachter van de Peterbrug en een sluisknecht, die de sluis van de 3e Waterkering bediende. Iets verder naar links begint de Langendijk. Op het hoekje werd tien jaar nadat Dingemans de prent maakte het bij de toenmalige Gorcummers bekende café Corso geopend, 'het modernste café ter stede, eerste klas interieur, derde klas prijzen.' Dat is er allang niet meer.

     Honderd jaar is voor de lange geschiedenis van deze plek niet veel. Zalmvissers werden door bootjesmensen vervangen, op de rivier vist men niet meer; wel zijn er in het weekeinde viswedstrijden op de steigers. Die gooien hun vangst terug. Je zou er een betekenis in willen zien, maar die is er niet. Wat me wel verwonderd is dat de bomen zo hoog zijn; in feite net zo hoog als nu. Ooit gerooid, vervangen en weer groot gegroeid, neem ik aan. De signering van de tekenaar is slecht leesbaar. Het is - denk ik - Waalko Jans Dingemans (1873 - 1925), die vanaf 1911 in Gorcum woonde en er belastingontvanger en lid van de gemeenteraad was. De tekenaar heeft de prent donker gehouden, haast alsof het een houtsnede is. Er hangt een aangename melancholie. Het zal de komende maanden ook weer ons uitzicht zijn; vanwege de voortdurende corona-pandemie zullen we we niet veel anders zien. Ach, het uitzicht kon beroerder.

Numansdorp. Dulce hangt in het kraangat.

Donderdag 01-10-2020

Toen we gisteren na elf uur naar Numansdorp reden om Dulce op de wal te zetten, hadden we onderweg regenbuien. Dat ontlokte enig gefoeter, het is geen lolletje om een natte genua te strijken en op te vouwen. En waar moet je zo'n enorme lap laten drogen? We hadden juist deze dag uitgekozen omdat de weervoorspellingen al een week aangaven dat het vandaag droog zou zijn. Enfin, we stonden ingepland voor de kraan dus moesten we door. Bij het opruimen van de buiskap en de lijnen aan dek brak er een aarzelend zonnetje door. We voeren naar de bunkersteiger om de tanks af te toppen; in een volle tank ontstaat geen condens die zich met de brandstof kan mengen.

     Om half twee lagen we in het kraangat en werden na twee jaren varen uit het water gehesen met ons aan boord (foto hier en een andere hierboven). Hangend in het kraangat maakte Peter van de werf de motor en de generator winterklaar. Drinkwatersysteem en wasmachine zal hij later doen. Tijdens het afspuiten dronken we thee in de kantine. Uiteraard inspecteerden we daarna met enige spanning de scheepshuid: waren er ergens na twee jaar in het water sporen van osmose te zien? Nee, totaal niet. De lange slierten aangroei van de afgelopen zomer in zout water waren vrijwel geheel verdwenen, waarschijnlijk door de wisseling naar zoet water. Met verwondering stelden we vast dat de offeranodes nauwelijks waren aangevreten. Geen electrolyse, terwijl we toch vaak aan de walstroom lagen vlakbij stalen schepen.

     De mannen van de werf zetten Dulce stevig vast op een bok en reden haar naar de winterplek. Een plek waar ze met de neus naar het zuidwesten staat, de overheersende windrichting. Daar borgen we alles aan dek op in de kajuit, de fenders en de rest. Ondertussen was het gaan waaien en lieten we de genua - geheel droog - snel vallen en vouwden hem zorgvuldig volgens de zigzag-methode op tot een handzaam pakket, dat samen met de buiskap en de fenderhoezen achterin ons autootje paste en reden naar huis. Korte file op de A15 bij Sliedrecht. De genua en de buiskap brachten we naar de kelder en de fenderhoezen gingen in de wasmachine.

     Alles in één dag klaar, mooi werk! We waren wel bekaf en de vraag mag gesteld hoelang we dit nog kunnen volhouden? Dat zien we wel.

De voorspelling van veel regen voor vandaag klopt. Vanochtend is het donker, somber en kletsnat. De paar boodschappen die ik in de binnenstad doe, wekken ergernis. Anna en ik hebben in binnenruimtes besloten mondkapjes te dragen. In de winkels draagt geen 10 procent een mondkapje. In de Spar Supermarkt in de Arkelstraat doet zelfs de filiaalhouder dat niet. Ik zeg tegen hem dat het kabinet het dringend adviseert. Hij kijkt me bevreemd aan: 'Het is niet verplicht'. Bij de groenteboer staat op bordjes aan de ingang dat binnen mondkapjes verplicht zijn, maar niemand draagt er een. De jongen bij de kassa weet van niks. 'O ja?', zegt hij schaapachtig. Bij de bakken groente en fruit komt een jonge vrouw naast me staan. Te dicht, en ze draagt geen mondkapje. Ik voel me nijdig worden en zeg er beleefd wat van.

     "Wilt u zich alstublieft met uzelf bemoeien?', zegt ze.

     'Mevrouw, u kunt me besmetten, weet u dat wel?'

Strikt genomen is dat niet juist; het is vooral andersom. De kans dat een oudere klant in de winkel een ander besmet is groter. De jongedame loopt snel weg, weg van het gezeur van een oude man. Tja, zo jagen ze een deel van de klanten weg, zeker de ouderen. De animo om boodschappen te doen was bij ons toch al niet meer groot. Het zijn gouden tijden voor online winkels.

     's Middags krijgen we bezoek van Barbara, Michel en Nikita. Drie personen mag, op veilige afstand. In de haven zet men de ligplaatsen af met linten. Dezer dagen wordt de haven uitgebaggerd. Dat was uitgesteld in verband met de PFAS-crisis. Sindsdien werden de normen versoepeld en nu mag het wel.

Coronacijfers. Vandaag een fractie minder nieuwe besmettingen: 3263 bij 47 ziekenhuisopnames en 13 doden. Reproductiegetal en rioolwatermetingen te hoog, hetzelfde als gisteren. In Gorcum was er slechts 1 nieuwe besmetting. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 02-10-2020

De update over afgelopen september van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, toont een plus van 0,57 graden. Dat is ruim een halve graad Celsius hoger ten opzichte van het langjarig gemiddelde over de periode 1979 - 2010. De lineaire opwarmingstrend is vanaf 1979 iedere tien jaar +0,14 graden (+0,2 graden in de oceanen en +0,18 boven de landmassa's). Ondertussen is de La Niña boven de Pacific op gang gekomen. Die heeft een koelend effect op de troposfeer, dat gewoonlijk culmineert in lagere temperaturen met minima in de maanden februari, maart en april.

Zo, nou heeft hij het dus ook. Trump heeft corona. Enige uren voor de positieve test had hij nog op een verkiezingralley in New Jersey gezegt dat 'het einde van de pandemie in zicht is'. Hoewel je mensen geen ziekte moet toewensen en zeker geen dodelijke, kon ik vanmorgen bij het horen van het nieuws niet de gedachte onderdrukken dat gerechtigheid nog bestaat. Kom zeg, de man heeft het gewoon verdiend met zijn negeren van de pandemie, zijn weifelende aanpak en zijn massale verkiezingsbijeenkomsten zonder afstand en zonder mondkapjes. Het was niet de vraag of hij besmet zou raken, maar wanneer. Nu dus, 33 dagen voor de presidentsverkiezingen.

     Er wordt druk gespeculeerd over de effecten van Trumps' coronabesmetting op die verkiezingen. Dat laat zich lastig voorspellen. In elk geval zal tegen de wil van de president, die liever niet het focus op Covid-19 richt, de aandacht op de pandemie gevestigd blijven. Hij kan in elk geval geen massabijeenkomsten meer houden, maar voor twitteren heeft hij nu alle tijd. Het is afwachten of hij symptomen krijgt. Bolsonaro kwam er tamelijk gemakkelijk vanaf, Boris Johnson lag een tijd op de intensive care. Trump zei altijd dat het virus niets voorstelt en wil beslist niet als oude, zieke man in beeld gebracht worden, maar als hij de besmetting redelijk gemakkelijk doorstaat kun je erop rekenen dat hij er geweldig over zal opscheppen en het virus zal bagatelliseren. Zou dat helpen zijn achterstand in de peilingen in te lopen? Je zou haast wensen dat het virus hem flink en langdurig te grazen neemt.

Het is een droge dag en vrij koud. We doen de kachel aan. We hebben nu wasbare mondkapjes van bamboe. Die sluiten beter over je neusrug heen zodat je bril niet alsmaar beslaat. Zo doen we snel boodschappen. Er zijn weinig mensen op straat. De coronacijfers: het aantal nieuwe besmettingen steeg flink: 3831 bij 42 ziekenhuisopnames en 9 doden. Naar het begin van dit kwartaal

Een supersreading event. Trump presenteert zijn kandidaat voor het hooggerechtshof (foto AFP, annotatie NOS)

Zaterdag 03-10-2020

De eerste coronagolf in ons land kwam uit Noord-Italië en Oostenrijk, door mensen die terugkwamen van skivakantie, en dankzij het carnaval het virus in Nederland verspreidden. Volgens Jaap van Dissel waren het bij de huidige tweede golf met name de jongeren die in Zuid-Frankrijk en Spanje op vakantie zijn geweest die het virus meebrachten en dat via feesten en studentenhuizen verder verspreidden. Zo kregen ook oudere generaties het virus en kwam het weer in verpleeghuizen terecht. Het RIVM adviseerde geen mondkapjes. Het effect daarvan vond men gering en mensen die ze dragen dreigen de wél cruciale 1,5 meter afstand te verwaarlozen. Om die reden adviseerde het RIVM een avondklok om de horeca eerder te sluiten, zodat mensen niet kunnen doorgaan met feesten. Ze hadden in het buitenland gezien dat een avondklok leidt tot een vrij scherpe kanteling in het aantal besmettingen. Tja, dat durft men hier niet.

     In een interview met de NOS zeggen Van Dissel en Wallinga van het RIVM het vanmorgen duidelijk: als men eerder had ingegrepen waren veel besmettingen voorkomen. 'Daarvoor heeft het ministerie op het coronadashboard signaalwaardes afgegeven. (....) Het reproductiegetal-lampje brandt al heel lang rood, al vanaf 1 juli. We hadden toen ook al kunnen ingrijpen. (....) Maar voor deze vragen kun je het beste in Den Haag zijn.'

     Uit het verloop van de pandemie in ons land blijkt duidelijk dat vakanties een grote rol spelen. Op vakantie houden mensen te weinig afstand, raken besmet en verslepen het virus naar Nederland. In het vroege voorjaar tijdens de wintersprort, nu gedurende de zomervakantie. 'Misschien moeten we gaan nadenken over de vakanties', zegt een moedige Van Dissel, die er niet populairder op wordt. 'We hebben toch een paar keer gezien dat dat een reden is dat het weer opvlamt, daar zullen besluiten op genomen moeten worden.' Ook dát zie ik voorlopig niet gebeuren. Zachte heelmeesters. Wat weinig helpt (mondkapjes) doet men wel, wat wel helpt (avondklok) doet men niet.

President Trump werd gisteren naar het ziekenhuis gebracht. 'Uit voorzorg'. Dat zal wel. Overigens is statistisch gesproken de kans dat het goed met hem afloopt veruit het grootst. Zijn kans op overlijden ligt op circa 4,2%. De Volkskrant komt iets hoger uit: 'Omdat de Amerikaanse president meerdere nadelen tegelijk heeft, tellen die risico’s bij elkaar op. Man, overgewicht en in de zeventig, dat komt losjes doorberekend al snel op een overlijdensrisico van iets meer dan een op twintig.' Vijf procent dus.

     De presentatie van zijn ultraconservatieve rechter Amy Coney Barret als kandidaat voor het hooggerechtshof blijkt een superspreader event te zijn geweest. En een Grapperhaus-bruiloft tot de 10e macht. Behalve first lady Melania zijn er meer besmettingen ontstaan: oud-adviseur Kellyanne Conway, voorzitter Ronna McDaniel van de Republikeinse Partij en Trumps campagnemanager Bill Stepien. Ook de senatoren Thom Tillis (North Carolina) en Mike Lee (Utah) zijn besmet. (Later blijkt dat de voormalige gouverneur Chris Christie van New Jersey en een persoonlijk assistent van de president de besmetting er ook opdeden). Op de bijeenkomst waren meer dan 150 genodigden, die veel te dicht bij elkaar zaten en de meesten droegen geen mondkapje. Zie de geannoteerde foto hierboven. Een president die niet alleen de epidemie niet aankan, maar zijn eigen mensen niet eens beschermt.

     In de loop van de middag komt er bericht dat Trump het goed maakt. Hij wordt behandeld met antilichamen en de virusremmer Remdesivir.

Het is een druilerige regendag. Afgezien van corona is er geen enkele reden erop uit te gaan. We blijven binnen en krijgen 's middags Anna's beide dochters op bezoek (foto hier).

Coronacijfers. Stijgend aantal nieuwe besmettingen: 3972 bij 21 doden. Reproductiegetal en rioolwatermetingen zijn onveranderd hoog (1,27 en 456,63). Vijf nieuwe besmettingen in Gorcum.  Naar het begin van dit kwartaal

Corona in Europa, de stand per 3 oktober 2020 (bron: De Welt)

Zondag 04-10-2020

Het valt op hoe goed Duitsland het in deze fase van de corona-epidemie in Europa doet (zie hierboven). De Volkskrant vroeg het aan vier deskundigen, die zowel de Duitse als de Nederlandse situatie kennen. Volgens OMT-lid Andreas Voss zijn de Duitsers nu eenmaal gehoorzamer. Een ander zegt dat de Duitsers vanaf het begin van de pandemie beter in staat waren grootschalig te testen, ook preventief bij symptoomloze mensen. Hierdoor werden uitbraken sneller ontdekt en bleven ze beter beheersbaar. Er worden meer verklaringen gegeven, maar ik kan niet uitmaken  welke ervan hout snijden. In elk geval zou het fenomeen van onnozele 'influencers' op de televisie in Duitsland ondenkbaar zijn, beweert men.

     Ondertussen naderen de Nederlandse besmettingscijfers die van koploper Spanje (zie boven). In ons land ligt het groeitempo van de positieve testresultaten per week (36 procent) hoger dan in veel omliggende landen. Pas over een week kunnen we zien of de strengere maatregelen van het kabinet effect hebben.

Deze zomer ondertekenden circa tachtig artsen een 'brandbrief' aan de regering, waarin ze coronamaatregelen buiten proporties noemden. Die waren toen veel lichter dan nu. De NOS meldt dat er nu ruim duizend ondertekenaars zijn. Vreemd, want die duizend waren er op 1 juli al, schreef ik toen. Ons land telt ongeveer 75.000 artsen en er is er dus niemand bij gekomen. Terecht. Hoe kun je als medicus stellen dat het coronavirus niet gevaarlijker is dan de griep? Dat Covid-19 beduidend erger is, was dit voorjaar al duidelijk. Ik heb nu de lijst van ondertekenaars eens doorgenomen. Virologen,  infectiologen en epidemiologen zitten er niet bij. Wel psychiaters en veel artsen n.p. (niet-praktiserend). Een aantal mensen ken ik nog van vroeger; ze waren toen al geen lichten.

Het is bewolkt en winderig. Om in beweging te blijven maken we een halve wallenwandeling om de oost. Hand op de pet tegen afwaaien (foto hier). Op de uiterwaard staan de koeien nog in de wei. Het barst er van de ganzen en de eenden. De harde zuidenwind jaagt afgevallen bladeren voor ons uit. We zien deze zondagochtend weinig mensen. Op een van de bastions steken jongetjes knalvuurwerk af. 's Middags is er zon en heerst er drukte op de sluis.

Nog altijd is het stikstofprobleem voor geen meter opgelost. Wel doet men aan symptoombestrijding. Op de Veluwe strooit een helikopter gemalen gesteente uit over het Nationale Park De Hoge Veluwe. 'Steenmeel'. Het is van een treurigmakende armetierigheid; het steenmeel moet mineralen terugbrengen in de bodem en nieuw leven inblazen in een door veel te hoge stikstofuitstoot verschraald en verzuurd landschap. Men hoopt dat het een tijdlang helpt Waarschijnlijk zal men om de paar jaar moeten strooien. Symptoombestrijding, maar de boeren kunnen voort met vervuilen. Technofixes. Zo zal het ook gaan met de opwarming van het klimaat. Nee, ik ben vandaag niet vrolijk.

Coronacijfers. Weer hoog, ondanks dat er in het weekeinde minder gemeld wordt. Er kwamen 4002 nieuwe besmettingen bij; er waren 69 ziekenhuisopnames en 5 doden. Het reproductiegetal en de rioolwatermetingen zijn ongewijzigd hoog. In Gorcum waren er 3 nieuwe besmettingen. Naar het begin van dit kwartaal

Dood drijft de reiger, die hier al jaren woont, in de haven.

Maandag 05-10-2020

Vanmorgen is er eerst regen; het blijft daarna grijs bewolkt. Net als gisteren worden buien verwacht. In de haven drijft een dode reiger. Het is de vogel die hier al een aantal jaren woont. Oud en der dagen zat? Anna zegt dat hij er al dagen dobbert. Een goede vriend werd hij nooit, meestal onaangedaan en roerloos loerend naar vishapjes op een ducdalf, stijf rechtop en vormelijk als een rechtzinnige dominee. Een solitair leven. Soms verhief hij zich vermoeid met een geërgerde kras als een van de dagelijkse vissers op de steiger te dichtbij kwam. Vergeef het hen, Heere, zij weten niet wat ze doen en bovendien gooien ze de ondermaatse bliekjes tenminste weer terug. Ik maak een foto van zijn slappe lijf (boven). Het is een beeld van koud en eenzaam vergaan. Waartoe is een reiger op aarde? Niemand beschreef ooit zijn kille bestaan in de Hollandse polder indringender dan Anton Koolhaas - ook alweer bijna dertig jaar dood - in zijn boekje 'Mijn vader inspecteerde iedere avond de Nijl!' (Van Oorschot, 1970).

De aan aandacht verslaafde president laat zich ziek rond het ziekenhuis rijden om naar zijn aanhangers te zwaaien. 'Niets kan hem tegenhouden', schrijft De Volkskrant in een artikel waarin de krant een mooi scenario ontvouwd. Op de superspreader bijeenkomst in de Rozentuin van het Witte Huis bij de nominatie van zijn ultra-katholieke kandidaat voor het hooggerechtshof werden ondermeer drie republikeinse senatoren besmet met het coronavirus (Mike Lee, Tom Tillis en Ron Johnson). Zolang ze in quarantaine zijn kunnen ze niet meestemmen in de senaat en heeft die kandidaat dus geen meerderheid. Online meestemmen mag niet. Op 12 oktober is de eerste hoorzitting met kandidaat Barrett. Het komt zeldzaam voor dat je hoopt dat mensen goed lang ziek worden en bovendien worden dat soort wensen even zelden gehonoreerd.

Anna haalt wat boodschappen. De middag brengt wat zonniger uren, maar na vieren komen de nieuwe buien. Voordien breng ik de vuiniszakken weg. Verder komen we de deur niet uit. De dode reiger drijft er nog, hij is zijn Styx nog niet afgedreven of door de sluis op de Merwede geloosd om naar zee te drijven.

Coronacijfers. Vandaag 4581 nieuwe besmettingen, 59 ziekenhuisopnames en 7 doden. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 06-10-2020

Trump verliet met veel poeha en opschepperij het ziekenhuis. Hij is 'misschien wel de immuunste man ter wereld', las ik in een tweet. Precies. De president was nog niet eens volledig hersteld, maar ging toch weg. Bij aankomst op Het Witte Huis trok hij meteen zijn mondkapje af. Op de beelden zag je dat hij kortademig was en hees klonk, maar zijn achterban vindt het geweldig. Het is alleen vervelend voor personeel en medewerkers in zijn omgeving, want de president is nog steeds besmettelijk. Trump werd behandeld met middelen (dexamethason, remdesivir) die men alleen aan ernstige coronapatiënten op de intensive care geeft. De effectiviteit van de virusremmer remdesivir is nog steeds niet duidelijk; in de helft van de studies doet het niets. Toch werd het al in mei goedgekeurd door de FDA in de VS. De Amerikanen kochten twee maanden later zo'n 500.000 doses op, waardoor het middel in de rest van de wereld schaars werd. In ons land is het mede daardoor beperkt voorhanden.

Wie dacht dat de alsmaar verder oplopende besmettingscijfers overal in Nederland zouden leiden tot verdere maatregelen zoals met name een avondklok, werd gisteravond teleurgesteld. In andere Europese landen bleek een avondklok een effectieve maatregel, aldus het RIVM. Effectiever dan mondkapjes. Maar in het veiligheidsberaad van de 25 burgemeesters is gisteravond een avondklok niet eens aan de orde geweest. Ze besloten zelfs helemaal niets en willen eerst het effect van de maatregelen van vorige week dinsdag afwachten. De besmettingen zullen dus gewoon scherp blijven oplopen. Ondertussen schalen alle ziekenhuizen in Noord-Holland en Flevoland als eersten noodgedwongen hun reguliere zorg met 20 procent af. Binnen blijven blijft voor ons het devies.

     Je krijgt onwillekeurig de indruk dat de autoriteiten onuitgesproken er steeds meer voor kiezen om de pandemie uit te laten woeden zodat er groepsimmuniteit bereikt wordt. Op die manier lijdt de economie het minst schade. De grote aantallen slachtoffers onder de ouderen neemt men op de koop toe. Het 'dor hout scenario'. Ondanks het aarzelend beleid van de overheid geloof ik dat echter nog steeds niet. De waarheid zal een keer aan het licht komen. Iedereen op het Binnenhof gaat er vanuit dat er op termijn een parlementaire enquête komt over de aanpak van de coronapandemie.

Van de vele regenbuien die voor vandaag werden voorspeld komt niks. Na het middaguur is er zelfs zon, maar een paar uur later striemt een snelle regenbui de haven. Op de buienradar zie ik dat het deel van het lagedrukgebied met de meeste buien net even iets boven ons langs trekt. Even later schijnt de zon weer.

     Rond het middaguur wordt bekend dat de Nobelprijs voor de natuurkunde dit jaar wordt toegekend aan Roger Penrose, Reinhard Genzel (Duitsland) en Andrea Ghez (VS) voor hun baanbrekend onderzoek naar zwarte gaten. Penrose! Ik herinner me hoe ik zo'n tien jaar geleden in het Egypische Hurghada worstelde met zijn boeken. Ik droomde er 's nachts zelfs van. Deze Nobelprijs vind ik zeer verdiend en wat mooi dat Penrose (bijna 90) lang genoeg leefde om hem te krijgen. Hij was een gedreven wetenschapper, die ondermeer het concept ontwikkelde van een cyclisch universum, een nogal maffe theorie van een quantumbewustzijn opstelde, sceptisch was over Arteficial Intelligence (AI) en een onmogelijke driehoek bedacht met drie hoeken van 90 graden (de Penrose-driehoek) nadat hij 1954 in Amsterdam een tenoonstelling met werk van de graficus M.C. Escher had gezien. Zijn belangrijke werk over zwarte gaten deed hij in de jaren 60 tot en met 90 met onder andere Stephen Hawking. In 2010 meende hij dat je uit concentrische cirkels op de fameuze WMAP-opnames van de kosmische achterondstraling kon afleiden dat er een eerder universum geweest moest zijn, vóór de oerknal. Wat een rijk leven!

Coronacijfers. Inderdaad voortgaande stijging van nieuwe besmettingen: 4548, en 21 doden (gisteren 7). Vanmiddag ging een ruime meerderheid van de Eerste Kamer akkoord met de lancering van de corona-app. Die gaat zaterdag voor het hele land de lucht in. De WHO schat dat op dit moment 10% van de wereldbevolking besmet is geraakt. Dat zijn 760 miljoen mensen; ruim 20 keer zoveel als de 35 miljoen die in de officiële registraties staan. Grote delen van Europa en Zuid-Oost Azië kampen met een tweede golf. Naar het begin van dit kwartaal

Tropische storm Delta is op weg naar het Mexicaanse schiereiland Yucatan (bron: NOAA)

Woensdag 07-10-2020

Het orkaanseizoen 2020 is bijzonder actief. Met een totaal van 25 tropische stormen , 9 orkanen en 3 zware orkanen is het op dit moment het op één na (2005 met 28 tropische stormen)) actiefste seizoen ooit gemeten. Het is tevens het tweede seizoen waarin de gereserveerde orkaannamen op raakten en men moest overgaan op het Griekse alfabet. Nu is de tropische storm Delta op weg naar het grote schiereiland Yucatan, waar populaire vakantiebestemmingen als Cancún en Tulum zijn. Halverwege de ochtend blijkt hij uitzonderlijk snel uit te groeien tot een categorie 4 orkaan. Duizenden inwoners en toeristen schuilen in noodopvanglocaties. Daarna zal Delta zich mogelijk opnieuw versterken boven het warme water van de Golf van Mexico alvorens op vrijdag de zuidkust van VS te treffen. Dat zal dit jaar voor de tiende keer zijn. De storm kan echter ook in elkaar zakken. Yucatan ondervond eerder deze week al veel wateroverlast van de tropische stormvoorganger Gamma, waarbij zes doden vielen en duizenden mensen geëvacueerd moesten worden.

     Op het prognosekaartje hierboven zie je in de linker benedenhoek nog net iets van de verzwakkende tropische storm Norbert voor de westkust van Mexico. Daar zijn de orkaannamen nog niet op.

     Over de invloed van een warmer klimaat op orkanen worden veel studies verricht. Zelfs de Amerikaanse NOAA stelt dat klimaatverandering een intensivering veroorzaakt van cyclonen en de schade die ze veroorzaken: zwaardere orkanen, meer regenval, meer overstromingen.

Afgelopen maand was wereldwijd de warmste september ooit gemeten, zo meldt de Copernicus Klimaatveranderingsdienst van de Europese Unie vandaag. Vorige maand werden ongewoon hoge temperaturen geregistreerd in Noord-Siberië, het Midden-Oosten en delen van Zuid-Amerika en Australië. September was dit jaar al de derde maand die de organisatie tot warmste ooit bestempelde. De andere maanden waren januari en mei.

     Het Europese Parlement toont zich vandaag bereid de doelstellingen van het Europese klimaatbeleid aan te scherpen. Uitstekend! Daar hebben we een volksvertegenwoordiging voor! Het parlement wil dat de CO2-uitstoot de komende tien jaar met zestig procent vermindert in plaats van de 55 procent die de Europese Commissie voorstelt. Die 60% is op zich overigens nog niet eens genoeg om de Parijse doelstelling van +0,5 graden in 2100 te halen; eigenlijk zou de reductie in 2030 minus 65% moeten zijn. De bal komt nu te liggen bij de regeringsleiders en de milieuministers. Die moeten in december de knoop doorhakken.

Meer mensen op Het Witte Huis van Trump testten positief op het coronavirus: nu ondermeer adviseur Stephen Miller ('de eerste keer in zijn leven dat deze man positief is', zegt iemand in een tweet). Al zeker achttien personen rondom Trump zijn inmiddels besmet met het virus.

Vanochtend fiets ik in een regenbui naar de vergadering van het bestuur van De Gorcumse Poëzieroute. Alle vier bestuursleden zijn op leeftijd dus we zitten op ruime afstand aan tafel. Van het vieren van ons 10-jarig bestaan zien we vooralsnog af wegens de corona-pandemie, Op de terugweg tref ik opnieuw een regenbui. In de havenkom is men aan het baggeren en de groendienst van de gemeente haalt de bakken met vrijwel uitgebloeide geraniums weg. Dan zullen ze volgende week dezelfde winterviolen als altijd wel brengen.

Coronacijfers. De stijging zet door. Er zijn bijna 5000 nieuwe besmettingen (4996) bij 46 nieuwe ziekenhuisopnames en 36 doden. Het reproductiegetal is sinds gisteren wat gedaald, naar 1,17. Dat geeft zoals iedereen hopelijk weet niet de huidige toestand weer, maar die van vier weken geleden. De rioolwatermetingen zijn van recenter datum; die stegen wel en waren gisteren 626,42 deeltjes. In Gorcum kwamen er 8 nieuwe besmettingen bij. Nederland doet nu alvast een beroep op Duitse IC-bedden. Naar het begin van dit kwartaal

Herfstochtend in de haven.

Donderdag 08-10-2020

Het is onmogelijk te zeggen waarom het universum bestaat. Dat noemen we het wereldraadsel, waarbij met 'wereld' het heelal bedoeld wordt. Dat de kosmos ontstond met een oerknal staat ondertussen wel vast, maar over wat die oerknal veroorzaakte zijn er alleen maar veel speculaties. Laat staan verklaringen? Waarom-vragen leiden alleen maar tot oneindige regressie. Turtles all the way down. Zo zit het. Ik kwam weer eens op die gedachten omdat ik een oude literair-filosofische liefde tegenkwam in de essaybundel over oorlog en klimaat van Roy Scranton 'We're doomed. Now what?' (Soho, 2018), namelijk Simone Weil, een mystica en een politiek activiste. Ik las haar in de vroege jaren 60 op de HBS in Breda en raakte onder de indruk van de weinig tot niets ontziende intellectuele hartstocht van deze jong (34) aan tuberculose gestorven vrouw. Vrijwel al haar werk verscheen na haar dood. Ze schreef ondermeer verbazend indringend over oorlog. Iets moet de wereld geschapen hebben, meende ze, misschien was dat God. Daarna verliet hij zijn schepping en liet het universum aan zijn lot over. Tja, dat kan best zo zijn en zoals altijd kun je vragen hoe ze dat weet. 'Wachten op God' heet een van haar bekendste boeken. Er is vorig jaar een nieuwe druk - de vijfde - van de vertaling verschenen bij Uitgeverij Bijleveld. Die heb ik toch maar besteld.

     Waarom moet iets het universum verklaren? Tja, dat willen we graag. We zijn gewend dat er voor alles een verklaring is, als je maar goed en lang zoekt. We leven immers in de tijd, dus onder de wet van oorzaak en gevolg. Alles heeft een oorzaak, maar gek genoeg is in de algemene relativiteit van Einstein ook dát relatief. Er bestaat geen gelijktijdigheid in het heelal. Bovendien zegt men dat ruimte en tijd pas bij de oerknal ontstonden. Derhalve kan het universum helemaal geen oorzaak hebben. Dat komt bij me over als een teleurstelling. Het wereldraadsel als bestaansgrondslag. Simone Weil noemt dat God, denk ik.

     De zojuist met een Nobelprijs onderscheiden kosmoloog Roger Penrose meende in 2010 in de WMAP-opnames aanwijzingen te zien voor een universum, dat voorafging aan het onze (zie verslag van gisteren). Afgezien van alle scepsis die hij ermee oogstte: het maakt het wereldraadsel niet anders. Want wáár komt dat vorige heelal dan vandaan? Enzovoorts.

Het is een herfstige ochtend. De lichten van de straatlantaarns drijven als oranje dwaallichten in de zachte regen. De groendienst haalt vanmorgen ook bij ons voor de bakken met uitgebloeide geraniums weg. Aan de overkant komen inderdaad dezelfde winterharde violen in de bakken als vorige jaren. In de havenkom vordert het uitbaggeren (foto hier). Het lichaam van de dode reiger drijft nog ergens. Zullen ze het opvissen?  Ik snap overigens hun werkwijze niet. Ze zuigen de modder op met een lange slang en aan de andere kant spoelen ze het er weer met een slang uit. Het lijkt alsof ze de grond van ondiep naar diepere delen verplaatsen. Dan hoeven ze het niet af te voeren, is dat de reden? Heeft het met PFAS te maken?

     Als het even droog is doen we gescheiden boodschappen; Anna gaat naar de Spar in de Arkelstraat, waar het personeel nu mondkapjes draagt, en ik naar de groenteboer verderop. Het is nergens druk. Een uur na terugkomst regent het weer, er komt meer wind en het blijft regenen. In de brievenbus ligt een uitnodiging voor de jaarlijkse griepprik. Die zullen we zeker nemen. Barbara komt 's middags op de thee.

Corona. Ondanks de forse toename van nieuwe besmettingen heeft de GGD West-Brabant tijdelijk het bron- en contactonderzoek stilgelegd, meldt BN DeStem. Wie positief getest wordt, moet nu zelf gaan bellen met mensen die in de buurt zijn geweest. Vrij spel voor het virus, want velen doen dat niet. Maar later vandaag ontkent de GGD het bericht. Het verzet tegen de coronamaatregelen versterkt zich. In Spanje, het land met de meeste besmettingen in Europa, maakte een rechter de afgrendeling van de hoofdstad Madrid ongedaan. Omdat maandag een feestdag is verwacht men een massale uittocht.

Coronacijfers. De nieuwe besmettingen stijgen in hetzelfde tempo door. Vandaag bijna 6000 (5831). Er liggen nu 1070 coronapatiënten in de ziekenhuizen en er zijn 13 mensen overleden. Reproductiegetal (1,17) en rioolwatermetingen te hoog. In Gorcum ook stijging: 13 nieuwe besmettingen. Dit weekend wordt bekeken of de trend nog meer doorzet en dinsdag komt het kabinet dan met een brief hoe het verder moet. Ook elders in Europa neemt het aantal coronagevallen toe: Frankrijk en Italië meldden gisteren de hoogste aantallen sinds maanden.

     Al twee dagen zevert de Tweede Kamer over een coronawet voor 3 maanden, die wettelijk regelt dat het kabinet noodzakelijke maatregelen mag nemen om de epidemie in te dammen, met veel contrôle door het parlement. 'Met vergaderen krijgen we het virus er niet onder', zegt minister De Jonge geïrriteerd. Ik begrijp hem ditmaal. Dit is het niveau: een mondkapje met hoofddoekje valt niet onder het boerkaverbod. Naar het begin van dit kwartaal

Anna vanmorgen op de Dulce.

Vrijdag 09-10-2020

Vanmorgen rijden we naar de werf in Numansdorp om na de reeks dagen met veel regen even aan boord van onze Dulce te kijken. We hebben niet veel zin en bovendien had Anna vannacht weer een aanval van migraine, maar het is vandaag droog en daarna volgen weer een hoop regendagen. Ook onderweg treffen we nog wat buitjes maar als we om half twaalf bij de boot zijn, is het droog en schijnt de zon. Er staan wat meer boten op de wal, maar het lijken er minder dan andere jaren. Misschien komen er meer bij na de herfstvakanties, die volgende week beginnen. De lekkages vallen mee. De werf heeft intussen ook het drinkwatersysteem, de buitendouche en de wasmachine winterklaar gemaakt. Laat het deze winter nu maar eens flink vriezen. De giek met het grootzeil onder de huik laat ik een eind zakken, totdat hij op de ophouder rust en niet alleen aan de kraanlijn hangt. De bootpapieren (m.n. eigendoms- en verzekeringsbewijzen) nemen we mee. Die lagen nog aan boord en dat is niet slim.

Om half twee zijn we terug in Gorcum. Ik vraag de man op de baggerboot waar ze het baggerslib laten. Het blijkt dat het via een heel erg lange slang onder water weg wordt gepompt over de hele lengte van de haven, dus langs de Appeldijk en de Havendijk naar een grote opvangbak die even verder in de Linge ligt. Over PFAS begin ik maar niet.

Van het Watersportverbond ontvangen we een email, waarin staat dat Italië het ICP (Internationaal Certificaat voor Pleziervaartuigen) niet langer accepteert als bewijs van eigendom van een pleziervaartuig. Je moet daar een zeebrief kunnen tonen, die je bij het Kadaster moet aanvragen. Op zeilerswebsites stond van de week dat ook Portugal het ICP niet meer aanvaardt. Enfin, wij hebben al sinds Israël een zeebrief. Niet dat we weer die kant zullen opgaan, maar het scheelt wel bij bijvoorbeeld de verkoop van ons schip. 

Coronacijfers. Vandaag is de stijging van nieuwe besmettingen minder groot. Waren het er gisteren 5829, nu hebben we er 5983. Zou het maatregelenpakket van het kabinet na een dag of tien eindelijk effect gaan hebben? De ziekenhuisopnames stijgen door, zoals je mocht verwachten. Het reproductiegetal en de rioolwatermetingen blijven te hoog. Er liggen nu 1139 coronapatiënten in de ziekenhuizen, een stijging van 69. Op de IC-afdelingen liggen 239 patiënten. Er waren 14 coronadoden. Gorcum heeft vandaag 10 nieuwe besmettingen. Op zijn wekelijkse persconferentie zegt PM Rutte dat het nog te vroeg is, maar dat er extra maatregelen komen als de cijfers niet beter worden. De komende 72 uur zijn beslissend. Gisteren verbood een Spaanse rechter de afsluiting van Madrid, die de regering nodig achtte om de massale uittocht uit de zwaar besmette stad op de El Pilarfeestdag van maandag te voorkomen. dat zou een mega spreader event worden. De regering riep daarom vandaag de noodtoestand uit en sloot de stad opnieuw af. Vanaf 15.00 uur mag niemand meer de stad uit, behalve voor werk, onderwijs of ziekenhuisbezoek. Doet denken aan La Peste van Camus. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 10-10-2020

Van de dichteres Louise Glück, winnares van de Nobelprijs voor de literatuur, had ik nog nooit gehoord. Dat gold voor velen in ons land. Volgens Thomas de Veen in de NRC ligt dat aan het feit dat er Nederland vrijwel geen dichtbundels vertaald worden. Als ik in mijn bibliotheek kijk denk ik dat dat wel meevalt, maar inderdaad werden er slechts incidenteel vertalingen van enige van haar gedichten in literaire tijdschriften gepubliceerd. Het loont de moeite om daar eens naar te zoeken. Eén van haar bekendste bundels is 'The Wild Iris' uit 1992. Het titelgedicht van die bundel werd vertaald door de dichter Erik Menkveld. Zijn vertaling is vrij letterlijk.

Een mooi, compact gedicht. Eenvoudig, helder taalgebruik. Er valt desondanks heel wat aan te interpreteren. "Poort' en 'Hoort' is een mooie binnenrijm-vondst van de vertaler, die niet in het origineel zit. Je vraagt je af of de sprekende persoon de dichteres zelf is, maar aannemelijker is dat het het een bloem in de tuin is. Een wilde iris. Die herinnert zich wat wij, toegesprokenen, dood noemen. Daar zit dus een verschil tussen, maar wat is dat precies? Eerst is er iets en daarna niets, legt de spreker/bloem uit, maar dat is bij ons mensen toch ook zo, zou je zeggen. Alleen fladderende zon. Maar dan blijkt de begraven spreker/bloem (vreselijk) te overleven als bewustzijn. Levend begraven? Nee, want de aarde geeft mee en de  spreker/bloem worstelt zich weer omhoog en kan weer spreken. Een wederopstanding die voor ons niet is weggelegd, als 'een grote fontein'. Terzijde: ik kan niet helpen dat ik lezendeweg niet meer aan een bloem maar aan een paddenstoel moet denken en diens ondergronds netwerk van mycelium. Pluk de paddenstoel en uit het ondergronds mycelium groeit er weer een nieuwe. Maar wie weet heeft de wilde iris dat vermogen ook. Zoeken we op. En inderdaad, een iris of lis heeft een in de grond een rhizoom of wortelstok, net als brandnetels en crocussen. Daaruit groeien ze steeds weer omhoog. Tja, en wat dan nog? De interpretatie is nog lang niet klaar. Het is een prachtig gedicht!

 
De dag vangt zonnig aan. We lopen naar de edelsmid op de Langendijk om te vragen of hij twee oorknopjes van calciet kan maken. Van't zomer maakte hij een halsketting van goudgele calcietkogeltjes voor Anna, die haar goed staat. Dat kan hij wel zegt hij. Na het middaguur vallen er buien.

     Er staat vanmorgen een fascinerend verhaal in de New York Times 'The entire presidency is a superspreading event' over het corona-ziekbed van president Trump. De president blijkt in grote paniek te hebben verkeerd. 'I could be one of the diers'. Dat woord alleen al: Diers. In de wereld van Trump is iemand die ziek is, een loser. Niets is erger dan bekend staan als loser en dat moet in de beeldvorming ten koste van alles vermeden worden. Zelfs ten koste van zijn eigen nauwste familie en medewerkers. Vandaar de potsierlijke optuiging van zijn fysieke image bij terugkeer op Het Witte Huis, waar hij zwaar geschminkt op het balkon verschijnt en haast wankelend op een lachwekkende wijze salueert naar niemand.

     De middag regent voorbij. De coronacijfers zijn niet best: 6504 nieuwe besmettingen, bij 54 meer ziekenhuispatiënten (totaal 1190 met 253 op de IC), en 24 doden. Reproductiegetal en rioolwatermetingen onveranderd te hoog. In Gorcum 8 nieuwe besmettingen.  Naar het begin van dit kwartaal

Dagelijkse coronabemettingen in Gorinchem. De trweede golf is hoger dan de eerste. (bron: coronadashboard rijksoverheid)

Zondag 11-10-2020

Gisteren werd onze veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid op het hoogste risiconiveau gezet, met vier andere regio's. In totaal geldt het nu voor 7 regio's. Volgens het coronadashboard van de rijksoverheid betekent het dat in die gebieden hard ingrijpen noodzakelijk is om verdere escalatie te voorkomen. Dinsdag is er naar alle waarschijnlijkheid weer een persconferentie van het kabinet. We hebben sinds gisteren allebei de corona-app aan.

     Een opmerkelijk bericht. Het hoofd van de IC-afdeling van het Amsterdam UMC locatie VUmc, Armand Girbes, concludeert uit een rondgang langs IC's in de steden Rotterdam, Utrecht, Den Haag en Amsterdam dat het merendeel van de corona-patiënten op de intensive cares in de vier grote steden van niet-westerse afkomst is. Reden? Niet vanwege hun lichamelijke constitutie noch door collectieve onwil, maar omdat de informatie hen onvoldoende bereikt. Daardoor kennen ze de corona-gedragsregels niet genoeg. Wilders maakt er vandaag een smerige tweet over:

Vandaag wordt de corona-app 700.000 keer gedownload. In totaal is de app nu zo'n 2,2 miljoen keer op telefoons gezet. Misschien is dat bemoedigend. Hoe meer de app in gebruik wordt genomen, hoe beter hij kan werken.

Het viel mee met Orkaan Delta. Hij kwam in de nacht van vrijdag op zaterdag aan wal in Louisiana. De regio werd pas zes weken geleden al getroffen door orkaan Laura, die zware verwoestingen bracht. Nu vielen er hevige buien en raakten 600.000 mensen zonder stroom.

We hebben vandaag een rustige zondag. We hebben altijd rustige zondagen. Vanmorgen zon, vanmiddag regen. Er heerst enige meligheid in huis.

     De laatste coronacijfers zijn op hetzelfde niveau als gisteren: 6378 nieuwe besmettingen, ietsje minder maar het is zondag. In het weekeinde lopen de opgaven altijd achter. In Gorcum stijgen de besmettingen wel; er zijn vandaag 15 nieuwe. Sinds enige dagen is de tweede golf in onze stad hoger dan de eerste (zie hierboven).

      De ziekenhuisopnames stijgen met 43 tot 1233 corona-patiënten, van wie 247 op de IC. Er waren 17 doden. Reproductiegetal en rioolwatermetingen onveranderd te hoog. Dat betekent dat er geen enkele indicatie is dat de epidemie afneemt door de maatregelen die de regering een kleine veertien dagen geleden trof. Vandaag is weer overleg van de corona-ministers in het Catshuis, Jaap van Dissel en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Aalbersberg. Dat laatstgenoemde erbij is, is nieuw voor me. Morgen komt het OMT bijeen, dinsdag is dus de persconferentie van de MP en de minister. Naar het begin van dit kwartaal

Artists impression van de gewelddadige spaghettificatie van een ster (witte bol) op 215 lichtjaren afstand door een zwart gat (bron: ESO)

Maandag 12-10-2020

De wereld is met zijn enorme uitgestrektheid en zijn onmaat aan complexe problemen dermate groot dat je er altijd genoeg misstanden, fouten, misdaden en kwalijke zaken kunt vinden om je over op te winden. Je hoeft er niet eens naar te zoeken, de sociale media gedijen erdoor en dit blog laat het eveneens vaak genoeg zien en dat is ook de bedoeling. Posts van iemand lezen die zich opwindt is niet zelden vermakelijk. Een neveneffect is dat je ermee kunt laten zien dat je er als het ware boven staat, hoewel dat helemaal niet het geval hoeft te zijn, maar het is voor je eigen ego in zekere mate strelend terwijl jezelf in veel gevallen ook de oplossing niet weet. Neem nu de opwarming van het klimaat, de stikstofcrisis of die corona-pandemie. Daar winden velen zich enorm over op. Ze weten precies wat er gedaan moet worden: kernergie of juist geen kernenergie, natuur & milieu of boeren, vroemm en bouwen, een volledige lockdown of helemaal geen lockdown, mondkapjes of niet, economie of gezondheidszorg, wie voorrang moeten hebben bij het testen en bij de verdeling van een vaccin? Allemaal eigenbelang en eigendunk. Maar was het ooit anders?

     De laatste tijd vertrouw ik mijn eigen motieven en oordelen nog minder dan vroeger. Dan denk ik eraan om met dit blog te stoppen. Ik hoef mezelf vandaag de dag niet meer zo te coifferen als in eerdere perioden. Meer dan veertien jaar geleden was de reden voor het blog om familie en vrienden op de hoogte te houden van het wel en wee op onze omzwervingen. Dat dijde al snel uit omdat ik er veel plezier in had. Dat is doorgaans nog steeds het geval en nu er zoveel meer lezers zijn die het waarderen, doe ik het ook voor hen. De lezertjes, zeg ik altijd tegen Anna. Natuurlijk streelt al die aandacht de ijdelheid en zo erg is dat ook niet. Maar het voortdurend aan de kaak stellen van misstanden is in zekere zin ook verdacht. Net of je anders niks te zeggen zou hebben. Dat is een doordenker. Overigens wil ik voorlopig het schrijven van het blog niet staken.

Het is een stille, windloze herfstdag. Geen regen. We doen los van elkaar boodschappen, Anna bij de Spar en ik bij de Marokkaanse groenteboer in de Westwagenstraat. Noten, groente en fruit. Achter de kerk en op de Groenmarkt is het druk, de maandagochtendmarkt. De helft van de mensen draagt mondkapjes. Boekhandelaarster Emmy van De Mandarijn ruimt de boeken van de Kinderboekenweek op. Er is niemand in de winkel. Ze is wat somber. Denk je dat behalve de supermarkten alle winkels weer dicht moeten? Zou best kunnen. Op de lange boekentafel zie ik een boek liggen van Walter Kempowski (1929 - 2007), een uitstekende, haast klassieke  Duitse schrijver. Een top-auteur. Het is de vertaling van zijn laatste roman 'Umsonst' uit 2006 ('Alles voor niets', Ned. vert. 2020, Thomas Rap). Voorin staan wat regels van Maarten Luther uit 1624:

Bei dir gilt nichts denn Gnad und Gunst,

die Sünde zu vergeben;

es ist doch unser Tun umsonst

auch in dem besten Leben.

Het boek schildert het leven van het restant van een landjonkergezin op een klein landgoed in Oost Pruisen in de barre winter van 1945, met de Russische legers op komst. Ik begin het meteen te lezen.

Telescopen van de ESO leggen voor het eerst de spaghettificatie vast in de laatste ogenblikken van een ster op 215 lichtjaren afstand, die door een zwart gat wordt verzwolgen. Het licht van dit total disruption event werd tot in ongekend detail waargenomen; de gegevens werden zojuist gepubliceerd in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Het is een spectaculair gebeuren: de enorme zwaartekracht van het zwarte gat rukt de ster met geweld uiteen tot een lange, smalle sliert die naar binnen wordt gezogen. Zie de afbeelding hierboven.

De nieuwe coronabesmettingen stijgen vandaag tot bijna 7000 (6854) bij 12 doden. We zitten al een week ruim boven de signaalwaarde van het kabinet. Er liggen bijna 1300 patiënten (1298) in de ziekenhuizen en op de IC's 252. Reproductiecijfer en rioolwatermetingen zijn onveranderd te hoog. In Gorcum hebben we 12 nieuwe besmettingen. Ernst Kuipers van het Erasmus MC en voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg ontkent dat de meeste covid-patiënten een niet-westerse achtergrond hebben. Gisteren verzond Geert Wilders daarover een smerige racistische tweet. Kijk, nu wind ik me toch weer op, zie het begin van deze post. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 13-10-2020

Steeds opnieuw kom je de opvatting tegen dat Covid-19 niet dodelijker is dan de griep, dus waar hebben we het over? Vandaag postte iemand uit mijn kennissenkring dit bericht: 'WHO bevestigt dat corona niet gevaarlijker is dan griep'. De afzender is RT Dutch. Relevant Today. Als je op zijn FB-pagina kijkt dan zie je dat RT regelmatig misleidende berichten op zijn media-accounts plaatst. Waarom klopt het bericht niet?

     De wereldwijde IFR (infection fatality rate) zou maar ongeveer 0,14% zijn, aldus legt RT de WHO-bestuurder Michael Ryan in de mond, niet groter dan de IFR van influenza. Wat zei Ryan echt? Op 2 oktober waarschuwde hij dat de wereld, wachtend op een vaccin, 'waarschuwde 'for a hell of a ride for the next eight or nine months'. Dat klinkt niet bepaald geruststellend en het IFR-getal van 0,14% komt dan ook niet in zijn betoog voor. De IFR is de verhouding tussen het aantal doden en het aantal besmette personen door een bepaalde verwekker. Het getal is een schatting, omdat het aantal besmette personen een groot maar onbekend aantal keren groter is dan het aantal positief geteste personen. Het RIVM schat de IFR momenteel op 1%. De dodelijkheid van het coronavirus is dus 7 x hoger dan bij griep. Deskundigen gebruiken liever de Case Fatality Rate (CFR), die de verhouding is tussen het aantal doden en het aantal positief geteste mensen. Dat is betrouwbaarder. Even nadenken: de IFR kan dus nooit groter zijn dan de CFR.

     In de grafiek hierboven zie je hoeveel ingewikkelder het probleem is. De CFR loopt in veel landen sterk uiteen.

De grafiek toont CFR's tussen 1 - 14% en de redenen daarvoor zijn ingewikkeld. Er zijn verschillende Covid-19-varianten in omloop, de kwaliteit en de handelwijze van de gezondheidssystemen lopen enorm uiteen, de behandelingen, de registraties en het testbeleid verschillen sterk, enzovoorts. In de grafiek kun je ook zien dat de CFR op dit moment bij ons, 3,6% is, maar dat hij van de zomer op 13% lag. Je ziet dat de CFR wel overal dalende is. Dat komt ondermeer door betere behandelingen (dexamethason, remdesivir, antistolling, e.d.). Het is waarschijnlijk dat het huidige coronavirus een blijver is, die zich in de loop der jaren aan de mens zal aanpassen. Een vaccin kan daarbij helpen. Covid-19 wordt dan het vijfde (corona) verkoudsheidsvirus.

Gisteravond keerde de narrow boat terug naar de haven voor de winter. Hij ligt als ieder jaar bij de 3e Waterkering Oost. Vandaag is een mooie, frisse herfstdag met veel zon. In de bomen langs het Eind is een werkman bezig de feestverlichting voor de kerstdagen op te hangen. Ik pak de fiets om naar de prikpoli op het ziekenhuis te gaan. Het is een genot om in die aangenaam prikkelende buitenlucht te zijn.

     Ondertussen is het alweer drie maanden geleden dat mijn PSA gecontroleerd werd. Voor een bezoek aan het ziekenhuis moet je een coronavragenlijst invullen, dan krijg je een toegangsverklaring die 24 uur geldig is. Maar bij de hoofdingang vraagt niemand ernaar en ook niet of je een mondkapje op zet. Kennelijk is het lunchtijd. Met mondkapje op ga ik naar de wachtruimte. Medewerkers lopen bedrijvig langs; bekende gezichten zie ik niet. Die zijn er niet of nauwelijks meer. Een kwartier later ben ik aan de beurt. De prikzuster moppert dat het ziekenhuis een mondkapje niet verplicht stelt. Dat klopt; op de website staat dat het vrijwillig is.

Corona. De scherpe stijging van weken zet zich voort. Vandaag zijn er 7393 nieuwe besmettingen. Er liggen 1410 coronapatiënten in het ziekenhuis, waarvan 277 op de IC's en er vielen 34 doden. Ondertussen neemt de Tweede Kamer de coronawet aan.

     Straks, aan het eind van de middag, komt een vriendin uit onze ziekenhuistijd een glas driinken. Daarna is de persconferentie van het kabinet. De maatregelen zijn als altijd al uitgelekt. Alle horeca moet sluiten, er komt een verbod op drankverkoop na 20.00 uur 's avonds en mensen mogen thuis nog maximaal drie gasten per dag ontvangen. Verder wordt amateursport voor volwassenen stilgelegd. Met name de horeca klaagt steen en been. Naar het begin van dit kwartaal

Met Ria P. keken we gisteravond naar de persconferentie van MP en VMP.

Woensdag 14-10-2020

Gisteravond keken we met vriendin Ria P. naar de persconferentie van de MP en de VMP. Omdat vrijwel alles al naar de pers was gelekt, was er nauwelijks nieuws. Toch is het noodzakelijk dat het kabinet de maatregelen zelf toelicht. De mondkapjesplicht wordt pas rond 1 november de jure van kracht wanneer de coronawet ook in de Eerste Kamer aangenomen is. Minister De Jonge maakte wel een snedige opmerking: 'het virus is niet vatbaar voor discussie'. We gaan vanaf vandaag opnieuw een soort lockdown in, eigenlijk een lockdown-light zeggen bestuurders, want onderwijs, winkels en bedrijven hoeven niet dicht.

     In De Volkskrant zegt wetenschapsredacteur Maarten Keulemans dat de coronacijfers vooral aanleiding geven tot pessimisme. Hij refereert aan een Amerikaans model van besmettingen dat precies voorspeld zou hebben wat we nu meemaken, want alle landen zitten in hetzelfde schuitje. 'Zelfs de data waarop lockdowns ingaan in het model komen aardig overeen met de praktijk: de eerste lockdown in maart, nu weer een lockdown die volgens dat model tot eind december zal duren, dan even respijt en, helaas, eind januari opnieuw in lockdown. En dat gaat volgens dat model door tot na 2022.' Dat maakt nieuwsgierig, welk model is dat?

     Keulemans schreef zelf op 14 april erover, een studie van de onderzoeksgroep van Harvard-hoogleraar epidemiologie Marc Lipsitsch, die overigens op 22 mei 2020 in Science verscheen: 'Projecting the transmission dynamics of SARS-CoV-2 through the postpandemic period.' De berekeningen van de Harvard-groep, die betrekking hebben op de VS, bootsten de ontwikkeling na van twee corona-verkoudheidsvirussen. Dat leverde een natuurgetrouw beeld op. Vervolgens deden ze het met het Covid-19 virus. 'Tot hun verontrusting', schrijft Keulemans, 'zagen de onderzoekers hoe het nieuwe virus forse golven sloeg in de grafieken, met enorme ziektepieken tot ver voorbij het jaar 2024. Alleen door het virus zo eens in de drie, vier maanden terug in zijn kooi te dringen met forse inperkingen van het sociale leven, lukte het de onderzoekers de uitbraak een beetje binnen de perken te krijgen.' Zo zou in het komend halfjaar de maatschappij in september én in december opnieuw op slot moeten – en in januari en maart opnieuw.

     Ik schreef zelf - zo blijkt - op 16 april dit jaar over de Lipsitsch-studie op mijn blog: de pandemie krijgt een undulerend ritme, dat in feite ontstaat door bestrijdingsmaatregelen als lockdown en social distancing. Als die stoppen, leeft het virus weer op, enzovoorts. Pieken en dalen wisselen elkaar af. Tot nog zeker het jaar 2024 moeten landen op hun hoede zijn dat het virus niet opeens weer in alle hevigheid de kop opsteekt, en tot en met 2022 zijn gehele of gedeeltelijke lockdowns nodig om het weer de kop in te drukken. Velen vragen ons kabinet om een perspectief. Nou, dat is dit: we zijn een aantal jaren behept met het virus. Hoe gemakkelijk vergeet je! We wisten het allang. De grote vraag is uiteraard of en hoe een vaccin daar verandering in zal brengen.

Het is een stille herfstdag. Langzaam kleuren de bladeren van de bomen op het Eind geel. Op de veerboten over de Merwede van Riveer, de veer- en havendienst, gold al een tijd een mondkapjesplicht. De ponten worden vooral gebruikt door leerlingen van de overkant, die in Gorcum op school zitten. Veel leerlingen dragen geen mondkapje en zitten dicht op elkaar. De veerdienst heeft na de persconferentie van gisteren besloten te gaan handhaven: als er mensen aan boord zijn die het weigeren het kapje op te zetten, draaien de boten om en varen terug. Drastisch, maar begrijpelijk.

Coronacijfers van vandaag. Het aantal besmettingen - de duivel speelt ermee - ligt met 7305 88 lager dan gisteren. Niet veel. Is dit het begin de kentering door de maatregelen van 2 weken terug? Het aantal opgenomen coronapatiënten in de ziekenhuizen stijgt met 65 naar 1475 bij 32 doden. Het reproductiegetal steeg van 1,17 naar 1,27 (maar het is twee weken oud) en de rioolwatermetingen naar 826,1 deeltjes. In Gorcum waren er 35 nieuwe besmettingen, een verdubbeling ten opzichte van gisteren. Bij ons liggen de rioolwatermetingen veel hoger dan gemiddeld in Nederland: 1344 deeltjes. Naar het begin van dit kwartaal

Op het Eind brandt 's avonds de feestverlichting weer.

Donderdag 15-10-2020

Het zijn mooie, stille herfstdagen deze week. Terwijl de bladeren vallen en de feestverlichting langs de haven weer brandt zijn het vreemde tijden. Het wordt kouder en is vroeger donker, hebben de mensen behoefte aan warmte en gezelligheid, maar ze zoeken elkaars gezelschap niet meer op vanwege de corona-pandemie. Om tien uur gisteravond sloten alle cafés en restaurants hun deuren. Voor een week of vier, zeggen de autoriteiten. Vanmorgen is het bewolkt en droog. We doen apart boodschappen zoals we de laatste tijd gewoon zijn. Niet samen in winkels komen reduceert de besmettingskans. Veel mensen met mondkapjes in de winkels maar niet op straat. Dat laatste doe ik zelf ook niet, in de winkels wel. Op de markt ruimt men de terrassen op. Alle horecazaken zijn dicht (foto hier). In de apotheek haal ik mijn medicijnen voor de komende maanden.

In de voortdurende stroom nieuws die dagelijks over je scherm vliegt, ook oud nieuws, viel me een bericht in de Britse Express op. Het is oud nieuws. al van 15 augustus 2015. Waarom ik het nu voorgeschoteld kreeg, is me een raadsel. De ondoorgrondelijkheid van de algoritmes in de vituele wereld. Het bericht laat goed zien hoe de populaire pers alle nieuws spectaculair maakt. 'SCIENTISTS conducting a mindbending experiment at the Large Hadron Collider hope to connect with a PARALLEL UNIVERSE outside our own', luidt de kopregel. Dat zou ene Mir Faizal van CERN tegen de krant hebben gezegd. De LHC zou deeltjesbotsingen 'boven 5.3 TeV gaan maken. Faizal zou ook gewag maken van een experiment dat zou laten zien hoe zwaartekracht naar andere dimensies (dan de vier die wij kennen) kan lekken en dat, als dat gebeurt, de LHC miniatuur zwarte gaten zou gaan produceren. Faizal refereerde tenslotte aan een nieuwe theorie, 'Gravity's Rainbow', waarin je dergelijke mini zwarte gaten zou kunnen detecteren. Alle reden om het eens uit te zoeken.

     Allereerst Mir Faizal. Die blijkt te bestaan en hij werkte op het Department of Physics & Astronomy van de universiteit van Lethbridge. Werkte, want hij staat niet (meer) in de lijst van medewerkers, maar je ziet hem wel vaak als co-auteur van artikelen. Je vindt hem ook op Google Scholar. Bij verder zoeken vind ik een stuk in Higgypop van 13 okober jl. dat het 5 jaar oude artikel van Express ontmaskert als fake news. Higgypop is een website voor horror-fans en liefhebbers van paranormale zaken en weird news. En 'Gravity's Rainbow'? Dat blijkt een science fiction roman uit 1973 te zijn van ene Thomas Pynchon over een mysterieus "Schwarzgerät" dat de Nazi's tegen het einde van WO II in hun eerste V2-raket stopten met het serienummer 00000. Tja.

     Toch maar verder zoeken. Nu maar eens bij CERN zelf uiteraard. Daar leveren zoektermen als 'Mir Faizal' en 'Gravity Rainbow' geen hits op. Voor de goede orde: de LHC werkt al sinds medio 2015 op 13 TeV, de top van zijn vermogen. Je vermoedt al uit welke hoek de wind waait. Bij de start van de LHC in 2008 verschenen er al verhalen en waren er rechtszaken van mensen, die rampen voorspelden: de productie van mini zwarte gaten of deeltjes ('strangelets') die het hele heelal zouden opslokken door vacuümverval. Er gebeurde helemaal niets van dien aard. In het universum botsen sinds de oerknal immers deeltjes tegen elkaar met energieën die honderduizenden malen sterker zijn dan in de deeltjesversneller en het bestaat nog steeds.Misschien zijn diezelfde mensen nu corona-complotdenkers.

Corona. Er zijn record-aantallen nieuwe besmettingen in Duitsland, België, Frankrijk, het VK en Polen. In Spanje en Portugal wordt de noodtoestand uitgeroepen, zodat drastische maatregelen getroffen kunnen worden. De Europese Commissie publiceert vandaag een document, de Vaccinatiestrategie. Daarin staan de groepen die voorrang krijgen bij de verdeling van een coronavaccin: zorgpersoneel, 60-plussers en kwetsbare groepen, maar ook andere essentiële beroepen, mensen die geen afstand kunnen houden en achterstandsgroepen. Hoewel de lidstaten zelf willen beslissen wie voorrang krijgen, hoop ik wel dat men de lijst overneemt. Anders wordt het een gekkenhuis in de EU. De Commissie koopt wel de vaccins centraal in namens de lidstaten.

     Ondertussen past de samenleving zich aan. Goed nieuws? Er komt een blaasproef op corona. Die kost slechts enkele euro's en dient als ruwe voorselectie voor de teststraat en kan in driekwart van de gevallen direct aantonen dat je het virus niet hebt. Er is helaas een handicap: bij iemand die alkohol gebruikte geeft hij een foute melding, dat wil zeggen fout negatief bij iemand die het virus bij zich draagt. Twee: nergens lees ik of de test ook werkt bij besmette mensen zonder symptomen. Volgens mij niet, die hebben lage concentraties.

     Coronacijfers van vandaag. Na het dipje van gisteren zijn er 537 nieuwe besmettingen méér. In 24 uur 7833. Er kwamen 51 ziekenhuispatiënten bij, in totaal zijn er nu 1575 en er stierven 29 mensen (gisteren 32). Reproductiegetal en rioolwatermetingen ongewijzigd te hoog. In totaal zijn er nu 203.954 personen in Nederland positief getest. Bijna een kwart van deze besmettingen is de afgelopen week gemeld, maar vóór 1 juni werd er veel minder getest. Gorcum had vandaag 22 nieuwe besmettingen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 16-10-2020

De overheidsschulden over de hele wereld zijn tijdens de corona-pandemie tot hoogten gestegen die we sinds WO II niet meer gezien hebben. Het geld vloeit kwistig naar steun aan bedrijven en inkomens. De meeste economen bekommeren er zich weinig om: de rente is ongekend laag tot non-existent, men leent eigenlijk voor niets, de centrale banken kopen de staatsschulden op en ach, ook na de beide wereldoorlogen kwam iedereen er vrij snel weer bovenop. Dat kwam toen vooral door de snelle groei van het BBP, waardoor het percentage staatsschuld drastisch daalde. Of dat ditmaal ook zal gelden en hoe het uitwerkt voor de minder ontwikkelde delen van de wereld weet ik niet. En of het veel langer kan duren en de schulden nog veel hoger kunnen stijgen? Geen idee - niemand weet het. De wereld was nog niet eens uit de schulden van de kredietcrisis geraakt.

De afgelopen maand was wereldwijd de warmste september ooit gemeten, maakte de National Oceanic Atmospheric Administration (NOAA) gisteren bekend. De gemiddelde septembertemperatuur was in de 20ste eeuw 15 graden. Dit jaar was dat bijna een graad warmer: 15,97. De laatste zeven jaar waren de zeven warmste septembermaanden met records in 2015 en 2016. Met nog drie maanden te gaan zal 2020 waarschijnlijk bij de warmste drie jaren gaan horen.

     Voor het eerst werd iemand in Nederland besmet door het Westnijlvirus. Bij een man in de regio Utrecht die niet recent in het buitenland is geweest. In september werd het gevonden in een grasmus (lees hier). Zoals de naam al aangeeft komt het voor in Afrika, maar het wordt verspreid door muggen en is door klimaatopwarming bezig op te rukken in Europa. Bloedbank Sanquin besluit vandaag om donorbloed in Utrecht, het Gooi en het oosten van Zuid-Holland voor de veiligheid te gaan testen op het virus.

De dag vangt bewolkt aan, later wordt het zonnig. Het is voortdurend windstil. We halen de afzuigkap boven het fornuis uit elkaar en maken die grondig schoon. Behoudens een korte boodschap blijven we binnen. Ik lees dat Albert Heijn is gestopt met online boodschappen bestellen en bezorgen. Het is te druk voor ze aan het worden. De jaarlijkse najaarskermis in Gorcum gaat niet door.

Coronacijfers. Er zijn 7997 nieuwe besmettingen, een toename van 172. Toch een lichte kentering? In de ziekenhuizen liggen nu 1553 corona-patiënten, van wie 345 op de IC's. Er vielen 17 corona-doden, gisteren 29. Reproductiegetal en rioolwatermetingen onveranderd te hoog. In Gorcum 11 nieuwe besmettingen.

     Overal in Europa stijgen de besmettingscijfers snel. Er was een opvallend superspreader event in Zwitserland. Na twee jodelconcerten in het kanton Schwyz bleken meerdere bezoekers besmet met corona en inmiddels is dat aantal toegenomen naar 1238 besmettingsgevallen. Duidelijk: wij jodelen niet (meer). Naar het begin van dit kwartaal

Op de westelijke stadswal bij het 2e bastion.

Zaterdag 17-10-2020

Nóg een stille herfstdag. Helemaal geen wind, wel veel wolkenvelden. In alle vroegte maken we een wandeling door de stad en over de westelijke en zuidelijke stadswallen terug. We zien nogal wat paddenstoelen op de taluds, vooral bij het 2e bastion met de parkeergarage. Het zijn geen inktzwammen, die hadden we kunnen eten. In de jachthaven maken bootbezitters hun boten winterklaar.

     Aan het eind van de ochtend komt Tessa met haar jongste dochter Lina-Mae langs (foto hier). Die is flink gegroeid in al die maanden! De rest van de dag is nogal saai. Niks te melden, behalve een lichte regenbui.

Tja, de miskleun van de koning. Hij, koningin Máxima en hun kinderen vlogen gistermiddag in het regeringsvliegtuig naar Griekenland. En van Rutte, die er uiteraard van geweten moet hebben en naar het zich laat aanzien de vakantie niet ontraden heeft. Griekenland was toch geel gebied? De monarch en de MP hebben het effect op de bevolking onderschat, die juist het overheidsadvies kreeg om zoveel mogelijk in eigen land te blijven. 'Het is een optelsom', zegt Daniela Hooghiemstra in de NRC, zo kort na de parlementaire discussie over de verhoging van het inkomen van de koning. 'Een familie die door geboorte bepaalde voordelen geniet, terwijl de rest van Nederland is geëgaliseerd, dat ligt steeds moeilijker. Door zo goed voor zichzelf te zorgen zet de koning de symboolwaarde van zijn functie op het spel. Die twee strijden met elkaar, dat wordt maatschappelijk steeds minder gepikt'. Een koning die een lockdown van zijn volk weigert te delen verstaat de essentie van zijn ambt niet. Dat is 'een beetje dom', verder moet je het er maar niet meer over hebben.

Coronacijfers. De groei van het aantal besmettingen zet door, maar met een stijging van 150 gevallen opnieuw iets minder. Het zijn er vandaag 8141. In de ziekenhuizen liggen 1568 coronapatiënten, waarvan 352 op de IC's. Er zijn nog geen patiënten verplaatst naar Duitsland en er waren 28 doden (gisteren 18). In België stijgt het aantal nieuwe coronabesmettingen voor het eerst boven de 10.000 per dag. In Duitsland wordt voor de derde dag op rij een recordaantal nieuwe besmettingen geregistreerd. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 18-10-2020

Na een donkere en grijze ochtend wordt het vandaag opnieuw een mooie, zonnige herfstdag. Nu de horeca gesloten is gaan de mensen massaal naar de bossen. Dat deden ze tijdens de lockdown in het voorjaar ook. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer waarschuwen voor topdrukte in de Brabantse bossen, op de Veluwe en de Sallandse Heuvelrug. Tja, het is herfstvakantie en wat moet je met je kinderen? Ook bij ons over de sluis is het erg druk. Hoeveel honden de mensen toch hebben! In de loop van de middag bewolkt het en even later valt er lichte regen.

Het coronavirus kan negen uur overleven op de huid. Dat is vijf keer langer dan het griepvirus, schrijven Japanse onderzoekers in het medische tijdschrift Clinical Infectious Diseases. Dat was tot dusver onvoldoende bekend. 'The 9-h survival of SARS-CoV-2 on human skin may increase the risk of contact transmission in comparison with IAV, thus accelerating the pandemic. Proper hand hygiene is important to prevent the spread of SARS-CoV-2 infections', concluderen de onderzoekers. (IAV = Influenza A Virus).

Premier Rutte bleek inderdaad tevoren op de hoogte van de vakantie van het koningshuis in Griekenland. Dat had iedereen al verwacht. Hij had naar eigen zeggen 'te laat beseft' dat de vakantie niet te rijmen viel met de recente aanscherping van de coronamaatregelen. 'Dit had mij eerder aanleiding moeten geven tot heroverweging van de voorgenomen vakantie.' Quod Non. Beter je fouten terstond toegeven, is een adagium in de politiek, voor ze uitgroeien tot een schadelijke affaire. De verhouding tussen koning en MP zal er niet beter op geworden zijn. Nog niet helder is wie van beiden de vakantie abrupt liet afbreken.

Kritiek op het coronabeleid wordt steeds vaker huis-aan-huis verspreid, schrijft de NOS. Het gaat om bladen als 'De Andere Krant' en 'Gezond verstand', die je ook allebei via dezelfde URL kunt bereiken. De oplages liegen er niet om: van een half tot één miljoen exemplaren. De financiering is onduidelijk. De inhoud bestaat uit de bekende mix van complottheorieën, klimaatscepsis ('CO2-gekte'), nepnieuws en anti-overheidspropaganda.

     Ik sta versteld als ik de naam lees van een van de mensen erachter: Karel van Wolferen. Dat was nota bene ooit een degelijke, linkse journalist en China-deskundige. Ik heb zelf een dikke China-studie van hem in de kast staan, 'Japan. De onzichtbare drijfveren van een wereldmacht' (Balans, 1969) en ook nog 'De ondergang van een wereldorde' (Contact, 2003). Toen nam iedereen hem nog serieus, maar sinds een aantal jaren is het hem in de bol geslagen en verzeilde hij in het ultra-rechtse kamp. Een complotdenker die de standpunten van Russia Today verkondigd inzake MH17, Oekraïne, 9/11 en dergelijke. Hoe vreemd kan het gaan.

Coronacijfers. Opnieuw stijgen de nieuwe besmettingen; het zijn er vandaag 8184. In de ziekenhuizen liggen nu 1652 coronapatiënten (84 meer), van wie 364 op de IC's. 15 coronapatiënten overleden. Geen verandering in het te hoge reproductiegetal (1,27) en de rioolwatermetingen. Gisteren waren er in Gorcum 12 nieuwe besmettingen en vandaag 8. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 19-10-2020

Het orkaanseizoen op de Atlantische oceaan is bijna voorbij, Nog iets meer dan één maand. Tot dusver is het sinds 2005 het seizoen met de meeste orkanen. Het is een seizoen met cycloonvorming in recordtempo. Tot nu toe waren er in totaal 26 tropische of subtropische cyclonen, 25 stormen met een naam, 9 orkanen en 3 grote orkanen. De namenlijst raakte in september op, men ging over op het Griekse alfabet. De laatste was tot dusver Orkaan Delta in de eerste helft van oktober. Momenteel is er een subtropische depressie die zich versterkt, tamelijk noordelijk in het midden van de oceaan (zie hierboven). Er is 90% kans dat hij uitgroeit tot een subtropische storm, maar of het een orkaan wordt moeten we afwachten. Inderdaad, na het middaguur is de depressie een non-tropische storm geworden; hij heeft nummer 27 en koerst af op Bermuda.

Bij ons is er allesbehalve storm. In de grijze, windstille herfstochtend lijkt het of de bomen op het Eind ineens alle bladeren laten vallen. Ik herinner me regels van Jean-Pierre Rawie, nogal een herfstdichter:

Geen troost valt aan het najaar te ontlenen,

de bladeren verworden in de goot

en de gelieven zijn voorgoed verdwenen.

Ik heb geen idee waar je ze kunt vinden en waar ik ze opdeed. Het weekeinde is weer voorbij; gelukkig is er altijd weer een splinternieuwe week. We doen om de beurt boodschappen, zodat we deze week voldoende eten hebben. Ik bedoel niet dat we hamsteren, maar we willen zo min mogelijk in winkels komen. 's Middags vertoont de zon een bleek gezicht. Anna haalt het onkruid tussen de stenen voor de serre weg.

     Komt er bij ons nog een herfststorm? Vast wel. De weermodellen geven een grote kans op storm in de laatste week van deze maand. Wees gerust: ik houd het in de gaten. Vandaag is mijn dochter Floor jarig. Ze wordt 42 en ik bel om haar te feliciteren. Ze werkt nu in een klein team aan het nieuwe televisieprogramma van Matthijs van Nieuwkerk. Dat start na de jaarwisseling.

Coronacijfers. Beginnen de maatregelen van vorige week effect te hebben? Dat zou vlug zijn. Er zijn 8015 nieuwe besmettingen, bijna 170 minder dan gisteren. De ziekenhuisopnames stijgen door naar 1738 coronapatiënten, van wie 379 op de IC's. Er werden 17 doden gemeld. reproductiegetal (1,27) en rioolwatermetingen onveranderd te hoog. De 'afschaling' van de reguliere zorg bedraagt landelijk 20 procent. In Gorcum hadden we 14 nieuwe besmettingen. Naar het begin van dit kwartaal

Het Gorcums Museum op de Grote Markt met rechts de Wilhelminafontein.

Dinsdag 20-10-2020

Iedere herfst kleurt de klimop op de muren van het Gorcums Museum op de Grote Markt vuurrood. Alsof het gebouw voor de winter nog een keer opvlamt. Op de foto hierboven staat rechts de Wilhelminafontein uit 1898, ter ere van de troonsbestijging van Koningin Wilhelmina. De gemeenteraad was er jarenlang tegen. Men wilde niet een gedeelte van het marktplein afstaan. Was Gorcum toen ook al een rode stad? Het museum was vroeger stadhuis. Ik herinner me goed dat ik in oktober 1986 hier kwam solliciteren voor de baan van directeur patiëntenzorg van het Beatrixziekenhuis. Dat was op de kamer van de burgemeester, op de foto hierboven links op de eerste verdieping. Daar zat toen de PvdA'er Leen Vleggeert, met wie ik later goed overweg kon. Het ziekenhuis was in de pré-Rivasperiode een gemeenschappelijke regeling van gemeenten en kerken. Het bestuur telde liefst 22 personen.

     Piet IJssels (ook PvdA), de opvolger van Vleggeert, hielp in 1996 me erg mee om die topzware constructie af te schaffen en er een Raad-van-Toezicht model van te maken. Tegelijkertijd fuseerden we met de verpleeghuizen Het Nieuwe Gasthuis in Gorcum en Lingestein in Leerdam. Dat gebeurde in de raadszaal van het nieuwe gemeentehuis. Drie jaar later kwamen de verzorgingshuizen en de thuiszorg erbij en heetten we de Rivas Zorggroep, de eerste transmurale zorgketen in Nederland. Het was het hoogtepunt van mijn professionele loopbaan.

     Mijn opvolgers wisten Rivas te consolideren en uit te bouwen tot een succes. Rivas bestaat nu ruim twintig jaar,  maar het begon allemaal hierboven zonder dat we het wisten, op de kamer van Leen Vleggeert. Mensen zeiden altijd: Tom weet precies waar we heen gaan. Dat was helemaal niet zo, het ging vooral om veel geluk en toeval met daarnaast een intuïtief aanvoelen van de richting: ons voorbereiden op de komende vergrijzingsgolf en het opheffen van de organisatorische en financiële schotten in de zorg.

     Weinigen weten dat er een nog derde factor was: een vage dreiging uit Dordrecht. Het was de tijd van het opkomende marktdenken en de privatisering van overheidsfuncties. Kleinere ziekenhuizen zouden steeds meer moeite krijgen het hoofd boven water te houden. In Dordrecht was door fusies het machtige Albert Schweitzerziekenhuis ontstaan; daar zouden we op ons eentje nooit tegenop kunnen. Medische functies zouden uit Gorcum kunnen verdwijnen. Dat wilden we voorkomen. Het idee was om op eigen wijze uniek en onmisbaar te worden en het Gorcums ziekenhuis als het ware in te vlechten in een verticale zorgketen. Daar kon het moeilijk uit losgepeuterd worden. Het was een lang succesverhaal. De ironie van de geschiedenis is nooit ver weg: een jaar of wat geleden verbood de Zorgautoriteit de fusie tussen Albert Schweitzer en Rivas. Dat zou de concurrentie en de keuzevrijheid van patiënten belemmeren, vond men.

De 27e subtropische storm dit jaar boven de noordelijke Atlantische Oceaan (zie gisteren) heeft nu ook een naam gekregen: Epsilon. Hij meandert rond over het centrale deel van de oceaan in de richting van het zuidoosten van Bermuda. Ondertussen is er een nieuwe depressiekern ontstaan ten zuiden van Cuba. Het is een bijzonder actief orkaanseizoen.

Er werd regen voorspeld, maar tot in de middag blijft het droog. Vanaf een uur of drie valt er miezerregen. Over het ziekenhuis gesproken: ik bezoek de uroloog voor de uitslag van mijn PSA, vorige week geprikt. Met een groot gevoel van opluchting hoor ik hem zeggen dat het 0,6 µg/l is. Mooi zo! Vrijwel gelijk gebleven. Met lichte tred loop ik, mondkapje op, naar de uitgang. Voor drie maanden vakantie.

Coronacijfers. Helaas, de kleine daling van gisteren was slechts een weekend-effect. Het zijn er vandaag 8182, 171 meer dan een dag eerder, met in de ziekenhuizen 1859 coronapatiënten (252 meer dan gisteren) van wie 419 op de IC's, en een plotseling veel hoger aantal doden: 49 (mogelijk ook weekend-effect, gisteren 17). Het reproductiegetal daalt een fractie naar 1,22 maar de rioolwatermetingen stijgen. Toch is het RIVM in het weekovericht gematigd positief: 'De snelheid waarmee het aantal nieuwe meldingen stijgt lijkt echter iets af te nemen. Dit zou een gevolg kunnen zijn van de maatregelen die eind september van kracht werden.' In Gorcum zijn er 15 nieuwe besmettingen, maar de lokale rioolwatermetingen dalen iets. Een kort-geding-rechter in Den Haag wijst de eis van een groot aantal horeca-bazen af om per direct open te mogen gaan.  Naar het begin van dit kwartaal

NASA’s OSIRIS-REx-missie landt op de planetoïde Bennu (Artists' image NASA/Goddard/University of Arizona)

Woensdag 21-10-2020

'We find that the published 267-GHz ALMA data provide no statistical evidence for phosphine in the atmosphere of Venus'. Zo? Wetenschap gaat met vallen en opstaan. Een goede maand geleden schreven de media over de vondst van fosfine in de atmosfeer van de planeet Venus. Fosfine kan gelden als biomarker voor de aanwezigheid van leven. Ik schreef er zelf ook enthousiast over (lees hier). Helaas, het mocht niet zo zijn, heranalyse van de data van de ALMA-observaties van Venus op 267 GHz lieten geen relevante detecties van fosfine-moleculen zien. Lees hier de nieuwe analyse op de voorpublicatie-website Arxiv. Er moet echt een ruimtesonde naar Venus om uitsluitsel te geven.

     Ondertussen landde de Amerikaanse ruimtesonde OSIRIS-REx op 300 miljoen kilometer van de aarde heel kort op de kleine planetoïde Bennu om wat gruis te verzamelen. Eenmaal geland klapte de sonde een ruim drie meter lange stofzuigerarm uit, die elf minuten lang over een steen ter grootte van een eensgezinswoning schraapte. Inmiddels is de sonde terug in een veilige baan om de planetoïde. Als het niet genoeg blijkt te zijn, volgt er in januari een tweede landing. Daarna zal hij de monsters naar de aarde brengen om ze in een capsule op 24 september 2023, hangend aan een parachute te laten landen in de woestijn van Utah. NASA is terecht trots. Ik schreef er - eveneens enthousiast - over in de zomer van 2018. Lees daar over de wetenschappelijke achtergronden van de missie.

     Overigens voerde Japan al tien jaar geleden zo'n missie uit. De Hayabusa ruimtesonde, gelanceerd in 2005, bracht in 2010 gruis naar de aarde van de pindavormige planetoïde Itokawa en een tweede Japanse missie (Hayabusa2) landde in juni 2018 op de planetoïde Ryugu en nam bodemmonsters mee. De sonde wordt in december a.s. terug op aarde verwacht. Al dat materiaal zal ons inzicht geven in de evolutie van het zonnestelsel en het ontstaan van de aarde. Ook wordt de mogelijkheid onderzocht of planetoïden leven in de vorm van microben door het zonnestelsel verplaatst hebben, bijvoorbeeld van de vroege Mars naar de aarde.

Het wordt een zeer herfstige dag met veel regen en vanmiddag harde wind tot storm als een Kanaalratje overtrekt met een warmtefront. Anna had vannacht een nare aanval van migraine. Rond de middag wordt het droog. Het is verbazend warm; tijdens een boodschap in de stad loop ik haast te transpireren in mijn winterjack en met het mondkapje op. Na het middaguur wakkert de zuidwestenwind flink aan, met later in de middag langs de kust kans op zware windstoten van 90-100 km/uur.

De 27e tropische storm van dit seizoen Epsilon ontwikkelde zich vannacht tot orkaan boven het nog altijd warme water van de Atlantische Oceaan. Of hij Bermuda zal aandoen of er juist langs zal schampen is niet duidelijk

Hola! Van een afvlakking in de coronacijfers is vandaag geen sprake. Integendeel: er zijn er 589 meer dan gisteren. Het totaal aantal nieuwe besmettingen is vandaag 8764. Er liggen nu 1943 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1859), van wie 450 op de IC (gisteren: 419). Waren er gisteren 46 coronadoden, vandaag zijn het er 59, het hoogste aantal sinds 9 mei. In Gorcum hebben we 13 nieuwe besmettingen.

     En de koning? In een videofilmpje trekt de koning persoonlijk het boetekleed aan over zijn ondoordachte vakantiereis naar Griekenland. Er zat niets anders op. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 22-10-2020

Nooit eerder werden er zulke hoge temperaturen gemeten in het Siberische deel van het noordpoolgebied als in de afgelopen zomer. Het is bizar om de bovenstaande grafiek te zien. De temperaturen in de maanden juli t/m september lagen ruim 2 graden Celsius boven het gemiddelde van 1981 - 2020. Een recente periode! Zie ook de grafiek hieronder, die toont hoe weinig zeeijs er dit jaar nog over was. De noordpool warmt veel sterker en sneller op dan enig andere regio in de wereld. De polaire amplificatie. Het is angstaanjagend om te zien zoals het ook angstaanjagend is dat in de toendra's sprake is van massale dooi van de permafrost en het vrijkomen van enorme hoeveelheden methaan, het meest krachtige broeikasgas. Dit is zonder precedent en gaat grote, onvoorspelbare gevolgen hebben.

     Ik weet wel dat sommigen zullen zeggen dat er ooit, miljoenen jaren geleden, palmen aan de noordpool groeiden. Maar toen was er geen mensheid, waren er geen zoogdieren en wat er aan meercellig leven bestond, bevond zich in de zeeën. De periodes van opwarming en latere afkoeling duurden tien- tot honderduizenden jaren. Eveneens was er in het Eoceen, ongeveer 100 miljoen jaar geleden, aan de polen een subtropisch klimaat. Toen kwamen grote hoeveelheden methaan, dat in bevroren toestand op de oceaanbodem lag, vrij. In 20.000 jaar tijd steeg de wereldtemperatuur zo’n 6 graden. Ook recenter, in het Holoceen, was tussen twee ijstijden de noordpool wel eens zonder ijs, lees het in dit stukje van het KNMI. Die klimaatveranderingen duurden echter tienduizenden jaren. Nu gaat het ongekend snel: nog geen 200 jaar. Niemand weet wat dat voor gevolgen zal hebben. Wat je in elk geval goed ziet in de grafiek hieronder is de opmerkelijke vertraging in het jaarlijkse opnieuw dichtvriezen van de noordelijke ijszeeën. Dat had al begonnen moeten zijn.

      Record ijsverlies in het Siberische deel van de noordpool-regio in de zomer van 2020.

Orkaan Epsilon in het centrale deel van de noordelijke Atlantische Oceaan is intussen eentje van categorie 3 geworden. Het is nu de vierde zware orkaan van dit seizoen. Niet eerder intensiveerde een orkaan zo snel en zo noordelijk na de 15e oktober. Het ziet ernaar uit dat hij vlak voor Bermuda zijn draai naar het noordoosten gaat maken. Over ongeveer een week naderen de restanten de Britse eilanden met een nog steeds diepe depressiekern, die bij ons zacht en nat weer zal brengen.

Roy Scranton ('We're doomed - Now what?', Soho Press 2018) over journalisme en de productie van nieuws en kennis. 'Read it, tweet it, then move on to the next, and the next, and the next? A stream of language passes into you through a screen then back out through another screen, and can you even say it touched you? Were you even there? Or was it just a momentary shudder of the hive?' Het was eigenlijk altijd al zo vrees ik, denk aan bloggers, maar het werd met iedere nieuwe generatie erger en helemaal toen de sociale media massaal werden bestormd.

Vandaag is het zacht en zonnig. We genieten een lange en vrolijke, soms nostalgische lunch bij ons thuis met Paul  & Tine. Netjes op corona-afstand. Anna maakte erwtensoep (snert) op de ouderwetse manier, met een speklapje op roggebrood (foto hier). Fijn dat het nog kan.

De dagelijkse coronacijfers liegen er niet om. De tweede golf zet nog steeds door; er zijn 526 meer nieuwe besmettingen dan gisteren. Het totaal is vandaag 9283 bij 2003 ziekenhuispatiënten en 46 coronadoden. Er liggen 463 coronapatiënten op de IC's. Reproductiecijfer (1,22) en rioolwatermetingen zijn nog steeds veel te hoog. In Gorcum hebben we maar liefst 27 nieuwe besmettingen. In alle landen om ons heen stijgen de besmettingen erg snel.

     De winkelketens Bruna en AKO gaan volgende week de krant Gezond Verstand verkopen, waarover ik afgelopen zondag schreef. Dat is de krant van neo-complotdenker Karel van Wolferen, die ooit een serieuze journalist was. 'Vrijheid van meningsuiting' zeggen de concerns. Inderdaad, in ons land staat het eenieder vrij om verwarring te zaaien en leugens en nepberichten te verkopen. Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen mist het in de haven.

Vrijdag 23-10-2020

Ook voor het tweede Biden/Trump debat had ik de wekker gezet. Ik wilde het zien want wie weet zou het een beslissend debat zijn, bijvoorbeeld doordat Trump opnieuw uit de bocht vloog of dat Biden in de war raakte. Dat gebeurde niet. Door het uitschakelen van de microfoon, de mute-knop, van de een terwijl de ander sprak verliep het stukken beter en ontaardde niet in een schreeuwpartij. De NRC heeft een goede samenvatting. Of er veel twijfelende kiezers over de schreef getrokken zijn, moeten we afwachten. Voor mij is het allang duidelijk dat Trump een rare, gevaarlijke man is die absoluut niet nog een termijn als president moet krijgen. Maar ook Biden vond ik niet erg sterk en het blijft een pijnlijk gezicht om te zien hoe twee oudere mannen die wijzer zouden moeten zijn, zich vooral inspannen om te laten zien dat de ander niet deugt.

Vanmorgen hangt er lichte mist over de haven. Een zeilbootje komt door de sluis en meert voor ons raam aan (foto hierboven). Een man met zijn kind. De schipper gaat bezig de boel op te ruimen. Einde seizoen.

     Sinds de aanscherping van de coronamaatregelen werken veel mensen weer thuis. Het is te merken aan de beroerde capaciteit van kabel-internet en WiFi. Er zijn teveel mensen online. Dat betekent ergerlijk trage verbindingen en haperende films op Netflix.

     Als de mist is opgetrokken rijden we naar onze sportschool. Daar zijn we sinds maart niet meer geweest. Ons abonnement hadden we opgeschort tot 1 oktober. Door de tweede coronagolf voelden we weinig animo de draad weer op te pakken, maar we merken dat onze conditie er niet op vooruit gaat. De golf is nog niet voorbij, maar we willen - mondkapjes op - eens kijken hoe ze het georganiseerd hebben. Dat blijkt er degelijk uit te zien: ze werken met timeslots, de apparaten zijn verder uiteen geplaatst, na iedere oefening moet je ze schoonmaken en er mogen maximaal 30 mensen in de zaal. Uit sportscholen worden nauwelijks besmettingen gemeld. We besluiten komende dinsdag te beginnen en maken een reservering. Daarna rijden we verder en halen ons autootje door een wasstraat. In de stad doen we separaat de boodschappen voor het weekeinde.

     Middag met zon. De avond valt vroeg. In de schemering komt de nieuwe reiger aanvliegen. Hij gaat ergens anders op het remmingwerk zitten; niet op de meerpaal van zijn voorganger.

Coronacijfers. Voor het eerst komt het aantal dagelijkse besmettingen boven de 10.000. Het is vandaag 10.700, 726 meer dan gisteren. Voor een deel kan de toename worden toegeschreven aan het feit dat er meer testen worden afgenomen, waardoor meer besmettingen aan het licht komen, aldus de NOS. Komende dinsdag moet blijken of dat zo is, als het RIVM de weekcijfers geeft, waaronder het besmettingspercentage van de afgenomen testen. Er zijn 70 nieuwe coronapatiënten opgenomen in de ziekenhuizen, waar nu 2073 mensen liggen waarvan 472 op de IC's. Er zijn 47 overleden covid-patiënten gemeld (gisteren 46). Reproductiegetal (1,22) en rioolwatermetingen zijn onveranderd hoog. In Gorcum zijn er maar liefst 45 besmettingen (gisteren 27). Dat gaat hard.

     Ondanks de herfstvakantie is er vandaag een extra ministerraad om te praten over de situatie in Nederland. 'Alle scenario's liggen op tafel', zegt de MP. Aanstaande dinsdag 27 oktober volgt mogelijk een nieuwe persconferentie van Rutte en minister De Jonge van Volksgezondheid.

     Opmerkelijk, nou ja, méér dan opmerkelijk: een van de meest dichtbevolkte regio’s in de Amerikaanse staat Idaho stopt vandaag met de mondkapjesplicht. Bestuurslid Allen Banks heeft het helemaal gehad met die kapjes. Hij ontkende dat het virus bestond, meldt De Volkskrant. ‘Iets maakt deze mensen ziek en ik weet zeker dat het niet het coronavirus is’, aldus Banks tegen de stomverbaasde artsen. ‘Dus de vraag die u moet stellen is: ‘Wat maakt ze ziek’?’. Walter Kirby, een collega-bestuurslid, geloofde niet meer in het beheersen van de besmettingen. ‘Persoonlijk geef ik er niets om of iemand een mondkapje draagt of niet’, aldus Kirby. ‘Niemand draagt ze trouwens. Ik leun achterover en zie wel of ze besmet raken en overlijden. Hopelijk overleef ik dit allemaal.' Ondertussen loopt het aantal coronabesmettingen in die regio volledig uit de hand en worden de patiënten op elkaar gepropt in het lokale ziekenhuis. Idaho staat nu op de zesde plaats van staten in de VS met de meeste besmettingen per hoofd van de bevolking. Hier geldt een variant op het dappere Verlichtings-motto Sapere Aude! ('Durf te weten!') van Immanuel Kant: 'Durf stompzinnig te zijn'. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 24-10-2020

Ook in zeeën en oceanen komen hittegolven voor, schrijft de NRC vandaag. De gevolgen ervan kunnen desastreus zijn. 'Sommige houden maanden aan, of nog langer.'  Natuurlijk, als de aarde opwarmt, worden ook de zeeën en oceanen heter en heter. Die nemen een groot deel van de extra broeikaswarmte op. Een nieuwe studie ervan gaat over de Golf van Maine in het uiterste noodwesten van de VS, waar de gebruikelijke daggemiddelden opliepen van 12 graden naar 16 graden Celsius. Die situatie hield zeker een week aan. De gebeurtenis werd bestempeld als een marine heat wave, een hittegolf in zee. Halverwege juli volgde er nog eentje. Die duurde ruim een maand. Deze zomer hadden we ook te maken met de extreme opwarming in de wateren boven Siberië. De krant drukte het overzicht hierboven af. Het is geen recent plaatje, de zee-hittegolven in Siberië en de Golf van Maine van deze zomer staan er niet in. Die zie je - met andere - hieronder.

Wat doen we eraan? Weinig tot niks. De diverse klimaatplannen van overheden, zoals de Parijse Akkoorden, de Green Deal van de Europese Unie of het Klimaatakkoord van ons eigen land, zijn allemaal halfslachtig - als ze al lukken. Het zou een drastische wending van de geschiedenis vergen, een wereldrevolutie en de installatie van een wereldregering, om nog tijdig aan de fatale verslaving aan fossiele energie van de mensheid een einde te maken. Dat gaat niet gebeuren. Tegelijkertijd is de ontwikkeling naar het nieuwe, rampzalige klimaat weliswaar onvermijdelijk, maar dermate langzaam dat de overgrote meerderheid van de mensen het nog altijd kan negeren. 'De komende twintig jaren worden zwaar', schreef Roy Scranton ('We're doomed. Now what?', Soho Press, 2018) twee jaar geleden. 'After that, it gets worse'. Het maakt hem lethargisch en depressief. Zelfs als miljoenen mensen opeens veganist zouden worden, zouden afzien van vliegen en van autorijden en zichzelf lieten steriliseren, zou het de opwarming van het klimaat nauwelijks dempen. Zo glijden we op langere termijn steeds verder af naar een population bottleneck, waarin 70 procent van de wereldbevolking verloren gaat, waarbij de rijken ermee weg zullen komen en de rest naar de bliksem gaat.

     Een andere keus is: doe niets, maak het mee, beschouw het en blijf stoïcijns. We waren immers toch al voorbestemd te sterven. Zie het aan, zie het rond je heen gebeuren, besef dat je toch niets anders bent dan een kort moment van bewust leven, een kleine collectie van stof en energie, een ultrakorte bliksemflits van besef in een oneindige kosmos waarin planeten en sterrenstelsel ontstaan en weer vernietigd worden, sommige na korte tijd en andere na langer tijd maar waarin alles altijd teloor zal gaan zonder dat er ook maar iets over blijft, geen herinnering en zelfs geen verdriet.

De dag deelt in de droefheid. Er is wat zon, er lopen wat mensen langs. De nieuwe coronacijfers verschijnen niet om kwart over twee en om vijf uur vanmiddag zijn ze er nog niet. Het RIVM kampt met vertraging in de aanlevering van de cijfers. Waardoor is niet duidelijk. De ziekenhuizen leveren wel: er zijn 284 nieuwe coronapatiënten opgenomen, 36 meer dan gisteren. In totaal liggen er nu 2115 coronapatiënten in de ziekenhuizen, waarvan 501 op de IC's.

     Het geweld lijkt toe te nemen. Op een illegaal feest op een scheepswerf in Alblasserdam hield de politie vrijdagavond vijf mensen aan, die de agenten met veel geweld aanvielen nadat ze werden aangesproken op het niet naleven van de coronaregels. In Breda werden medewerkers van de corona-teststraat uitgescholden en geïntimideerd door mensen die corona een sprookje vinden, meldt burgemeester Paul Depla. Ook werden er borden in de teststraat beklad en vernield. In ziekenhuizen worden nu beveiligers ingezet om agressieve familieleden van corona-patiënten in toom te houden. Naar het begin van dit kwartaal

(bron: National Hurricane Centre NOAA)

Zondag 25-10-2020

De Atlantische orkaan Epsilon boog inderdaad voor Bermuda langs naar het noordwesten en trekt nu afgezwakt boven de koudere wateren opnieuw over de oceaan, nu van west naar oost. De restanten zullen rond woensdag bij ons het weer beïnvloeden en veel regen en wind brengen. Ondertussen is er een nieuwe tropische storm in het noordwesten van de Caribische Zee ontstaan. Die kreeg de naam Zeta. In de loop van volgende week trekt de storm naar verwachting de Golf van Mexico in en schampt daarbij Cuba en het Mexicaanse schiereiland Yucatán. Met nog een dikke maand te gaan evenaart het aantal tropische stormen (27) dit orkaanseizoen het recordseizoen van 2005, maar toen waren er meer stormen die zich tot orkanen ontwikkelden. Nu zijn dat er 10, maar toen waren er 14, waarvan er drie de hoogste categorie 5 bereikten.

Vannacht slapen we moeiteloos een uur langer. We zetten de klokken een uur terug. Gelukkig is er dirmaal geen gezeur in de media over de winterijd. Het is een rustige zondag met opvallend weinig wandelaars over de sluis. Er zou veel regen komen, maar die viel vannacht al en sinds vanochtend is het droog en bewolkt. Anna gaat per fiets op bezoek bij Tessa en ik blijf binnen.

Opnieuw veel illegale feesten en geweld van opposanten tegen de coronamaatregelen. Demonstranten vochten met de politie in Napels en Rome, na een oproep van het extreemrechtse Forza Nuova. Die groep spreekt van een gezondheidsdictatuur. In Berlijn werd het Robert Koch Instituut, het Duitse RIVM, vannacht bestookt met brandbommen. Niemand raakte gewond, wel sneuvelde er een raam. De verdachten zijn ontkomen. Het moet niet gekker worden.

     Het RIVM maakte gisteravond toch nog (onvolledige) coronacijfers bekend. De oorzaak was de vertraagde aanlevering van getallen door de GGD'en. Aan de niet-complete cijfers heb je niet zoveel. Vandaag worden de resterende getallen - honderden - meegenomen in de cijfers. Die zullen daardoor waarschijnlijk fors hoger zijn.

     Inderdaad, als het RIVM de cijfers van vandaag presenteert, zitten daar ook de gisteren niet-meegenomen cijfers bij. Dus kun je er niet teveel van zeggen, behoudens dat er van een daling of stabilisatie geen sprake lijkt. Er waren 10.2011 nieuwe besmettingen bij, terwijl er gisteren 8669 waren. Er kwamen wat minder coronapatiënten bij in de ziekenhuizen en op de IC's, en er waren 27 doden.

     Premier Rutte spreekt op dit moment op het Catshuis met een deel van het kabinet en met deskundigen als Jaap van Dissel (RIVM) de huidige en mogelijk toekomstige coronamaatregelen. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce vanmorgen op de wal in Numansdorp.

Maandag 26-10-2020

Gisteravond zagen we geboeid op Netflix de Scorsese film 'The Irishman' uit 2019 over vakbondsvoorzitter en mafioso Jimmy Hoffa. Goede film met prachtige hoofdrollen van Al Pacino als Hoffa en Robert de Niro (als zijn rechterhand). De suggestie in de film dat president Kennedy in 1963 werd vermoord door een maffia-clan die een conflict had met zijn vader Joe Kennedy, komt sterk over zonder dat het expliciet gezegd wordt. Het is echter niet zeker. Ik herinner me de naam van Hoffa nog uit de jaren 70. Hoffa waande zich onaantastbaar maar uiteindelijk - spoiler alert! - loopt het ook met hem slecht af. Dat was in de zomer van 1975. Zijn lichaam werd nooit gevonden; in 1982 werd hij officieel dood verklaard.

Het is een winderige maandag met veel bewolking en nu en dan wat zon. We maken een ontspannen ritje naar Numansdorp om even op de boot te kijken (foto hierboven). Er is weinig drukte op de weg. Aan boord is alles in orde. Weinig lekkage. We doen boodschappen met elk een winkelwagentje bij de AH in het dorp.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 10.353 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 145 meer dan gisteren werden gemeld, ondanks dat daar na een storing ook gevallen van zaterdag bij op waren geteld. In totaal liggen er nu 2249 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2147), van wie 506 op de IC's (gisteren: 490). Er waren 26 doden (gisteren 27).

     Er komen na het overleg van gisteren op het Catshuis geen strengere maatregelen. Morgenavond om 19.00 uur is er geen nieuwe persconferentie, maar zullen Rutte en De Jonge een korte verklaring afleggen en vragen van de pers beantwoorden.

     In Gorcum waren er gisteren 17 nieuwe besmettingen; vandaag zijn het er 26. De najaarskermis en de aankomst van Sinterklaas in Gorcum werden al eerder geschrapt en nu zal ook de jaarlijkse kunstijsbaan op de Grote Markt niet komen. Naar het begin van dit kwartaal

Het WX-weerkaartje van vanmorgen 12.00 uur UTC. Links boven de restanten van Orkaan Epsilon.

Dinsdag 27-10-2020

Vanmorgen staat er veel wind uit het zuiden. Hij voert geen warmte mee. De dikke laag wolken snelt grijs en haastig naar het noorden. Op de radio kan het niet kalmer, niet nadenkender: het tweede van de 6 Klavierstücke opus 118 van Brahms door een (Intermezzo) de laatste onbekende pianiste, Khatia Buniatishvili. Ik blader in de juist verschenen vertaling van de beroemde bundel 'Crow' van Ted Hughes. Uit het Leven en de Liederen van de Kraai (1970, 1972, Ned. vert. Daan Doesborgh, De Bezige Bij, 2020). Tweetalig, zoals het hoort. Het begint met terecht beroemd geworden regels en ik vind het wel passen in deze rare tijd:

Vanmorgen gaan we voor het eerst sinds het voorjaar weer naar de sportschool. Er zijn weinig mensen en de toestellen staan verder uiteen, de tijd tussen de oefeningen is langer om je de kans te geven de toestellen  schoon te maken en het valt na al die tijd niet mee. We beginnen met fors lagere belastingen; dat halen we de komende maanden wel weer in. Anna gaat bijna onderuit op de loopband als ze gaat rennen.

Vandaag worden ten westen van Ierland de restanten van Orkaan Epsilon op de weerkaartjes zichtbaar (zie hierboven). Zijn kerndruk is lager dan 940 hPa. Het jongere broertje Zeta groeide gisteren om 19:20 UTC boven de Caribbean uit tot orkaankracht, de 11e dit orkaanseizoen, bracht hevige regen boven het schiereiland Yucatan en zwakte daar af tot tropische storm. Men vreest dat hij boven het warme water van de Golf van Mexico weer opzwelt tot orkaankracht en de zuidoostkust van de VS zal treffen.

Komende vrijdag zijn we ingedeeld om bij onze huisarts de jaarlijkse griepprik te komen halen. Ikzelf krijg daarnaast voor de eerste keer de pneumococcenvaccinatie. De laatste zal wel lukken, maar het is nog de vraag of er nog voldoende vaccin tegen de griep voor ons over zal zijn. Er waren een half miljoen extra griepvaccins besteld, maar veel meer mensen laten zich vaccineren. Staatssecretaris Blokhuis vraagt gezonde mensen tussen 60 en 70 jaar voorlopig de griepprik niet te halen. Dat kun je nét denken, de mensen zijn sinds de corona-pandemie angstig. Door onze achternaam die met een Z begint zijn wij, hoewel 70-ers, als laatste shift aan de beurt. Vorig jaar was het ook al zo, maar toen kwamen er extra vaccins. Dat is dit jaar niet mogelijk, lees ik.

Coronacijfers. Een lichtpuntje? het blijft afwachten. Bij het RIVM zijn de afgelopen dag 10.315 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 31 minder dan gisteren. Over de afgelopen week was er een stijging van 22 procent, terwijl het aantal positieve testen opliep tot 17,9 procent. Een echte toename van de pandemie, dus. In totaal liggen er nu 2358 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2249), van wie 529 op de IC's (gisteren: 506). Het aantal coronadoden is vandaag hoog: 70. Het reproductiegetal is een fractie gezakt: van 1,22 naar 1,16, maar de rioolwatermetingen stegen sterk. Die staan nu ineens op 1825,28 deeltjes. In Gorcum hadden we vandaag 33 nieuwe besmettingen. Bij ons stegen de rioolwatermetingen ook sterk, naar 1433 deeltjes.

     De coronawet is nu met ruime meerderheid door de Eerste Kamer aangenomen. Tegen waren Forum voor Democratie, PVV, SP, Partij voor de Dieren en de groep-Otten. Vanavond om zeven uur weer een persconferentie van de MP en de VMP, nu zonder extra maatregelen, naar verluidt. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 28-10-2020

De tropische storm Zeta zwol inderdaad boven de warme Golf van Mexico uit tot orkaankracht. Of Zeta tot een zware orkaan kan uitgroeien, moet nog blijken. op dit moment is het een categorie 2 orkaan. De kern bevindt zich ongeveer 150 zeemijlen zuidelijk van de monding van de Missippi rivier. Vanaf het middaguur zullen stormwinden langs de zuidkust van Louisiana opsteken. Het orkaanseizoen 2020 in de Atlantische oceaan is nu het meest actieve seizoen na dat van 2005.

Klimaatwetenschappers en meteorologen vrezen al decennia voor tipping points in de voortgaande opwarming. Dat gebeurt als er bepaalde drempels overschreden worden en er een onomkeerbare verandering in het klimaatsysteem ontstaat. Ik heb er al vele malen over geschreven. Kantelpunten kunnen zowel regionaal als op wereldschaal plaats hebben. In het laatste geval kunnen ze leiden tot een onstuitbaar runaway greenhouse effect, zoals op de planeet Venus. Volgens een UNEP-studie uit 2019 is bij het smelten van de Groenlandse ijskap al zo'n tipping point gepasseerd.

     De Britse Guardian meldt nu dat een grote expeditie in het Siberische noordpoolgebied het passeren van een ander tipping point heeft ontdekt. Bevroren methaanhydraat-deposities op de onderzeese, continentale hellingen langs grote delen van de Laptevzee zouden methaangas uitstoten. Die enorme methaanvoorraden worden de sleeping giants of the carbon cycle genoemd. Methaan is een tientallen malen sterker broeikasgas dan CO2. Het internationale team van onderzoekers op het onderzoekschip R/V Akademik Keldysh meldden dat veel van de deposities aan het oplossen waren in het zeewater en dat de methaanconcentraties aan de oppervlakte nu al vier tot achte keer sterker waren dan normaal. 'At this moment, there is unlikely to be any major impact on global warming, but the point is that this process has now been triggered. This East Siberian slope methane hydrate system has been perturbed and the process will be ongoing', meldde onderzoeker Örjan Gustafsson per satelliettelefoon vanaf het schip.

     Deze zomer kwamen er al alarmerende berichten over de extreem hoge temperaturen in het noorden van Siberië en over de record-afsmelt van zeeijs in die regio. Voorzichtigheid is echter geboden! Of het bericht hout snijdt is niet zeker. De meetgegevens van de Keldysh-expeditie moeten eerst geanalyseerd worden en verschijnen in een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift.

Anna kreeg vannacht nog een migraine-aanval, die ze kon couperen met medicatie. Buiten regende het profuus, de ochtend begint echter met zon. Daarna regent de middag weg. Tessa komt met Lina-Mae thee drinken.

Iedereen zegt dat de komende dagen kritiek zijn wat betreft de aanpak van het corona-virus. Hebben de maatregelen van eerder deze maand nu eindelijk effect? Of stijgen de besmettingen verder? Het is erop of eronder. Nederland staat op een kruispunt, zei MP Rutte gisteravond tijdens het 'persmoment': als de coronacijfers de komende dagen nóg slechter worden lijkt een volledige lockdown onvermijdelijk. Het is alsof de duvel ermee speelt: de cijfers zijn er vanmiddag niet. Ook vanmiddag zijn de dagelijkse coronacijfers er niet. Het RIVM een technische storing. Afgelopen zaterdag was vertraagde levering van cijfers door de GGD'en de oorzaak. Wanneer de cijfers wel komen is nog onduidelijk. Naar het begin van dit kwartaal

Bladzijde uit het ICP van onze Dulce.

Donderdag 29-10-2020

Nieuwsuur had gisteravond een item over problemen met de registratie van pleziervaartuigen. Het ging over het International Certificate for Pleasure Crafts (ICP) dat wordt uitgegeven door het Watersportverbond. Zo 'internationaal' blijkt dat certificaat de laatst jaren niet meer te zijn. Ik schreef er drie weken geleden al over. In Italië accepteert men het ICP niet meer, het geeft niet het recht om de Nederlandse vlag te voeren en het is zelfs strafbaar ermee in Italiaanse wateren te varen. Tientallen Nederlandse jachten liggen er aan de ketting en de eigenaren moeten hoge boetes betalen. Die mensen zijn zwaar gedupeerd. In de uitzending blijkt dat het ICP ook in Portugal en Spanje niet meer geldt als eigendomsbewijs. De oplossing is duidelijk: je moet je boot inschrijven in het scheepskadaster, dan krijg je een zeebrief die wel geldt als bewijs. Die hebben we al een jaar of tien; we regelden het toen online vanuit Israël.

     Onze zeebrief bleef in de kast. Al die jaren konden we overal in de wereld terecht met dat ICP; wat is ermee aan de hand? Ik haal het document tevoorschijn uit mijn map met bootpapieren. Begin dit jaar kreeg ik nog een nieuwe. Daar staat inderdaad achter het kopje Flag/Ensign/Pavillon/Vlag niet meer 'Dutch' maar 'Not applicable' (zie hierboven). Zo? Dat had ik niet gezien, het Watersportverbond heeft het veranderd zonder dat ik het wist.

     Het blijkt dat er twee zaken mis mee zijn. Het ICP is geen rechtsgeldig document omdat de contrôle door het Watersportverbond van de aangeleverde gegevens miniem is. Veel Italiaanse booteigenaren vragen nota bene het Nederlandse ICP aan om in hun land de vaarbelasting te ontwijken. Kijk, zeggen ze, tegen de Guardia Fiscal, wij hebben een Nederlands schip. Bovendien meerde een jaar of wat terug een Duitse reddingboot vol met van zee geredde asielzoekers aan in een Italiaanse haven. Het schip had een Nederlands ICP. Ik zei het al: iedereen die nu nog in de Middellandse Zee wil varen moet zeker een zeebrief regelen. Het zou een zaak moeten zijn van de Europese Unie! Maar dat willen de lidstaten vast niet.

     (Naschrift 30-10-2020: Er is nog meer misbruik van het ICP. Criminelen gebruiken het voor de registratie van zeiljachten als Nederlands schip bij de grootschalige smokkel van drugs. Lees dit artikel. Daarmee is het einde van het huidige ICP wel beklonken).

Net als gisteren vangt de dag zonnig aan. Na de middag is het bewolkt en straks zal het weer gaan regenen. Ik ga alleen naar de sportschool want Anna had een slechte nacht. Niet de klassieke migraineaanval, maar een van misselijkheid en braken. Dat had ze niet eerder. Overdag haalt ze de verloren nachtrust in. Ondertussen begint het te miezeren. Vanavond gaan we (coronaproof) eten bij Wiger & Arina.

Na  de brute moord door een radicale islamist op een leraar, twee weken geleden in Frankrijk, worden er vanmorgen meerdere mensen in een kerk in Nice gedood en raakten een aantal mensen gewond bij een aanval met een mes. De man zou een vrouw onthoofd hebben. Er is een verdachte gearresteerd; hij riep 'Allahoe akbar' bij zijn arrestatie. De moord lijkt op die op Samuel Paty, zegt de burgemeester van Nice. In Avignon schoot de politie een man dood die op straat anderen met een wapen bedreigde. Hij zou ook Allahoe akbar! hebben geroepen, zeggen mensen, maar het kon ook een verwarde geest zijn. In Djedda, Saoedie-Arabië, werd een bewaker van het Franse consulaat neergestoken. Later vandaag worden ook verdachte mannen met messen aangehouden in Lyon en Sartrouville, ten noordwesten van Parijs. Radicale islamterreur steekt de kop weer op, aangewakkerd door spotprenten over de profeet en van Erdogan. Ik vermoed echter dat het bij de aanslagen niet om gecoördineerde acties gaat, maar om meer of minder gestoorde copy cats.

Corona. De corona-app op staat nu bij bijna 4 miljoen op hun smartphone. Hij schijnt naar schatting ongeveer 10.000 keer per dag een melding te geven. Dat zou aardig overeenkomen met het dagelijks aantal nieuwe besmettingen.

     De Volkskrant meldt een aantal onderzoeken, waaruit blijkt dat er in Europa een variant rondwaart van het Covid-19-virus, die besmettelijker is dan de oorspronkelijke variant in China. De mutatie, D614G geheten, was al langer bekend en betreft een minieme wijziging aan de uitsteeksels (spikes), waarmee het virus zich aan de gastheercel hecht: een aminozuur ‘glycine’ (G) waar aanvankelijk het aminozuur ‘asparagine’ (D) zat. De ziekteverschijnselen en de sterftekans zijn bij de G-variant naar het schijnt niet groter, maar de besmettelijkheid wel. Europa zou dus pech hebben. Ik kom er nog op terug.

     Heel irritant is dat het aantal nieuwe besmettingen van vandaag hoger is omdat het RIVM de gevallen, die gisteren niet geteld werden door de storing bij de GGD'en, erin verwerkt heeft. Het aantal is vandaag 10.280 nieuwe bevestigde coronabesmettingen, maar juist in deze dagen, waarin moet blijken of we de tweede golf de baas worden of niet, kun je niet op aan van het cijfer. We zullen dus het weekend af moeten wachten, in de hoop dat zich dan geen nieuwe storingen voordoen. Bij het RIVM werden 62 gestorven Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 54 doden. Er liggen meer coronapatiënten in het ziekenhuis: 2384 (gisteren: 2376), van wie 553 op de IC's (gisteren: 545). Ook in Gorcum een hoog getal: 33 nieuwe besmettingen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 30-10-2020

Even schrik ik door een artikel van Joep Dohmen dat gisteren in de NRC stond: de pillen metformine van geneesmiddelenfabrikant Mylan zouden het kankerverwekkende stof NDMA bevatten. En ik gebruik die pillen tegen mijn diabetes type 2! Wel verdraaid! Wat is er nog veilig in deze wereld? In het artikel staat een tabel van testen op de NDMA-concentraties in de laatste charges (zie hierboven). Die van mij zijn pillen van 500 mg met chargenummer 4640192A. Dat levert al enige opluchting op: ik neem er drie per dag en dat levert een dagelijkse belasting op van 3 x 31,0 = 93 ng op. Onder de veiligheidslimiet. NDMA is N-nitrosodimethylamine, en het werd eerder ontdekt in de bloeddrukverlager valsartan en nadien ook in de maagzuurremmer ranitidine. Waarom zit het eigenlijk in die medicijnen? Dat staat helaas niet in het artikel. De Inspectie reageert erg lakoniek op het bericht en noemt het 'een verwaarloosbaar risico'. 'Wanneer 100.000 patiënten hun hele leven lang de maximale dosering van een medicijn gebruiken, waar elke dag de maximale toegestane limiet van de onzuiverheid in zit, dan zal er van deze 100.000 mensen mogelijk 1 persoon extra ergens in zijn of haar leven een vorm van kanker krijgen.' Oh. Het schijnt dat het Europese medicijnenbureau EMA (tegenwoordig in Amsterdam gevestigd) wel actie gaat ondernemen.

Orkaan Zeta was geen zware orkaan, maar hij heeft de zuidoostelijke staten in de VS toch hard getroffen. Minstens zes mensen vonden de dood en meer dan twee miljoen huishoudens zaten zonder stroom. Het was de vijfde storm die dit orkaanseizoen de staat Louisana trof. Het bijna-recordseizoen is nog niet voorbij; het duurt nog tot eind november. In het oostelijk deel van de Caribische zee laadt een nieuwe depressie zich op met 70% kans op cycloonvorming.

We hadden een leuke avond bij Wiger & Arina. De maaltijd was een culinair hoogtepunt: hazenrug. Hier een foto van beide koks aan het werk. Het is een grijze ochtend. We rijden naar onze huisarts voor de jaarlijkse griepprik, die nog voldoende voorradig blijkt. Ik krijg ook voor het eerst de pneumococcenvaccinatie. Het is er flink druk; drie medewerkers doen de injecties in een soort vaccinatiestraat onder de carport. 's Middags valt er trage, zachte miezerregen.

Coronacijfers. 'Bijna 900 besmettingen meer dan gisteren gemeld, maar RIVM ziet nog altijd stabilisatie', kopt de NOS sceptisch. Dat kan ik me voorstellen. Vanmorgen worden 11.141 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. De hogere aantallen positieve testen zouden te verklaren zijn uit later doorgekomen uitslagen en grotere aantallen afgenomen testen, aldus het RIVM. In de ziekenhuizen is er ook stabilisering: er liggen nu 2385 coronapatiënten, 1 meer dan gisteren, van wie 567 op de IC's (gisteren: 553). De aantallen doden stijgen wel: bij het RIVM zijn 87 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er 62.

     MP Rutte wil eerst het weekeinde afwachten. Terecht. Het reproductiegetal(1,16) en met name de rioolwatermetingen zijn nog steeds te hoog. In Gorcum waren er 44 nieuwe besmettingen. Vergelijken we Gorcum met het landelijk niveau van besmettingen, dan doet ons stadje het helemaal niet goed. Wij hebben 110,7 positief geteste mensen per 100.000 inwoners versus 64 per 100.000 mensen landelijk. Naar het begin van dit kwartaal

Bij de aanlegsteiger van de veerponten over de Merwede op Buiten de Waterpoort.

Zaterdag 31-10-2020

In alle vroegte lopen we langs de rivier, dan over de stadswal en door de binnenstad weer terug. Noodzaak af en toe te bewegen. Het is grijs bewolkt en opvallend zacht. De wind is uit het zuiden. Vandaag gaat de sluis voor de winter op dubbelrood. Mocht je er toch door willen, dan moet je de havendienst bellen. We komen weinig mensen tegen, een enkele bezwete sporter, mensen die de hond uitlaten. Anna maakte de foto hierboven van me. Op Buiten de Waterpoort zien we dat de klokkenstoel is geplaatst voor de oude noodklok uit 1581 die eeuwenlang in de toren van de Grote kerk hing en later in de toren van de Exoduskerk. Maar die is inmiddels veranderd in een gezondheidscentrum. Lees er hier meer over. De klok hangt er nog in en het leistenen afdak is er ook nog niet; dat komt in de komende week. Daarna gaan ze 'proefluiden'.

     We hebben een rustige dag; wanneer hebben we dat niet in deze tijd? Ik lees het boek dat de journalisten Harm Ede Botje en Mischa Cohen schreven over Thierry Baudet, 'Mijn meningen zijn feiten' (AtlasContact, 2020). Hij is een nog grotere zot dan ik al dacht en bovendien krijg ik de indruk dat hij nog meer een bedenkelijke (boreale) fascist is dan zijn partij. In de peilingen zakt zijn FvD gelukkig erg af. Overigens ten faveure van de PVV, dat is jammer.

Nog even over het ICP, het eigendomsbewijs voor bootbezitters. Inmiddels reageerde ook het Watersportverbond, dat het ICP verstrekt, op alle opwinding over het misbruik. Zie mijn blog van eergisteren. In een emailbericht stelt het verbond dat ze aandringen op een aantal maatregelen in dat convenant om misbruik van het ICP een halt toe te roepen. 'Het ministerie is nu aan zet.' Die opstelling imponeert niet als erg actief. Uit dit stukje op hun website blijkt dat ze al sinds mei het probleem kennen en eraan werken. Aanpassingen zouden op 1 januari 2021 moeten ingaan. het verbond wast de handen in onschuld: 'Het varen met alleen een ICP is voor eigen risico. Een zeebrief wordt overal geaccepteerd.'

Corona. In deze dagen, die beslissend zijn wat betreft al dan niet een nog strengere lockdown in ons land, is het een opluchting dat het aantal nieuwe besmettingen vandaag iets lager is en weer onder de 10.000 ligt. Het zijn er 9839, met 2448 mensen die nu met corona in het ziekenhuis liggen (gisteren: 2385) van wie 584 op de IC's (gisteren: 567). Er overleden 51 Covid-patiënten; gisteren werden 87 doden gemeld. Het gaat erop lijken dat we de piek van de tweede golf achter ons hebben. Dat betekent niet dat van alles weer open kan. Het  reproductiegetal staat nog boven 1 (1,16), ook al loopt het twee weken achterop. De rioolwatermetingen blijven hoog. Overal in Europa trekken regeringen de teugels nog aan. In Gorcum hadden we vandaag ook minder nieuwe besmettingen: 11. Naar het begin van dit kwartaal

De tropische storm Eta ontwikkelt zich de komende dagen in de Caribische Zee van storm (S) tot orkaan (H) Bron: Wikipedia.

Zondag 01-11-2020

De depressie in het oosten van de Caribische Zee, ten zuiden van Jamaica, is inderdaad uitgegroeid tot de 28e tropische storm van het orkaanseizoen 2020. Daarmee staat het op gelijke hoogte met het record-seizoen 2005. De 28e storm trekt, zichzelf versterkend tot orkaankracht, naar het westen in de richting van Honduras en Nicaragua. Hij kreeg de naam Eta. In beide landen zijn waarschuwingen uitgegeven voor overstromingen. In dezelfde tijd treft in de westelijke Pacific de mega-tyfoon Goni (meer dan categorie 5) met verwoestende kracht de Fillipijnen, nadat eerder deze week de tyfoon Molave de eilandengroep hard trof.

Wat motregen, wat zon en veel bewolking. Het is een saaie zondag. Wat geeft het? Ik lees het boek over Baudet uit ('Mijn meningen zijn feiten', Harm Ede Botje & Mischa Cohen, Atlas/Contact, 2020). Het boek loopt tot jongstleden augustus. In wezen ontwikkelt zijn partij FvD zich steeds meer tot een Nederlandse kopie van het ultra-rechtse Vlaams Belang. Die beweging wordt door de andere partijen in Vlaanderen al jaren achter een cordon sanitaire gehouden. Door zijn steeds radicalere opstelling werkt Baudet zichzelf en zijn beweging ook naar een toenemend isolement toe. Ietwat verstandiger partijleden verlieten de slinkende beweging eerder dit jaar. Volgens de auteurs is de radicalisering onder meer een gevolg van natuur en karakter van Baudet: dat van een zelfzuchtige en verwarde narcist met vluchtgedrag. Het moet allemaal op zijn manier, anders groeit het hem al snel boven het hoofd. Gelukkig maar.

     Overigens maakte FvD deze week de eerste tien namen bekend van de lijst voor de verkiezingen van maart 2021. Bekende namen. Follow the money onthult vandaag dat op de zesde plaats een fraude-bankier staat: Olaf Ephraim. Zo schiet de decompositie van de partij op.

Komende dinsdag opent er een snelteststraat in Gorcum aan de Krinkelwinkel 6 - 8. Die wordt gerund door een bedrijf dat Lead Healthcare heet en dat overal in Nederland van die teststraten opzet. Ze gebruiken sneltesten van Abbott of Roche en na een kwartier heb je de uitslag. De sneltesten Abbott Panbio en Roche assay die Lead Healthcare gebruikt, zijn geen PCR-testen (zoals de GGD'en gebruiken), maar antigeentesten die zijn gevalideerd door VWS en het RIVM. Ze hebben een laag risico op fout-negatieve uitslagen. De beste betrouwbaarheid hebben ze bij corona-achtige klachten korter dan 1 week, waarbij de viral load verhoogd is. Testen zonder klachten is zinloos. Is de test positief dan moet je meteen naar de GGD-teststraat voor een PCR-test ter bevestiging van de diagnose Covid-19. Zolang die uitslag er niet is blijf je thuis in quarantaine. Voor beide testen moet je tevoren reserveren. Voor de sneltest (kosten 120 euro voor je eigen rekening) op coronasnelteststraat.nl, voor de PCR-test meld je je bij je huisarts of de regionale GGD (zie hier). De laatste test is gratis. Alleen bij klachten!

Coronacijfers. Vandaag meldt het RIVM een flink lager aantal nieuwe besmettingen: 8740, 1079 minder dan gisteren. Opluchting dat ons voorlopig meer ellende bespaard lijkt te blijven. Maar...het is zondag en dan ligt het aantal altijd lager dan door de week. Er liggen nog wel 2493 mensen met een coronabesmetting in het ziekenhuis (gisteren: 2448), van wie 583 op de IC's (gisteren: 584). Het aantal coronadoden is 39 (gisteren 51). Reproductiegetal (1.16) en rioolwatermetingen niet gezakt. In Gorcum zijn er 21 nieuwe besmettingen; gisteren waren het er 11. Naar het begin van dit kwartaal

De toekomstige opzet van de acute zorg in Nederland. Uit: Houtskoolschets Acute Zorg, Ministerie van VWS, 3 juli 2020.

Maandag 02-11-2020

'Verdwijnen Eerste Hulp Beatriziekenhuis "slechte ontwikkeling". De kop in het streekkrantje Het Kontakt trekt mijn aandacht. Hè? Wat is er aan de hand? In een straal van 25 tot 30 kilometer in de omtrek is er immers helemaal geen andere SEH-post. De gemeenten Gorinchem en nu ook Vijheerenlanden hebben geprotesteerd. 'Gorcumse raadsleden zijn overvallen door dit nieuws', meldt AD Rivierenland. Het bericht is echter gebaseerd op een 'Houtskoolschets Acute Zorg' (PDF) van het VWS; een plan dat nog van de hand is van interim-minister Martin van Rijn en dat al deze zomer verscheen. Daarom had ik het ook niet opgemerkt, we waren weg met de boot.

     Het document telt 26 bladzijden drakerige en draderige taal, waarin onder meer een verschil wordt gemaakt tussen:

- acute zorg thuis,

- (nieuwe) integrale spoedposten (met een geïntegreerde huisartsenpost),

- spoedeisende hulp voor hoogcomplexe of levensbedreigende acute zorg en

- de huidige elf traumacentra.

Een gelaagde structuur die helemaal zo gek niet is (zie het schema hierboven). Voor de laatste twee functies komt ons ziekenhuis terecht niet in aanmerking, wel voor zo'n geïntegreerde spoedpost. Daar kan kan de patiënt terecht voor acute huisartsenzorg, acute geestelijke gezondheidszorg en een groot deel van de acute medisch-specialistische zorg. Eerlijk gezegd dacht ik dat het allang zo was geregeld bj het BZ en de schets levert mijns inziens voor Gorcum weinig nieuws op en nauwelijks de beloofde 'nieuwe inrichting van het zorglandschap'.

     De schets biedt daarnaast de instelling van Regionale zorgmeldkamers voor niet levensbedreigende acute zorgvragen. Dat lijkt me winst, een goede telefonische triage kan iets doen aan het feit dat iedereen in paniek altijd naar de SEH op het ziekenhuis snelt, ook als het helemaal niet nodig is.

     De capaciteit van de spoedpost in een regioziekenhuis zoals het onze moet wel voldoende goed blijven. We hebben immers geen hooggespecialiseerde kliniek in de directe omgeving. Onze post zal daarom 24/7 open moeten zijn en daar zul je at risk patiënten op zijn minst moeten stabiliseren voor ze op transport gaan. Als ze al vervoerd kunnen worden. Acute hartinfarcten zal men zelf moeten opvangen op de IC. Bovendien kan het nodig zijn om in minder complexe gevallen en als langer verblijf op de spoedpost niet gewenst is, een opname te doen op een acute zorgafdeling in het eigen ziekenhuis om de zaak verder uit te zoeken. Wat ik in de houtskoolschets niet tegenkom is de Spoedeisende Hulparts, een noodzakelijke functie voor een goede spoedpost. Voor zover ik weet heeft het BZ die.

     Overigens zie ik nergens dat ons ziekenhuis 'één van de 27 algemene ziekenhuizen is, die mogelijk zijn afdeling Spoedeisende Hulp zou verliezen', zoals Het Kontakt schrijft. Misschien staat het in een bijlage die ik niet heb? Als de protesterende gemeentes daarmee het verdwijnen van de hoogcomplexe acute zorg bedoelen, dan trekken ze een te grote broek aan. Die hadden we toch al niet.

We hebben een sombere, grijze maandag. Het is ongewoon warm, 20 graden Celsius, dus ongeveer 8 tot 9 graden warmer dan normaal om deze tijd. Een warmtefront. We doen apart wat boodschappen in de stad.

De tropische storm Eta is inmiddels omstreeks 9.00 uur UTC vandaag een orkaan geworden met aanhoudende 80 knopen wind. Hij beweegt zich naar de kusten van Honduras en Nicaragua, waar men zich voorbereid op regenstormen, overstromingen en landverschuivingen. Het is de 12e Atlantische orkaan in dit zeer actieve seizoen. Het recordseizoen 2005 had er 15.

Corona. Vandaag - maandagochtend - is het aantal nieuwe besmettingen 430 lager dan gisteren. Het RIVM meldt er 8.306, bij 2493 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2448), van wie 583 op de IC's (gisteren: 584) liggen. Er zijn 29 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 39. Verdere daling dus, maar toch is er kans dat het kabinet wil dat het sneller gaat en de maatregelen aanscherpt. Ik ben blij dat ik die beslissing niet hoef te nemen. Op vele plekken in het land stijgen de besmettingen wel, zoals bij ons in Gorcum: vandaag 32 (gisteren 21). Het reproductiecijfer (1,16) en de rioolwatermetingen zijn nog steeds te hoog. Morgen om 19.00 is er weer een persconferentie. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 03-11-2020

Tussen corona, Trumps mogelijke herverkiezing en de Brexit schuilt ergens het opwarmende klimaat, dat onvermijdelijk verder opwarmt en op termijn een veelvoud aan slachtoffers zal maken dan deze drie bij elkaar. De update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, toont over oktober een plus van 0,54 graad Celsius ten opzichte van het gemiddelde over de periode 1981 - 2010. De lineaire opwarmingstrend vanaf 1979 blijft onveranderd doorgaan met iedere tien jaar +0,14 graden (boven zee +0,12 en boven land +0,18 graden, ieder decennium weer).

Orkaan Eta remde gisteren voor de kust van Midden Amerika wat af en groeide snel door tot een categorie 4 orkaan rond 21.00 uur UTC. Vandaag treft hij de kust.  Door de hoge windsnelheden, tot ruim boven 200 kilometer per uur, worden daken van huizen getrokken, waaien er bomen omver, worden stroomkabels vernield en zijn er overstromingen door de zware regenval. Gisteren zijn er al duizenden families geëvacueerd die aan de kust wonen. Eta is de 5e zware orkaan van dit orkaanseizoen. Het record-seizoen 2005 had er 7. Het is zeldzaam dat nog in november een categorie 4 orkaan een landfall maakt. Nicaragua ligt niet vaak op de route van orkanen.

De hele ochtend en een deel van de middag is het zonnig en met 12 graden lang niet zo warm meer als gisteren. Dat was met 20 graden de warmste 2e november ooit gemeten. We rijden samen naar de sportschool en vanmiddag krijgt Anna een vriendin op bezoek. Soms vind je op de sociale media echte humor. Deze kwam vandaag langs op Whatsapp:

'Hallo vrienden, het is me gelukt om via via alvast ingeënt te worden met het Russische vaccin tegen COVID-19. En tegen degənen diə bang xijn dat het bijwərkingən heəft kan ik zeggən: Ik həв het geproвееяd en kan met een gеняust hart zеббeи dat er бeən efectoski secundarioski и меня зовут Лопес Обрадор, и я коррумпирован и лжец и почему я даю чистые прямые награды.'

Corona. Verdere daling. Tot vanochtend tien uur waren er bij het RIVM 529 nieuwe besmettingen minder dan gisteren gemeld. Het zijn er vandaag 7776. Voor het eerst sinds augustus nam het percentage positieve tests ook af. Het aantal coronadoden stijgt  dramatisch: Er zijn 113 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 29. Er sterven meer mannen dan vrouwen aan Covid-19. In de leeftijdsgroep 55-64 jaar, is de sterfte licht hoger dan normaal, meer verhoogd in de leeftijdsgroep 65 – 74 jaar en sterk verhoogd in de leeftijdsgroep 75 jaar en ouder. Ook in de ziekenhuizen gaat het minder goed. In totaal liggen er nu 2653 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2545), van wie 609 op de IC's (gisteren: 587). Het reproductiecijfer is (14 dagen geleden) een fractie gezakt naar 1,11, de rioolwatermetingen zijn niet bekend. In Gorcum waren er 27 nieuwe besmettingen (gisteren 33).

     Uit onderzoek van 37 procent van de nieuwe besmettingen door het RIVM blijkt dat ruim meer dan de helft (56,5%) ervan thuis plaatsvindt. Daarna volgt bezoek van familie of vrienden (20,6 procent), en dan de besmettingen op het werk (14,5 procent). Slechts 1,3 procent is bij vrijetijdsbesteding zoals bezoek aan een sportschool.

     Vanmiddag zal het kabinet de knoop doorhakken: wel/niet strengere maatregelen. Dat wordt om 19 uur op een nieuwe persconferentie bekend gemaakt. Het lijkt me een moeilijke afweging. De daling in ons land is niet uniform; er zijn regio's zoals Rotterdam, Twente en onze eigen regio Zuid-Holland Zuid, waar de besmettingen nog sterk stijgen (althans in Dordrecht). De crux is daarnaast hoe de te zware druk op de ziekenhuizen zo snel mogelijk te laten afnemen.

Deze dag (en de dagen die volgen) zijn voor de hele wereld van groot belang. Om 13.00 uur onze tijd gingen aan de Amerikaanse oostkust de eerste stembureaus open. Vooraf hield Trump de vijf grootste verkiezingsbijeenkomsten tot nu. Ondanks de corona-pandemie droegen de meeste mensen geen mondkapjes en hielden geen afstand. Iemand becijferde dat die bijeenkomsten alleen al 30.000 nieuwe coronabesmettingen zullen opleveren. Alle peilingen in de afgelopen dagen lieten wederom zien dat Joe Biden in alle cruciale staten een voorsprong heeft. Vanaf 23.30 uur vanavond ga ik de uitslagen live volgen op NPO1. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 04-11-2020

Historische tijden leiden tot slaaptekort. Vannacht keek ik tot in de ochtend naar de live uitzending op NPO1 met de uitslagen van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Af en toe viel ik even in slaap op de bank, want er kwam langere tijd weinig nieuws. De trage stroom van uitslagen stokte vanaf een uur of zes bij een stand van 209 kiesmannen voor Biden en 120 voor Trump. Je kon nog niks over de einduitslag zeggen, de winnaar heeft 270 kiesmannen nodig, maar het leek of Biden zou winnen. Voorlopig zouden er niet meer nieuwe resultaten komen, dus ging ik om half zeven naar bed.

     Vanmorgen begint een zonnige herfstdag. Ik ben juist op tijd wakker om vol afgrijzen de toespraak van Trump te zien. 'Eigenlijk hebben we deze verkiezingen al gewonnen', zegt hij, leunend over een spreekgestoelte met die hese, lijzige stem van hem. Hij claimt dat die hem 'door fraude' onthouden zou worden, en verklaart het tellen van de vele miljoenen resterende stemmen te laten staken via het hooggerechtshof. Op dat tijdstip heeft Biden 223 kiesmannen achter zich en Trump 213. Biden pleitte even eerder voor afwachten. 'Het is pas voorbij als elke stem is geteld', zei hij.

Een record-aantal kiezers - naar verluidt tweederde - had vanwege corona per post of tevoren bij een stembureau een stem ingeleverd. Het stoppen van het tijdrovende tellen van die stemmen zal Trump niet lukken, is de inschatting, omdat datzelfde hof al eerder het tellen van geldige poststemmen na de verkiezingsdag in de swingstate Pennsylavania goedkeurde. Maar de president kon zich niet bedwingen; de meerderheid van de poststemmen zijn immers van Democraten. Het campagneteam van de Democratische kandidaat Biden heeft zijn juridische teams al klaarstaan. Met het openlijk speculeren over verkiezingsfraude en een stap naar het Hooggerechtshof gooit president Trump 'een lucifer in een al licht ontvlambare situatie'. Dat zei journalist Chris Wallace van Fox News, het tv-netwerk dat goede banden onderhoudt met Trump. De Volkskrant zet uiteen dat de president twee sluiproutes heeft om Het Witte Huis te behouden: een juridische en een politieke. De laatste is via de benoeming van eigen kiesmannen door Republikeinse staten.

     Ik voel me enorm onrustig van binnen. De democratie in Amerika is ernstig in gevaar. Met een schok realiseer ik me dat het land onder Trump gaandeweg steeds meer op autarkieën als China en Rusland gaat lijken en dat de robuustheid van de westelijke vrijheden op het spel staat. Een weinig opgemerkt feit is dat juist vandaag de VS, een jaar na de aankondiging door Trump, de VS formeel uit de Parijse klimaatakkoorden stapt. Het zou kunnen dat deze weken van groter historische betekenis zijn dan de val van de Sovjet-Unie in het begin van de jaren 90.

     Ondertussen heeft Biden 238 kiesmannen, meer dan Hilary Clinton in 2016; Trump blijft staan op 213. Van zeven staten, goed voor 87 kiesmannen, is de uitslag niet bekend. Vanaf nu zijn alle ogen gericht op de swingstates Wisconsin, Pennsylvania en Michigan, net als in 2016. In Wisconsin kruipt Biden langzaam naar Trump toe. Volgens sommige analisten heeft Biden er zelfs al een voorsprong van 20.000 stemmen. In Nevada (6 kiesmannen) is het verschil tussen Biden en Trump nihil. Men heeft daar 86 procent van de stemmen geteld en stopt er nu mee. Waarom is me niet duidelijk. Donderdagochtend zou men weer gaan tellen. Als Biden wint in Wisconsin en Nevada, dan heeft hij alleen óf Pennsylvania óf Michigan nodig voor de zege. In Michigan slinkt de aanvankelijke voorsprong van Trump allengs; het verschil is nu volgens persbureau AP slechts 5000 stemmen. In Wisconsin loopt Biden uit naar +0,17 procentpunt (21.000 stemmen). Mocht Biden uiteindelijk winnen, dan vindt hij helaas een vijandige Republikeinse meerderheid in de senaat op zijn pad en een rechts hooggerechtshof.

Ik sluit dit blog om 16.00 uur af. Er gloort hoop. Volgens Fox News, de tv-zender die Trump steunt en die vanmorgen vroeg toch als eerste Biden aanwees als winnaar in Arizona, heeft Biden nu een 70% kans op Nevada, een 93% kans op Wisconsin en een 95% kans op Michigan. Daarmee zou hij op de vereiste 270 kiesmannen komen en de verkiezingen winnen (zie hieronder):

Door alle ophef zou je haast vergeten dat er vanaf vanavond 22.00 uur strengere coronamaatregelen gelden. Niet dat het voor ons verschil uitmaakte. Zo mogen we individueel naar de sportschool blijven gaan. Er waren tevoren ernstige meningsverschillen in het kabinet, zo meldt de NOS. Minister De Jonge wilde, mede op advies van het OMT, ook een deel van de scholen sluiten. Dat gebeurt dus niet.

     De getroffen organisaties noemen de maatregelen 'onbegrijpelijk' en spreken van 'een knockdown'. Dat je maar met twee personen de straat op mag, roept veel vragen op. 'Ik verwacht grote problemen bij de handhaving hiervan', zegt Ruud Kuin van de Nederlandse BOA Bond. 'Als je als stel op straat een bekende tegenkomt, mag je daar dus geen praatje mee maken. Ik verwacht dat daar veel onbegrip en agressie over zal ontstaan.'

     Er dreigen extra maatregelen voor de regio's waar de coronabesmettingen nog steeds sterk stijgen, zoals Rotterdam-Rijnmond, Twente en onze eigen regio Zuid-Holland Zuid. Dat komt vooral door de voortgaande stijgingen in Dordrecht. het kan gaan om sluiting van scholen en detailhandel en een avondklok. De burgemeester van Dordrecht vindt die extra maatregelen voorlopig nog niet nodig.

's Middags haal ik de gemiste slaapuren in. Buiten zon en stapelwolken. Een mooie dag waarop we niet buiten komen. Het aantal nieuwe coronabesmettingen daalt verder vandaag met 112 tot 7657. Er liggen 2572 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2653), van wie 612 op de IC's (gisteren: 609). Het aantal coronadoden is 106 (gisteren 113). Het landelijk reproductiecijfer blijft 1,11 maar de rioolwatermetingen (die een recenter beeld geven) nemen sterk af. In onze veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid neemt het aantal besmettingen af. Ook in Gorcum zijn er minder: 22 (gisteren 27). Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 05-11-2020

De bomen op het Eind verloren in de afgelopen week al hun bladeren. Nu kijken we weer een halfjaar tegen de kale takken aan. De dagen met veel wind en de laatste nachten met vorst voltooiden de bladval. Dorre bladeren verzamelen zich in de hoek op de trappen naar de haven voor ons huis. De ochtend is zonnig en knisperfris. We gaan naar de sportschool voor een uurtje trainen.

     Maar het allereerste wat ik na het opstaan vanochtend doe is snel kijken of er nog nieuwe uitslagen in de VS zijn. De zege van Biden lijkt minder zeker dan gisteravond. Hij won weliswaar in de staten Wisconsin en Michigan en zou nu op 264 kiesmannen kunnen rekenen, en Trump staat op 214, maar voor de resterende 4 moet Biden nog één staat winnen en dat is geen gelopen race. Trump slaat wild om zich heen. Hij eist bij de rechter dat Georgia, Michigan en Pennsylvania stoppen met tellen. Er komt voorlopig geen uitslag uit Nevada, waar Biden een voorsprong heeft. Daar gaat Trump ook naar de rechter. Het is ongelooflijk spannend.

Voor dit jaar voorspelt de Europese Commissie in een nieuwe raming een economische krimp in de eurozône van 7,8 procent (voor de hele EU: 7,4 procent), de zwaarste recessie in de geschiedenis van de EU. Met een daling van 5,6 procent zit ons land met Duitsland onder dat gemiddelde. De werkeloosheid stijgt minder dan je mocht verwachten bij zo'n diepe recessie; dat komt door de overheidssteun die de landen aan het bedrijfsleven geven. Men raamt de gemiddelde werkloosheid in de eurozone dit jaar op 8,3 procent en volgend jaar op 9,4 procent. Tijdens de eurocrisis was het hoger: ruim 11 procent.

Middag. We rijden naar de wijk Zandvoort in het noorden van Gorcum om het huis van Nikita & Denzel te komen bewonderen. De dochter van Barbara zit er met haar vriend al een paar weken in. In een paar maanden tijd was er een uittocht bij de oudste dochter van Anna. In september trok de oudste kleinzoon al met zijn vriendin het huis uit en nu volgt dus Nikita. Ze is in opleiding tot verloskundige, maar vanwege corona is het niet gemakkelijk om een stageplaats in een verloskundige praktijk te vinden. (Wie weet er een?). Nu is bij Barbara & Michel alleen Esri (15) nog over. We krijgen een rondleiding in het nieuwe huis en drinken thee. Eigenlijk is het gezelschap niet geheel in overeenstemming met de coronaregels, vrees ik (foto hier).

Geen nieuws over de nachtmerrie-verkiezingen in Amerika. Corona. Goed nieuws. Het aantal nieuwe besmettingen blijft dalen. Bij het RIVM werden tot 10.00 uur vanmorgen 6996 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 650 minder dan gisteren. Het is de zesde dag op rij dat het aantal coronabesmettingen daalt. Ziekenhuisopnames en op de IC's dalen ook wat. Er zijn 87 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren werden nog 106 doden gemeld. Ook in Gorcum dalen de nieuwe besmettingen. Vandaag waren er 12, gisteren nog 22. Naar het begin van dit kwartaal

Herfstdag. Wie goed kijkt ziet Anna met een vriendin voor ons raam.

Vrijdag 06-11-2020

Het is een vredige herfstdag met veel zon. We halen onze weekendboodschappen in twee aparte shifts binnen. Eerst gaat Anna naar de Spar en vervolgens loop ik naar de groenteboer en de poelier. Vanavond kipschnitzels, morgen spare-ribs. In de binnenstad is het niet druk en mijn indruk is dat de mensen op straat beter rechts houden. In de winkels draag ik een mondkapje, in de straten niet. Lijkt me overbodig. Klusje: de installatie van een Axa Digitale deurspion en de voordeur van ons appartement. Het viel niet mee, want het gaatje van het niet-digitale spionnetje moet eerst wijder gemaakt. Met de vijl. Na nog meer geploeter - de camera moet wel recht staan - kun je prima zien wie aanbelt (foto hier). Met het oude spionnetje was het beeld erg klein. Niet dat we ooit problemen aan de voordeur hebben gehad, maar wat niet is kan komen en bovendien verveelde ik me dus een karweitje was welkom. Dat geldt voor heel veel mensen in het land, reden waarom de bouwmarkten goed floreren in coronatijd.

Vandaag ziet het ernaar uit dat Joe Biden de volgende president van de VS zal worden. Hij haalde Trump in de staten Georgia en Pennsylvania in, maar zijn voorsprong in Arizona nam af. De stand in kiesmannen is dus 253 - 214 (zonder Arizona). Alleen al aan een zege in Pennsylvania (20 kiesmannen) heeft hij genoeg. Maar zijn overwinning is wel heel nipt. Zie de tussenstand hieronder. Het zal leiden tot hertellingen en eindeloze rechtszaken door Trump. Dus weken van onduidelijkheid. het campagneteam van Trump heeft al een ‘hotline’ aangekondigd waar bellers fraude kunnen melden.

Trump hield vannacht (onze tijd) een uiterst verongelijkte toespraak met zoveel onwaarheden, dat diverse televisiezenders de uitzending afbraken. Dat waren MSNBC, CBS, ABC en CNBC. Dat is ongekend en wat mij betreft onjuist. CNN en Fox zonden de toespraak wel uit. Hij beweerde onder meer dat het stemmen per post een "corrupt systeem" is. Daar is geen enkel bewijs voor. Het stemmen per post is ook bij eerdere verkiezingen gebruikt en verkiezingsfraude komt zeer zelden voor in de VS. Hij loog ook dat Republikeinse waarnemers toegang waren geweigerd bij de stembureaus in door Democraten bestuurde steden als Philadelphia en Detroit. Gracieus en sportief verliezen kan deze president niet. Presidenten die hun tweede termijn verliezen staan als 'mislukt' bekend in de VS.

     De beide oudste zoons van Trump, Eric en Donald junior, uitten donderdagnacht op Twitter dreigende taal. 'Het beste voor de toekomst van Amerika is dat Donald Trump een totale oorlog begint over deze verkiezingen', schreef Donald junior. 'Om de fraude, het bedrog, de dode en verhuisde kiezers, te onthullen. Het duurt veel te lang'. Twitter schermt het bericht van Trumps oudste zoon af.

     Ondertussen verlaten Republikeinen als ratten het zinkende schip. Dat irriteerde Trumps andere zoon Eric. Hij tweette: 'Waar zijn de Republikeinen? Toon wat ruggengraat en vecht tegen deze fraude. Onze kiezers zullen nooit vergeten wat voor schapen jullie zijn.'

Corona. Vandaag meldt het RIVM een toename van het aantal nieuwe besmettingen: 7272 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 288 meer dan gisteren. De bezetting in ziekenhuizen daalde wel: er lagen 2445 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2512), van wie 603 op de IC's (gisteren: 607). De aantallen coronadoden stegen wel: er werden 118 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren werden nog 87 doden gemeld. In Gorcum stegen het aantal nieuwe besmettingen weer: van 12 (gisteren) naar 22 vandaag. Maar mensen in regio's als Rotterdam Rijnmond, Zuid-Holland-Zuid (waar Gorcum in ligt) en Twente hoeven zich nog even geen zorgen te maken, zegt minister Grapperhaus na afloop van de vrijdagse kabinetsvergadering. Dus geen avondklok. Naar het begin van dit kwartaal

De opgaande zon schijnt in mijn studeerkamer binnen.

Zaterdag 07-11-2020

Nog steeds wacht de wereld op de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Joe Biden heeft nog steeds de beste kansen op een zege, maar het is duidelijk dat als hij wint, de VS en de wereld nog niet van het Trumpisme af zullen zijn. Om zijn beleid uit te kunnen voeren heeft Biden de steun van de senaat nodig, en die strijd is zojuist onbeslist geëindigd in de staat Georgia. Daar is in januari een tweede ronde nodig voor twee zetels die de doorslag kunnen geven. Zonder een Democratische Senaatsmeerderheid zal Biden, wanneer hij tot president verkozen is nauwelijks iets van zijn ambitieuze plannen – een nieuw belastingplan, een nieuw klimaatplan, een hervorming van de gezondheidszorg, door uitbreiding van Obamacare – kunnen verwezenlijken. De Republikeinse Senaatsmeerderheid onder leiding van Mitch McConnell maakte al eerder duidelijk alle Democratische wetsvoorstellen te zullen blokkeren. Dat ze daarmee het land lamleggen, kan die partij niet schelen. Niemand zal profiteren van die blokkade behalve China en Rusland. Het is de onvruchtbaarheid van wat we vroeger 'het conflictmodel' noemden. De VS blijft voorlopig in de campagnemodus. In januari die tweede ronde in Georgia winnen is essentieel voor Biden.

Ook vandaag hebben we weer een mooie herfstdag. De zon valt 's ochtends met bijna horizontale stralen door de ramen van de serre mijn studeerkamer binnen (foto hierboven). Om een of andere reden is dat een beeld dat me gerust stelt. De zon gaat op, wat er in de wereld ook gebeurt. In de haven is een viswedstrijd. Uren later vangt iemand een snoek van een meter lengte, maar dat is na het einde van de wedstrijd. Hij meet hem op, maakt foto's en gooit hem weer terug. Op straat en op de sluis is het druk, dus we blijven maar liever binnen. Pas later in de middag zullen we even langs Tessa lopen om haar te feliciteren met haar 39e verjaardag. Op dat tijdstip zijn er geen andere mensen.

Komen we nog wel af van de verdomde coronavirus? In Denemarken ruimt men in hoog tempo alle nertsenkwekerijen op, omdat er een nieuwe, agressievere virusvariant werd vastgesteld. Mogelijk beschermen de vaccins die nu getest worden er niet tegen. Ook worden onder meer in ons land steeds meer mensen voor de tweede keer ziek van het virus. Virologen zijn er intussen wel van overtuigd dat herinfecties geen uitzonderingen zijn. Het zou kunnen gaan om antibody mediated enhancement, waarbij juist de verworven antistoffen tegen het virus ervoor zorgen dat de infectie ernstiger verloopt.

Het is ochtend in de VS. Trump weet van geen ophouden en hervat zijn wilde beschuldigingen over fraude bij het tellen van de stemmen:

Hij geeft daar geen enkel bewijs van. Factcheckers draaien overuren om alle uit de duim gezogen aantijgingen van stemfraude te weerleggen. In het artikel waar ik naar verwijs staan veel voorbeelden. En als Trumpisten geen bewijs kunnen vinden, dan fabriceren ze er zelf. Twee mannen werden donderdag opgepakt bij een tellocatie in Philadelphia. Hun auto lag vol nepstembiljetten en er lag er een semiautomatisch geweer met ammunitie in hun auto. Op hun auto zaten stickers van de website van complotdenkers QAnon. Zie hier die van QAnon Nederland om een indruk te krijgen van het allooi.

De WHO meldt een record in het aantal besmettingen wereldwijd. Er werden in 24 uur 251,932 nieuwe besmettingen geregistreerd. Het vorige record was op 31 oktober. Wereldwijd stierven sinds de uitbraak van het coronavirus meer dan 1,235 miljoen mensen, de meeste in de Verenigde Staten (236.000), Brazilië (162.000) en India (125.500). In Nederland zijn tot nu tot 7954 geregistreerde coronadoden.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6689 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 578 minder dan gisteren. In totaal liggen er nu 2384 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2445), van wie 602 op de IC's (gisteren: 603). Er werden 73 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 118. In Gorcum waren er 9 nieuwe besmettingen (gisteren nog 22). Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 08-11-2020

Over de nederlaag van Trump passeren op de sociale media veel opgeluchte en blije berichten. Nature heeft een artikel met de kop 'Scientists relieved as Joe Biden wins tight US presidential election'. 'Our long national nightmare is over', zegt een wetenschapper. Ook in ons land is vreugde. Tot de leukste tweets horen 'Verliezen van een man die je maanden Sleepy Joe hebt genoemd' (Tom-Jan Meeus) en 'Bonus' van Bas Heijne, die blij is dat die vervelende VS-ambassadeur Pete Hoekstra nu ook moet vertrekken.

     Over het onvermogen van Trump op een sportieve en gracieuze manier te verliezen, sprak ik al. Hij denkt dat hij nog niet verloren heeft. Volgens hem is er massaal gefraudeerd en hij gaat allerlei rechtszaken voeren. Helaas voor hem zijn geen aanwijzingen voor grootschalige stembusfraude. Vanuit de hele wereld feliciteren staatshoofden de nieuwe president elect. Dat deed ook Rutte. Maar er kwamen tot dusver geen officiële gelukwensen uit Rusland, China en Saoedie-Arabië en ook niet van de Braziliaanse president Bolsonaro.

     Trumps organisatie had een speciale fraudelijn ingesteld, maar daar reageren vooral grappenmakers op.

Orkaan Eta trof Nicaragua en Honduras met verwoestende kracht als categorie 4 orkaan. Er vielen minstens 218 doden. Vooral Honduras werd zwaar getroffen door overstromingen en aardverschuivingen vanwege de enorme regenval. De orkaan zakte af tot een tropische storm en draaide naar het noordwesten, waar hij opnieuw aan kracht won. Vandaag trok hij dwars over Cuba en is nu op weg naar de zuidpunt van Florida. De storm maakt daar opnieuw een slinger, dit keer naar het oosten en kan boven het warme water (nog 30 graden) van de Golf van Mexico zich weer versterken. Zie hieronder.

's Ochtends gaat de zon op als gisteren: met horizontale banen licht die in mijn studeerkamer vallen. Later komt er bewolking. Talrijke Gorcummers lopen over het Eind en de sluis. Lezen: 'Oorlogsverhalen' van Irak-veteraan en schrijver Phil Klay (Ned.vert. Lebowski, 2014). Goed boek.

Corona. Verdere daling; het is het laagste aantal besmettingen in een maand (maar het is weekend). Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5703 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 974 minder dan gisteren werden gemeld. Ook daling in de zorg. Er liggen nu 2295 mensen met corona in de ziekenhuizen (gisteren: 2384), van wie 598 op de IC's (gisteren: 602).Er werden 44 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren nog 73. Het reproductiegetal is nog steeds boven 1 (1,11) en na een aanvankelijke daling blijven de rioolwatermetingen stabiel. In Gorcum stegen de nieuwe besmettingen naar 16 (gisteren 9).

     Er is een tekort aan legpuzzles. Daarvan werden er tweemaal zoveel verkocht als anders. 'Het is alle hens aan dek', zegt producent Ravensburger tegen persbureau ANP. Het ligt niet aan ons; ondanks het Covid-isolement puzzelen we nooit.

Andere zoönoses. Half oktober werd een eerste besmetting met het Westnijlvirus vastgesteld in Nederland, bij een man die het vermoedelijk ook in de buurt van Utrecht had opgelopen. Het virus komt voor bij vogels en wordt overgebracht door muggen. Door de opwarming van het klimaat rukt het op vanuit Afrika. In augustus werd het virus voor het eerst in Nederland gevonden, bij een grasmus in een natuurgebied bij Haarzuilens. Nu blijken er in de regio Utrecht nog eens vijf mensen te zijn besmet met het westnijlvirus. Dat blijkt uit cijfers van het ECDC, het Europees Centrum voor ziektepreventie- en bestrijding. Het virus kan overigens niet van mens op mens doorgegeven worden. Daar is een mug voor nodig. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 09-11-2020

Orkaan Eta trok in de afgelopen 24 uur als tropische storm dwars over het eiland Cuba. De bevolking was goed voorbereid; 8000 mensen brachten de nacht door in evacuatiecentra en de storm veroorzaakte weinig schade. Nu bevindt hij zich even te westen van de zuidpunt van Florida, waar het warme zeewater hem morgen voor de tweede keer tot orkaankracht zal versterken. Zijn grillige baan zal hem over een aantal dagen weer aan land voeren bij de panhandle van Florida. Is het zeer actieve orkaanseizoen 2020 daarmee afgelopen? Mogelijk. Maar in het centrum van de noordelijke Atlantische oceaan ontwikkelt zich weer een depressiekern met een kans van 50 procent op cycloonformatie (zie hierboven). Als dat een storm gaat worden, dan zal 2020 het record van seizoen 2005 breken.

We hebben een zachte herfstdag met flink wat zon. Het is officieel de warmste 9e november ooit gemeten door het KNMI. In De Bilt werd het 16,7 graden Celsius. Het is alweer het twaalfde datum-warmterecord in De Bilt van dit jaar en er staat geen enkel kouderecord tegenover. Anna vertoont een verbazingwekkende activiteit. Ze lapt alle ramen en maakt onze kamers schoon. Daarna slaat ze aan het kokkerellen; iets met pompoen in de oven. Meestal is het een voorbode van een migraine-aanval. We wachten af. Ik begin eindelijk 'Novacene' (Allen Lane, 2019) te lezen, het laatste boek van de meer dan honderdjarige James Lovelock. Ik kocht het boek vorig jaar zomer toen we met de boot in Leeuwarden lagen. Lovelock is onder meer de bedenker van de Gaia-hypothese, waarin onze aarde functioneert als een uiterst complex, zelfregulerend superorganisme, dat door tomeloze groei en activiteit van de mens ontregeld raakt. Ik was er altijd tamelijk sceptisch over, maar vind hem in elk geval geen zweverig figuur.

Goed nieuws van het coronafront. Er zijn vandaag bijna duizend besmettingen minder dan gisteren. Het waren er vanmorgen 4709; 987 minder. De kentering is duidelijk. De ziekenhuisopnames stijgen wel. Er liggen nu 2317 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2295), van wie 600 op de IC's (gisteren: 598). Het dodental daalde licht. Er werden 40 overleden Covid-patiënten gemeld bij het RIVM. Gisteren waren het er nog 44. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (gisteren 16).

     Er komen voorlopig waarschijnlijk geen regionale maatregelen, dus ook niet de veelbesproken avondklok. Wel komt er met de jaarwisseling een algemeen vuurwerkverbod om de ziekenhuizen te ontzien. De handelaren hadden al ingeslagen; er is is 60 - 70 miljoen euro beschikbaar om ze te compenseren. Dat zal een knal geven.

     Farmaceut Pfizer meldt dat zijn coronavaccin voor 90 procent effectief is bevonden. Er werden geen noemenswaardige bijwerkingen gerapporteerd. Na het bericht schoten wereldwijd de aandelenbeurzen omhoog. Ons land had bij het Amerikaanse Pfizer al voor volgend jaar 11,7 miljoen vaccins besteld. Naar het begin van dit kwartaal

Hans Veen, 1948 - 2020

Dinsdag 10-11-2020

Gisteravond - ik had net mijn dagelijkse blogpost afgesloten - schoot er op mijn scherm een bericht voorbij: Hans Veen is overleden. Wat is dat jammer! Gorcummer, musicus en kunstschilder. Een veelzijdige en intens aardige man met het gezicht van een treurige clown, en ook een rare complotdenker, een christen en een rechtse populist in hart en nieren. Hij geloofde niet in corona en niet in de opwarming van het klimaat. We waren het al jaren volledig met elkaar oneens, maar altijd bleef de persoonlijke waardering bestaan. Waar zat hem dat in? In iets dat belangrijker was dan standpunten.

     Ik herinner me dat ik een keer op een zondagmiddag begin 2014 met mijn zoon Rommert op zijn Akoestisch Open Podium was in Café De Keizer. Rommert trad daar op met zijn gitaar (lees hier). 'Hij speelt er aardig op los', zei Hans. Bij die gelegenheid leerden Hans en ik elkaar kennen. Hij trad vaak op het Hippiefestival op en zong daar een keer op onvergetelijke wijze een paar songs van Tim Hardin op een wijze die me het gevoel gaf dat hij het speciaal voor mij deed. Dat was in juli 2016; ik heb het hier beschreven.

     Ik heb zin om te vloeken, zo graag mocht ik hem. Maar wat waren we het altijd grondig oneens! Ergens afgelopen winter troffen we elkaar nog bij Boekhandel De Mandarijn. Ik stond net in mijn handen met het boek 'Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering' van Bart Verheggen. Dat bestond voor hem niet. In een impuls gaf ik hem het boek cadeau. 'Ga het eens lezen'. Hij grijnsde maar nam het aan. Een dag later gaf hij me 'Tegen Onzin' van Syp Wynia. Ik geef toe dat ik dat boek nog moet lezen en ik denk niet dat hijzelf Bart Verheggen nog las. De afgelopen week viel me op dat er al een tijdlang niets meer van hem op Facebook verscheen. En nu melden zijn vrienden dat hij overleden is. Rust zacht, vriend, verdomme!

In Gorcum en omgeving zijn mensen een petitie gestart waarin ze eisen dat de Spoedeisende Hulp in het Beatrixziekenhuis behouden blijft. De petitie is al ruim 15.000 keer ondertekend en werd uitgebracht naar aanleiding van publicaties in AD Rivierenland en de lokale kranten. Ook mevrouw onze burgemeester stuurde een brandbrief naar Den Haag. Dat leek me voorbarig. Ik schreef een week geleden al dat ik twijfelde aan de realiteit van die sluitingsplannen. Nu komt het ziekenhuis ook zelf met een dementi op Facebook. 'De spoedzorg zal niet zomaar verdwijnen uit Gorinchem. Er is géén sprake van een voornemen om de Spoedeisende Hulp in het Beatrixziekenhuis te sluiten.' Wat ik al zei. Maar het is goed dat de mensen bereid bleken ervoor op te komen.

Opnieuw is het een verbazend zachte herfstdag, aanvankelijk met wat motregen maar al gauw met zon en wolken. We gaan samen sporten en als dat gedaan is, voelt het buiten als een lentedag. Anna heeft een lichte migraine, die redelijk draaglijk is. We blijven binnen.

     Op de sociale media treuren veel stadgenoten over de onverwachte dood van zanger/kunstschilder Hans Veen. Geruchten circuleren als zou hij gestorven zijn aan Covid-19. Geen idee of dat waar is. Het zou een bijzonder wrede ironie zijn, want hij geloofde er helemaal niet in.

Inderdaad heeft de depressiekern in de noordelijke Atlantische Oceaan zich tot een subtropische storm ontwikkeld, de 29e dit jaar, die de naam Theta kreeg. Daarmee werd het record uit 2005 (28 tropische en subtropische stormen) verbroken. Wetenschappers spreken van 'een super-actief orkaanseizoen'. Theta bevindt zich nu een kleine 1000 zeemijlen ten zuidwesten van de Azoren en beweegt zich in de richting van Gibraltar.

De coronacijfers zijn ook vandaag bemoedigend al zakken ze niet veel. Bij het RIVM werden 4695 nieuwe coronabesmettingen gemeld; 6 minder dan gisteren. Er liggen nu 2295 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2317), van wie 598 op de IC's (gisteren: 600). Het aantal coronadoden liep de laatste 24 uur sterk op naar 98, 58 meer dan gisteren. In Gorcum hadden we 8 nieuwe besmettingen. Gisteren waren het er 12.

     Belangrijk: voor het eerst sinds midden augustus is het reproductiegetal onder de 1: 0,91 (op 23 oktober). De hele set van coronamaatregelen blijkt dus te werken. De kans op een avondklok in onze regio is van de baan, zegt minister De Jonge. Hij verwacht dat bioscopen, musea en bibliotheken volgende week weer open kunnen. De horeca blijft dicht tot half december. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 11-11-2020

Wat is er in vredesnaam in Washington aan de hand? Je moet je toch niet voorstellen dat er in het land, dat meer dan een halve eeuw de democratische wereld heeft geleid, zoiets als een staatsgreep plaats vindt? Toch komen er steeds meer geruchten los. Trump heeft zich de afgelopen dagen aanvankelijk (voor zijn doen) tamelijk rustig gehouden, maar hij ontsloeg wel zijn minister van defensie Mark Esper. Die verzette zich de afgelopen zomer tegen de inzet van militairen tegen antiracisme-demonstraten.De defensietop zou gekant zijn tegen een overhaast vertrek voor de kerstdagen van de resterende Amerikaanse troepen uit Afghanistan, terwijl er nog geen akkoord is met de Taliban. Daarmee zou Trump een verkiezingsbelofte uit 2016 nakomen, maar in feite zou het de uitlevering van het land aan de radicale Islam betekenen. Uit protest tegen dat ontslag van Esper vertrokken gisteren drie topfunctionarissen in het Pentagon uit hun ambt. Het zijn de hoogste figuren op het terrein van inlichtingen-en beleidszaken. Zij werden door Trump snel vervangen door ‘ja-knikkers’ die alles doen wat hij zegt. Eén van de nieuwkomers is Anthony Tata, een complotdenker die Obama eens een ‘terroristenleider’ heeft genoemd.

     Republikeinen proberen vandaag te voorkomen dat Trump nu de CIA-bazin Gina Haspel ontslaat, terwijl ook FBI-directeur Christopher Wray naar het oordeel van Trump het veld moet ruimen. Al eerder vertrok Richard Pilger, de belangrijkste openbaar aanklager van de Amerikaanse Justitie op het gebied van verkiezingsfraude. Hij diende  zijn ontslag in uit protest tegen de toestemming die minister van Justitie William Barr gaf voor onderzoek naar Donald Trumps nog altijd onbewezen fraudeclaims. Op dit moment is de Amerikaanse president alleen nog omringd door lakeien.

     Ik weet het niet. Je kunt het je niet voorstellen. Wie wel? Ik vrees dat de verslagen president niet bereid is zich als een 'lame duck' te gedragen. Hij weigert het transitieteam van Joe Biden de gebruikelijke toegang en zei herhaalde malen dat hij in functie zal blijven voor een tweede termijn - en zelfs daarna. 'My authority is total', zei hij deze zomer. Ook de Amerikaanse politiek analyticus Timothy Snyder verwoordt in een Tweetdraad de mogelijke dreiging van een sluipende coup d'etat door Trump. 'The mechanism to undo democracy is usually a fake emergency, a claim that internal enemies have done something outrageous'. Trump zou zo'n noodtoestand kunnen creëren met de March for Trump die hij voor aanstaande zaterdag uitriep (zie hierboven). Die kan mede door Trumps ophitserij ('Stop the Steal!') op gewelddadige wijze uit de hand lopen, bijvoorbeeld door clashes met tegendemonstranten. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Trump is niet meer onschendbaar als hij aftreedt en er lopen diverse juridische onderzoeken tegen hem en hij heeft een miljard dollar aan schulden. Ik kan me toch niet echt voorstellen dat leger, politie en veiligheidsdiensten hem zullen toestaan de macht te grijpen, maar tja, zoiets dachten de mensen in de Weimarrepubliek ook.

Bij het ontwaken hangt er buiten dichte mist, die pas na tien uur verdwijnt. Heel soms is er wat zon, maar het is overwegend bewolkt. Anna kreeg vannacht toch zwaarder migraine; daardoor is ze vandaag een zombie en slaapt veel. Ik breng ons autootje naar de garage voor de jaarlijkse APK.

De grillige tropische storm Theta is voor de tweede keer uitgegroeid tot orkaan. Eerder trok hij als verwoestende categorie-4 orkaan een verwoestend spoor in Nicaragua, Honduras en Guatemala, waarbij honderden mensen het leven lieten. Nu zal hij dwars over Florida naar het noordoosten trekken, langs de Amerikaanse oostkust. Zijn opvolger, de subtropische storm Eta, trekt ook verder in noordoostelijke richting en zwakt wat af. Tenslotte is een depressiekern ontstaan in de Caribische Zee ten zuiden van de Dominicaanse republiek, die 20% kans heeft op organisatie en cycloonvorming.

Toch weer tegen de trend in een stijging in de coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5424 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 738 meer dan gisteren. Bij de ziekenhuizen zet de daling zich wel voort, op de IC's niet. Er liggen nu 2277 mensen met corona in de ziekenhuizen (gisteren: 2295), van wie 606 op de IC's (gisteren: 598). 76 corona-patiënten stierven; gisteren waren het er nog 97. In Gorcum is er een zeer forse stijging: vandaag waren er 27 nieuwe besmettingen (gisteren 8). Versoepeling van maatregelen is niet aan de orde, zou je zeggen. Toch bespreekt het kabinet met de horeca de mogelijkheden voor heropening. Op advies van het OMT. Merkwaardig. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 12-11-2020

Terwijl er nog twee tropische stormen (Eta, een voormalige orkaan, en Theta) actief zijn, verscheen er gisteren een nieuwe tropische depressie op het noordelijk Atlantisch halfrond, in de Caribische zee ten zuiden van de Dominicaanse Republiek. Er was toen 20 procent kans op cyclonische doorontwikkeling. Nu de depressie beter georganiseerd raakt, is die kans binnen 24 uur gestegen naar 80 procent (zie hierboven). Inmiddels brak het hyperactieve orkaanseizoen 2020 alle eerdere records. Het had tot dusver 29 tropische stormen (met namen), 30 depressies, 12 orkanen en 5 zware orkanen. De stelling van veel klimaatwetenschappers is dat de toegenomen stormactiviteit door de opwarming van de oceanen veroorzaakt wordt.

     Juist dezer dagen onderbouwt een nieuwe studie uit Japan, deze week gepubliceerd in het tijdschrift Nature, die stelling. De studie met de titel 'Slower decay of landfalling hurricanes in a warming world' is van onderzoekers van het Okinawa Institute of Science and Technology. De studie laat met name zien dat orkanen, die aan land komen, er langer over doen om af te zwakken. Zie de grafiek over de laatste 50 jaren, waarbij de snelheid van verval (decay timescale) bijna perfect samenvalt met de stijging van de zeewatertemperaturen:

Correlatie tussen vervaltijd van orkanen boven land en de temperaturen van het zeewateroppervlak (grafiek uit besproken studie).

Dat is plausibel: de orkanen ontstaan boven steeds warmer zeewater en nemen meer vocht op. Door de toename van vochtigheid duurt de verdamping boven land langer. De onderzoekers voorspellen dat orkanen daardoor verder het land binnen kunnen dringen en met de jaren steeds meer verwoestingen zullen aanrichten. Zo richtten in dit orkaanseizoen de orkanen Zeta (6e dit seizoen) en Iasias (2e) honderden mijlen landinwaarts veel schade aan. De vernielingen door Zeta bestreken zelfs een brede strook vanaf het zuiden van Louisiana tot in Atlanta. Eerdere onderzoeken gaven aan dat het aantal orkanen toeneemt alsook hun kracht. De planeet warmt op, de oceanen warmen op, je staat erbij en kijkt ernaar.

Vanochtend eerst wat lichte miezer, daarna is het droog. We doen om de beurt boodschappen, Anna bij de Spar, ik bij de groenteboer. Daarna haal ik het autootje op bij de garage. APK en een gebroken veer van een schokdemper. 's Middags vereren Barbara en Nikita ons met een gezellig bezoekje. Naast 'Novacene' lees ik met erg veel plezier de memoires van Arthur Docters van Leeuwen 'Een spoor van vernieuwing' (Prometheus, 2020). Humorvol, zeer vermakelijk. Hij overleed in augustus dit jaar. Ik kende de latere voorzitter van het College van procureurs-generaal en AFM-voorzitter al in 1965 in Utrecht. We zaten beide in de literaire club van onze studentenvereniging. Hij had toen al altijd gelijk en naar zijn memoires te oordelen is dat voornamelijk zo gebleven.

Corona. Het aantal nieuwe besmettingen is voor de tweede dag op rij gestegen, maar het RIVM ziet er nog geen trendbreuk in. Op weekniveau is er nog een daling. De snelle afname van het aantal positief geteste personen begin deze week kwam vooral doordat er het afgelopen weekend veel minder is getest in de GGD-testlocaties dan de dagen voor en na het weekend. Oh. Vanmorgen werden 5658 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 240 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen zet de lichte daling wel door: er waren nu 2201 mensen met corona in de ziekenhuizen (gisteren: 2277), van wie 595 op de IC's (gisteren: 606). Er stierven 89 Covid-patiënten. Gisteren werden nog 76 doden gemeld. In Gorcum hadden we 19 nieuwe besmettingen (gisteren 22).

     In paginagrote, zeer sarcastische advertenties in de Nederlandse kranten protesteert de vuurwerkbranche tegen het voorgenomen algehele vuurwerkverbod. 'Moeten we ook stoppen met fietsen (63.000 ongevallen/jaar)? Stoppen met klussen (11.000 ongevallen/jaar)? En laten we hopen dat we niet kunnen schaatsen (13.000 ongevallen in laatste jaar met vorst).'

     Iemand van de TU-Delft publiceert een becijfering waaruit zou blijken dat de kosten van de corona-maatregelen boven de baten uit stijgen. 'We zien nu de kosten verder stijgen. Aan het eind van jaar zijn de kosten grofweg een factor 5 tot 7 hoger dan de baten, afhankelijk van hoeveel doden er zijn voorkomen', zegt hij. Hij maakt dit soort berekeningen gewoonlijk voor scenario's van overstromingen. Juist. Andere economen zeggen dat zijn becijferingen niet kloppen. Dat verbaast me niet. Kosten/batenoverwegingen zijn uiterst complex en bovendien zijn het niet de enige die in een beschaafde samenleving tellen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 13-11-2020

De oversterfte in ons land door Covid-19 bedraagt in de deze weken circa 700 mensen, meldt het CBS. Oversterftecijfers ziet men wereldwijd als een goede, ruwe graadmeter voor de gevolgen van de coronapandemie. In de grafiek hierboven zie je achtereenvolgens de extra sterfte tijden de eerste en tweede coronagolf met een piekje in de zomer, toen er een hittegolf was. Ergens las ik onlangs de mening dat de oversterfte ten gevolge van corona in de tweede golf lager was omdat tijdens de eerste golf al veel zwakkere ouderen waren weggenomen. Het dorre hout, zogezegd. Dat kan. Misschien is ook de behandeling beter geworden; er worden immers ook minder mensen met corona opgenomen in de ziekenhuizen en op de IC's.

     De oversterfte tijdens de 18 weken van zware griepepidemie in de winter van 2017/2018 wordt door het RIVM geschat op 9.444. Daarrmee was die oversterfte het hoogst ooit gemeten sinds het begin van de monitoring in 2009. Tot nu toe schreef het RIVM 8.375 sterfgevallen toe aan het coronavirus op basis van de registratie.  Dat aantal is in werkelijkheid beduidend groter, doordat niet iedereen die aan Covid-19 overlijdt ook als overleden coronapatiënt geregistreerd wordt. De totale corona-sterfte is daarom waarschijnlijk een stuk groter dan die van de influenzaepidemie van 2017/2018.

De dagelijkse cijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6109 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 458 meer dan gisteren. De drukte in de ziekenhuizen neem wat af. In totaal liggen er nu 2181 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2201), van wie 609 op de IC's (gisteren: 595). Er werden 54 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 89. Gorcum had 21 nieuwe besmettingen. Gister waren het er 19.

Ook in 2020 hoort het Beatriziekenhuis weer tot de beste 13 klinieken van Nederland. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Beste Ziekenhuizen 2020’ van Elsevier dat vandaag verscheen. BZ had op 392 indicatoren dezelfde hoge score als vorig jaar. Gefeliciteerd!

Verbijsterend nieuws! Russische en Noord-Koreaanse hackers hebben volgens Microsoft zeker zeven cyberaanvallen uitgevoerd op bedrijven en organisaties die betrokken zijn bij het ontwikkelen van een coronavaccin. Volgens het softwarebedrijf worden de aanvallen uitgevoerd door de Noord-Koreaanse hackersgroepen Zinc en Cerium en het Russische Fancy Bear, die gelieerd is aan de inlichtingendienst GROe. De hack-aanvallen waren bij zeven farmaceutische bedrijven in de US, Canada, Frankrijk, India en Zuid Korea. De meeste hacks mislukten - maar niet allemaal. Cynisch, zielloos en hersenloos. Het is zonder meer verbijsterend hoever autoritair geleide staten willen gaan in hun nauwelijks verhulde oorlog om het democratische westen te ontregelen.

Vanmorgen is het droog en grijs. De grote es op de Altneawal verliest nu snel zijn blad. Hij is ieder jaar de laatste daarin. We rijden naar de sportschool voor twee ronden Biocircuit (foto hier). Vanaf elf uur is de meest rustige periode. Als we buiten komen miezert het. Aan het eind van de middag gaan we op de borrel bij onze buren Lourens & Joke. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 14-11-2020

Soms zijn er van die dagen. Je staat voor het raam. Niemand loopt buiten langs. De geometrische kunstwerken staan geometrische kunstwerken te zijn. De grote es staat stil in een zachte zuidenwind zijn bladeren te verliezen. De mensenwereld wordt belaagd door een virus. Vanmorgen regende het en vanmiddag is het droog. Het is bijna voorbij, nog anderhalve maand voor het jaar 2020 om is. Dan komt 2021. Kwelgeest Tijd sluipt rond als een kwaadaardig spook. Er is niks tegen te doen.

De depressiekern in de Caribische Zee is doorontwikkeld tot de 31e tropische storm, een nieuw record in het record-orkaanseizoen 2020. Hij heet vanaf nu Iota en trekt noordelijk van Colombia naar Nicaragua en Honduras, landen die vorige week al zwaar werden geteisterd door zijn voorganger Eta. Waarschijnlijk versterkt de storm zich tot orkaankracht en zal maandag landfall maken.

Corona. Na drie dagen van lichte stijging vandaag een lichte daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5941 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 167 minder dan gisteren. Er liggen nu 2125 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2181), van wie 595 op de IC's (gisteren: 609). Er werden 86 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren nog 54 doden. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen; gisteren waren er 21.

     In de NRC bericht Tom Jan Meeus over dagen vol ruzie in het kabinet tussen Rutte en De Jonge enerzijds en een aantal vakministers anderzijds. Eerstgenoemden willden verder gaan met coronamaatregelen dan de andere groep, met name waar het de instelling van een avondklok betrof. Om de rust te herstellen zag het kabinet vorig weekeinde maar even af van Catshuisoverleg. Het zou natuurlijk idioot en onverantwoordelijk zijn om in coronatijd een kabinetscrisis te krijgen. Naar het begin van dit kwartaal

Orkaan Iota gaat in de nacht van maandag op dinsdag aan land als Major Hurricane (M). Bron: NOAA

Zondag 15-11-2020

Schitterend zonlicht valt vanmorgen door de ramen. Later vandaag zal het gaan regenen. Het is alsof er niks aan de hand is. Het is alleen warm. Vannacht was het ruim 13 graden; een temperatuur die gemiddeld in november niet eens overdag gehaald wordt. Het kan weleens de warmste 15e november worden die ooit gemeten is. Het is ondertussen al 229 dagen 10 graden of meer geweest; dat is een record. Het plenst de hele middag en het KNMI geeft code geel af voor zware windstoten tot 100 km/uur. De avondschemering valt vroeg in.

Ten noorden van Colombia en Panama is de 30e tropische storm van dit orkaanseizoen een orkaan geworden, Iota, een naam uit het Griekse alfabet omdat er dit jaar te weinig namen waren voor alle orkanen. Volgens de prognose zal hij zich verder ontwikkelen tot een zware orkaan (categorie 3+) die opnieuw Nicaragua en Honduras zal treffen, landen waar de orkaan Eta, die dezelfde route volgde, nog vorige week massale verwoestingen aanrichtte en honderden mensen het leven kostte. Tegelijk werden de Filipijnen getroffen door de zware orkaan Vamco. Het aantal liep op naar 67. Nog twaalf mensen worden vermist na de overstromingen en aardverschuivingen die de orkaan veroorzaakte op Luzon, het belangrijkste eiland van de archipel. Twee weken geleden werd hetzelfde gebied ook al getroffen door een orkaan, de supertyphoon Goni. Dat was in feite een categorie 5-plus orkaan.

     In de grafiek hieronder zie je de jaarlijkse aantallen tropische en subtropische stormen en orkanen in het noordatlantisch bekken van 1878 tot 2020. Er is sprake van een langzaam toenemend aantal stormen en van een duidelijke versnelling vanaf de jaren 80 van de vorige eeuw.

Maar zo door de dag genomen gebeurt er niks. Zon wordt gevolgd door regen. Onverstoorbaar kuieren de Gorcummers over de sluis. Wat moeten ze anders? Klimaatopwarming kun je ontkennen, met meer gemak dan de corona-pandemie, die je ook kunt ontkennen en die na tientallen jaren als een rimpeling zal worden beschouwd als we midden in de klimaatkatastrofe leven. Nou ja, wij niet maar onze kinderen en kleinkinderen.

Natuurlijk moet je ook niet alles voor zoete koek nemen. Afgelopen donderdag verscheen er in Scientific Reports een studie met de alarmerende titel 'An earth system model shows self-sustained melting of permafrost even if all man-made GHG emissions stop in 2020' van emeritus-hoogleraar klimaatstrategie Jorgen Randers van de BI Norwegian Business School in Oslo. Randers is geen klimaatwetenschapper. Aan de hand van een klimaatmodel stellen de auteurs dat de wereld het point-of-no-return wat betreft de opwarming voorbij is. De enige manier om de komende katastrofe te vermijden is om meteen enorme hoeveelheden van het broeikasgas CO2 aan de atmosfeer te onttrekken. Dat gaat natuurlijk niet gebeuren.

     Over het gebruikte klimaatmodel zijn klimaatwetenschappers erg sceptisch. 'It must be taken not just with a grain of salt, but a whole salt-shaker worth of salt', zegt de beroemde klimaatwetenschapper Michael Mann van Penn State University in USA Today. het model is te simpel. 'Far more realistic climate models that do resolve the large-scale dynamics of the ocean, atmosphere and carbon cycle, do NOT produce the dramatic changes these authors argue for based on their very simplified model.' Mann is de man van de beroemde hockeystickcurve van klimaatopwarming uit 1999. Hij heeft gelijk: niet overdrijven, het is al erg genoeg.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5457 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 478 minder dan gisteren, maar het is weekend. In totaal liggen er nu 2094 mensen met corona in de ziekenhuizen (gisteren: 2125), van wie 585 op de IC's (gisteren: 595). Er werden 45 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 86 doden. In Gorcum hebben we 16 nieuwe besmettingen. Gisteren waren het er 10. Naar het begin van dit kwartaal

16 november 2020. Numansdorp.

Maandag 16-11-2020

Vandaag rijden we naar Numansdorp om even aan boord te kijken. Het is al een week of wat geleden. Onderweg vallen er korte buien. Aan boord is alles in orde. De natte handdoeken bij de lekkages vervangen we door droge. Na al die regen van de laatste dagen valt de lekkage wel mee. Aansluitend doen we boodschappen bij de AH in het dorp. Op de terugweg breekt de bewolking en zien we wat blauwe stukken hemel. Er volgt echter een donkere, sombere middag.

Lezen: 'Wat ze droegen' van de Amerikaanse auteur Tim O'Brien (Meulenhoff, 2012), de vertaling van zijn bekroonde roman 'The Things They Carried' uit 1990 over de ervaringen van soldaten in Vietnam en als veteranen. Het is goed dat die kant van de Vietnamoorlog wordt belicht. O'Brien is een uitstekende schrijver. Hij zegt zelf:

'Een waar oorlogsverhaal is nooit moralistisch. Het leert je niets, legt geen deugden op, geeft geen rolmodellen voor fatsoenlijk menselijk gedrag en weerhoudt mannen er niet van om de dingen te doen die mannen altijd al hebben gedaan. Als een verhaal moralistisch lijkt te zijn, moet je het niet geloven. (....) Er bestaat niet zoiets als rechtschapenheid, Er is geen deugd. Dus als eerste vuistregel kun je een waar oorlogsverhaal herkennen aan de absolute, compromisloze trouw aan de onbeschaafdheid en aan het kwaad.' (blz. 79/80)

Het is dus de lezer die de moraal binnensmokkelt, niet de auteur.

De orkaan Iota heeft zich in de Caribische Zee explosief snel ontwikkeld tot een zeer krachtige categorie-4 orkaan. Orkaanjagers wisten eerder met een vliegtuig de kern te bereiken en zagen daar in de zuidwestelijke muur van het oog intense bliksems en hagelstormen, wat erg zeldzaam schijnt te zijn boven zeewater dat nog zó warm is. Vannacht zal de 13e orkaan van dit record-seizoen met vernietigende kracht de kust van Midden-Amerika treffen bij de Hondurees-Nicaraguaanse grens. Eerder bracht hij vandaag en gisteren zware regenval in het noorden van Colombia met overstromingen en aardverschuivingen, waarbij verschillende mensen vermist worden en drie doden vielen. Zojuist, om 16.00 uur NL-tijd, is het monster uitgegroeid tot de zwaarste categorie-5.

Corona. Verdere daling. Bij het RIVM waren tot 10.00 uur vanmorgen 4873 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 576 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen is er weer een stijging. In totaal liggen er nu 2130 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2094), van wie 573 op de IC's (gisteren: 585). Er zijn 45 overleden Covid-patiënten gemeld; evenveel als gisteren. In Gorcum waren er 14 nieuwe besmettingen (gisteren 16).

     Farmaceut Moderna claimt vandaag dat zijn coronavaccin voor 94,5 procent effectief is. Overigens op basis van tussentijdse resultaten. Anders dan het vaccin van concurrent Pfizer kan het langer gekoeld (dus niet-diepgevroren) worden bewaard, zegt de fabrikant. Dat is gemakkelijker bij grootschalige vaccinatiecampagnes. De Europese Unie heeft 80 miljoen doses van het Moderna-vaccin gereserveerd en er is een optie om op te schalen naar 160 miljoen doses.

     Onderzoekers van het Amsterdam UMC en het Radboudumc hebben bij 26 overleden Covid-19 patiënten aanzienlijke schade vastgesteld aan het middenrif, de belangrijkste ademhalingsspier. Er was sprake van ontstekingsreacties en bindweefselvorming, en bij sommige patiënten zat het virus zelfs in de spiercellen. Zwakte van het middenrif kan een belangrijke oorzaak zijn van de kortademigheid, die ontslagen patiënten nog lange tijd blijven ervaren. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 17-11-2020

De Amerikaanse president Trump slaagt erin steeds opnieuw je verbijstering te wekken. Gisteren, twee weken na de verkiezingen, verzond hij de tweet hierboven. Het lijkt er haast op dat zich een episch gevecht afspeelt om de Amerikaanse democratie te redden van een duistere autocratie. Tot dusver toonden geen van de talrijke rechtszaken die de Trump-campagne aanspande vanwege de vermeende electorale fraude aan. Republikeinen zijn zelfs bereid onder dwang de fraude te creëren die er niet is. Een dappere Republikeinse bestuurder van de staat Georgia meldde dat hij door partijgenoten in toenemende mate onder druk wordt gezet om de integriteit van de afgelopen presidentsverkiezingen in twijfel te trekken, schrijft The Washington Post. Ook ontvingen hij en zijn vrouw de afgelopen dagen meerdere doodsbedreigingen op hun telefoons. ‘Je kunt de hertelling maar beter niet verprutsen. Je leven hangt ervan af’, zo luidde een bericht.

     Welk onheil kan Trump in de laatste twee maanden nog aanrichten? De wereld kijkt met zorg toe hoe het drama van een zelfzuchtige leider, die niet in staat lijkt te verliezen, zich voltrekt. Dat hij pardoes de Amerikaanse troepen uit Afghanistan kan terugtrekken, meldde ik al. Daarmee levert hij een compleet land over aan een slachtpartij door de Taliban, aan een burgeroorlog met andere etnische groepen en creëert hij een basis voor terreurgroepen als Al Quaeda. Het land is dan terug in dezelfde omstandigheden als twintig jaar geleden. Er is niets bereikt.

     Zo heeft Trump eveneens niets bereikt in Noord-Korea. Kim Jong-un heeft nu meer raketten en nucleaire ladingen dan vier jaar geleden. Datzelfde geldt voor Iran. Nadat Trump het Iran-akkooord uit 2015 opzei, verdubbelde het land zijn nucleaire slagkracht. Volgens het IAEA zou Teheran nu beschikken over twaalf keer meer laagverrijkt uranium dan het mag hebben volgens het internationale akkoord. Nu blijkt dat Trump vorige week een aanval had willen uitvoeren op de belangrijkste nucleaire installatie van Iran bij Natanz. Dat was nadat hij de minister van defensie had ontslagen. Generaal Milley, chef-staf van de krijgsmacht, en minister Pompeo van Buitenlandse Zaken waarschuwden Trump er echter voor dat zo'n aanval grote kans liep militair uit de hand te lopen.

     Ook op milieugebied neemt de president nu nog snel beslissingen. Hij heeft olie- en gasbedrijven gevraagd om locaties in een ongerept natuurgebied in Alaska aan te wijzen die zij zouden willen exploiteren, meldt De Volkskrant. Hij nodigt de oliebaronnen gewoon uit! Trump probeert het veilingproces van de rechten in gang te zetten, zodat oliemaatschappijen nog voor de inauguratie van Joe Biden toestemming krijgen daar naar olie te boren.

     Je zou alle nieuws van en over de ellendeling zo graag willen negeren tot zijn opvolger Biden benoemd is, maar dat gaat dus niet.

Een grijze dag met af en toe miezer. Er staat flink wat wind uit het zuiden en het is opnieuw ongewoon warm. Al vroeg komen mannen van de groendienst de grote hoop bladeren op de haventrappen voor ons huis opruimen. Al het blad nemen ze in plastic zakken mee in een busje. We rijden naar de sportschool voor drie kwartier training. Voor de rest is alles als altijd.

Vandaag komt de categorie-5 orkaan Iota in Midden-Amerika aan land met windsnelheden van 250 kilometer per uur. Het is daar de tweede orkaan binnen twee weken. Men vreest veel slachtoffers onder de kustbevolking. Vandaag verschijnt het World Disaster Report 2020 van het Internationale Rode Kruis. Daarin bepleit de organisatie voor preventief ingrijpen bij natuurrampen, zoals de evacuatie van bevolkingen. Volgens het rapport hebben inmiddels meer dan vier op de vijf natuurrampen te maken met het klimaat. Het aantal rampen dat verband houdt met weer of klimaat is sinds de jaren negentig gestegen met 35 procent. In totaal zijn in het afgelopen decennium wereldwijd naar schatting 1,7 miljard mensen getroffen door klimaatgerelateerde rampen.

Corona. De langzame daling zet zich voort, maar de tweede golf neemt in Nederland veel langzamer af dan de eerste. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4320 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 547 minder dan gisteren en het is het laagste aantal sinds 4 oktober. Ook het reproductiegetal is een fractie gedaald, van 0,91 naar 0,89 (op 30 oktober). De bezetting in de ziekenhuizen steeg wat: nu liggen er 2146 mensen met corona (gisteren: 2130), van wie 576 op de IC's (gisteren: 573). Er waren vandaag 88 coronadoden (gisteren 45). In Gorcum ook daling: er waren slechts 6 nieuwe besmettingen (gisteren 14).

     Vanavond is er er weer een persconferentie van de ministers Rutte en De Jonge om 19.00 uur. De media weten al dat er weinig nieuws verteld zal worden, met mogelijk wel iets over de feestdagen. Susan van den Hof van het RIVM zei tegen de NOS dat ze zich een kortstondige versoepeling met de Kerstdagen en Oud & Nieuw wel kan voorstellen. Hm. Voor we het weten halen we ons een derde coronagolf op de hals. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 18-11-2020

De zon schijnt stralend door de ramen bij het opstaan en het blijft de hele dag zonnig. En alweer warm voor de tijd van het jaar. In De Bilt werd het om 14:10 uur 14,6 graden en daarmee is het officieel de warmste 18e november ooit gemeten. Het vorige record was van 2015. De grote es op de Altenawal heeft nog blad. 'Hij draagt zijn bladeren nog/de boom geworteld in uw graf'.  Ach, dat mooie strijklicht (foto hierboven) en waar zijn die regels ook weer vandaan? Zoeken levert een verrassing op: ze zijn van de dichter J.W.F. Werumeus Buning. Dat is lang geleden! De regels las ik in mijn HBS-tijd. Ze komen uit zijn eerste dichtbundel 'In memoriam' (1921)over de dood van zijn geliefde. Dat maakte indruk op een ontvankelijke scholier. Toch luiden ze anders, zo blijkt:

Hij draagt zijn donkere rozen weer

De boom geworteld in uw graf;

Zijn bladeren vielen telkens af,

Zijn bloemen bloeiden telkens weer.

In de stad ruilen we de ruim zes jaar oude telefoon van Anna in voor een nieuwe met meer mogelijkheden, een betere batterij en meer opslagcapaciteit. De jongen in de winkel zet alles klaar om thuis stoorloos de contacten, de apps en dergelijke over te zetten. Helaas, we stuntelen urenlang om het voor elkaar te krijgen. Gelukkig had ik tevoren al haar foto's op een USB-stick gezet, maar haar telefoonboek is onverklaarbaar een hele tijd weg. Na veel gezoek en gefoeter komt het in de loop van de middag in orde.

     Dat is maar goed ook, want vandaag blijkt dat het coronavirus eindelijk ook onze familie bereikt. De oudste dochter van Anna test positief; onbekend is waar ze de besmetting heeft opgedaan.

Zoals velen al vreesden (zie gisteren): vandaag haalt Trump 2000 militairen terug uit Afghanistan en 500 uit Irak. Zijn nieuwe vazal, minister van Defensie Christopher Miller, maakte het nieuws gisteravond bekend. Het besluit was tegen de adviezen van de vorige minister en de militaire top, en van de NAVO. Interessant is dat de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell, een trouwe bondgenoot van Trump, het plan een fout noemt.

Zal de Europese Unie zich laten gijzelen door Orban en Mazowiecki, de beide rechts-autoritaire leiders van Hongarije en Polen? Zij hebben een patstelling geschapen over de Europese meerjarenbegroting (1.074 miljard euro) en daarmee ook over het corona-hulppakket van 750 miljard euro. De andere lidstaten en met name het Europees Parlement stellen de integriteit van de rechtstaat als voorwaarde bij die steun. Dat heet het rechtsstaatmechanisme. Juist daaraan voldoen beide landen niet meer.

     Het voorgenomen veto is een riskante strategie. Het treft vooral de zuidelijke lidstaten het sterkst, die zwaar onder de pandemie lijden, maar Polen en Hongarije kunnen zelf ook vele miljarden mislopen. Uit het corona-noodfonds alleen al zou Polen 30 en Hongarije 8,2 miljard krijgen. (De Volkskrant zegt dat ze respectievelijk 130 miljard en 40 miljard euro mislopen, maar daarin zitten ook de steunfondsen uit de meerjarenbegroting). Direct geld uit de EU is in Polen goed voor 3,5 procent van het bruto binnenlands product en maar liefst 5 procent van de Hongaarse economie drijft erop. 'Gewoon de portemonnee dicht houden!', roepen veel mensen in ons land op de sociale media. Bovendien zijn de kiezers in beide landen sterk verdeeld en steunt een groot deel van het electoraat de handhaving van de rechtstaat.

     De NRC twijfelt of er in de komende weken veel over zal blijven van de rechtstatelijke moed binnen de Unie. Angela Merkel, tijdelijk EU-voorzitter, spant zich in voor een compromis over het al eerder afgezwakte rechtsstaatmechanisme. Ik vrees een treurigstemmende uitkomst. De EU: een reus op lemen voeten.

Corona. De persconferentie van de MP en de vice-MP bracht de verwachte versoepeling. Ik vraag me af of het niet te vroeg is. Door de krakkemikkige software van de GGD'en is opnieuw de opgaaf van de nieuwe besmettingen gestoord. Dat is voor de derde keer deze maand. Hoewel er nu weer een achterstand is, zijn de aantallen nieuwe besmettingen hoger geworden dan gisteren. Het RIVM meldt 4628 nieuwe positieve tests, maar het zijn er waarschijnlijk ongeveer duizend meer. Na vier dagen van een daling is er dus sprake van een behoorlijke stijging. De drukte in de ziekenhuizen blijft ongeveer gelijk. Ook de aantallen patiënten op de IC's daalde naar 559 (gisteren 576). Er zijn 84 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 88. In Gorcum testten 7 mensen positief (gisteren 6). Naar het begin van dit kwartaal

Op de Kriekenmarkt rijdt zich weer een vrachtwagencombinatie vast.

Donderdag 19-11-2020

Een koufront trekt over het land en bezorgt ons een sombere, regenachtige ochtend. Aan de overkant, op de Kriekenmarkt, rijdt zich weer eens een truck met oplegger vast. Rechtdoor kan niet, linksaf slaan naar de Kalkhaven kan niet, alleen terug. De chauffeurs zijn vaak buitenlanders; die zijn het goedkoopst voor de vervoerders. Doorgaans kijken ze vooral op het scherm van hun navigatiesysteem en niet naar verkeersborden. Met veel tijd en moeite legt hij achterwaarts de hele afstand terug af over de Appeldijk en de Havendijk.

     Gisteravond bleek dat beide dochters van Anna corona hebben. De twee gezinnen zijn in quarantaine gegaan; de mannen gaan niet naar hun werk en de kinderen niet naar school. Als er boodschappen nodig zijn, bellen ze ons. Kunnen ze ons besmet hebben? Zelf hebben we geen coronaklachten of symptomen. Dat had natuurlijk best gekund want de dames brengen ons regelmatig een bezoekje. De laatste was Barbara, een week geleden. Mogelijk was ze toen al besmettelijk, we wachten af maar tot dusver lijken we niet besmet.

     Gisteravond ook installeerde ik mijn nieuwste techno-gadget: een zwevende maanlamp (foto hier). Hij werkt met magnetisme en inductie. De beide magneten - eentje in het voetstuk en de andere in de bol - stoten elkaar af en je moet de bol precies op het juiste plekje boven het voetstuk brengen zodat hij blijft zweven. Een mooi gezicht. Direct buiten dat kleine plekje in de lucht, circa 1,5 cm boven het voetstuk, slaat de bol opzij tegen dat voetstuk. Bovendien kun je de bol met de hand aan het draaien brengen en dan draait hij schier oneindig door. Er is nauwelijks wrijving, alleen van de lucht. Het is mijn kerstcadeau. Anna weet het hare ook al, we zijn vroeg dit jaar.

Corona. De Gezondheidsraad brengt zijn advies uit over de vaccinatiecampagne tegen Covid-19. Zorgmedewerkers, 60-plussers en ernstig zieke mensen, die bijvoorbeeld lijden aan ernstige hart- en luchtwegaandoeningen of diabetes, zouden een coronavaccin als eerste moeten krijgen. Er zijn wel varianten, bijvoorbeeld als het besmettingsniveau sterk daalt. Dan zou je misschien juist jonge mensen, tussen 20 en 30 jaar oud, als eerste moeten vaccineren. Zij zijn de grootste verspreiders, maar het is nog niet bekend of gevaccineerden het virus niet meer verspreiden. Het advies is mede daarom niet definitief.

     Opmerkelijk. De 'nertsenvariant' van het coronavirus die eerder in Denemarken de kop op stak, is waarschijnlijk verdwenen. Dat zegt het Deense vaccinatie-instituut Statens Serum Instituut. Sinds half september zijn geen nieuwe besmettingen met deze variant meer bekend. Deze nertsen-covid-19 variant was agressiever. Daarom wil de Deense regering het ruimingsbesluit van de gehele nertsenpopulatie toch uitvoeren.

     Het aantal nieuwe besmettingen is vandaag 1103 hoger dan gisteren. Het RIVM meldt 5725 nieuwe positieve tests. Een deel van de besmettingen - ongeveer duizend - had eigenlijk gisteren gemeld moeten worden, maar door een storing gebeurde dat toen niet. Het is verwarrend: vandaag zijn het dus eigenlijk 4726 en gisteren 5622. Ziekenhuizen en IC's zakken wat verder. Bij het RIVM zijn 75 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het nog 83. In Gorcum is er ook een opleving. Er zijn vandaag 26 nieuwe besmettingen (gisteren 7). Hoog vanwege de storing? Misschien, maar ook de rioolwatermetingen zijn bij ons ineens weer torenhoog: 5,580,26 deeltjes en dat is een slecht teken.

     Zelfs als er een strenge winter komt en heel Friesland stijf dicht vriest, krijgen we nog geen Elfstedentocht. Corona. Daar kom ik wel overheen.

     Hongarije is van plan buiten alles en iedereen om het Russische Spoetnik V-vaccin te importeren en mogelijk te gebruiken. Dat is volledig in strijd met de Europese regels, want het het vaccin is nog niet beoordeeld en goedgekeurd door het Europese Geneesmiddelenbureau EMA in Amsterdam. Dan mag het de Europese markt niet op. Orban ligt met zijn dreigend veto over de meerjarenbegroting en het corona-noodpakket (zie gisteren) toch al op ramkoers net de EU. Naar het begin van dit kwartaal

19 november 2020. De feestverlichting op het Eind (foto: Ruud van Engelen)

Vrijdag 20-11-2020

Een bezige dag. De zon schijnt en er zijn stapelwolken. Omdat Anna vannacht weer migraine kreeg, ga ik er vanmorgen alleen op uit. Eerst sporten en daarna boodschappen in het Piazza Center. Onder andere verse mosselen voor morgenavond en een groot blik confit de canard alvast voor de feestdagen. Daar zijn we dol op. Later, de aanval is voorbij, haalt Anna brood voor het gezin van Tessa, nog steeds in quarantaine. Van het virus heeft Tessa niet zoveel last als haar zus Barbara, die al een aantal dagen knap ziek is. Ook daar is het gezin in quarantaine en halen anderen de boodschappen.

Orkaan Iota, waarschijnlijk de laatste van dit record-Atlantisch orkaanseizoen, heeft in Midden-Amerika meerdere tientallen doden op zijn geweten en zware schade door overstromingen en aardverschuivingen. Grote gebieden overstroomden door de hevige regenval. In bergdorpen raakten dorpen bedolven door modderstromen. Volgens de autoriteiten in Nicaragua zijn er nog tientallen dorpen van de buitenwereld afgesloten. Men vreest voor ernstige voedseltekorten, omdat veel gewassen op de velden werden vernietigd.

Nog steeds kan Trump zijn verlies niet toegeven, maar zijn verzet is vruchteloos omdat ieder juridisch bewijs ontbreekt. De Amerikaanse democratie lijkt zich te kunnen handhaven. Vermakelijk was het optreden van Trumps' hoofdadvocaat Rudy Juliani. In een broeierig zaaltje, aldus de NRC, stak de New-Yorkse ex-burgemeester donderdag een bijna twee uur durend breed uitwaaierend verhaal af over de „wijdverspreide stemfraude” die 3 november zou hebben plaatsgevonden. Daarbij raakte Giuliani (76) zo verhit dat zijn geverfde haar begon uit te lopen bij de slapen en zweetdruppels donkere sporen trokken over zijn gelaat. Vervelend is voor Trump dat zijn steun bij het laatste TV-kanaal Fox News steeds meer afkalft. Voor het bestaan van UFO's is volgens anchorman Tucker Carlson méér bewijs dan voor het flippen van stemmachines.

Corona. 'De snelle daling komt tot stilstand', zegt de NOS. Het gaat de verkeerde kant op met de besmettingscijfers, zegt premier Rutte vanmiddag na afloop van de ministerraad. Dat was gisteren al zo. Vandaag verdere stijging: bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5974 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. De bezetting met coronapatiënten in de ziekenhuizen en op de IC's zakken verder. Bij het RIVM zijn 51 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het nog 75. In Gorcum hadden we opnieuw veel nieuwe besmettingen: 23 bij een nog steeds ongewoon hoog rioolwatercijfer: 5580,26 deeltjes. Gisteren hadden we 26 nieuwe besmettingen. Naar het begin van dit kwartaal

De Sentinel-6 Michael Freilich-satelliet van NASA en ESA (Credits: NASA/JPL-Caltech)

Zaterdag 21-11-2020

Hij doet denken aan een vliegend kippenhok, de nieuwe Sentinel-6 Michael Freilich-satelliet, van NASA en ESA, die nauwkeuriger dan tot dusver mogelijk was vanuit de ruimte de zeespiegelstijging in de gaten gaat houden. De schuine daken zijn echter zonnepanelen. Vandaag wordt hij in Californië gelanceerd en over vijf jaar wordt nog een tweede meetsatelliet gelanceerd. Sinds een paar jaar worden er op diverse plaatsen versnellingen in de zeespiegelstijging waargenomen. Jarenlang bedroeg de gemiddelde zeespiegelstijging ongeveer 2 millimeter per jaar, maar inmiddels stijgt het verder naar gemiddeld 4 mm. De nieuwe satelliet zal iedere tien dagen ongeveer het peil van 95% van alle zeeën en oceanen preciezer dan ooit meten. Zie hier op YouTube een mooi filmpje van de ESA.

     Overigens kan de zeespiegelstijging regionaal sterk afwijken van het wereldgemiddelde.  De stijging van de Noordzee in de vorige eeuw bedroeg ongeveer 20 centimeter, in overeenstemming met het oude wereldgemiddelde. De versnelling op het gemiddeld wereldniveau is bij ons tot dusver niet waargenomen, onder meer vanwege  systematische verschillen tussen de processen die de mondiale en de Noordzeesituatie domineren. Dat komt door een merkwaardig effect van de zwaartekracht van de Groenlandse ijskap. Die trekt als het ware het zeewater naar zich toe, ook vanuit de Noordzee door de noordelijke opening tussen Schotland en Noorwegen. Ten gevolge van het versnelde massaverlies door de recente toename van het smelten van de ijskap over Groenland stijgt de mondiale zeespiegel sneller en zal het zwaartekrachteffect voor de Noordzee afnemen, maar dat laatste is op een wat langere termijn. Eveneens op langere termijn zullen we langs onze kust tevens veel invloed ondervinden van het afsmelten van de Zuidpool. Omdat de hele aardbol er tussen ligt is het effect contra-intuïtief: die zeespiegelstijging merken wij juist versterkt vanaf circa 2050. We kunnen de komende 30 jaar dus goed gebruiken om onze kustverdediging tijdig te versterken.

De dag is grijs en somer, soms met wat motregen. Anna brengt wat digitale thermometers naar het gezin van Barbara. Ze komt niet dichtbij; gooit ze 'over de heg' bij wijze van spreken. Overigens heeft haar oudste dochter nog veel klachten maar geen koorts meer. Met Tessa gaat het goed maar ze is erg moe. Wijzelf hebben nog steeds geen symptomen, dus het vertrouwen neemt toe dat we geen besmetting opdeden. Morgen is het tien dagen geleden dat Barbara hier was.

     Ik blijf binnen en duik weer eens in de zwarte gaten en de informatieparadox met een boek vol artikelen uit Quantamagazine, dat 'Alice and Bob meet the great Wall of Fire', edited by Thomas Lin (The Simons Foundation, 2018). Het is razend ingewikkeld; één artikel per dag lukt nét.

Corona. Weer stijging, verdorie! Het beeld van een tweede golf waarvan we de top achter ons lieten, vervaagd. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6093 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 126 meer dan gisteren. De bezetting in ziekenhuizen met coronapatiënten neemt verder af, maar op de IC's stijgt het wat. Er werden 48 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 51. In Gorcum hebben we vandaag 22 nieuwe besmettingen (gisteren waren er 23) bij een nog steeds hoge rioolwatermeting.

     Opmerkelijk. Het begint erop te lijken dat een grootschalige camapgne voor vaccinatie tegen Covid-19 nabij is, maar de animo bij het volk om zich te laten vaccineren daalt. Ongeveer de helft heeft er geen fiducie in. 'Je eet al je hele leven frikandellen. Maar je weigert je te laten vaccineren, want je weet niet wat er in zit', zegt iemand op Twitter. Ik denk dat het wel mee zal vallen als de campagne eenmaal op gang komt.

     Er zijn ook mensen die denken dat de samenleving weer open gegooid kan worden, als we maar massaal kunnen (snel)testen. Die gedachte werd nog door minister De Jonge afgelopen dinsdag in de persconferentie.  geuit, als mensen zonder ziekteverschijnselen zich eens per maand voor de zekerheid zouden laten controleren op corona. De illusie wordt zojuist door een nieuw onderzoek uit Utrecht (nog geen peer-reviews) onderuit geschoffeld. Wil dat werken, dan zouden alle Nederlanders elke drie dagen een test moeten ondergaan, becijferen de wetenschappers. Dat is niet haalbaar. Onderzoeksleider Mark Bonten van LUMC Utrecht zegt er in De Volkskrant over: 'Dat zou al snel betekenen dat je ‘bijna net zo vaak zult moeten testen als dat je een schone onderbroek aantrekt.' Hm, ik trek er overigens iedere dag een aan, meneer Bonten. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 22-11-2020

Ik moest er twee maanden op wachten, maar eergisteren bracht een pakketbezorger het kloeke volume: ruim 600 bladzijden van de gedichten van Louise Glück uit de jaren 1962 - 2012 (Farrar, Straus & Giroux, 2012). Ik had nog nooit van haar gehoord. Nieuwsgierig naar een dichter die de Nobelprijs voor de literatuur won, bestelde het boek via Amazon. Nu ligt er de vraag hoe je zo'n onbekend oeuvre aanpakt. Ik lees het eerste gedicht, het laatste en een aantal uit het midden. Ze blijkt een dichteres die de kosmos in haar achtertuin kan oproepen. Dit zijn de laatste regels van het allerlaatste gedicht 'A village life':

In the window, the moon is hanging over the earth,

meaningless but full of messages.

It's dead,it's always been dead,

but it pretends to be something else,

burning like a star, and convincingly, so that you feel sometimes

it could actually make something grow on earth.

If there's an image of the soul, I think that's what it is.

I move through the dark as though it is natural to me,

as though I were already a factor in it.

Tranquil and still, the day dawns.

On market day, I go to the market with my lettuces.

Meteen zie je het voor je: dat iets, dat de betekenisloze maan boven de aarde deed groeien, dat is natuurlijk geen groente, dat zijn gedichten, dat is de poëzie die de dichteres bij dageraad 'op de markt' brengt. Dichten is iets van de nacht. Hoe de maan zelf kan doen alsof hij/zij iets anders is, is me niet duidelijk. Dat vermogen projecteert de dichteres erin, zou ik zeggen, een vermogen dat de bleke maanschijf zelfs in een geloofwaardig brandende ster omtovert - zodanig dat er op aarde poëzie groeit. Als dat niet een afspiegeling van de ziel is! Mooi hoor.

Gisteren verloor Trump zijn belangrijkste rechtzaak over vermeende verkiezingsfraude, namelijk die in Pennsylvania. "Geen feitelijk bewijs'. Zijn hoofdadvocaat Rudy Giuliani maakt steeds meer een karikatuur van zichzelf. In een verklaring vindt hij de verloren rechtzaak positief: het is juist goed dat de rechter de zaak zo snel aan de kant schoof. Dat geeft meer kansen. Hij gaat namens Trump in hoger beroep. Iemand op Twitter noemde Trump vandaag the President-eject. Naar verluidt doet de verslagen president in deze weken niks meer. Lege werkschema's. Geen overdracht. Alleen zoveel mogelijk Joe Biden dwarszitten.

Deze zondag bestaat uit een naargeestig miezerende ochtend en een aardige middag vol optimistisch zonlicht. Talrijke Gorcummers banjeren weer over de sluis. Nieuws over de Covid-19-infectie van Anna's dochters. Met Tessa gaat het goed, maar Barbara heeft het flink te pakken. De anderen in beide gezinnen hebben nauwelijks tot geen symptomen.

Corona. Het is zondag en dan zijn de opgaves van nieuwe besmettingen altijd lager. Datzelfde zal ook voor morgen opgaan. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5407 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 669 minder dan gisteren. De bezettingen in ziekenhuizen en hun IC's dalen verder. Er werden 21 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 48 doden. In Gorcum werden 15 mensen positief getest. Gisteren waren het er 22. De rioolwatermetingen (een week oud) blijven in onze gemeente bizar hoog: 5580,26 deeltjes.

     het aantal coronagevallen nadert in ons land het half miljoen. Het werkelijke aantal besmettingen ligt waarschijnlijk veel hoger. Dat komt vooral doordat er in de eerste maanden van de pandemie lang niet zo veel werd getest als nu. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 23-11-2020

Mooie zonnige ochtend. In de stad is het druk, marktdag en mooi weer, zegt Anna. Ze komt terug van de boodschappen. Dan kijkt ze vol verbazing wat ik doe en wijst naar haar voorhoofd. De aftakeling gaat snel, zie je haar denken. Tja, voor de lol zette ik het opwind-speelgoedtreintje uit mijn jeugd eens in elkaar. Het stond hier al een paar jaar op een plank. Ik moet een jaar of 5 - 6 geweest zijn, dus begin jaren 50, en we woonden in Leeuwarden. Ik herinner me nog goed dat ik er vaak mee speelde en heb het altijd bewaard. Daarna zat het bijna zestig jaar in de doos en maakte al mijn verhuizingen mee. Ik vermoed dat mijn vader het voor me kocht. Of mijn grootvader. Leuk, alles doet het nog. Ik heb de originele doos ook nog, van het Engelse merk Hornby. Dat blijkt nog steeds te bestaan. Opgericht in 1901 door ene Frank Hornby maken ze nog altijd treintjes, bijvoorbeeld de modellen van Thomas de Trein, dat ik jaren terug voor mijn kleinzoon Thijs kocht. Die treintjes waren gebaseerd op een populaire animatiefilm. Het oude Hornby-treintje mag van Anna een tijdlang op ons dressoir te pronk staan.

Later ga ik langs bij de groenteboer in de Arkelstraat. Groente en fruit. De zon schijnt de hele dag. Aan de overkant spuit een gemeentekarretje hete stoom op de keien en de bestrating om onkruid te verdelgen. Heatweed staat op het karretje. Chemicalieën gebruiken ze niet meer.

     Anna brengt ons puls-oximetertje bij Barbara, die nog last heeft van benauwdheid. Daarmee kan ze haar zuurstofsaturatie in de gaten houden. Met Tessa gaat het goed.

Corona. In Como, Italië kreeg een dakloze man een boete. Waarom? Omdat hij tijdens de lockdown buiten was. De boete bedroeg 400 euro.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5214 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 182 minder dan gisteren, maar vaak wordt er in het weekend minder doorgegeven. Vandaag is een volledige werkdag, dus vooral morgen is belangrijk. In de ziekenhuizen is het weer drukker. Er zijn 54 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 21. In Gorcum hadden we 14 nieuwe besmettingen (gisteren 15). Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 24-11-2020

Met een gevoel van gène bezie ik gisteravond de nieuwste egoboost van Baudet. Wat een theater, wat een primadonna-gedrag, compleet met een dramatische gefilmde omhelzing van zijn rechtse rotgenoot op het partijkantoor, waarvoor de jaloezieën nog even niet helemaal dicht waren getrokken. Want alles draait om Thierry. Baudet stapt op als lijststrekker, maar gaat tegelijk niet weg want hij blijft partijvoorzitter. Maar vanmorgen zegt het partijbestuyur dat hij ook als voorzitter opstapt. Hij laat ze een tijdje aanmodderen, wed ik. Natuurlijk laat hij zich straks als lijstduwer triomfantelijk herkiezen door voorkeurstemmen. Schept voor zichzelf over vier maanden een nieuwe egoboost.

     En ondertussen? Verdere decompositie van het FvD. Het schijnt dat Joost Eerdmans wel lijsttrekker wil worden. Men zegt dat hij al oefent op een vleugelpiano te liggen. In de loop van de middag verlaat Theo Hiddema per direct de Tweede Kamer. De reden wordt uit zijn cryptische brief aan de kamervoorzitter ('Lieve Khadija') niet duidelijk. Het is pikant dat op de verkiezingslijst uit 2017 een opvolger moet komen. Dat is óf nummer 3, landmacht-officier Susan Teunissen, die nota bene is overgestapt naar de partij van Henk Otten, óf nummer 4, Henk Otten zélf. Nog pikanter is dat Baudet zelf opnieuw verklaart in de Tweede Kamer te willen blijven. Hij wil samen met het bestuur 'verder bouwen' aan de partij. 'Ik ben ook niet klaar met Nederland, want we hebben nog heel veel werk te doen.' Leuk als de aartsvijanden Baudet en Otten in de Kamer naast elkaar moeten zitten.

Na een grijs begin hebben we een dag met wolken en zon. Met Barbara gaat het iets beter, met name wat de zuurstofsaturatie van het bloed betreft. Wij hebben nog steeds geen klachten, gaan naar de sportschool en daarna langs de slager op het winkelcentrum van Dalem. De rest van de dag blijven we binnen.

Corona. We zitten in een vreemde situatie met de pandemie. Ebt de tweede golf nu af of niet? Over de afgelopen week waren er vrijwel net zoveel besmettingen als de week daarvoor, meldt het RIVM. Nog steeds is ruim 1 op de 10 testen die wordt uitgevoerd positief. De grootste stijging in het aantal besmettingen ziet het RIVM bij 13 tot 17-jarigen; in de andere leeftijdsgroepen is er nog sprake van een daling. Het reproductiegetal stijgt tot net boven de 1 (1,02 op 6 november, zie hierboven). Het aantal nieuwe besmettingen in de afgelopen 24 uur is in elk geval substantieel lager: met 3979 zijn er 1228 minder dan gisteren. De druk op de ziekenhuizen blijft stabiel hoog. Bij het RIVM zijn 90 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 54. In Gorcum waren er 6 nieuwe besmettingen (gisteren nog 14).

     In elk geval adviseert het OMT, gelet op de hoogte van de besmettingscijfers, om voorlopig niet over te gaan tot versoepeling van de corona-maatregelen. Ze denken dat de afgelopen herfstvakantie er mede toe kan hebben geleid dat er een daling in het aantal besmettingen was. Na die vakantie stegen de cijfers weer naar de tweede golf. Omdat de besmettingen vooral bij jongeren stijgen, wil het OMT een langere kerstvakantie voor de scholen onderzoeken. Naar het begin van dit kwartaal

Zonsopgang vanmorgen.

Woensdag 25-11-2020

Waar komt die explosie - beter gezegd: implosie - van Forum voor Democratie vandaan? Annabel Nanninga, die nu Baudet de wacht aanzegt, verwoordt het het best in haar statement in The Post Online: 'We hebben een weekend achter de rug waarin de partijleider liever de hele partij in de open haard flikkert, dan stante pede over te gaan tot het uitroken van foute elementen. Een weekend waarin nazistische relpubers beter worden beschermd dan de goede naam en integriteit van de pakweg honderd FVD volksvertegenwoordigers.’ In dat weekend dreigde een grote groep prominente FVD’ers met opstappen. Naninga kwalificeert zijn gekrenkte reactie om af te treden als 'een martelaars-act'. Een act waarmee hij eergisteren de crisis niet weet te pacificeren, mede omdat hij (nog) niet aftreedt als voorzitter van het FvD-bestuur. Daarmee heeft hij de facto nog alle macht. Maar een dag later laat hij het voorzitterschap ook vallen, 'in goed overleg' veilig in handen van een meeloper, Lennart van der Linden, want hij ziet nog kansen. Hij blijft in de Tweede Kamer. 'Met Theo', voegt hij nog toe. 'Ik ben niet klaar met de politiek, ik ben niet klaar met Forum en nog helemaal niet klaar met Nederland', zegt hij tegen de pers voor de deur van het partijkantoor aan de Herengracht. 'Want we hebben nog heel veel werk te doen.' 

     Wat nu? FvD is binnen een paar etmalen in feite onthoofd. Fortuyn-adept en voormalig wethouder van Rotterdam Eerdmans wil (nog?) niet met hem breken, maar hij ziet een kans de positie van Baudet over te nemen. FvD is de zevende partij in zijn politieke leven. Hij wil de partij samen met Baudet ‘groot maken’, maar heeft ook bedenkingen. ‘Thierry moet zich kleiner maken. Ik hoop dat hij dat kan. Hij was de absolute nummer één, maar dat is vanaf nu anders.’ Vervolgens brokkelt het front rond de leider af. Baudet lijkt zichzelf te hebben aangeschoten. Hiddema en Cliteur blijven hem weliswaar steunen, maar ze hebben geen zin meer in de conflicten en treden af. Naar verluidt schijnt Baudet daar niet op gerekend te hebben (aldus de NRC). Het toppunt van ironie is dat aartsvijand Otten de kamerzetel van Hiddema zal gaan innnemen.

Het interne gevecht gaat vandaag door. Vanochtend kondigt Baudet op de website van FvD aan dat er komende maandag en dinsdag online verkiezingen voor de lijsttrekker komen. Hij schrijft die zelf uit (Kan hij dat nog?) en wil via een herverkiezing toch weer partijleider worden. 'Ik wil de ziel van mijn partij behouden'. Hij krijgt meteen steun van de JFvD, van FvD-penningmeester Olaf Ephraim, van Paul Frentrop (fractievoorzitter FvD in de 1e Kamer) en de overgelopen ex-VVD'er Wybren van Haga. De in opspraak geraakte jongerenafdeling van Forum is inmiddels ook een actie gestart onder het motto 'Stem Thierry Terug!'' Anderen beweren dat het tegen de statuten van de partij is. Wat later in de middag zet een meerderheid van het partijbestuur Baudet af als bestuurder van FvD. Die meerderheid bestaat uit voorzitter Lennart van der Linden, Astrid de Jong en Rob Rooken. Het is een ruzie als van kinderen over de regels van hun clubje en wie er de baas is, niet langer serieus te nemen. Veel mensen zeggen het lidmaatschap op. 

     Je ziet voor je ogen hoe de partij in snel tempo krimpt en scheurt. Nog geen drie maanden voor de verkiezingen komt dat niet meer goed. Een deel zal op termijn ergens ter rechterzijde van de VVD waarschijnlijk samenklonteren met andere splinters als Otten en misschien ook Henk Krol, Jan Nagel en wie weet nog meer. Het andere deel vegeteert verder onder de schertsfiguur Baudet, vervreemd van alles en iedereen als opgeschoonde, ultrarechtse splinter, een soort neo-Centrumpartij.

     Wat een dwaasheid! Is het een tragedie of een komedie? Vooral het laatste, denk ik. Het rommelt gewoon op de flanken van de parlementaire democratie, zoals het al decennialang doet. Want aan de andere kant van het spectrum stoot de Socialistische Partij ondertussen, in een poging om salonfähig te worden voor regeringsdeelname, in de luwte van de FvD-troebelen de laatste marxisten uit haar gelederen ('zolderkamer-communisten') en schort de financiering van haar jongerenorganisatie 'Rood' op, als die een van de uitgestoten marxisten als voorzitter kiest. De uitgestotenen zullen ook wel een mini-partijtje oprichten. Een samenleving in crisis heeft veel splinters in het vlees.

De dag begint met een adembenemende zonsopgang (foto hierboven). De hele dag valt verfijnd zonlicht door een hoge laag sluierbewolking. Anna krijgt bericht dat Barbara zich een stuk beter voelt. Zelf is ze verbazend actief, ze doet de strijk en maakt keukenkastjes schoon. Een dergelijke onrust is vaak de voorbode van een aankomende aanval van migraine. Ik loop de stad in, waar een flinke drukte heerst. Iemand zeult met een kerstboom terwijl Sinterklaas nog niet voorbij is. De Jehovagetuigen op de hoek van de Kelenstraat zijn weer terug. Zonder mondkapjes op delen ze folders uit met 'Jezus leeft!' Ook bij Boekhandel De Mandarijn zijn veel mensen; ik koop twee nieuwe boeken (kom ik nog wel op terug) en verdwijn snel. Al vroeg wordt het donker en schijnt een vale, halve maan door de sluierbewolking en de kale boomtakken van de es aan de overkant.

Corona. Helaas, bijna duizend nieuwe besmettingen meer dan gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4947 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 977 meer dan gisteren. De drukte in ziekenhuizen daalt weer wat, maar niet op de IC's. Er werden 74 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het nog 90. In Gorcum zijn er weer 16 positieve testen (gisteren nog 6). De pandemie keert dus niet op zijn schreden terug en versoepeling voor de kerstdagen is niet aan de orde. Naar het begin van dit kwartaal

De CNO-cyclus, een tweede kernfusieproces in de zon, waarbij neutrino's (v) ontstaan (bron: Wikipedia)

Donderdag 26-11-2020

Vanmorgen hangt er lichte nevel en het miezert nu en dan. Anna kreeg nog geen migraine-aanval en gaat snel in de stad boodschappen doen. Op het fornuis staat een grote pan tomatensoep, die ze straks in bakjes zal doen om ze naar de zieke Barbara te brengen. Het gaat gelukkig heel wat beter met Anna's oudste dochter. Vanmiddag onderweg op de fiets krijgt Anna helaas toch de verwachte migraine. Weer thuis gaat ze naar bed. Buiten miezert het verder.

     Ik kijk vanochtend naar hoe Thierry Baudet bij WNL zijn speeltje FvD uit elkaar scheurt en 'een nette boedelscheiding' voorstelt. Veel meer rest hem niet, zoals ik gisteren al schreef. En straks een wereldvreemd splinterpartijtje op de uiterste flank van rechts. Ik denk persoonlijk dat het verslag van de ruzies tijdens een diner afgelopen vrijdag van de top-10 van de FvD-kandidatenlijst door mevrouw Pouw-Verweij redelijk getrouw is. Baudet werd gekwetst in zijn ijdelheid door een concurrent (Eerdmans), waarbij de pikorde opnieuw bevochten moest worden. Het begon nota bene met een ruzie over de muziekkeuze: jaren 80 of klassiek, die escaleerde. Tenslotte deed Baudet kwaad racistische en antisemitische uitspraken en sloeg wild om zich heen - en raakte tenslotte vooral zichzelf. Het is nu niet meer interessant.

     Ik blijf verder binnenshuis en probeer iets te begrijpen van een (voor mij) nieuw verstrengelingsraadsel in de quantumfysica. De overgrote meerderheid van de elementaire deeltjes in het heelal is verstrengeld. Ik schreef er nogal eens over. Het schijnt de werkelijkheid bij elkaar te houden. In verband daarmee bestaan er echter twee effecten: de bekende Einstein-Podolsky-Rosen paradox (EPR) en de veel minder bekende Greenberger–Horne–Zeilinger toestand (GHZ state). Die betreft drie verstrengelde subsystemen (deeltjestoestanden of q-bits) met zeer verrassende uitkomsten. Ik snap er echter helemaal niks van. Dat irriteert me. Een nieuwe aanloop is nodig. Uit de loodgrijze hemel blijft motregen lekken.

Vandaag een leuk bericht over het onderzoek naar zonne-neutrino's. Op aarde beheersen we kernfusie nog steeds niet, maar onze zon beoefent het al miljarden jaren en die kernfusie-hitte leverde al die tijd onze planeet de energie om leven en intelligentie te ontwikkelen. Daarbij gaat het om twee fusieprocessen: de fusie van waterstofkernen tot helium (proton-protonfusie) en de veel minder belangrijke koolstof-stikstofcyclus (CNO-cyclus, zie hierboven). Bij het laatste proces zijn behalve waterstofkernen ook de zwaardere elementen koolstof (C), stikstof (N) en zuurstof (O) betrokken.

     Bij beide processen komen ontelbaar veel van de geheimzinnige neutrino's vrij, subatomaire deeltjes die zó klein zijn dat ze vrijwel nooit iets raken. Waarom bestaan zulke minieme deeltje? Geen idee, maar ze maken deel uit van het succesvolle standaardmodel van de deeltjesfysica en er zijn zelfs drie soorten van. Per seconde vliegen er 65 miljard neutrino's door iedere vierkante centimeter op aarde zonder ook maar iets te raken. De meeste komen dus van kernfusieprocessen in de zon. De zeer zeldzame botsingen kunnen worden gedetecteerd door enorme ondergrondse detectoren, zoals die van Borexino die op een diepte van 1400 meter onder een bergmassief in Midden-Italië staan opgesteld. In voorgaande jaren heeft het Borexino-experiment al de diverse soorten neutrino’s geïdentificeerd die vrijkomen bij de proton-proton-cyclus. Daar heeft men voor het eerst nu ook de veel schaarsere CNO-neutrino's kunnen registreren en dat stond gisteren in Nature. Daarvan vliegen er elke seconde 'slechts' 700 miljoen neutrino's door elke vierkante centimeter aardoppervlak. De ontdekking levert inzichten op in de werking van veel grotere sterren dan onze zon, waar de CNO-cyclus wel de grootste rol speelt.

     Leuk voor mij persoonlijk is dat één van de betrokken wetenschappers Livia Ludhova is, die ik afgelopen februari/maart goed leerde kennen tijdens onze Antarctica-expeditie met de Bark Europa. Via Facebook feliciteer ik haar.

Corona. Op en af. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4506 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 435 minder dan gisteren. Er is meer ruimte in de ziekenhuizen en de IC's. Het dodental blijft vrijwel constant: er zijn  vandaag76 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 74. In Gorcum zijn er vandaag 11 nieuwe besmettingen (gisteren 16).

     Een van de coronavaccins in ontwikkeling, dat van AstraZeneca en de Universiteit van Oxford, is toch wat minder veelbelovend dan de makers berichtten. Zo blijkt de subgroep waartegen het vaccin 90 procent bescherming biedt, geen mensen ouder dan 55 bevat te hebben. Mogelijk geeft het in totaal maar 70% bescherming. Ook zijn de cijfers van de resultaten in diverse subgroepen van gevaccineerden op onduidelijke wijze bij elkaar opgeteld. ‘Als dit vaccin 70 procent effectief is, hebben we een dilemma’, zei de Amerikaanse hoofdinfectioloog Anthony Fauci tegen de farmaceutische nieuwssite STAT. ‘Want wat ga je doen met die 70 procent als je ook twee vaccins hebt die op 95 procent effectiviteit zitten? Aan wie ga je zo’n vaccin dan geven?’ Ons land heeft een optie op 11,7 miljoen doseringen van het vaccin. De beurskoers van het bedrijf zakt meteen in. Naar het begin van dit kwartaal

De Kraken valt een schip aan. Tekening van Edgar Etherington - Gibson, J. (1887).

Vrijdag 27-11-2020

De Kraken. Die fascinerende naam van een mythisch wezen uit de diepzee kwam ik deze week weer eens tegen. De Engelse dichter Alfred Lord Tennyson beschreef het monster in een sonnet 'The Kraken' uit 1830:

Below the thunders of the upper deep ;
Far, far beneath in the abysmal sea,
His ancient, dreamless, uninvaded sleep
The Kraken sleepeth : faintest sunlights flee
About his shadowy sides : above him swell
Huge sponges of millennial growth and height;
And far away into the sickly light..

SF-kenners herinneren zich de naam van het legendarische 'The Kraken Awakes' van John Wyndham uit 1953. Wetenschappers gaven deze week de naam Kraken aan een oeroud, tot dusver onbekend bolvormig sterrenstelsel, dat 11 miljard jaar geleden door het nog jonge Melkwegstelsel werd opgeslokt. Omdat de mythische Kraken in staat was om hele schepen op te slokken, vond men het waarschijnlijk een passende naam, maar Kraken werd dus zelf opgeslokt. Het stelsel werd ontdekt door AI te gebruiken, Arteficial Intelligence, een lerend neuraal netwerk. Dat maakte een simulatie. Het verhaal daarvan vind je hier in de New Scientist, waar ook een mooie animatie te vinden is. Het onderzoek zelf staat hier: 'Kraken reveals itself' (Monthly Notices of the Astronomical Society).

     Botsingen van de Melkweg met andere stelsels, vooral met bolvormige sterrenhopen, zijn niet zeldzaam. Ongeveer 150 nu bekende sterrenhopen zwerven rond in de buurt van de Melkweg, waarvan ongeveer de helft al werden opgeslokt. Die oude structuren zijn nog in ons spiraalstelsel terug te vinden. Na de botsing met Kraken botste ons eigen spiraalstelsel nog met andere, grote stelsels, zoals het dwergstelsel Gaia-Enceladus (9 miljard jaar geleden), de Helmi Stroom (6 tot 9 miljard jaar geleden; genoemd naar de bekende sterrenkundige Amina Helmi in Groningen, die hem ontdekte), het Sequoia dwergstelsel (ca. 7 miljard jaar geleden), Sagittarius (300 tot 900 miljoen jaar geleden) en talrijke kleinere stelsels. daarmee is het niet afgelopen. De Melkweg zal over 2,4 miljard jaar onder meer botsen met de Grote Magelhaense Wolk, een buurstelsel, en over 4 miljard jaar met de Andomedanevel.

     De mensheid bestaat dan waarschijnlijk allang niet meer, maar op een of andere manier is het een troostende gedachte dat de restanten van het Krakenstelsel, door de zwaartekracht uiteen gescheurd, dan nog altijd ergens door het Melkwegstelsel rond zullen zwerven.

Nu is het model van de sterrenkundigen hierboven maar een simulatie en een simulatie is nog niet de werkelijkheid. Het is maar een hypothese. Daarom is het van belang om in de Melkweg op zoek te gaan naar restanten en fragmenten van het Krakenstelsel (en de andere). Die hebben specifieke kenmerken. Als de restanten ooit gevonden worden, bevestigt dat de hypothese.

     Onder de becijferingen van de simulatie van het verleden van het Melkwegstelsel door de lerende neurale systemen en de wetenschappers gaat een diep raadsel verborgen, namelijk waarom het lot becijferd kan worden. Daarin schult een verzwegen vooronderstelling van causaal determinisme dat het universum een lineair systeem is en dat het heelal een deterministisch heelal is, waarvan het lot becijferd kan worden. De vraag is - denk ik - of dat klopt, de kosmos kan ook niet-lineair zijn. Nieuwe runs van de software en nieuwe simulaties zouden dan hele andere uitkomsten kunnen genereren. Ongeveer net als bij het weer, het vlindereffect en in de chaostheorie. En op een dieper niveau denkt de quantumfysica er heel anders over. Daar is juist onzekerheid essentieel. Het gedrag van elementaire deeltjes, waaruit alles is opgebouwd, valt nooit exact te voorspellen c.q. te berekenen. Iedere meting (iedere simulatie) heeft een andere uitkomst. Zo ontstaat de veelwerelden-interpretatie van de quantumfysica. (Als ik zo doorga krijg ik ook migraine).

De grijsheid van gisteren is er vanochtend nog steeds en produceert miezerregen. Anna worstelt met de overhang van de migraine-aanval, die ze met medicijnen kon couperen. Ze slaapt veel; het is de zombie-fase. Ik ga daarom alleen sporten. 's Middags is het droog en grijs.

Corona. Weer forse stijging van de aantallen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5790 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1292 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en hun IC's zakken weer wat. Er zijn 84 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 75. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (gisteren 11).

     De veelgehoorde kritiek dat de coronapandemie niet veel heftiger is dan een zwaar griepseizoen, kan definitief van tafel, schrijft De Volkskrant. Dat blijkt vrijdag uit berekeningen van het RIVM.  De impact is vijf keer hoger dan van een gemiddeld griepseizoen, en dan zijn de langetermijngevolgen van Covid-19 en de effecten van uitstel van reguliere zorg nog niet eens meegenomen. De sterfte aan het coronavirus komt dit jaar waarschijnlijk in de top drie van doodsoorzaken terecht. Naar het begin van dit kwartaal

Iris versicolor

Zaterdag 28-11-2020

Als er licht is aan het eind van de tunnel, dan is er hoop. In een belangrijk gedicht van de Amerikaanse dichteres en Nobelprijswinnares Louïse Glück is er een deur. Het heet 'The Wild Iris' en het is zo belangrijk dat ze het tot titel maakte van haar gelijknamige bundel uit 1992. Iris Versicolor is inheems in het oosten van Canada en de Verenigde Staten; ze wordt daarom ook wel Amerikaanse Iris genoemd. Een paars tot blauwe bloem die ieder jaar opgroeit uit een ondergronds rhizozoom (wortelstok). Overigens een giftig rhizozoom. De dichteres heeft de plant kennelijk in haar tuin en voert hem sprekend op in het gedicht.

At the end of my suffering

there was a door.

Hear me out: that which you call death

I remember.

Overhead, noises, branches of the pine shifting.

Then nothing. The weak sun

flickered over the dry surface.

Tot zover het jaarlijks opstaan van onder de aarde. Een cyclus van eeuwige wederkeer. Wie denkt dat het prettig is, die vergist zich. Het lijkt op levend begraven zijn. Maar gelukkig is er een deur, er komt een einde aan, de aarde geeft mee.

It is terrible to survive

as consciousness

buried in the dark.

Then it was over: that which you fear, being

a soul and unable

to speak, ending abruptly, the stiff earth

bending a little. And what I took to be

birds darting in low shrubs.

In tegenstelling tot ons weet de wilde iris wat het is: vergaan en herrijzen. Al is het maar voor even, de plant kan zijn stem hervinden en erover vertellen. En hoe! Zijn bloei spat uitbundig op als een krachtige, diepblauwe fontein.

You who do not remember

passage from the other world

I tell you I could speak again: whatever

returns from oblivion returns

to find a voice:

from the centre of my life came

a great fountain, deep blue

shadows on azure seawater.

Je kunt dus zeggen dat het (weer) gaat over het dichterschap, zoals in het vorige gedicht dat ik besprak. Dichten ervaart ze kennelijk als een wonder van bevrijd spreken, als wedergeboren worden uit een vreselijk donker. Hoewel het een zogenaamd 'vrij gedicht' is, zitten er mooie stijlfiguren in: enjambementen, onverwacht rijm en verrassende verbanden.

Na een zombie-dag had Anna vannacht zware migraine. Vandaag slaapt ze veel. De dag vangt grijs bewolkt aan maar allengs komt er meer zon. In de frisse lucht maak ik een wandeling over Buiten de Waterpoort om naar de klokkenstoel bij het bevrijdingsmonument te kijken; hij is bijna klaar en de oude noodklok uit 1581 hangt erin (foto hier). Lees er hier meer over. Tegen jeugdig vandalisme is de klepel vastgezet. Terug loop ik door de binnenstad waar het geweldig druk is (foto hier). Voor veel winkels staan lange rijen wachtenden. Voor vanavond hebben we nog eten in de vriezer, dus ik hoef nergens naar binnen.

Corona. Het gaat op en neer. Vandaag neer. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4499 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1282 minder dan gisteren. De bezetting in de ziekenhuizen en hun IC's daalt verder. Er werden 59 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het nog 84. In Gorcum hadden we 10 nieuwe besmettingen (gisteren 15). Naar het begin van dit kwartaal

29 november 2010. Sneeuw op de Havendijk, waar we toen woonden.

Zondag 29-11-2020

Tien jaar geleden vroor het en viel er op deze dag sneeuw in Gorcum (foto hierboven). Die sneeuw bleef dagenlang liggen. Ik meen dat het daarna zelden meer zover kwam. We huurden toen tijdelijk een bovenwoning op de Havendijk, boven een rommelwinkeltje; Dulce lag in Israël. Vandaag is er van sneeuw geen sprake - hoe lang al niet, trouwens? - maar het is met de oostenwind fris en zonnig. De maand november is bijna voorbij; een zeer warme maand. Dat waren ook de novembers in 2006, 2009, 2014 en 2015. Weeronline onderzoekt wat er klopt van de bekende weerspreuk:

November warm en fijn, het zal een strenge winter zijn.

Statisch gesproken is de kans 50/50, maar dat ging voor de twintig winters sinds de eeuwwisseling niet op. Op een warme november volgde deze eeuw vrijwel altijd een (zeer) zachte winter. Weeronline kijkt ook nog naar de mooiweerdagen, maar concludeert tenslotte dat de weerspreuk net zo vaak wel als niet uitkomt. 'Het kan vriezen of dooien'. 

     Overigens meldt de website ook een Duits-/Zwitserse studie in het blad Science, 'Increased growing-season productivity drives earlier autumn leaf senescence in temperate trees', die laat zien dat de herfst door klimaatopwarming steeds vroeger begint. Dat is verrassend, want iedereen dacht dat het groeiseizoen door opwarming langer zou worden, maar de hogere temperaturen vertragen het begin van de herfst niet maar vervroegen die juist. Dat komt waarschijnlijk doordat wortels en hout maar een beperkte opslagcapaciteit hebben. Als de opslag vol zit is het te ‘kostbaar’ om bladeren langer vast te houden. Het zou ook kunnen betekenen dat loofbomen beduidend minder koolstof vast kunnen leggen gedurende het groeiseizoen. 'This predicted phenological pattern will limit the capacity of temperate forests to mitigate climate change through carbon uptake', waarschuwen de onderzoekers.

Anna had door migraine een beroerde nacht; ze slaapt lang uit. Nu is het weg. Het fris en zonnig weer. Gorcum heeft vandaag koopzondag, maar we hebben niks nodig en blijven binnen. Drommen wandelaars sloffen hutje mutje over de sluis. De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb vertelt in Buitenhof dat de 25 burgemeesters van de verzamelde veiligheidsregio's er afgelopen week bij het kabinet op aandrongen om Black Friday te verbieden. Het kabinet vond het niet nodig, maar het werd zo druk dat een aantal steden de winkels eerder sloten. Ook vandaag gebeurt dat. In Maastricht kondigt de burgemeester code rood af; Belgen overstromen de stad. In België zijn de winkels dicht.

Corona. De NRC heeft een interessant artikel over potentiële geneesmiddelen tegen het SARS-CoV-2 virus (en andere corona-virussen), die het RNA aanpakken. 'Het virus tref je het hardst in zijn RNA', zegt de Groningse moleculair geneticus Danny Incarnato. Je kunt theoretisch gesproken het virus volkomen lamleggen door de manier waarop het RNA is gevouwen - dus de driedimensionale structuur - te veranderen. Dat klinkt heel logisch, want dan kan het zich niet meer vermeerderen. Het is mogelijk een alternatief voor vaccinatie, maar het kan wel even duren voor er een medicijn is.

     Weer meer nieuwe besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5609 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1115 meer dan gisteren. Eigenlijk kun je beter naar de weekcijfers kijken. De ziekenhuizen zakken weer verder. 25 coronapatiënten overleden. Gisteren waren het nog nog 59. Gorcum heeft 19 nieuwe besmettingen (gisteren 10). Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 30-11-2020

Deze maand november zal wereldwijd de warmste worden die ooit gemeten is. Daarmee wordt de maand in het recordjaar 2015 verslagen. En dat terwijl de huidige La Niña wereldwijd een verkoelend effect zou moeten hebben. Hoeveel meer zouden de records gebroken worden als we haar tegenhanger El Niño zouden ondergaan? Het gaat de verkeerde kant op en ach, dat is niks nieuws. De NOAA geeft bovenstaand plaatje uit over november 2020. Je ziet enorme warmte aan beide polen. Het lijkt of de arctische en antarctische amplificaties versnellen.

     Ook in ons land breekt november records. Het precieze maandgemiddelde is uiteraard pas na vandaag bekend, maar het zal zeker boven 12 graden liggen. Dat kwam vaker voor, maar bijna in alle gevallen na 2000.

     Er zijn mensen die denken dat het wel meevalt. Door de coronacrisis zakt de economie immers in en dus de uitstoot van broeikasgassen. In het voorjaar schatten wetenschappers dat over heel 2020 tussen de 4 en 7 procent minder zal worden uitgestoten. Voor het klimaat maakt dat niets uit; een dergelijke daling zou decennialang volgehouden moeten worden. Dus elk jaar, anders tikt het niet aan. Zolang dat niet gebeurt stijgen de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer gewoon door, al is het wat langzamer. Waarschijnlijk hooguit een schamele  0.23 ppm minder dan anders. Dus zullen de gehaltes CO2 en andere broeikasgassen dit jaar toch weer hoger liggen dan in 2019. En je ziet dat iedereen, ondanks het nauwelijks belemmerde consumeren - Black Friday moest beslist dóórgaan - , vol verlangen op het einde van de coronacrisis zit te wachten. Als de economie weer opveert zul je een gigantische inhaalgroei zien.

De grijze ochtend verandert al snel in een miezerochtend, gevolgd door een miezermiddag. Zeikweer. We halen snel om de beurt alle boodschappen bij elkaar. Als we niet van elkaar en van lezen hielden, konden we onmogelijk gelukkig zijn.

Corona. Het zaagtandpatroon van de afgelopen dagen zet zich voort. Vandaag minder nieuwe  besmettingen. Vrijdag bijna dertienhonderd omhoog, zaterdag weer hetzelfde aantal omlaag. Zondag elfhonderd omhoog en vandaag weer bijna duizend naar beneden. Als je naar de weekgemiddelden kijkt, nemen de besmettingen heel langzaam af. Zie hierboven (grafiek hier in De Volkskrant). De ziekenhuisbezetting neemt weer wat toe. Ik laat het daarbij. Hoe langzamer de dalende trend, hoe langer de maatregelen moeten duren. In Gorcum waren er 11 nieuwe besmettingen (gisteren 19).

     Doordenker: het schijnt dat veel Nederlanders zich boos afvragen waarom in de feestdagen de teststraten open mogen blijven en de horeca niet. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 01-12-2020

Het Atlantisch orkaanseizoen 2020 gaat de boeken in als het meest actieve seizoen tot dusver, met 31 tropische en subtropische depressies die zich op één na tot tropische stormen ontwikkelden, waaruit 13 orkanen ontstonden waarvan 6 zware. Sinds vandaag is het seizoen officieel voorbij, maar toch zit er al dagen nog een hardnekkige storing voor de kust van het Iberisch schiereiland (zie hierboven) met 30 procent kans op cycloonvorming. Omdat de temperaturen van het oceaanwater inmiddels zakken, is er niet voldoende energie beschikbaar voor verdere organisatie, maar de storing brengt al dagen harde wind en veel regen in Spanje en Portugal.

In de NRC staat een aardig interview met de 80-jarige Sonja Barend, de vrouw die de Koningin van de talkshow wordt genoemd. 'Voor straks: lekker slapen en morgen gezond weer op.' Nu heeft ze ook een boekje geschreven, vooral over de mensen die ze al die jaren ontmoette, onder andere D66-leider Hans van Mierlo toen hij in 1998 uit de politiek stapte. Ze vroeg hem of er iets van zijn idealen terecht was gekomen. 'Niet één', zei hij toen. Toch zegt ze dat ze iedereen kan aanraden oud te worden. Maar ook: 'De toekomst is kort. Dat is geen fijne gedachte.'

Tijd is voor mensen een naargeestig fenomeen, maar zonder tijd is het bestaan niet denkbaar. Tijd is essentieel voor causaliteit; oorzaak en gevolg moeten op elkaar volgen anders bestaan ze niet. Een oorzaak zonder gevolg is geen oorzaak. En andersom. De tijd is steeds asymmetrisch, hij heeft altijd dezelfde richting. Het 'nu' schuift alleen maar op van het heden naar de toekomst, nooit terug. Dat is de richting ofwel de Pijl van de Tijd. Hoe jammerlijk is dat. Le Temps Retrouvé bestaat niet. In mijn romancyclus probeerde ik het, zoals ontelbaar veel auteurs getracht hebben. Je kunt het verleden wel oproepen, indringend zelfs, maar ernaar terugkeren gaat niet.

     In de natuurkunde kennen we vier dimensies, drie ruimtelijke en die ene, rare tijdsdimensie. Zeer merkwaardig is dat in diepere lagen van de werkelijkheid de Pijl van de Tijd niet bestaat. Processen van elementaire deeltjes kunnen onbekommerd vooruit en terug in de tijd, op de manier waarop je dat kunt in de dimensies van de ruimte. Eigenlijk is dat niet eens onlogisch als je er langer bij stilstaat. Waarom zou alleen de tijd maar één richting moeten hebben als de ruimte dan niet heeft? Misschien denk je dat het alleen op microniveau kan, dat van de elementaire deeltjes, en niet op het macroniveau van onze dagelijkse wereld. Dat is niet zo. Het is volstrekt denkbaar dat de deeltjes waaruit jij en ik bestaan ergens in de tijd nóg een keer de unieke formatie aannemen die de onze is. Dan zijn we er weer. Het is zeker mogelijk maar tegelijk uiterst onwaarschijnlijk. Daarmee komen we op het thema entropie, de 2e wet van de thermodynamica en de Pijl van de Tijd. Daarover dezer dagen verder.

Het is weer zover: ieder jaar voorspelt weerman Piet Paulusma een strenge winter. Ook dit jaar weer, maar het komt er nooit van. Hij is vandaag overigens 35 jaar weerman. Wat zegt Piet tegen RTV Noord over de komende maanden? 'Meer winterweer dan de afgelopen winter. Dus gaan wij op natuurijs schaatsen en langer dan twee of drie dagen.' Maar het kan vriezen en dooien, Piet blijft dit jaar liever aan de voorzichtige kant. 'Kwakkelweer en mogelijk warmte, maar aan de andere kant ook één of meer perioden met de echte winterkou'. Zo kan ik ook voorspellen. Oant moarn. Toch zou het leuk zijn, nog een keer een echte winter.

Vanmorgen veel regen. We gaan braaf sporten op ons gereserveerde uurtje op de sportschool. Lekker rustig is het dan. Daarna gaat Anna naar de tandarts voor gebitscontrôle. Vanmiddag is er wat zon.

Corona. Verdere daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4073 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 530 minder dan gisteren. In weekcijfers is de daling 8 procent. Ook zakken de ziekenhuizen wat verder. Bij het RIVM zijn 62 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 29. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (gisteren 11).

     'Ik zie dat de daling heel langzaam gaat, dus dat is geen optimistisch beeld, zegt Aura Timen van het RIVM vandaag. 'Mensen blijven onvoldoende thuis om het virus een stevige klap te geven.'

     Minister De Jonge (Volksgezondheid) laat op Twitter weten dat 'als het meezit' er in Nederland op 4 januari gestart kan worden met vaccineren als de EMA opschiet. Ouderen, kwetsbare mensen en zorgmedewerkers zullen als eerste worden gevaccineerd, mits het vaccin van BioNTech/Pfizer geschikt is voor deze doelgroepen. Anders komen andere doelgroepen eerst. Dat moet nog blijken uit het EMA-onderzoek. In de loop van december ontvangt Nederland één miljoen doses, waarmee 450.000 mensen gevaccineerd kunnen worden.  Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 02-12-2020

Voortgaande opwarming. November 2020 was wereldwijd meer dan een halve graad Celsius warmer (+0,53) dan het langjarig gemiddelde van 1979 - 2010, zoals gemeten in de lagere atmosfeer door satellieten. In oktober was het +0,54. Tien jaar geleden, in november 2010, was het +0,38 graden warmer. Maandcijfers zijn echter momentopnames. De lineaire opwarmingstrend vanaf 1979 blijft op +0,14 graden per tien jaar, waarvan +0,12 graden boven oceaanwater en +0,19 graden boven landmassa's. Hoewel in de Pacific de La Niña goed op gang is gekomen, is er van het gebruikelijke koelende effect van dit weerfenomeen  nog niet veel te merken, maar het verschijnsel blijft de komende maanden stevig intact dus dat kan nog komen.

     De mate van klimaatverandering is een resultante van diverse factoren. De uitstoot van broeikasgassen door de mensheid is in dit tijdsgewricht van die factoren de grootste. Andere factoren zijn onder meer vulkaanuitbarstingen en de activiteit van de zon. De laatste is al decennialang erg laag. De zonneactiviteit kent een cyclus van een jaar of elf met pieken en dalen. Pieken leveren op aarde extra opwarming, dalen veroorzaken afkoeling. Tijdens een minimum zijn er nauwelijks tot geen zonnevlekken. Het laatste zonneminimum (2008-2010) was het diepste sinds tenminste 1950 en het vorige zonnemaximum (2013-2015) stelde amper iets voor. Het was de zwakste piek in honderd jaar. Ondanks de relatief koude zon steeg de wereldtemperatuur fors door. Sinds het laatste minimum in 2019 komt de zonneactiviteit weer op gang en in 2025 wordt een nieuw maximum verwacht, maar wetenschappers verwachten dat het opnieuw geen hoge piek zal worden. Het (geringe) koelende effect van de zon zal in het komende decennium dus verliezen. Afgelopen zondag produceerde de zon de krachtigste uitbarsting in meer dan drie jaar.

Vandaag een sombere, grijze dag met soms motregen. Ik breng Anna naar haar kapper en rijd door naar de slager en de AH op Oost. Verder komen we niet buiten. Vanavond komen Wiger & Arina eten. Confit de Canard.

Corona. Kroegbazen en restauranthouders hebben het vertrouwen in het kabinet nu officieel opgezegd; ze zullen massaal opengaan op 17 januari en open blijven. Vijftig lokale afdelingen van de Koninklijke Nederlandse Horeca doen mee. 'Het is open of failliet gaan', zeggen ze. Tja, als de derde coronagolf niet door de feestdagen wordt veroorzaakt, zullen ze hem zelf wel teweegbrengen.

     De zaagtand van nieuwe coronabesmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4942 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 879 meer dan gisteren, maar op weekbasis daalt het aantal met 9 procent. Het reproductiegetal (waarde op 13 november 1,04) kruipt wat omhoog. Ziekenhuizen en IC's zakken weer wat. Er werden 66 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het nog 62. In Gorcum waren er 26 nieuwe besmettingen, fors meer dan gisteren. Toen waren er 10. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-12-2020

Hierboven staat een interessant overzicht, deze week gepubliceerd door de OECD. Dat is de organisatie van 37 welvarende landen in de wereld, die (met verschillen) redelijk democratisch geregeerd worden. Je ziet enorme verschillen in de dodelijkheid van het coronavirus in die landen. Nederland staat ongeveer in het midden. Waardoor België de meeste doden heeft (per 1 miljoen inwoners) en Nieuw Zeeland de minste, is niet eenduidig vast te stellen. Er zijn heel veel factoren die de uitkomst beïnvloedden, zoals demografische samenstelling van de bevolking (mate van vergrijzing), kwaliteit van de zorg, verschillen in testbeleid, betrouwbaarheid van registratie en het soort anti-coronamaatregelen. Dus is het niet eenvoudig er conclusies aan te verbinden.

Weer zo'n sombere dag met veel regen. De barometer zakt razendsnel onder invloed van een groot lagedrukgebied boven Schotland. We rijden naar Numansdorp om even in de boot te kijken. Daar word je ook alleen maar triest van (foto hier).

Het lijkt wel of Gorcum het nooit zal leren. In de krant lees ik dat de gemeente mensen zoekt die de exploitatie van schouwburg De Nieuwe Doelen op zich willen nemen. Het wordt het volgende hoofdstuk in het lijdensverhaal, want een dergelijke poging mislukte al enige jaren geleden. Waarom zou het in een tijd van corona wel lukken? De misslag is van financieel wethouder Van Zanten, die voor een dubbeltje op de eerste rang wil zitten. Dat gaat met dit theater niet, heeft het verleden geleerd. 'Wij willen juist in deze tijd investeren in onze stad, en ruimte bieden aan creatieve ideeën voor nieuwe en op de toekomst gerichte initiatieven', zegt hij vol vroom optimisme. Het wordt natuurlijk niks; zeker in deze coronatijd wil geen ondernemer geld in een theater steken. Vervolgens kan de wethouder zijn straatje schoonvegen, want hij heeft het geprobeerd. Hoe het dan wel moet? De gemeente moet het zelf oppakken, de technische infrastructuur drastisch vernieuwen, (daar zijn miljoenen voor gereserveerd), voor een goed salaris een creatieve theaterman als directeur aanstellen en jaarlijks een flinke subsidie aan DND toekennen. Anders wordt het nooit wat.

Coronacijfers. De aantallen nieuwe besmettingen stijgen toch weer verder. Een mogelijke oorzaak is het feit dat mensen zonder klachten zich nu ook kunnen laten testen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5641 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 706 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen wel verder. Er zijn 61 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren het er nog 66. In Gorcum waren er 14 nieuwe besmettingen; 12 minder dan gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Nee, je wordt er niet vrolijk van.

Vrijdag 04-12-2020

's Ochtends miezert het nog wat na, maar het wordt allengs droog. Er is veel wind die donkere wolkenpartijen over de stad jaagt. Het is een bezige dag, dus een korte blogpost. Vanochtend samen naar de sportschool, 's middags laat ik oogfundus-foto's maken voor de reguliere diabetescontrôle.

Corona. Opnieuw stijging; het gaat niet goed. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5935 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 301 meer dan gisteren. De druk op de ziekenhuizen neemt ook weer toe. Er werden 58 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog 61. In Gorcum waren er 21 nieuwe besmettingen; 7 meer dan gisteren.

     Ophef over de ruime coronasteun aan het bedrijfsleven. Naar schatting 80.000 bedrijven moeten de NOW-steun (of een deel ervan) terug betalen, bijvoorbeeld omdat de loonkosten weliswaar lager bleken, maar dat kwam doordat er minder flexwerkers werden ingezet. Dat is nota bene 60 procent, meer dan de helft! Tja. Ze verknallen het voor anderen. Ook payroll-bedrijven incasseerden miljoenen meer aan coronasteun dan waar ze recht op hadden. Tegelijk wil de politiek toch nog honderden miljoenen extra coronasteun aan de horeca geven. Voor mijn gevoel kan men onderhand net zo goed een basisinkomen voor iedereen invoeren. Als de extra steun voor de horeca voldoende is, gaat het plan van horecabedrijven om op 17 januari weer open te gaan wel van tafel.

     Ondertussen worden meerdere leden van het OMT bedreigd; sommigen worden thuis bezocht waarbij er dreigbrieven in de brievenbus worden gedaan, meldt Nu.nl. Ook Erasmus-virologe Marion Koopmans heeft thuis brieven gehad. Daarnaast vertelt ze online berichten te hebben ontvangen waarin een afbeelding van een strop met de teksten als "it's waiting" en "nog even". Ze gaat voortaan met de auto naar haar werk en niet meer met de trein. Naar het begin van dit kwartaal

Twee bestuursleden (Arina en Marjan) van onze buurtverenging KNAKE brengen een suprise rond aan de leden.

Zaterdag 05-12-2020

Vandaag mooi weer na alle regen van gisteren. In de loop van de ochtend gaat de bel. Twee bestuursleden van onze buurtvereniging KNAKE, kerstmutsen op, brengen een surprisedoos langs met ondermeer een erwtensoeppakket erin. Dat is aardig. Er zit een kaart bij:

2020 geen tapas

2020 geen boottocht

2020 geen snertborrel

we hopen dat dat in

2021 anders zal zijn!

Inderdaad, door de pandemie waren er het hele jaar geen activiteiten mogelijk.

De Amerikaanse staat Californië kampt weer met grote bosbranden en het is er niet eens zomer. Duizenden mensen moesten hun huizen verlaten. De laatste jaren worden ze steeds heftiger. Ook duurt het bosbrandenseizoen elk jaar langer door klimaatopwarming en extreme droogte. Sinds begin dit jaar is er in Californië meer dan 17.000 vierkante kilometer land door verwoest.

     Klimaatverandering en steeds hogere temperaturen op aarde leiden in de hele wereld tot een sterke toename van het voortijdig overlijden van ouderen. In 2018 overleden bijna 300.000 mensen boven de 65 jaar aan de gevolgen van extreme hitte, komt naar voren uit internationaal onderzoek dat deze week verscheen in het Britse medische tijdschrift The Lancet. Het aantal hittedoden is in twintig jaar tijd met 54 procent toegenomen.

Corona. Ik schrik even bij het zien van de cijfers van vandaag. Zo hoog! Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6577 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 656 meer dan gisteren en meer dan 1200 boven het gemiddelde van vorige week. Ziekenhuizen en IC's blijven ongeveer gelijk. Er werden 39 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 58 doden. Gorcum had 13 nieuwe besmettingen; 8 minder dan gisteren.

Nog steeds ligt het verzameld werk van Nobelprijswinnares Louïse Glück op mijn bureau. Soms lees ik een gedicht, vooral in haar belangrijke bundel 'The Wild Iris' uit 1992. (Ik besprak het titelgedicht een week geleden). Glück ontmoet het wereldraadsel om haar huis. Misschien krijgt ze haar invallen als ze 's ochtends haar tuin in loopt, dacht ik eerst. In 'The Wild Iris' staan wel zeven gedichten met de titel 'Matins', maar in het Engels betekent het 'Metten', het ochtendgebed in het Roomskatholicisme. Iedere ochtend weer uitgesproken. In het eerste Metten-gedicht richt de dichteres zich tot een onbereikbare vader:

Unreachable father, when we were first
exiled from heaven, you made
a replica, a place in one sense
different from heaven, being
designed to teach a lesson: otherwise
the same — beauty on either side, beauty
without alternative — Except
we didn’t know what was the lesson.  Left alone,
we exhausted each other.  Years
of darkness followed; we took turns
working the garden, the first tears
filling our eyes as earth
misted with petals, some
dark red, some flesh colored—
We never thought of you
whom we were learning to worship.
We merely knew it wasn’t human nature to love
only what returns love.
 
Opmerkelijk: die vader bouwde een aarde voor ons, een replica om in in te wonen, maar niet 
hetzelfde als het paradijs. Met evenveel schoonheid weliswaar, maar bedoeld om ons een les te
leren, die we niet kenden. We putten elkaar uit, in donkere jaren bewerkten we de aarde tot
hij mistte van bloembladeren. We dachten verder niet aan die onbereikbare vader, we wisten
alleen dat het niet menselijk was alleen datgene lief te hebben dat liefde beantwoordt.
Een onbereikbare vader doet dat niet; het is niet aan de mens hem lief te hebben. Er zit veel
betekenis in het gedicht. Er komt geen einde aan. 'Misted with petals' is trouwens heel mooi
gezegd. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 06-12-2020

De video hierboven gaat over de 300.000 sterren die zich dicht bij de aarde bevinden. De video toont onder andere dubbelsterren en de sterrenhoop Hyaden. Aan het eind zoomt de video uit en is de hele Melkweg met meer dan 200 miljard sterren zichtbaar. De 330.000 sterren in onze buurt - binnen een straal van 325 lichtjaar van de aarde - zijn dan nog maar een kleine gele stip. Je vindt de video hier op Astronomie.nl, waar het gaat over de publikatie van de nieuwste sterrendatabank van ruimtetelescoop Gaia. De enorme set gegevens toont ook objecten buiten de Melkweg, zoals onder andere het samenkomen en uiteengaan van de Magelhaense Wolken en de versnelling van onze zon in haar beweging door het Melkwegstelsel. De waarnemingen begonnen in 2016 en zullen voltooid worden in 2022. De database van de Gaia-observaties mat tot dusver van 1,8 miljard sterren in onze Melkweg en onze buursterrenstelsels de snelheid en de positie. Daarmee kan onder andere een 3D-kaart van onze Melkweg worden gemaakt. Astronomen denken minstens tien jaar nodig te hebben om alle nieuwe gegevens te verwerken. Hele nieuwe ontdekkingen worden verwacht.

Gisteravond - Sinterklaasavond - leverde de Japanse ruimtesonde Hayabusa2 vanuit een baan om de aarde een pakje af. Het was een capsule die als een vallende ster door de dampkring schoot en ergens neerstortte in het oostelijke deel van de Grote Victoriawoestijn in de Australische deelstaat Zuid-Australië. Van die val door de dampkring is een prachtige foto gemaak. Zie hieronder.

De capsule met gruis van de planetoïde Ryugu stort neer als een vallende ster in een woestijn in Australië. (foto: AFP)

De capsule werd gisteren om 19.47 UTC geborgen. Hij bevat gruis dat de ruimtesonde verzamelde in april 2019 op het oppervlak van de kleine planetoïde Ryugu, die een baan volgt tussen Aarde en Mars op zo'n 300 miljoen kilometer van de aarde, en terug naar de aarde bracht. Een sterk staaltje. Het materiaal moet inzicht verschaffen in de toestand van ons zonnestelsel 4,6 miljard jaar geleden. De sonde werd in 2014 gelanceerd en zal nu een tweede missie naar een ander near earth object uitvoeren. Waarheen? Eerst blijft hij in een baan om de zon koersen en zal hij in 2026 en 2031 nog twee andere planetoïden gaan ontmoeten: 2001 CC21 en 1998 KY26 (de eerste alleen in het voorbijgaan). Onderweg zal hij ook nog gegevens verzamelen over het stof in de interplanetaire ruimte en zelfs naar exoplaneten helpen speuren.

     NASA is bezig met een soortgelijke missie. In oktober pikte ruimtevaartuig OSIRIS-REx meer dan 900 gram gruis op van planetoïde Bennu. Die brengt het momenteel terug naar de aarde, waar het ook in een capsule in 2023 moet landen in de woestijn van Utah. NASA en de Japanners zullen delen van elkaars gruis uitwisselen voor onderzoek.

De dag na Sinterklaas is droog en fris. Bij ons is het traditioneel de dag van de kerstversiering. We halen onze drie kunstkerstboompjes uit de kelderberging en tuigen ze op. Twee in de woonkamer en de laatste, het zeker 25-jaar oude boompje van mijn moeder, komt in de serre. Hier 2 foto's. We blijven verder binnen.

Corona. Verontrustend! Weer verdere stijging terwijl het weekend is. Het lijkt warempel haast wel of de derde golf al begint voor de tweede goilf is afgelopen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6814 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 242 meer dan gisteren en 1313 meer dan het gemiddelde van de afgelopen week. De bezetting met coronapatiënten in ziekenhuizen daalt heel licht. Er zijn 25 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 39. In Gorcum waren er 23 nieuwe besmettingen, 10 meer dan gisteren. De rioolwatermetingen bij ons (week 30 nov tot 6 dec) lopen weer op tot 533,77 deeltjes. De landelijke waarde is een stuk lager: 178,58.

     Deze middag bespreken de premier en een aantal mininsters met enige deskundigen op het Catshuis de corona-situatie en de maatregelen. Hoewel er in deze fase duidelijk minder mensen in de ziekenhuizen terechtkomen, is iedere gedachte aan versoepeling van de maatregelen met de feestdagen in mijn ogen een illusie. Komende dinsdag is er weer een persconferentie. Naar het begin van dit kwartaal

De Lingehaven in december. Op de begane grond links wonen wij (foto: Riveer)

Maandag 07-12-2020

De donkere dagen voor Kerst. Het regent al uren pijpenstelen. De mooie foto hierboven werd ergens vorige week gemaakt door iemand van de havendienst, zo te zien vanuit een dakraam bovenin het havenkantoor. De jaarlijkse kerstbomenbrug over de 3e Waterkering was er nog niet. Die staat er inmiddels wel. De feestverlichting op het Eind brandt. Aan de voorkant links is ons appartementengebouw. Op de begane grond langs het voetgangersbrugje wonen wij al bijna tien jaar en we zijn er gelukkig. Ook nu in coronatijd. Niemand vraagt of we dat verdiend hebben. Anders dan bij corona verdien je geluk niet. Corona wel? Ja, dat vind ik vaak wel. De mensheid verdient de zoönose door haar ongelimiteerde groei en de ongeremde verstoring en vervuiling die er het gevolg van is. Uitgezaaide primateritis. Individuele mensen verdienen corona door te dicht bij elkaar te komen tijdens een pandemie. Geluk kun je ook krijgen maar is niet besmettelijk. Je verdient het dus niet, net als ongeluk. Sommigen verdienen corona, maar krijgen het niet. Enzovoorts.

Het is een grijze dag met veel regen. Separaat doen we de boodschappen, Anna de supermarkt en ik de groenteboer. Even langs in de boekhandel levert een nieuw boek op van Ian Buruma: 'Het Churchill-complex' over de opkomst en de ondergang van de Anglo-Amerikaanse orde (AtlasContact, 2020). Veel auteurs verdienen aan mensen als ik, die veel boeken kopen. De boekenverkoop schijnt overigens wat te verbeteren door de corona-pandemie. 'Nederlanders zijn in coronacrisis meer gaan lezen dan Netflixen', meldde de NOS deze zomer al. Overigens profiteren behalve de schrijvers vooral zaken als Bol.com daarvan, maar ik steun van harte onze lokale boekhandel.

Het KNMI brengt vandaag een interessant Klimaatdashboard uit. Het laat in één overzicht de gemiddelde temperatuur in De Bilt zien met daarin de trend, de verwachting en de verschillende klimaatscenario's voor de toekomst. Dagelijks wordt het tussen 10.00 en 14.00 uur geactualiseerd. De komende tijd zullen ze het uitbreiden met andere klimaatvariabelen, zoals bijvoorbeeld neerslag.

     In nieuwe prognoses van klimaatwetenschapper Zeke Hausfather op Carbonbrief kun je in de doorrekeningen van verschillende IPCC-klimaatscenario's zien dat de doelstellingen van Parijs 2015, wereldwijd in AD 2100 maximaal 2 graden temperatuurstijging ten opzichte van pre-industrieel (1850) en liefst 1,5 graden Celsius, geen kans maken als we zo doorgaan als nu: +2 graden bereiken we op zijn vroegst al in 2030 en op zijn laatst in 2070.

Corona. Oef! Weer een forse stijging en dat op de dag na het weekend. Waarschijnlijk hebben we dat verdiend. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7134 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 333 meer dan gisteren en ruim 1600 meer dan het weekgemiddelde. De stijging is nu bijna een week aan de gang. Over de hele week gaat het om een stijging van 21 procent . Ook in de ziekenhuizen en op de IC's neemt het aantal coronapatiënten weer toe. Het aantal sterfgevallen blijft wel afnemen. Er waren 19 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 25 doden. In Gorcum waren er 35 nieuwe besmettingen; 12 meer dan gisteren. Zoveel op één dag hebben we er sinds 1 november nog niet gehad en ook niet tijdens de 1e golf (wel jongstleden 23 oktober, overigens, toen waren er 45).

     Horeca-ondernemers demonstreren op het Malieveld. Ze willen opengaan, al stijgen de besmettingen de pan uit en al worden bij de persconferentie van morgen geen versoepelingen verwacht. Leden van Horeca Nederland overhandigen op het Plein symbolisch 'sleutels van de zaak' aan Kamerleden. 'Als je ziet dat de besmettingsgraad hoog blijft terwijl de horeca al bijna tien weken dicht is, dan vragen wij ons af: waarom zijn we gesloten? Het voelt heel oneerlijk', zegt iemand. Naar het begin van dit kwartaal

De jaarlijkse kerstbomenbrug van buurtvereniging KNAKE op de 3e waterkering

Dinsdag 08-12-2020

Een dag van wolkenvelden, zon en nauwelijks wind. Hierboven een foto van de kerstbomenbrug, die onze buurtvereniging jaarlijks plaatst. Alles is klaar voor de donkere dagen, kerst en oud-en-nieuw. We gaan keurig samen sporten op het vooraf online besproken uur op de sportschool. 's Middags gaat Anna bij een vriendin op bezoek en ik krijg de monteur - mondkapje op - langs voor de jaarlijkse contrôle van onze alarminstallatie.

'Verlaging miljoenen pensioenen vrijwel zeker van de baan', kopt De Volkskrant. De NRC zet boven het nieuws over een versoepeling van de regels bij pensioenfondsen een heel andere kop: 'Pensioenregels langdurig versoepeld, kans op lager pensioen blijft groot'. Kom er maar uit. Zorgvuldig lezen levert op dat de koppenmaker van de NRC gelijk heeft. De fondsen krijgen vooruitlopend op de invoering van het nieuwe pensioenstelsel (in 2024 - 2026) een lagere ondergrens voor hun dekkingsgraad. Die mag minimaal 95 procent van de pensioenaanspraken bedragen; dan worden wij niet meteen gekort maar moeten ze een herstelplan opstellen. Echter, als ze zelfs onder de 90 procent duiken gaan de pensioenuitkeringen meteen omlaag. Op dit moment zitten de grootste fondsen daar vlak boven maar dankzij minister Koolmees komt er in 2021 in elk geval geen verlaging. De politiek durft niet vlak voor de verkiezingen de pensionado's over zich heen te krijgen.

     Maar....er komen ook strengere rekenregels van De Nederlandse Bank, die de kans op verlaging na 2021 groter maken. Door die regels kunnen de dekkingsgraden met zeker 6 procentpunt omlaag gaan. De eerste stap is per 1 januari aanstaande en die zal de dekkingsgraden naar schatting meteen zo’n 1,5 procentpunt laten dalen, terwijl de grootste fondsen dus nog maar krap boven de 90 procent zitten.

Corona. Het RIVM meldt vandaag 6187 nieuwe bevestigde coronabesmettingen, 932 minder dan gisteren. Het zigzag-patroon houdt aan. De ziekenhuizen zitten weer iets hoger. Er waren 71 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren ging het nog om 19 sterfgevallen. In Gorcum waren er 20 nieuwe besmettingen; 14 minder dan gisteren. Het RIVM zegt dat de zorgwekkende stijging van de besmettingen (op weekbasis) niet alleen veroorzaakt wordt door de uitbreiding van het testbeleid (nu ook mensen zonder klachten). Het percentage besmette personen liep de afgelopen week op van 11,1 procent naar 11,6 procent. Een echte stijging dus. Het aantal meldingen is het meest gestegen bij jongeren tussen de 13 en 24 jaar, maar alle leeftijdgroepen stegen. Aura Timen, landelijk coördinator infectieziektebestrijding bij het RIVM, legt verder een verband tussen de drukte in de winkelstraten tijdens Black Friday en de toename van het aantal besmettingen. Die kwam precies een week later.

     In Duitsland stijgen de aantallen besmettingen nog harder fan bij ons. De regering overweegt een harde lockdown. Bij ons is men zeer verdeeld. RTL-nieuws had inzage in een notitie van het ministerie van economische zaken (gelekt door staatssecretaris Mona Keijzer) waarin betoogt wordt dat het openen van de horeca zou leiden tot minder besmettingen. Niet tot meer. Volgens hen vormen bezoekjes van familie en vrienden thuis een grotere bron van besmettingen dan café's, kroegen en restaurants. De sluiting van de horeca zou er toe leiden dat dat soort bezoekjes veel vaker voorkomen. Opnieuw tegenstellingen in het kabinet? Ik vind de redering nogal lichtvoetig en flinyerdun, en het geeft opnieuw voedsel aan het groeiende verzet tegen de maatregelen. Vanavond is de persconferentie.

     Prime-minister Boris Johnson pocht op Twitter dat zijn land als eerste start met vaccineren. (Ik dacht overigens dat de Russen net iets eerder waren - met een niet volledig uitgetest vaccin). 'Thank you to our NHS', zei Boris, 'We will beat this together.' Iemand wijst hem er fijntjes op dat het vaccin uit de Europese Unie komt. Naar het begin van dit kwartaal

Zonnevlekkencyclus nummer 24. De verticale schaal links betreft het Wolf-getal (bron: NASA)

Woensdag 09-12-2020

Een week geleden schreef ik hier over het decennialange minimum in de zonnevlekkenactiviteit en dat desondanks de opwarming van de aarde onverminderd doorging. Het was naar aanleiding van berichten dat de zon weer actiever werd en dat waarschijnlijk cyclus nummer 25 op gang aan het komen was. De laatste cyclus was de zwakste in honderd jaar. Wetenschappers verwachten dat nummer 25 opnieuw een zwakke cyclus zal worden. Maar een team van wetenschappers onder leiding van het National Center for Atmospheric Research (NCAR) dat de nieuwe zonnecyclus een van de krachtigste ooit zou kunnen worden (artikel in Solar Physics hier).

     De kracht van de zonneactiviteit wordt uitgedrukt in het Wolf-getal, het internationale zonnevlekkengetal. Tijdens de vorige zonnecyclus kwam het Wolf-getal niet boven de 116. De meeste deskundigen denken dat de nieuwe cyclus ook niet verder komt, maar de groep van het NCAR denkt dat er een piek van boven de 120 zal komen, hoger dan eerder sinds halverwege de vorige eeuw.

     (Terzijde: wie de grafiek hierboven bekijkt, denkt dat er in 2001 toch ook een piek boven een Wolfgetal van 200 was. Meerdere zelfs. Dat is niet zo, de piek is het hoogste punt van de curve die het gemiddelde aangeeft en die komt niet eens aan 170).

     Als de NCAR-schatting klopt, zal de nieuwe cylcus extra warmte aan de atmosfeer toevoeren en bijdragen aan de opwarming van de aarde. Aan die verwachting ligt een ingewikkeld model van de zonnevlekkencycli ten grondslag. Daarin gaat het om

'coronal bright points', heldere plekjes van extreem krachtige ultraviolette straling in de hoge atmosfeer van de zon, die vanuit het noorden en zuiden geleidelijk richting evenaar opschuiven. De gangbare cycli duren ongeveer 11 jaar, maar er zijn ook andere cycli die elkaar overlappen en die ongeveer 22 jaar duren. Soms versterken de verschillende cycli elkaar en soms juist niet. Nu komt er een versterken aan, becijfert de NCAR-groep. Als ze gelijk hebben, kunnen we dus in de komende tien jaar een (geringe) extra opwarming van het klimaat verwachten.

Het is een grijze en kille dag. De hele ochtend hangt er dichte mist over een groot deel van het land. De lantaarns langs de haven drijven als eilandjes in de nevel. Anna tuigt in de hal van ons gebouw met de buurvrouw van helemaal bovenin de kerstboom op, die we daar elk jaar neerzetten. We komen niet buiten. De mist is weggetrokken; de avond valt vroeg.

Corona. Geen versoepeling op de persconferentie gisteravond van de PM en de minister van volksgezondheid. Wel een dreigend 0f/Of-dilemma en vlak voor de kerst zien we wel weer verder. Het had duidelijker en krachtiger gemoeten, in mijn ogen. Kijk daarvoor echter niet naar de Duitse bondskanselier Merkel. Die wilde een harde lockdown, maar pas na de feestdagen want ze vreest dat de bevolking het eerder niet zal pikken. Ze wil de hotels wel voor de kerstperiode dicht. Het advies van de wetenschappers van de Duitse Akademie für Wissenschaften Leopoldina ging echter veel verder; die wilden meteen alles dichtdoen. Juist de feestdagen bieden een uitgelezen kans om het virus hard te treffen, zeiden ze. Zover durft Merkel dus niet te gaan; de winkels gaan pas na de jaarwisseling tot 10 januari dicht. De lockdown light wordt waarschijnlijk bij onze buren begin 2021 een harde. Merkel kan er wel wat van. In een toespraak tot de Bondsdag waarschuwt ze: 'Als we met Weihnachten teveel contact met elkaar hebben, wordt dit de laatste Kerst met onze grootouders'. Applaus in het parlement. Later vandaag waarschuwt bij ons ook Jaap van Dissel van het RIVM voor de gevolgen van onvoorzichtigheid tijdens de feestdagen.

     Ze waarschuwt verder dat de coronapandemie tot een economische machtsverschuiving kan leiden. De pandemie kan de machtsverhoudingen in de wereld veranderen, zegt ze. Ze wijst op de groei dit jaar van de Chinese economie en de krimp in de VS, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Inderdaad, maar Merkel toont ook haar machteloosheid al is ze dit halfjaar EU-voorzitter. Meer eenheid in de EU is uitermate gewenst. Door de verschillen in aanpak tussen de lidstaten kan het virus altijd ergens overleven en vanuit landen met een softere aanpak zich weer verspreiden.

     Gisteren schreef ik over de uitgelekte notitie van het ministerie van economische zaken. Daarin beweerden ambtenaren dat opening van cafés en restaurants tot minder besmettingen zou leiden. Een lichtvoetige en flinterdunne redenering, noemde ik het. Vandaag stelt het RIVM bij monde van Jaap van Dissel inderdaad het omgekeerde: heropening van de horeca en culturele instellingen zou op langere termijn zo'n 800 ziekenhuisopnames meer en 140 mensen extra op de IC's opleveren.

De dagelijkse cijfers van de pandemie. We stijgen zigzaggend verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6589 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 421 meer dan gisteren. De ziekenhuizen bleven vrijwel gelijk, de IC's zijn wat gestegen. Er waren 66 overleden covid-patiënten. Gisteren nog 71. In Gorcum waren er 25 nieuwe besmettingen; 5 meer dan gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 10-12-2020

De vaccinatiecampagne tegen corona is in het VK afgelopen dinsdag begonnen. Inmiddels werden duizenden Britten ingeënt zonder ernstige bijwerkingen. Wel waren er soms lichte klachten die je bij alle vaccinatiecampagnes ziet: hoofdpijn, spierpijn en last van de geprikte arm. In twee gevallen waren er ernstige overgevoeligheidsreacties; die waren bij personen met een voorgeschiedenis van ernstige allergieën.

     Bij ons zal de campagne in januari beginnen. Eerst komen de zorgmedewerkers aan de beurt, in februari komt de inentingscampagne pas goed op gang. Dan zijn de vaccins van meerdere leveranciers beschikbaar. Minister de Jonge zegt dat de overgrote meerderheid van de 14 miljoen volwassen Nederlanders voor 1 juli gevaccineerd kunnen zijn. Dan is groepsimmuniteit bereikt, waardoor ook ongevaccineerden tegen het virus beschermd worden.

     Voor de mensen die nog twijfelen is de grafiek hierboven van belang. Hij komt uit het fase 3 onderzoek van het Pfizer/BioNTech-vaccin en laat zien dat (blauwe lijn) de gevaccineerden geen Covid-19 krijgen en de mensen met een placebo (rode lijn) wel. Het vaccin werkt dus en geeft effectieve bescherming. Ik voorspel dat we halverwege 2021 - mogelijk na een 3e golf in het eerste kwartaal - de epidemie in Nederland onder contrôle krijgen. In een groot deel van de wereld zal dat nog niet het geval zijn.

Drie andere chagrijnige voorspellingen voor 2021:

1. Er komt een harde Brexit met forse extra schade voor de economie. 'Zonder akkoord valt de handel tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk vanaf 1 januari terug op de basale internationale handelsregels, wat neerkomt op importtarieven, quota voor goederen en controles. Bijna de helft van de Britse export is bestemd voor de Europese markt.'

2. Het rechtstaatmechanisme van de EU wordt onwerkzaam gemaakt in het compromis van Merkel. Timothy Gardon Ash vandaag in de NRC: 'Eigenlijk zeggen de Hongaarse en Poolse leiders tegen de Duitse en Nederlandse belastingbetaler: jullie mogen van ons alleen de broodnodige hulp aan die zwaar door corona getroffen landen in de zuidelijke eurozone zoals Italië en Spanje verlenen, als wij zonder noemenswaardige beperkingen grote hoeveelheden van jullie geld mogen blijven gebruiken.'

3. De nieuwe stikstofwet van minister Carola Schouten (met steun van o.a. de SP!) is boterzacht en zal niet werken omdat de oorzaak van het probleem niet wordt weggehaald: de gigantische overproductie van de boeren. De natuur vervuilt verder, zegt milieudeskundige Jan Vollebroek in de NRC: 'Deze wet maakt namelijk mogelijk dat er grootschalige fraude wordt gepleegd: bedrijven verkopen stikfstofruimte die ze niet hebben. Dat gaat in de praktijk leiden tot meer stikstof en over drie jaar hebben we weer hetzelfde probleem als er weer veel vergunningen vernietigd worden. In de tussentijd heeft de economie er veel last van gehad.'

Het is een aardige, frisse dag met zon en wolkenvelden. We blijven binnen behalve aan het eind van de middag, als we een glas gaan drinken bij een vriendin uit onze ziekenhuistijd, vlakbij ons in Bastion VII.

De coronacijfers van vandaag zijn schokkend hoog. Bij het RIVM werden tot 10.00 uur vanmorgen 8793 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 2210 meer dan gisteren. Oorzaak volgens het RIVM: er werd meer getest, maar het percentage positieve tests bleef gelijk. Gisteren steeg dat wel sterk. De opnames in de ziekenhuizen stijgen licht en op de IC's dalen ze. Er zijn 64 overleden Covid-patiënten. Gisteren waren er nog 66. In Gorcum waren er 22 nieuwe besmettingen; dat zijn er 3 minder dan gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 11-12-2020

Deze vrijdag is een bewolkte dag met een zeurende miezerregen, de hel dag door. Anna is gevloerd door een aanval van migraine, maar doet nog wel haar deel van de boodschappen. Ik ga alleen sporten. Een boomlange man maakt in de hoek met de halters en de toestellen voor gewichtheffen op luide toon zijn misnoegen kenbaar tegen een kompaan. Zo luid dat iedereen het moet horen. Hij voorspelt een volledige dicatuur in de loop van het komende jaar. 'Let op mijn woorden! Het is ze erom te doen ons er allemaal onder te krijgen!' Waarom moet de onzin zo luidruchtig verkondigd worden? Niemand spreekt hem tegen, gelaten negeert iedereen de vent, ik ook. Geen lust om met een dom mens in een uitzichtloze discussie te raken. Terug thuis haal ik haastig de andere boodschappen. Het is niet aangenaam in de binnenstad, niet alleen door de mistroostig doordruilende regen maar ook door teveel mensen bijeen in de winkels, al staat op de buitendeur dat er maar drie of vier naar binnen mogen. Om haar slaapgebrek in te halen, slaapt Anna de hele middag en ik lees.

Corona. Opnieuw schrik. De stijging zet door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8894 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 120 meer dan gisteren. Op weekbasis stijgt het aantal nieuwe meldingen met 44 procent. De ziekenhuizen stijgen; de IC's ietsje meer. Er zijn 65 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er 64. In Gorcum waren er 24 nieuwe besmettingen, 4 meer dan gisteren.

     Op de sociale media gaat een film rond, waarin de voormalige vice-president van (nota bene) de farmagigant Pfizer (van het Pfizer/BioNTech-coronavaccin), Michael Yeadon, uitlegt waarom hij van mening is dat de overheidsmaatregelen tegen Covid-19 rampzalig en onnodig zijn. Corona-twijfelaars lopen er massaal mee weg. De film duurt een halfuur en werd opgenomen in wat ik veronderstel de garage van de spreker te zijn. Hij zit op een klapstoeltje naast zijn motorfiets. Al eerder voorspelde hij dat er geen tweede coronagolf zou komen.

     Niettemin moet je je erin verdiepen, net als bij de beweringen van opiniepeiler Maurice de Hond, want wie weet... Yeadon zegt nogal wat, zo blijkt: hij zegt (het is eind november) dat de pandemie voorbij is omdat er allang groepsimmuniteit in de samenleving werd bereikt, zelfs 60% van de bevolking zou die al bezitten, niet zozeer in antilichamen maar in de vorm van T-cellen die we kregen door Sars in 2003 en elk jaar door de circulerende corona-verkoudheidsvirussen. Bij verkoudheid gaat het overigens meestal om zeer snel muterende rhinovirussen en zelden om coronavirussen, die lang niet zo'n grote verspreiding onder de bevolking hebben. Volgt een technisch verhaal dat ik niet een-twee-drie kan weerleggen, daarvoor ontbreekt nu de tijd, maar lees hier een terzakedeskundige kritiek op wat Yeadon allemaal stelt. Ook dat is nogal technisch. Het artikel staat in HealthFeedback, een website van wetenschappers die pogen medische zin en onzin te scheiden. Ik zal me er nog verder in verdiepen. Naar het begin van dit kwartaal

Dichte mist vanmorgen. Foto vanuit mijn studeerkamer.

Zaterdag 12-12-2020

Vanmorgen brengt AD Rivierenland het bericht: 'Geen opvang asielzoekers in Gorcums belastingkantoor'. Ik was er in september van dit jaar al bang voor (lees hier en hier). Het COA zoekt al vele maanden wanhopig naar meer opvangruimte. Bij ons gaat het om het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapsstraat in de Gildenwijk. Voor de achtergronden verwijs ik naar beide links. In dat pand was tussen 2015 en 2017 een redelijk succesvolle noodopvang voor asielzoekers. De gevreesde overlast viel erg mee. Hier in de binnenstad hadden we beduidend meer overlast, maar dan van feesten, drommen toeristen en rellende jongeren. Voor Covid-19 dan.

     Nu gaat het in de Gildenwijk om de huisvesting van 300 kansrijke vluchtelingen en statushouders, mensen die in Nederland mogen blijven en die veel meer geïntegreerd zijn dan de vluchtelingen van toen. Waarvan je mag verwachten dat ze minder problemen zullen veroorzaken. Maar de fractievoorzitter van de leidende partij in het Gorcums bestuur, Democraten Gorinchem, was van de zomer met een wonderlijk gekunstelde redenering op voorhand al tegen. De coalitiepartij Stadsbelang was altijd al contra AZC's. Dus wekt het geen verbazing dat het college het plan nu afwijst.

     Men had het bureau I&O research gevraagd om een inventariserend onderzoek in de Gildenwijk. Dat verscheen op 20 november en toont aan dat de meningen hevig verdeeld zijn. Zoals je kon verwachten bij een onderwerp als migratie en vluchtelingenopvang riep het veel polarisatie op. Een actiegroep van geharnaste tegenstanders klopte de bewoners van de wijk op tot tegenstand. Dat mag. Maar nu ligt ons gemeentebestuur dus zelf tegen. De argumentatie getuigt van cynisch politiek opportunisme, dat er vooral op neerkomt dat Gorcum in het verleden genoeg heeft gedaan en dat andere gemeenten het nu maar eens moeten doen. Beschamend en onmenselijk. Je zou zulke bestuurders graag een ervaring als berooid vluchteling gunnen. Ondertussen slaat Gorcum zich graag op de borst als Stad van Tolerantie, 'waar het emancipatie- en diversiteitsbeleid centraal staat'. Graag een teiltje, het klinkt steeds valser.

     De verantwoordelijk wethouder, vroeger stadsdichter en ex-boekhandelaar Ro van Doesburg, heb ik vroeger al eens gekenschetst als 'een ordinaire politicus' (lees hier). In de  aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen wekte hij de verwachting dat hij de voorgenomen bouw van een afzichtelijk hotel op de waardevolle archeologische resten van het kasteel van Karel de Stoute zou terugdraaien, maar na zijn benoeming ging hij snel en soepel door de knieën. Nu buigt hij opnieuw en wijst een AZC in het belastingkantoor af. Kortom: niks bijzonders, politieke opportuniteit weegt zwaarder dan beginselen van solidariteit en menselijkheid. Ro is nog altijd een ordinaire politicus.

Vanmorgen hangt dichte mist over de haven. Het blijft urenlang hangen (foto hierboven). Pas tegen het middaguur trekt het weg. We krijgen een naar bericht: een goede vriendin is met een acute ontsteking van de alvleesklier in het ziekenhuis opgenomen. Het is al de tweede keer.

Corona. Wel allemachtig! Weer verdere stijging! Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9182 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 303 meer dan gisteren. Ook de ziekenhuizen en de IC's stijgen. Het officiële dodental wegens Covid-19 is in Nederland vandaag de 10 duizend gepasseerd. Het RIVM meldt 53 sterfgevallen, gisteren waren het er 64. In Gorcum waren er 17 nieuwe besmettingen, 7 minder dan gisteren.

     Er is morgen een extra kabinetsoverleg op het Catshuis vanwege de verdere stijging van het aantal coronagevallen. Waarschijnlijk komt er dinsdag weer een persconferentie. Naar het begin van dit kwartaal

Headline op de voorpagina van The Daiy Mail van gisteren.

Zondag 13-12-2020

De Britten spreken al van D-Day. De onderhandelaars over een handelsakkoord EU/VK hebben zichzelf tot vandaag de tijd gegeven om te kijken of doorpraten nog zin heeft. Anders is er geen tijd meer voor het Europees Parlement en het Lagerhuis om een akkoord voor 1 januari goed te keuren. Het zou me niet verbazen als er toch opnieuw uitstel komt. De parlementen kunnen ook na 1 januari met terugwerkende kracht een deal goedkeuren.

     Een alleengang van de Britse eilandstaat is voor beide partijen een hachelijke zaak; voor het VK zelfs een ramp. De gemoederen lopen hoog op bij de nationaal-populistische aanhang van Boris Johnson. Er verschenen gisteren agressieve krantenkoppen die je nooit meer had wilen zien (hierboven). 'To protect fish...' En dan moet je weten dat de Britten zelf nauwelijks in hun territoriale wateren vissen, maar daar gaat het helemaal niet om. Het bloeddorstige spook van het nationalisme waart rond. In Washington was er een luidruchtige demonstratie van Trump-aanhangers met teksten als: 'We zullen niet zwichten' en 'Stop de diefstal'.  De rechtsextremistische organisatie Proud Boys, liepen met helmen en kogelvrije vesten door het centrum en de president zelf vloog onder luid gejuich er met een helikopter overheen. Hij liet het zelf zien op Twitter. Maar er zijn goddank nog voldoende tegenkrachten in het land en de president verloor zelfs zijn belangrijkste verkiezingsfraudezaak voor het Hooggerechtshof.

Ondertussen gonst het van geruchten. De NOS is een liveblog begonnen. Bondskanselier Angela Merkel zei vanmorgen dat alles moet worden geprobeerd om tot een resultaat te komen. Volgens EU-bronnen is er echter geen doorbraak geweest op het gebied van eerlijke concurrentie of de visserijrechten. Britse kranten meldden eerder vandaag dat Merkel juist vastbesloten is 'om het VK over gebroken glas te laten kruipen in plaats van een compromis te sluiten'. Anderzijds meldt de Britse tv-zender ITV dat het Britse kabinet bijeen is geroepen. 'Dat lijkt te wijzen op een doorbraak in de onderhandelingen.' Even later zegt EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen, die met Boris Johnson belde, dat er geen doorbraak is en dat de onderhandelingen doorgaan. Ze noemt geen deadline. Na het beraad met zijn kabinet zegt Johnson dat de Britten zich moeten voorbereiden op een no-deal - maar dat de onderhandelingen doorgaan. Durft niemand het aan om meteen de stekker eruit te trekken? 

O jee. Duitsland besluit tot een volledige lockdown nu er gisteren 30.000 nieuwe coronabesmettingen bijkwamen. Vanaf woensdag gaan tot 10 januari de scholen en alle winkels dicht behalve de supermarkten. Ons land moet wel volgen, denk ik, anders komen de Duitsers massaal hier kerstinkopen doen. Vandaag is er extra overleg in het Catshuis. En komt er mogelijk vandaag (koopzondag), maandag en dinsdag een run op de winkels. Iemand voorspelde al een mini-Black Friday. Rond de middag roepen Amsterdam, Rotterdam en Den Haag winkelbezoekers op weg te blijven uit het centrum. Er zijn er teveel.

     's Middags - het Catshuisberaad is nog gaande - zegt Hubert Bruls, de voorzitter van het Veiligheidsberaad, dat Nederland er niet aan ontkomt om de Duitse lockdown te volgen. 'Het contrast wordt anders te groot.' Na afloop van het Catshuisberaad volgt de aankondiging van een extra crisisberaad van de betrokken bewindslieden voor morgen, gevolgd door een extra ministerraad. Om geen tijd te verliezen komt er mogelijk meteen daarna een persconferentie, dus niet pas op dinsdag.

Ondertussen is het weer, net als in november, idioot warm. Het is een grijze zondag met soms wat zon. Het is druk op straat. Wandelaars in groepen. In de binnenstad is het koopzondag. We blijven binnen.

Coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9924 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er liefst 760 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's zakken wat. Er zijn 29 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 53. In Gorcum hebben we 23 nieuwe besmettingen, 6 meer dan gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 14-12-2020

Weinig zon, veel wolken. Heel vroeg ga ik naar de prikpost in de Robberstraat, bloedprikken voor de diabetesscreening. Ik had vandaag over wat anders willen schrijven - zwarte gaten in het heelal - maar mijn hoofd staat er niet naar en wie interesseert het nu er vanavond door Mark Rutte vanuit het torentje een harde lockdown zal worden afgekondigd tot en met dinsdag 19 januari. Vijf weken! Een klap met de hamer, in termen van De Hamer en De Dans. De meeste maatregelen zijn al bekend. Je kon het verwachten, de besmettingen stegen de pan uit, de groei van de pandemie moet beslist worden gestuit. Het begint zelfs een dag eerder dan een vergelijkbare lockdown in Duitsland. Ik was erop voorbereid en ging vanmorgen ondermeer printcartridges kopen en langs de slijter om wijn voor de feestdagen te halen. We waren het over eens dat hij tot de essentiële winkels hoort die open mogen blijven, maar zeker wisten we het niet. Bij Boekhandel De Mandarijn heerst een mineurstemming. Boeken zijn gewilde kerstcadeaus. Dit kost ons 8 dagen kerstomzet, moppert men. Buiten is het merkbaar drukker aan het worden, velen halen hun kerstcadeautjes nog snel voor de sluiting van morgen. Voor de Rituals-winkel staat een lange rij.

     In den lande bestaat grote verwarring over de vraag wat eigenlijk essentiële winkels zijn. Supermarkten, slagers, groenteboeren, apotheken uiteraard, maar bijvoorbeeld dierenwinkels? Of - vooruit - slijters? Tuincentra klagen met een overschot aan kerstbomen te zitten, anderen hebben nog een complete kerstvoorraad. Die is in januari niks meer waard. In de grote steden is het vanmiddag mega-druk. Gemeentes roepen op de sociale media het winkelend publiek op om thuis te blijven en de kerstinkopen online te doen. Inderdaad is dat wat wij doen: online kerstcadeautjes voor de kleinkinderen bestellen. Veel kappers blijven tot middernacht open. Bij de bouwmarkten heerst grote drukte; vooral verf en verfproducten zijn in trek. In België blijven de winkels open, men vreest daar een toeloop uit Nederland en Duitsland.

     Ook de scholen gaan dicht, zij het een dag later, waaronder de basischolen. Dat had ik niet verwacht, maar het valt in geringe mate mee omdat er twee weken kerstvakantie in zitten. Ouders moeten schipperen tussen thuiswerken en thuisonderwijs. De aantallen bezoekers aan familie en vrienden gaat erug naar 2, maar met de feestdagen zelf mogen 3. De kerken mogen wel open. Daar zal niet altijd begrip voor bestaan.

Morgen sporten zit er niet meer in. Tja, het zij zo, ik ben al gewend aan ochtendgymnastiek op de slaapkamer. Vrienden van ons hebben hotels geboekt voor kerstdagen, maar die mogen geen eten en drinken meer serveren aan hun gasten, ook niet met roomservice op de kamers. Anderen zitten in een vakantiehuisje op een van de eilanden tot na Oud & Nieuw, maar uit eten zit er niet in. Het wordt een eenzame kerst, maar ze moeten er wat van zien te maken en wandelen door de duinen mag altijd.

Ook wij zien een stille kerst onder ogen. Dat deden we al. Boeken, muziek en films hebben we genoeg. Ik sta achter deze harde lockdown en Anna ook. Van de noodzaak zijn we overtuigd. Het virus was duidelijk op weg om de samenleving en met name de zorg lam te leggen. Op televisie zie ik dat de politiek de rijen sluit en zich achter de regering schaart, met uitzondering van Baudet en (waarschijnlijk) Wilders.

De coronacijfers liegen er vandaag niet om. Het aantal nieuwe besmettingen is weliswaar iets lager, maar dat is vaak op de maandagen en de score ligt 224 boven het weekgemiddelde. We zitten feitelijk in een derde golf en die bereikt nu al bijna dezelfde hoogte als de tweede (zie grafiek hierboven). Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8496 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1417 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen. Er waren 35 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 29. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (8 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 15-12-2020

De eerste dag van de tweede lockdown. Gisteravond keken meer dan 8 miljoen mensen naar de toespraak van premier Rutte. Tijdens de toespraak hoorde je vaag geloei en gefluit van tegendemonstranten bij het torentje. 'Als een ongenood koor in een Griekse tragedie ', spotte de NRC. De premier noiemde het protest en trok er zich verder niets van aan. Er waren ook protestdemonstraties in Rotterdam, Den Haag en Vlissingen. Bij ons in de binnenstad bleven een aantal winkels langer open en was het flink druk. De televisie toonde beelden van mensen die toiletpapier hamsteren. Maurice de Hond noemt op Twitter de harde lockdown 'een historische blunder'. Thierry Baudet is er ook weer; hij begint een petitie tegen de lockdown.

     Een vale, vochtige ochtend begroet de stille stad. Het is ongewoon warm voor de tijd van het jaar en dat roept een beeld op van ontwrichting in natuur én samenleving. Ik scan het nieuws. In Berlijn blijven de boekhandels open. Die rekent men daar tot de essentiële winkels. In ons land staan ze niet op de lijst. Enfin, we zullen die vijf weken uit moeten zitten, zoals we al gewend zijn. Misschien komt er toch nog sneeuw.

De Volkskrant probeert een analyse te geven waarom het deze herfst niet gelukt is het coronavirus in de hand te houden. Er zijn negen mogelijke verklaringen, waarbij je in acht moet nemen dat voor 50 procent de herkomst van besmettingen onbekend is. Verder moet je bedenken dat de horeca al dicht was.

1. Er kwam een ruimer testbeleid, dus er werd meer getest. Maar dat verklaart slechts een kwart van de stijging.

2. Alle leeftijdsgroepen stegen, maar de grootste stijgingen waren te zien bij jongeren van 18 tot 24 jaar, maar vooral onder scholieren (13 - 17 jaar, zie grafiek bovenaan).

3. De besmettingen op scholen liepen op van 1 procent naar 4 procent, waar behalve leerlingen ook veel docenten werden besmet. En thuis ouders en familie.

4. Of de besmettingen stegen door drukke winkelstraten ('Black Friday') is niet zeker.

5. Op werkplekken was het in het najaar veel drukker dan in het voorjaar. Contacten met collega’s zijn voor zes procent een belangrijke besmettingshaard, blijkt uit de officiële cijfers over besmettingen.

6. Er waren in geringe mate meer besmettingen bij contactberoepen (tandarts, kapper, fysiotherapeut, etc.).

7. Bij klachten blijft meer dan de helft van de mensen niet thuis.

8. Het koudere weer doet het aantal besmettingen toenemen.

9. Anders dan bij de eerste golf was in het najaar het virus over het hele land verspreid.

Als je deze lijst overziet, dan adresseert de harde lockdown inderdaad de meeste factoren: de sluiting van de scholen en de contactberoepen, het stimuleren van thuiswerken en het beperken van het aantal gasten thuis. De grootte van het effect van de winkelsluiting is niet te bepalen. En - ik herhaal het - voor de helft kennen we de herkomst van de besmettingen niet. Kabinet en adviseurs doen hun best, maar het blijft sturen in de mist.

De ongelijkheid en met name de ongelijktijdigheid van de Europese lidstaten is verontrustend. Duitsland en Nederland zitten in een zware lockdown, de Belgen niet, zij vrezen een toevloed van funshoppers, in Frankrijk heft men juist vandaag de lockdown op. Die zijn daar gewend de kerst met grote aantallen familieleden te vieren. Door die ongelijktijdigheid kan de pandemie in het ene land groeien en dan van land tot land springen. Stom, maar de EU gaat niet over de zorg.

Mutaties in het coronavirus. We weten sinds oktober dat de Europese en Amerikaanse variant van het coronavirus iets agressiever is dan het oorspronkelijke virus, zoals dat eind vorig jaar opdook in Wuhan. Een aantal maanden geleden was er een mutatie onder nertsen in Denemarken, die het virus gevaarlijker maakte. Het wist gemakkelijker in menselijke cellen door te dringen. Op last van de Deense regering werden alle nertsen uitgeroeid. In het zuiden van Engeland raakten onlangs ruim duizend mensen besmet met een andere, gemuteerde variant van het coronavirus. Of die ook schadelijker of besmettelijker is, wordt onderzocht. Er is angst dat, als de vaccinaties volgend jaar op gang komen, er selectiedruk op het virus ontstaat. Daardoor worden die mutanten bevoordeeld die niet gevoelig voor de vaccins zijn.

Om ons geschrapt uurtje sporten te vervangen maken we in het troosteloze weer (foto hier) een wandeling langs de rivier, over de stadwallen en door de binnenstad weer terug. We komen nauwelijks iemand tegen. In de winkelstraten zijn de meeste zaken dicht; personeel is bezig om hun zaak op te ruimen. De Hema is open, maar dat is alleen voor brood, wijn, en andere levensmiddelen. Rookworst bijvoorbeeld. Een computerzaak is ook open, onze poelier, een telefoonreparatieshop, alle drogisten, en de bloemenzaak op de Langendijk. Essentieel? Hij verkoopt aan de straat zijn kerstbomen, dat mag dunkt ons.

     In de loop van de middag klaart het weer op. De somberte verdwijnt.

Uitstekend nieuws: de Europese toezichthouder EMA vervroegt de goedkeuring van het Pfizer/ BioNTech-vaccin naar komende maandag.  De GGD'en kunnen daarna het zorgpersoneel van verpleeghuizen en instellingen in totaal zes weken vaccineren. Beide prikken voor 255.000 mensen.

     Cijfers: de duvel speelt ermee op de eerste dag van de lockdown. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6682 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1807 minder dan gisteren. Maar...er is een storing met het computerprogramma HPZone bij de GGD. Gisteren ook al; daarom de getallen van gisteren en vandaag te laag. Ongeveer 6000 gevallen. dus reken je die mee dan stijgen de cijfers nog steeds.Het reproductiegetal is fors omhoog: 1,24 per 27 november. Ziekenhuizen en hun IC's stijgen ook door. Er waren 86 overleden Covid-patiënten. Gisteren nog 35. In Gorcum waren er 16 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Kaart van de overstromingsrisico's anno 2050 in de counties van de Amerikaanse staat New Jersey (bron: besproken rapport)

Woensdag 16-12-2020

De vastgoedsector en bewoners van kustgebieden in de Verenigde Staten beginnen te reageren op de doorgaande zeespiegelstijging en de toename van schade door orkanen en overstromingen. Hierboven een analyse van de situatie in de Amerikaanse staat New Jersey uit het rapport 'Sea level rise and coastal flooding threaten affordable housing' dat op 1 december verscheen in Environmental Research Letters  bij het IPCC-scenario RCP 8.5. (voortzetting huidige stijging broeikasemissies). Meer dan 25.000 huizen lopen de komende decennia een groeiend risisco, vooral in New Jersey, New York en Massachusetts. Projecties tonen groeiende risico's voor chronische coastal flooding bij duizenden huizen in de steden New York, Atlantic City en Boston. Dat lijkt weinig, maar het gaat om de oudere huizen zonder voorzieningen tegen langdurig onder water staan, belemmerde rioolafvoer en stroomuitval. Modernere huizen zouden beter beschermd zijn. Hm. Dezelfde risico's zijn er in bijvoorbeeld Miami Beach. Of de mensen al wegtrekken wordt niet vermeld. Overigens lopen bij ons in Nederland de Randstad en het rivierenland ook dergelijke risico's. Of er om die reden al mensen verhuizen naar de Veluwe of de Achterhoek, weet ik niet.

De harde lockdown. De katholieke kerk schrapt alle nachtmissen met kerst. Niet God maar de Mammon...  Straks zul je nog meemaken dat de kerken dicht zijn en de Action open. In en rond het kabinet heerst echter verbijstering over winkelketens als Wibra, Hema, Makro of Action, die de nieuwe regels proberen op te rekken of te omzeilen. De Action beweert dat het openen van hun 400 winkels voor essentiële zaken was afgestemd met het ministerie van economische zaken en de brancheorganisatie. Medewerkers moesten de niet-essentiële producten afdekken met zeil. dat deden Hema en Wibra ook. ‘Het is misschien naar de letter van de wet, maar niet naar de geest’, stelt een ingewijde in De Volkskrant. ‘Dit was duidelijk niet de bedoeling van wat maandag is aangekondigd.' Mensen grepen onder het zeil door naar afgedekte spullen en maakten ruzie bij de kassa's.

Het is na een nevelige ochtend een mooie, zonnige dag. Anna haalt wat boodschappen bij de Spar en Het Kruidvat in de binnenstad. Nauwelijks mensen te zien. Ik breng de vuilniszakken weg en verder komen we niet buiten.

Vanmiddag scherpt het kabinet de regels aan voor essentiële winkels. De winkelketens gaan nu toch dicht.

     Steeds meer mensen willen toch een vaccin. Vooral de ouderen. In november stond nog 60 procent ervoor open, nu is dat 69 procent. Na enig geharrewar maakt het RIVM bekend dat we, mits tweemaal geprikt, zelf een vaccinatiebewijs eind maart volgend jaar met DigiD kunnen downloaden.

     De cijfers. Deels vanwege de correctie van de computerstoring maakt het RIVM vandaag een hoge score bekend. Tot 10.00 uur vanmorgen werden er 11.214 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 4550 meer dan gisteren. De extra cijfers door de storing worden in nog twee dagen ingehaald. De druk op de ziekenhuizen en de IC's neemt verder toe. Er werden 77 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er nog 86. In Gorcum hadden we 18 nieuwe besmettingen (2 meer dag gisteren).  Naar het begin van dit kwartaal

Geen witte kerst, maar misschien wel met oudjaarsdag.

Donderdag 17-12-2020

Ook vandaag weer raar hoge temperaturen. Het wordt twaalf graden. Tien jaar geleden hadden we veel sneeuw en vorst. Sindsdien was het kwakkelen. Een witte kerst zit er ook al niet in, maar die waren altijd al schaars. Jammer, het zou de lockdown wat veraangenamen. Met de kerstdagen zal het wel kouder zijn, met lichte vorst in de nacht, zeggen de prognoses, maar eventuele neerslag zal regen en hooguit wat natte sneeuw zijn. Nog iets later is er door aanvoer van koude, vochtige lucht wel kans op sneeuw op oudejaarsdag, zie de prognose hierboven (de paarse kleur betekent sneeuw). Maar dat is zo ver weg; het weerbeeld kan nog drastisch veranderen.

     Het CDA roept alle kerken in Nederland op om Oudejaarsnacht om 00.00 uur de kerkklokken te laten klinken. Ze vinden dat 'een subtiel alternatief' voor het verboden vuurwerk. Nu de vuurwerkterreur weg is, krijgen we christelijke kerklokkenterreur. Ik vind dat de moskeeën dan ook mee mogen galmen.

Gisteren stuurde Rommert leuke foto's van mijn jongste kleinkind Nora, dochter van Rommert & Lois. Zie hier. Helaas zien we haar niet in levende lijve door de coronatoestand. Ze is nu drieëneenhalve maand oud.

     De regen van de nacht dreint door tot in de ochtenduren. Daarna schijnt de zon zo aarzelend dat de hemel later weer grijs wordt. Ik rijd naar de praktijk van mijn huisarts voor de jaarlijkse diabetescontrôle. De bloedwaarden en de foto's van mijn oogfundi zijn goed, bloeddruk en perifere vaten ook. Ik kan nog een tijd mee. Anna had vannacht weer een aanval van migraine, maar het was een lichte. Vanmiddag gaat ze bij haar jeugdvriendin op bezoek.

Deze week kreeg de Nederlands/Zuidafrikaanse dichter Alfred Schaffer de PC Hooftprijs 2021. Ik had nog nooit van hem gehoord en ben trouwens niet erg thuis in de poëzie van dit deel van ons taalgebied. Vanouds ken ik Elisabeth Eybers (die in 1991 de PC Hooftprijs kreeg) natuurlijk, die kregen we zelfs op de middelbare school. En uiteraard het bekende gedicht 'Muskiete-jag' van A.D. Keet dat iedere HBS'er toen kon opdreunen, met de regels:

Jou vabond, wag, ik sal jou krij,

Van jou sal net 'n bloedkol blij

Hier op mij kamermure.

Verder houdt mijn kennis op met Antjie Krog en de duistere Ingrid Jonker. De beide laatsten schreven overigens in het Afrikaans; dat doet Schaffer niet. Hij gebruikt het Nederlands. Hij kreeg in ons land nogal wat literaire prijzen. Gelukkig ligt er gisteravond een bundel in mijn brievenbus dankzij de online service van Boekhandel De Mandarijn: 'Mens Dier Ding' (De Bezige Bij, 2014). (Steun die boekhandel, koop online bij ze!).

     De titel van de bundel is een aflopende reeks, althans voor wie de mens het hoogtepunt is. Dat is niet een opvatting die je bij Schaffer tegenkomt. Integendeel:

Dit is de romantiek van lang geleden.

Toen de mensheid nog niet stonk

maar doodgeknuffeld werd door goden en godinnen.

Een aasgier cirkelt machtig boven alle dingen -

vreemd, die vogels zag je vroeger nooit boven bewoond gebied.

Corona. Een dagrecord, mede door het inhalen van de achterstand door de eerdere computerstoring. 'Maar zelfs inclusief die correctie zijn de aantallen hoog', laat het RIVM weten. Ook in andere Europese landen groeien de besmettingsaantallen en worden de coronateugels aangehaald. De Franse president Macron heeft nu ook Covid-19. In Zweden, met zijn lichte corona-aanpak vaak als voorbeeld aangehaald voor andere landen, rijzen de nieuwe besmettingen de pan uit. De ziekenhuizen stromen er over.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.844 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1642 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen ook door. Er zijn 77 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren er ook 77. In Gorcum hadden we ook een sterke stijging: er waren 51 nieuwe gevallen (gisteren waren er 33 minder). Naar het begin van dit kwartaal

Dulce op de wal bij de werf in Numansdorp

Vrijdag 18-12-2020

Een zonnige dag met wind uit het zuiden en temperaturen boven 10 graden. December is de laatste jaren bijzonder zacht met temperaturen tot boven 15 graden (2015 en vorig jaar). We rijden naar Oost voor de boodschappen, Anna gaat naar de slager en ik naar de AH-super. We zijn al een heel eind tot en met de kerstdagen.

     Daarna door naar de werf in Numansdorp. Druk verkeer onderweg, van de veronderstelde rust tijdens de harde lockdown merken we niks. Wel dat er narrigheid schuilt in de mensen. Het is opvallend hoeveel chauffeurs veel harder rijden dan 100 kilometer. Rond Numansdorp is de bietencampagne bezig; de smalle 60-kilometerlandwegen zijn gevaarlijk glad en smerig van de modder. Ook hier rausen hufter-chauffeurs desondanks op hoge snelheid voorbij, en passant krijgt ons autootje iedere keer een modderbad. Onwillekeurig hoop je dat ze van de weg in de sloot slippen. Aan boord heeft het veel gelekt aan stuurboord, de windkant bij de regens van de afgelopen tijd. We vervangen de natte handdoeken door droge en houden het voor gezien.

Er doet een ongekend aantal partijen ter rechterzijde, rechts van de VVD, mee aan de verkiezingen in maart. Bij de zoveelste splinterpartij van Henk Krol staat de Gorcumse wethouder Dick van Zanten (Stadsbelang) op nummer drie van de lijst. Krol noemt de partij vooruitstrevend conservatief: 'Wij koesteren wat goed is en wij verbeteren wat beter kan.' De ex-FvD'ers Eerdmans en Nanninga doen mee met partij JA21. Je valt om van de vindingrijke naam. Een strikt immigratiebeleid en meer nadruk op het Nederlands belang in de EU zijn belangrijke programmapunten. Ook moet het klimaatakkoord van tafel. Verder heb je de PVV, de van alle ledematen beroofde romp van Forum onder Thierry Baudet, het partijtje van ex-FvD'er Henk Otten, Code Oranje van Richard de Mos, de rechtzinnig-christelijke SGP en het restant van ouderenpartij 50Plus. Bij elkaar 8 en ik weet niet zeker of dat alles is. Het is dringen rond de  troebele visvijver op rechts. Bij de Kiesraad staan trouwens meer dan 50 partijen geregistreerd. Er resten nog drie dagen voor nieuwe partijen die in maart willen meedoen.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.028 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 795 minder dan gisteren. Als ik het goed zie is de inhaalslag van de computerstoring al voorbij en dus zijn deze cijfers weer betrouwbaar. Ergo: een stijging in de aantallen. De ziekenhuizen en IC's stijgen opnieuw verder. Er liggen nu 2034 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2003), van wie 549 op de IC's. Ook werden 85 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren nog 77. In Gorcum waren er 32 nieuwe besmettingen (19 minder dan gisteren). Bij ons bereidt het Beatrixziekenhuis zich voor op een mogelijke afschaling van de reguliere zorg. Naar het begin van dit kwartaal

Parallaxmeting met de Gaia-ruimtelescoop (bron: Samuel Velasco/Quanta Magazine)

Zaterdag 19-12-2020

Afstanden meten in het heelal blijft lastig. Hierboven zie je een mooi plaatje van de meting van de parallax van sterren op afstand. Hoe groter afstand, hoe geringer de parallax. Op grote afstand lijkt een ster met je mee te bewegen als je loopt. Een sterke telescoop vergroot de parallax en kan daarom ook de parallax van sterren ver in het heelal meten. De Gaia-ruimtetelescoop van ESA, die in 2013 werd gelanceerd, is sindsdien bezig de posities, afstanden en snelheden van meer dan een miljard sterren te bepalen met een nauwkeurigheid van zo'n 10 miljoenste boogseconde. Ik schreef met enige regelmaat over de resultaten. Ondertussen mat hij de positie van 1,7 miljard sterren en van 1,3 miljard onder meer de parallax. Al die gegevens staan in een database, die voor alle belangstellenden gratis toegankelijk is. Kijk, zo dient wetenschap te werken.

     Op die manier verkregen de astronomen door de Gaia-satelliet de precieze afstanden van verre cepheïden. Dat zijn veranderlijke  sterren die met een vast ritme variëren in sterkte en daardoor kunnen dienen als ijkpunten; een soort mijlpalen om nog verdere afstanden te meten.

    Na de oplossing van problemen met de beide waarnemingshoeken door de eigen beweging van de satelliet kon men bestaande kosmische afstandsladders verbeteren en de preciese afstand bepalen van zeer ver weg staande sterrenstelsels en hoe snel ze zich van ons verwijderen. Dat heet de Hubbleconstante, die zegt dat sterrenstelsels zich van elkaar verwijderen met een snelheid die evenredig is met hun onderlinge afstand. Het team van Nobelprijswinnar Adam Riess gebruikte de nieuw gemeten parallaxen van 75 cepheïden en andere meetmethoden om hun eerdere bepaling van de snelheid van uitdijing van het universum te preciseren. Deze week stelden Riess en zijn team in een artikel in The Astrophysical Journal de snelheid van uitdijing vast op 73.2 kilometers per seconde per megaparsec, in lijn met hun eerdere bepaling, maar nu met een foutenmarge van slechts 1,8%.

     Dat resultaat bevestigt een langer bestaande controverse over de waarde van de Hubbleconstante met andere bepalingen, die gebruik maken van metingen van de hoeveelheid materie in het heelal, de roodverschuiving en de kosmische achtergrondstraling, methoden die uitkomen op 67 kilometers per seconde per megaparsec. Het verschil tussen de uitkomsten van beide methoden blijft bij herhaalde metingen bestaan en wordt niet begrepen. Je denkt misschien 'wat maakt dat kleine verschil nou uit?', maar het verontrust de wereld van sterrenkundigen en kosmologen zeer, omdat het misschien duidt op hele nieuwe, tot dusver onbekende natuurkunde. Ik schreef er al eerder over, maar kan het nu niet meer vinden.

Gisteravond zagen we de Netflix-serie 'The Queen's Gambit'. De titel slaat op een schaakopening, het Damegambiet: 1. d2–d4, d7–d5. 2. c2–c4 en de zetten daarna. De favoriete opening van de hoofdpersoon. Het is een film waarin een jeugdige Amerikaans schaakwonder in de jaren 60 wint van de Russen. Je denkt natuurlijk meteen aan de vroegere wereldkampioen Bobby Fischer, maar deze kampioene is een weesmeisje dat het schaken leerde van de concierge in het weeshuis. Leuk is dat alle schaakpartijen in de film echte partijen zijn, maar vaak, als je een stelling begint te snappen, gaat er iemand voor staan zodat je de eerstvolgende zet niet ziet. Leuke film.

     Vanmorgen slapen we uit na het bingewatchen. Het is een zachte, overwegend grijze dag. Ik doe snel wat nagekomen boodschappen in de binnenstad. Er lopen weinig mensen. Verder blijven we binnen. Het is wel merkbaar drukker op internet, nu de mensen thuisblijven, maar de haperingen zijn nog niet zo erg als tijdens de eerste lockdown.

Corona. Stijging, zoals verwacht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.282 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 281 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen weer, de IC's dalen een beetje. Er werden 56 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog 85. In Gorcum hadden we 31 nieuwe besmettingen, 1 minder dan gisteren. De acteur Bram van der Vlugt (86) overlijdt aan corona. Naar het begin van dit kwartaal

De nieuwe variant B.1.1.7. van het coronavirus in een Britse studie (bron: virological.org)

Zondag 20-12-2020

Er is erg slecht coronanieuws. Een nieuwe variant van het virus grijpt in Engeland razendsnel om zich heen, met name in Londen en in Kent. De nieuwe variant heet SARS-COV-2 VUI 202012/01 en is wel 70% besmettelijker en dus lastiger te beheersen. Het betreft een set van 17 mutaties in het spike-eiwit waarmee het virus zich bindt aan de ACE2-receptoren van mensen. Het werd ontdekt door het COVID-19 Genomics UK (COG-UK) consortium. De Britse studie staat hier en de grafiek hierboven komt daaruit. Rood omcirkeld is de nieuwe variant, die daar nog lineage B.11,7 wordt genoemd. Je ziet dat hij al sinds september in de samples zit en stijgt. Ik weet niet of het dezelfde variant is die rond die tijd opdook in nertsenfokkerijen in Denemarken. Ik was toen al bang dat de variant zou doorbreken, maar alle diertjes werden massaal uitgeroeid. Door de nieuwe variant zou het reproductiegetal met ca. 0,4 kunnen stijgen.

     Iedereen bezweert nu de bevolking dat de nieuwe variant niet dodelijker is en dat de vaccins wél zullen werken. Maar dat is nog niet getest en als er meer mutaties optreden, zouden de vaccins ook aangepast moeten worden (net als bij het griepvirus, dat nog sneller muteert). De lockdown is in het VK aangescherpt en om de import ervan te beperken is door ons land een vliegverbod voor reizigers uit het VK ingesteld, op advies van het RIVM. De veerboten varen nog wel en de Eurostar-treinen rijden, maar de regering overweegt om die ook stil te leggen.

     Ik lees dat de variant ook al in ons land aanwezig is. Hij werd rond 13 december gevonden en het is goed mogelijk dat hij er al eerder was. Zeer opmerkelijk is dat het nieuws al op 14 december als breaking news door de BBC werd gebracht. Kennelijk had Boris Johnson er toen even geen oren naar. Bij het teststratenonderzoek kijken onze GGD'en overigens slechts zelden om welke variant het gaat. Dus komt het bij ons ook niet snel aan het licht. De variant kan ook best de oorzaak zijn geweest van de derde piek, die opeens over de tweede golf heenkwam. Maar volgens een woordvoerder van het RIVM is er nog maar bij één persoon in ons land besmetting met de nieuwe variant vastgesteld. Hm.

     Later op de dag stellen België, Italië en Duitsland ook een eenzijdig inreisverbod voor Britten Het laatste land ook voor Zuid-Afrika, waar eveneens een nieuwe variant werd aangetroffen. Die zou tegelijk wel gevaarlijker zijn.

Anna heeft goed geslapen. Bij het opstaan schijnt de zon. In de haven is een viswedstrijd en er lopen heel veel wandelaars over de sluis. Wij blijven binnen. Ik werk een aantal uren om deze website een breder formaat te geven. Dat laat de foto's beter uitkomen. Het kan zijn dat er hier en daar rare gevolgen in de opmaak zijn; die probeer ik de komende tijd te corrigeren.

     Het is opnieuw belachelijk zacht; zeker zes graden boven het gemiddelde van deze maand. Het jaar 2020 wordt (samen met 2014) het warmste jaar ooit gemeten. Een tweet van president-elect Joe Biden krijgt massale bijval: 'On day one, my administration will rejoin the Paris Agreement and put America back in the business of leading the world on climate change.' Er is hoop.

Corona. Het is opnieuw bal. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.066 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 798 meer dan gisteren. De ziekenhuizen (2113) en de IC's (580) stijgen ook. Er werden 32 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 56. In Gorcum waren er 54 nieuwe besmettingen (23 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

De maan schijnt door het Lingesluisje naast ons huis (Foto: Marina van Leeuwen).

Maandag 21-12-2020

Overheden lopen in de coronapandemie nogal eens achter de feiten aan. Voor een deel heb ik daar begrip voor; het virus gedraagt zich onvoorspelbaar en teveel mensen lappen de regels aan hun laars. Nu een besmettelijker variant van het virus in het VK opdook, hebben de EU-landen vrij snel alle personenverkeer uit dat land stopgezet. Nederland was de eerste om dat te doen. Maar Zwitserland niet. Gisteren landden er bijvoorbeeld alleen al 60 vluchten uit het VK in Genève. Die brachten nog 10.000 Britse toeristen het land in. Pas daarna werden de vluchten verboden. Zo is de verspreiding van de nieuwe variant niet tegen te houden.

     Ondertussen zakt deze ochtend de waarde van het Britse pond en ook de effectenbeurzen in Europa staan in het rood. Vermoedelijk niet alleen door de nieuwe coronavariant maar ook omdat er nog steeds geen Brexit-akkoord is. Het beleid van Boris Johnson neemt steeds lachwekkender trekken aan. Het Britse koninkrijk is nu al vóór de naderende Brexit geïsoleerd geraakt. Merkwaardige speling van het lot. Het lijkt haast een generale repititie, een schrikbeeld voor de dwaasheid van een no-deal. Zou het nog invloed hebben op de partijen bij de onderhandelingen? Normaal gesproken gaan rond deze tijd 10.000 vrachtwagens per dag de grens over. Bij Dover en de andere havens ontstaan enorme files van vrachtwagens. Ook de Kanaaltunnel is gesloten. De regering is in crisisberaad. De oproep van de autoriteiten aan de bevolking van het VK om niet te gaan hamsteren wordt door velen opgevat als een oproep om het juist wel te doen.

Vandaag begint de winter. De kortste dag van het jaar is buiïg en zacht. We komen de deur niet uit. Het is zwaar bewolkt dus de unieke conjunctie van de planeten Jupiter en Saturnus zullen we vanavond niet kunnen zien. Vandaar hierboven een foto van de maan, eerder deze week.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.212 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1834 minder dan gisteren. Ziekenhuizen (2162 opgenomen coronapatiënten) en IC's (586) iets hoger. Er waren 31 overleden covidpatiënten. Gisteren waren dat er 32. In Gorcum hadden we 20 nieuwe besmettingen, 33 minder dan gisteren..

     Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA keurt vandaag het coronavaccin van Pfizer/BioNTech goed. De Europese Commisie besluit binnen een paar dagen en dan is het vaccin  toegelaten voor alle 27 landen van de Europese Unie, voor iedereen boven de 16. 'Het is erg waarschijnlijk dat het vaccin ook werkt tegen nieuwe variant van het virus', zegt een woordvoerder van het EMA. Het heeft milde bijwerkingen als hoofdpijn en koorts. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 22-12-2020

Opnieuw kunnen we voor 2020 een warmterecord noteren. Er zijn dit jaar 287 dagen met dubbele temperatuurcijfers. Vannacht werd het in De Bilt al 13,1 graden. Ook vandaag blijft het ongewoon warm. Daarom een winters plaatje. Het is een klein schilderijtje dat naast mijn bed hangt. Ik kocht het in 1994 in Kiev, waar ik in een paar dagen met de auto via de stad Lvov naar toe gereden was. Een avontuurlijke tocht. 's Nachts moest je iemand inhuren om op je auto te passen, anders sloopten ze er alles vanaf. In de straten en op een pleintje bij een orthodoxe kerk stonden mensen van alles te verkopen: bontmutsen en uniformen van het Sovjetleger, insignes en onderscheidingen, enzovoorts. Daar trof ik dit schilderijtje aan, een amateurwerkje dat aan Chagall doet denken. Duivelse geesten zweven in de rook van de huisjes in een ondergesneeuwd dorp. Ik vond het leuk en kocht het voor een prik.

     Op de weerkaarten zag ik dat er nu ook veel sneeuw viel, dus waarschijnlijk ziet het er daar weer zo uit. Het schilderijtje meet 33 x 19 cm en op de achterkant staat 'OHAIIЪKO M.O. 1941' en 'H. IIEPEД PIS3ДBOM 1991'. Mogelijk de titel van het werkje en de naam van de schilder; vertaalsites geven geen helderheid. Het ging met al mijn verhuizingen mee en hangt al bijna 25 jaar naast mijn bed, een herinnering aan het soort winter die we nauwelijks meer meemaken.

Separaat boodschappen. Het is weinig druk bij supermarkt en groenteboer. We hebben nu alles in huis voor de kerstdagen. De dag brengen we verder in serene rust door. Dat zijn we gewend, Anna leest op de bank in de woonkamer en ik in mijn werkkamer. Twee rustige dieren in hun hokken, niks over te vertellen. Het blijft bewolkt; de conjunctie van Jupiter en Saturnus is weer niet te zien.

Corona. Het RIVM meldt vandaag 9872 nieuwe bevestigde coronabesmettingen. Dat zijn er 1327 minder dan gisteren. Heeft de harde lockdown eindelijk effect? Het reproductiegetal stijgt een fractie (1,25 op 4 december). In de ziekenhuizen neemt de bezetting met coronapatiënten toe (2289); de IC'sblijven gelijk (586). De sterfte is onverwachts hoog. Er werden 116 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 31. In Gorcum hadden we 31 nieuwe besmettingen (11 meer dan gisteren).

     Alle planbare zorg in de ziekenhuizen wordt stilgelegd door de toename van coronapatiënten, de  hoge werkdruk en besmettingen onder personeel. Men poogt het aantal IC-bedden op te schalen naar 1450. Normaal zijn dat er 1150. Het RIVM verwacht in het begin van het nieuwe jaar een piek te zien in de ziekenhuisopnames. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) roept dat het personeel voorrang moet krijgen bij de komende vaccinaties. Ik dacht dat dat al besloten was. Er werd een tweede besmetting met de nieuwe Covid-variant gevonden, in Amsterdam. De tienduizend Britten die de afgelopen week door Zwitserland werden toegelaten, moeten daar in quarantaine. De blokkade van mensen die het VK uit willen reizen wordt morgen weer opgeheven, indien men als bewijs een negatieve coronatest kan tonen. Dat geldt ook voor reizigers uit Zuid-Afrika.

     Wij zijn een knus kabouterland. De brandweer in Den Haag is vandaag in de Hofvijver op zoek naar de deksel en/of pan die een demonstrerende viruswappie op 14 december jl. tijdens de toespraak van de minister-president in het water had laten vallen. Zo? De brandweerlieden waden dreggend door het water op verzoek van een museum, dat ook wel eens een historische pan in de collectie wil hebben.

     De Gorcumse wethouder voor economie trapt een open deur in. Hij stuurt met zijn collega's van de Drechtsteden en omgeving een brandbrief naar het kabinet. Waarom? De horeca gaat kapot. Dat wist de regering nog niet. Wat nu? Extra steun en een perspectief. Anders verdwijnt de horeca uit het straatbeeld in de binnensteden en de dorpen. Naar het begin van dit kwartaal

De conjunctie van de planeten Saturnis (links) en Jupiter. (opname: Herschel telescoop, La Palma)

Woensdag 23-12-2020

Op nieuw is het grijs, nat en zacht. Geen kans om vanavond vroeg de conjunctie te zien van Jupiter en Saturnus. Daarom een mooie opname van gisteravond van de Herschel 4.2 m. telescoop in La Palma, Canarische eilanden. Enfin, in 2080 is er weer een kans.

     Ondertussen winden de mensen van SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence) zich op over een vreemd radiosignaal uit de richting van onze kosmische buurster Proxima Centauri, op 4,24 lichtjaren afstand. De ster is een zwakke rode dwergster en hij heeft twee eigen planeten, waarvan er één - Proxima Centauri b - binnen de leefbare zône draait. De kans op leven op die exoplaneet acht men klein omdat de rode dwergster veel uitbarstingen kent, die eventuele levensvormen vernietigen. Maar nu blijkt dat de Parkes-radiotelescoop in Australië al in 2019 een radiosignaal uit die richting ontving. Die radiotelescoop doet mee aan het Breakthrough Listen-project dat is opgezet om kunstmatige radiosignalen van buiten ons zonnestelsel te ontdekken. Het signaal is nog niet vrijgegeven, maar een wetenschappelijke publicatie over de ontdekking wordt in januari verwacht. Het nieuws is echter al gelekt naar de Britse krant The Guardian. Na 2019 werd het signaal overigens niet meer waargenomen.

     Het radiosignaal was een smalle bundel op 980 MHz met een shift in de frequentie, die karakteristiek zou zijn voor een planeetbeweging. De Amerikaanse astronoom Jason Wright legt op zijn blog uit waarom hij denkt dat het signaal (dat BLC1 heet) niet van aardse oorsprong is en dat het om een kunstmatig signaal vanuit de exoplaneet gaat. Hij zegt onder meer dat het radiosignaal door het Dopplereffect kosmologische roodverschuiving vertoont en dat aardse signalen dat niet hebben. En verder frequentiemodulatie vertoont zoals bijvoorbeeld onze FM-radiobanden. Dat duidt er niet op dat het een radioprogramma voor aliens is, maar kan wel inhouden dat er informatie in zit. Maar voor nadere informatie moeten we helaas wachten op de publicatie van meer gegevens in januari, als het waarnemingsteam zijn eigen analyse gereed heeft.

    De planeet Proxima Centauri b zit net als onze maan vast in een getij-slot. Hij keert altijd dezelfde zijde toe naar zijn ster. Die zijde is te heet, de andere zijde is te koud. Mogelijk leven zou op het grensgebied kunnen ontstaan. Ik ben sceptisch. Het zou wel heel erg toevallig zijn als we in het ontzagwekkend grote universum zó dicht bij de aarde al leven zouden ontdekken, dat nota bene ook nog in staat zou zijn een radiosignaal uit te zenden.

Door felle buien rijd ik naar Wijnhuis Heukelum van mijn oude vriend Inge. Lang niet geweest. Het gaat goed met hem en zijn zaak. Ik neem wijn en champagne mee. Onderweg gaat in een profuse regenbui een van de ruitenwissers kapot, gelukkig de rechter. Komt volgende week wel. Ik geef het autootje nog wel een beurt in de wasstraat om alle modder van de suikerbietencampagne weg te spoelen. Later wordt het droog maar het blijft zwaarbewolkt. We komen verder niet buiten.

Corona. Alle signalen staan op rood, zegt het RIVM. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 10.447 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 594 meer dan gisteren. De bezetting met coronapatiënten in de ziekenhuizen blijft gelijk, die op de IC's stijgt naar 608. Er werden 106 overleden covidpatiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 116. In de verpleeghuizen neemt het aantal coronabesmettingen toe. De rioolwatercijfers stijgen sterk. In Gorcum waren er 21 nieuwe besmettingen, 10 minder dan gisteren.

     Er zijn geruchten dat er een Brexit-deal is. Men vreest ondertussen grote tekorten in het VK. Opmerkelijk: Lufthansa vliegt 80 ton vers fruit en groente over voor de Britse supermarkten. Uit het VK reizen is weer mogelijk met een negatieve testuitslag. In Dover waren er opstootjes tussen vrachtwagenchauffeurs en de politie. De chauffeurs zijn er boos over hoelang het duurt voordat ze getest kunnen worden. De supermarkten bij ons hebben deze dagen recordomzetten. Meer dan één miljard omzet in één week. In Eindhoven dreigt de burgemeester twee supermarkten die teveel klanten toelaten, te sluiten. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 24-12-2020

Alom verwarring. In Op1 zegt 'een deskundige gisteravond dat er vrijwel zeker een Brexit-deal is. Tegelijk staat op Teletext dat de deal is afgesprongen. Het tekent de situatie van die vandaag nog de hele dag voortduurt. Veel Britse tabloids namen de gok en kwamen vanochtend met zegevierende koppen. 'Hallelujah! It's a merry Brexmas!' schrijft de Daily Mail, onder een foto van een breed lachende Johnson die zijn duim opsteekt. Maar breed aangekondigde, aparte persconferenties van de prime minister  en de voorzitter van de Europese Commissie om negen uur worden op het laatste moment afgeblazen. Het duurt nog de hele dag, naar verluidt omdat er een kink in de kabel is. Naar verluidt wordt de vertraging veroorzaakt doordat het Europese onderhandelingsteam verouderde cijfers over de visserij gebruikte. Ondertussen is de Schotse premier razend van woede omdat de Schotse pootaardappelen niet onder de deal zouden vallen. Die mogen na 1 januari de EU niet meer in. Zij vindt dat het tijd is dat Schotland onafhankelijk wordt. Een meerderheid van de Schotten stemde bij het Brexit-referendum tegen het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie.

De dag glijdt voorbij. Persconferenties worden aangekondigd en afgezegd. Af en toe valt er regen, soms schijnt de zon even. het wordt eindelijk wat kouder. Anna gaat op de fiets cadeautjes brengen bij de gezinnen van haar dochters en ik haal in de stad wat vergeten laatste boodschappen. Om kwart voor vier uur worden opeens weer twee personferenties aangekondigd. Tenslotte gaan die omstreeks 16.00 uur door, de handelsdeal is een feit. Gelukkig maar. het is een dwaasheid, maar een harde Brexit zou nog veel dwazer zijn. het document telt circa 2000 bladzijden; die heeft de verzamelde pers niet zo snel gelezen.

Ik lees de nieuwste bundel van PC Hooftprijswinnaar Alfred Schaffer 'Wie was ik. Strafregels' (De Bezige Bij, 2020), online besteld bij Boekhandel De Mandarijn - steun die zaak! - en gisteren al in de bus had gestopt. Merkwaardige titel; geen vraagteken. Het eerste gedicht heet 'MIRA AKí!'. Dat is papiaments, vind ik uit, de moeder van de dichter was Arubaans. Het is afkomstig van het Spaanse mira aqui (niet vira aqui?) dat 'Kijk hier' betekent. Het hakt er bij mij meteen flink in. Een herinnering van een kind.

MIRA AKí!

ik kan niet slapen 
ijzig nachtlicht houdt mij wakker. 

klim ik uit bed loop in het pikkedonker naar de keuken. 
beer onder mijn arm geklemd. 

het schijnsel en twee schaduwen achter het aanrecht. 

een witte schaduw en een zwarte. 
bezig aan de afwas.

lieve jongen ben je wakker 
schrikt de witte. 

kom eens hier kun je alweer niet slapen 
spreekt de zwarte. 

ik droomde dat ik jullie in mijn eentje moest begraven 
zeg ik niet terwijl ik in mijn ogen wrijf. 

klopt toch ook we zijn morsdood 
er is niets aan de hand 

ga maar weer lekker slapen.

De ouders zijn of waren duidelijk een gemengd stel, maar ze zijn dood. Ik moet me meer in die bundel verdiepen. Hier vind je in elk geval alvast een bespreking door Frank Verhallen. 

Corona. De nieuwe, besmettelijker virusvariant in Zuid-Afrika verspreidt zich razendsnel. Niemand heeft er zin in een nieuwe lockdown. Die virusvariant is nu ook in het VK opgedoken. De Britse variant is tevens in Noord-Ierland en Israël opgedoken. Israël gaat voor de derde keer in lockdown -  op zondagavond, na de kerstdagen. Zoals het RIVM al zei: de verspreiding is niet tegen te houden. 'De bewijzen stapelen zich op dat deze variant makkelijker mensen besmet.' De Chinezen proberen het nog; het land schrapt alle vluchten van en naar het VK. Bij ons is pas na het lange kerstweekeinde, vanaf dinsdag, een negatieve coronatest verplicht als je naar Nederland vliegt. Het kabinet heeft de hele wereld aangemerkt als risicogebied. Te laat. Vanmiddag komt het bericht dat in Nigeria een derde variant van het coronavirus werd ontdekt.

De cijfers zijn vandaag weer hoger. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.555 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1123 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen iets, de IC's dalen wat. Er werden 89 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 106. De sterfkans aan corona op de IC's blijkt nu nog precies dezelfde als in de eerste maanden van de uitbraak: iets meer dan 30 procent van de patiënten overlijdt. In Gorcum hadden we 33 nieuwe besmettingen (12 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Mijn kerst- en nieuwjaarswens.

Vrijdag 25-12-2020, 1e Kerstdag

Kerstavond, gisteravond. We draaien muziek: het Weihnachtsoratorium van Bach. 'Schlafe, mein Liebster, genieße der Ruh'. Maar niet persé kerstmuziek. Ook oude muziek, The Platters, 'Only You', en een optreden van Pierre Bachelet in het Olympia in 1983. 'Je ne veux que ton amour'. De kloof met het verleden verdwijnt, we dansen. 'Oei', zegt Anna opeens,  'ik moet naar de keuken anders verbrandt de varkenshaas!' Dat kon juist worden voorkomen. Buiten regent het soms en luiden alle kerken in de binnenstad hun klokken. Vannacht schrikken we opeens wakker van een harde knal. Ik kijk op de klok: 2.29 uur. We kijken door een kier in de gordijnen. De knal kwam uit de richting van de Langendijk, maar er iets niets te zien. We kruipen terug in bed.

     Eerste kerstdag is zonniger en kouder, de warme decemberdagen zijn over door een noordelijke stroming. Veel vissers op de steigers, veel wandelaars over de sluis. We hebben een traditie van kerstcadeautjes. Die pakken we vanochtend uit. Haar favoriete parfum. Oorknopjes van calcietsteen, die ik voor haar liet maken bij de edelsmid op de Langendijk en die passen bij haar halsketting van calcietkralen met een subtiele donkere matgele kleur. Hij had er wat van bewaard; voor mij een herinnering aan mijn verblijf in Ushuaia. En voor ons samen een klein gourmetstel. Eigenlijk mag het niet vanwege de bibliotheek, maar ach, een doodenkele keer.

'Waar het mis ging, is dat men het land al te lang niet als een samenleving, een gemeenschap van burgers beschouwt, maar als een verzameling belangen van individuen, met de overheid als zakelijke spelverdeler, niet als (morele) autoriteit. Daar past geen staatsman bij, wel een bedrijfsleider', schrijft Bas Heijne in de NRC. Een analyse onder de treffende kop 'Dat maak ik zelf wel uit'.  Inderdaad, dit coronajaar heeft duidelijk aangetoond dat je je in dergelijke omstandigheden het best kunt laten leiden door de wetenschap en moet accepteren dat die het ook niet altijd meteen precies weet. Ik ben het ook eens met de koning, die in zijn kersttoespraak om nuance vraagt. 'Misschien bent u moe van opwinding, argwaan en fanatisme. Moe van de manische meningenmachine.' Inderdaad.

We gaan 's middags met cadeautjes op kerstbezoek bij Tessa & Jeff. Op gepaste afsand, hoewel ze allebei Covid hebben gehad. Zonder veel problemen. We genieten van het bezoek en vooral van het enthousiasme waarmee de kinderen hun cadeautjes uitpakken (3 foto's hier).

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.550 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 21 meer dan gisteren. Is er sprake van een bescheiden kentering? Het aantal besmettingen in Nederland is relatief hoog. In Europa zijn er maar twee landen met meer besmettingen per dag, afgezet tegen het aantal inwoners: Litouwen en sinds kort Tsjechië. De ziekenhuizen dalen bij ons licht, de IC's stijgen wat. Ook hier stabilisering? Er werden 97 overleden covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 89. In Gorcum hadden we 21 nieuwe besmettingen (12 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal 

Zaterdag 26-12-2020, 2e Kerstdag

Gisteravond was de hemel redelijk helder maar ik vergat naar de conjunctie van Jupiter en Saturnus te kijken. Jammer, het is nu zwaar bewolkt en de kans is verkeken. Er is storm uit het zuiden op komst vanavond, vannacht en morgenochtend. Hier Bf 7 en aan de kust is er kans op 9. Het KNMI geeft code geel af voor zware windstoten tot 110 km/uur in de kustregio's, vooral in de nacht en de zondagochtend. Maar in de WXcharts windprognose (hierboven) kun je zien dat het stormveld vooral zuidelijk van ons land zal trekken, over de Golf van Biscaje, en vooral de Franse en Spaanse atlantische kusten zal treffen. Conform de huidige mode kreeg de storm de naam Bella.

Het blijft de hele dag donker. Ik lees het boek van Pieter van Os uit, 'Liever dier dan mens. Een overlevingsverhaal' (Prometheus, 2019). Inderdaad een boek over overleven met als leidraad de opmerkelijke geschiedenis van het Joods meisje Mala Kizel uit Polen. Het boek won de Libris Geschiedenis Prijs 2020. Wat me onder meer treft is hoe sterk het antismetisme vanouds in Polen geworteld is. Dat is vandaag de dag nog steeds het geval. 'Nog steeds gelooft 10% van de Polen in dat bloedsprookje', zegt Van Os in een interview met De Volkskrant. Voor WO II waren hele gebieden in het oosten voor helft bewoond door jiddisch sprekende joodse mensen. De meesten werden door de nazi's vermoord, maar veel Polen lieten zich niet onbetuigd.

     Het boek kent vele uitwijdingen en omleidingen, toch over het algemeen belangwekkende. Wat je ook leert is een sterke relativering van wat we tegenwoordig identiteitspolitiek noemen en dat onmenselijkheid van alle tijden is. Ook in de prille staat Israël waren nota bene getto's en werd gemoord, bijvoorbeeld van Palestijnen in het multiculturele Lod (destijds Lydda), waar in 1948 een bloedbad door Israëlische gewapende groepen werd aangericht. Daarbij kwamen circa 250 Arabische inwoners om het leven die in twee moskeeën waren gevlucht, terwijl de stad vervolgens wekenlang werd geplunderd. Nog altijd gedragen mensen zich gruwelijk wreed en dehumaniseren groepen die anders zijn. Onmenselijkheid is van alle tijden, getuige wat er nog deze kerstdagen door de Griekse marine uitgevoerd werd, die tegen  internationale wetgeving in vluchtelingen terugsleept naar de Egeïsche Zee om ze op een vlot aan hun lot over te laten. Wat is het verschil?

Corona- ontwikkelingen. In het VK en Oostenrijk wordt de lockdown aangescherpt. Japan sluit vanwege de Britse mutant van het virus tot eind januari zijn grenzen voor buitenlanders die niet in het land wonen. De nieuwe variant duikt - zoals verwacht - ondanks inreisverboden in steeds meer landen op, zoals in Zweden en Spanje (4 in Madrid). Ook bij ons wordt hij opnieuw aangetroffen, ditmaal niet in Amsterdan maar in Rijnmond. Ondertussen wordt het Pfizer/BioNTech-vaccin over Europa verspreidt. De vaccins arriveren ook in ons land, onder politiebegeleiding in Oss bij het bedrijf Movianto. Veel landen beginnen morgen al met vaccineren, maar bij ons gaat de campagne pas op 8 januari beginnen. De paus roept de wereld op de beschikbare vaccins eerlijk te verdelen. Daarom laat de Saudische kroonprins Mohammed Bin Salman zich vandaag al inenten.

De cijfers zijn vandaag lager. Effect van de kerst of terugloop? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9880 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1657 minder dan gisteren. De bezetting van ziekenhuizen en de IC's stijgt weer. Er werden 49 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 97. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (9 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Bark Europa ligt deze kerst in de haven van Terschelling.

Zondag 27-12-2020

De foto is van de Bark Europa, misschien gemaakt door een bemanningslid, zo te zien vanaf het hoge Seinpaalduin bij West-Terschelling. Je ziet de Brandaris en rechts daarvan het schip, dat daar ligt voor de kerstdagen, met mooi verlicht want. De foto verscheen op hun Facebook-account.

     Gisteravond keken we op Netflix naar een spannende Franse mini-serie, La Mante, uit 2017 met een prachtige rol van de actrice Carole Bouquet als de moordende moeder van een politieman. Ze kan haar gezicht laten verstenen en gemener kijken dan wie ook. Buiten stak ondertussen storm Bella op. Die woedde de hele nacht door en staat vanmorgen nog steeds door. De grote es op de Altenawal zucht, steunt en kraakt. In het hele land geldt vandaag code geel vanwege zware windstoten. De storm zal vooral zuidelijk langstrekken, over de Golf van Biscaje. In het VK woei het ook harder dan bij ons. In het noorden van Wales werden gisteravond windstoten van bijna 130 kilometer per uur gemeten. In Bedfordshire en Northamptonshire, ten noorden van Londen, leidde de hevige regenval van storm Bella gisteren tot overstromingen. Meer dan duizend mensen werden geëvacueerd.

Op straat en op de sluis is het een zeer stille, maar onstuimige ochtend. Weinigen wagen zich op straat. Boven zee waait het met stormkracht 10. De zwaarste windstoot wordt gemeten op de windpaal van Texel: 116 km/uur. Door het hele land is er verkeersoverlast, veelal door omgewaaide bomen. De dijk tussen Enkhuizen en Lelystad wordt ook afgesloten. Een coronateststraat in Zaandam moet dicht vanwege de storm; een paar uren later gaan ook die in  Dordrecht, Vlissingen en Zoetermeer dicht. In Westervoort bij Arnhem is een drive-in voor oliebollen vernield. Later in de middag neemt de storm af. Straks komen Michel & Barbara langs voor een kerstbezoekje.

Voor de zoveelste keer rellen en autbranden in Veen. De aanstokers: autochtone jongeren. 'Het wordt tijd te erkennen dat de integratie ook in Urk, Veen en Staphorst is mislukt', zegt iemand op twitter.

Corona. De cijfers zakken verder. Ebt de besmettingsgolf langzaam af of werd er minder getest tijdens de kerstdagen? In elk geval wordt er vandaag minder getest; de tenten van een aantal teststraten - zie boven - waren niet bestand tegen de storm. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9108 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 759 minder dan gisteren. De bezetting met Covid-patiënten stijgt verder in de ziekenhuizen en de IC's. Er werden 29 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 49. In Gorcum hadden we 34 nieuwe besmettingen (22 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Prognose 2021 van klimaatwetenschapper Gavin Schmidt.

Maandag 28-12-2020

De laatste jaren berekent klimaatwetenschapper Gavin Schmidt in december hoe warm het volgend jaar zou kunnen worden. Ik schreef in 2016 al eens eerder over zijn methodes. Die worden uiteengezet in dit artikel. Zijn prognose voor 2020 kwam goed uit. Voor 2021 voorspelt hij ondanks de doorzettende La Niña ('projected ENSO') in de Pacific opnieuw een recordjaar in de doorgaande opwarmingstrend. 2021 zal in elk geval bij de top 5 warmste jaren gaan horen. Verbaast het nog iemand? Slaapt iemand er minder door?

     Wij niet, althans niet door de opwarming van het klimaat. Anna had vroeg in de ochtend een felle aanval van migraine, die ze kon couperen door medicatie. Derhalve zombie. Gisteravond bleven Michel & Barbara lang hangen, aten een hapje mee en het was erg gezellig. Vandaag is er veel bewolking en ook wat zon, vanmiddag is het zwaarbewolkt en tegen de avond zal er wat regen vallen. We doen als gewoonlijk separaat boodschappen. Vanavond krijgen we onze buren Lourens & Joke op bezoek. Van afzeggen wil Anna niet horen.

Corona. Opnieuw lagere besmettingscijfers. Weer is het niet duidelijk of deze golf daadwerkelijk afneemt. Het was een lang weekeinde en bovendien waren er door de storm gisteren een aantal teststraten dicht. Beduidend minder mensen lieten zich testen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7453 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1645 minder dan gisteren. In ziekenhuizen (meer dan 2.500) en IC's namen de bezettingen toe. Er werden 44 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er 29. In Gorcum hadden we 11 nieuwe besmettingen (23 minder dan gisteren).

     Jaap van Dissel van het RIVM trapte de Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) op de ziel. Hij zei in een interview met de NOS op Tweede Kerstdag dat het lage opleidingsniveau van verzorgenden meespeelt als een van de factoren waardoor het aantal besmettingen in verzorgingstehuizen hoog opliep. Tja, uit eigen ervaring kennen we dat niveau, maar je mag het natuurlijk niet zeggen. Toch betreurt Jaap zijn woorden.

      Intussen werd de waarschijnlijk besmettelijker Britse variant van het coronavirus aangetroffen bij 11 mensen in ons land: vijf personen in de regio Amsterdam, vijf in de regio Rotterdam en één in de omgeving van Nijmegen. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 29-12-2020

Gisteravond zag ik hem in Nieuwsuur en vanmorgen weer bij WNL. Roel Coutinho, oud-directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding bij het RIVM. De voorganger van Jaap van Dissel en nog altijd bereid de knuppel in het hoenderhok te gooien. Zo kende ik hem al halverwege de jaren 70, uit mijn Angola-tijd. Hij vindt het 'verbijsterend en ook een beetje beschamend' dat ons land als laatste in de Europese Unie begint met vaccineren tegen corona. Ook raar is in zijn ogen dat het kabinet het advies van de Gezondheidsraad niet volgt, dat zegt het coronavaccin van Pfizer/BioNTech vooral in te zetten bij ouderen. Het kabinet wil juist dat eerst verpleeghuismedewerkers het vaccin toegediend krijgen. 'Je moet beginnen met de mensen die het hoogste risico lopen om ernstig ziek te worden en dood te gaan', zegt Coutinho. Heeft hij gelijk?

     De reden voor beide beslissingen is gelegen in het feit dat dit vaccin bewaard moet worden bij -70 graden. Dat verraste Nederland. Net zo min als huisartsen hebben verpleeg- en verzorgingshuizen en instellingen voor gehandicaptenzorg de faciliteiten daarvoor niet. Bovendien wordt het virus in grote hoeveelheden geleverd (duizend doses per doos). Ompakken zou teveel tijd en inspanning kosten. Coutinho vindt dat geen reden. 'Je zou mensen met busjes naar zo'n centrale locatie kunnen vervoeren. Dat kunnen wij toch regelen als georganiseerd land? Dus dat vind ik raar.'

     In een lang artikel reconstrueert De Volkskrant de gang van zaken. Op 20 november nam het kabinet het doorwrochte advies 'Strategieën voor COVID-19-vaccinatie' van de Gezondheidsraad over. Dat was snel, het rapport kwam slechts een dag eerder uit. Het advies was in lijn met wat de andere landen om ons heen willen doen: de ouderen beschermen en de zorg ontlasten. De uitvoering komt te liggen bij de bestaande infrastructuur van huisartsen, instellingsdokters en bedrijfsartsen - zoals het al jaren goed gaat met de griepvaccinaties. Een begrijpelijke keus. De keus van Duitsland voor de bouw van grootschalige vaccinatiecentra krijgt nog op 17 december van mininster De Jonge en het RIVM meewarig commentaar. 'Spierballenvertoon van de Duitsers', zegt Jaap van Delden van het RIVM.

     Dan blijkt begin december dat de vaccins van Pfizer/BioNtech diepe koeling vereisen en in dozen van duizend flesjes komen. En dat herpakken voor de decentrale vaccinatiecampagne teveel tijd en geld kost. Dus gaat het roer om: niet de kwetsbare bewoners maar het personeel moet als eerste gevaccineerd worden om 'een beschermde ring te vormen'. Voor de injecties moet het personeel naar een drietal ijlings door de GGD'en in te richten vaccinatiecentra komen. Zo ontstaat de achterstand. Pas vanaf 11 januari kan het personeel in de drie centra terecht en vanaf 18 januari kunnen overal in het land zorgmedewerkers zich laten vaccineren.

     Het kabinet heeft dus wekenlang op het verkeerde been gestaan. Te lang vertrouwd op onze kleinschalige netwerk van huisartsen en gezondheidscentra. Het zwartepieten kan nu beginnen. Boosheid zal uitbarsten. Nieuwe kamerdebatten. Critici zoals Coutinho stellen dat door het getalm veel meer mensen zullen sterven aan Covid en de zorg langduriger te zwaar belast wordt dan nodig was geweest. De firma Pfizer zegt al maanden eerder informatie te hebben verstrekt over de diepe bewaartemperatuur en de grootte van de verpakkingen. Tja, vergissen is menselijk maar daar komt men ditmaal niet mee weg. Het vertrouwen in de overheid krijgt na de toeslagenaffaire een nieuwe oplawaai en niet alleen bij de achterban van PVV en FvD.

     Het is ook maar de vraag of er zoveel extra mensen zullen sterven. Vaccinatie resulteert niet in een onmiddelijke vermindering van het aantal besmettingen. Met het begin van de campagne zijn de risico's beslist niet weg. Voor de duur van vele maanden is er nog geen sprake van effectieve groepsimmuniteit. Laten we ons dus niet zo opwinden.

Het is vandaag een bewolkte dag met af en toe druilregen. Anna kruipt langzaam uit haar migraine-dal. Ik breng het autootje naar de garage voor reparatie van de rechter ruitenwisser. Duur: het electromotortje is stuk. Hij zal vanmiddag klaar zijn; voor zolang krijg ik een fiets mee.

Corona. Rusland geeft vandaag eindelijk toe dat het sterftecijfer door corona ruim drie keer hoger is dan tot nu toe officieel werd gemeld: 186.000 doden in plaats van 55.000. Rusland komt daarmee in absolute aantallen op de derde plek van landen met het hoogste aantal coronadoden, na de VS en Brazilië. Over vertrouwen in de overheid gesproken: in gezinnen en families vielen zoveel extra doden dat het volk wel beter wist.

     De nieuwe Britse variant van het coronavirus blijkt nu al in november in Duitsland te zijn opgedoken, in de deelstaat Nedersaksen, en tevens in ons land op een basisschool in Bergschenhoek. Volgens een nieuwe risico-inschatting van de Britse variant door het ECDC, de Europese pendant van ons RIVM, is de kans groot dat het aantal ziekenhuisopnames en doden door de nieuwe coronavariant de komende tijd stijgt. Niet omdat het ernstiger ziek maakt, maar omdat het meer besmettingen scoort.

      De GGD-organisatie maakt de vaccinatielocaties bekend. Op 8 januari kunnen zorgmedewerkers terecht op drie plekken (Utrecht, Rotterdam en GGD Hart voor Brabant), en vanaf 18 januari op 25 locaties door het hele land.

     Cijfers. Die vallen me vandaag mee. Ik had een groter aantal nieuwe besmettingen verwacht, onder meer vanwege de gesloten teststraten tijdens de storm. Het is nog te vroeg voor de effecten van de kerstdagen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7561 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 123 meer dan gisteren. Wel daalde het reproductiegetal (per 11 december) naar 1,15. De ziekenhuizen, de IC's en de aantallen doden stijgen wel flink. Er werden 171 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 44. In Gorcum hadden we 27 nieuwe besmettingen (17 meer dan gisteren).  Naar het begin van dit kwartaal

 en

Even het windmolentje vastgezet.

Woensdag 30-12-2020

Gisteravond was hij even te zien, de midwinter-vollemaan. Hoog aan de hemel en bijna vol. Die staat (geloof ik) op de positie waar in de zomer op 21 juni de zon staat. En omgekeerd. De midwinterzon staat in deze periode rond het midden van de dag op de plaats waar 's zomers de maan staat: laag. Hoe komt dat? Zon en maan staan voor ons dan precies tegenover elkaar. Ik zal het toch eens opzoeken.

     Bij het opstaan regen, later droog als ik naar de garage fiets om het autootje op te halen. De electromoter van de rechter ruitenwisser moest vervangen worden. Duur ding! Vervolgens haal ik Anna op. We rijden door pittige slagregenbuien naar Numansdorp om na de storm even bij de boot te kijken. Tussen de buien is de hemel even felblauw. Het is tamelijk druk op de wegen, gelet op én vakantie én lockdown. Opnieuw valt op dat zoveel mensen de 100 kilometer aan hun laars lappen; bijna de helft. Alles is aan boord in orde, maar er is veel lekkage beiderzijds in de achterhut. We vervangen de natte handdoeken door droge. Ik klim naar het windmolentje om het met wat tie-rips stil te zetten (foto hierboven). Eigenlijk heb je daar drie handen voor nodig; eentje om je vast te houden en twee om de uiteinden van de tie-rip bij elkaar te brengen. Levert een kort hachelijk momentje op. In een fractie van een seconde stel ik me voor dat zich een universum afsplitst, waarin ik beneden tegen het plaveisel smak. De veelwerelden-interpretatie van de quantumtheorie. Gelukkig zit ik in de andere versie. Rond kwart voor één zijn we thuis na het trotseren van nog een paar fikse buien.

De Kiesraad maakt een bizar record bekend: er werden 89 partijen geregistreerd voor de verkiezingen in maart. We hebben in elk geval wat te kiezen, zegt Anna.

Zorgmijding en zorgverschuiving. Tientallen Nederlandse ziekenhuizen kunnen door de druk van corona een deel van de zogeheten kritisch planbare zorg niet meer leveren, waarschuwt de Nederlandse Zorgautireit (NZa) vandaag. De oorzaken: teveel Covid-patiënten en hoog ziekteverzuim, waardoor er personeelsgebrek heerst. 'We staan een millimeter voor het punt om de operaties van bijvoorbeeld vrouwen met borstkanker uit te stellen', zegt een vroegere collega. Vannacht was de toestroom van coronapatiënten in het ziekenhuis van Harderwijk zo groot, dat men de deuren moest sluiten. Vandaag kon men patiënten verplaatsen en kon de kliniek weer open. Ander voorbeeld: een kwart van de Nederlanders durft niet naar de tandarts sinds de coronacrisis, meldt Independer.

Ander coronanieuws. De BBC meldt dat mogelijk al bijna 500.000 mensen in de Chinese stad Wuhan corona hebben gehad. Dat is tien keer zoveel als de Chinese overheid aangaf. Kwade trouw? Het onderzoek dat met dit veel hogere cijfer kwam is het Chinese Centre for Disease Control and Prevention, dus een overheidsinstelling, en het is waarschijnlijk niet toevallig dat het nieuws juist nu komt. Volgende maand gaat een team van interternationale wetenschappers in Wuhan onderzoek doen naar de oorsprong van het virus.

Vaccinatiebeleid. In kringen van het kabinet schijnt men nu weer andere prioriteiten te willen. Omdat het Pfizer/BioNTech-vaccin in grote centra moet worden geïnjecteerd (vanwege de grootte van de verpakking en de lage bewaartemperatuur van -70 graden) zou men terug wllen naar voorrang voor de thuiswonende 60-plussers. Zoals wij. Die zijn mobiel en kunnen de centra gemakkelijk bereiken. Het was al medio november ook het advies van de Gezondheidsraad om meer inhoudelijke redenen: zo zou de meeste gezondheidswinst geboekt worden. Vlak voor de kerst voegde de raad toe dat het Pfizer/BioNTech-vaccin boven verwachting goed werkt bij mensen van 60 jaar en ouder. Pretting voor ons. Maar ook van anderen komt druk. De zwaarbelaste ziekenhuizen roepen dat hun personeel eerst moet om de druk wat weg te nemen. Dezelfde collega als hierboven zegt: 'We kijken nu per operatie of die door kan gaan. Het is echt nijpend. De aantallen stijgen maar door. Als onze mensen pas in mei of juni aan de beurt zijn voor een vaccinatie is dat mosterd na de maaltijd.' Wat gaat er nu gebeuren?

     Dergelijke besissingen kan men beter aan deskundigen overlaten. De Gezondheidsraad en het OMT. Die hebben het al moeilijk genoeg om de beste koers te bepalen. Als politici zich ermee gaan bemoeien, wordt het een chaos. Kijk bijvoorbeeld naar de discussie over de toegang tot Nederland. Mensen die nu naar ons land willen, moeten een bewijs van een recente negatieve PCR-coronatest tonen. VVD en D66 willen nu ook inreizenden vrijstellen van een test en toelaten als ze een gezondheidsbewijs én een vaccinatiebewijs hebben. Het OMT zegt dat het echter nog helemaal niet zeker is dat gevaccineerden ook niet meer besmettelijk zijn. Daar heeft men nog nauwelijks onderzoek naar kunnen doen. Maar Kamerlid Jan Paternotte van D66 zit daar niet mee; volgens hem zijn er wel duidelijke aanwijzingen voor. Ze gaan er dinsdag na het weekeinde over debatteren.

Coronacijfers. De dagcijfers zijn ineens weer flink hoger. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9504 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1956 meer dan gisteren. De eerste effecten van de kerstdagen? Of van verdere verspreiding van de besmettelijker Britse virusvariant? In beide gevallen te vroeg, dunkt me. Wél stijgt gemiddeld genomen het percentage positieve tests. In de ziekenhiuzen neemt de bezetting iets af, maar de IC's stijgen door naar 712 bezette bedden. Er werden 112 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 171. In Gorcum waren er 21 nieuwe besmettingen (6 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Ons huis in afwachting van de jaarwisseling.

Donderdag 31-12-2020, Oudejaarsdag

Corona. De Britse variant van het coronavirus werd nu ook in China en de VS aangetroffen. De besmettelijker variant verspreidt zich zeer snel over de wereld. Bij ons houdt het gezever over de vaccinatiestrategie aan. Vanmorgen op het nieuws eisten de altijd wat hysterische Kuipers en Gommers (opname Nieuwsuur) dat het ziekenhuispersoneel eerst moest en wel vanaf maandag. Tegen Nu.nl leggen RIVM- woordvoerders uit dat er lang op werd gerekend dat het vaccin van de universiteit van Oxford en farmaceut AstraZeneca als eerste ingezet kon worden. Door de lagere bewaareisen kon het gemakkelijk decentraal uitgezet worden bij huisartsen en instellingen, zoals bij de jaarlijkse griepvaccinatie. Tja, dan sta je inderdaad op het verkeerde been als het vaccin van Pfizer/BioNTech toch opeens eerder komt. Ik vind het allemaal niet zo'n probleem dat we pas op 8 januari beginnen, schreef ik gisteren al, en was het niet eens met de opgewonden kritiek van Roel Coutinho. De manager van het Rijksvaccinatieprogramma bevestigt dat gezichtspunt: 'Over zes tot negen maanden zal voor alle Europese landen gelden dat ze een groot deel van hun bevolking gevaccineerd hebben. Mijn verwachting is dat we van alles waar we nu een vergrootglas op leggen dan niets meer terugzien.' Ook in landen om ons heen ontstaan onvoorziene problemen. In Duitsland zijn er tegenslagen bij de distributie en levering van de vaccins, in Frankrijk wordt gemopperd en in de VS ook.

Het boekje bestelde ik meer dan twee maanden geleden. Vandaag, de laatste dag van het jaar, vind ik het in de brievenbus, de laatste bundel van Nobelprijswinnares 2020 Louïse Glück 'Faithful and Virtuous Night' (Figbooks, 2014). Het maakt me even gelukkig erin te bladeren, nieuwsgierig of de dichteres nog steeds in hetzelfde idioom en stramien dicht als in het massieve 'Poems 1962 - 2012'. En jawel: in een lang gedicht 'The Sword in the Stone' zit ze aan een restauranttafel met een collega-schrijver:

The wine had gone to my head.

I walked home slowly, brooding, a little drunk.

The wine had gone to my head, or was it

the night itself, the sweetness of the end of summer?

It is the critics, he said,

the critics have the ideas. We artists

(he included me) - we artists

are just children at our games.

Heerlijk, zoveel relativering, juist in deze tijd.

De laatste dag van 2020 is een rustige en droge dag. Ik haal een bestelde visschotel op bij Van Lopik in het Piazzacenter, en een gourmetschotel voor morgen. Dan gaan we het nieuwe gourmetstelletje uitproberen, mijn kerstcadeautje. Anna haalt oliebollen en appelflappen op de Langendijk. De champagne staat koud. Vanavond is Ria P. bij ons om het oudejaar uit te zitten. Over 2021 maak ik me weinig illusies. RIVM-baas Jaap van Dissel denkt dat in februari pas versoepelingen van de coronamaatregelen mogelijk zijn, zegt hij in een interview in het AD. Ook een groot deel van 2021 zal getekend worden door beperkingen, zeker de eerste helft. Dokter Fauci denkt dat we pas in de tweede helft enigszins terug kunnen naar normaal, als een voldoende groot deel van de bevolking gevaccineerd is.

     Waar je wel op kunt rekenen is een jaar vol post-Brexit geharrewar en geruzie. Al meteen morgenochtend weten de vissers in Nederland niet eens waar ze mogen vissen.

Cijfers. Het daglijks aantal besmettingen stijgt weer verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9719 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 232 meer dan gisteren. Maar op weekbasis is de daling van het aantal nieuwe coronagevallen nog wel aan het versnellen, zij het minder steil dan de week daarvoor: de afgelopen zeven dagen zijn er ruim 64 duizend besmettingen gemeld, bijna 16 duizend minder dan een week eerder. Zie de grafiek hieronder:

Ziekenhuizen en IC's stijgen verder. Er werden 109 overleden covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 112. Gorcum had 22 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/65