Logboek 2011/3 (Egypte+Gorcum II)

Kaart van Cyprus, begin 16e eeuw, getekend door de Ottomaanse admiraal Piri Reis

Direct naar

het laatste

bericht

De komende periode zullen we nog eens proberen uit het Egyptische Hurghada weg te komen en tegen de harde noordwestenwinden in de Straat van Gubal en de Golf van Suez omhoog te varen naar de ingang van het Suezkanaal. We hopen op een gunstig weatherwindow. Helaas zijn die zeldzaam in deze tijd, maar wie weet. We hebben definitief afgezien van doorvaren naar de Indische Oceaan vanwege de toegenomen piraterij. In plaats daarvan willen we na het Suezkanaal doorvaren naar (Grieks) Cyprus om dat deel van het eiland eens te verkennen. Vervolgens willen we verder naar de Turkse zuidkust. Mogelijk zetten we de boot in Marmaris op de wal voor de winter.

Onze Dulce vanmorgen, zwaar onder het grijsgele woestijnzand

Donderdag 01-09-2011

De Egypt Air vlucht naar Caïro vertrekt met drie kwartier vertraging. Reden: teveel verkeer in het Europese luchtruim. Het is een rustige vlucht van 4,5 uur en door bewolking en later donkerte is er niets te zien. In Caïro wachten we anderhalf uur op de connectie naar Hurghada. We ondergaan driemaal een veiligheidscontrôle die weinig voorstelt. In tegenstelling tot elders hoef je hier niet je laptops uit te pakken en metalen voorwerpen van je lichaam te verwijderen voor je door het poortje stapt. Dat geeft een snerpend signaal en een beambte fouilleert je oppervlakkig. De Airbus naar Hurghada maakt ook al een onaangenaam en verontrustend snerpgeluid bij het opstijgen. Gelukkig staan we na 45 minuten alweer aan de grond. Net als de vorige keer is er verwarring over de ruimbagage. Veiligheids- en douanemensen roepen alle internationale reizigers op hen te volgen naar een andere terminal, die van de internationale vluchten (we vlogen op een domestic flight), waar onze bagage van de band rolt. Ze contrôleren voor de vorm onze paspoorten en vragen wat er in onze koffers zit. "Books", oh, geen interesse. Buiten vinden we een taxi die ons voor 15 euro - te duur maar we laten het maar zo want ach, het is al laat - naar de marina brengt. Ans zit achterin en ik naast de chauffeur. Uit een luidspreker klinkt de monotone, maar niet onaangename stem van een man. Alsof hij reciteert. Na een tijd luisteren zeg ik tegen de chauffeur: "Nice music, what is it?" 'It is not music", zegt hij, overigens niet onvriendelijk, "it is the Quran" Oh. Het zijn koran-recitaties. Zou de chauffeur een Moslimbroeder zijn? Vanwege mijn moeheid vraag ik het maar niet. De chauffeur zet ons op verzoek voor de middelste poort van de marina af. het dichtst bij onze steiger. De bewakers herkennen ons nog. "Welcome!"  Op de promenade langs de bars en restaurants is het een drukte van jewelste. Veel vakantiegangers maar ook veel Egyptenaren. Ja, en dan komt het grote moment. Ans ziet ons bootje het eerst. Het ligt er dus nog. We lopen de steiger af, er liggen nog wat andere jachten, waaronder de Sunce van de Sloveen Peter. Die is er dus nog en ook op ander jacht is licht. De andere zijn donker, de Duitse tweemaster naast ons is er ook nog.

De boot zit onder het zand. Hij ziet gewoon grijsgeel. We worden meteen vuil als we met enige moeite de bagage over de preekstoel op het voordek tillen. Toch lijkt er verder niks mis. Alle landvasten zitten op hun plek, geen ervaan is doorgeschavield. Het is half twee, de koffers pakken we maar niet meer uit. We koppelen de walstroom aan (de zonnepanelen hielden overigens de accu's keurig op 100%) en ik vul een van de tanks met drinkwater en zet de aflsuiters van de toiletten en de gootsteen open. Alleen bij de afsluiter van de toiletafvoer van het achtertoilet lukt dat niet. Die zit moervast. Morgen naar kijken. We stikken van de dorst dus ik koop bij een barretje snel wat frisdrank. Daarna gaan we gauw naar bed.

Vanmorgen haal ik ontbijtspullen bij het supermarktje en beginnen we aan de schoonmaak, het inruimen en het opstarten van het schip. Ongelooflijk, zoveel zand erop gewaaid is! (zie foto hierboven en twee andere hier). Het moet hier wel erg ongezond zijn, zoveel stof zit er in de lucht. Na een eerste afspuitbeurt is het al een stuk toonbaarder. De mobiele SIM-kaart van MobiNil werkt nog, dus internet via de dongel is voor elkaar. Ik bestel per SMS een doos wijn en roep Kareem, onze agent van Felix Maritime Agency, op om langs te komen voor de douane-documenten en diesel. Het waait in de haven NW 4 - 5 en in Gubail Strait NW 6. Ook nu krijg ik geen beweging in de kogelafsluiter van het achterste toilet. Ik haal de slangen eraf inclusief de driewegklep, waarvan de andere tak naar de vuilwatertank leidt. De gedachte was dat ik dan de afsluiter misschien à vue zou kunnen krijgen en er WD40 op zou kunnen spuiten, enzovoorts. Maar door de bocht kan dat niet en bovendien staat de buis vol water. Misschien sluit hij niet eens goed meer. In elk geval durf ik de hendel niet met nog meer kracht te forceren, uit angst dat hij afbreekt of nog erger. We besluiten dat deze klus moet wachten tot we van de winter op de wal staan en dat we het voorste toilet moeten gebruiken. Het achterste kan overigens wel gebruikt worden, want we kunnen via de vuilwatertank de faecaliën afvoeren - op zich niet eens zo erg want ook de wasmachne voert via de vuilwatertank af en spoelt hem dus regelmatig schoon.

's Middags, op het heetst van de dag, rusten we wijselijk wat. Daarna soppen we nog een keer de boot af. Er komt minstens zoveel vuil los als vanmorgen. Vervolgens ga ik te water - heerlijk helder en warm water! - om gewapend met een houten wokspatel de enorme wouden te verwijderen die in de afgelopen tweeëneenhalve maand op de scheepshuid zijn gegroeid. Het is hele dikke aangroei, met roodbruine kleurtinten en soms witte blaasjes erin. Het doet wat denken aan een heel erg dure koningsmantel of ook aan zo'n langharig type hond, je weet wel, zo eentje die het haar altijd voor de ogen heeft hangen. Met de wokspatel gaat het redelijk vlot, grote vlokken en slierten aangroei drijven rond me en benemen me soms het uitzicht, maar ik ben nog lang niet klaar. De scheepsbodem, de kiel en het roer moeten nog, en dat zijn de moeilijkst bereikbare plekken. Ik moet er steeds voor onder de boot duiken. Daarna moet ik het nog een keer met een borstel na doen. De vuilniszak is om de schroef blijven zitten, daar kijk ik later nog naar.

Ondertussen begint de zon achter de huizen te zakken. Het was hier altijd vroeg donker, herinner ik me. Ik dacht gisteren dat het in Egypte een uur later zou zijn, maar dat is niet het geval. Het is net als bij ons UTC + 2 uur. Derhalve vroeg donker. De Navtex begint na uren geen reactie te hebben vertoond, opeens berichten te ontvangen. Mooi, werkt dus ook weer. Het is te warm om te koken, we gaan straks lekker ergens op de kade eten. Kwart over zes, het licht moet aan. Enige armatuurtjes moeten opgewekt worden te schijnen door een ferme klap. Ik hang het Turkse lampje, ooit in Fethiye gekocht, in de kuip op. Bij dat vriendelijke licht drinken we een glas wijn (ik) en een Campari met hibiscussap (Ans) Bij Campari schijnt alles te smaken. Terug naar boven

De supermarkt op het terrein van de marina

Vrijdag 02-09-2011

Lekker samen gegeten in The Heaven Restaurant, vlakbij onze steiger. Zij: sushi. Hij: caprese en een pasta met zeevruchten. Rode Grand Marquis erbij, gekoeld want anders is het niet te drinken. Drukte op de kade. Veel Egyptische families, het is de derde dag van het suikerfeest. De ober herkent ons nog - ja, dat zou ik ook zeggen als ik ober was - maar hij meent het, hij wijst met zijn vinger naar de donkere hemel en zegt: "Last time you were here there was a lunar eclipse" Verdraaid, dat klopt.

Klussen in de ochtend, zolang het nog niet zo warm is: loszittend stuk fineer op deur tussen kajuit en achterhut vastgelijmd (heel netjes), EPIRB schoongemaakt (zat onder het stof) en getest (OK) en een uurtje aangroei weggekrabt van onder het voorschip en de helft van het roer (beide kanten) Samen voorraden ingeslagen bij het supermarktje op de haven (foto hierboven). Met het oog op een mogelijk lange, moeizame tocht naar het noorden langs de kust van het Sinaï-schiereiland, met veel ankeren, is het goed het nodige in voorraad te hebben. Kareem van Felix Maritime Agents zou om elf uur komen, maar hij komt niet. De bestelde wijn is ook niet afgeleverd. Morgen maar weer bellen. Misschien komt het omdat het vandaag vrijdag is, de dag van het vrijdaggebed. De moskeeën om ons heen zijn vanaf een uur of half twaalf van alle kanten in de lucht. De imams proberen in hun zang naar elkaar toe te moduleren, soms met verrassend succes. In Syrië gaan demonstranten na het vrijdaggebed weer de straat op. Er vallen zes doden door vuur van veiligheidstroepen. De Europese Unie stelt een olieboycot van het regime in.

Na de lunch van half twee valt alles stil, ook bij ons aan boord. We slapen, lezen of suffen wat. De temperatuur loopt op tot 39 graden. Pas na vijfen is er weer enige activiteit mogelijk. Daarbij waait het het grootste deel van de dag in de haven een vette NW 6 met soms heftige vlagen. Buiten op zee golven met witte schuimkoppen. Over een uur is alweer donker. Tot en met a.s. dinsdag blijft het hard doorwaaien uit het noorden. Terug naar boven

Zaterdag 03-09-2011

De maandelijkse grafiek van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer van Roy Spencer is er weer (zie hierboven). Voor augustus een plus van 0,33^o Niet opzienbarend. Spencer windt er zich op zijn weblog meer over op dat de hoofdredacteur van het klimaattijdschrift Remote Sensing, Wolfgang Wagner, is afgetreden vanwege het plaatsen van Spencers' artikel "On the misdiagnosis of Climate Feedbacks from Variations in Earth's Radiant Energy balance"  Wagner schrijft over het artikel: "that it essentially ignored the scientific arguments of its opponents. This latter point was missed in the review process, explaining why I perceive this paper to be fundamentally flawed and therefore wrongly accepted by the journal." Tja, had dan beter opgelet. Spencer is het er uiteraard niet mee eens. Lees het op zijn website en lees hier een paar reacties op de Nederlandse website Klimaatverandering van blogger Bart Verheggen. Over het algemeen houd ik me verre van het opgefokte klimaatgeruzie; meestal kan ik het niet beoordelen en je moet toch maar afwachten wat er met het klimaat gebeurt.

Gisteravond stond onze agent Kareem opeens te roepen op de steiger. Toch nog gekomen. Hij zal de douaneverklaringen regelen voor € 220 (inclusief agents fee). Of we hem kunnen vertrouwen is een vraag waar je maar niet achter komt. Hij zou wel willen meevaren naar Suez, als we deze maand vertrekken. Misschien moeten we daar ook maar een mooie fee voor vragen. Vanmorgen SMS't hij dat het douanekantoor vanmorgen gesloten is en dat hij later met de papieren zal komen.

Vanochtend haal ik onze reservesleutel op het havenkantoor op. Over de muur van het marinacomplex zie ik dat de grote moskee-in-aanbouw ernaast een stuk verder is. Vooral de prachtige, slanke minaretten zijn opgeschoten (foto hier). Ik loop de stad in en bezoek een aantal apotheken, omdat ik in Holland vergat om een recept te vragen voor mijn hoge-bloeddrukpillen (Micardis 40 mg) Stom, ik heb nog maar voor drie weken en het lijkt me niet slim om ermee te stoppen. Bij de vierde apotheek hebben ze ze warempel. Een echte apotheker met een knijpbrilletje met dikke glazen haalt ze zo uit de kast. Zonder recept uiteraard en spotgoedkoop. In Nederland kosten ze het tienvoudige.

Ik loop over Sheraton Road, de straat in het uitgaanscentrum die de vorige keer een hopeloze puinhoop was van ontbrekende trottoirs en plaveisel en die er nu geheel gerenoveerd bij ligt. Eigenlijk bevalt het me wel, deze drukke en bedrijvige Egyptische stad met zijn vrolijke inwoners. Na een paar kilometer kom ik bij een filiaal van MobiNil, waar ik een maand mobiel internet koop, 7 GB voor 150 pond (= € 18) In de Metro supermarkt koop ik fruit en frisdrank en neem een taxi voor 10 EP (= € 1,20) terug naar de marina. Het is drukkend warm en - o wonder - er is vandaag ternauwernood wind. Alléén vandaag, zo blijkt uit de prognose. Enfin, we waren toch niet klaar om uit te varen.

Terug aan boord is het tijd voor de middagrust. Tegen vijf uur neemt de hitte af en werk ik weer een uurtje aan de schoonmaak van het onderwaterschip. Nu niet met de wokspatel maar met een niet te harde borstel, waarmee het beduidend vlugger gaat. We spannen een lijn onder de boot door, zodat ik me snel onder water naar/van de te behandelen scheepshuid kan trekken. Ik ben haast op de helft. Half zeven, het is alweer aardedonker. Terug naar boven

Vanwege de mokerende hitte hebben we het zonnezeil over de giek gespannen. Naast ons de Duitse tweemaster. De bemanning is al 3,5 maand naar huis

Zondag 04-09-2011

In de ochtend maken we een tocht in de stad (2 foto's hier). Ondermeer naar dezelfde bijziende, maar goed voorziene apotheker als gisteren, om voor Ans Betaserc tabletten te kopen tegen de duizeligheid waar ze de laatste tijd nogal eens last van heeft. We drinken ijskoude koffie op een geklimatiseerd terras in Sheraton Road. Aan boord begin ik een inventarisatie van reservespullen, zoals lampjes, zekeringen, e.d. We zijn nog goed voorzien. Daarna bewerk ik een uurlang de aangroei op het onderwaterschip. De hangende tuinen. Ik ben voorbij de kiel, die nu ook klaar is, en begin aan het achterschip.

Ondertussen lopen onze frustraties behoorlijk op, want ook vandaag is er nauwelijks wind (ZO 1!). Ongemerkt maken we het weatherwindow mee, waar we zo op zitten te wachten. We hadden gisteren of vandaag gemakkelijk door de Straat van Gubail naar El Tor kunnen varen, ware het niet dat onze agent Kareem niet met de benodigde douaneverklaring voor de dag komt ("Customs are closed") en ook de beloofde 200 liter diesel niet aflevert. "Customs are closed"!!, het zou me niet eens verbazen dat de beambten het er gewoon van nemen, want wanneer komt er hier nog een schip langs?

Uit arren moede en omdat het zo warm is en de zon ongenadig op het kajuitdak straalt, spannen we het zonnezeil over de giek (foto hierboven). Je zult zien dat onze agent Kareem ook vandaag niet komt en dat het vanaf morgen voor weken weer hard uit het noorden gaat waaien. Het wordt me overigens wel iets duidelijker hoe het hier meteorologisch werkt. Dezer dagen hangt er een klein lagedrukgebiedje in het oostelijk bekken van de Middellandse Zee, in de buurt van Cyprus, en dat doet de gebruikelijke noordenwinden inzakken. Op de weerkaartjes zie ik dat het morgen inderdaad alweer weg is, maar in deze tijd komt dit fenomeen toch iets vaker voor. Hoop doet leven (stroop doet kleven). Terug naar boven

Het pleintje in de wijk naast de marina

Maandag 05-09-2011

Gisteravond meldt zich per SMS de wijnleverancier, Reach Trading & Marketing. Ze staan met twee dozen rode Grand Marquis klaar bij de HSBC-bank op de kade. Mooi zo, die houdt zich tenminste aan zijn afspraken. Met het steekkarretje vervoer ik de dozen naar de boot. Kareem van Felix Maritime Agency SMS't dat hij morgen met de douanepapieren zal komen. Dan krijg ik ook mijn paspoort en het eigendomsbewijs van de boot weer terug.

Zonder de koelte van wind is het een warme nacht. De ventilator stuwt warme lucht door de slaaphut. Voor een deel slaap ik buiten op een kuipbank. Vanmorgen loop ik het wijkje naast de marina binnen. Ik vind het daar steeds leuker, met al die kleine zaakjes en de levendige drukte die er heerst. In de meeste zaakjes staat een gebedsdienst op het scherm, mogelijk vanuit een van de plaatselijke moskeeën. Andere winkeltjes zijn dicht, de eigenaar is misschien gaan bidden. Je ziet voornamelijk Egyptenaren, het toerisme van Sheraton Road is een stuk verderop. Gisteravond knapte het 10W-peertje in ons Turkse kuiplampje. Bij het pleintje in de wijk (foto hierboven) vind ik nieuwe. Ik koop er ook een potje beits voor het bijkleuren van het teakhouten houdertje, een dikke week geleden gekocht bij Yachting Willemstad, dat ik tegen de wand wil schoeven om de satelliettelefoon in te plaatsen. Tenslotte neem ik nog een kilo kleine, zoete druiven mee voor mijn geliefde, die daar gek op is.

Ook vandaag weinig wind in Hurghada, N 1 - 2, maar wél in de Straat van Gubail. Kareem brengt inderdaad de douanepapieren, die geldig zijn tot 28 september (dan moeten we het land uit zijn), en mijn paspoort en de bootpapieren. Ik duik weer onder de boot om de rest van het onderwaterschip schoon te borstelen. Nu zie ik ook dat de twee vuilniszakken, die ik tweeëneenhalve maand geleden om de schroef bond, tamelijk vergaan zijn. Er hangen lange sluiers van aangroei aan. Met een mes snijd ik het touw los, dat ze op hun plaats moest houden. Schroefas en -bladen hebben een hoeveelheid aangegroeide kokkels, maar alles is goed beweegbaar. De offeranodes zien er nog goed uit. Hoewel nu alleen het diepste puntje van het roer nog moet, schei ik ermee uit omdat mijn hele huid ontzettend begint te jeuken. Op het zwemplatform douche ik me af met zeep en shampoo. Dat helpt.

's Middags zet ik de scheepsmotor aan, hij slaat gelijk aan, en laat hem een halfuur lopen. De boegschroeven doen het aan beide kanten. Ik controleer de apparatuur, de GPS, de radar/plotter, de VHF, en de AIS. Alles toont zich van zijn goede kant en werkt zoals het hoort. We hebben nu alleen nog de 200 liter diesel nodig en moeten nog afrekenen op het havenkantoor. Dan kunnen we weg. De watertanks toppen we alvast af. De wind in Gubail Strait lijkt mogelijk vanaf donderdag weer wat af te nemen. Iets anders: het valt me op dat ik hier in de warmte beduidend minder pijn heb van de arthrose aan mijn linkerschouder en -pols. Sinds we hier terug zijn, heb ik nog geen pijnstiller genomen. Waar warmte niet goed voor is.

Terwijl oud-dictator Moebarak vandaag weer in Caïro voor de rechter staat - nou ja, ligt - en voor- en tegenstanders elkaar in de haren vliegen voor het gerechtsgebouw, breken er in de Syrische hoofdstad Damascus gevechten uit tussen Assads troepen en soldaten die naar de oppositie zijn overgelopen. Dat is een hoopvolle ontwikkeling. Terug naar boven

Het havenkantoor van Marina Hurghada. Aan de palmboom kun je zien dat het flink waait

Dinsdag 06-09-2011

De wind uit het noordwesten is weer helemaal terug. Hier in de haven NW 4 - 5 en in Gubail Strait NW 6. Lege dagen van wachten kondigen zich aan, het zij zo. Ik sjouw in de matig hete ochtenduren naar het winkelwijkje (foto hier) hierachter het marina-hek, om de 10W-bulbjes die ik gisteren kocht voor het Turkse kuiplampje te ruilen. De fitting is te klein. Ze hebben bulbjes met grotere fitting, die ik zonder probleem meekrijg, maar die zijn 15W. We zullen het zien. Dan langs de apotheek. Die is nu al twee dagen gesloten. Tenslotte langs het havenkantoor (foto hierboven) om een contract voor de ligplaats af te sluiten: 2100 EP voor een maand, dat is € 250. Je kunt ook per dag betalen, maar dan ben je in veertien dagen al aan de 2100 pond. Een gokje, derhalve. Morgen kunnen we 200 liter diesel tanken voor € 200 bij de bunkersteiger van de duiksafari-boten. Die is in elk geval van goede kwaliteit. Een van de beambtes op het kantoor vraagt of ik een fles rode wijn voor hem heb. Zeker van onze transactie van gisteren gehoord. Egyptenaren zijn gewend om ongegeneerd om cadeautjes te vragen. "Of course, my fiend, I will bring you one" Onze gevoelens over het langer durende oponthoud, dat zich nu begint af te tekenen, zijn tamelijk lakoniek. Alleen hoop ik niet dat de lethargie die de vorige keer begon toe te slaan, ook nu de kop weer opsteekt.

Nu de wind weer waait is het onder de bimini in de kuip beter toeven. Het zonnezeil kanaliseert de wind recht de kuip in, waar we ieder op een bank liggen te lezen. Ik lees het boek "De Schuldenberg. Hoe de wereldwijde schuldenlast ons allemaal gaat raken" uit, het nieuwe boek van de econoom en voormalige Robeco-directeur Jaap van Duijn (De Bezige Bij, 2011), dat ik op de valreep op Schiphol wist te bemachtigen. Van Duijn vond ik altijd een gisse man. Ik word er wel een beetje somber van. "Gezinnen doen er verstandig aan schulden zoveel mogelijk af te lossen en niet uit te gaan van stijgende huizenprijzen", schrijft Van Duijn (blz. 297) dat is zeer verstandig, dunkt me. "Ontschulden", noemt hij dat, iets dat overheid, gezinnen, banken en bedrijven moeten gaan doen en dat wel eens tientallen jaren van geringe economische groei kan kosten. Maar ik ben niet zozeer somber over onze eigen financiële positie, ook al hebben sinds het begin van dit jaar ook weer een hypotheekschuld, en met ons eigen land zal het ook nog wel loslopen - mits er een aantal belangrijke beslissingen worden genomen, zoals het afbouwen van de hypotheekrente-aftrek, het snel verhogen van de pensioenleeftijd en het verhogen van de rente en last but not least het investeren in goed onderwijs en onderzoek. Maar dat zie ik het kabinet Rutte niet doen. Dat bepaalt zich tot het fikse bezuinigingspakket van € 18 miljard en daarmee houdt het op.

Nee, somberder ben ik over de toekomst van de Europese Unie en meer specifiek de muntunie. Van Duijn gelooft niet dat de Griekse schuldencrisis - en in het kielzog daarvan die in Portugal, Ierland, Spanje en Italië - opgelost kan worden, zonder een afwaardering van die schulden én het uittreden van in elk geval Griekenland uit de euro. Zo zie je voor je ogen het ideaal van de Europese eenwording, van een politiek-economisch sterk, welvarend en vreedzaam Europa, steeds sneller ineen zakken. Of is dat te somber? Terug naar boven

Overzicht van wereldtemperaturen over de laatste 5,3 miljoen jaar (boven) en de laatste 800.000 jaar (onder), gebaseerd op boorkernen uit oceaanbodems (Bron: Hansen & Sato, Juli 2011, NASA)

Woensdag 07-09-2011

Hierboven staat een erg interessante grafiek. Het is een overzicht van de wereldtemperaturen over de laatste 5,3 miljoen jaar, zoals die werd samengesteld op basis van metingen in boorkernen, genomen uit sedimentbodems in de oceanen. Ik vond hem in een recent artikel van twee klimaatwetenschappers van de NASA, James E. Hansen en Makiko Sato, "Earth's Climate History: Implications for Tomorrow" (July 2011). Hansen wordt door klimaatsceptici beschouwd als een van de allerergste klimaatalarmisten. Beoordeel het zelf. De bovenste grafiek laat zien dat de aarde geleidelijk aan over die ruim vijf miljoen jaar afkoelde, maar dat er grote wisselingen zijn. Vooral in de laatste miljoen jaar lijken die steeds groter te worden. Daarom geeft het onderste plaatje, dat zich uitstrekt over de achterliggende 800.000 jaar, meer details. Je ziet dat die grote wisselingen zich ontpoppen als langer durende ijstijden met korte, warme pieken ertussen. Dat zijn de zogenaamde interglacialen, zoals we er nu - na de laatste ijstijd - ook een beleven. Dat zie je helemaal rechts onderaan, bij de warme piek met Holoceen. Het Holoceen is de huidige (warme) periode, van 10.000 jaar na het einde van de laatste IJstijd tot nu. Het is de periode waarin de menselijke beschaving zich ontwikkelde.

Je ziet in de bovenste grafiek dat er interglaciale periodes waren, waarin de aarde warmer was dan vandaag de dag: het Eemian (130.000 jaar geleden) en het Holsteinian (ongeveer 400.000 jaar geleden) "In both periods sea level reached heights at least 4 - 6 meters greater than today", schrijven Hansen & Sato. "In the early Pliocene global temperature was no more than 1 - 2^o Celsius warmer than today, yet sea level was 15 - 25 meters higher". De impact is duidelijk: dat staat ons mogelijk ook te wachten en het zou een enorme wereldramp betekenen. Niettemin stijgen de zeespiegels momenteel lang zo snel niet, als gevolg van "inertie" van de oceanen en de ijskappen van met name Groenland en Antarctica. Dat betekent dat er in het begin van de ongekend snelle stijging van broeikasgassen zoals CO₂ in de atmosfeer - een stijging die we gedurende de laatste tweehonderd jaar zelf veroorzaken - de zeespiegels en de ijskappen sterk vertraagd reageren. 'But that inertia is not our friend - it means that we are building in changes for future generations that will be difficult, if not impossible, to avoid". Hansen & Sato presenteren in hun artikel twee grafieken van de Groenlandse en de Antarctische ijskappen, waaruit blijkt dat die op het ogenblik versneld - dus niet-lineair - afsmelten, met verliezen van een aantal kubieke kilometers per jaar. "If either ice sheets were to lose mass at a rate with doubling time of 10 years or less, multi-meter sea level rise would occur this century". Helaas zijn de meetreeksen nog te kort om definitief uitsluitsel te geven over de omvang van het verlies aan ijsmassa's. Voortzetting van de satellietmetingen is daarom erg belangrijk, eindigen de auteurs.

Ik heb de inhoud van het artikel, althans de publieksversie ervan, in extenso weergegeven, maar lees het vooral ook zelf (via deze link). Is dit nou alarmisme of realisme? Alarmerend is het in elk geval wel, dunkt me.

Gisteravond samen heerlijk gegeten in "The White Elephant", een Thais restaurant op de kade. Geraffineerde gerechten maken die Thais. We dronken er overigens geen thee bij. Vandaag waait het NW 4 - 5 en in Gubail Strait NW 6. Een rustige dag van lezen, die slechts onderbroken wordt door een jongen van Felix Maritime Agency met de vraag naar de scheepspapieren en een crew-list. Die zijn bedoeld om alvast door te sturen naar hun filiaal in Suez. "You will leave tomorrow", stelt de jongen vast. Hoe komt hij daarbij? "We will leave when the wind dies down, maybe next week or two weeks later", antwoord ik, "we cannot say now". Hij haalt zijn schouders op en je ziet hem iets denken in de trant van "ik verzin wel wat", want de officials moeten nu eenmaal een datum hebben. Een half uur later heeft hij ze gekopieerd en brengt ze terug. Ondertussen verneem ik van het havenkantoor dat we morgenochtend aan de bunkersteiger 200 liter diesel kunnen innemen.

De avond valt tegen zes uur. Goed bericht uit Somalië: het Deense gezin met de drie minderjarige kinderen van zeiljacht ING, dat in februari door piraten gekaapt werd, is gisteren vrijgelaten, meldt Noonsite. Bij NOS/nieuws lees ik dat er 3 miljoen euro losgeld zou zijn betaald. In elk geval is er aan hun ellendige beproeving een eind gekomen. Terug naar boven

Wachten op de slang aan de bunkersteiger

Donderdag 08-09-2011

Vanmorgen om half elf het havenkantoor op de VHF geroepen. Kunnen we naar de bunkersteiger? "In five minutes we send you assistence", is het antwoord. Snel rollen we het zonnezeil op, ontkoppelen waterslang en walstroomleiding, starten de motor en halen de lange lijnen op de middenbolders binnen. Er is weinig wind, NW 3 - 4, precies op de kop. Een marinero in een dinghy maakt de achterlijnen los van de boeien. Daarna trekken we de korte landvasten voor los en hopla, we varen. Ik koers naar de bunkersteiger en leg voorzichtig aan hoge wal aan (foto hierboven en een andere hier). Ja, voorzichtig, want het is wel even geleden dat we gevaren hebben.

De 200 liter zit er snel in, we betalen de bediende en schrijven op zijn verzoek een ontvangstbewijs mét scheepsstempel. Ook terug aanleggen aan onze steiger gaat vlot. Afgezien van de allerlaatste futiliteit, pardon, formaliteit - bezoek van twee douaniers aan boord vlak voor het vertrek - zijn we klaar om weg te varen zodra de weer- en windsituatie gunstig is. Misschien in de komende week?

We spannen het zonnezeil weer over de giek en sluiten water en walstroom weer aan. Ik schakel de de pomp tussen de grote dieseltank (nu vol) en de dagtank in. De laatste zit nog 68% vol (116 liter) Na een paar uur zie ik dat er verdorie niets is bijgekomen. We veronderstellen dat de opvoerbuis in de grote tank weer verstopt zit. Ongeveer een jaar geleden, in Jounieh in Libanon, was dat ook zo. In het verslag van toen lees ik na wat ik toen deed om het op te lossen - ziedaar het nut van dit weblog! Enfin, ik schroef de opvoerstang uit de tank, haal de fietspomp en samen blazen we de buis door. Al gauw komen er wat zwarte proppen uit. Ik plaats de zaak weer terug en sluit het aan de pomp aan, en Klaar is Kees. Zeker als een halfuurtje later de dagtank gewoon weer 100% gevuld is. Hierna duik ik van het zwemplatform bezweet in het lauwwarme water en dan kan er uitvoerig gerust worden.

Ik ben begonnen aan een al wat ouder boek, nou ja ouder, het is van begin 2009 maar alles gaat zo snel: "De Weg uit de Crisis. Hoe Europa de wereld kan redden" van de voormalige premier van België, Guy Verhofstadt (De Bezige Bij, 2009). Pas nog op de VPRO-TV als Zomergast. Verhofstadt is een onverbeterlijke optimist maar hij heeft wél een verhaal en een visie. In 2005 schreef hij "De Verenigde Staten van Europa", een bestseller waarin hij het échec beschreef van de natiestaten en de noodzaak bepleitte van het oprichten een volledig federaal Europa. Kom daar eens om bij Nederlandse politici! Die schrijven (sedert Frits Bolkestein) trouwens geen boeken. Het is natuurlijk wel vermakelijk dat in dit boek - ik griste het nog gauw mee op Schiphol - opnieuw een Europese oplossing wordt bepleit, terwijl direct na het verschijnen de Europese euro- en schuldencrisis losbarstte, iets waar de auteur (en hij was niet de enige!) duidelijk geen rekening mee had gehouden. Maar nog een paar weken geleden toonde hij zich in "Zomergasten" onvervaard nog steeds een warm pleitbezorger van een federaal Europa  - en ik denk dat hij daarin ondanks alles gelijk heeft. Terug naar boven

Uitsnede uit de 24-uurs prognose van Sembach van vanmorgen

Vrijdag 09-09-2011

Vanmorgen bij het opstaan weinig wind: NNW 2 - 3. Niet voorspeld. Wat is er aan de hand? Een onverwacht weatherwindow? Snel de weerkaartjes opgezocht. Nee, hoor. Hierboven is de Sembach-prognose voor vandaag. Je ziet een lagedrukgebiedje van slechts 1005 hP bij de Turkse zuidkust. Dat veroorzaakt het. Helaas vult het snel op en trekt naar het noorden over Anatolië weg. De komende dagen herstelt de noordenwindsituatie zich. Toch veelbelovend.

Vanmiddag is het lagedrukgebiedje al niet meer zichtbaar op de Sembach 24-uur prognose. Het waait dan ook weer NW 3 - 4 in de haven en NW 5 - 6 in Gubail Strait. We suffen en lezen in de kuip. Daar valt niets over te vertellen.

Op het Tahrirplein in Caïro ageren duizenden demonstranten na het vrijdaggebed tegen de Militaire Raad, die sinds de val van Moebarak Egypte bestuurt en die geen vorderingen maakt met hervormingen. De Moslimbroederschap boycot de demonstraties. Ook in Syrische steden zijn mensen na het vrijdaggebed de straat op gegaan.

Tegen het van de avond is de wind weer weg. ZO 1, nota bene. Ik word helemaal onrustig en kijk een tijdlang naar de diverse windvoorspellingen. Passageweather, WetterOnline, Weather Online en Windfinder hebben vanaf zondag allemaal rustig weer in de Golf van Suez. Overleg met de Fransen van het jacht Minas even verder op de steiger. Zij denken ook te gaan. OK, morgen hakken we de knoop door of we zondag weg gaan.

Terug naar boven

Dulce (l) in Marina Hurghada

Zaterdag 10-09-2011

Escalatie tussen Israël en Egypte. Gisteren viel een menigte demonstranten de Israëlische ambassade in Caïro aan. Er was juist die week een beschermende muur omheen geplaatst. De demonstranten haalden de muur neer en drongen het gebouw binnen. Yitzhak Levanon, de ambassadeur vluchtte met zijn gezin naar het vliegveld en een Israëlisch militair toestel bracht hen het land uit. De luchtmacht van Israël evacueerde 80 ambassademedewerkers en hun gezinnen uit Egypte. De Egyptische oproerpolitie zag een tijdlang toe tijdens de bestorming, voordat ze ingreep. Het toont de dualistische houding van het huidige militaire regime ten aanzien van het vredesverdrag met Israël, versterkt door de incidenten van onlangs bij Eilat, waar vijf Egyptenaren omkwamen door Israëlisch vuur op Palestijnse infiltranten. Ondertussen duurt het nog maar tien dagen tot het moment dat de Palestijnen de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties zullen vragen om hun onafhankelijke staat te erkennen.

Vanmorgen zien de weerkaartjes en voorspellingen er goed uit. Vandaag iets meer wind, het waait Noord 4 in de haven en overigens NW 6 in Gubail Strait. Vanaf morgen zou het iets minder zijn. We melden aan Felix Maritime Agency dat we we naar Suez willen vertrekken en aldaar uit Egypte willen uitchecken, zodat we geen stop in Port Saïd hoeven te maken (behalve om de kanaalloods af te zetten). De ochtenduren besteden we aan fourageren. Per slot is het mogelijk dat we in de Golf van Suez tegen de wind in van de ene beschutte baai naar de volgende moeten springen en dus vaak moeten ankeren. Nog een paar checks: het peil van de motorolie en de koelvloeistof, doet de electrische ankerlier het (ja).

Om vier uur loop ik naar het havenkantoor om water en electra af te rekenen. Bij een van de ATM's pin ik nog een keer Egyptische ponden. Door de haven loop ik terug. Aan de zuidelijke steiger ligt een oud, houten schip (foto hier). Eens een mooi schip geweest, de puntige boeg trotseerde ooit de golven en steekt nog fier vooruit. Iedere haven heeft ze, wrakken en verwaarloosde schepen. Je zou het verhaal erachter willen weten, maar meestal is dat niet vrolijk. Vaak is er sprake ziekte van de eigenaar, scheiding, faillissement of erfgenamen die ruzieën. Ondertussen slopen zon, weer en wind langzaam het schip. Ik loop verder. Waarschijnlijk de laatste keer in mijn leven dat ik hier loop. Of wind en zeegang moeten ons de komende dagen opnieuw terugslaan. Ik hoop van niet.

Ook de twee mannen van het Franse jacht Minas zijn bezig hun schip klaar te maken. Zij willen eveneens morgenochtend vroeg vertrekken, maar ze nemen een andere route. Eerst willen ze het toeristenhaventje van El Gouna aandoen om de dag daarop tussen de eilandjes en de koraalriffen door naar Mersa Zeitiya te varen (de plaats waar we bij onze vorige poging in juni strandden). Vandaar willen ze langs de westelijke oever de Golf van Suez doorvaren. Wij hebben besloten de andere kant te nemen en een poging te wagen om morgen via Bluff Point de Straat van Gubail op het smalste punt over te steken en in één keer naar El Tor te varen. Daarna willen we de oostelijke oever, langs het Sinaï-schiereiland volgen en zien in een aantal sprongen naar Suez te komen. Het is niet duidelijk wanneer ik de verslagen op de website kan plaatsen. Terug naar boven

De Sembach 24-uur prognose waar ik vanmorgen NIET naar keek. De slag in de gele isobaar (rode pijl) bij de ingang van de Golf van Suez duidt altijd op harde noordenwind

Zondag 11-09-2011 (Nine-eleven)

Hurghada? Ja, ietwat terneergeslagen moeten we erkennen dat het vanmorgen niet lukte. Om half vijf stonden we op en een uurtje later, toen we alles klaar hadden (zelfs het logwieltje weer in de bodem geschroefd), riepen we het havenkantoor op voor toestemming te vertrekken. "We have 24-hour service!", hadden ze me gisteren nog blijmoedig beloofd. Pas bij de vierde oproep op kanaal 74 meldde zich een slaperig persoon, die alleen maar Arabisch sprak. Enfin, tegen zessen kwamen ze aanvaren met de boodschap dat we pas om acht uur konden vertrekken. Volgens een joch, die Ali heette en die contact had met de kustwacht, moesten we wachten op toestemming. "Impossible!", riepen wij en toonden onze cruising-permit voor september. Volgde een hoop onduidelijk getelefoneer. Ook de Fransen van de Minas mochten niet weg. Geleidelijk werd duidelijk dat Kareem, de agent van Felix Maritime Agency, de kustwacht niet had ingelicht. Iedere keer beloofde Ali dat hij nog "five minutes" nodig had totdat er kennelijk telefonisch overeenstemming was bereikt met een functionaris op een hoger échelon, dat hijzelf - Ali - de "maritime inspection" mocht verrichten. Dus Ali aan boord bij de Fransen en daarna bij ons, hij wierp wat blikken in de hutten, opende hier en daar een kastje of een lade, en toen was alles in orde. Zonder bijbetaling zelfs, hetgeen voor Egypte een wonder mag heten. Ondertussen had ik wat zorgelijk op de wind gelet, die - anders dan voorspeld - in de haven toch al aardig aantrok naar NW 4. Je voelt het al aankomen: om kwart over zeven voeren we uit en binnen een kwartier hadden, buiten de beschutting van Hurghada, een vette NW 6 op de kop met behoorlijke kuilen en schuimkoppen op de golven.

Nog een tijdje speelden we met de gedachte om ons, net als de vorige keer in juni, toch naar Bluff Point te knokken, maar één ding stond inmiddels wel vast: in de Straat van Gubail zou het zeker NW 7 waaien. Na een halfuur boksen tegen wind en zeegang zagen we voor ons de Minas, die een kwartier eerder was vertrokken, afbuigen naar het toeristenhaventje bij El Gouna, dat op een mijltje of vijf ligt. Dat was op voorhand hun bedoeling maar het leek ons niet zinvol om verder tussen de koraalriffen te kruipen. Daar zouden we niks mee op schieten. Bovendien zouden we er opnieuw havengeld moeten betalen, terwijl we voor de marina in Hurghada nog een lopend contract voor de septembermaand hadden. "We keren om", zei ik tegen Ans die daar meteen mee accoord was. En dus liepen we Hurghada Marina weer binnen en knoopten de touwtjes weer vast op onze vertrouwde ligplaats.

En toen deed ik pas wat ik eerder vanmorgen had moeten doen: naar de Sembach prognose kijken. Natuurlijk had ik wel naar Passageweather, Weather Online en de de andere stations gekeken, maar die gaven zonder uitzondering rustige en zelfs variabele wind voor vandaag en de komende dagen. Zoals hun rekenmodellen altijd de lokale situatie in de Golf van Suez zwaar onderschatten. je kunt er niet op afgaan. De Sembach 24-uurs prognose liet echter precies het knikje zien in een van de isobaren boven de Golf, waarvan ik inmiddels geleerd heb dat dat altijd harde wind betekent. Bovendien lagen de isobaren tamelijk dicht bij elkaar (zie hierboven bij de rode pijl). Als ik dat had gezien, waren we niet eens weggegaan. Gewoon stom, dus.

En dus zitten we weer in de kuip, in de schaduw onder onze bimini, terwijl de straffe noordenwind er in elk geval enige verkoeling brengt. We lezen over het noodweer dat gisteravond over Holland trok en dat maakte dat het Lingehavenconcert in Gorinchem zelfs vroegtijdig moest worden afgebroken. Maak je niet ongerust, wij geven niet op, misschien kan het morgen, misschien later van de week, misschien volgende week.

Vanmiddag een merkwaardig bericht in de NRC: "Toeristen Egypte hoeven voorlopig nog geen visa aan te vragen" Huh? Tot dusver kun je gewoon op het vliegveld een visum kopen voor een maand. Blijkbaar wilde men dat buitenlandse reizigers hun visa voortaan tevoren bij de Egyptische ambassades zouden aanvragen, maar die restrictie is gelukkig vooralsnog van de baan. Het zou een klap voor het toch al sterk afgenomen toerisme zijn.

Eind van de middag met de ergste warmte achter de rug, spuiten we het opgehoopte zand van de zeilhuik en plaatsen hem weer over de giek. Omdat we toch wat teleurgesteld zijn, tracteren we onszelf vanavond op een Thaïse maaltijd op de kade. Het waait nog steeds NW 4 in de haven. Terug naar boven

Maandag 12-09-2011

Vanmorgen NW 4 in de haven, in Gubail Strait NW 6, terwijl het rijtje bekende meteo-sites (o.m. Passageweather, WindFinder, Weather Online, etc.) allemaal kalm weer met variabele wind voorspellen. In de loop van de middag zakt de wind overigens in naar NNW 2, tergend om te zien, je zou alsnog willen afvaren, maar de komende dagen zal het opnieuw hard gaan waaien. Een weather-window van nog geen dag, en om nou wekenlang geankerd in Bluff Point te liggen..., nou nee.  Als om iedere twijfel de kop in te drukken, span ik het zonnezeil maar weer over de giek. Verder repareer ik provisorisch een scharniertje van een van de kajuitdeurtjes.

Ik lees de dikke pil "Mao's massamoord. De geschiedenis van China's grootste drama 1958 - 1962" (Spectrum, Ned. vert. 2011) van de Nederlandse historicus Frank Dikötter uit, een boek over de katastrofale hongersnood die werd veroorzaakt door Mao Zedong's Grote Sprong Voorwaarts. De auteur gebruikte veel recent vrijgegeven Chinees archiefmateriaal. Het is verbijsterend te lezen over de ongelooflijke slachting onder de Chinese bevolking, die naar schatting 25 - 45 miljoen slachtoffers veroorzaakte en die werd veroorzaakt door de ideologische bevlogenheid en verblinde ijdelheid van eigenlijk één man. Een man met wie China eigenlijk nog nooit heeft afgerekend en die door velen nog steeds op een voetstuk geplaatst wordt. Maar toch ook niet helemáál alleen één man, getuige de verbijsterende rol van toenmalige meelopers als de stapelgekke intrigant Lin Biao, de raadselachtige figuur van Zhou Enlai en de kleine Deng Xiaoping, de man die 20 jaar later de stoot zou geven tot de modernisering van China.

Af en toe deed Dikötters' boek me terugdenken aan een ander standaardwerk, "Harvest of Sorrow" (1986) van Robert Conquest. Daarin wordt de evenzeer katastrofale hongersnood beschreven die in de Oekraïne en andere delen van de toenmalige Sovjet-Unie werd veroorzaakt door Stalins' gedwongen collectivisatie van de landbouw in de jaren '30 van de vorige eeuw. Een ramp die ook al werd veroorzaakt door de ideologische verblinding van één man, Josef Stalin in dit geval, en die 6 - 8 miljoen mensen het leven kostte. Toen ik dat boek in de jaren '80 las, was ik er zwaar van onder de indruk. Maar de katastrofe die Mao Zedong veroorzaakte was dus nog ettelijke malen groter. Je kunt echter niet zeggen dat de historische figuur Mao daarom zoveel keer groter was dan Stalin.  Terug naar boven

Avondval in Marina Hurghada

Dinsdag 13-09-2011

De avond valt gisteravond met zachte, oranjeroze tinten (foto hierboven). We zitten lang in de kuip te schemeren bij het bescheiden licht van het Turkse lampje (foto hier). Het is volle maan en windstil. Later in de nacht schuift de maan door het sterrenbeeld van de magische jager Orion en doet het volledig verbleken. Gisteravond eindelijk weer een keer een avond met mooie muziek. Meestal heb je er bij de hitte hier niet zoveel puf voor, maar daarvan was om een of andere reden geen sprake. Ademloos zitten luisteren naar het "Nisi Dominus" RV 803 van Antonio Vivaldi en natuurlijk vooral naar het ijzingwekkend mooie lied "Cum dederit dilectis suis somnum" ("Hij geeft het zijn beminden in hun slaap") gezongen door een counter-tenor. In ons geval is het de onwerelds schone stem van James Bowman, begeleid door The Academy of Ancient Music onder leiding van Christopher Hogwood, een opname op L'Oiseau-Lyre uit 1976 die ik al vele jaren koester. Dat teder-stuwende begin! En dan die eenzame stem, die zorgvuldig intonerend door de hachelijke dissonerende passages zweeft! Mooier kan het haast niet, van mij mogen ze het op mijn begrafenis afspelen.

Hoe kom ik bij begrafenis? Nou ja, ik begonnen de dikke pil (633 bladzijden) "Tonio. Een requiemroman" van A.F.Th. van der Heijden te lezen (De Bezige Bij, 2011). Een bijzonder aangrijpend boek waar je nu niet meteen erg vrolijk van wordt. Ans heeft het al gelezen en was er erg van onder de indruk. Ik kom er bij gelegenheid nog op terug. Het windpatroon is vandaag hetzelfde als gisteren: in de ochtend NW 4, in de middag afzakkend naar NW 2. Voor Gubail Strait mag je er dan minstens 2 Beaufort bij optellen en ook in de middag is er NW 6. Op de 120-uur prognose is er een lichte indicatie van minder wind in het weekeinde. We zullen zien.

Over muziek gesproken. Mijn jongste zoon Bas heeft een nieuw stuk voor twee piano's geschreven: "Cas dans un rêve", dat je hier kunt beluisteren. Je vindt overigens bij Soundcloud meer stukken van hem. De avond valt alweer. De Turkse premier Erdogan, op bezoek bij de Arabische Liga in Caïro, bezigt tamelijk harde taal jegens Israël maar verzuimt het gewelddadige Syrische Assad-bewind te bekritiseren. Terug naar boven

Op de omslag van "Tonio" staat een foto van Van der Heijdens' omgekomen zoon in een pose als Oscar Wilde

Woensdag 14-09-2011

Vannacht en vandaag overdag veel wind, in de haven NW 4 - 5, in Gubail Strait NW 6. We leggen de boot toch maar extra vast met lange lijnen op de middenbolders. Nog steeds lijkt het in het komend weekeinde minder te gaan waaien. 's Middags belt architect Hans de Bie uit Nederland. Uit contact met de gemeente Gorinchem bleek hem dat eind deze week de vergunning voor onze schuifpui en de zonneschermen af zal komen.

De "requiemroman" "Tonio" (De Bezige Bij, 2011) van A.F.Th. van der Heijden over zijn vorig jaar op 21-jarige leeftijd verongelukte zoon, hun enig kind, maakt dezer dagen een verpletterende indruk op me. Ik was nooit zo'n grote fan van de schrijver. Over het algemeen vond ik hem te wijdlopig, te detaillistisch, te barok en met te grote omzwervingen afdwalen van de verhaallijn. Daar bracht ik dan meestal niet het geduld voor op, en dat pleit niet direct voor mezelf, moet ik bekennen, want Van der Heijden kan wel heel goed schrijven. Ook "Tonio" is een breedvoerig en tegelijk uniek boek, vaak weinig subtiel want het loopt over van direct, massief, ongenuanceerd en rauw verdriet, dat je niet kunt lezen dan met dichtgeknepen keel en tranen in de ogen. Het is allemaal uiterst herkenbaar en er is geen ouder die het kan lezen zonder onvermijdelijk aan de eigen kinderen te denken.

"Wat is een kind anders dan een enclave, buiten je huid, van je eigen vlees en bloed? Door gebrek aan waakzaamheid (anderen zullen hier van noodlot spreken) heb ik toegelaten dat de enclave werd afgestoten. Er is een deel van mezelf weggeslagen"

Hoewel het onmiskenbaar om een noodlottig ongeval ging, worstelen Van der Heijden en zijn vrouw Mirjam voortdurend met een diepgaand gevoel van schuld. Hadden ze Tonio niet ervoor kunnen behoeden? "Je dood vertelt de waarheid over mijn in gebreke blijven. Je dood is de optelsom van mijn nalatigheden" Behoudens tal van herinneringen over het leven met hun kind, bevat het boek een geleidelijke ontrafeling van alle gebeurtenissen in Tonio's leven gedurende de laatste dagen voor het fatale ongeval. Was er sprake van een ontluikende liefde tussen hem en het meisje Jenny, die een paar dagen eerder door Tonio in zijn ouderlijk huis langskwam voor een fotoshoot? En vooral: had het anders kunnen lopen in de vroege ochtend van de 1e Pinksterdag 2010? Het zijn niet-tegen-te-houden hersenspinsels, die alleen maar meer pijn doen en niets helpen. Want de dood "is de enige gebeurtenis die stokt in zichzelf (...) Woede, schaamte, schuldvraag, causaal verband, consequenties... het is allemaal niet aan de orde. Dood is dood" Maar ze kunnen er niet mee ophouden.

De schrijver begon al snel na de dood van zijn zoon aan het boek. Alle andere projecten die hij op stapel had staan, moesten ervoor wijken. Hij schreef het "rechtstreeks vanuit de gevoelsverwarring" (...) "Het is schrijven over Tonio, of niet schrijven - dat is geen kwestie van kiezen"

Aan het eind van het boek culmineert de zoektocht van de radeloze ouders naar het hoe-en-waarom in een quasi hellevaart door de Amsterdamse grachten tijdens de tumultueuze huldiging van het Nederlandse Oranjevoetbalteam dat de finale van de WK in Zuid-Afrika had verloren. Het brulllende Oranjevee, dat in wezen niets te vieren heeft, is bijeengedreven op de bruggen en kades van de route. "Als ze maar hard genoeg tegen de brugleuningen aangedrukt worden, persen ze het gebulk er vanzelf uit" In dit zeer Van der Heijdenachtige inferno-tafereel bereiken de ouders voor het eerst de plek op de Stadhouderskade, waar Tonio weken eerder in een moment van onoplettendheid op zijn fiets door een auto werd geschept.

Ik heb geen idee of Van der Heijden na dit boek nog in staat is om andere boeken te schrijven. De schrijver twijfelt daar zelf ernstig aan. Je kunt het je voorstellen. Toch staan er op de laatste bladzijden van het boek, na de opsomming van al zijn werken in boekvorm, een opsomming die erg definitief aandoet, tóch twee titels van romans die hij in voorbereiding heeft ("Kwaadschiks" en "De ochtendgave") Zoals hij - ondanks alles - ergens schreef: wat moet ik anders? Terug naar boven

De muurvast bevestigde houder van de branddeken in de kombuis,tegenover het gasfornuis

Donderdag 15-09-2011

De weerbarstigheid van dingen in de materiële wereld, die zich nogal eens lijken te gedragen alsof ze een eigen wil hebben, een wil die niet zelden erop uit lijkt te zijn om speciaal jou dwars te zitten, bewijst nog niet dat die materiële wereld buiten je zelf echt bestaat. Maar het maakt het in elk geval waarschijnlijker, solipsisme is niet echt een optie want waarom zou je jezelf immers dwars willen zitten? Neem nu de branddeken die al sinds onheuglijke tijden als verantwoord preventief element tegen de wand in onze kombuis zit (foto hierboven). Die heb ik ooit zorgvuldig ter plaatse bevestigd met behulp van strips klittenband. Na een aantal jaren trouwe dienst kreeg het ding steeds vaker de neiging los te raken en met een klap op de grond te vallen, bij voorkeur midden in de nacht. Toen we laatst na tweeëneenhalve maand hier aan boord terugkeerden, lag hij ook alweer op de vloer. Wat doe je, je fatsoeneert de klittenbandstrips, strijkt ze glad aaneen en met een welgemikte klap plak je het geheel weer op zijn plek. Zo ging het vele jaren, je wist niet beter. Maar toen we vannacht uit onze slaap wakker schrokken vanwege een een geluid, dat deed denken alsof er boven onze hoofden iemand in de kuip stapte, was ik het zat.

Vanmorgen aan de slag. Het waaide knap hard, NW 5 - 6 in de haven (in Gubail Strait NW 7), dus er hing niet zo'n verlammende hitte. Van tevoren had ik goed nagedacht over de aanpak: eerst drie ronde gaten boren in het voorvlak van de houder, daarna door die gaten in de achterwand kleine gaatjes boren waardoor je de houder met drie schroefjes op de wand tegenover het fornuis kon vastzetten. Een uurtje of wat eerder - vooruitziende blik! - had ik de accu van het handboormachientje al in de oplader geplaatst. Maar toen ik de accu in het handvat van de boor klikte, weigerde deze iedere dienst. Cpt. Jean-Luc Picard van het sterrenschip Enterprise roept op zulke momenten altijd "Options?", maar toen ik dat ook riep, bleef het stil. Even overwoog ik de inzet van een handboortje, maar mijn ergernis over de laffe desertie van de apparatuur had de overhand. Ik ruimde de kajuittafel leeg en concentreerde me op de nieuwe taak, de demontage van de boormachine. Daarbij hanteer ik altijd de regel: als het aparaat toch al stuk is, kan je net zo goed uit elkaar halen en zien of er iets aan te doen is. Een los contactje of zo, bijvoorbeeld. Vanaf dat moment keerde het lot en ging het goed.

Het is verbluffend om te zien hoe weinig degelijk zo'n boormachine in elkaar zit en wat een knullige, kwetsbare hoeveelheid palletjes, schuifjes en paneeltjes, altijd van gemakkelijk breekbaar plastic, het stuk gereedschap tot een functionele eenheid moeten maken. Het moet allemaal door ongeletterde en zwaar onderbetaalde abeidskrachten, misschien wel kinderen, in lagelonen-landen in elkaar gezet worden en dat mag niet al te ingewikkeld zijn. Ook in dit geval. Een plastic brugje was afgebroken (en nergens meer te vinden om het terug op zijn plaats te kunnen lijmen) waardoor een van de polen voor contact met de accu los was geraakt. Met enig vernuft wist ik die pool toch vast te zetten en de machine weer tot één geheel te monteren. Maar deed-ie het toen ook? Jawel! De mensch heeft zulke overwinningen af en toe nodig. De rest was kinderspel en zoals je op de foto hierboven ziet, zit de houder met de branddeken degelijk vastgeschroefd en het klepje, waardoor je aan een paar ogen in geval van brand de deken eruit kan trekken, zit ook vast - niet al te vast, natuurlijk, anders komt de deken niet los - met....klittenband.

De dag heeft verder geen noemenswaardige voorvallen. De harde wind rukt flink aan het schip; goed dat we gisteren die lange lijnen erbij hebben gezet. Ik hervat de studie van "The Black Hole War" van Leonard Susskind (Little, Brown & Co, 2008) en de avond valt alweer voor je er erg in hebt. In Caïro krijgen twee kopstukken uit het corrupte Moebarak-regime vandaag zware straffen: ieder tien jaar cel en samen 80 miljoen euro boete.  Terug naar boven

Broze dageraad in Hurghada

Vrijdag 16-09-2011

De dagen worden merkbaar korter. Pas tegen half zes begint de oostelijke hemel broos te kleuren (foto hierboven). De wind is onveranderd hard, maar dat zie je niet op de foto. Bewolking ook niet, al weken geen spoortje van wolken, alleen maar een voortdurend staalblauwe hemel. De vochtigheidsgraad is meestal onder de 50%. Ik zit een tijdje in de kuip van de koelte en de snelle zonsopgang te genieten en keer daarna nog even terug in bed.

Om half acht meet ik mijn nuchtere bloedsuiker. Dat doe ik weer dagelijks want over het algemeen is hij te hoog: tussen 6,9 - 7,6 mmol/l. Dat zou een effect van de hormoonbehandeling zijn, volgens de bijsluiter, evenals verhoging van de bloeddruk. Dat laatste valt wel mee, maar het kost me meer en meer moeite om mijn nuchter bloedsuiker binnen de perken te houden. Nu ik toch bezig ben: de hinderlijke opvliegers ('vapeurkes') zijn helemaal weg, sinds ik twee tabletten Androcur 50 mg in de week gebruik, en dat is zeker in dit hete klimaat een zegen. De arthrose in linkerschouder en -pols is in de hitte hier beduidend minder pijnlijk. Ik gebruik zelfs geen enkele pijnstiller meer. Dat was in Gorcum wel anders!

Na het ontbijt bekijk ik onze e-mail, het wereldnieuws en de weerkaartjes en -berichten. Via een lezer ontvang ik een bericht van Coerd de Heer over keilen. Over wat? Over keilen, je weet wel: platte keilsteentjes over het water laten ketsen. Hoe meer ketsen, hoe beter. Volgens sommigen is het een sport en binnenkort komen ze ermee bij mijn dochter op TV in DWDD en verderop in de maand zijn er kampioenschappen in Schotland. Coerd "Big Rock" de Heer is lid van de Nederlandse ploeg. Het lijkt me wel een grappige sport, maar blijf met je boot uit de buurt. Kijk verder op Keilen.nl. Over naar het nieuws. In Turkije heeft de oppositie tegen het Syrische Assad-regime een Nationale Raad gevormd, naar het Libische model. Tot een buitenlandse interventie wordt echter niet opgeroepen. Over naar het weer. Het ziet er niet naar uit dat we hier snel weg kunnen, alle komende vijf dagen blijft de vervloekte noordenwind hard doorstaan. Ans gaat maar weer eens het opgehoopte zand van de boot spuiten en ik verleg de landvasten wat, zodat ze minder kans op doorschavielen lopen. Het logwieltje schroef ik ook maar weer uit de scheepsbodem en vervang het door de schroefstop.

Ach, eigenlijk is het hier in Hurghada niet slecht toeven. Het was veel vervelender als we dagen- of wekenlang we op een eenzame ankerplaats ergens langs de Sinaï-kust op goede wind hadden moeten wachten. (Mogelijk is dat de situatie waarin de Fransen van de Minas zich momenteel bevinden). Per slot zijn er hier op de kade tal van restaurants en café's, gezellige toeristendrukte en het levendige Egyptische wijkje buiten de hekken van de marina. Bovendien hebben we onze boeken, Ans haar e-reader met een paar duizend boeken erop, en ik mijn traditionele boeken. En als we over een maand nog steeds niet weg zijn, nou dan gaan we gewoon weer voor een paar maanden naar Holland.

Vanaf het middaguur klinken er vanaf alle moskeeën in de stad luide preken. Het vrijdaggebed. Jammer dat je er niets van verstaat. In diverse steden in Syrië gaan duizenden de straat op na het vrijdaggebed. Volgens Al Arabiya werden daarbij 28 demonstranten doodgeschoten door veiligheidsstroepen. Geleidelijk neemt de harde wind af. In de kuip is het heet, ik rol het voorpand van de buiskap op om de wind door te laten. Een aantal uren studeer ik in "The Black Hole War" van Leonard Susskind. Tegen de avond is het vrijwel windstil. We maken ons geen illusies, morgen is hij er weer, de noordenwind. Terug naar boven

In het Egyptsche wijkje buiten het marina-hek koop ik een slang van vier meter

Zaterdag 17-09-2011

De Turkse premier Erdogan hield zich tijdens zijn recente bezoek aan Egypte merkwaardig op de vlakte over Syrië. Maar gisteren haalde hij fel uit naar het Assad-regime: "De tijd van repressieve regimes is voorbij" Als Bashar al-Assad niet stopt met het gewelddadig neerslaan van de protesten in Syrië, dan zal hij daar persoonlijk een prijs voor moeten betalen, aldus Erdogan. overigens zouden er gisteren niet 28 mensen zijn gedood door Assads' veiligheidstroepen, maar 47. Opvallend dat Moammar Khaddafi in Syrië nog steeds TV-zendtijd krijgt voor zijn militante boodschappen aan de wereld.

Vanmorgen waait het NW 4 in de haven. De klus van vandaag betreft de generator. Die hebben we nog niet laten draaien sinds onze terugkeer. Maar eerst wilde ik een stukje slang van een meter of vier kopen. Dat vond ik in een van de vele winkeltjes ("pipes & fittings" staat boven deze) in het Egyptische wijkje achter het hek van de marina (foto hierboven). Iedereen in die zaakjes wil je altijd zó graag van dienst zijn dat ze elkaar hevig in de weg lopen. Terug aan boord: de generator staat meteen en loopt feestelijk, ook als ik hem tot 73% belast. Toch mooi na ruim drie maanden stilstand. De frequentie komt dan wel iets onder de 50 Hz maar het loopt goed af. Maar nu de slang! Ik sluit de afsluiter van de zeewateraanvoer en schroef het deksel van de wierpot (geen verontreinigingen) en houd het ene uiteinde van de slag in de wierpot. Terwijl Ans het andere slanguiteinde tegen de kraan in de kombuis drukt, start ik de generator weer, de kraan loopt en de motor wordt nu gekoeld met zoet water. Na een minuut of acht moet het genoeg zijn. Met zoet in plaats van zeewater in het koelcircuit verleng je de levensduur van de generator, als hij lang werkeloos is, heeft Fons van Jachtwerf Numansdorp me ooit verteld. Als Fons dat zegt, houd ik me er graag aan. Met de slang kunnen we gemakkelijk hetzelfde met  de scheepsdiesel doen als die langdurig buiten bedrijf is.

Na enen is het urenlang te warm om iets anders te doen dan te dutten en te lezen. Ans beneden in de kajuit met de ventilator op zich gericht en ik in de kuip waar de wind onder het zonnezeil door waait. De noordwestenwind is warm en de ventilator verplaatst warme lucht, maar het is uit te houden. Ik studeer braaf in Susskinds' "The Black Hole War" (Little, Brown & Co, 2008) en langzaamaan en met moeite word ik gewaar dat hier mogelijk een volledig nieuw en revolutionair paradigma in de fysica uit de doeken wordt gedaan. Daarvoor zijn twee trefwoorden: "Black Hole Complementarity" en "The Holographic Principle" Concepten, bedacht door Susskind en de bekende Nederlandse fysicus en Nobelprijswinnaar (1999) Gerard 't Hooft. Denk niet dat ik het hier even uiteen zal zetten, zo me dat ooit al zou lukken. De wereld als een hologram, het is wennen, het lijkt een mal en modieus bedenksel van doorgedraaide bèta-wetenschappers, maar toch....

Na vijf uur zakt de zon achter de huizen van de stad weg en neemt de ergste hitte met zich mee. In de restaurants en café's gaan de lichten aan, de obers staan, handen op de rug, met hun mooiste glimlach voor hun etablissementen naar de eerste deelnemers aan de avondlijke pantalonnade te kijken. Zaterdagavond. Straks gaan Ans en ik ook lekker uit eten. Terug naar boven

Samen in The White Elephant, ons favoriete Thaïse restaurantje

Zondag 18-09-2011

Het is volledig windstil gisteravond. De restwarmte van de dag hangt als een zware loden deken over alles heen. Als we om acht uur over de kade naar "The White Elephant" lopen, ons favoriete Thaïse restaurantje, zijn we blij dat we binnen in de geklimatiseerde ruimte een plaatsje kunnen vinden. Het is buiten op het terras werkelijk niet uit te houden en Ans kan er al helemaal niet tegen. Het eten en de ambiance zijn aangenaam, maar helaas wat minder lekker dan de vorige keren. (Toch maar weer een eetfoto, zie hierboven).

Als we tegen elven aan boord klimmen, is het dek vochtig. Het doet me ergens aan herinneren en ik zoek het snel op in ons pilotboek. Jawel: "If you have dew on the deck in the morning, expect a day of South winds or light to moderate sea breezes", schrijven Elaine Morgan & Stephen Davies. Maar alleen is het nog geen morgen. Hm. Terwijl Ans naar bed gaat, blijf ik nog wat in de kuip zitten mijmeren. In één van de bars aan de wal is een rockband bezig, het geluid van zware gitaren en drums schalt over het water. "How many Russian girls are here?", roept de zanger in de microfoon. Gejuich. Het zijn er kennelijk nogal wat. "Later after the concert we will have an audition behind the toilets", kondigt hij aan. Jaja, zo gaan die dingen. Maar eerst scheurt het doordringende geluid van de gitaren de stilte uiteen. Ik ga slapen.

Vanmorgen geen dauw op het dek. De wind is als vanouds NW 4. Toch lijkt er iets op komst. Ans zag vanmorgen kleine wolkjes in het oosten (ik was wat later op  en heb ze niet gezien) en op de weerkaartjes is iets van een kentering te zien over een dag of vijf. Om op alles voorbereid te zijn, nemen we een taxi naar de grote Metro supermarkt verderop in Sheraton Road, om voorraden in te slaan. Het nieuws: op 21 november zijn er parlementsverkiezingen in Egypte, op 22 januari gevolgd door verkiezingen voor een senaat. De eerste zijn dus al over twee maanden, het kan hier wel eens levendig worden, ik ben erg benieuwd. Turkije profileert zich steeds meer regionale macht. Vandaag zegt het dat er een crisis met de Europese Unie zal ontstaan als Grieks Cyprus in juli 2012 aan de beurt is om het roulerend EU-voorzitterschap te bekleden. Het zijn van die onmogelijke problemen: een oplossing van de deling van Cyprus wordt immers vooral door de Grieks-Cyprioten geblokkeerd. We hadden ze destijds in 2004 niet tot de Unie moeten toelaten, tenzij ze instemden met hereniging van het eiland. Kortzichtig geweest.

Middag. De wind zakt vanaf een uur of drie opnieuw helemaal in, net als gisteren. OZO 1, godbetert. Je zou gewoon weg willen varen, ware het niet dat voor morgen weer NW 4 - 5 (in Hurghada) en NW 6 (in El Tor) wordt verwacht, en dat blijft nog een paar dagen zo. Dan zitten we als een paar maanden eerder vast op een eenzame ankerplek. Frustrerend. Het is overigens benauwd, de vochtigheidsgraad ligt normaal tussen 40 en 50%, maar is nu opgelopen naar 63%. Er gebeurt iets.

Toch ook iets leuks: via Michel, die op Het Eind even naar onze post heeft gekeken, krijg ik de brief gemaild met de toegangscodes voor de beleggingsrekening, die ik onlangs heb geopend. Tja, nu de beurskoersen op een historisch dieptepunt lijken te zijn, is het misschien een goed moment om in te stappen. Zo zullen waarschijnlijk velen denken. Enfin, ik heb het van mijn leven nooit gedaan, aandelen kopen, maar nu heb ik op proef een aandeel gekocht. Gewoon oefenen. Welk aandeel? Dat houd ik natuurlijk vooralsnog geheim. 

Terug naar boven

Maandag 19-09-2011

Onlangs verscheen de 13e editie van de grote Times World Atlas ("The world's most prestigious and authoritative atlas") Hij toont vele verschillen met de vorige editie van 2007. Ondermeer valt bij een vergelijking van de kaarten van Groenland in beide edities op hoe snel de ijskap daar kleiner wordt (zie hieronder). Ik zag het een dag of wat geleden in de NRC.

Vermoedelijk is de linkse kaart van wat oudere datum dan 2007, maar het verschil is niettemin imponerend! In de bruingekleurde gebieden is de permanente ijskap geheel verdwenen. Het lijkt erop dat Groenland bezig is om klimatologisch terug te keren naar de toestand in de Middeleeuwse Warmteperiode, toen het permanent bewoond werd door Vikingen die er landbouw en veeteelt konden bedrijven. "This is concrete evidence of how climate change is altering the face of the planet forever - and doing so at an alarming and accelerating rate", schrijft de redactie van de atlas. Maar o wee, de wetenschappers van het Britse Scott Polar Research Institute (SPRI) van de Universiteit van Cambridge zijn het er helemaal niet mee eens, lees ik bij de BBC.

De Britse wetenschappers produceren een recente satellietfoto van Groenland (zie hierboven), die toont dat de permanente ijskap hier en daar beduidend minder is weggesmolten dan op de nieuwe kaart van de Times World Atlas. "We do not know why this error has occurred, but it is regrettable that the claimed drastic reduction in the extent of ice in Greenland has created headline news around the world", schrijven ze in een brief aan de uitgever van de atlas (Times Books). Die is bezig een antwoord op de kritiek te formuleren. Later op de dag komt dat antwoord, waarbij ze stellen dat hun gegevens gewoon beter zijn ("Result of the much more accurate data and in-depth research that is now available") en voor verdere info doorverwijzen: "The new map was based on information provided by the US National Snow and Ice Data Center (NSIDC)" Tja, dat NSIDC is ook niet de eerste de beste, en nou weet je nog niet hoe het zit. Zoals zo vaak in de klimaatdiscussie.

De lokale windvoorspelling van gisteren was correct. Gisteravond stak de noordwestenwind rond half elf op, kracht 4 - 5. Vannacht bleef dat zo en vanmorgen ook. Wat me opvalt is dat hele kleine variaties op de barometer hier fors worden uitvergroot. Een klein bochtje van slechts enige hP's op de barograaf, dat je anders zou negeren, leidt hier meteen tot forse winden. Na de middag neemt de wind wat af.

Er zijn berichten over escalatie tussen Turkije en (Grieks-) Cyprus. Er is al enige tijd onenigheid over het boren naar olie en gas door de Cyprioten in delen van de Middellandse Zee. Naar verluidt dreigt Turkije nu met de inzet van oorlogsschepen. Kunnen ze niet even wachten tot wij daar voorbij zijn?

Eind van de middag. Een jongen van de haven spuit de Duitse tweemaster naast ons schoon. Komt de eigenaar soms terug?, vragen we. Daar heeft hij geen antwoord op. De NW-wind heeft kracht 3 - 4. De beurzen in de wereld eindigen fors in de min; ook mijn eerste aandeel is gezakt. Ik heb Susskinds' "The Black Hole War" (Little, Brown & Co, 2008) uit en ben er confuus van. Wat een geweldig boek! Ondanks het feit dat ik veel niet goed kon volgen, heb ik het gevoel een glimp te hebben gezien van een volledig nieuw paradigma in de natuurkunde, met een impact vergelijkbaar met die van de Algemene Relativiteit en de Quantummechanica. Een glimp van "how different reality is from our mental model, even after rewiring the model for relativity and quantum mechanics" De komende tijd zal ik er delen van herlezen en hoop ik erop terug te komen. Terug naar boven

De schipper schuiert nieuwe aangroei van de waterlijn en het onderwaterschip

Dinsdag 20-09-2011

Meestal kijken we 's avonds naar een film op DVD, we hebben er een aardig aantal meegenomen. Vlak voor ons vertrek uit Gorcum kon je in de Hoogstraat films kopen voor slechts een euro per stuk (vijf voor 5 euro). Gisteravond is het "The Last Station", een film uit 2009 van Michael Hoffman over het laatste levensjaar van de Russische schrijver Leo Tolstoy. Op zijn 82ste verlaat de beroemde schrijver zijn landgoed, midden in de Russische winter, om voortaan als een soort zwervende asceet door de wereld te trekken. Hij komt niet ver. Op het treinstationnetje van het dorp Astapovo sterft hij aan een longontsteking. Tolstoy maakte voortdurend ruzie met zijn vrouw Sonya en zijn dochters. Toch lukt het hen om bij hem te zijn voor hij definitief de ogen sluit. Ik weet niet of dat historisch juist is, en het is sowieso een moeilijk onderwerp om een film over te maken. Toch boeit de weergave ons wel, we vinden de oude Tolstoy nogal een impulsieve, lastige en emotionele man, maar we vallen er tenminste niet bij in slaap zoals wel eens bij andere films voorkomt.

Vandaag N 4 in de haven, in Gubal Strait staat de gebruikelijke NW 6. De aanwijzingen voor minder wind in het komende weekeinde blijven gehandhaafd, wie weet kunnen we dan naar Suez. Daarom ga ik maar weer een uurtje met de borstel te water om recente aangroei van de waterlijn en het onderwaterschip weg te schuieren (foto hierboven) dat moet flink in de snelheid schelen. Het valt me tegen hoeveel er inmiddels weer is bijgekomen. De komende dagen zal ik iedere dag een uur schuieren en krabben.

's Middags lezen we, Ans in de kajuit met de ventilator en een pak drop naast zich (foto hier), ik in de kuip onder de bimini. Als we niet zo van lezen zouden houden, was het hier niet uit te houden. Waar wel, trouwens? Vanmorgen maten we onze broeddruk weer eens: die van Ans is aan de lage kant (105/65 mmHg, pols 78) en die van mij is in orde (125/80 mmHg, pols 80).

In Holland is het Prinsjesdag. Nieuws levert het niet op want de Miljoenennota was voor het weekeinde al uitgelekt. De troonrede is sober en somber. We krijgen het allemaal voor de kiezen, zegt de majesteit. Nog even over de nieuwe Times Atlas of the World, 13 ed., met de kaart van de Groenlandse ijskap, die liefst 15% reducie over 12 jaar laat zien (zie gisteren). Het Amerikaanse NSIDC, National Snow and Ice data Centre, dat als bron van de kaart werd opgevoerd, heeft nu zelf gereageerd bij monde van "lead scientist" Ted Scambos. Het lijkt erop dat de gerenommeerde Times Atlas inderdaad een blunder heeft begaan. Onderzoekers van het instituut hebben de vermoedelijke oorzaak ervan gevonden: "a map NSIDC published in 2001 that showed the extent of Greenland's central, thickest ice sheet. It does not, however, show any of the peripheral glaciers. This map, he says, stands on its own, but the atlas cartographers most likely took it out of context" Maar de uitgever (Collins Bartholomew, bij monde van managing director Sheena Barclay) blijft desondanks op het standpunt staan, dat de kaart klopt en dat het inderdaad gaat om 15% reductie, waarvan gezegd wordt dat het "comes from comparing "like to like" data between 1999 and 2011, and accounting for more accurate methods during that time" Het is een vreemde zaak en het laatste woord is er nog niet over gezegd. Terug naar boven

Dulce op 21 september 2006 in de Lingehaven te Gorcum. Foto genomen vanaf het voetgangersbrugje naar de sluis. We hadden niet het minste vermoeden dat we bijna vijf jaar later hier zouden komen wonen

Woensdag 21-09-2011

Begin van de herfst. Weinig van te merken, hier, het wordt gewoon weer ruim 30 tot 35^o. Verder is het de dag dat dit weblog precies vijf jaar bestaat. Het eerste lustrum! Vijf jaar geleden waren we met onze boot vanuit Andel, waar we toen tijdelijk woonden, voor een weekeindje naar Gorcum gevaren en lagen we in de Lingehaven. Het was een zonnig weekend. Dulce was net terug van een tocht van drie maanden naar Spanje en Portugal (zie hier in de rubriek Zeilverhalen). We waren gewoon gelukkig toen en vol verwachting over ons komend avontuur. Eerlijk gezegd zijn we dat nog steeds. Lees dat eerste verslag hier en zie een foto van toen hiernaast. De Lingehaven! Onmogelijk konden we toen weten dat we hier bijna vijf jaar later zouden komen wonen. De foto hierboven is vanaf de voetgangersbrug voor ons huidig appartement genomen; ik stond er dus met mijn rug naartoe. Geen idee wie er toen woonde, maar dat is wel na te vragen als we terug zijn. Het Antiquariaat Gorinchem (Kriekenmarkt 1) van Rijk & Joke was er toen nog niet; dat werd pas geopend in januari 2008. Als je goed kijkt kun je de winkelpui, toen ook al geel, zien links van de boom naast het havenpassantengebouw op de 3e waterkering.

Wat is er in die vijf jaar veel gebeurd! Vier jaren gezworven met de boot, de ontmoeting met de Afrikaanse bootvluchtelingen op volle zee, de vrienden die we onderweg maakten en vaak ook weer uit het oog verloren, mijn plotselinge ziekte, de ongelukkige geschiedenis van Ans' kleinkind Liam, ik ben zelf voor het eerst in mijn leven zelf grootvader geworden, de koop van ons appartementje in Gorcum, ik ga er geen opsomming van maken. In elk geval is het allemaal vastgelegd in dit weblog, dat al vrij spoedig een dagelijks blog werd. Nulla dies sine linea. Het is een dierbare gewoonte geworden die ik vooralsnog niet graag zou missen.

Vanmorgen de gebruikelijke noordenwind, kracht 4. In Gubal Strait NW 6. Het potentiële "weervenster" van komend weekeinde wordt helaas wat onzekerder, nu het ervoor verantwoordelijke Lagedrukgebied zich helaas meer noordelijk, naar het Turkse vasteland, begint te verplaatsen. Het zij zo, het belet me niet om weer een uur onder water aangroei weg te borstelen en te steken, dit keer van het roer. Wat lastiger, omdat het zo diep steekt. Op het onderste deel zitten veel harde kokkels, die je er met enige kracht moet afsteken. Tegelijk oppassen dat je je vingers en je huid niet bloederig openhaalt aan de scherpe randen. Verder kleine klusjes: reparatie kastdeurtje en lichtarmatuurtje in de kombuis. In de loop van de middag zakt de wind weer wat in. Herhaling van het patroon. Nacht en ochtend hard, middag en avond wat minder. Halverwege de avond weer meer.

Een tijdje kijk ik naar de Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer, totdat de beeldverbinding gaat haperen. Flauw pesterijtje van Wilders in het begin tegen Cohen, "de grote gedoger van dit kabinet". Zo creëer je een televisie-moment. Cohen wordt daarna van alle kanten aangevallen alsof het niet om de regeringsverklaring gaat, maar om hem. Hij doet het overigens wel goed. Daarna kijk ik af en toe op het liveblog van de NRC. De Eurocrisis en de overdracht van controlerende bevoegdheden aan Europa staan prominent in de aandacht. Goede, scherpe karakteriseringen van Pechtold: "Daar zitten ze. Het kabinet Rutte-Verhagen. Het meest conservatieve kabinet ooit, dat bumperkleeft op links" en: "Volgens het CDA is een gewei aan de muur ook natuur". Terug naar boven

Pleintje op het marina-terrein. Op de achtergrond de lichten van het supermarktje

Donderdag 22-09-2011

In het vroege avondlicht doe ik gisteravond nog snel wat boodschappen in het supermarktje van de marina. Achter de façade van de restaurants en de café's aan de kade is het stil. De straatverlichting is al aan. Een enkele schoonmaker schuiert in traag tempo met zijn bezem stof van de trottoirs (foto hierboven). Een complex als dit zou overal kunnen staan, in Israël, aan de Spaanse costa's of in de Algarve of het zuiden van Turkije, in Griekenland of Tunesië of ergens in de Caribian. Er is niks authentieks aan de onbepaalde, licht-oriëntaalse sfeer. Op de terugweg zie ik dat de eerste toeristen al over de kade drentelen. Meestal in shorts, de mannen soms met ontbloot bovenlijf. Wat kan het hun schelen in welk land ze zijn, ze zijn op vakantie en het is overdag warm en 's avonds lekker koel, de bars hebben Happy Hour en er is goedkoop bier en er zijn cocktails en restaurants waar ze nog echte steaks serveren. Op de steiger bij de boot zie ik dat Ans het Turkse lampje in de kuip al heeft aangestoken (foto hier). Overbuurman Peter van de Sunce vertelt dat hij zaterdag wil vertrekken, naar Eilat of naar het Jordaanse Aqaba. Hij heeft dan voordeel van de gebruikelijke harde NW-wind, die half tot ruim invalt. Waarom hij weggaat? Volgt een ingewikkeld verhaal, waaruit ik opmaak dat hij hier bijna een jaar is, en dat hij om douanekosten te besparen even een maand of vier Egypte uit moet. Daarna kan hij weer terugkeren in Egypte. Ik begrijp het niet erg, we kennen mensen die hier liefst zes jaar hun schip hadden liggen, zoals de Zwitsers van de Gymnos-Nixe die we in Ashkelon ontmoetten. Maar Peter, van Sloveens herkomst, spreekt zijn talen slecht, dus ik laat het maar zo.

Gisteravond kijken we naar "Salem's Lot", een wat trage horrorfilm uit 1979 van Tobe Hooper met een karakteristieke rol van James Mason, een goede acteur die de oudere lezers zich nog wel zullen herinneren. 's Nachts droom ik heftig dat we hier niet wegkunnen, uit Hurghada bedoel ik, omdaat we de code niet hebben. De code? Ja, het blijkt dat je hier om te kunnen vertrekken een code nodig hebt, zoals je bijvoorbeeld in veel computergames codes nodig hebt om naar een hoger level te mogen. Zoeken, zoeken, waar is die code toch gebleven? Uiteindelijk vinden we hem, waar is niet helemaal duidelijk, op een papiertje. Hij is verbleekt door de genadeloze zonneschijn maar nog nét leesbaar, zoiets als "evq1pzx". Pfff..., we mogen weg.

Als om de werkelijkheid van de droom te onderstrepen gaat de wind in de loop van de ochtend terug van NW 4 naar NNW 2 - 3. Alleen weet ik dat het niet lang zal duren. In het Gastenboek lees ik dat ik gisteren in mijn onvolledige opsomming van gebeurtenissen in de laatste vijf jaar, een stommiteit heb begaan. Mijn dochter herinnert me er fijntjes aan dat ik de geboorte van mijn eerste kleinzoon vergat. Oeps! Snel vul ik het aan in het verslag van gisteren, hoewel dat eigenlijk niet hoort (geschreven = geschreven), maar vooruit. Om het goed te maken hieronder een foto die Floor dezer dagen mailde van Thijs Thomas - nu op een maand na anderhalf jaar oud - die zo te zien met smaak een pannenkoek verorbert.

In de middag blijft het relatief rustig, NNE 3 - 4. Ik zit op mijn nagels te bijten. Zouden we niet toch weggaan? Het is nu donderdag. In Gubal Strait waait het pas dit weekeinde weer echt hard, nu is het NW 5, af en toe 6. Dilemma. Over zes dagen moeten we onze visa verlengen en een nieuwe douaneverklaring voor de maand oktober regelen. Dat kan hier of in Suez. Onze vriend de havenboy Karkar belt juist uit Suez: waar blijven we? Onze Franse buren hier zijn met hun Minas er gisteren aangekomen en gaan morgenochtend het Suezkanaal in. Dat betekent dat ze over de 200 mijlen 11 dagen hebben gedaan! Die hebben het niet leuk gehad, zegt Ans. Nee inderdaad en bovendien, als wij er ook zo lang over doen, zijn onze papieren ondertussen verlopen. Lastig, lastig, lastig.

Alsof de duvel ermee speelt gaat de wind rond half vier helemaal liggen. Het flauwe zuchtje dat er nog is komt godbetert uit het zuidoosten. Hier word ik dus niet goed van. Als het nou morgen nog zo is.... Ondertussen kijk ik via de livestream-verbinding van de Tweede Kamer naar de ABP (Algemene Politieke Beschouwingen) - die verbinding gebruikt minder dataverkeer en is beter te volgen dan die van de NOS - en maak het incident tussen Rutte en Wilders mee ("doe es normaal, man!") Ik moet zelf niets van Wilders en zijn PVV hebben, maar eerlijk gezegd vind ik dat dat incident wel meevalt en dat men er teveel ophef over maakt. Uit de manier waarop Rutte erop reageerde, maak ik niet op dat de MP aan gezag zou inboeten. Integendeel, hij ving het naar mijn smaak wel goed op. Terug naar boven

In het OPERA-project worden bundels neutrino's van CERN in Genève dwars door de Alpen naar Gran Sasso, 732 kilometer verder in Italië, gestraald. Daarbij wordt de snelheid gemeten en die blijkt sneller dan het licht

Vrijdag 23-09-2011

Bizar nieuws. Gisteravond keken we naar een typische zombiefilm,"Days of Darkness" uit 2007 van Jack Kennedy. Veel bloed en mensen in stukken gereten. Na afloop ging Ans vast naar bed en keek ik nog even rond op de nieuwssites. Een bericht op NOS/nieuws trok meteen mijn aandacht: "CERN verbijsterd over eigen meting" (Vanmorgen had ook de NRC het bericht en een uur later stond het ook op Astronieuws) Bij een experiment met neutrino's, de raadselachtige subatomaire deeltjes met bijna nul massa, die met de snelheid van het licht bewegen en die onvoorstelbaar klein en zonder electrische lading zijn, waardoor ze bijvoorbeeld op topsnelheid dwars door de aarde kunnen vliegen zonder iets te raken, bij een experiment met neutrino's dus, is gebleken dat ze sneller dan het licht hebben gevlogen. En dat kan niet! Sedert de formulering van de Speciale Relativiteit in 1905 door Albert Einstein is de lichtsnelheid de limiet voor alle voortbeweging. Indien neutrino's inderdaad die limiet zouden hebben overschreden, is dat in strijd met de Speciale Relativiteit en een revolutie in de fysica. Uiteraard kijk ik eerst op de website van CERN, maar daar vind ik geen aanknopingspunten, maar na enig zoeken stuit ik op een artikel van gisteren in Wired Science met de titel "Can neutrino's move faster than light?" van Adrian Cho, die de zaak heeft uitgezocht. Het blijkt dat in het CERN-experiment Oscillation Project with Emulsion-tRacking Apparatus (OPERA) (zie plaatje hierboven) neutrino's in de afgelopen jaren de 732-kilometer afstand tussen CERN in Genève en Gran Sasso in Italië 60 nanoseconden sneller dan de lichtsnelheid hebben afgelegd (=60 miljardste seconde). Dat is substantieel sneller dan de foutmarge van 10 nanoseconden. Volgens de lichtsnelheid had het 2,43 milliseconden moeten zijn (=2,43 duizendste seconde).

Veel fysici reageren op het nieuws met de veronderstelling dat er sprake moet zijn van een systematische meetfout in de detectie-apparatuur, die ondermeer werkt met het GPS-satellietsysteem. "Extraordinary claims require extraordinary evidence", is het adagium. De onderzoekers hebben daarom teams in de VS (Fermilab) en Japan (T2K, ligt echter stil sedert de tsunami van jl. mei) opgeroepen om hun metingen te reproduceren. Zo hoort het ook in de wetenschap. Tot dan kan nog niet van een echte ontdekking gesproken worden. Persoonlijk houd ik het vooralsnog ook op een meetfout. Want hoe zit het ook alweer, waarom kan niets (ongeacht of het massa, energie of informatie is) sneller voortbewegen dan het licht? Ik heb altijd begrepen dat het een oneindige hoeveelheid energie zou vergen om een object met massa tot de lichtsnelheid te versnellen. En een neutrino heeft massa, zij het een zeer kleine. Daarom bewegen alleen massaloze deeltjes zoals fotonen (lichtdeeltjes) met die snelheid (in vacuüm) Bovendien speelt voortbeweging zich altijd af in de ruimtetijd, dus zowel in ruimte als tijd. Bij de snelheid van het licht is de beweging in de tijd tot nul gereduceerd, voor een foton staat de tijd dus stil.

Nog even over de nieuwe kaart van Groenland in de 13e editie (2011) van de Times Wereld Atlas, die een 15% reductie van de ijskap liet zien. Ook de uitgever van de atlas heeft nu toegegeven dat er een fout is gemaakt. Ze gaan een nieuwe maken.

Hoe is het in Hurghada vanmorgen? De gebruikelijke NW-wind waait sinds een uur of zes met kracht 4 door de haven, in Gubal Strait is het NW 5 en aanwakkerend. We schikken ons erin, van weggaan is dus geen sprake. Boot weer eens afspuiten, vuilniszakje op de wal brengen, je kent dat wel. Na elf uur begint het gezang van de minaretten, de oproepen voor het vrijdaggebed. Lezen en luieren. 's Middags zakt de wind weg, net als gisteren. Prognose komende vijf dagen niet goed, nergens over de hele lengte van de Middellandse Zee is enige depressie, die hier het windsysteem zou kunnen losschudden, te bekennen. Vanavond toch lekker uit eten, samen. Terug naar boven

Gratis boeken over de Islam op CD in alle talen verkrijgbaar bij de moskee op Sheraton Road. Ook in het Nederlands (onderste rij, 2e van links)

Zaterdag 24-09-2011

Gisteravond vergiste ik mij, we gingen niet uit eten. Dat doen we vanavond, gisteravond maakte Ans een lekkere mihoen-schotel klaar. Vannacht is het vrijwel windstil, pas in de loop van de ochtend staat er weer NW 4 (in Gubal Strait 5 - 6). Toch is er hier een tricky windpatroon, want halverwege de middag valt de wind weer helemaal weg. Ook in Gubal Strait neemt hij af naar NW 4 - 5. Het brengt je in de verleiding om te denken: laten we het toch proberen, zelfs al doen we maar 20 tot 25 mijl per dag. Dat zou waarschijnlijk best gaan. Er zijn helaas twee redenen om dat niet te doen: (1) we moeten volgende week onze visa en douaneverklaring vernieuwen. Hebben we geen nieuwe bij aankomst in Suez, dan riskeer je met je verlopen papieren een fikse boete. (2) De prognoses voor volgende week staan opnieuw op harde NW-wind. Iemand vroeg terecht: waarom varen jullie dan niet 's nachts? Afgezien van het feit dat Ans er een grote hekel aan heeft (waar ze best overheen wil stappen, als het moet), raadt onze pilot het af vanwege de voortdurende "changing oil industry installations" Die breken ze hier niet netjes af zoals bij ons, delen ervan blijven onverlicht staan, "steel structures cut off near water level (...) almost invisible and quite lethal" Brrr. Natuurlijk, je kunt ze vermijden door vlak naast de shipping lane gaan varen, maar daar heb je de volle tegenwind en moet je voor een beschutte ankerplek toch naar de kust.

Vanmorgen gaan we boodschappen doen bij de Metro Supermarkt in Sheraton Road (foto hier). Een paar kilometer in de warmte, maar omdat we zo weinig beweging hebben nemen we dit keer geen taxi, maar gaan te voet. We passeren een middelgrote moskee, we kennen hem van de gebedsoproepen. Buiten hangt een kast aan de muur met boeken over de Islam op CD, in alle talen - zelfs in het Nederlands -, die je gratis mee mag nemen en na lezing geacht wordt door te geven aan iemand anders (foto hierbij) Met een gevulde boodschappenkar aanvaarden we terugweg. Taxichauffeurs toeteren onophoudelijk naar die rare buitenlanders, die in de hitte met een volle kar over het trottoir zeulen. Uitbaters van souvenirwinkeltjes sissen, roepen en gebaren in de richting van hun nering. Halverwege drinken we koffie in de schaduw van een winkelgalerij (foto hier) We lopen verder. In de goot ligt het verse kadaver van een niet lang geleden overreden hond. Organen en darmen puilen er van beide kanten uit. De vacht is donker en vochtig van bloed en doodszweet. Niemand kijkt ernaar of bekreunt zich erom. Tegen één uur zijn we weer op onze steiger, een lange, brede steiger waar bijna niemand ligt (foto hier). De Sloveen Peter, die vandaag naar Eilat wilde vertrekken met zijn Sunce, is nog druk bezig om zijn boot in orde te maken. Ik ben benieuwd of het er vandaag nog van komt.

's Middags valt dus de wind weg, zoals ik al zei. We lezen en dutten, Ans beneden in de kajuit bij de ventilator, ik boven in de kuip. Als we niet zo erg van lezen hielden, dan zouden we het hier niet volhouden, vrees ik. Het is ondertussen half zes geweest. Peter vertrekt om tien voor zes. We zwaaien hem uit. Nu zijn we de enige bewoners op de steiger; de eigenaars van de andere schepen zijn naar huis. In Syrië lijkt het volksverzet tegen de meedogenloze Assad-dictatuur ineen te zakken. Je kan het je voorstellen, meer dan 2700 doden en een veelvoud aan gewonden en nog veel meer mensen in de gevangenissen van de veiligheidsdiensten, waar ze op beestachtige wijze vermoord en gemarteld worden. Lees hier zo'n gruwelverhaal van een moeder die haar tienerdochter onthoofd en zonder armen in een ziekenhuis vond. In Yemen laait de strijd weer op, nu de gehate president Saleh is teruggekeerd. Terug naar boven

Deze Cool-er e-reader heeft Ans (ze heeft alleen een lichtgrijze)

Zondag 25-09-2011

Smakelijk gegeten in "Dunes" Restaurant & Bar op de havenboulevard tegenover onze steiger. Crostini met gebakken kippenlevertjes en daarna een pepersteak. Niet zo goed als die we onlangs met Wiger & Arina in de Veerse Jachtclub aten, die was onverslaanbaar mals en lekker, maar aanvaardbaar. Later, aan boord, lezen we nog wat in bed. Opeens loopt de Cool-er e-reader van Ans vast. Ze baalt want ze is midden in een spannend boek. Een tijdlang ben ik aan het prutsen, zonder resultaat. Het ding is op een of andere manier volledig vastgelopen en reageert niet op de bedieningstoetsen. Ook de aan/uitknop doet niets. Op het display zie je onderaan alleen maar een rijtje zwarte balkjes. Ik haal de oplaadbare batterij eruit en meet hem door met de multimeter: de batterij is geladen. Tja, we kochten hem jl. maart - geloof ik - bij Dixons in Gorcum. Thuis hebben we de aankoopbon nog liggen en ik neem aan dat we er wel garantie op hebben.

's Nachts word ik wakker en bedenk dat we natuurlijk het SD-geheugenkaartje van de reader, met duizenden boeken erop, natuurlijk ook in de laptops kunnen gebruiken. Dat ga ik meteen proberen. Inderdaad krijg ik alle bestanden in beeld, maar ik kan ze niet openen. Na enig gezoek blijkt dat ze zijn opgeslagen in een format dat heel toepasselijk EPUB heet. Op Internet vind ik een gratis down te loaden leesprogramma dat Calibre heet en dat EPUB-bestanden kan openen. Ik zet het op de MSI-laptop en ook op de Packard Bell notebookcomputer. De laatste lijkt me de meest handige voor Ans. En ja hoor, Calibre opent de boekbestanden op het SD-kaartje en presenteert ze op een mooi leesscherm. Opgelost.

Vanmorgen is Ans me erg dankbaar dat ze verder lezen kan. Het waait niet veel, NNO 3, en in Gubal Strait NW 4. Voor mijn gevoel zouden we vandaag verdorie tamelijk gemakkelijk naar El Tor kunnen komen, ware het niet dat we nu eerst deze week onze officiële documenten in orde moeten laten maken. Hadden we dat niet eerder kunnen doen? nee, dat kon niet.  Voor de rest van de week staat er opnieuw harde wind op het programma. Niet zonder frustratie leg ik me erbij neer. Aan het eind van de ochtend komt Ahmed van Felix Maritime Agency langs (Op een of andere manier is onze eerdere agent Kareem bij zijn baas in ongenade gevallen) We spreken af dat hij de verlenging van onze visa en douaneverklaring in orde gaat maken. Hij brengt twee formulieren die we moeten invullen en we hebben twee pasfoto's nodig. Die hebben we nog genoeg bij ons. Morgen moeten we met hem naar de Immigratiedienst. Op de papieren moet je ook je religie invullen. Na enige discussie besluiten we geen risico te nemen en vullen "Christian" in. Dus niet "None" ("Atheïst" is geen religie) Niet erg principieel, inderdaad, maar zin in moeilijkheden hebben we ook niet.

Nog steeds komen er sceptische reacties op de berichten van CERN in Genève over neutrino's die een fractie sneller dan de lichtsnelheid hebben bewogen. In Elsevier zegt de oud wetenschappelijk directeur van CERN, Jos Engelen: "Het is nog niemand gelukt om een fout te vinden in het experiment, maar er kunnen allerlei factoren zijn waardoor de deeltjes sneller dan het licht lijken te zijn gegaan" Ook hij denkt aan een systematische meetfout. "'Wetenschappers in de hele wereld gaan hiermee aan de slag. Het resultaat is zo belangrijk en zo onconventioneel dat er urgentie op rust".

Op de website van Natuurwetenschap & Techniek wordt ook druk gediscussieerd. Zie daar. Als ik het goed begrijp delen de CERN-onderzoekers de exacte afstand tussen CERN en de detector in Gran Sasso door de gemeten reistijd van de neutrino's. Maar hoe exact is die afstand gemeten? De overschrijding van de lichtsnelheid bedroeg slechts 60 nanoseconden met een foutmarge van 10 nanoseconden. Een verschil van 20 meter zou het verschil al kunnen verklaren, zegt sterrenkundige Phil Plait in Discover Magazine. En Fokke & Sukke geloven er niet erg in (hierboven) Wij wachten af. Wat ik eigenlijk met name niet snap is waarom het Onzekerheidsbeginsel van Heisenberg dit experiment geen parten lijkt te spelen. Dat zegt immers dat het niet mogelijk is om tegelijk snelheid én positie van een elementair deeltje te bepalen. Het is of de één, of de ander, maar niet beide. De massa van het deeltje speelt daar een rol in: hoe kleiner het deeltje, hoe onzekerder snelheid en/of positie. Het neutrino heeft een ongelooflijk kleine massa. In de formule:

                                                      m.Δp.Δs > h (Constante van Planck)

(die formule ik ontleen aan "The Black Hole War" van Leonard Susskind, 2008) is de "m" dus erg klein en moeten de beide onzekerheden (of één ervan) "Δp" (positie) of "Δs" (snelheid) vanzelf heel erg groot zijn om de uitkomst groter dan Planck's constante te laten zijn.

Tot een uur of vier vanmiddag waait het NW 3 - 4 en in Gubal Strait NW 5 - 6. Was niet jofel geweest. De komende dagen wakkert de wind verder aan. Nu zakt hij echter weer in. Het onzekerheidsbeginsel van de wind. De avond valt alweer. Terug naar boven

Het Hurghada Passport Office. Boven het dak van de witte Lada (die geen wielen meer heeft) zie je Ahmed 2 en Ans (als je goed kijkt)

Maandag 26-09-2011

Rond half vier vannacht steekt de noordenwind op, Bf 4 in de haven, en dat blijft zo tot 's middags half vijf. Dan zakt hij weer in. In Gubal Strait is het vandaag NW 6. De verlenging van onze visa en het verwerven van een douaneverklaring voor de maand oktober voor de boot neemt een groot deel van de dag in beslag. Om tien uur stipt staat onze nieuwe agent Ahmed van Felix Maritime Agency op de steiger. Hij heeft een andere Achmed bij zich, een mooie maar nogal slungelige jongen die nauwelijks een woord Engels spreekt. Ahmed 1 legt het uit: sinds het vertrek van Kareem is het lokale bureau van Felix in Hurghada onbemand, op zich niet zo erg omdat er toch geen schepen langs komen, maar op termijn moet er toch een nieuwe agent komen, want hijzelf - Ahmed 1 - is speciaal voor ons helemaal uit Port Saïd gekomen. Acht uur rijden, dat is natuurlijk geen doen. We begrijpen het, Ahmed 2 is in opleiding.

We stappen in de pick-up truck van Felix. Bij een kopieerwinkel moet Ahmed 2 onze paspoorten en het ICP, eigendomsbewijs van de boot, kopieëren. Daarna rijden we door het chaotische verkeer naar het noorden van de stad, waar een soort compound is van de lokale overheid. Het is zwaar bewaakt door politie en militairen met gevechtswagens. "Since the revolution the military control our country", foetert Ahmed 1, "but within a month you will see, we will have a new revolution!" Ik opper dat er binnen twee maanden landelijke verkiezingen in Egypte zulen zijn, maar dat moet hij nog zien, zegt Ahmed 1. Kan het gevaarlijk voor ons worden? Nee, totaal niet, zegt hij, "but there will be no police out on the streets, so there can be robbery, but in the resorts and the marina the security staff will take control, as they did in january" Oh.

We arriveren bij een groep stoffige gebouwen, omringd door taxi's en geparkeerde auto's. Sommige zullen nooit meer wegrijden, zoals een witte, oude Lada bij de ingang van het Hurghada Passport Office (foto hierboven). Gewapende politieagenten in witte uniformen zitten en liggen in de schaduw van Johannisbroodbomen. In de wachtruimte staan rijen stoelen voor een rij loketten. Erachter is een onoverzichtelijk areaal van bureaus en amtenaren, mannen en vrouwen. Er zitten meerdere buitenlanders in de wachtruimte. Ahmed 1 gaat met onze aanvraagformulieren, voorzien van pasfoto, naar een loket waar geen rij voor staat. Voor hoelang willen we verlenging?, vraagt hij. Voor een maand. De ambtenaar wil dat we nóg een aanvraagformulier invullen, voor een return-visum, maar even later hoeft dat niet. Dan blijkt dat we over twee uren terug moeten komen om onze paspoorten op te halen. Achmed 1 foetert opnieuw, "this is Egypt, they only have to stamp them!" Hij loopt naar een hogere ambtenaar op de eerste verdieping, maar krijgt niks voor elkaar.

We stellen voor dat we in de resterende tijd een tripje naar El Gouna zullen maken, dat een kilometer of vijfentwintig noordellijk van Hurghada aan de Rode Zee ligt. Daar is in een enorm toeristencomplex ook een marina, die willen we wel eens zien. We slaan af naar het noorden. Langs de kust liggen onafzienbare rijen betonskeletten en naargeestige staketsels, onafgebouwde toeristen-resorts, kilometer na kilometer, de hele kust is erdoor verpest (foto hier). Bovendien worden ze niet meer afgebouwd, nu het toerisme ineen is gezakt. maar hoe vaak hebben we dat niet eerder gezien langs de Middellandse Zee: aan de costa's in Spanje, in Albanië, Griekenland en Turkije, overal dachten de vastgoedjongens snelle winsten te kunnen maken. Het is ze dun door de broek gelopen en de wereld zit nu opgescheept met hun afzichtelijke, moderne ruïnecomplexen.

Het uitgestrekte, kunstmatige complex Van El Gouna is ook zo'n surrealistisch geheel. Zwaar bewaakte toegangen (wij moeten door de leveranciersingang). Met de beide Ahmeds lopen we er een uurtje rond. Af en toe zie je wat doodenkele toeristen eenzaam en verloren over de zinderend hete boulevards, kades en steegjes en pleinen lopen (foto hier). Een uiterst surrealistische en haast beklemmende omgeving, er dringt zich een beeld op, een déja vu: De Chirico! Precies, de Italiaanse surrealist. Hier en daar zijn terrassen gedekt voor de lunch, er zit niemand, de tafelkleedjes waaien op in de wind. Verderop staat een bus. De haven slingert zich als een labyrinth door het complex, met links en rechts kommen en kommetjes, waar louter patserige motorjachten van het bekende strijkbout-type liggen afgemeerd (2 foto's hier). We lopen naar het strand. In enkele strandtenten zitten wat mensen. Ahmed 2 maakt een foto van ons met Ahmed 1 (foto hier). Later drinken we wat in een beach-bar met meer personeel dan klanten, slechts twee dikke, bleke Britten drinken naast ons hun eerste pint Heineken. "Yes, we come here every year." Het is ons in elk geval heerlijk helder dat we veel beter af zijn in de levendiger marina van Hurghada.

Om één uur zijn we terug bij het Passport Office. De paspoorten liggen klaar en verbaasd constateren we dat we allebei een visum voor drie maanden hebben gekregen. Waarvoor we ook nog eens niets hoeven te betalen. De Ahmeds brengen ons naar de boot. Ans voelt zich niet lekker en gaat slapen. Om drie uur zijn de Ahmeds er weer, nu met onze nieuwe douaneverklaring. Kosten als afgesproken 50 dollar plus 100 dollar agents fee. Dat hebben ze wel verdiend, vinden we.

De avond valt. De duiksafari-boten keren de een na de andere terug. Ans krabbelt weer wat op. In de kuip drinkt ze thee en ziet een knalblauw ijsvogeltje op de staart van het windmolentje van de Duitse tweemaster naast ons. Terug naar boven

Toename van het aantal natuurrampen in de VS 1953 - 2011 (9 maanden) Bron: FEMA

Dinsdag 27-09-2011

De Filipijnen zijn getroffen door een zware orkaan. De hoofdstad Manilla staat grotendeels blank. Meer dan honderdduizend mensen zijn geëvacueerd. Het is al de zestiende orkaan die dit jaar het gebied teistert. Vaak hoor je zeggen dat door de opwarming van de aarde het aantal orkanen en andere natuurrampen toeneemt. Dezer dagen bracht de website van de Fema (Federal Emergency Management Agency), een Amerikaanse federale organisatie die ondermeer het aantal natuurrampen in de VS bijhoudt, de bijgaande grafiek uit. Hij toont een toename van het aantal rampen sedert 1953 en ook het voorlopige aantal (84), met nog drie maanden te gaan, over 2011. Wat nu precies bij de FEMA als natuurramp wordt gedefinieerd, kan ik helaas op de website niet vinden. Het gaat om vulkaanuitbarstingen, orkanen, landverschuivingen, bosbranden, aardbevingen, en dergelijke. In elk geval is de stijging van het aantal disasters (in de VS!) evident. De toename van schade door natuurrampen is over de hele wereld vast te stellen. Maar komt het door het veranderende klimaat? Klimaatmodellen voorspellen inderdaad zo'n toename, maar er zijn natuurlijk ook tal van andere oorzaken, zoals met name de bevolkingsgroei in de wereld. De meeste mega-metropolen in de wereld, waar de mondiale bevolkingstoename het sterkst is, liggen immers in de kwetsbare kustgebieden. Hoe meer mensen er gaan wonen, hoe groter de kans op een natuurramp. Zo woont tegenwoordig het grootste deel van de bevolking van Bangla Desh in de risicovolle kustdelta, een gebied waar de bewoning honderd jaar geleden nog schaars was. Toen zou een vloedgolf of een orkaan weinig schade hebben aangericht, nu zou het natuurramp van enorme omvang zijn. Dus de relatie met global warming is op zijn minst niet eenduidig. Een gezichtspunt dat wordt onderschreven door een recente studie van de Nederlander Laurens Bouwer, "Has disaster losses increased due to anthropogenic climate change?" (Bulletin American Meterological Society, jan. 2011). Hij onderzocht 22 studies van over de hele wereld, die de gevolgen inventariseerden van natuurrampen over de afgelopen dertig jaar. Opwarming komt er niet duidelijk als oorzakelijke factor uit, wel toename van de bevolking en toename van de welvaart. Hoe meer mensen en hoe meer welvaart, hoe groter de schade. Eigenlijk een open deur, als je erbij stil staat.

Ik kan mij voorstellen dat de schade van natuurrampen toeneemt bij een grotere wereldbevolking, maar is er niet ook sprake van een toename van het aantal rampen? Dat is nou juist zo moeilijk vast te stellen. Als een orkaan vroeger minder slachtoffers maakte, werd hij dan wel als ramp aangemerkt? Een lastige kwestie.

Ans voelt zich vandaag nog niet erg lekker. Ze heeft buikkrampen met het bijbehorende heftige stoelgangpatroon. Gelukkig geen koorts. We volstaan bij haar met Norit. Vanaf half vier vannacht waait het NW 4 - 6. Er daalt een soort apathie over ons heen, ook over mij hoewel ik niet ziek ben. We vallen onophoudelijk in slaap. Halverwege de middag gaat de wind ook nog eens helemaal liggen, zodat het knap benauwd wordt. Geen leuke dag, dus. Terug naar boven

De Navtex heeft al maandenlang iedere dag hetzelfde weerbericht

Woensdag 28-09-2011

Tweemaal iedere dag, maand in maand uit, verschijnt op het schermpje van de Navtex hetzelfde bericht van de Egyptische kustwacht voor de Rode Zee (zie hierboven):

"(...)

T T T: No Gale.

G./Inference: A Trough of Low Pressure.

Surface wind: N to NW 4 - 5.

State of Sea: Moderate/High.

Waves: 1.50 - 2.25 M.

(....)

Outlook: No Change"

Dat was in mei al zo en nu is het nog steeds zo. Iedere dag. 's Ochtends kijk ik en 's avonds ook, er is nooit enig verschil. Je vraagt je af of ze zelf nog wel eens naar de tekst kijken. Die trog van lage druk is er altijd en zorgt voor de noordenwind. Beaufort 4 - 5 lijkt niet heel veel en normaal gesproken varen we dan gewoon uit, maar als je ertegen in moet, komt er vanwege je eigen snelheid al een Beaufort bij. Bovendien neemt deze noordenwind extra toe in smalle passages zoals de Golf van Suez en met name in Gubal Strait. Dan komt er nog minstens een Beaufort bij. Het zij zo, wij moeten het van depressies hebben die in de loop van de herfst zuidelijker in het oostelijk bekken van de Middellandse Zee geraken. Door zo'n depressie draait het windsysteem hier tijdelijk om.

Gisteravond heb ik uurtje of wat zitten fröbelen aan de homepage van onze website. Af en toe moet je die eens veranderen. Er is nu een duidelijker knop om naar het laatste verslag te springen. De windstilte duurt tot vannacht, drie uur. Dan steekt opeens de NW-wind op met Bf 4 - 5. Omdat we slapen met de ventilator op ons gericht, horen we het niet zo, maar aan het plotselinge klotsen van windgolfjes onder het zwemplatform weet je dat de wind terug is. Ans is er gelukkig weer bovenop. Norit zij geprezen! Tijdens het ontbijt valt de walstroom uit. Checks op onze aardlekschakelaar en de stroompaal op de wal wijzen uit dat daar niks mis mee is en dat de storing dus ergens in het net moet zitten. Op het middaguur is er nog geen stroom, maar de zonnepanelen houden de accu's gemakkelijk op 100%.

Per e-mail ontvangen we van architect Hans de Bie in Gorcum de vergunning van de gemeente voor de schuifpui en de drie zonneschermen voor ons appartementje op de sluis. Er is één voorwaarde gesteld die wat lastig is: het uitklapscherm boven de veranda/balkon mag niet onder een hoogte van 2.20 meter komen. Anders zouden mensen hun hoofd kunnen stoten, nemen we aan. Dan is er voor het uitzetscherm in verticale richting maar 20 centimeter over, want de bevestiging van het scherm zit op 2.40 meter hoogte. Ik stuur de vergunning met een e-mail aan Jaap Bakker van Bakker Zonwering Gorinchem, vergezeld van de vraag wat voor mogelijkheden hij ziet. Eigenlijk geweldig dat je dat soort zaken op duizenden mijlen afstand toch zo gemakkelijk kunt regelen!

De stroomstoring is na één uur voorbij. Op de kade wil ik geld pinnen, maar de automaat is van slag en weigert alle pinpassen, waarschijnlijk door die eerdere stroomonderbreking. Ondanks de daghitte loop ik toch maar door naar een ATM op Sheraton Road, die het gelukkig wel doet. Als om me te pesten is de wind inmiddels totaal gaan liggen. Je begint aan jezelf te twijfelen. Doe ik het wel goed? Ben ik te schijterig geworden? Maar de prognoses geven voor de alle komende vijf dagen harde noordenwind aan. Peinzen, wikken en wegen. Als we nu tóch eens vertrekken als de wind weer zo stil valt? Dan kunnen we in elk geval Bluff Point net voor donker halen. Mocht er dan nog steeds weinig of geen wind staan, dan kunnen we in de nacht de shipping lane oversteken en aan stuurboord ervan naar El Tor varen en in de haven ankeren. Waar we misschien langdurig vast komen te zitten. Of in Bluff Point zelf. Soms denk ik dat ik dat we pas weg moeten varen als de wind (door een depressie in de Med) voor meerdere dagen écht naar het zuiden gedraaid is. Vervelend aspect is dat we twee dagen voor vertrek onze agent Ahmed moeten verwittigen. Schier onmogelijk, je kunt niet zomaar ieder moment vertrekken uit Hurghada, stel je voor! Het is een moeizame zaak, de zeilerij hier in Egypte. Toch passeerden in het recente verleden hier jaarlijks enige honderden jachten, maar dat is altijd in de periode van maart t/m mei, als het windsysteem inderdaad vaak zuidenwind geeft.

Om vijf uur valt het electriciteitsnet opnieuw uit. Gelukkig had ik nét mijn tekst opgeslagen. Nog geen wind. Ik bestel bij onze drankenhandelaartje per SMS 2 dozen rode Grand Marquis. Worden morgen afgeleverd. Morgen zullen we ook onze voorraden aanvullen en zal ik mijn mobiele internet SIM-kaart bij MobiNil voor een maand verlengen, voor het geval dát. Terug naar boven

Voor het MobiNil-filiaal op Sheraton Road

Donderdag 29-09-2011

Net als de vorige nacht steekt na half vier de noordenwind opeens op met Bf 4 - 5. Ik ben nog wakker want ditmaal ben ik aan de beurt met darmkrampen en wat erbij hoort. Maar bij het krieken van de ochtend is het weer over en val ik in een genadevolle slaap. Vanmorgen gaan we met ons bejaarden-boodschappenkarretje op weg naar Sheraton Road. Te voet en niet per taxi vanwege de nodige lichaamsbeweging. Ans voelt zich nog wat slapjes maar stapt dapper door. Het valt ons op dat in tegenstelling tot anders de straten, de straatgoten en de trottoirs allemaal schoongeveegd zijn. De gebruikelijke rotzooi, door iedereen genegeerd alsof het niet bestaat, is weg. Ook de dooie hond van vorige week is opgeruimd. Nu herinneren we ons dat onze agent Ahmed (1) onlangs zei dat er eind deze maand een feestdag was in Egypte, maar ik kan later niet vinden welke dat is. We lopen de Metro-supermarkt voorbij om eerst een paar honderd meter verder bij het filiaal van MobiNil mijn mobiele internet-SIM kaart op te waarderen (foto hierboven). Voor 150 EP (iets minder dan 20 euro) heb ik een maand lang 7G ter beschikking. We steken met enige doodsverachting de drukke straat over en slalommen om de aanstromende en eeuwig claxonnerende taxi's, pick-up trucks en busjes heen. Schuin aan de overkant is de supermarkt. Daar is het ook al zo schoon. We slaan veel houdbare zaken in, ondermeer blikjes makreel in curry-saus (ben ik gek op) en zakjes yoghurtsoep met mint (is Ans gek op). We vinden zelfs (Duits) roggebrood en een flesje maggi. Het valt op hoeveel keus er is en hoeveel producten er vandaag zijn, zelfs goed vers vlees, rundvleess uiteraard, waar Ans hachee van wil maken. Misschien is die rijke variatie ook vanwege het aanstaande feest? Ook slaan we wat van die lekkere, kleine sinaasappels in. Die hebben een groene schil en rose vruchtvlees dat naar grapefruit smaakt. Dat zijn het waarschijnlijk het ook, maar erg kleine.

Op de terugweg drinken we koffie in het koffiehuis van vorige week. "El Harafesh" heet het. Langs de muur zitten wat mannen hun waterpijpen te roken; een jongen loopt bedrijvig rond met gloeiende kooltjes om de pijpen aan de gang te houden. Desondanks is het er aangenaam koel door de tocht die van de achterplaats af naar voren waait, nog versterkt door de grote ventilatoren aan het plafond. Voor de laatste kilometers nemen we een taxi, en bij de onderhandeling trap in een truc die ik als routinier had moeten zien. De chauffeurs laten jou altijd de prijs noemen (gemakkelijk als je al weet wat redelijk is) dus ik zeg "ten" "Fifteen!" roept hij. Dat is teveel, ik herhaal mijn prijs en hij gaat accoord. Bij de marina-ingang zegt hij: "ten euro" Ja, stom, ik vergat de valuta te benoemen, een beginnersfout. "Nonsens!", roep ik dus en kijk hem lachend aan, "that is for tourists, we live here en pay in pounds" Enfin, we schikken voor 20 pond (= 2,5 euro), het bedrag waar vorige week een taxichauffeur heen én terug reed van de Metro-supermarkt en zelfs twintig minuten op ons wachtte. Ach, het is allemaal de moeite niet maar ik erken dat mijn verzet voortkwam uit enige gekwetstheid voor een stomme toerist te worden versleten. Want dat ben ik - ahem - natuurlijk niet.

"Cría cuervos y te sacarán los ojos" is Spaans voor "Voed kraaien op en ze pikken je de ogen uit" "Cría cuervos" is ook de titel van de bekende film van de uiterst productieve cineast Carlos Sauro uit 1975, gemaakt in de tijd dat dictator Francisco Franco wekenlang in zijn paleis op sterven lag. Het is een indrukwekkende film over onverwerkt kinderleed in de broeierige wereld van onbegrijpelijke volwassenen, die dood of anderszins afwezig zijn. Ik heb hem verschillende keren gezien, maar Ans nog niet. Gisteravond keken we ernaar op DVD en opnieuw had de film een doordringende impact. De prachtige rollen van Geraldine Chaplin, in die tijd Sauro's geliefde, en vooral van de fascinerende kindactrice Ana Torrent, toen 10 jaar oud, die alleen maar zwijgend hoeft te kijken om al je aandacht naar zich toe te trekken! (33 jaar later speelde zij een indrukwekkende, waardige Catharina van Aragon in "The Other Boleyn Girl", Justin Chadwick, 2008). En dan dat intrigerende liedje "Porque te vas?" van het mij onbekende sterretje Jeannette, een liedje dat in de film eigenlijk alles uitdrukt over de eenzaamheid van kinderen die niet weten waarvoor ze in de wereld zijn. Hoor het hier op YouTube, sluit je ogen en kijk vooral niet naar het zangeresje. In de context van de film heeft het liedje een enorme werking. Ga vooral die film zien, als je hem nog niet eerder zag!

Net als gisteren neemt de wind na drie uur af, alleen niet zoveel. Net als gisteren valt vanmiddag het electriciteitsnet uit, alleen niet zo lang. Na een uur is het weer in de lucht. Het donker begint na half zes te vallen en de wind gaat alsnog volledig liggen. De muezzins roepen van alle kanten de gelovigen naar de moskeeën. Om half zeven gaat de telefoon: de bestelde rode wijn is gearriveerd. Met het steekkarretje haal ik bij de marina-ingang de beide dozen Grand Marquis op. Het gaat haast een beetje heimelijk, alsof je iets illegaals doet. De bewakers staan te gnuiven als ik de dozen opstapel. Tja, voor ons is wijn drinken gewoon. We besluiten dat we vanavond weer eens lekker uit eten gaan. Terug naar boven

Ontstaan van het getij, de twee vloedheuvels tegenover elkaar op aarde, en van springtij en doodtij

Vrijdag 30-09-2011

Doorgaans word ik 's nachts rond half vier even wakker. Plasje doen, glaasje water drinken, je kent dat wel. De laatste dagen is het ook het tijdstip dat de noordwestenwind weer opsteekt. Maar nu niet. Om zes uur is het nog steeds windstil. Verdorie! We hadden weg kunnen gaan! Dat is nou het gezeur hier in Egypte, zonder uitklaringsbewijs (clearance) mag je niet vertrekken, terwijl je naar Suez gaat en dus in het land blijft, aanvragen kost twee dagen, en mét uitklaringsbewijs moet je vertrekken ook al waait het als een oordeel. Als je die dag niet vertrekt vervalt je clearance en moet je een nieuwe aanvragen. Bah, het is allemaal gebaseerd op de beroepsvaart, wat een land. Het liefst zou ik het gezeur negeren en gewoon wegvaren, maar dat levert boetes en nog meer gezeur op.

We blijven liggen tot half negen, het waait dan alweer NW 3 - 4, maar niet constant. In de volgende uren zakt de wind regelmatig weer in tot Bf 2 - 3. Frustratie. Zullen we toch de clearance aanvragen? Maar de prognoses geven voor morgen en de dagen erna harde wind NW 6 - 7 in Gubal Strait. Eigenlijk moet je wachten - ik heb het al eerder gezegd - tot het windsysteem omkeert en je langere tijd zuidenwind hebt. Overigens valt het ons op dat het tijverschil de laatste dagen groter is dan we gewend waren. Meestal is er maar een halve meter verschil tussen eb en vloed, maar nu is het bijna anderhalve meter. Springtij, dus. Dan staan de maan en de zon op één rij en versterken de zwaartekracht van de zon en de maan elkaar (zie plaatje). Vroeger kon ik overigens maar niet begrijpen waarom de maan twee vloedheuvels op aarde veroorzaakt, één direct onder de maan en één precies aan de andere kant van de aarde (antipodale zijde). Maar bedenk dat de zwaartekracht sterk afhangt van de afstand, van het kwadraat van de afstand zelfs, en daardoor is hij aan de antipodale kant veel geringer dan direct onder de maan. Het zeewater wordt er dus minder aangetrokken en daardoor ontstaat de tweede vloedheuvel.

Dezer dagen dreigde de Egyptische Moslimbroederschap samen met andere nieuwe democratische partijen, met een boycot van de parlementsverkiezingen op 21 november (of 28 november, dat is niet helemaal duidelijk). Nu begrijp ik waarom onze agent Ahmed onlangs zo smalend deed over die verkiezingen. De partijen, oude en nieuwe, kunnen in de nieuwe kieswet slechts dingen naar tweederde van de parlementszetels. De rest is voor individuele kandidaten. Hoe dat precies zit, weet ik niet. Het lijkt het meest op een gemengd systeem van partijen- en personenverkiezingen. In de achterliggende maanden hebben de militaire machthebbers de opzet nogal eens veranderd. Duizenden demonstranten verzamelen zich vandaag op het Tahrir Plein in Caïro en protesteren onder het motto "Geef ons onze revolutie terug" tegen de kieswet en voor het opheffen van de noodtoestand, die sedert het aftreden van Moebarak nog steeds in werking is. De Moslimbroederschap doet overigens niet aan die demonstraties mee.

Ondertussen lijkt het verzet in Syrië weer op te leven. In de stad Rastan zouden gevechten zijn uitgebroken tussen veiligheidstroepen en grote groepen militairen, die massaal ("honderden") naar de oppositie zijn overgelopen.

Vandaag komt het bericht dat een van onze grotere, nog levende schrijfsters, Hella Haasse, gisteren is overleden. In een interview met de Groene Amsterdammer nam zij deze zomer, 93 jaar oud maar met een heldere geest, op waardige en werkelijk grootse wijze afscheid.

"Ik heb de energie niet meer. En als ik niets meer kan schrijven dat beter is dan het beste wat ik ooit geschreven heb, dan hoeft het van mij niet meer. Ik heb er vrede mee. Het is het einde van de rit. Ik ben niet bang voor de dood. Het bewustzijn houdt op, dat is de enige zekerheid van het bestaan"

"Wat men voor de rest moet weten, een slotsom? Als ik maar met een fractie van het genoegen waarmee ik geschreven heb, gelezen word, dan is het prachtig. En verder? Als ik terugkijk op alles wat ik heb gedaan en gezien, ja, dan kan ik gerust zeggen: ik ben gelukkig geweest"

Na vier uur gaat de wind weer liggen. Zoals het hoort, zou je haast zeggen. Ik voel me wat murw door het gedub over al dan niet wegvaren. Terug naar boven

De nabije moskee aan het begin van Sheraton Road

Zaterdag 01-10-2011

Gisteravond samen lang en goed gepraat. Geen van beide zijn we erg tevreden over de situatie waarin we verkeren, maar we kiezen ieder een diametraal andere oplossing. Dat gaat wringen. We zetten alles op een rij. Ans heeft er totaal geen zin om te vertrekken zolang de wind in de noordhoek zit, ook al is hij momenteel meestal niet erg hard. Ze wil niet het risico lopen om lang op verlaten ankerplaatsen langs de Sinaï-kust te moeten wachten en heeft geen zin om 's nachts te varen, ook al vanwege de risico's op obstakels, maar ze heeft er altijd al een hekel aan. Bovendien moeten we later, op weg naar Cyprus, ook al 's nachts varen. Verder is er geen zekerheid over het vinden van een overwinterplek, nu een grote hoeveelheid jachten uit de Tunesische jachthavens zijn gevlucht en zich over de marina's in de Middellandse Zee hebben verspreid. Ayíos Nicoláos op Kreta bleek al vol, en onze indruk is dat het ook vol is in Larnaca (Cyprus), in Marmaris en elders in Turkije. Tja, terwijl de boot hier in Hurghada op een goed bewaakte en vertrouwde plek ligt. Goede argumenten.

Ikzelf ga het liefst weg, nu de wind de laatste dagen vaak afzwakt. We kunnen met een kleine week kusthoppen in Suez zijn en een week later in Cyprus. Het oostelijk bekken van de Middellandse Zee is nu nog erg rustig, in het vroege voorjaar zijn er meer stormen. Dus een groter risico op een onrustige oversteek. Ach, en een plekje vind je overal wel; desnoods gaan we voor de winter terug naar Ashkelon. Ook wel goede argumenten.

Tenslotte geef ik me gewonnen. Ans moet het wel leuk blijven vinden, bedenk ik me. Per slot wil ik absoluut niet gaan horen bij die grote groep mannen, die eenzaam door de wereld varen (en meestal in havens blijven hangen), aangezien hun vrouwen afnokten omdat ze er niet meer tegen konden. We besluiten dus om:

• de boot voor de komende winter in Hurghada te laten

• eind oktober voor 2,5 maand terug naar Holland te gaan

• half november in Gorcum mijn 8e Zoladex-injectie te laten zetten

• half januari 2012 voor tien dagen naar Hurghada te gaan, om de boot schoon te maken en te checken of alles in orde is

• half februari 2012 in Gorcum mijn 9e Zoladex-injectie te laten zetten

• eind februari 2012 terug te keren naar Hurghada. In de periode maart t/m mei is er veel vaker een zuidenwindsituatie, waarin we via Suez naar Cyprus kunnen varen en de rest van het jaar 2012 in de Med rondtoeren

• (één uitzondering) als er in de komende twee weken tóch een langerdurende zuidenwind-situatie komt (maar alleen dan), alsnog naar Suez te gaan en verder naar Cyprus.

Vannacht is het de hele nacht windstil. Vanochtend gaat het pas om negen uur N 3 waaien en in Gubal Strait is het maar NW 4. Uiteraard, als de besluiten eenmaal gevallen zijn, zal de natuur er alles aan doen om je er weer vanaf te brengen. Zo is de natuur, immers. Maar ik geef geen krimp meer, alleen bij zuidenwind komen we nog in beweging. Van mijn jongste zoon Bas komt bericht dat hij nieuwe huisvesting in de Utrechtse wijk Overvecht vond en komende week waarschijnlijk ook aan een baantje begint als postsorteerder. Hm, ik ben benieuwd.

Middag. De wind gaat weer liggen, het is werkelijk tergend! Waren we vanmorgen weggegaan, hadden we voor donker in El Tor voor anker gelegen. Maar ja, de prognose blijft slecht, voor overmorgen weer NW 6 en twee dagen later zelfs NW 7 over de hele Golf van Suez. Dus niet. Ik leg me erbij neer en lees een merkwaardig en origineel boek "How the West was lost" van de uit Zambia afkomstige econome Dambisa Moyo (in de NL-vertaling "De Ondergang van het Westen", Contact, 2011). Ze analyseert de oorzaken van de huidige schuldencrisis en formuleert interessante opties, onder andere die van een nieuw protectionisme van de VS waarbij dat land weigert zijn omvangrijke buitenlandse schuld af te lossen. Niet eens een volledig bizarre optie als ik het goed begrijp - een soevereine staat kan zoiets beslissen - maar uiteraard zal dat niet onder Obama gebeuren. Maar stel dat een Sarah Palin aan de macht komt? Terug naar boven

De gebruikelijke route van wereldzeilers door de Rode Zee zit op slot.Ook de zuidelijke route is niet meer veilig. Kaart over piraterij t/m begin 2011. Rood: overvallen; geel: aanvalspogingen; paars: verdachte schepen. Bron: Internationaal Maritime Bureau

Zondag 02-10-2011

De gebruikelijke tijd voor rally's en konvooien van jachten om uit India of de Malediven naar de Rode Zee te vertrekken is vanaf januari. Ik heb eens gekeken op de zeilerssite Noonsite, maar ik geloof niet dat er nog konvooien zullen gaan. Mogelijk dat enkele jachten zullen proberen om er solo door te glippen. In een bericht van 22-09-2011 getiteld: "Treat with Extreme Caution - Convoys and Rallies through the Indian Ocean" schrijft zeiler Tom Sampson: "The pirates roam freely and use mother ships extensively, they have no compunction in murdering the crew of captured vessels and the coalition forces freely admit that they cannot provide protection to yachts on passage. I have followed the pirate activity closely and it is apparent to me that the convoy concept offers no security advantages and might even increase the chances of capture" Daarnaast is de haven van Aden, die veel jachten aandoen, vooral om te bunkeren, niet meer veilig vanwege de onrust in Yemen. " Europeans have been killed in Aden and many of the coastal towns East of there are under guerilla control" Ook in de Rode Zee zuidelijk van Soedan is het niet meer veilig. Vanaf jl. april waren er overvallen op schepen "with groups of up to 8 skiffs" Het doet de vraag rijzen welke route zeilster Laura Dekker (de jongste solozeilster ter wereld!) zal nemen. "Ondertussen ben ik er ook uit welke route ik terug naar de Atlantic zal nemen. Maar helaas kan ik jullie daarvan niet op de hoogte stellen. Ook piraten hebben internet..", schreef ze op 10 september jl. in het Australische Darwin. Ze is twee weken later vertrokken. Op het positiekaartje op haar website kun je zien dat ze zuidelijk van de Indonesische archipel koerst in de richting van Christmas Island en Cocos Keeling. Dat wijst erop dat ze vermoedelijk niet door de Rode Zee zal gaan, maar de zuidelijke route door de Indische Oceaan zal aanhouden. Ook die is niet zonder gevaren, zowel van piraterij als van stormen.

Vannacht windstil. Vanmorgen steekt na zes uur de wind op, NNW 4. Lezer Wim zegt in het Gastenboek dat hij "na de laatste update nu echt afhaakt", waarschijnlijk uit teleurstelling oveer het feit dat we voorlopig niet verder varen. Ja, hij heeft makkelijk praten, het is zijn boot niet. Nog steeds is er geweld van moslimextremisten tegen koptische christenen in Egypte (circa 10% van de bevolking) Afgelopen vrijdag waren er in het dorp Marinab, 800 kilometer zuidelijk van Caïro, na het middaggebed rellen waarbij moslims winkels van christenen vernielden. Het was allemaal begonnen na de voltooing van een nieuwe koepel op de christelijke kerk van Sint George. Salafistische moslims eisten dat de koepel weer zou worden afgebroken. De overgrote meerderheid van de Egyptenaren keurt het geweld van de salafisten af. Gisteren zijn de militaire machthebbers in Egypte gezwicht voor de massale protesten tegen de wet, die de verkiezingen van november regelt. De betwiste verdeling van zetels (2/3e voor politieke partijen, 1/3e voor "onafhankelijke"kandidaten) wordt gewijzigd: politieke partijen mogen nu ook kandidaten stellen voor dat 1/3e deel. In Tunesië zijn over drie weken de eerste vrije verkiezingen ooit. Er doen liefst 110 politieke partijen aan mee met ongeveer 11.000 kandidaten, voor de 218 zetels van het nieuwe parlement. De misselijk-makende Syrische dictator Bashar al-Assad heeft zijn veiligheidstroepen losgelaten op de stad Rastan, waar zich veel desterteurs schuil zouden houden. Volgens het Syrische staatspersbureau heeft het leger een groot aantal van hen doodgeschoten. Locale activisten spreken van 130 doden.

Vanmorgen doen we wat boodschappen. Het is onze enige lichaamsbeweging. We lezen en luieren in de kuip of bij de ventilator in de kajuit. Kunnen we wel zo door blijven gaan? Na half vijf gaat de wind liggen. Ik pak een poetsdoek en ga uit balorigheid het RVS-deurbeslag poetsen met metaalpoets. Dat levert in elk geval glanzende deurkrukken, scharnieren en slotplaatjes op. Terug naar boven

De nieuwe waterslang, netjes opgerold op het bijbootje van Johan Huy

Maandag 03-10-2011

Gisteravond nog eens de zaken op een rijtje gezet. De prognoses en de weerkaartjes vormen een belangrijk element. Voor de hele komende week staat harde noordenwind op het menu, met NW 6 en 7 in El Tor. Voor Gubal Strait mag je er nog een Beaufort bijtellen. Dat is duidelijk, het wordt dus niks. Bovendien ligt de boot hier in de marina eigenlijk wel vertrouwd voor de winter. We moeten in de Med nog maar afwachten waar we een plekje kunnen krijgen. En wat zullen we ons nog kwellen met het verder verduren van de hitte en de lijdzaamheid? We hakken de knoop door en boeken een vlucht via Caïro naar Holland voor a.s. zondag. Op 8 januari 2012 vliegen we voor een dag of tien weer terug om de boot schoon te maken en te zien of alles in orde is. Daarna blijven we tot eind februari in Gorcum. In maart/april/mei zijn er regelmatig zuidenwindsituaties waar we van kunnen profiteren. Gevoel van opluchting nu de kogel definitief door de kerk is. Ik heb ook nog iets anders bedacht. Ik zou van de winter wel eens willen proberen een boek te schrijven. Waarover? Dat houd ik voor me, per slot kan het ook gewoon niets worden. In het beste geval heb ik me door deze website "los geschreven", mezelf op gang gebracht als het ware. In het slechtste geval ben ik een illusie armer.

Vannacht windstil. Vanmorgen vanaf negen uur NW 4 - 5. We vullen nog een keer de watertanks. In het Gastenboek suggerereert lezer Jack om een van onze vrienden te vragen met mij de boot naar de Middellandse Zee te brengen. Dan hoeft Ans niet mee. Inderdaad, anderen suggereerden hetzelfde en we hebben het ook overwogen. Maar ze moeten natuurlijk wel kúnnen, die vrienden. We overwegen om eind februari 2012 één van hen mee te vragen voor de tocht naar Cyprus. Tegen de warme wind in loop ik naar het havenkantoor om een contract voor 4 maanden af te sluiten. Dus tot 1 februari 2012. Dat kost iets meer dan 1000 euro. Goedkoper zijn we tot dusver nergens tegengekomen. Ze zijn blij dat we blijven, want veel overwinterende jachten zijn er niet meer en niemand is aan boord. Een groot verschil met vorige winters toen hier tientallen jachten waren met zelfs - hebben we ons laten vertellen - een aparte steiger voor Franse jachten (waarom weet ik niet) Enfin, om het te vieren maak ik een foto van de marina-staf (zie hier).

In de loop van de middag komt Ahmed, onze agent van Felix Maritime Agents, langs omdat we hem hadden opgeroepen. Ons nieuwe plan veroorzaakt grote consternatie bij hem. Eerst zegt hij dat we persé voor 28 december naar Egypte moeten terugkeren, omdat de douane slechts verklaringen voor ons schip wil geven tot exact die datum. Later, nadat hij zijn baas gebeld heeft, bindt hij in. Het lijkt erop dat een schip niet maandenlang in een Egyptische haven mag liggen zonder dat de kapitein (alleen hij) voor dezelfde periode een geldig visum heeft en douaneverklaringen. Enfin, hij vertrekt met mijn paspoort + 3 maanden-visum om verklaringen voor november en december op te halen. Kosten 140 dollar, inclusief agents fee. Als we op 8 januari 2012 terugkomen, zien we wel weer. Misschien moeten we dan een kleine boete betalen, net als afgelopen zomer. Je vraagt je af hoe de eigenaren van de andere jachten die hier onbewoond liggen, het geregeld hebben. Af en toe lijkt het alsof ze de regels zelf niet kennen of ter plekke verzinnen. Of veranderen. Terug naar boven

Marina Hurghada. De eerste twee masten (een hoge en een lage) links zijn van Second Life, de derde is van onze Dulce

Dinsdag 04-10-2011

In het donker zien we gisteravond een gebogen figuur aan komen lopen over de steiger. Met moeite torst hij een zware zak op de rug. Het lijkt wel een uit de kluiten gewassen kabouter, maar dichterbij gekomen blijkt het onze buurman, de eigenaar van de Duitse tweemaster naast ons. We maken kennis met Bernd uit Augsburg, schipper van de Second Life. Later komt hij een glas drinken bij ons in de kuip. Het blijkt dat hij en zijn vrouw dit voorjaar met de T.T.T.-rally van René Tiemessen door de Golf van Aden zijn gevaren. Niet een ervaring die hij nog een keer over zou willen doen. Zijn vrouw vloog naar huis en hij bracht zijn boot met een opstapper met moeite tegen de wind in naar Hurghada. Toen was hij het zo zat, dat ook hij voor ruim vier maanden naar huis terugkeerde. Nu is hij weer aan boord en wacht op twee opstappers, die donderdag moeten arriveren, om te pogen het schip hoch zu fahren naar de Middellandse Zee. Hij beseft dat het wel eens niet zou kunnen lukken ("Mit fünf oder sechs gegen fahre ich nicht aus"), in dat geval laat hij de boot net als wij liggen tot het vroege voorjaar.

Later komt onze agent Ahmed langs met de douaneverklaringen voor november en december. Die blijken weer duurder te zijn dan we van hem begrepen hadden. Het valt ons van hem tegen. Die stierlijk vervelende houding van die Egyptenaren om je altijd weer meer geld uit de zak te willen troggelen! Na gesteggel worden we het eens op een redelijker bedrag.

Vanmorgen waait het NW 4 - 5 vanaf half acht. Ons zonnezeil klappert in de wind. In Gubal Strait is het NW 6. Buurman Bernd is bezig zijn boot te luchten en schoon te maken. Om tien uur valt voor 4 uren de electriciteit uit. In de voorhut hebben we de koffer geopend neergelegd en beginnen alvast wat zaken in te pakken. Geweldig: in het Gastenboek melden zich de eerste opstappers al voor begin maart volgend jaar! Arina & Wiger, onze overburen op het Eind in Gorcum. Dat zou mooi zijn! Enige flexibiliteit qua terugkeerdatum is wel noodzakelijk, omdat gewacht moet worden op geschikte zuidenwind. Maar misschien zouden ze na een of twee weken kunnen komen, zodat wij eerst het schip weer zeilklaar kunnen maken.

Vandaag werd bekend dat de Nobelprijs voor de natuurkunde 2011 werd toegekend aan de fysici Saul Perlmutter, Brian Schmidt en Adam Riess. Terecht. Zij deden in 1998 de opzienbarende ontdekking dat ons universum niet stabiel is (zoals in het eerste figuurtje op het plaatje hiernaast), maar vanaf 7 miljard geleden aan een versnelde uitdijing is begonnen (2e figuurtje en grafiek) Ik schreef er deze zomer al eerder over. Zulks onder invloed van een afstotende kracht, tegengesteld aan de zwaartekracht. Die geheimzinnige kracht kreeg verschillende namen, zoals kosmologische constante, vacuümenergie of donkere energie. Iedere 15 miljard jaar verdubbelt de omvang van ons heelal en waarschijnlijk gaat dat tot in het oneindige van tijd en ruimte door (maar je weet het nooit) De ontdekking deed veel stof opwaaien. De uitdijingssnelheid is sneller dan de snelheid van het licht en dat betekent dat steeds grotere delen van het universum voorgoed buiten het bereik van onze kennis raken. Huh? Sneller dan het licht? Je dacht waarschijnlijk dat dat sinds Einsteins' Speciale Relativiteit niet kon (héél misschien met uitzondering van neutrino's?). Klopt, maar bij Einstein gaat het om de snelheid van licht door de ruimte, hier gaat om de snelheid van uitdijing van de ruimte zelf - en die kent (tot dusver) geen limiet.

Acht uur, donker, halve maan. Ans maakt in de magnetron - bij deze hitte! - heerlijke tosti's met kaas, uien en tomaten en héél veel knoflook. Glas rode wijn erbij. De wind is bijna weg. Het is nog steeds niet duidelijk of ons universum nu wel of niet oneindig is. In het eerste geval verdubbelt een oneindig universum zich iedere 15 miljard jaar. En blijft oneindig. En in het andere geval raakt ook steeds meer ervan buiten ons bereik. Als je - zoals ik, lang geleden - het geloof hebt afgezworen als bron van kennis, dan rest alleen de wetenschap. De wetenschap biedt soms veel feiten en vooral veel onzekerheid, onbegrijpelijkheid en oneindigheid.  Terug naar boven

Woensdag 05-10-2011

De maandelijkse update van de grafiek met de gemiddelde wereldtemperaturen in de lagere troposfeer vertoont over september 2011 weinig afwijking met een maand eerder, + 0,29⁰ Celsius vs + 0,33⁰ vorige maand (zie hierboven). De sinusoïde trendlijn die klimaatscepticus Roy Spencer er met behulp van Excel in heeft gezet, heeft geen enkele voorspellende betekenis. Dat zegt Spencer in alle correctheid zelf. Maar waarom hij die nietszeggende lijn er toch in plaatst, is me niet duidelijk. "For entertainment purposes only", zegt hij. Hm.

Rustige nacht, weinig wind uit het westen. Vanaf zes uur begint het weer te blazen, NW 4 - 5. Tijdens het ontbijt met verse eieren gaat de telefoon. Het is een brigadier van politie uit Dordrecht, van de afdeling Bijzondere Wetten. Het gaat over ons seinpistool, waarvoor ik een vergunning heb. Sinds de schietpartij in een winkelcentrum in Alphen aan de Rijn is men kennelijk aktief bezig met het in kaart brengen van wapens. Of ik een keer wil bellen, als we weer in Holland zijn. Dat beloof ik. Een kwartier later legt er een Duitse catamaran aan de andere kant van onze steiger aan. Een delivery vanuit de Middellandse Zee. Een Turkse bemanning levert het schip af voor de winter. Wie weet komen er nog wel meer. Zeker voor een catamaran is dit een goedkope winterplek, zelfs als je de kosten van het Suezkanaal meetelt.

Weinig te melden. In de stad zoek ik vanmorgen naar koelvloeistof voor de motor. Nergens te krijgen, ook niet bij een benzinstation, ik denk dat ze hier gewoon water gebruiken. Morgen even de scheepsmotor laten draaien en het koelsysteem vullen met zoet water, net als ik al bij de generator heb gedaan. Verder wat in de weer met materiaal verzamelen voor het boek dat ik deze winter wil schrijven.

Eind van de middag, de wind neemt af. Weer een dag voorbij. Terug naar boven

Waarschuwing voor haaien bij een terras op de marina-boulevard

Donderdag 06-10-2011

Sinds een paar dagen staan er waarschuwingsborden met "Sharks Sighted!" langs de havenboulevard (zie foto hierboven). Het weerhoudt me vooralsnog even om nog een keer de waterlijn van aangroei te ontdoen en ik aarzel of ik opnieuw een vuilniszak over de schroef zal stropen. De duiksafari-boten storen zich er in elk geval niet aan aan; elke ochtend vertrekken ze met groepen toeristen om bij de koraalriffen te gaan duiken en snorkelen.

Anders dan de andere dagen blijft het vannacht hard waaien. Ook vandaag is het NW 5 en in Gubal Strait NW 6. Wat heeft het nog voor zin dat ik het bijhoudt, we gaan nu toch gauw weg. Bij buurman Bernd arriveert vandaag één van zijn opstappers, Jan. De buurman heeft twee buitenboordmotors weggebracht voor reparatie. Fons mailde gisteren dat het toch beter zou zijn als ik koelvloeistof in de generator en de scheepsmotor zou doen, nu ze lang niet gebruikt zullen worden. Het gaat corrosie tegen, die anders met zeewater zou kunnen ontstaan. Ik moet toch naar het havenkantoor om onze reserve bootsleutel af te geven en vraag meteen waar je koelvloeistof kunt kopen. Bij het benzinestation van Shell vlakbij het vliegveld, zegt Sherif Sami, de manager. Hij zal de auto van de marina er langs sturen om twee flessen van vijf liter voor me te halen. Nu ik er toch ben vraag ik naar de kosten voor een duiker om komend voorjaar ons onderwaterschip van aangroei te ontdoen. Antwoord: 40 dollar per uur.

Het nieuws wordt gedomineerd door het overlijden op 56-jarige leeftijd van Steve Jobs, de oprichter van het Apple-concern. Hij werd door veel mensen oprecht bewonderd "Steve Jobs told us what we needed before we knew", lees ik ondermeer. Vanmiddag wordt bekend dat de Nobelprijs voor de Literatuur 2011 is toegekend aan de Zweedse dichter Tomas Tranströmer. Heb ik nog nooit van gehoord, maar hij blijkt al in de jaren '80 door J. Bernlef in het Nederlands te zijn vertaald. Natuurlijk zoek ik op Internet naar vertalingen. Het blijkt al gauw dat die niet meer verkrijgbaar zijn. Dat zal nu wellicht gauw veranderen. Op de website van het tijdschrift Raster vind ik echter een aantal van die Bernlef-vertalingen in nummer 21 uit 1982 , waarvan ik er onderstaand eentje weergeef:

Terug naar boven

Vullen via het wierpotje van het koelsysteem van de generator met koelvloeistof

Vrijdag 07-10-2011

Gisteravond arriveert opstapper 2 bij onze Duitse buurman. Vandaag zijn ze met zijn drieën druk in de weer met bevoorrading en het schoonkrabben van het onderwaterschip. Ik zie het mijns ondanks met enige afgunst aan. Vannacht veel vlagerige wind met uithalen naar NW 6. Vanmorgen een Beaufort minder. We halen het zonnezeil dat over de giek is gespannen, alvast weg. Daarna begeef ik me naar het havenkantoor met de vraag of ze de twee flacons met koelvloeistof al opgehaald hebben. Ze weten van niks. Een medewerker gaat me op zoek naar de marina-auto, Die kan hij nergens vinden. Enfin, hij belt en even later rijden we met een bevriende taxichauffeur naar het oude centrum van Hurghada, naar een scharrig en vuil benzinestation waar ze zowaar twee 5-liter flacons met radiatorvloeistof hebben. Samen 6 euro plus 2,5 voor de taxi. Terug aan boord zet ik de afsluiter van de motor dicht en schroef het deksel van de wierpot eraf. Terwijl Ans de motor aanzet, laat ik vijf liter van de vloeistof in de wierpot lopen. Motor weer uit. Dezelfde procedure herhalen we bij de generator (foto hierboven). We deden het nog nooit eerder voor de winter, maar als Fons het zegt dan doen we dat.

Van alle kanten schallen de gebedsoproepen vanaf de minaretten. 's Middags is het warm, maar minder dan in de eerdere weken. De wind neemt verder af. Lijkt de komende dagen overigens weer hard uit het noorden te gaan waaien. Morgen - de laatste dag voorlopig - het nodige te doen. We hebben in de afgelopen zes weken eigenlijk weinig uitgevoerd. Zelfs geen toeristische uitstapjes, bijvoorbeeld naar het zuiden van Egypte, naar de rotstempels van Abu Simbel (hoewel die niet meer op hun oorspronkelijke plaats staan, vanwege de aanleg van het Nasser Meer). Of waar dan ook heen. We hadden er gewoon de puf niet voor vanwege de hitte.  Terug naar boven

Het moskeetje in de straat achter de haven

Zaterdag 08-10-2011

Vrijdag is hier de dag van het vrijdaggebed en van de preken. Gisteravond zitten we in de kuip met een glas wijn. De imam, of wie het ook is, van de moskee bij de haven gaat wel erg tekeer. Natuurlijk verstaan we er niks van maar als je uit de intonatie en de veelbetekenende fraseringen en uitroepen iets mag opmaken, dan zwaait er wat. Het ergert me. Het doet me denken aan het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen mijn broertje en ik als regel iedere zondagochtend met onze ouders naar kerk moesten. In Leeuwarden, ergens in de wijk aan de overkant van de Tijnjedijk, over de Schrans. Onze ouders werden naar gelang het hen later materieel beter ging, steeds minder kerks. Maar toen was er geen enkele keus, we moesten op zondagochtend naar de kerk. Ik herinner me veel van die keren, dat we in de kerk zaten en dat de dominee op de preekstoel tekeer ging, zijn vuisten schudde en de gemeente des Heren de huid vol schold en dreigde met hel en verdoemenis. Ik was altijd blij als hij die vuisten naar de andere kant van de kerk schudde, want ik dacht - ik was vijf of zes jaar oud en domweg bang -: gelukkig, hij is niet kwaad op ons maar op die anderen. Maar even later richtte hij zijn toorn toch in onze richting. Waaraan hadden we dat te danken? En wat bedoelde de vent eigenlijk? Sedertdien, en later nog meer, heb ik een gloeiende hekel gekregen en gehouden aan predikers, priesters en dominees. Mensen die iets van je willen zonder dat je er enige behoefte aan hebt doen blijken. Evangeliseren. Dat ervaar ik gisteravond opnieuw in de kuip als ik die imam verderop in de stad hoor. Je denkt: hoeveel volmaakt onschuldige kinderen zitten hiernaar te luisteren ervaren geen geborgenheid maar dezelfde angsten als ik toen? Niet dat mijn angsten uiteindelijk zo erg waren; ik heb er niet lang onder geleden. Niettemin is mij  stellige overtuiging al vele tientallen jaren dat alle religies, zij het mono- of polytheïstische, in het licht van de rede en van de huidige tijd achterlijk zijn en schadelijk voor het vreedzaam samenleven en de vooruitgang van de mensheid.

Gisteravond was de wind vrijwel weg en hebben samen lekker gegeten onder een hemel bezaaid met sterren in de Nubian, het Egyptische restaurant bij onze steiger. We waren er nog niet eerder, maar dat bleek onterecht. Ans wilde er niet aan, maar ik heb werkelijk gesmuld van de steak van een baby-kameel. Heerlijk mals, pittig gekruid en met een lekkere, scherpe saus. Een woestijnsmaak, neem ik aan. De eigenaar van het etablissement was geheel verguld dat ik het gerecht koos, en nog wel vergezeld van Egyptian Black Tea, dat hij steeds kwam vragen of het smaakte. Kennelijk niet veel vraag naar. Maar wat mij betreft aanbevolen! Later, weer thuis (aan boord), zag ik dat we vandaag de 2 miljoenste websitebezoeker hebben gehad sinds de start op 16-09-2006. Dat is eerder dan ik dacht en het stelt ook minder voor dan het lijkt. Je ziet dat aantal onder aan iedere pagina op de site. Het eerste miljoen kwam na ongeveer vier jaar (op 08-09-2010), het tweede miljoen ruim een jaar later. Maar wat de Maakum-teller precies telt, weet ik niet. Maar het is toch leuk, zo'n kleine mijlpaal.

Het is een rustige nacht en ook vanmorgen is er niet veel wind, W - NW 3 - 4. In Gubal Strait NW 5. Om ons te pesten, uiteraard. Misschien zullen de Duitsers vandaag vertrekken. Pas maandag gaat er weer NW 6 - 7 waaien. De enige bedenking luidt dat er slecht weer op komst is in het oostelijk bekken van de Med. Dat betekent wachten in Suez tot het voorbij is. Het weer morgen in Holland: 15⁰, regen en wind. We zullen onze resterende winterkleding mee naar Holland nemen.

Op de website van het FD lees ik dat het kabinet tamelijk onopgemerkt het Fonds Economische Structuurversterking (FES) heeft afgeschaft, zeg maar het "aardgaspotje" Niet omdat er geen aardgas meer is - integendeel! - maar omdat er bezuinigd moet worden. Het aardgaspotje was altijd bedoeld om infrastructurele uitgaven te doen, zoals investeringen in wegen, bruggen en spoorlijnen. En in wetenschappelijk onderzoek, om ons land als vooraanstaande kenniseconomie in de wereld te zetten. En niet om het te "verjubelen" (de term is van oud-minister van financiën Onno Ruding), dus weg te laten vloeien in de begroting, iets waar Den Uyl altijd onterecht alleen van wordt beschuldigd. Want alle kabinetten na hem deden het ook, en erger (Marcel van Dam: “Wiegel hield het raam open en Van Agt gooide het geld naar buiten") Tot in 1993 het FES werd ingesteld door het kabinet Lubbers 3. Destijds werd de peperdure Oosterscheldedam ervan betaald, later talrijke snelwegen, de Betuwelijn en de HSL. En er werd wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en technologische topinstituten mee gefinancierd, om ons land qua kennis en innovatie concurrerend te houden. Dat zal nu niet meer lukken. "Universiteiten kunnen straks naar schatting 2000 à 3000 minder assistenten in opleiding (aio's) betalen", zegt een topambtenaar in het FD. Dat zouden de topmensen van de toekomst zijn. Ongelooflijk! Zo'n achterstand is nooit meer in te halen en zal onze economie in de toekomst aanzienlijke schade berokkenen. En denk je dat de oppositie er iets van zegt? Nee, die hadden in hun eigen programma's het FES ook al wegbezuinigd. Verjubeld. Doet immers nu geen pijn, behalve bij toekomstige generaties.

Als tegen vijf uur de temperatuur begint te zakken, gaan we aan de slag om de bimini en de buiskap weg te halen. Er is nauwelijks wind meer. Het gaat vlot, ruim voor donker zijn we klaar. Sloten op de bakskisten gezet. De Duitsers zijn er nog. Vanavond nog een keer samen uit eten. Vannacht om drie uur zal de wekker aflopen. Terug naar boven

Zondag 09-10-2011

Om drie  uur op. De gebruikelijke routine van douchen, rest water in de laatste tank weg laten lopen, laatste zaken inpakken, afsluiters dicht, walstroom eraf (de zonnepanelen moeten de accu's op peil houden, alle electragebruikers uit behalve de bilge-pomp), enzovoorts - we kunnen het dromen. Boot wat dichter bij de wal om de koffers over de preekstoel te tillen. Boot weer terug, fikse sprong op de steiger maken. Ondertussen galmen uit alle richtingen de oproepen voor het ochtendgebed. Met een temperatuur van 26° voelt het aangenaam fris. We zeulen de koffers naar de poort (we hebben nogal wat boeken mee terug) daar treffen we een brutale taxichauffeur. Voor de rit naar naar het vliegveld vraagt hij ruim het dubbele van het gebruikelijke tarief: EP 150 (20 euro) Na wat verontwaardigd geblaas van mij worden we het eens op EP 100. Bij de vertrekhal voor binnenlandse vluchten geef ik hem een biljet van EP 200. Hij steekt het in zak en doet alsof ik EP 100 gaf. Nu word ik echt kwaad. Hij lacht me faliekant uit maar geeft toch EP 100 terug.

De Egypt Air-vlucht vertrekt precies op tijd. Voor de start klinkt door de cabine het temerig geluid van een gebed in klassiek arabisch, vaste gewoonte bij deze luchtvaartmaatschappij. De vroomheid druipt eraf. Drie kwartier later zijn we al boven Caìro. Het vliegtuig neemt een ruime bocht over de stad en de Nijl. Heel even hebben we piramides in beeld. Oude verweerde piramides die we niet kennen. In Caìro hebben we twee uur voor de connecting flight. Een bus rijdt ons naar de Airbus 321, ook van Egypt Air. Het toestel is vrijwel vol (185 stoelen). Als we drie kwartier in de brandende zon hebben zitten wachte, roept men om dat het nog eens één uur en vijf minuten zal duren, "due to strikes by Greek air-traffic controllers" Gefoeter alom, "Kutgrieken!", er zitten veel Nederlanders aan boord. Ik voel zelf ook woede. Eigenlijk snap ik die verkeersleiders niet, de mensen worden alleen maar kwaad en anti in plaats van dat er begrip komt voor hun problemen. Donder ze de euro uit, laat ze failliet gaan, dat soort reacties. We sturen een SMS naar het thuisfront dat we zeker twee uur later zullen aankomen. Na een uur begint het knap heet aan boord te worden, de airco kan het niet aan.

Inderdaad vertrekken we pas tegen twaalf uur. Het toestel trekt steil op en vliegt naar het noorden over de vruchtbare Nijldelta. Alom groen en geelkleurige akkers, vanuit de lucht verdeeld in een patroon van percelen zoals we dat ook in Nederland kennen, doorsneden met kronkelende armen van de Nijl en kaarsrechte bevloeiingskanalen. In alle richtingen liggen dorpen en stadjes verspreid, slechts op enkele kilometers van elkaar. Een dichtbevolkt gebied. Tot op enkele honderden meters hoogte hangt een vuilbruin waas van zand. Al gauw vliegen we over de kust, bestaand uit langgestrekte en kale zandstranden. Daarna het eindeloze lichtblauw van de zee met een enkel schip of boorinstallatie.

Na een dik uur is het bewolkt tot op onze vlieghoogte, ruim 10 kilometer. Het toestel bokt en schudt wild. Turbulentie. Ineens gaat me een licht op. We zitten ruim westelijk van Cyprus en hier zag ik gisteren op de weerkaartjes een forse depressie met een trog erin. Lelijk weer. Ik snap ook iets anders, de piloot mijdt het Griekse luchtruim en vliegt straks oostelijk over het westen van Turkije naar Bulgarije en vervolgens over de Balkan. Dankzij de aktievoerende Griekse verkeersleiders zitten we nu in rotweer en dat duurt wel een uur, voor we eruit vliegen.

De rest van de vlucht is niet spectaculair. Het is eigenlijk steeds bewolkt. Om toen voor vijf landen we op een miezerig en grijs Schiphol. We doen snel wat boodschappen en genieten de traditionele Hema-rookworst. Schoonzoon Michel haalt ons af. De treurig verregende snelwegen, de drassige weilanden ernaast, het zuigend kusgeluid van banden op het natte asfalt (die zegswijze was niet van mij). Half zeven thuis in Gorcum. We zetten de kachel aan en steken wat kaarsen aan voor de sfeer. Klassieke muziek op de radio terwijl we de koffers uitpakken. Zometeen gaan we - ja! - Grieks eten bij Mykonos op de Langendijk. Ja, waarom niet? Met Grieks eten is niks mis. Terug naar boven

"Brainwave"', lichtkunstwerk van Jan van Munster in de Duveltjesgracht. Op de achtergrond het voormalige Gorcumse Tolhuis

Maandag 10-10-2011

Bij het vallen van de duisternis breng ik gisteravond ons autootje naar de parkeerplaats op Buiten de Waterpoort. Het waait hard uit het zuidwesten, De gure wind komt aanbulderen over de rivier en schudt wild aan de takken van de kastanjebomen. De boomkruinen kreunen en ruisen in de machtige wind. Over het klinkerpaadje loop ik terug langs de Duveltjesgracht. Vreemde gewaarwording om dit loopje weer te maken. In het donkere water van de gracht glinstert het groene neonlicht van het kunstwerk "Brainwave", in 2005 gemaakt door de Gorcumse lichtkunstenaar Jan van Munster (foto hierboven, Van Munster nam in overigens in 1992 deel aan de kunstmanifestatie BRAIN/Internal Affairs in het oude gebouw van het Beatrixziekenhuis) Op de achtergrond staat als een donkergrijze rots de sombere kolos van het vroegere Tolhuis. Met opgetrokken  schouders en de kraag omhoog rep ik me snel naar de luwte van de binnenstad.

Een halfuurtje later lopen we naar Grieks Restaurant "Mykonos" op de Langendijk. In de serre met het mooie uitzicht over de Havendijk aan de overkant eten we een selectie van kleine hapjes met een halve liter retsina erbij. Op de terugweg over 't Eind zien we onze buren en vrienden Wiger & Arina in hun voorkamer naar TV zitten kijken. Zullen we even dag zeggen? Vooruit, ze hebben ons trouwens al gezien. Tja, het werd geen kort bezoek maar wel héél vrolijk en gezellig. Natuurlijk verkennen we de optie dat ze komend voorjaar met ons meevaren van Hurghada naar Cyprus. Nog niet zo eenvoudig, omdat er vanzelfsprekend geen garanties zijn dat weer en wind meewerken. Niettemin, we gaan het eens verder uitwerken.

De eerste nacht in het inmiddels vertrouwde appartement. Wat duurt het 's ochtends lang voor het licht wordt! Merkwaardig voorval: als ik een foto wil maken van de Lingehaven, waar gewerkt wordt aan een nieuw stukje steiger vlak onder ons huis, heeft het schermpje van mijn nieuwe camera opeens geen beeld meer. Precies hetzelfde euvel als bij het vorige toestel. Alleen gebeurde dat na ruim vier jaar en niet na anderhalve maand. We ontbijten laat, nog ietwat brak van gisteravond. Op ons elf-en-dertigst ruimen we de koffers verder leeg en even kalm-aan plaats ik alle meegenomen boeken in de kasten. Klassieke radio ruist door de kamer. We zoeken vergeefs naar de aankoopnota van Ans' kapotte Cooler E-reader. Uiterst vervelend en eigenlijk onbegrijpelijk. Gelukkig vinden we wel de bon van de nieuwe camera. Daarna doen we boodschappen op Oost. Ik maak een loopje door de binnenstad en bezoek twee boekhandels. De gevolgen: drie dikke boeken, waaronder "Alle gedichten" van Jorge Luis Borges, in de vertaling van Barber van de Pol en Maarten Steenmeijer (De Bezige Bij, 2011). Onmogelijk zoiets te laten liggen.

's Middags hebben we een afrondende bespreking bij Bakker Zonwering over het plan voor een schuifpui voor onze loggia en zonneschermen voor de ramen aan de oostkant, waarvoor we inmiddels een vergunning voor hebben van de Gemeente Gorinchem. Nu is Ans naar haar moeder in het verzorgingshuis. Vanavond gaan we eten bij Tessa & Jeffrey. Ach, je bent zo weer gewend hier, alsof je niet weg geweest bent. Zo lang was het trouwens niet, maar zes weken. Uit Egypte komen berichten over botsingen tussen Koptische christenen en de veiligheidspolitie. Gisteren vielen er liefst 19 doden in Caïro. Vandaag waren er nieuwe demonstraties. De Kopten vormen ongeveer 10% van de Egyptische bevolking. Terug naar boven

Voor ons appartement herstelt men een verrot stukje steiger

Dinsdag 11-10-2011

De werklieden die gisteren voor ons huis bezig waren met een nieuw stukje steiger, herstelden een gedeelte dat verrot was (foto hierboven). Bij Tessa & Jeffrey lekker gegeten. Jeff kookt graag; gisteravond maakte hij iets klaar dat volgens hem "Orre Arre" heet, een lekkere Indische groenteschotel die hij bij kip serveert. Later ontdek ik op Smulweb dat het "Ore Are" heet. Als we weer thuis zijn, krijgt Ans een ingeving. Even later komt ze triomfantelijk met de kassabon van haar defecte Cooler E-reader tevoorschijn. Waar vandaan? Uit haar nachtkastje. Enfin, nu kunnen we deze week bij Dixons een beroep doen op garantie, net als voor mijn camera met kapot beeldscherm.

Vanmorgen vroeg ga ik eens aan de gang om uit te zoeken hoe ik mijn laptop op de audio-installatie zou kunnen aansluiten. Geleidelijk vind ik uit dat zulks door middel van een HDMI-audio converter zou moeten kunnen. Daarna download ik Spotify en BearShare, programma's waarmee je gratis muziek van het Internet kunt ophalen, die ik over de audio-installatie zou willen afspelen. Ronduit enthousiast ben ik over Grooveshark, een website om online muziek af te spelen. Een paar jaar geleden tipte mijn oudste zoon Rommert me die site al eens, maar ik vergat hem weer. In dit opzicht ben ik een late adapter.

Na het ontbijt gaat Ans naar de Weverstraat om op kleinkind Liam te passen, terwijl moeder Kate met de kleine Caelan naar de dokter gaat. Hij heeft een ontstoken oog. Ans wordt vanaf de dag dat we weer terug zijn weer helemaal in beslag genomen door het familiegebeuren. Zo hecht zijn de banden aan mijn kant niet. Ik verdiep me in een uitvoerig schrijven van ons pensioenfonds. Over een halfjaar gaat immers mijn ouderdomspensioen in (en mijn AOW). Het is nu de tijd om een paar gewichtige beslissingen te nemen, zoals de inruil van een deel van dat pensioen voor een partnerpensioen voor Ans. Dat is nodig om haar een goed inkomen te geven in het geval ik na mijn 65e kom te overlijden. Dat is goed mogelijk, je moet daar reeël in zijn. Dan is er nog een andere optie. Ans is drie jaar jonger dan ik, dus haar ouderdomspensioen gaat pas in 2015 in. In die tussenliggende drie jaar is ons gezamenlijk inkomen een stuk lager. Dat kan je compenseren door een zogenaamde hoog/laag constructie, waarbij ik in die periode van drie jaar een hoger pensioen krijg en erna een wat lager. Over de hele tijd, dus voor en na 2015, hebben we dan vrijwel hetzelfde inkomen. Het zijn heldere keuzen en als ik met de invulformulieren klaar ben, voel ik me er wel tevreden over.

Ik loop om half twaalf de binnenstad in. Het is een grijze dag maar met 17 graden niet echt koud. Ik ga naar de zaak van Qizip Computers in de Westwagenstraat. Die mensen zijn altijd heel behulpzaam. Ook nu, als ik uitleg wat ik wil. Een HDMI-audio converter is duur en helemaal niet nodig. Met een aansluitkabel met aan één kant een simpele 3,5 mm stereo-plug (als bij een koptelefoon) en aan de andere kant 2 tulpstekkertjes is het opgelost. De stereo-plug gaat in de koptelefoonconnector van de laptop en de beide tulpstekkertjes op een vrije positie van je audio-versterker. Vol verwachting loop ik terug naar huis en sluit de zaak aan. Het resultaat is fantastisch! Prima geluidskwaliteit en fraai stereo klinken uit de speakerboxen op mijn studeerkamer. Het meest bijzondere is dat je op internet toegang hebt tot een onoverzienbare hoeveelheid muziek van alle genres. Een eigen CD-collectie is in feite niet meer nodig! Waarschijnlijk weet iedereen dat al vele jaren, maar ik zei al: in dit geval ben ik een late adapter. Even later stel ik op Grooveshark mijn eerste speellijsten samen, eentje met tal van minder bekende, vroege nummers van Bob Dylan en eentje met orgelmuziek van Bach. En dat allemaal gratis en voor niks.

Nu het blijkt te werken ben ik niet meer te houden. De aansluitkabel moet natuurlijk ordentelijk weggewerkt worden. Daartoe haal ik bij de Praxis een stuk kabelgoot en bij Qizip een verlengsnoer. Daar koop ik ook een tweede aansluitkabeltje voor de audio-installatie in de woonkamer. Daar kan ik mooi het Packard Bell notebookcomputertje mee aansluiten. Een paar uurtjes werk en alle werkt. In de woonkamer en in de studeerkamer onbeperkt gratis muziek van internet! Zoiets maakt voor een dag het leven zinvol en verdrijft muizenissen, hersenspinsels en troebele gedachten uit een vertwijfelde geest. Terug naar boven

Mooi motorscheepje in de zuidelijke kom van de Lingehaven

Woensdag 12-10-2011

Grijze dag, miezerregen in de ochtenduren. Nog steeds bezig met taken en taakjes: bijwerken van administratief-financiële rompslomp, herschikkingen in de bibliotheek zodat er meer boeken in passen, boodschapjes in de stad. In de haven liggen weinig boten meer. Een mooi scheepje genaamd l'Heritage dat misschien vroeger een tankscheepje was, gezien de Shell-reclame en het bordje "Verboden te roken" bij de stuurhut. Niet van Franse herkomst, derhalve. Er is niemand aan boord (foto hierboven). In de andere havenkom, voorbij het passantengebouwtje, ligt een zeiljacht met de intrigerende naam Dappere Daphne (foto hier) Wie is of was deze Daphne? Het model kan ik niet direct thuisbrengen, het lijkt van staal gemaakt, misschien zelfgebouwd. Zeilen, schoten en vallen en de buiskap zijn eraf gehaald, misschien ligt het hier voor de winter. Op de kont staat in elk geval "Gorinchem" als thuishaven.

Bezig wat te grasduinen in de bundels van de dichter Jozef Eijckmans, die in Gorcum geboren werd. Een paar keer schreef ik over hem, onder andere hier. Ik weet niet meer of ik al eerder vertelde over het plan van enige Gorcummers, onder wie Rijk van Kooij van Antiquariaat Gorinchem, om een Poëzieroute door de stad te maken. Een dichterlijk pendant van de al bestaande Culturele Route. Voldoende dichters hadden enigerlei relatie met het stadje zoals de beide zusters Ida & Truus Gerhardt, om een route samen te stellen die vanaf het station begint en eindigt bij restaurant "Metropole" Het pad zal door de stad slingeren langs een dertigtal gedichten van oud Gorcummers of die over Gorcum gaan. Eind 2012 moet het klaar zijn. Een mooi initiatief! Omdat de route over de loopbrug langs ons appartement loopt, heb ik Rijk een maand of wat geleden voorgesteld om bij ons op de muur een gedicht of een gedichtfragment van Eijckmans te plaatsen. Dat viel bij de werkgroep die het organiseert in goede aarde, dus nu ben ik aan het zoeken naar iets dat geschikt is. Let wel: het is nog allemaal een plan, er moet van alles geregeld worden met de gemeente, er moeten sponsors komen en natuurlijk moeten wijzelf ook nog toestemming krijgen van de Vereniging Van Eigenaren van ons pand.

Voortreffelijk middagdutje gedaan. Ans met Barbara en haar dochters naar de Gorcumse kermis op de Groenmarkt. Want vandaag, voor schoolkinderen immers de vrije woensdagmiddag, kosten alle atracties maar een euro per keer. Een kermis die overigens aardig verwatert door alle regen; maar de komende dagen worden droger. Na het dutje heb ik urenlang gezocht in het werk van Eijckmans. Niet gemakkelijk, want hij is een dichter van compacte, lastige gedichten. Toch vond ik iets, een fragment uit een ongebundeld gedicht uit de jaren '70. Eind van de middag, als de miezer overgaat in plensregen, loop ik bij Rijk in de winkel binnen voor een kop thee en om hem mijn inzending te brengen. Die bevalt hem wel, hij zal hem aan de andere leden van de werkgroep voorleggen. Ik houd het dus nog even voor me. Terug naar boven

Ans lapt de ramen van de studeerkamer

Donderdag 13-10-2011

Vanmorgen rijst de zon, wat aarzelend na al die dagen regen, op achter uiteendrijvende wolkenflarden. Het kon wel eens een mooie dag worden. Ik zie dat het in Hurghada N 5 waait en in Gubal Strait N 6. Na het ontbijt een volgend klusje. Nu de winter nadert wil ik onze CV-installatie eens controleren. De installatie is hooguit twee jaar oud. Indachtig het adagium RTFM ("Read The Fucking Manual") zoek ik naar de handleiding in de daarvoor bestemde keukenlade. Daar vind ik alleen de gebruiksaanwijzing van de vorige ketel. Geen nood, op de website van Nefit is de goede handleiding snel gevonden. Ik print hem uit en ga aan de slag. Na een halfuur kan ik concluderen dat alle in orde is. Laat de winter nu maar komen.

Halverwege de ochtend staat de zon in de ramen. Toevallig komt Jaap Bakker van Bakker Zonwering juist langs om alles nog eens goed op te meten. Ik vraag of ze in de loggia bij het plaatsen van de schuifpui ook een dubbel stopcontact willen aanleggen. Dan kunnen we er verlichting plaatsen. Geen probleem, zegt hij. Het mooie weer inspireert Ans om de talrijke spinnen en hun webben van de loggia te verwijderen en de ramen te gaan lappen (foto hierboven).

Ik maak een fikse wandeling van anderhalf uur over de stadswallen rond de binnenstad. Op de Altenawal vordert het appartementencomplex, dat men bouwt op het 7e bastion, de plaats waar tot voor een aantal maanden nog het vroegere verpleeghuis 't Nieuwe Gasthuis stond, gestaag. Als de bouw eenmaal "uit de grond" is, gaat het snel (foto hier) Aan de andere kant van de wal het schitterende uitzicht, dat de bewoners straks zullen hebben, over de Merwede in de richting van Woudrichem. Links ervan zie je nét de puntjes van de torens van Slot Loevestein boven de begroeing uitsteken. het is stil op de wal. Aan de andere kant van de stad zit een groepje haveloze mannen bier te drinken onder de kastanjebomen op een bastion. Allen hebben een vals kijkende hond bij zich. Ik loop er snel langs maar ze zeggen vriendelijk goedendag. Verderop vind ik bij de Melkheul de uitmonding van het binnengrachtje, het verlengde van de Schuttersgracht, dat ik jongstleden juli niet kon vinden (verslag hier). 

Inderdaad loopt de voormalige westelijke gracht van de middeleeuwse binnenstad vanaf het vroegere politiebureau onder de Smakheul en de Westwagenstraat in een duiker door, slaat onder het Melkpad bij Restaurant "Metropole" linksaf en aan het eind van de Melkheul komt het watertje bij de schotbalkenloods van de coupure naast de voormalige Kanselpoort weer boven de grond. Daar is een afsluitbare doorlaat door de wal naar het open water bij de Grote Merwedesluis en de Korte Brug (zie foto hierboven). Tot in de 16e eeuw lag het watertje buiten de stadswal en had een open verbinding met de Schelluinse Vliet.

Je kunt dat goed zien op het bovenstaande fragment van de kaart die Jacob van Deventer omstreeks 1558 van de laat-middeleeuwse stad maakte. Vanaf de stadsgracht (tegenwoordig dus Schuttersgracht) loopt het watertje pal naar het westen en mondt bij een vroeger Leprozenkamp uit in de Schelluinse Vliet. (Het Kanaal van Steenenhoek was er uiteraard nog lang niet) In die tijd stond op die plek een molen, zoals je ziet. Daarna kwam het grachtje binnen de nieuwe wallen te liggen en was zowel in gebruik als "riool, spuigat, binnenhaven en zoals uit de archiefstukken blijkt, ook als drinkwatervoorziening en als zwemgelegenheid", lees ik op een website van de gemeente. Dat was in het begin van de vorige eeuw nog zo, zoals je kunt zien op de bovenstaande zwart/wit foto uit 1910. Pas in 1930 werd het gedempt, op een doorvoerbuis na. Het is stil op het plekje bij het spuisluisje door de stadswal. Op een hoogwerker verrichten twee schilders werk aan het appartementengebouw.  "U mag wel even door het hek om een foto te maken", zeggen ze als ze zien dat ik mijn camera door het gaas van het hek richt. Het hoeft niet. (Overigens fotografeer ik op goed geluk, sinds het beeldscherm uitviel) Ik zie dat het resterende stuk gracht, dat achter de parkeergarage Kweeklust naar de plaats van de vroegere Arkelpoort leidt, hier via een buis afwatert. Daar is nu de coupure van het Paardenwater. Ik keer door de stad terug naar huis, tevreden dat ik de loop van het eeuwenoude watertje door de stad nu ken. Eigenlijk is die tevredenheid moeilijk te duiden. Is het: het zien van oude structuren door de nieuwe heen? Wat maakt het per slot uit? Dat weet ik niet. "We are satisfied that the earth is round", las ik ooit ergens. Dat gevoel bedoel ik, dat is net zoiets. Terug naar boven

Altenawal. Een heldere en frisse avond, het licht sterft langzaam weg

Vrijdag 14-10-2011

Van de week belde mijn broertje Wiebe verheugd op, hij had goed nieuws te vertellen. Hij was namelijk voor de tweede keer grootvader geworden. De nieuwe telg is een jongen, de tweede zoon van Wiebe's oudste zoon Martijn en hij heet Jelle. Naar mijn vader vernoemd, dus. Zijn eerste kleinzoon is van 2008 en heet Lucas Ronald. Grappig, er is dus weer een Jelle Zijlstra in de wereld. Wat zou onze vader trots geweest zijn! Had hij nog geleefd, dan was hij nu 91 geweest. Helaas, hij stierf 46 jaar geleden door een auto-ongeluk, langer geleden dan hij geleefd heeft (44 jaar).

Een koude avond en een koude nacht. Bijna met vorst. De hemel is helder en fris, het licht sterft langzaam weg. Zie foto hiernaast. Vandaag een mooie, zonnige herfstdag met nauwelijks wind. We gaan samen naar het filiaal van Dixons in het Piazza Center aan de Banneweg, gewapend met onze aankoopbonnen. In het geval van de Cooler e-reader van Ans is het de employee achter de toonbank snel duidelijk; het toestel is kapot zonder dat Ans er iets aan kon doen. Dus valt het onder de garantiebepalingen, ze sturen het op, we zullen er nog van horen. Maar het geval van mijn cameraatje is duidelijk mijn eigen schuld, zegt de jongen van Dixons, ik droeg het zonder beschermhoesje in mijn broekzak en daardoor is het LCD-scherm stuk gegaan. Oh. Maar ik heb geluk, hetzelfde toestelletje is in de aanbieding, beduidend goedkoper dan anderhalve maand geleden. En voor een schappelijk prijsje heeft hij er ook een klein beschermend tasje voor. Aldus geregeld.

We doen onze boodschappen bij de Jumbo supermarkt in het Piazza Center. Bij de gerenommeerde Vishandel Van Lopik - wat hebben ze daar een hoop lekkernijen! - eten we kibbeling en zien opeens Pieter, mijn opvolger in de Rivas Zorggroep (alweer twaalf jaar geleden), langslopen, genietend van het zonnetje. We roepen hem aan. Blij weerzien, we zagen elkaar lange tijd niet, en uiteraard de afspraak daar snel iets weer aan te doen. Vooral eindelijk weer eens een vergadering van de illustere Watersportvereniging Deil, waar behalve Pieter en ik ook onze zeilvriend Erik de Haan deel van uitmaakt. Het is één van de allerlaatste fenomenen uit het roemrijk Deils verleden, waarvan het meeste tekoor ging, maar alleen die vereniging nog over is. Erik zal over een dag of tien uit zijn Franse domicilie terugkeren en ik neem op me om dan een bijeenkomst te arrangeren.

Een slaperige middag. Buiten slenteren mensen over de sluis in de zon, alsof het weer zomer is. Na mijn middagtukje sleutel ik wat aan materiaal voor het boek dat ik wil schrijven en luister ondertussen via de computer en de audio-installatie naar een mooi stuk voor strijkkwartet op de Plaatpaal van Radio 4: "Landscapes" van de Zwitsers/Amerikaanse componist Ernest Bloch, uitgevoerd door het Galatea Strijkkwartet. Een onbekend stuk voor mij. Opnieuw prijs ik de techniek die het met de inzet van een aansluitkabeltje van 20 euro mogelijk maakte om gratis en wanneer je het maar wilt, de mooiste muziek over je muziekinstallatie thuis af te spelen.

Om half vier - Ans is naar haar moeder -  loop ik naar ons autootje op Buiten de Waterpoort. Rijd naar Inge in Wijnhuis Heukelum. Proef in aangename ambiance aldaar van twee flessen Vacqueras. De een uit 2008 en de ander uit 2009, maar van verschillende producenten. Groot verschil. Maar wie interesseert dat die er niet bij was? Kom gewoon eens langs op vrijdag- of zaterdagmiddag, je bent welkom als je van wijn houdt. Vanavond serveert Ans trouwens iets boeiends: bloedworst met goudreinet en rode kool. Zoals je dat vroeger in de jaren vijftig thuis kreeg. Maar eigenlijk zit ze vol van stuitende verhalen over de schromelijk tekortschietende zorg voor haar moeder in het Rivas Verzorgingshuis Sint Clara. Nu heb ik geen zin meer om die te vertellen, maar het is werkelijk treurig. Staat ons dat later ook te wachten? Terug naar boven

Het pontje uit Woudrichem legt aan op Buiten de Waterpoort

Zaterdag 15-10-2011

Ans is vanmorgen naar haar moeder in het verzorgingshuis om te controleren of er iets aan haar wondproblemen gedaan is. Wat er is er aan de hand: ze heeft al weken last van vervelende wonden op niet nader te noemen plaatsen. Herhaaldelijk heeft ze er aandacht voor gevraagd, maar er gebeurt niets en de wonden worden erger. Dat is overigens maar één van de problemen. Er blijkt een verontrustend gebrek aan afstemming en deskundigheid bij het verzorgend personeel uit. Gisteravond is Ans boos geworden. We zullen het doorgeven, was de obligate reactie.

Ik neem vanmorgen het pontje naar Woudrichem, om bij het delicatessenwinkeltje In 't Herdt op de Hoogstraat een van de overheerlijke stokbroden te halen, die ze daar verkopen. Ze zijn afkomstig van Bakkertje Deeg in Heusden. Geen afbakbrood maar elke nacht vers gebakken desembrood, op de oorspronkelijke, Franse manier. Daar heb ik een tochtje met de pont over de rivier wel voor over. Het is alweer een pittig frisse, zonnige herfstdag. Op het water staat een koude zuidoostenwind, ik blijf in de kajuit. Een dikke, jonge vrouw met lang haar voert een gesprek met de conducteur. "Zo gek", zegt ze, "er zit lucht in de buizen van onze CV en dat rammelt. Maar als het volle maan is, zoals nu, dan is dat gerammel veel harder dan anders. Snap jij dat nou?" De man mompelt een ontkenning. "Ja", gaat de vrouw verder, "en ze zeggen dat we een heel strenge winter gaan krijgen" Ik veronderstel dat ze bang is dat haar CV zal uitvallen. Aan de kade in Woudrichem wacht het pontje even tot ik terug ben. Zo kost het me maar een halfuur. Om kwart voor elf leggen we weer op Buiten de Waterpoort aan (foto hierboven).

Het is altijd goed voor het historisch bewustzijn om foto's van vroeger en nu naast elkaar te plaatsen. Zo ook bijvoorbeeld van de Melkheul, waar in vroeger eeuwen een aftakking van de middeleeuwse stadsgracht van Gorcum naar de Schelluinse Vliet voerde. Eergisteren plaatste ik een foto uit 1910, waarop je dat watertje nog ziet. Het werd in 1930 gedempt en nu vormt onder de straat een duiker de verbinding. Hieronder nog eens de foto uit 1910, maar nu wat groter, en daarnaast een van de huidige situatie. Niet helemaal van dezelfde plek, de standplaats van de recente foto is meer naar rechts dan op die van 1910, want anders belemmert het later gebouwde electra-huisje met het scherpe dak het zicht. Het hekje langs de sluiskolk is er nog! Zie helemaal linksonder op de 1910-foto het gietijzeren hekwerk bij het spuisluisje, dat is niet aan dezelfde kant als op de recente foto. Op de eerste zie je het zuidelijk hekje (met het sluiskolkje nét niet zichtbaar), op de rechter valt dat hekje net weg maar zie je wel de sluiskolk en het noordelijke hekje.

Er is na honderd jaar weinig meer hetzelfde. Links is een groot appartementencomplex gebouwd. Rechts is de rooilijn nog intact. Als je de toren van de Grote Kerk als oriëntatiepunt neemt, dan staan het hoekpand eronder en de twee panden rechts ervan er nog wel, maar verder is alles anders. Tja, in de eerste helft van de vorige eeuw was Gorcum sterk in verval en had een straatarme bevolking. De binnenstad verkrotte, geld voor restauratie was er niet en heel veel historische panden moesten wegens bouwvalligheid worden gesloopt. In de sluiskolk zie je de duiker uitkomen die onder de Melkheul door voor de verbinding zorgt met de Schuttersgracht. Halverwege aan de linkerkant is de pijp die de verbinding vormt met het watertje dat achter parkeergarage Kweeklust langs loopt naar de coupure van het Paardenwater (op de plek waar het haventje van de Gorcumse Hengelsportvereniging zit) Oude structuren die door de huidige heen lopen, nog zichtbaar voor wie het weet.

Ach, de beide jongetjes op de voorgrond van die oude foto, toen misschien tien jaar oud. Kan je ze met een uitvergroting dichterbij halen? Misschien waren ze op die dag gelukkig. Nu zijn ze allang dood. Hun kinderen - als ze die hebben gekregen - waarschijnlijk ook. Mogelijk zijn er kleinkinderen die nog altijd in Gorcum wonen. Steeds weer het wereldraadsel. Waarom kan niet alles gewoon hetzelfde blijven als het was op de dag dat je gelukkig was? Ik herinner me dat ik daar als kind al niets van begreep. Het komt door de Tweede Wet van de Thermodynamica, is het antwoord van de fysici. Die vreemde wet bepaalt dat de entropie, dat is de mate van wanorde, in het universum alleen maar kan toenemen. Het is een van de elementen in mijn werkprogramma van vijf raadselachtige zaken. Entropie geeft de tijd een richting. Één richting op, zonder stilstand en zeker zonder kans op terugkeer. Alles dat achter ons ligt is voorgoed verloren. Niemand heeft daarom gevraagd, niemand heeft de kans gehad om te kiezen en te zeggen: ik wil het anders, en niemand kan er zich aan onttrekken. Daarom gaan we dood en alle kinderen en kleinkinderen gaan ook dood en die zij op hun beurt krijgen ook. "Denn es gehet dem Menschen wie dem Vieh; wie dies stirbt, so stirbt er auch;" (uit: "Vier Ernste Lieder" opus 121, Johannes Brahms, op tekst van het Bijbelboek Prediker) Wie of wat, welke instantie of wat dan ook, heeft deze ongerijmdheid bedacht? Je kunt er alles op inzetten, alle resultaten en verklaringen en theorieën van de wetenschap tot en met ditzelfde moment en toch is er nul komma niets daarvan verklaard.

Even koffie gedronken bij Joke in het Antiquariaat Gorinchem. Voor Rijk breng ik haar een exemplaar - ik had er nog drie -  van de "Encyclopedie van het AHHA-effect", de mooie catalogus van de Kunstmanifestatie BRAIN/Internal Affairs in 1992 in mijn oude ziekenhuis. Gemaakt door Waling Boers. Er is nog steeds vraag naar. Over de zonovergoten haven loop ik terug. Ans is al thuis. Het verzorgingshuis is inderdaad begonnen de wonden van haar moeder te behandelen. Vanmiddag gaat ze met de kleinkinderen naar de kermis en ik ga nog even langs in Wijnhuis Heukelum. Terug naar boven

Gorcum 1935. Soldaten oefenen met het vestinggeschut op de Soldatenwal (tegenwoordig Dalemwal) Op de achtergrond is de korenmolen 'De Hoop' te zien, met rechts ervan het kruitmagazijn en het spitsje van het Dalempoortje

Zondag 16-10-2011

Genoten van het illustere gezelschap dat zich aan de proeftafel van Wijnhuis Heukelum verzamelde, gisteren aan het eind van de middag. Vele bezoekers ken ik onderhand al jaren en het is altijd een hartelijk weerzien. Iedereen is ontspannen, het is weekend en niets hoeft dan wat onverplichtende, vrolijke kout en het proeven van een goed glas wijn. Daarom hier een foto. Later thuis genieten we van de vissoep (kabeljauw, garnalen, kurkuma, peper, dragon) die Ans gemaakt heeft en waar het verse Franse stokbrood uit Woudrichem goed bij past. We zitten op ons gemak er samen lang van te genieten.

Vandaag, zondag, weer een zonovergoten herfstdag. Een blauwe hemel welft zich zonder één wolkje boven de bomen op de wal, die steeds meer de schakeringen van herfstkleuren aannemen. We maken een lange wandeling over de stadswallen. We beginnen op de Altenawal en lopen langs het Dalempoortje en korenmolen 'De Hoop' en steken het Dalembolwerk over naar de Dalemwal. De oude kastanjebomen kampen al jaren met een ziekte. Hun bladeren vertonen bruine, gekrulde randen, heel anders en ontijdiger dan de gebruikelijke herfstkleuren. Ik heb tevoren wat achtergronden van deze stadswal opgezocht, want toen er vroeger in Gorcum nog een garnizoen gelegerd was heette deze wal de Soldatenwal. Tot vlak voor de Tweede Wereldoorlog had het garnizoen hier een belangrijke geschutstelling, als onderdeel van de Waterlinie (zie foto hierboven) Verder op de wal kom je bij een merkwaardig sluisje (2 foto's hier)/ Eronder is via een smalle trap een nauwe tunnel door de stadswal naar beneden. Die is afgesloten met een hek. Ik maak me sterk dat dit sluisje de afwatering is van wat resteert van de vroegere oostelijke, laat-middeleeuwse stadsgracht. De tegenhanger van de Schuttersgracht aan de westkant dus. De gracht werd gevormd door de vroegere Kalkhaven, de Vissershaven en liep verder langs de stadsmuur via wat nu de Vissersdijk is, tot aan deze plek, waar het sluisje nog resteert. Ik denk dat het hele traject lang geleden gedempt werd en dat er, anders dan aan de westkant, zelfs geen ondergronds traject meer van over is.
.

Op de noordelijke zijde van het sluisje, is langs het pad een merkwaardig reliëf in het bakstenen muurtje aangebracht. Een lange man buigt zich voorover en schudt een kind de hand (foto hier). Het is een kunstwerk uit 2004 van de Tilburgse kunstenares Elly Veenenturf en het beeldt de toenmalige staatssecretaris Rick van der Ploeg (Paars II) en de scholiere Prescilla de Swart uit, die elkaar een hand geven. Het werk memoreert de restauratie van de stadswallen, waarbij de eerder genoemde onderdoorgang ontdekt werd

We lopen verder, we willen nu zoeken naar de noordelijke uitmonding van de laat-middeleeuwse westelijke stadsgracht, het verlengde van de Schuttersgracht en de Melkheul dus (zie gisteren) Dat watertje loopt achter de parkeergarage Kweeklust langs en moet ook via een sluiskolk door de stadswal leiden. Achter de drijvende kantine van de Gorcumse Hengelsportvereniging vinden we het sluisje gemakkelijk. Niet lang geleden is er zelfs een nieuwe deksteen op aangebracht (2 foto's hier). We vervolgen onze tocht over de wal en komen op het 2e bastion, dat verschillende benamingen had. Volgens Catharina van Groningen (in "De Alblasserwaard", Waanders, 1992): Bolwerk Schelluinen, Bolwerk Arkel of Jan Bentisbolwerk. (Jan Bentis?!!). Hier treffen we op het bankje dezelfde langharige figuren, bierblikjes in de hand, en gemeen ogende honden, die ik er gisteren zag. Ook nu groeten ze vriendelijk en de honden houden zich koest als we passeren. Dan passeren we het sluiskolkje van de Melkheul, de plaats waar ik gisteren foto's van anno 1910 en nu vergeleek. Ik maak een foto vanaf vrijwel exact dezelfde plaats als waar de fotograaf honderdenéén jaar geleden stond; je ziet dat het electrahuisje nu lelijk in de weg staat, maar dat hetzelfde sluishekje links er nog steeds is (foto hier). Ik vond inmiddels waar de namen Melkheul en 'Melkgragt' vandaan komen: langs de kade van het watertje leverden de boeren uit de Alblasserwaard dagelijks hun melk aan de stad af. Dat ligt wel voor de hand.

Langs de coupure waar vroeger de Cansepoort stond, komen we op de wal langs de Merwedehaven. wat is het toch jammer dat alle Gorcumse stadspoorten, op één na, gesloopt werden! De Waterpoort (in 1893, voor het toenemende verkeer), de Cansepoort of Kanselpoort (in 1818, voor de aanleg van het Steenenhoek-kanaal), de Laag-Arkelpoort (in 1857), de Hoog-Arkelpoort of Goddenpoort (in 1629), de Hoofdpoort (aan de Kriekenmarkt, in 1592) en de Burgpoort (in 1573, toen de vesting naar het oosten werd uitgebouwd). Maar er waren nog veel meer poorten, niemand weet precies hoeveel, in het middeleeuwse Gorcum. Alleen het Dalempoortje bleef bewaard. Vanaf de stadwal kijken we verlangend naar een aantal mooie zeiljachten bij W.V. De Merwede. Wat duurt het nog lang voor we weer kunnen varen! Niet ver van de plaats van het voormalige Tolhuis zien we een merkwaardig keldertje onder aan de binnenkant van de wal (foto hier). De deur is stevig afgesloten. Als ik het later opzoek, blijkt dat het een kruitmagazijn was.

Lome middag. Wind in Hurghada: NW 4 - 5, in Gubal Strait NW 5 - 6. Hier is het volledig windstil. Op de 3e Waterkering hangt de vlag van de Lingehaven roerloos aan zijn paal naar beneden. Buiten over de loopbrug langs ons huis en over de sluis kuieren op hun zondagse gemak groepen Gorcummers en dagjesmensen langs. Aantal uren op mijn werkkamer goed bezig met uitzoeken van materiaal voor het boek dat ik zou willen schrijven (en waarover ik verder geen mededelingen zal doen). Terug naar boven

De lokatie van de foto uit 1935 van het vestinggeschut (verslag van gisteren) De kanonnen stonden rechts, waar nu lage bebouwing is

Maandag 17-10-2011

Een grijze maandagochtend. Lichte nevel hangt over de stadswal als ik naar de Soldatenwal loop, de plaats waar iemand in 1935 de foto maakte van soldaten die oefenen met het vestinggeschut (zie verslag van gisteren). Op die foto lijkt het ook nevelig. Ik wil proberen een foto vanaf dezelfde plek te maken, maar het valt nog niet mee om de precieze locatie te vinden. Korenmolen 'De Hoop' staat weliswaar nog steeds prominent in beeld en geeft een goed oriëntatiepunt, maar het spitsje van het Dalempoortje gaat schuil achter de platanen die er sinds 75 jaar geleden tot forse wasdom gekomen zijn. Je ziet erbovenuit wel de bouwkranen van het appartementencomplex, dat op het 7e bastion in aanbouw is. Meteen rechts daarvan gaat het Dalempoortje schuil. Bovendien zijn er na 1935 platte gebouwen op het bolwerk neergezet, die nu gebruikt worden door oefenende musici en orkesten. Dat allemaal in aanmerking genomen, geloof ik dat bovenstaande foto vrij redelijk vanaf dezelfde plaats genomen is. Je ziet voorlangs de molen ook de Dalemsedijk lopen, als op de oude foto. De fotograaf stond meer naar rechts, maar dat kan nu niet meer door de gebouwen. Daar stonden de kanonnen achter de verhoging, waar nu het wandelpad op loopt, precies waar de bebouwing nu is. Om het vergelijken gemakkelijker te maken, heb ik de foto - wat kunstmatig ouder gemaakt - ook onder die uit 1935 geplaatst in het verslag van gisteren.

Bizar bericht vanmorgen: Duitse zeiler mogelijk opgegeten door kannibalen. Het gaat om Stefan Ramin (40) en zijn vrouw Heike Dorsch (37) en hun gruwelijke verhaal speelde zich af op het eiland Nuku Hiva in Frans-Polynesië. Het is het grootste eiland van de Markiezeneilanden, het is twee keer zo groot als Texel, en kent inderdaad een historie van kannibalisme. Maar dat zou al lange tijd niet meer zijn voorgekomen. De zeilerswebsite Noonsite heeft het bericht nog niet. Het stel zou in een aluminium Easton 46-voet catamaran met de naam Baju zeilen en een website hebben (Baju-sailing), maar die is niet (meer) te vinden. In september ankerden ze in een mooie baai van het eiland. Ramin ging met een lokale jager, genaamd Henri Haiti, op geitenjacht (?). Die kwam alleen terug en zei dat er een ongeluk gebeurd was, waarop Heike met hem mee ging om haar vriend te zoeken. Onderweg werd ze door de gids aan een boom gebonden en verkracht. Ze wist zich later los te maken en hulp te zoeken. De gids is spoorloos. Volgens Bild "fand die Polizei menschliche Knochen, Zähne und Kleiderreste an einer frischen Feuerstelle. (....) Der verdächtige Jäger zerstückelte nach Überzeugung der Ermittler sein Opfer, verspeiste Teile – und verbrannte den Rest des Körpers zusammen mit Tierkadavern". DNA-onderzoek moet uitwijzen of het inderdaad om de resten van Ramin ging. Weer ligt er een zeilersdroom in duigen.

Na de middag breekt de zon door. Ans gaat bij haar moeder langs en ik heb nu geen enkel excuus meer over om niet metterdaad aan mijn voorgenomen boek te gaan schrijven. De eerste zin is de moeilijkste, zegt men. Een tijd lang ijsberen, hoe begin ik? Tenslotte wordt die eerste zin me op een of andere manier ingegeven. Daarna schrijf ik vrij vlot tweeëneenhalve bladzijde, ruim 1000 woorden. Dan komt Ans thuis en gaat ook nog de bel: onze oude vriend Herman Ursinus komt een kop koffie halen. Toch vind ik het niet erg. Ik ben op gang. Morgen verder. Terwijl ik nog wat in het materiaal rommel schildert Ans keurig - dochter van een schilder immers - de kale plekken op de vensterbanken. Terug naar boven

Dinsdag 18-10-2011

Gisteren viel het geboortekaartje van Jelle Arian Zijlstra in de bus. Tweede kleinzoon van mijn broer Wiebe en dus een achterneefje van mij. Gefeliciteerd, broer! (en het jonge gezin van neef Martijn natuurlijk ook). Zie hierboven het kaartje, zo langwerpig dat ik het een beetje moest bijknippen anders paste het niet in de scanner. Waarschijnlijk kun je via "instellingen" daar wel wat aan doen, maar zover ben ik nog niet gevorderd.

Vandaag berichten over dreigende kortingen op de pensioenen in 2013, als de rente de rest van het jaar zo laag blijft als nu. Het was al jaren eerder duidelijk dat het huidig pensioenstelsel niet ongewijzigd gehandhaafd kan worden en dat de pensioenfondsen in de herstelplannen, die ze na de crisis in 2008 moesten maken, uitgaan van veel te rooskleurige rendementen. Bij de huidige malaise op de beurzen zijn die volstrekt illusoir. Jongstleden september bleek dat 208 van de 468 fondsen onvoldoende zijn gedekt. Van ons eigen pensioenfonds PFZW is de dekkingsgraad over september nog niet bekend, maar in augustus lag hij onder de wettelijk verplichte 105%, namelijk op 99%. In het topoverleg tussen toezichthouders, fondsen en overheid is men nu erg benauwd dat een korting op de pensioenen samenvalt met het besluit miljarden extra steun aan Griekenland te verlenen. Dat zou inderdaad bijzonder slecht vallen bij het kiezersvolk, dat nu eenmaal veel ouderen telt.

Het is een muisgrijze, kille regendag. Slechts 11⁰. Nee, dan Hurghada: 28⁰, wind NW 4 en in Gubal Strait NW 5 - 6. Maar daar zijn we niet. Vandaag wordt na ruim vijf jaar de Israëlische soldaat Gilad Shalit door Hamas vrijgelaten in ruil voor 1027 Palestijnse gevangenen. Boeiend: de Turkse minister van buitenlandse zaken ontmoette vandaag representanten van de Syrische Nationale Raad, die de oppositie tegen het Assad-regime vertegenwoordigd. Bashar al-Assad had vorige maand gewaarschuwd dat elk land dat de Syrische Nationale Raad erkent, represailles kan verwachten. Grootspraak.

Vanmiddag toch wat zon. Vele uren gewerkt aan mijn boek. Niet zo vlot en geïnspireerd als gisteren: nu 2700 woorden ofwel zeven bladzijden. Dat moet beter kunnen. Terug naar boven

Omvang van het drijfijs aan de Noordpool, 1979 - 2011 (bron: NISDC)

Woensdag 19-10-2011

Eergisteren stond er een alarmerend artikel in het FD van de Duitse klimaatwetenschapper Stefan Rahmstorf onder de kop "The Vanishing Arctic" Het begin is nogal dramatisch: "Largely unnoticed, a silent drama has been unfolding over the past weeks in the Arctic. The long-term consequences will far outstrip those of the international debt-crisis or the demise of the Libyan dictatorship" De auteur waarschuwt voor het volledig verdwijnen van het drijfijs op de Noordpool. Jongstleden september was de omvang ervan gesmolten tot aan het record-minimum van september 2007 met 40% minder drijfijs dan in de de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw. In 2007 hield men de ongewone windcondities van dat jaar verantwoordelijk, maar dit jaar is daar geen sprake van. Dat zou betekenen dat er niet sprake meer is van een gestage vermindering maar van een versnelling in de achteruitgang van het Noordpoolijs. Een versnelling die mogelijk binnen 10 tot 15 jaar een volledig ijsvrije Noordpool teweeg zal brengen. Behalve de vermindering van de omvang wordt het drijfijs ook dunner. Metingen wijzen uit dat de ijsdikte sinds de jaren '80 gehalveerd is en Rahmstorf vreest dat daardoor de smeltsnelheid toeneemt. "If the arctic ice disappears in the summer months, we will lose a giant mirror that reflects solar heat back into space and helps to keep the planet cool" Gevolg: snellere toename van de temperaturen op de Noordpool kan de bestaande weerpatronen destabiliseren en vooral een versnelling veroorzaken in het afsmelten van de Groenlandse ijskap. Als die gigantische ijsstructuur in zijn geheel zou smelten - en dat duurt wel even -  veroorzaakt dat een zeespiegelstijging van liefst zeven meter!

Tot zover een duidelijk verhaal, zou je zeggen. Ik heb eens gezocht naar een aantal metingen van de omvang van het Noordpoolijs, zoals die hierboven, afkomstig van het Amerikaanse National Ice and Snow Data Centre (NISDC). Hetzelfde instituut dat onlangs buiten hun schuld betrokken was bij de blunder van de nieuwe Times World Atlas met een verkeerd gekozen kaart van het instituut erin over de ijsomvang op Groenland. Je ziet in de grafiek dat het recordjaar 2007 inderdaad dicht wordt genaderd maar niet gepasseerd. Van ons eigen KNMI werd dezer dagen een nieuw onderzoek gepubliceerd naar de versnelde opwarming van de Noordpool: "Arctic winter warming amplified by the thermal inversion and consequent low infrared cooling to space" waarin gesteld wordt dat een koude inversielaag boven de Noordpool zorgt voor een dempend effect op de warmte-uitstraling van het gebied. Waardoor dat veroorzaakt wordt is niet duidelijk. Het NISDC waarschuwde al eerder en ik besteedde er aandacht aan in april 2009 en in december 2007. In het laatste geval ging het om een voorspelling van de Amerikaanse onderzoeker Wieslaw Maslowski; hij dacht dat de Noordpool wel eens in september 2013 volledig ijsvrij zou kunnen zijn. Dat zullen we binnenkort weten.

Vandaag is mijn dochter Floor jarig, ze wordt 33. We feliciteren haar al vroeg, voor ze naar haar werk in de DWDD-studio gaat. Aanstaande zondag gaan we naar haar toe. Het is verder geen onaardige dag. In Hurghada N 6, in Gubal Strait NW 7 - 8. Ans gaat 's ochtends met schoondochter Kate en de kleinkinderen Liam en Caelan mee naar Revalidatiecentrum De Hoogstraat in Utrecht. Liam krijgt daar twee keer in de week een behandeling die langzaam resultaat heeft. Ongelukkig genoeg kan het kind nog steeds niet praten. Mijn jongste zoon Bas mailt dat hij vandaag begonnen is als postbode. "Vandaag de eerste dag achter de rug. Wel lekker werk, beetje buiten rondlopen met wat muziek op enzo. Kan zes dagen in de week werken, dus het houdt me ook nog van de straat" Klinkt erg relaxed! Komende vrijdag ga ik met mijn beide zonen uit eten in Utrecht.

Ik werk aan mijn boek en bezoek 's middags Rijk in Antiquariaat Gorcum voor een kop thee en om het Verzameld Werk van Jacoba van Velde op te halen, dat hij voor me gevonden heeft. Terug naar boven

Met een hogedrukspuit wordt onze gevel gereinigd. Rechts de hoge kraan

Donderdag 20-10-2011

Vanmorgen om zeven uur rijdt er een grote kraanwagen voorzichtig 't Eind op en parkeert met moeite naast ons pand. Hij ontvouwt langzaam een hoge hijskraan, net alsof het zo'n uitklapbaar kinderspeeltuig is (Hoe heet zo'n ding ook alweer?). Mannen beginnen een bouwstelling naast onze loggia op te bouwen. We waren gewaarschuwd: een ploeg mannen gaat de gevel van ons appartementegebouw met een hogedrukspuit reinigen, de dakgoten schoonmaken, een aantal verschoven dakpannen recht leggen en de kozijnen schoonmaken. Die laatsten worden binnenkort geverfd. Alles in opdracht van onze Vereniging van Eigenaren. Zie de foto hierboven en een andere hier.

Ons pensioenfonds PFZW maakt vandaag bekend dat de dekkingsgraad over de maand september is gedaald van 99% naar 91% Bij het ABP daalde die naar 90%. In een begeleidend bericht geeft PFZW de Europese politici de schuld: "Doordat de Europese politici nog steeds geen oplossing hebben gevonden voor de Europese schuldencrisis, komen onze pensioenen steeds verder onder druk te staan" Dat lijkt me niet hele waarheid, ik schreef er eergisteren al over dat het fonds met onredelijke, veel te rooskleurige rendementsverwachtingen werkt. Dat gegeven komt niet aan de orde. Het bestuur van het fonds kondigt aan dat naar alle waarschijnlijkheid de pensioenen in 2012 niet verhoogd zullen worden (voor de zoveelste keer) en dat de premies "iets" omhoog zullen gaan. Niet erg begrijpelijk is dat minister Kamp en De Nederlandse bank (DNB) gisteren aankondigden dat een aantal pensioenfondsen met financiële problemen volgend jaar hun premie niet hoeft te verhogen. Ze krijgen uitstel van de minister en De Nederlandsche Bank. Daar snap ik nou niks van, de problemen van die fondsen worden dan alleen maar groter, zodat ze uiteindelijk nog veel drastischer maatregelen moeten nemen. Peter Borgdorff, de directeur van PFZW, zegt ook dat "als de economie niet snel sterk verbetert" en over de maand december de dekkingsgraad nog steeds onvoldoende is, dat "er dan meer moet gebeuren". Hij bedoelt dat in dat geval de pensioenen verlaagd zullen moeten worden. Elders zegt hij dat die korting kan oplopen tot wel 10%. Omdat de indexering de laatste drie jaar niet is toegepast, lopen we overigens inmiddels al 9,5% achterop.

Ondertussen komt een ploeg van de gemeentelijke plantsoenendienst de uitgebloeide geraniums weghalen uit de bakken, die langs de loopbrug en verder op de sluis en langs de haven aan de hekken hangen. Ze vervangen ze door winterharde violen in paars, wit en geel. Het is een wisselvallige dag, veel regen, soms zon. De hele ochtend lekker gewerkt. Ans gaat 's middags naar haar moeder. Om 13.15 uur komt het bericht uit Libië dat de stad Sirte is gevallen en dat Khadaffi gevangen is genomen of gedood; wat, dat is niet duidelijk. Na een uur of twee zijn er beelden van een zwaar gewonde Khadaffi en nog wat later van een dode. De preciese toedracht is nog niet bekend. Weer later komen er meer beelden en filmpjes. Gruwelijk om te zien hoe opgewonden schreeuwende mannen de stervende dictator heen en weer slepen. Een man schreeuwt de hele tijd "Allah-o-akbar!" terwijl het eruit ziet of de anderen Khadaffi doodslaan. In de tweede helft van de middag weet ik me weer te concentreren. Barbara en kleinkind Esri komen onderwijl ons autootje brengen (Ans is alweer thuis) en terwijl moeder en dochter eindeloos zitten te kletsen in de woonkamer, ben ik op mijn werkkamer lekker aan het werk. Michel komt langs om ze op te halen en vanavond komen Tessa & Jeffrey bij ons eten. Terug naar boven

Schematische opzet van het OPERA-project met neutrino's die sneller zouden gaan dan het geluid

Vrijdag 21-10-2011

Hoe staat het met de verwachte weerlegging van het experiment met de supersnelle neutrino's, die CERN een maand geleden in het project OPERA van Genève naar het Italiaanse Gran Sasso liet vliegen met een snelheid die substantieel boven die van het licht lag (zie tekening hierboven)? Een resultaat dat, als het door andere experimenten bevestigd wordt, de fundamenten onder de Speciale Relativiteitstheorie van Einstein zou wegslaan en een revolutie in de natuurkunde zou ontketenen. Helaas, die andere experimenten laten nog wel even op zich wachten. Ondertussen is de wereld van fysici druk doende om verklaringen te vinden, die wél stroken met de theorie van Einstein. Daarover zijn inmiddels al tientallen artikelen verschenen. Het blad Natuur, Wetenschap & Techniek (NWT) zet ze op zijn website op een rijtje. Een groot aantal auteurs twijfelt aan de correctheid van de metingen, niet die van de afstand, maar van tijd en snelheid. Ondermeer bestaat de mogelijkheid dat de zwaartekracht zélf roet in het eten gooide, door de kracht die op de klokken in het experiment wordt uitgeoefend. Dat geeft een minieme vervorming van de tijd en dus van de snelheidsmeting. Een ander punt van twijfel is de de vraag hoe de onderzoekers de verschillende neutrino's in de bundel van elkaar konden onderscheiden. Dat is in beginsel niet mogelijk en de onderzoekers werkten daarom met een berekend gemiddelde aankomsttijd. Daar kan een onvermoede fout in zitten.

De mooiste verklaring is er één die de resultaten van OPERA erkent en tegelijk de theorie van Einstein overeind probeert te houden, is dat de supersnelle neutrino's door één van de extra dimensies van de snaartheorie reizen, dimensies die voor ons onzichtbaar zijn, en zo erin slagen eerder aan te komen dan licht. Ze zouden in die extra dimensie wel de lichtsnelheid behouden, maar een stuk kunnen afsnijden van de 732 kilometer tussen CERN en Gran Sasso. Dat idee is van Andrei Linde van Stanford University. "Linde noemt deze optie ‘helemaal mijn favoriet’",schrijft NWT, "omdat het alternatief – dat de deeltjes wél sneller gaan dan het licht – enorme complicaties oplevert. ‘In dat geval schenden die deeltjes de causaliteit.’ Oorzaak en gevolg kunnen dan omdraaien, meent hij, en dat zorgt voor verwarring" Dat mag je wel zeggen! Inderdaad staat de tijd stil voor een deeltje dat met de lichtsnelheid voortbeweegt. Men veronderstelt dat de tijd omkeert, van richting veranderd, als het deeltje nog sneller zou gaan en de lichtbarrière passeert. Volgens de huidige inzichten is dat onmogelijk. Wat er de komende maanden en jaren gebeuren gaat, is dus nogal spannend.

Mooie herfstdag. Schilders verven de kozijnen en de deur van ons pand. Met een horizontaal vastgebonden ladder overbruggen ze de diepte tussen de loopbrug en onze gevel om de vensters boven het water van de haven te kunnen schilderen. We doen boodschappen bij de Plussuper van Jan Sterk op Oost. Veel werk verzet ik vandaag niet, maar wel iets. Ook hier moet het "Nulla dies sine linea" gelden. Ans gaat met haar vriendin sinds haar jeugd Jannie de stad in. Om drie uur stop ik. Zometeen zal ik op het station de snelbus naar Utrecht nemen om daar mijn zonen Rommert en Bas te treffen voor een gezellige avond. Terug naar boven

Met Rommert (r) en Bas bij Grieks restaurant "Sirtaki" in Utrecht

Zaterdag 22-10-2011

Gisteravond een goudgerande avond met mijn beide jongens in Utrecht. We eten als gewoonlijk in het Grieks Restaurant "Sirtaki" in de Servetstraat, vlak onder de Dom. Ik was comfortabel met de Q-liner naar in iets meer dan een halfuur naar Utrecht gereden. Daar dwaalde ik een nostalgisch uurtje door de binnenstad, die ik zo goed ken. Er heerst een gezellige drukte in de straten en de terrassen zijn goed bezet. Het valt me op hoeveel meer jonge mensen hier rondlopen in vergelijking met Gorcum; daaraan merk je dat hier een universiteit en veel andere onderwijsinstellingen zijn. Ik loop door de grote Selexyx Broese boekwinkel op de Stadhuisbrug zonder ook maar één boek te kopen. Op de Ganzenmarkt, achter het oude stadhuis, is een kampementje van Occupy Utrecht. Een aantal mensen zit kleumend op een bank met dekens om zich heen. Kraampjes met heel veel folders. Bij een kraam kun je brood en ander voedsel deponeren. Er staan een zestal tentjes. Een oude heer in zwarte kledij schuifelt met een stiok moeizaam naar het kamp toe. Ik herken hem terstond, het is de oude heer La Poutre van het gelijknamige tweedehandsboekenwinkeltje in de Schoutenstraat. Het is er allang niet meer. Hoe vaak heb ik daar vroeger niet rondgesnuffeld? Even heb ik de aanvechting om een praatje met hem en de demonstranten te maken, maar ik bedenk me, ik voel dat het niet helemaal mijn wereld meer is en bovendien is er niet veel tijd meer over voor de afspraak met mijn jongens. Snel loop ik nog langs de van alouds bekende Toko Nijhoff - nu Toko Centraal - op Achter Clarenburg om mijn geliefde Lapsang Souchong thee te kopen.

Het is behoorlijk druk in het restaurant. Dmitri & Sophia, de eigenaren en oude bekenden, zijn er niet; ze zijn in Griekenland op vakantie, maar hun zonen herkennen me meteen. O ja, die dokter die ergens in de wereld rondzeilt. We eten gegrillde octopus als voorgerecht en als hoofdgerecht ieder een andere stoofschotel (zie foto hierboven en een tweede hier). We praten over de master-studie en de singer-/songwriter activiteiten van Rommert en de nieuwe composities en het bestaan als kersverse postbode van Bas. De laatste heeft een CD met zijn nieuwe pianostukken voor me bij zich. Postbode mag je overigens niet zeggen, aldus Bas. Een postbode brengt niet alleen post rond maar sorteert ze ook. dat doet hij (nog) niet, dus hem moet je postbezorger noemen. Hij verdient er € 8,50 bruto per uur mee. Geen vetpot, maar binnenkort krijgt hij uitbreiding van taken (sorteren) en uren. Zo verglijden de uren met vrolijke discussies. Het is heerlijk om met die mannen samen te zijn. We besluiten het diner met espresso en Metaxa 5-sterren, waarna eenzelfde rondje volgt, van de zaak. Even na half elf zet de Q-liner me weer af bij het station van Gorcum, om elf uur ben ik thuis. Ans is nog op om mijn verhalen te horen.

Een mooie, zonnige zaterdag breekt vanmorgen aan. Door de pittig koude lucht loop ik naar Buiten (de) Waterpoort  - echte Gorcummers schijnen "de" weg te laten - om een parkeerkaartje voor het autootje te kopen. Dan naar de stad om nieuwe inktpatronen voor mijn printer te kopen. Terug thuis schrijf ik het grootste deel van dit verslag, daarna aan het werk. Maar het vlot niet. Ik laat me teveel afleiden, ondermeer door de Zaterdagmatinee op Radio 4, waarin Simone Lamsma als soliste het 2e Vioolconcert "In Tempus Praesens" van Sofia Goebadoelina speelt met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Reinbert de Leeuw. Ijzingwekkend mooie muziek, zeker, maar zo schiet het niet op (bijna 6800 woorden, 17 bladzijden). In een ietwat narrige stemming rijd ik naar het Wijnhuis Heukelum met twee nieuwe excuses: zonder goede wijn kunnen we (ahem, ik) niet en een van de vaste bezoekers, een vrijetijdsjager, heeft eigengeschoten reebiefstuk voor ons bij zich. Terug naar boven

Herfst in de Lingehaven

Zondag 23-10-2011

Opnieuw een stralende herfstdag. Vrijwel geen wind en er is geen wolkje te zien aan de hemel (zie foto hierboven). In Hurghada het gebruikelijke weerbeeld, het is met 27^o  wat minder warm dan een maand geleden en het waait er nu N 5, in Gubal Strait N 6. Vanmorgen neem ik een uitgebreid bad en daarna brand ik twee CD's met composities van mijn jongste zoon Bas. Het gaat om: "Ooit zal ze slapen gaan", voor piano solo (zijn laatste werk), "Requiem in e-klein" voor orkest, en "Post-madrigaalstep" voor basso profundo.  Ik wil ze vanmiddag met wat andere cadeautjes aan Floor te geven. Mijn dochter viert vanmiddag haar verjaardag.

Ans is even bij Barbara en haar gezin op bezoek en onderwijl schrijf ik toch nog een bladzijde. Dat is niet veel maar het is wel een belangrijke bladzijde. Om één uur pikt Ans me op en dan rijden we naar Amsterdam. Terug naar boven

Kleinzoon Thijs gisteren, bijna anderhalf jaar oud

Maandag 24-10-2011

Gezellige verjaardag, gisteren bij Floor & Pijke in Amsterdam. Haar moeder Liesje (mijn eerste ex) en haar man Ron waren er ook. De vrienden van Floor kwamen wat later - vriendin Maaike was er al wel -  zodat we alle tijd hadden om te genieten van kleinzoon Thijs (foto hierboven). Thijs is niet snel met praten en lopen, hij beweegt zich erg komisch rechtop op zijn knieën voort, schuifelt aldus overal heen en hij vindt dat best. Hij komt zo ook waar hij wezen moet. Toen het verjaardagsbezoek wat drukker werd trok de oudere generatie zich gemoedelijk in een hoekje terug (foto hier). Daar werd het ook heel gezellig.

Vandaag weer een prima herfstdag met zon en een schrale zuidoostenwind. In Hurghada is het 29^o en relatief rustig met N 4. Gubail Strait heeft NW 5 - 6. De opkomst bij de verkiezingen in Tunesië, de eerste sinds de omwenteling, is meer dan 90%. Er waren nauwelijks tot geen incidenten. De uitslag volgt morgen. Gisteren was er een zware aardbeving in Turkije met een kracht van 7,2 op de schaal van Richter. Men vreest honderden slachtoffers; velen liggen nog onder het puin. Het rampgebied ligt iets ten zuiden van de streek waar we in 2009 door trokken. We passeerden toen de stad Erciş, aan de noordoostkant van het Van meer. Die stad is ook zwaargetroffen.

In het Gastenboek heeft lezer Joris Gerritsen nog een andere verklaring gehoord van de meer dan lichtsnelle neutrino's van CERN. Die behelst dat de lichtsnelheid ten tijde van de oerknal hoger was dan nu en dat bij de lancering van de neurtino's in het OPERA-project iets als een oerknalachtige toestand ontstaat, die de deeltjes een extra snelheidsimpuls meegeeft. Hm. Ik denk eerlijk gezegd dat de lichtsnelheid in ons universum vanaf de oerknal tot nu altijd onveranderd circa 300.000 km/sec is geweest. Maar ik denk ook dat ik weet wat Joris Gerritsen bedoelt, namelijk de korte periode van kosmische inflatie van het ontluikende heelal. Daarin maakt de omvang van het ontluikende heelal in een minieme fractie van een seconde (10^-35 seconde) een onvoorstelbaar grote, exponentiële groei door, met een uitdijingsfactor tussen 10³⁰ en 10¹⁰⁰. Ongelooflijk véél sneller dan het licht. De lichtsnelheid is de limiet in het heelal, maar voor de snelheid van uitdijing van het heelal zelf is geen limiet bekend. Als het nu inderdaad zo zou zijn dat de lancering van de neutrino's in het OPERA-project heel eventjes een soort oerknalachtige inflatie veroorzaakt, ook al is die maar heel miniem en superkort, dan zou dat de deeltjes inderdaad meteen een extra beginzetje kunnen geven. Ik kan uiteraard niet beoordelen of deze redenering ergens op slaat. In elk geval blijft de Speciale Relativiteit van Einstein intact.

Vandaag een rustige werkdag. Het gaat niet snel maar wel goed, geloof ik. Nu 8600 woorden op 21 bladzijden. Terug naar boven

Verstrooing van licht van een supernova-explosie naar een waarnemingspunt (blauw) Als het heelal uitdijdt wordt de energie van het licht verdund tussen de materiedichte omgeving van de supernova en de materiearme detectieplek. De golflengte ervan neemt af

Dinsdag 25-10-2011

Er gebeurt deze week iets zeer opmerkelijks in de kosmologie. Nog geen maand geleden ontvingen de astronomen Saul Perlmutter, Brian Schmidt en Adam Riess de Nobelprijs Natuurkunde 2011 voor hun ontdekking van de versnelde uitdijing van het universum vanaf 7 miljard jaar geleden. Daardoor raken steeds grotere delen van het universum voorgoed buiten het bereik van onze waarneming. Die ontdekking werd gedaan op basis van metingen van supernova-explosies. Ik schreef er hier over. Vandaag lees ik bij Astronieuws dat een vooraanstaand Fins natuurkundige, Arto Annila van de Universiteit van Helsinki, in een artikel in de Montly Notices of the Royal Astronomical Society stelt dat die versnelde uitdijing helemaal niet bestaat! Je kunt het artikel lezen op Physorg. Een verbazingwekkende en wonderlijke zaak! Het zou ondermeer betekenen dat de mysterieuze donkere energie, nodig om de versnelde uitdijing te verklaren, ook helemaal niet bestaat! Eindelijk eens een opvatting die het heelal eenvoudiger maakt.

In een uiterst ingewikkeld wiskundig artikel legt Annila uit dat uiteen dat de metingen aan de supernova-explosies goed in overeenstemming zijn met wat je zou verwachten op basis van het natuurkundige principe van de 'kleinste werking' in de vorm waarin het in de 18e eeuw werd ontwikkeld door de Franse wiskundige Maupertuis. Het verschil tussen die vorm en de vorm van het beginsel die fysisci doorgaan gebruiken, zou ik niet eventjes kunnen uitleggen. Als een lichtstraal van een verre ster naar de telescoop van een waarnemer reist,  dan volgt hij de weg die het minst tijd kost. Dat feit is een heel bekend beginsel in de natuurkunde dat het Principe van Fermat wordt genoemd, of ook het Principe van de Minste Tijd. Maar de snelste weg is niet altijd de korste weg. Afwijkingen daarvan ontstaan wanneer licht door gebieden reist met grotere energiedichtheden. Bijvoorbeeld door water of door glas zoals bij een prisma.

Wanneer licht van een supernova-ontploffing in de vorm van fotons (lichtdeeltjes) verspreid wordt door het universum, dan is dat in de loop van de tijd groter geworden (verder uitgedijd) en de materie erin is sterk verdund (zie plaatje hierboven). Nu wordt het ingewikkeld. Het Principe van de Minste Tijd is een specifieke vorm van het meer algemene Principe van de Kleinste Werking. Volgens dit beginsel volgt licht, net als alle vormen van energie in beweging, altijd de weg die zoveel mogelijk de verstrooiing van energie bevordert. Je ziet dat bij een gloeilamp of bij een ster die zijn licht alle kanten op verspreid. Zoals gezegd zijn er twee vormen van dit beginsel. Met behulp van de vorm van Maupertuis kon Annila uitrekenen dat de helderheid van het licht van een supernova-explosie (Type 1a), als het na vele miljoenen jaren door de ruimte te hebben gereisd, op aarde wordt gemeten, prima overeenstemt met waarnemingen van de  hoeveelheid energie in het heelal en dat Donkere Energie of iets anders helemaal niet nodig is als aanvullende kracht voor de uitdijing ervan.

(Nog even volhouden!) Als een ster ontploft en zijn massa opbrandt tot straling, dan wil de Wet van Behoud van Energie (= de 1e Wet van de Thermodynamica) dat het aantal energiequanta gelijk blijft, hetzij in de vorm van materie of van electromagnetische straling, zoals ondermeer licht. Teneinde de balans te handhaven daartussen te handhaven bewegen de supernova van elkaar weg met toenemende snelheden die tenslotte die van het licht zelf benaderen. Als Donkere Energie of enige andere vorm van extra energie hier een rol in zou spelen, zou de Wet van Behoud van Energie geschonden worden. Het meest frappante is dat Annila stelt dat hij hiermee iets heeft gevonden dat niet alleen voor supernova's geldt, maar ook voor onder andere sterren, pulsars, zwarte gaten. Kortom alle toestanden, waarin materie ('gebonden energie') verbrandt wordt tot electromagnetische straling, dus tot de laagste vorm van energie. Volgens hem veroorzaken deze onomkeerbare transformaties van hoge energiedichtheden naar lagere dichtheden dat het universum moet uitdijen.

Annila zegt:

“Thus, today’s rate of expansion depends on the energy density that is still confined in matter as well as on the efficacy of those present-day mechanisms that break matter to light. Likewise, the past rate of expansion depended on those mechanisms that existed then, just as the future rate will depend also on those mechanisms may emerge in the future. Since all natural processes tend to follow sigmoid curves when consuming free energy in the least time, also the universe is expected to expand in a sigmoid manner.”

Veel processen in de levende en dode natuur leveren grafisch weergegeven zo'n sigmoïde curve op. Dat is bekend. Maar op de schaal van een heel universum? Pff.... Dat ging er nét niet meer in bij mij. Maar ik geef het veel aandacht in dit verslag, want ik heb een intuitief gevoel dat het erg belangrijk is.

Vanmorgen halen we bij onze huisarts de jaarlijkse griepprik, maar verder is het wat mij betreft een dag van regen en binnenblijven. Ans is met Kate, Liam en Caelan naar het Erasmus-Sophia ziekenhuis in Rotterdam. Ik werk de hele dag in mijn werkkamer. Het gaat met horten en stoten, denk niet dat ik als een monnik alsmaar rustig door zit te schrijven, maar het gaat in elk geval vooruit. Terug naar boven

Vier meetreeksen van de gemiddelde mondiale oppervlaktetemperatuur met elkaar vergeleken. Ze stemmen vrijwel overeen.

Woensdag 26-10-2011

Sinds 1950 is de gemiddelde temperatuur op aarde met 1,0^o Celsius gestegen. Zie de grafiek hiernaast, die de belangrijkste meetreeksen met elkaar vergelijkt. Die komen opvallend goed met elkaar overeen. Het is het resultaat van het onafhankelijke Berkeley Earth Surface Temperature project, een uitgebreid project dat duidelijkheid moest geven over verschillende factoren, die de kwaliteit van de metingen zouden beïnvloeden. Het gaat dan om zaken als de invloed van de geografische positie en de aantallen weerstations, de gevolgen van verstedelijking (Urban Heat Islands) en andere onbedoelde verstoringen, als ook bewuste manipulatie van de cijfers op de bestaande temperatuurgrafieken. Uit het project blijkt echter dat de bestaande meetreeksen voor het overgrote deel in orde zijn. De onderzoekers concluderen in hun persbericht:

Waarvan acte. Een andere vraag is of de opwarming manmade is of dat het om een natuurlijke klimaatfluctuatie gaat. In elk geval spelen broeikasgassen zoals CO2 er een rol in, zoals blijkt uit onderstaande grafiek, waarbij de GISS-meetreeks (een van de vier reeksen uit het BEST-onderzoek), in relatie is gezet met de CO2-concentraties in de atmosfeer. De correlatie is duidelijk. Maar niet het antwoord op de vraag: wat komt het eerst, de temperatuurstijging of de toename van CO2? Met andere woorden: wat veroorzaakt wat?

Ik heb begin 2008, toen we in het Portugese Lagos overwinterden, al eens een poging gedaan om een antwoord op die vraag te krijgen.  "Is de mens de oorzaak van opwarming?"  Uiteindelijk beantwoordde ik die vraag positief, maar ik voel me er nu veel minder zeker over dan toen.

Vandaag is wolkig en winderig; vlak voor de middag komt de zon erbij terwijl de wind afneemt. Gisteravond ging de bel, het was al een tijd donker. Ans doet open, er staat een man met een collectebus. "Voor de minderbedeelde kinderen", zegt hij. Argeloos loopt ze naar achteren om geld te halen en laat daarbij de voordeur aanstaan. De man had haar gemakkelijk met een mes kunnen nazitten. Gelukkig gebeurt er niets. We concluderen achteraf dat het naar alle waarschijnlijkheid een nep-collectant was die verder geen kwaad in de zin had. In elk geval spreken we af dat we voortaan na donker niet meer open zullen doen, tenzij het via de intercom duidelijk wordt dat er bekenden voor de deur staan.

Vanmiddag hebben we een aanvaring. Het voordeurcontact van de alarminstallatie is stuk. Waarschijnlijk veroorzaakt door de noodzaak de deur met een harde klap te sluiten, wil hij goed in het slot vallen. Dezer dagen komt een monteur van de beveiligingsfirma langs om het magneetcontact te vervangen. Zit ik juist lekker geconcentreerd te werken, komt Ans me storen met de vraag wanneer ik nou eens een slotenmaker bel. Nota bene nét midden in een lekker lopende zin! Enfin, je begrijpt het wel, ik reageer verstoord, de zin is weg en het resultaat is dat ik even later naar de Praxis fiets om een set metaalvijlen te kopen en vervolgens net zo lang zelf aan de sluitplaat van het slot sta te vijlen, tot de deur gemakkelijk in het slot valt. Ans en ik sluiten weer vrede en ik pik de draad weer op. Tussenstand 10.600 woorden over 25 pagina's. In de tweede helft van de middag loop ik even bij Rijk in het winkeltje langs voor een kop thee. Later bellen Jaap & Diana, die al maanden in Nederland zijn. Hun Kiara ligt in Ayïos Nikoláos op Kreta. Ze komen morgenmiddag op bezoek.

Volledig bij toeval hoor ik dat Medisch Spectrum Twente vandaag een congres organiseert over de affaire van de disfunctionerende neuroloog Jansen Steur en de lessen die het ziekenhuis daaruit heeft getroffen. Op zijn twitter-account schrijft Herre Kingma, de huidig voorzitter van de raad van bestuur, godbetert: "26 oktober ons congres 'fout gegaan, goed gedaan':wat zijn de 'lessons learnt'? Helaas ontbreken de hoofdrolspelers uit 2003 en daarvoor" Even ben ik razend. Wat een miskleun van Kingma! Ik wist van niks en heb zelfs geen uitnodiging ontvangen. Terwijl ze anders alledonders goed weten hoe ze me moeten bereiken! Ik was zeker gegaan als ik ervan had geweten! Ik stuur Kingma een boos antwoord op zijn tweet, maar het staat er een halfuur later nog niet op. Bah! Terug naar boven

Met Jaap & Diana op het terras van eetcafé De Hoofdwacht

Donderdag 27-10-2011

Gisteravond hebben we telefonisch contact met ons vriendje Karkar, de havenboy van de Suez Yacht Club. Hij is teleurgesteld dat we weer naar Holland zijn en pas op zijn vroegst in maart volgend jaar naar zijn haven zullen komen. Vanaf de zomer is er geen enkel jacht meer bij hem langs geweest. Ook de Duitse tweemaster Second Life, onze buurman in Hurghada, is nog niet langs gekomen. We praten over zijn vraag heen of we geen werk voor hem hebben in Holland. Natuurlijk, als er geen enkel jacht meer langskomt, heeft hij ook geen enkele verdienste. In Hurghada is het vandaag overigens 29^o en N 5, in Gubal Strait NW 6 - 7. Sinds ons vertrek tweeëneenhalve week geleden is het nauwelijks anders geweest.

Het is een aardige, vrij zachte dag met zon en een lichte zuidoostenwind. Ik ben de hele ochtend bezig met het bijeenzoeken van materiaal. Bruikbaar en betrouwbaar materiaal is onontbeerlijk en het bijeengaren ervan is geen onaangenaam werk, zeker als je ondertussen via de Radio4 Plaatpaal kunt luisteren naar een mooie uitvoering van Tsjaikovsky's Pianotrio in a-klein.

Om twee uur gaat de bel, Jaap & Diana staan voor de deur. Ze zijn met de trein uit Spijkenisse gekomen. Urenlang bijpraten. We maken een wandeling over de wallen en door de stad en strijken tenslotte neer op het terras van eetcafé "De Hoofdwacht" voor een glas wijn (foto hierboven). Tenslotte eten we gezellig in de serre boven de Lingehaven van Grieks Restaurant "Mykonos" op de Langendijk en daarna hebben we er nog niet genoeg van en zetten avond nog voort bij ons thuis. Ik breng ze later naar het station. Eenmaal terug thuis kijk ik met klimmende schaamte naar het debat in de Tweede Kamer over de Angolese jongen Mauro Manuel. Hij kwam als alleenstaande anonieme asielzoeker naar Nederland en groeide mede vanwege de traagheid van de asielprocedure bijna negen laag jaar op in een pleeggezin in Limburg, met alles wat erbij hoort: broertjes, zusjes, schoolvriendjes, voetbalclub, enzovoorts. Geworteld in Nederland. Moet nu het land uitgezet worden, aldus minister Leers, omdat de regels nu eenmaal zo zijn en zijn geval "niet schrijnend genoeg" is. Hoe schrijnend moet schrijnend zijn? Om tien over één blijkt dat de dissidenten in het CDA hun poot stijf houden en dat de kamer er niet uitkomt. Ik ga slapen. Terug naar boven

Vrijdag 28-10-2011

Vandaag de hele dag lang bezig geweest met het vergaren van aanvullend materiaal voor mijn boek. Daar gaat heel veel tijd in zitten, maar ik ben flink gevorderd. Dat betekent dat ik dezer dagen de draad van het schrijven zélf weer op kan pakken. Vandaag hebben we weer een mooie, zachte herfstdag. Al vroeg komt Barbara langs. Ans brengt haar dochter naar haar werk in Hardinxveld, zodat we vandaag en het weekeinde het autootje hebben. Daarna samen boodschappen gedaan op Oost.

Ik heb inmiddels verder gepeinsd over de plek op ons huis, waar we een gedicht op kunnen aanbrengen voor de Gorcumse Poëzieroute, die in de maak is. Er zijn twee geschikte plaatsen: (1) op het kale stuk muur links van de voordeur en het vak met de brievenbussen, óf (2) om het hoekje boven de groene kast van een pompinstallatie (waar die installatie voor is, moet ik eens navragen) Dat is niet ver van het raam van onze slaapkamer. We zijn er nog niet uit en zullen organisator Rijk eens om zijn opinie vragen. Zie de twee foto's hieronder.

Gorcumse lezers van dit blog, die de plaatselijke situatie kennen, nodigen we natuurlijk ook graag uit om hun voorkeur bekend te maken in het Gastenboek. Maar om welk gedicht gaat het? Dat mogen we nu wel verklappen. Het is een fragment uit een gedicht van de in Gorcum geboren dichter Jozef Eijckmans. Eijckmans was een erg ernstige dichter, veel humor vind je niet in zijn werk. Hier schreef ik eerder over hem. Het onderstaande fragment vond ik na lang zoeken en - eerlijk! - Ans en ik vinden het erg geestig:

Bij de lieve wrede vrouwtjes moesten wij meteen aan de dichtende zusjes Truus en Ida Gerhardt denken. Die kwamen ook uit Gorcum en hadden een groot deel van hun leven knap de pest aan elkaar. Let wel: dat is onze privé associatie, die door de dichter helemaal niet bedoeld werd (denken we). Maar het is vanzelfsprekend ook niet verkeerd als de mensen die straks de Poëzieroute lopen, het fragment bijvoorbeeld op zichzelf betrekken. Or whatever. Wie of wat zou Eijckmans in vredesnaam bedoeld hebben met die intrigerende regels?

Het is half vier geweest. Ans is naar de Weverstraat vertrokken en het is de bedoeling dat ik daar straks ook heen ga. Kate gaat voor ons koken. Tessa is ook van de partij. Maar eerst breng ik nog even een bezoekje aan Wijnhuis Heukelum. Terug naar boven

Herfst op Buiten de Waterpoort

Zaterdag 29-10-2011

De eerste helft van de dag is grijs bewolkt. In de loop van de dag zou de zon moeten doorbreken, maar om twaalf uur is dat nog niet gebeurd. Tessa had gisteravond een hoop post bij zich (zij is immers ons officiële briefadres), waaronder een brief van de Sociale Verzekerings Bank, die schrijft dat ik mijn AOW-uitkering moet aanvragen. Gelukkig kan dat met behulp van mijn DigiD via Internet gebeuren, maar ik ben er wel een paar uurtjes mee bezig. Dat is inclusief het opnieuw berekenen van wat we straks, na mijn 65e, bruto en netto gaan ontvangen. Op het digitale aanvraagformulier heeft de SVB de zaken al ingevuld, die bij hen bekend zijn. Ook onze vrijwillige verzekering die in mei 2010 inging, staat er correct in. De AOW is overigens geen vetpot, zoals iedereen wel weet.

In Syrië zijn gisteren na het vrijdaggebed opnieuw demonstraties geweest, ondermeer in Homs. Ze werden hard neergeslagen door de veiligheidstroepen van Assad. Resultaat: 40 doden. In Tunesië werden de verkiezingen voor een grondwetgevende vergadering gewonnen door de Islamitische Ennahda-partij. Die wil een coalitie vormen met twee seculiere partijen. Ik kijk even naar het CDA-congres in Utrecht. Daar maakt men zich met een vage motie van het probleem Mauro af.

In de loop van de middag breekt toch nog de zon door. Het is met bijna 20^o Celsius aangenaam weer. Op mijn werkkamer komt het schrijven geleidelijk weer op gang. Nu 11.500 woorden over 27 bladzijden. Ik rijd eind van de middag nog even langs Wijnhuis Heukelum. Vanavond gaan we naar een concert in de Grote Kerk. Motetten en Cantates van Bach. Terug naar boven

Kamerkoor Ars Musica met dirigent Patrick van der Linden

Zondag 30-10-2011

Een mooi optreden van het Kamerkoor Ars Musica in de Grote Kerk van Gorcum, gisteravond. Het koor werd ondersteund door het ensemble Concerto Barocco. Het programma is:

J.S. Bach: Motet Ich lasse dich nicht, du segnest mich denn - BWV 157

M. Reger: Der Mensch lebt und bestehet nur eine kleine Zeit
J.S. Bach: Cantate Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit - BWV 106
J.S. Bach: Motet Jesu meine Freude - BWV 227
J.S. Bach: Motet Komm Jesu komm - BWV 229

We drinken een gratis kop koffie in een hoek van de kerk en schuiven in een kerkbank. Er zijn niet veel liefhebbers komen opdagen. Tja, zaterdagavond? De muziek is prachtig en wordt adequaat uitgevoerd. De inleidende Sonatina bij BWV 106, de cantate wordt ook wel "Actus Tragicus" genoemd, slaat meteen alles. Hij wordt ontroerend mooi uitgevoerd. Twee blokfluiten spelen zonder woorden de melodie van een andere koraal van Bach, namelijk "Ich hab' mein Sach Gott heimgestellt" (BWV 351) De melodie is van oorsprong een werelds volksliedje met de tekst "Ich weiß mir ein Röslein hübsch und fein" en werd door Bach vaker gebruikt, onder andere in de orgelkoralen BWV 707 en BWV 1113. Het zachte, kwetsbare spel van de twee blokfluiten zweeft als een teer weefsel door de kerkruimte.

De teksten van de cantates en de motetten van Bach zijn vaak vreselijk. Kinderachtig. Niet om aan te horen. Gelukkig is er de prachtige muziek.

Het koorwerk van vanavond, van Max Reger, kende ik niet. Het is een openbaring. Reger heeft een enorm oeuvre achtergelaten dat weinig wordt uitgevoerd. Hier gaat het om het eerste van de "Acht Geistliche Gesänge", opus 138, die Reger twee jaar voor zijn dood componeerde. Zijn  „Sturm- und Trankjahre“, zoals hij ze zelf noemde, waren inmiddels voorbij. Het was kort voor het uitbreken van de 1e Wereldoorlog en Reger had zich dat jaar vrijwillig gemeld voor de krijgsdienst. Hij werd echter afgekeurd wegens bijziendheid en zwakke voeten. Daarom maakte hij dit koorwerk als zijn bijdrage aan de "Weltkrieg deutschen Geistes" Nou, ik moeten zeggen dat daar niets van is te horen. Het werk is wonderschoon en is in zijn bezonken sereniteit het tegendeel van krijgshaftig:

Je hoeft niet gelovig te zijn om ervan te genieten. Het is een werk voor achtstemmig koor en de tekst zou van Matthias Claudius zijn, naar Psalm 39. Op 10 mei 1916, twee jaar na het componeren van het werk, was Reger in Leipzig waar hij les gaf. Hij bracht de avond door in een café met de organist Karl Straube. Laat in de avond voelde hij zich niet lekker en ging naar huis. De volgende ochtend trof men hem dood aan in zijn bed. Op zijn nachtkastje lagen de correctievellen van de Geistliche Gesänge, opengeslagen op het eerste lied: Der Mensch lebt und bestehet nur eine kleine Zeit...

We lopen in de late avond naar huis. Het is nog steeds zacht. Op het het terras van De Hoofdwacht zitten zowaar nog mensen. In de Kerksteeg is het stil, het geluid van onze voetstappen weerkaatst tegen de gevels. Op de Langendijk staan jonge mensen te praten en te drinken voor eetcafé "De Knijp". Geen van ons beiden voelt aanleiding om ons onder hen te mengen. Thuis zoek ik een uitvoering van de Sonatine van BWV 106 en speel het af terwijl we een glas wijn drinken.

Vanmorgen de klokken een uur achteruit gezet. Alleen bij de PVR (Personal Video Recorder) van kabelexploitant Ziggo lukt dat niet. Er staat niets over in de handleiding onder "Instellingen" en ook niet op de website van Ziggo. Ik snap trouwens niet dat het niet vanzelf gaat, dat ding is immer online als je hem aanzet. Uit het raam zien we dat onverlaten vannacht op de loopbrug naar de sluis de bloembakken met de nieuwe viooltjes hebben geleegd. Voor een deel zijn ze tegen onze ramen gegooid. Ze liggen nu beneden in de roeiboot van de havendienst (foto hier). Klotenlui. In Gorinchem kun je dergelijke zaken melden op een website "Meldingen woonomgeving", hetgeen ik doe. Verder is het koud in huis, de CV is om een of andere reden afgeslagen. Het schermpje van de kamerthermostaat is blank. Het lukt gelukkig om de zaak te "resetten" en nu werkt alles weer.

Het CDA wordt in de wekelijkse peiling van Maurice de Hond afgestraft voor de dubbelzinnige opstelling inzake de Angolese asielzoeker Mauro op het partijcongres van jl. zaterdag. De partij staat op een absoluut dieptepunt van 11 kamerzetels. Volkomen verdiend. Een slim kamerlid van Groen Links, Tofik Dibi, heeft ontdekt dat in de aangenomen congresmotie deze zin staat: "'Het uitzetten van deze jonge mensen met of zonder diploma is ongewenst en strookt niet met de uitgangspunten van het CDA." Tja, iedereen die dat leest zal toch zeggen dat ermee bedoeld wordt dat de uitzetting van Mauro niet door kan gaan. Maar binnen het CDA is dat anders. Dibi wil nu heropening van het debat in de Tweede Kamer. Ik verwacht dat de twee dissidenten in de CDA-kamerfractie tegen uitzetting blijven, maar je zult zien dat de twee stemmen van de SGP de coalitie opnieuw aan een nipte meerderheid zullen helpen. "Christenen" onder elkaar.

Voor de nodige lichaamsbeweging loop ik in een uur over de wallen de stad rond. Een wallenloop, zullen we het noemen. Het is mooi, zacht weer; er zijn veel mensen op de been. Tegenliggers knikken elkander vriendelijk toe. Boek: veel uitzoekwerk, toch bladzijde geschreven. Nu ruim 12.000 woorden over 28 pagina's. Tessa belt of ze mag komen eten. Natuurlijk. Terug naar boven

Vanochtend Buiten de Waterpoort

Maandag 31-10-2011

Updates:

1. Lezer Jan de Daas meldt in het Gastenboek vanuit Thailand dat hij vermoedt dat in het groene kastje tegen de buitenmuur van ons huis de pomp van een rioolpersleiding zit. Klinkt plausibel maar wordt nog gecheckt, Jan.

2. De tijdsweergave op de Ziggo-PVR heeft zich inderdaad ergens gedurende de dag uit zichzelf op de wintertijd geschakeld. Het beveiligingsbedrijf brengt een nieuw magneetcontact aan op de voordeur en voorziet het systeem van een aantal updates.

3. Van MST-bestuursvoorzitter Herre Kingma ontving ik afgelopen donderdag een e-mail, waarin hij zegt: "Je hebt volkomen gelijk, mijn twitter was misplaatst. Ik verkeerde nl in de veronderstelling dat oud-bestuurders wel degelijk waren uitgenodigd, quod non dus. Mijn oprechte verontschuldigingen daarvoor. Ik zal de bewuste twitter corrigeren." Waarvan acte. Het blijft natuurlijk een miskleun van de eerste orde, want wat was ik graag bij dat congres aanwezig geweest! De correctie is overigens nog niet verschenen op zijn Twitter-account.

4. Tenslotte staat er 's middags een vrachtwagentje van de plantsoenendienst op 't Eind. De mannen zoeken zoveel mogelijk van de uitgetrokken viooltjes bij elkaar en planten ze terug in een van de bakken. De andere blijven leeg, misschien moeten ze viooltjes bijbestellen.

De dag begint met wolken. Nog voor twaalf uur breekt de zon dor, de bewolking maakt in zijn geheel plaats voor een stralend blauwe lucht. Terwijl Ans naar haar dochter Barbara is, schiet ik goed op. Bijna 13.500 woorden over 31 bladzijden. Terug naar boven

Het BlueBandhuis in de Arkelstraat voor de sloop in 2011

Dinsdag 01-11-2011

Iedere Gorcumse binnenstadbewoner kent het BlueBandhuis in de Arkelstraat op nummer 102 (foto hierboven). Het ligt op het hoekje met de Rosmolensteeg, recht tegenover de Haarstraat. In de eerste helft van 2011 werd het gesloopt maar gelukkig wordt het in dezelfde stijl herbouwd door Woningbouwvereniging Poort6. Het pand is een voorbeeld van de Nieuwe Zakelijkheid, een populaire bouwstijl in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw die ontstond uit het Bauhaus in de jaren twintig. De sobere stijl van architectuur was een reactie op de uitbundigheid van expressionisme en Jugendstil. Bijzondere elementen aan het huis zijn de blauwe tegels, de ronde erker van het trappenhuis aan de kant van de Rosmolensteeg en de erker aan de voorkant. Het Bluebandhuis heeft niets van doen met Unilever of met de bekende margarine, het is de naam die in de volksmond geboren werd vanwege de blauwe betegeling aan de onderzijde. Het werd gebouwd in 1934 naar een ontwerp van de Sliedrechtse architect Aart Nieuwpoort (1899-1947).

Na de sloop lag het terreintje een tijd braak, maar toen ik er gisteren langs liep was men er druk bezig met archeologisch onderzoek (foto hier). Een goede zaak want dit gebied werd al in de vroege Middeleeuwen bewoond en het zal me benieuwen wat men er gaat vinden. Vooralsnog zag ik wat oude fundamenten in de slijkerige kuil, waar archeologen en studenten met bemodderde broekspijpen en schoenen in rond glibberden. Elders was een graafmachine bezig om de bodemlaag voorzichtig, laagje voor laagje, weg te schrapen. Het onderzoek mag tien dagen duren, daarna vangt de herbouw aan. Er komen een woning en twee appartementen in. De herbouw duurt negen maanden.

De volgende zachte, zonnige herfstdag op rij. Ans gaat een uurtje naar haar moeder. Vanmorgen verder geschreven, vanmiddag kuier naar de opgraving van het terreintje van het Bluebandhuis. Op het voorste deel is men een stuk dieper gegaan, naar verluidt op het niveau van de 14e eeuw. Er komen stukken fundatiehout tevoorschijn, die zorgvuldig opgemeten worden. Een man zwaait met een metaaldetector over het graafvlak (foto hier), ieder keer als de grondmachine er een laag heeft afgeschaafd. Bij een fundatiemuur delven ze een oud keukenmes op en aan de andere kant een muntstuk. Die stoppen ze in afsluitbare plastic zakjes, zoals de politie ze gebruikt op de plaats van een delict.

Na terugkeer een lekker dutje op de luie leesstoel op mijn kamer. Ik zie op het nieuws dat het CDA een typisch compromis voor de Angolese asielzoeker Mauro heeft bedacht: hij mag blijven als hij een studievisum aanvraagt voor een studie die hij kan en wil volgens. Krommer kan het niet. De jongen is geen studiebol, de onzekerheid voor hem is niet weg. Zo mogelijk nóg absurder is de politieke kamikaze van de Griekse premier Papandreou om zonder zijn minister van financiën en anderen te raadplegen plotseling een referendum af te kondigen over het Euro-accoord, dat zijn land van het faillissement moet redden. Dat faillissement lijkt onafwendbaar, want de Grieken zullen in meerderheid tegen stemmen. Ik had een tamelijk hoge pet van Papandreou op maar dit is een onbegrijpelijke stap, die hem wel eens de steun van zijn eigen achterban kan kosten. Het lijkt alsof hij midden in de sloot belandt, waar hij in één keer overheen had willen springen.

Ans' dochter Barbara komt met kleinkind Esri op de thee. Ik werk nog wat. Stand: 14.700 woorden over 34 bladzijden. Terug naar boven

De 24-uursprognose van Sembach, vanmiddag

Woensdag 02-11-2011

Aan de reeks mooie herfstdagen komt nog geen eind. Weliswaar regende het vannacht, maar vanochtend is het droog en na tien uur breekt de zon door. Curieus, want al dagen circuleert er een flink depressiesysteem boven de Britse eilanden met een uitgestrekt koufront van Madeira via Biscaje tot IJsland (zie hierboven). Iedere  dag denk je dat het naar het oosten zal opschuiven, maar steeds gebeurt dat niet door een hogedrukgebied boven centraal Europa. Het gevolg is voortdurende aanvoer van zachte lucht uit het Middellandse Zeegebied. Op de noordelijke Atlantische Oceaan staat al die tijd al een verraderlijke rotstorm. Volgens de Sembach-prognose zou het koufront in de nacht van donderdag op vrijdag over ons heen moeten trekken, maar dan heeft het al veel van zijn activiteit verloren. Het KNMI gelooft daar niet in, volgens hen blijft het de komende dagen nog bovennormaal warm. Overigens was de maand oktober erg zacht, droog en bijzonder zonnig. Daarmee komt de maand op de negende plaats sinds 1901.

Vanmorgen verder geschreven, nu 15.700 woorden over 36 bladzijden. Vanmiddag weer even gekeken bij de opgravingen van het grondstuk van het BlueBandhuis  (foto hier) Gisteren was ik abuis met de datering, ze zaten toen nog niet op het niveau van de 14e eeuw. Vandaag, op drie meter diepte, wel. Er worden voornamelijk scherven gevonden, maar het gaat de archeologen nu vooral om de bewoningslagen. Op dit niveau treffen ze een stoepje van knobbelige stenen aan (als je goed kijkt, zie je dat links op de foto) Er staat na de regen van vannacht meer water in de kuil, dat maakt het er erg glibberig. De onderzoekers hebben haast, ze zijn al een dagdeel achter op hun schema.

Op de terugweg koop ik twee bakjes van draadijzer bij de zaak van Cromwell Road op de Langendijk. Die kunnen, wit geschilderd, goed dienst doen als kruidenrekjes. Ans vraagt er al weken om. Ik wou eerst zelf iets maken maar dit is wel zo gemakkelijk. Gelukkig vallen ze in de smaak. Bij Rijk in de boekwinkel drink ik een kop thee. Ik heb weer een boek meegenomen dat ik dubbel had: "Het Enige Hart", het dagboek van de componist Matthijs Vermeulen (1888 - 1967) over de periode van september 1944 tot september 1945. Respectievelijk aangeschaft in 1994 en 1997, toen het nogmaals werd uitgebracht tijdens het Holland Festival. Rijk heeft er een fles wijn voor over, maar dat is omdat ik het ben. Terug naar boven

De opgraving op deplek van het BlueBandhuis, 4e dag

Donderdag 03-11-2011

Het was de afgelopen week goed postbezorgersweer, aldus mijn zoon Bas, die ik gisteravond belde. Aan zijn promotie tot postbode had hij nog niet gewerkt, maar wel aan een nieuwe klassieke compositie voor piano, piccoloblokfuit, concertfluit en klokken. Later op de avond komen onze buren Wiger & Arina langs voor een vrolijk bezoek. Ik lees ze twee pagina's voor uit mijn boek in wording, ik geloof dat ze wel goed vielen.

Vandaag af en toe wat regen. Het afgezwakte koufront trekt geleidelijk over. Ans is naar de Weverstraat en koopt onderweg verf voor de draadstalen kruidenrekjes. Vanmiddag wordt ze opgehaald door dochter Barbara om samen bij haar moeder langs te gaan. Ik werk een aantal uren aan het boek, nu 17.100 woorden over 39 pagina's. Daarna loop ik de stad in om de stand van zaken bij de opgraving bij het Bluebandhuis te bekijken. De diepe kuil aan de voorkant is half dichtgegooid. Ze zijn nu bezig een volgend stuk af te graven (foto hierboven), waar ze na een centimeter of dertig op een vloertje stuitten van losliggende, rode bakstenen. Niet erg oud, vermoed ik. Op de terugweg loop ik - stom! - langs Boekhandel De Mandarijn. Ik koop "De verdovers", de nieuwe roman van Anna Enquist (De Arbeiderspers, 2011), de bundel "Lekker dood in eigen land" van Frank Koenegracht (De Bezige Bij, 2011) en "De Arabische lente. Een ooggetuigenverslag" van de journalist Jan Eikelboom (Balans, 2011). Stom, wanneer moet ik dat allemaal lezen? Mijn hoofd staat helemaal niet naar lezen op het ogenblik.

Ans eet vanavond bij Barbara en ik stap zometeen op de snelbus naar Utrecht. In het Academiegebouw is een avond over klimaatverandering met Jan Paul van Soest en Bart Verheggen. Het is ten strengste verboden om in Utrecht een boekhandel binnen te gaan. Terug naar boven

Bart Verheggen tijdens zijn voordracht in de Kanunikkenzaal van het Academiegebouw in Utrecht

Vrijdag 04-11-2011

Om kwart voor vijf met de Q-liner naar Utrecht. Op het drukke Jaarbeursplein stap ik even voor half zes uit. Ik meng me onder de mensenmassa's die de trappen van de stationstraverse op en af stromen. Lange rijen wachtenden staan bij de diverse snack- en dönerkebabzaakjes. Bij een automaat naast het filiaal van ABN-Amro aan het begin van Hoog Catharijne bezwijk ik en trek een heerlijke rundvleeskroket. Op mijn gemak etend dwaal ik door het uitgestrekte winkelcomplex, dat in mijn studententijd werd gebouwd. Het oude station, de mooie stationswijk met onder andere het unieke Jugendstil-gebouw van verzekeringsmaatschappij "De Utrecht", en de Catharijnesingel moesten ervoor gesloopt en gedempt worden. Een van de prachtige karyatiden van "De Utrecht" is bewaard gebleven en stond een paar jaar geleden, volledig displaced, diep in gedachten verzonken naast de schuifdeuren van de Vredenburg-ingang van het Muziekcentrum, dat nu alweer vervangen wordt door een nieuw Muziekpaleis.

Het is gezellig druk in de stad, het begin van de koopavond. Via de Achter- en Voor Clarenburg en de Bakkerstraat loop ik naar de Oude Gracht. Veel terrassen zitten vol, het is per slot nog steeds zacht weer. De Broese Selexyz boekhandel op de Stadhuisbrug weet ik te passeren. In de Servetstraat onder de Domtoren eet ik een Makaronada me Garithes bij een vertrouwd adres, Grieks restaurant "Sirtaki". Een half litertje retsina erbij. Even voor zeven uur loop ik onder de Dom door, over het Domplein en om de Domkerk heen naar het schilderachtige, schaars door melancholiek lantaarnlicht beschenen kronkelstraatje Achter de Dom in. Nummer 7 is een met zware, van grendels voorziene deur. Er staat al iemand, een jongeman met rijke krullen, die al op de bel heeft gedrukt. Even later worden de grendels weggeschoven en een jongema in de outfit van een ober laat ons binnen. Van de Kanunnikenzaal heeft hij nog nooit gehoord. Maar dan komt mijn kennis van de bezetting in 1969 van dit labyrintheske Academiegebouw goed van pas. Via een zaal waar mensen zitten te eten en de senaatszaal, waar juist een promotieborrel afloopt, vind ik het trappenhuis waar bovenaan de kanunnikenzaal moet zijn.

Er zijn nog maar weinig mensen, allen jong en velen afkomstig uit diverse buitenlanden. Ik ben de enige oude knar. De eerste spreker, atmosfeerdeskundige Bart Verheggen, is verlaat. Met zijn gezelschap zit hij nog in een restaurant. Om half acht zit een dertigtal mensen geanimeerd met elkander te praten als Verheggen arriveert. De beide inleidingen, die van hem en van duurzaamheidsapologeet Jan Paul van Soest, als ook de discussies achteraf zijn in het Engels. De bijeenkomst is belegd door een organisatie met de naam YES-DC, wat staat voor Young Energy Specialists and Development Co-operation, een studentenorganisatie van mij niet geheel duidelijke herkomst, die zich richt op de ontwikkeling van duurzame energienetwerken.

Het is, moet ik zeggen, een leuke avond. Niet dat ik iets nieuws hoor, maar het is nuttig om de hele theorie met alle feiten en argumenten voor manmade global warming nog eens helemaal door te kunnen discussiëren. Tot mijn genoegen blijk ik die argumentatie, waar ik laatst over twijfelde, toch redelijk goed te hebben weergegeven in mijn beschouwing "Is de mens de oorzaak van de opwarming?" van februari 2008. Tegen tien uur is de bijeenkomst afgelopen. Er is nog een borrel na, maar ik loop liever snel terug naar het Jaarbeursplein om de snelbus van 22.20 uur te kunnen halen. Die staat al klaar. Ans haalt me van het station in Gorcum en samen drinken we thuis nog een glas wijn.

Na een aarzelend begin met wat mist en wolken wordt het een zonnige dag. Mijn geliefde schildert de draadstalen bakjes, die als kruidenrekjes moeten gaan dienen, wit. Daarna gaat ze op de fiets naar de familie. Ik werk een aantal uren lekker door. Stand: 18.300 woorden over 42 bladzijden. Als ik de lege flessen naar de glasbak op de Krommenhoek breng loop ik Rijk tegen het lijf. Hij noodt me een kop thee in de winkel te drinken. Graag! Hij heeft een boek voor me apart gehouden, de tamelijk zeldzame "Geschiedenis van de stad Gorinchem" van de geschiedkundige Bert Stamkot uit 1982. Onderwijl komt een wat onduidelijke man binnen; een grote rode snor siert zijn gelaat onder de waterige ogen. Hij trekt met zijn linker been en draagt een plastic tas met boeken bij zich, die hij over het bureau aan Rijk overhandigt. Boeken over Gorcum die hij verkopen wil. Ik kijk mee en zie een fraai compilatiewerk, "We Want More!", over vijftig jaar popmuziek in Gorinchem, een jaar of twee geleden uitgebracht onder redactie van de plaatselijke journalist Piet Augustijn in de Historische Reeks Oud-Gorcum. Dat is leuk voor Ans! Die heeft die hele periode hier persoonlijk meegemaakt en kent veel van de hoofdpersonen. Er staat ook een interview in met schoonzoon Jeffrey, die professioneel drummer is en in een aantal van de jongere groepen heeft meegespeeld. Voor een luttel bedrag is het boek mijn eigendom.

Na Rijk loop ik langs de opgraving op de plek van het BlueBandhuis in de Arkelstraat. In het middelste segment is een keldervloertje uit de 14e/15e eeuw blootgelegd (foto hier). Wat er verder gevonden is, weet ik niet. De archeologen hebben het te druk met opmeten voor een gesprekje. Ze liggen alweer verder achter op hun schema. Thuis maak ik dit verslag af, daarna rijd ik langs Inge in Heukelum voor een goed glas wijn. Terug naar boven

Zaterdag 05-11-2011

De grafiek van de gemiddelde wereldtemperaturen in de lagere troposfeer is in oktober  2011 gezakt naar +0,11^o Celsius (zie hierboven). Weinig reden tot verder commentaar. De sinusoïde in het plaatje is door Roy Spencer bedacht en heeft geen enkele inhoudelijke waarde.

Ik zag gisteravond dat Herre Kingma inmiddels de beloofde correctie inzake het MST-congres over Jansen Steur op zijn twitter-account heeft geplaatst.

Mooie herfstdag vandaag, er lijkt geen eind aan te komen. Vannacht lag ik een tijdlang over een klus te piekeren. Onder de kastjes in onze keuken zit een rij TL-buizen, mooi weggewerkt zodat het licht indirect tot je komt. Behalve onder het meest linkse kasje naast het fornuis en de afzuigkap. Dientengevolge is daar een donkere hoek en dat ergert me al een tijdje. Je zult er maar last van hebben. Natuurlijk moet ik even uit bed om ter plaatse de zaak nog eens op te nemen en daarna contrueer ik in gedachten in bed de oplossing. Klussen is net schrijven. Terwijl Ans vanmorgen de boodschappen doet ga ik langs de Praxis voor een kleine TL-buis, wat geaarde draad, een dubbel stopcontact en een geaarde stekker. En een op maar te knippen filtermatje, want bij het onderzoek vannacht bleek dat er geen in de afzuigkap zat. Nou, na een paar uurtjes rustig werken en enige meevallers, was het in orde en hebben we ook licht boven het uiterste linkerhoekje van het aanrecht. Ans trots.

Elke dag schrijven, is het motto. Stand vandaag: 19.200 woorden over 44 bladzijden. De kredietwaardigheid van Cyprus wordt door rating bureau Moody's verlaagd. Cyprus heeft waarschijnlijk veel Griekse staatsleningen in zijn bezit. Ik ben nog steeds verbluft van de akties van de Griekse premier Papandreou. Nu werkt hij nota bene aan de formatie van een nationaal kabinet met de oppositie, die de bezwaren tegen het EU-pakket heeft laten vallen. Geen gering resultaat van de premier, zelfs in het geval dat hij zelf het veld moet ruimen. Was het een intuïtieve, briljante gok? In Syrië vallen honderd doden bij demonstraties, vooral in de stad Homs. Ingevolge een accoord met de Arabische Liga zou het regime zijn troepen uit de steden moeten terugtrekken en alle politieke gevangenen vrij laten. Dat zie ik nog niet gebeuren. Later op de avond beweert het regime 553 politieke gevangenen te hebben vrijgelaten. Bevestiging daarvan ontbreekt.  Peres dreigt in Israël met militaire acties tegen de nucleaire dreiging in Iran.

Even naar Inge in Heukelum en daarna naar Tessa, die haar verjaardag viert. De hele Steers/Middelkoop-clan is er met aanhang en kinderen. Een enorme drukte temidden waarvan Tessa onverstoorbaar in haar tomatensoep staat te roeren en lekkere broodjes smeert. De kleine Caelan eet een mandarijn en neemt van me de uitdrukking over: Een mandarijn is fijn. We maken ruzie op de terugweg, omdat Ans - die rijdt, ze heeft niet gedronken - eerst een achter ons geparkeerde auto ramt en even later door een stommiteit een gratis parkeerplaats voor onze deur verspeelt, zodat we helemaal naar Buiten de Waterpoort moeten. Ze wil het niet bijleggen, waarschijnlijk omdat ik teveel op heb en mijn commentaar niet zo diplomatiek is. Ondertussen vraag ik me af waar ik me eigenlijk zo over opwind, maar als gezegd, daar heeft ze geen boodschap meer aan. Dat ik haar zielslief heb legt even geen (waarneembaar) gewicht in de schaal. Ze gaat naar bed, het is net negen uur, en ik zit maar wat te zitten achter mijn laptop. Bah, waarom leer ik nooit gewoon mijn mond te houden.  Terug naar boven

Ans met Bert & Mieke bij de voordeur van hun villa in Apeldoorn

Zondag 06-11-2011

Ans kwam gisteravond weer uit bed, gelukkig bereid om het geruzie bij te leggen. Geen van ons beiden houdt onmin lang vol. Daarna keken we naar een DVD met afleveringen van Star Trek: The Next Generation.

Vandaag een stille, grijze zondag. Desondanks met bijna 18^o Celsius veel te warm voor de tijd van het jaar. Zoals te verwachten was voel ik me ietwat brak en alles gaat vanmorgen langzaam. Ik ga langzaam in bad en we ontbijten langzaam. Ook schrijven gaat langzaam, het is duidelijk: een schrijver moet matigheid betrachten en een geregeld leven leiden. Stand: 19.500 woorden over 45 bladzijden. Ans is even bij haar moeder langs. Als ze terug is vertrekken we naar Apeldoorn, voor een bezoek aan Bert & Mieke Mansholt, een vertrekkersechtaar dat we in het begin van onze reis in 2007 leerden kennen in het Noordspaanse Camariñas en met wie we goed konden opschieten. Ondermeer bezochten we met zijn vieren een fado-restaurant in Lissabon. Daarna scheidden onze wegen zich, wij gingen de Middellandse Zee in en zij staken de Atlantische Oceaan over, vanaf de Kaapverden naar Barbados en zwierven een aantal jaren door de Caribean. Zie de kleurrijke verhalen op hun weblog Torum.

Onderweg belanden we in een file op de A27 bij Utrecht, waar aan de weg wordt gewerkt. We arriveren om half drie bij Bert & Mieke. Ze wonen in een prachtig villaatje, Huis De Klaproos, dat in 1906 werd gebouwd naar een ontwerp van architect Henk Wegerif. Het bijzondere ervan is dat hij toen nog geen architect was, hij ontwiep de villa toen hij pas 17 jaar oud was. De jonge Wegerif was toen sterk beïnvloed door de Jugendstil en de antroposofische ideeën van Rudolf Steiner. Het interieur is destijds meeontworpen. Het heeft ook wel iets van een knibbel-knabbel-knuisje huisje. Zie de foto hiernaast, die al van ouder datum is en die hier ik op internet vond, en een andere hier die ik zelf vandaag maakte. Geleidelijk aan brengen ze nu het huis weer in de oorspronkelijke staat terug. Het kent veel bijzondere details, zoals de schuin naar boven toelopende vensters en de klaproosvormen op de luiken en op sommige bovenlichten. Het kleine trappenhuis heeft een elegante overloop en is een genot om te zien. Vol trots leiden Bert & Mieke ons in het huis rond. We brengen daarna een gezellige middag met hen door in de serre, praten bij en halen tal van herinneringen op. Er is ook een minder aangenaam onderwerp van gesprek: Bert & Mieke zijn genoodzaakt hun zeilersleven te beëindigen omdat zich bij Bert een ernstige ziekte heeft geopenbaard. Hun mooie schip Torum, een ontwerp van Dick Zaal, staat voor het orkaanseizoen in Curaçao op de wal en waarschijnlijk zullen ze het moeten gaan verkopen. Wat ontzettende tegenslag treft hen! We leven zeer mee en hopen dat ze de kracht vinden om aan de komende periode het hoofd te bieden.

Om kwart over zeven zijn we thuis. Geen zin meer om te koken of ergens te gaan eten. We draaien een blikje sardines open voor op de boterham. Terug naar boven

Opgraving BlueBandhuis, 6e dag. Uit de diepe put werd een mestkuil uitgegraven

Maandag 07-11-2011

De (echte) verjaardag van Tessa is een grijze herfstdag. Laat er vandaag maar weinig gebeuren, ik vind het niet erg. Redelijk verder geschreven tot een uur of één. Toen de stad in voor een boodschap en zien hoe het met de opgraving bij het BlueBandhuis in de Arkelstraat staat. Het middelste segment is nu dieper uitgegraven tot een meter of drie onder het maaiveld. Onder het keldervloertje kwam vanmorgen een diepe mestput tevoorschijn. Ook die is weggegraven (zie foto hierboven).

's Middags gaat Ans naar haar dochters. Die zijn met Kate en kinderen bij Barbara thuis. Tessa heeft vandaag vrij. Na mijn middagdutje schrijf ik weer verder. Stand: 20.700 woorden over 47 bladzijden. Verder niets te melden, behalve dat Ans thuiskomt met bijna alle boodschappen die we morgen hadden moeten doen. Terug naar boven

Opgraving BlueBandhuis, 7e dag. Men is bezig een oude waterput leeg te pompen

Dinsdag 08-11-2011

Dag als gisteren, alleen wat meer zon. Met 13^o is het fris. Ans gaat vanmorgen naar de mondhygiëniste en ik zet mij aan het schrijven, maar er komt geen schot in. Met zuchten en steunen pers ik er een bladzijde uit. Het taalgebruik is ook beroerd, de zinnen willen niet lopen. Dat leidt misschien tot de vraag waarom ik mezelf dit allemaal aandoe, maar daar ga ik vandaag niet op in. Uit arren moede loop ik na de lunch maar weer eens langs de opgraving bij het BlueBandhuis. In tegenstelling met hoe ik me voel heerst daar enige vrolijkheid bij de archeologen. Het eerste en tweede segment zijn grotendeels weer dichtgegooid maar vanmorgen vonden ze in het derde segment een oude waterput (foto hierboven). Misschien kun je er van alles in aantreffen, dat er in de loop van de eeuwen in is gevallen. Ze zijn druk bezig de put, die 3,5 meter diep is, leeg te pompen. Ik blijf een tijd kijken terwijl ze in het begin van het derde opgravingssegment een stuk muur aan het blootleggen zijn (foto hier).

Uit plichtsbesef - er komt anders niks van dat boek terecht - loop ik terug. In de Arkelstraat hebben ze bij Vögele een aanbieding van 3 flanellen overhemden voor de prijs van twee (30 euro). Dat soort overhemden zijn altijd lekkker warm in deze tijd van het jaar, dus gekocht. Boekhandel De Wingerd loop ik zonder moeite voorbij. Een groep scholieren rumoert op de sluis, ze hebben zeker een opdracht van school. Ik ga weer aan het werk en kom geleidelijk weer op gang. Als Ans om half zes thuiskomt - ze is met Barbara naar haar moeder - is de stand: 21.800 woorden over 50 bladzijden.

Egypte heeft geweigerd een visum te verlenen aan PVV'er Raymond de Roon, die als lid van een delegatie van de Tweede Kamer het land zou bezoeken. Uit protest gaat de hele delegatie nu niet naar Egypte.  'Egypte vindt het niet leuk dat ik de verdrijving sinds maart 2011 van 95.000 christenen uit dat land, heb betiteld als etnische zuivering', zegt De Roon. Van een dergelijke massale verdrijving ben ik niet op de hoogte. Zonder de problemen tussen moslims en de minderheid van koptische christenen te bagatelliseren (nog in oktober jl. werden bij demonstraties op het Tahrir-plein 20 kopten gedood door Egypische politietroepen), lijkt de constatering van De Roon me op zichzelf behoorlijk overdreven. Niettemin is het onjuist van een beginnende demokratie als Egypte om op die grond iemand de toegang te ontzeggen. Hopelijk heeft het niet tot gevolg dat wijzelf straks ook moeilijker aan visa voor Egypte kunnen komen. Terug naar boven

Opgraving BlueBandhuis, 8e dag. De waterput uit de 13e/14e eeuw is verder uitgegraven

Woensdag 09-11-2011

De dag breekt aan met wat mist en een mooie, oranjeroze zonsopgang. De zon gluurt nét even een moment langs de kegels van het kunstwerk van de Pool Winiarski, alsof hij zich eerst wil overtuigen of wij er ook zijn (foto hier). De boom erachter heeft al heel wat blad verloren. Ondanks de stralende zonsopgang schijnt de zon maar af en toe, afgewisseld met wolkenvelden. Na wat administratieve aangelegenheden zet ik me weer aan het boek. Gaat niet onredelijk. Om erachter te komen hoe het verder moet, is het soms goed om even bij de schrijftafel weg te lopen en naar buiten te gaan. Daarom loop ik 's middags even langs de opgraving bij - of beter, onder het BlueBandhuis. De middeleeuwse waterput is uitgegraven (zie hiernaast) en er worden ook nog wat muurresten blootgelegd. Kijk hier voor een overzichtsfoto. Terug over de Langendijk. De bloemist heeft al kerstbomen in de aanbieding. Thuis doe ik een tukje in de luie leesstoel en loop daarna even bij Rijk langs. Die is er niet, hij is naar een belangrijk congres, maar Joke is er wel en van haar krijg ik een kopje thee. Ans is ondertussen bij Barbara thuis op de kinderen plus kleine Caelan aan het passen, omdat Derrick en Kate met Liam naar het revalidatiecentrum in Utrecht zijn voor een gesprek met de behandelaars.

Thuis schrijf ik nog wat tot half zes. Stand: 22.800 woorden over 52 bladzijden. De beurzen zijn vandaag onderuit gegaan door de ongewisse situatie in Italië, dat nu een recordrente voor zijn staatsleningen moet betalen. Mijn eigen mandje aandelen en obligaties gaat zonder bekommernis mee onderuit. Terug naar boven

Opgraving Bluebandhuis, 9e dag. De sleuf loopt door een aantal kuilen met vuilnis van de vroege bewoners

Donderdag 10-11-2011

De dagen krijgen een aangename regelmaat, de een hooguit wat zonniger, de ander weer wat grijzer. Ook de dagindeling krijgt een vast karakter. Voor de schrijverij is dat wel goed, merk ik. 's Ochtends probeer ik zo ver mogelijk te komen, meestal om en nabij 1000 woorden. In de woonkamer staat zacht Radio 4 op tenzij Ans naar een of ander onuitstaanbaar damesbabbelkoffieprogramma kijkt. Rond het middaguur maak ik een korte wandeling gevolgd door een middagslaapje. Vervolgens schrijf ik weer verder of ik zoek een aantal zaken uit, want dat moet ook gebeuren. Het moet natuurlijk wel kloppen, wat ik schrijf. Tussendoor kijk ik af en toe naar de nieuwssites en de beurs. Tenslotte schrijf ik het dagelijks verslagje op de website. We drinken voor het eten een paar glazen wijn en 's avonds na het eten kijken we TV of afleveringen van Star Trek op DVD. Verder heb ik weinig verlangens, behalve soms naar de boot.

Vanmorgen begint met wat zon; geleidelijk wordt het grijs bewolkt en licht nevelig. Met 11^o vinden we het koud. Ans is snotterig en bestrijdt een beginnende keelpijn met Strepsils. Mijn loopje voert opnieuw langs de opgraving op de kavel van het Bluebandhuis. Het is de voorlaatste dag. De kuil rond de waterput is verder uitgediept tot op het niveau onder de vroegste bebouwing. Daar tonen zich een aantal ronde structuren in de vette rivierklei. Het zijn kuilen waarin de vroege bewoners hun vuilnis dumpten en men graaft er voorzichtig sleuven doorheen en zoekt in de veel lossere grond van de kuilen naar artefacten (foto hierboven) Ik zie een stapeltje van die CSI-achtige plastic zakjes maar heb geen enkel idee van de inhoud. Terug thuis aan mijn bureau schrijf ik nog wat verder. Stand vandaag: bijna 24.200 woorden over 55 bladzijden. Terug naar boven

Opgraving BlueBandhuis, 10e dag. Op vijf meter diept vindt men een houten ton met.....

Vrijdag 11-11-2011

Dag van de carnavalszotten. Gewoon geen aandacht aan besteden. Lang geleden dacht ik daar anders over. Het is bijna het omgekeerde van gisteren, vandaag vangt de dag gehuld in nevelen aan en langzamerhand krijgt de zon de overhand. Het blijft kil met 9 tot 10^o Celsius. We hebben nu allebei last van een vervelende, vastzittende hoest. Bisolvon en verder Strepsils om een keelontsteking tegen te gaan. In de ochtenduren moet Ans op Liam passen terwijl Kate de kleine Caelan naar de peuterspeelzaal brengt. Ik schrijf tot het middaguur, niet snel maar wonderlijk lekker. Zo lekker dat ik ermee moet stoppen. Stand: ruim 25.100 woorden over 57 bladzijden.

Ik wandel naar de opgraving onder de kavel van het BlueBandhuis. Ik had verwacht dat het zo'n beetje een aflopende zaak was, maar dat is allerminst het geval. Naast de oude waterput (die misschien toch minder oud is dan de 13e eeuw) vonden ze bij het sleuvengraven kennelijk een aanwijzing. Daar zitten ze nu op vijf meter diepte en daar kwam een houten ton aan het licht (foto hierboven, en een overzichtsfoto hier, welwillend voor me gemaakt door een van de medewerksters aan het onderzoek). Wat er in de ton zit is niet duidelijk, ze vermoeden dat het vuilnis is maar daar kan van alles tussen zitten. Deze vondst lijkt meer dan ze verwacht hadden. Als ik sta te kijken zijn ze juist bezig om de hele inhoud van die ton over te brengen in een grote bouwvakkerszak. Ans denkt later bij het zien van de foto dat het een poepdoos is. Enfin, te zijner tijd zal ik pogen het verslag van de opgraving te bemachtigen, een en ander heeft me toch erg nieuwsgierig gemaakt.

Op de terugweg loop ik op de Arkelstraat even bij Boekhandel De Wingerd binnen. Fout, fout! Zojuist afgeleverd ligt er een stapel van het "Logboek van een onbarmhartig jaar" (Prometheus, 2011) van Connie Palmen over het sterven van Hans van Mierlo. De eerste druk. Die kun je toch niet laten liggen. (Waarom eigenlijk niet? Ik zal het voorlopig - en dat kan lang duren - niet lezen) Thuis tref ik Ans en even later komen Barbara & Michel ons gedeelde autootje brengen. Ik wil even niet verder schrijven en dus doen we samen boodschappen bij de Jumbo Supermarkt in het Piazza Center. Daarna rijd ik door naar Inge in Heukelum om wijn in te slaan voor de komende week. Terug naar boven

De aankomst van Sinterklaas in de Lingesluis

Zaterdag 12-11-2011

Vanmorgen komt er weinig van werken. Om tien uur is de intocht van Sinterklaas in de Lingehaven en Barbara is hier met haar jongste, Esri, en Kate met Caelan om de goedheiligman te verwelkomen (foto hierboven). Precies om tien uur klinkt buiten op de Merwede een stoomfluit. De buitensluisdeur zwaait open en de stoomsleper 'Jan de Sterke' stoomt de sluis binnen. Voor deze gelegenheid is de naam veranderd in 'Spanje'. Sinterklaas staat op de voorplecht en de boot is vol met dansende Pieten. De kinderen vinden het prachtig. Kijk hier voor nog 4 foto's.

Als de Sint is ingehaald en de kinderschaar buiten en binnen weer vertrokken is zet ik me weer aan de arbeid. Veel uitzoekwerk en wat schrijven. Tussendoor een boodschap in de stad, voor de hoogstnoodzakelijke lichaamsbeweging. Bij het BlueBandhuis is alles dichtgegooid. Alleen over de waterput ligt een houten plaat. Misschien wil de aannemer/projectontwikkelaar die wel integreren in het nieuwe appartementengebouw. Terug thuis weer schrijven. Stand: 25.800 woorden over 59 bladzijden. Even langs Inge voor een glas wijn.

In Syrië hebben veiligheidstroepen weer tientallen demonstranten doodgeschoten. De Arabische Liga wil het land sancties opleggen, welke is niet bekend.

Terug naar boven

Zondagochtend met nevel. Drie vissers op de steiger beneden

Zondag 13-11-2011

Zondagochtend. Over de haven hangt een fijne nevel. Op de radio staat het programma 'Echo van Eeuwigheid' van de nogal kwezelachtige priester Antoine Bodar op. Gewijde katholieke muziek, geeft niet, het is prachtig. Buiten in de nevel zitten drie mannen op een rijtje te vissen (foto hierboven). Voortdurend halen ze spartelende, kleine visjes uit het water en gooien ze in een leefnet dat aan de steiger hangt. Ik krijg een fantasie. Stel dat een visje door een genetische mutatie het vermogen verwerft om aas van vissers te herkennen en te vermijden. Evolutionair voordeel. Al gauw overheersen in de populatie vissen die niet in het aas bijten. De vissers vangen niks meer en denken dat het viswater is leeggevist en gaan naar huis. De visjes groeien ondertussen uit tot machtige proporties. Grote vissen, kanjers die je niet kunt vangen, althans met een hengel niet. Het begint ook de vissers op te vallen, ze gaan uit vissen met een net. Daarin vangen ze gemakkelijk de kanjers weg. Na verloop van tijd zijn er alleen maar kleine visjes over, die door de mazen van het net kunnen ontsnappen. Evolutionair voordeel. Er komen steeds meer visjes die klein blijven. Maar de eigenschap om aas, hangend aan een hengel, te herkennen en te vermijden, is als onnutte genetische ballast in de loop der jaren verdwenen. Enzovoorts.

We zijn allebei behoorlijk verkouden. Vooral Ans heeft het zwaar te pakken. Ze heeft koorts en blijft in bed en omdat ook mijn hoofd volgepropt lijkt met zware, vochtige watten, kruip ik lekker naast haar terug in bed. Helaas moeten we Wiger & Arina, die vanavond op het eten zouden komen, afbellen.

Snotterend en met hoofdpijn zit ik later vanmiddag achter de computer. Ik dacht dat de politiek in Italië na het aftreden van de clown Berlusconi meteen serieus aan economische hervormingen zou beginnen om de onhoudbare staatsschuld eindelijk omlaag te brengen, maar vanmiddag vliegen de verantwoordelijke politici elkaar alweer in de haren. De voor een regeringsmeerderheid belangrijke Lega Nord zegt vanmiddag oppositie te zullen voeren tegen de beoogd premier Mario Monti, "tot de voormalige eurocommisaris zijn plannen voor het redden van de Italiaanse economie uit de doeken heeft gedaan" Dat wordt dus niks, iedereen weet dat die partij mordicus tegen de noodzakelijke hervormingen is, ondermeer de verhoging van de pensioenleeftijd. En Berlusconi zelf? Die heeft zijn terugkeer in de politiek al aangekondigd. Het is nu denkbaar dat een onstabiel Italië nog eerder failliet zal gaan dan Griekenland en de hele eurozône uit elkaar kan trekken. Nee, dan de Griekse oud-premier Papandreou! In wat je achteraf als een meesterzet moet betitelen (het referendum-plan) heeft hij de voortdurend tegenliggende oppositie achter de mega-bezuinigingen gekregen in een regering van nationale eenheid onder een nieuwe premier, die een vertrouweling van hem is. Of dat genoeg is om de Griekse bevolking ook onder het zware juk te brengen, moet nog blijken.

Van schrijven komt weinig. Wel een hoop uitzoekwerk gedaan. Stand: 26.100 woorden over 59 bladzijden. Pijn over mijn ribben bij hoesten. Ans is als een hoestende, snotterende vaatdoek. Terug naar boven

Afbeelding van website Laura Dekker. Het is nu duidelijk dat ze de zuidelijke route heeft gekozen, onder Madagascar door, direct naar Durban, Zuid-Afrika

Maandag 14-11-2011

Vanmorgen voelen we ons nog zo ziek dat we maar in bed blijven liggen tot een uur of tien. De zon heeft inmiddels de tamelijk zware ochtendnevel verjaagd en schijnt volop. Ik kijk eens naar de weersituatie in Hurghada (beetje bewolkt, 26^o, WNW 3) en Gubal Strait (N 4 en over een paar dagen harde wind, N 6). In het oostelijk bekken van de Middellandse Zee tolt een depressie rond met veel wind. Op haar website lees ik dat Laura Dekker ('de jongste solozeilster ter wereld') in Durban, Zuid-Afrika, is aangekomen. Vanaf Darwin in Australië is dat 6000 zeemijlen in bijna 47 dagen, een moyenne van 130 mijl per dag. Inderdaad heeft ze, zoals ik al dacht, de route ten zuiden van Madagascar genomen om de piraten te omzeilen. Het laatste deel van die route kan behoorlijk stormachtig zijn. Geen traject dat wij graag zouden doen. Ze heeft dan ook behoorlijk op haar donder gehad, mede daardoor is het een prestatie van formaat.

Halverwege de dag haal ik wat noodzakelijke boodschappen in huis. Ans is weer in bed gekropen. Bij de Hema sta ik in de rij voor de kassa. Een arabisch uitziende man in traditionele kledij (een djellaba) staat voor me. Hij rekent een grote zak pepernoten en anders strooigoed af. Over integratie gesproken. Na terugkomst voel ik me uitgeput en val op de luie leesstoel in slaap. Om twee uur gaat de bel; het is zuster Yvonne van de Zoladex thuisservice, die me de driemaandelijkse hormooninjectie komt geven. Dat is nummer acht, ik heb er nu twee van de drie jaar hormoontherapie opzitten. Yvonne plaagt me wat met mijn buikje. Het klopt, sedert het begin ben ik zeker vier kilo aangekomen, een van de bijwerkingen is gewichtstoename, vooral van het buikvet. Ook mijn bloedsuikerspiegels liggen struktureel hoger, meestal tussen 7,1 en 7,8 mmol/l. De bijwerkingen zouden reversibel zijn, waarschijnlijk verdwijnen ze na voltooiing van de behandeling.

Als je het nieuws van vandaag leest, dan lijkt het wel alsof Europa onvermijdelijk op de afgrond toesnelt. Alsof het ten onder moet gaan. In Griekenland is dan wel met kunst en vliegwerk van de voormalige premier Papandreou een regering van nationale eenheid gevormd, maar vandaag maakt de conservatieve partijleider Samaras - wiens partij van die regering deel uitmaakt! - bekend dat hij weigert het Europese reddingsplan te ondertekenen en tegen nieuwe bezuinigingsvoorstellen zal stemmen. In Italië stijgen de rentes op staatsleningen ondanks het aftreden van Berlusconi en de formatie van een regering van technocraten. Kredietbeoordelaar Moody's stelt dat het Europese noodfonds EFSF 'niet kan werken in zijn huidige vorm' De OESO maakt bekend dat de economische groei over de hele wereld zal afnemen. De beurzen zakken weer verder in het rood. Wat een merkwaardige tijd is dit!

Website-lezer Chris suggereert in het Gastenboek een 'overlevingsstrategie' voor de vissers op de kleine visjes in de Lingehaven (zie verslag van gisteren). Waarvan acte. Ondanks wattenhoofd en loopneus toch wat gewerkt. Uitzoekwerk verricht en een stukje verder geschreven. Stand: 26.700 woorden over 61 bladzijden. Terug naar boven

Dinsdag 15-11-2011

Hulp gevraagd bij raadsel. Ergens in het begin van de jaren '70, waarschijnlijk omtrent de herfst van 1973, kocht ik op het Rembrandtplein in Amsterdam een gipsen beeldje van een treurende figuur, gehuld in een allesbedekkende pij, die de omhulde handen in opperst verdriet voor de ogen slaat (foto hieronder links) Dat beeldje, circa 37 centimeter hoog, heeft sedertdien in al de woningen van mijn leven gestaan. In het bovenhuisje aan de Oudegracht in Utrecht stond het op een apart ervoor aangeschafte en beschilderde console boven de deur van de wijnkast. Aan de dijk in Deil stond het boven de korte trap die van het onderhuis naar het bovenhuis leidde. Aan de Bulckesteynstraat in hetzelfde dorp was het weer bevestgd boven de ingang van de wijnkelder. In ons tijdelijk flatje in Andel, na 2005, had ik het op zijn console vastgemaakt aan de wand in de gang, tegenover de grote zwart-wit reproductie van Böcklins' schilderij "Die Todteninsel", dat er voor mijn gevoel thematisch aan

verwant is. Ik heb altijd erg van dat beeldje gehouden. Ik zag er een ultieme uitdrukking van smart in, de behoefte alleen en onzichtbaar te willen zijn, de handen voor het gezicht geslagen. Tot mijn grote verbazing zagen we onlangs, toen we in Apeldoorn bij onze zeilersvrienden Bert & Mieke Mansholt op bezoek waren, op de schoorsteenmantel precies zo'n beeldje staan. Alleen was dat van hout (foto rechts hierboven. De foto is helaas niet scherp omdat het donker was en ik te snel uit de hand fotografeerde) Intrigerend! Duidelijk is dat het beide replica's moeten zijn, maar waarvan? Mieke opperde dat het origineel zich misschien in het Franse Orléans zou kunnen bevinden, maar wist dat niet zeker. Zoektochten op Internet leverden me tot dusver niets op. Weet één van de lezers wellicht?

Vannacht ben ik een aantal uren druk in de weer met mijn boek. Het zit duidelijk vooraan in mijn brein. Voortdurende invallen doen me aan keer of tien in en uit bed gaan om ze snel in telegramstijl te noteren op een velletje op mijn bureau. De dag vangt nevelig aan en net als gisteren verdrijft de zon de nevel snel. Ik voel me beduidend minder ziek maar dat geldt helaas nog niet voor Ans. Ze blijft grotendeels in bed. Dankbaar vind ik de notities van vannacht op mijn bureau terug, ze zijn uiterst bruikbaar. Waar komen zulke ingevingen vandaan? Soms priemt een lichtstraal door een ontvankelijk brein. Hoe dan ook, het werk schiet op en ik kom voor mijn gevoel goed door een lastige passage. Stand: 27.600 woorden over 63 bladzijden. 's Middags loop ik de stad in. Lichaamsbeweging. Omdat de archeologen bij het Bluebandhuis haast moesten maken met hun onderzoek, verwachtte ik dat de aannemer nu meteen aan de slag zou gaan. Maar het is stil op de bouwkavel; achteraf gezien hadden de onderzoekers meer tijd kunnen nemen. Tegen vijf uur komt Rijk langs voor een glas wijn en een handtekening (waarvoor vertel ik nog wel een keer) Ans komt later uit bed en voelt zich een stuk beter. Terug naar boven

Noordelijke stadswal op de kaart van Jacob van Deventer (circa 1558) Detail.

Woensdag 16-11-2011

Vandaag precies een maand geleden liep ik over de stadswallen en veronderstelde dat er van de vroeg-middeleeuwse, oostelijke stadsgracht - waar de namen Kalkhaven en de Vissersdijk nog van resteren - niets meer over is dan een sluisje op de Soldatenwal (Dalemwal) Maar dat klopt niet, heb ik ontdekt. Dat zogenaamde sluisje (foto hier) met het kunstwerk van Elly Veenenturf erop, is geen sluisje. Als je namelijk de oude stadskaart van Jacob van Deventer van omstreeks 1558 erbij haalt, dan zie je dat die gracht in het noordoosten niet naar rechts maar naar links afboog, om uit te monden in de Linge. Zie de uitsnede uit die kaart hierboven. En verdraaid, als je dus naar die plek loopt - tegenwoordig heet het daar de Vijfde Uitgang - dan vind je er het watertje nog altijd terug! In de richting van de Spijksedijk lopend zie je rechts bij de appartementenflat een afgedekte sluiskolk met bedieningswiel (foto hier) en links, bij het benedendijkse bunkerstation, een doorlaatkolk en een sloot die naar open water leidt (foto hier). Dat slootje is, anders dan bij de westelijke stadsgracht uit die tijd, het enige stukje  open gracht dat nog rest. Zoals gezegd, daar geniet ik nou van, te ontdekken dat die oude structuren nog bestaan en niet helemaal weg zijn. Tenminste, als het klopt wat ik zeg.

Je ziet ook dat je in de Middeleeuwen aan de noordoostkant de stad niet uit kon. Daarvoor moest je via de oostelijke Dalempoort of via de noordelijke Arkelpoort. Toen er in de garnizoenstijd een doorgang kwam, kreeg die de logische naam van Vijfde Uitgang want dat was hij ook (De andere twee waren de Kanselpoort en de Waterpoort)

Mooie, frisse herfstdag. De zon verjaagt de nevelresten als op eerdere dagen. We voelen ons allebei wat beter dan gisteren. Wel veel gesnotter en de de vastzittende hoest is ook nog niet weg, maar toch is de rug wat rechter en het gemoed lichter. Ik stuurde gisteren twee emailtjes naar de marina in Hurghada, een naar Sherif, de manager, en een naar Ahmed, de administrateur. Is alle in orde met onze boot? Het eerste bericht krijg ik van de postmaster terug als 'onbestelbaar', op het tweede ontving ik nog geen antwoord. Vervelend.

Schrijven gaat vandaag goed. Stand: 29.400 woorden over 67 bladzijden. Tegen half drie word ik moe. Tukje op de luie stoel. Kopje thee bij Rijk gedronken. Een zeer kwade geest uit het verleden staat op: de oom van de huidige Syrische dictator Bashar al-Assad, Rifaat, heeft zich in zijn Parijse ballingschap tegen zijn neef gekeerd. Hij was de jongere broer van diens vader Hafez en in 1982 de massamoordenaar van de stad Hama, waar naar schatting dertigduizend doden vielen toen hij de opstand van de bevolking met uitzinnige wreedheid neersloeg. En wat zegt hij nu? Inderdaad: hij zou de aangewezen figuur zijn om het roer van zijn neefje over te nemen, vindt hij. Niemand die het serieus neemt. Terug naar boven

Aan het werk achter mijn bureau

Donderdag 17-11-2011

De nevel blijft de hele dag hangen, de zon komt er vandaag niet doorheen. Van Ahmed uit Egypte geen enkele reactie inzake de toestand van onze boot. Erg vervelend. Enfin, misschien moet ik dezer dagen gewoon eens bellen. Over de dag valt weinig te vertellen. We voelen ons allebei opknappen, alleen hoesten en snotteren we nog aardig. 

Vanochtend wil het niet vlotten met schrijven; houterige, moeizame zinnen zonder enige muziek erin. Vreselijk is dat. Uit arren moede doe ik maar uitzoekwerk, dat levert soms aanknopingspunten op om verder te kunnen. 's Middags na de siesta vind ik mijn draai weer en gaat het een stuk beter. Zelfs nog even de stad in om lege flessen naar de glascontainer te brengen en twee grote gebraden kippenpoten te halen bij de poelier op de Langendijk. Stand: 30.700 woorden over 70 bladzijden. Terug naar boven

Foto uit eind 19e eeuw van de synagoge in de Kwekelstraat

Vrijdag 18-11-2011

Gisteren liep ik nog eens door de Kwekelstraat toen ik boodschappen ging doen. Ik was er in de afgelopen weken al eens eerder geweest. Nummer 18 is de treurige plek waar nog tot in de jaren vijftig de synagoge van de joodse gemeenschap in Gorcum stond (hierboven een foto uit het eind van de 19e eeuw).Pas bij de stadssanering van 1958 werd het gebouw - helaas!, helaas! - gesloopt. Voor de oorlog bestond de joodse gemeenschap in de stad nog uit 125 mensen; in de oorlog verdwenen er 70 in de Duitse vernietigingskampen. De resterende joden waren te gering in aantal om de sjoel te kunnen onderhouden. In 1955 verkochten ze het aan de gemeente. Erg mooi was het gebouw niet, maar wel karakteristiek, en je vraagt je af waarom het zo harteloos gesloopt moest worden. Na de sloop was het 42 jaar lang een parkeerplaats. in 2000 werd er archeologisch onderzoek gedaan. Nu resteert er slechts een hekpaal, half verborgen achter een vuilnisbak, waarop een tekst is aangebracht over de synagoge. Een treurige plek. Onder de vloer van de winkel in het nieuwe  appartementengebouw dat op die plaats in de negentiger jaren verrees, zou de mikwah, het rituele bad voor de joodse vrouwen, nog aanwezig moeten zijn. Volgens deskundigen is het "een typisch Hollandse mikwe van baksteentjes van gele IJsselklei, met treden van rode Waalsteen en een bodem van rode plavuizen." (Nieuw Israelitisch Weekblad, 03-03-2000).

Grijze, nevelige dag. Heel soms komt de zon er even door, meestal overheerst de sombere grijsheid. Geen bericht van Ahmed uit Egypte over de boot. Vandaag bel ik niet, want het is de dag van het vrijdaggebed. Dan is hij er meestal niet. Aan het werk. Na een wat stroef begin met een taai hoofdstuk kom ik vanmorgen goed op gang. 's Middags voelt Ans zich voldoende opgekanpt om naar haar moeder te gaan. De zon is er nu goed door gekomen. The Guardian bericht dat de fysici van OPERA het experiment met de supersnelle neutrino's hebben herhaald, maar dan met veel kortere, beter meetbare neutrino-pulsen. Opnieuw bleken ze een fractie sneller dan het licht in de detector van Gran Sasso, Italië, aan te komen. Daarmee is maar een van de mogelijke fouten weggenomen, het kan ook nog in de synchronisatie van de klokken bij CERN en in Gran Sasso zitten. Het blijft spannend.

In Caïro houdt de Moslimbroederschap een grote demonstratie op het Tahrirplein tegen de toenemende macht van het leger in Egypte. Betogers droegen spandoeken met de teksten: “Weg met de militaire heerschappij. Ons land is geen legerkamp”. Het leger zou van plan zijn om zichzelf vrij te stellen van parlementair toezicht en zich het vetorecht over alle wetgeving aangaande de krijgsmacht toe te kennen. De demonstranten hebben gelijk. Opvallend dat de organisatie bij de Moslimbroederschap lijkt te liggen, maar ook seculiere groepen doen mee. Misschien is Ahmed van onze haven er ook wel heen.

Boodschap gedaan. De mensen in de stad reppen zich naar huis. Op de hoek van de Hoogstraat en de Kelenstraat staan in de vallende avond twee straatmusici, een accordeon en een man met een curieus strijkinstrument, een soort vedel met de hoorn van een trompet erop. Ze spelen aanstekelijke Balkan-muziek. Terug thuis verslagje maken. Het valt niet altijd mee om naast het boek ook het dagelijks weblog bij te houden. Stand van het boek: ruim 32.000 woorden over 73 bladzijden. Vanavond gaan we eten met oude en nieuwe vrienden, Wiger & Arina en Wil Funk en zijn vriendin Marjanne, hier op het Eind in het vroegere 'Spinnewiel', dat thans 'Le Bon'Apart' heet. Terug naar boven

Zaterdagochtend. In de Hoogstraat lopen twee groene mannetjes

Zaterdag 19-11-2011

We hebben met Wiger & Arina en Wil & Marjanne een zeer vrolijke avond in restaurant 'Le Bon'Apart' (foto hier). Er is een grote, ronde tafel bij het raam voor ons gereserveerd. De feestvreugde wordt nog verhoogd doordat aan te tafel naast ons de volledige, huidige maatschap gynaecologie van ons oude ziekenhuis blijkt te zitten. Drie van de vijf heb ik zelf nog aangesteld in de tweede helft van de jaren '90. Na het verlaten van het etablissement lopen we nog even naar ons appartementje voor een gezellige afzakker.

Tja, vandaag ben ik ietwat brak. We doen samen boodschappen bij de Citymarkt en de Marokkaanse groenteboer in de binnenstad. In de Hoogstraat lopen twee figuren, volledig gehuld in nauwsluitende lichtgroene pakken. Ze dollen wat met kinderen maar waar ze reclame voor maken, is me niet duidelijk. Als ze je passeren, stoppen ze, kijken je even aan en lopen weer door (foto hierboven).

Eenmaal weer terug thuis komt er weinig uit mijn handen. Eerst maar eens een tukje doen. Beneden op de steiger zitten twee hengelaars; onophoudelijk vangen ze kleine visjes. De evolutie heeft niet gewerkt. Ik probeer wat te werken en schrijf een enkele regel (Nulla dies sine linea), maar veel zin heb ik niet. Misschien moet ik gewoon weekend houden. Uiteindelijk voeg ik nog 200 woorden toe. Drink een kop thee aan de overkant bij Rijk en rijd even naar Inge in Heukelum om wijn te halen voor de komende week. Op de terugweg rijst mist boven de sloten en de weilanden ten zuiden van de Diefdijk. Koeien staan als donkere eilandjes in de grijze nevel, die niet hoger dan hun flanken rijkt. Erboven kleurt de avondhemel rose en rood, een wonderbaarlijk gezicht.

Negen dagen voor de verkiezingen worden demonstranten op het Tahrir-plein in Caïro uit elkaar geslagen en met traangas bestookt. Een beginnend tentenkamp wordt opgebroken door de veiligheidstroepen. De Moslimbroederschap en seculiere partijen veroordelen het geweld van de autoriteiten. De spanning stijgt in het land. Op een zandweg in de woestijn, 70 kilometer buiten de de stad Obari in het zuiden van Libië is Saif al-Islam, een van de zonen van Khaddafi, opgepakt. Levend. Zijn duim en twee vingers zitten in het verband. Hij komt er beter vanaf dan zijn vader en een van zijn broers. De vraag is wie hem gaat berechten, het Internationaal Strafhof in Den Haag of Libië zelf. Terug naar boven

Mist buiten de deur

Zondag 20-11-2011

Een lekkere zondagochtend van in bad gaan en verder wat lanterfanten. Buiten heerst een dichte mist en de ANWB raadt de mensen af om de weg op te gaan. Ook hier hangt de haven vol mist (foto hierboven).

Maar er is groot nieuws! Wij wisten het al een tijdje, maar nu mag het aan de grote klok worden gehangen: in onze beide families is gezinsuitbreiding op komst! Tessa, Ans' jongste dochter, en Floor, mijn dochter, zijn allebei in blijde verwachting. Tessa van haar eerste kind en Floor van haar tweede. De bevalling verwachten ze allebei in mei. Tessa wat eerder dan Floor. De mensheid sterft dus nog even niet uit.

Een groot deel van de dag zit ik lekker te schrijven. Stand: 33.700 woorden over 77 bladzijden. De mist blijft de hele dag hangen. Om half vier maken we een wandeling over de stadswallen. Het is fris, in mistgebieden is het altijd kouder. De mistdruppels hechten zich aan spinnewebben, zodat je de fraaie webstructuren goed kunt zien. Er zijn slechts weinig mensen op de been.

Na twee dagen van heftige protesten in veel steden is de regering in Egypte in spoedzitting bijeen gekomen. Een zegsman van de regerende militaire raad verklaart dat 'buitenlandse elementen' achter de protesten zitten. De situatie is onduidelijk. In diverse steden zijn groeiende demonstraties gaande. Men eist een datum waarop de militairen de macht aan een burgerregering geven. Er zouden vandaag drie doden zijn gevallen. De situatie op het Tahrir-plein is chaotisch. Gesproken wordt van een tweede revolutie. Terug naar boven

Vanmorgen nog steeds mist

Maandag 21-11-2011

Gisteren vielen er zeker 13 doden op het Tahrirplein in Caïro. Ook in andere steden waren demonstraties, zoals in Alexandrië, Ismailia, Suez, Minya en Aswan. Hurghada wordt niet genoemd. Volgens Al Jazeera vielen er 20 doden in het hele land. De minister van cultuur is uit protest tegen het geweld afgetreden. Het militaire regime stelde gisteren een persconferentie uit, waar uitleg zou worden gegeven over de opzet van de verkiezingen, die beginnen op 28 november. De vrees is duidelijk dat de militairen de verkiezingen zelf ook willen uitstellen. Vanmorgen verzamelen betogers zich weer op Tahrir.

Vanmorgen nog steeds zware mist (foto hierboven). We horen dat de ochtendlijke files langer dan 400 kilometer zijn. Ans brengt ons autootje terug naar dochter Barbara. Ik pak de telefoon en bel Marina Hurghada. Meteen krijg ik Sherif Sami, de havenmeester, aan de lijn. Alles is in orde met onze boot, zegt hij. We hebben pas de lijnen gecheckt want er was nogal wat wind in de afgelopen week. Second Life, de Duitse tweemaster, ligt nog naast ons. Die zijn dus een maand geleden niet weggevaren en wachten kennelijk ook het voorjaar af. Sherif vertelt dat ze de ligprijs hebben verlaagd, in de hoop om meer boten te trekken. In plaats van 320 dollar betaal je nu slechts 200 dollar per maand. Zijn er betogingen geweest in Hurghada? Nee, zegt Sherif, maar een aantal mensen van de haven zijn naar Caïro gegaan om te betogen. Ik voel me gerustgesteld en bedank hem uitvoerig.

Kijk, en dat is nou aardig: lezeres Jane bericht vandaag in het Gastenboek dat ze net terug is uit Hurghada, waar ze onze boot heeft gezien. In goede conditie, met een laagje zand aan dek. Mogelijk heeft ze ook een foto van de boot, schrijft ze.

Vandaag vallen er opnieuw doden op het Tahrir-plein, naar verluidt 20 alleen vandaag. Het conflict escaleert. Politieke groepen roepen op tot een miljoenenmars voor morgen.

Gewerkt aan mijn boek. Stand: 34.700 woorden over 79 bladzijden. Om vier uur gaan we naar het Hamelhuis op de Kortendijk voor de overhandiging van een cheque van 1500 euro voor de Poëzieroute in Gorcum. De zware mist hangt er nog steeds.  Terug naar boven

Wethouder Trix van der Torren rijkt in het Hamelhuis de cheque uit aan Liesbet Klop van de Werkgroep Poëzieroute Gorinchem. Links Rijk van Kooy, voorzitter van de werkgroep

Dinsdag 22-11-2011

Gisteren aan eind van de middag reikt de Gorcumse wethouder Trix van der Torren in het Hamelhuis op de Kortendijk een cheque van 1500 euro uit aan Liesbet Klop, lid van de Werkgroep Poëzieroute Gorinchem (foto hierboven). De cheque wordt in feite doorgegeven, de ondertekenaar is niet de gemeente maar het Autobedrijf Visscher, die dus eigenlijk de sponsor is. We drinken er een glas en spreken met diverse aanwezigen. Sommigen ken ik van vroeger zoals de beeldend kunstenares Annet Ardesch. Dat was bijna twintig jaar geleden tijdens de kunstmanifestatie van het Beatrixziekenhuis BRAIN/Internal Affairs.

Vandaag is de mist weg. De zon schijnt. Ans doet boodschappen en gaat 's middags met Barbara naar haar moeder in het verzorgingshuis. Ik raak aardig op dreef met mijn boek. Stand eind van de middag: 36.400 woorden over 83 bladzijden. In Egypte voor de vierde dag rellen. Het militaire regime confereert met politieke groeperingen. Men zou overwegen de gematigde oppositie-politicus Mohammed ElBaradei tot interim-premier te benoemen. Terug naar boven

Derde dag met dikke mist in de haven. Ons huis op de sluis

Woensdag 23-11-2011

Opnieuw zware mist vanmorgen. Ik maak een ochtendrondje om de haven om wat foto's te nemen (zie hierboven en een andere hier). De dikke mist dempt alle gerucht. Pas tegen elf uur klaart het op, hoewel de zon niet doorbreekt. In de middag gaan we samen de stad in. Bij de kapper in de Arkelstraat zit niemand in de wachtstoelen, ik slip naar binnen en ben binnen vijf minuten geknipt. Met een beschaafd kapsel zoek ik Ans op die in Het Kruidvat in de rij voor de kassa staat. We lopen terug en bij de Peterbrug sla ik linksaf voor een kop thee in Antiquariaat Gorinchem. Joke en Rijk zijn allebei aanwezig.

Vandaag keert de rust wat terug op het Tahrirplein, lijkt het. Militairen nemen de plaats in van de gehate oproerpolitie. Betogers ruimen de rotzooi in de straten op. Toch is er nog vrijwel niets bereikt.

Merkwaardig: de PVV wil dat Nederland het onafhankelijkheidsstreven van de Papoea's steunt. Een dergelijk standpunt werd lang niet gehoord. Alleen Groen Links gaf er meteen steun aan. Tja, dit is een voorbeeld van een op zich juiste stellingname waarmee je niets bereikt. Want ons land heeft het Papoeavolk destijds op een beschamende manier in de steek gelaten, gedwongen door de Verenigde Staten. Maar net als toen komt die mogelijke onafhankelijkheid politiek bezien 'even' niet uit. Heel erg treurig, eigenlijk. Toch is het Oost-Timor na een jarenlange, ellendige guerillaoorlog ook gelukt, maar dat was een onbetekend, half eilandje. Dat kun je van Papoea Nieuw Guinea niet zeggen.

Vandaag weer lekker gewerkt. Stand: 37.800 woorden over 86 bladzijden. Ik heb eens gekeken hoe je je manuscript onder de aandacht van uitgevers moet brengen. Daar word je niet optimistisch van. Uitgevers worden dagelijks bedolven onder manuscripten. Waarom willen zoveel mensen toch een boek publiceren? Er zijn er al zoveel, moet je eens bij Rijk & Joke in de winkel kijken. Alles komt uiteindelijk bij hen terecht, of in de ramsj. Je hoeft er maar op te wachten. In dat opzicht zijn ze - oneerbiedig gezegd - het afvalputje van het boekenvak. Eigenlijk kun je je manuscript net zo goed gelijk bij ze afgeven. Terug naar boven

In onze toekomstige serre poetst Ans resten van klimop van het plafond

Donderdag 24-11-2011

Knolselderijsoep. Nooit van gehoord. Gisteravond bereidt Ans die soep. Zie hier het recept, ze deed er alleen beduidend meer knoflook in. Heerlijk! Dus aanbevolen.

Vanmorgen een afspraak gemaakt met Jaap Bakker Zonwering voor de plaatsing van de schuifpui en de zonneschermen op de oostgevel. Ze komen volgende week dinsdag. Onze gemeentelijke vergunning is na een periode van zes weken, waarin men bezwaar had kunnen maken, definitief geworden. Leuk dat het eindelijk gaat gebeuren! Gisteren hebben we de resterende twee bloembakken (de andere twee werden van 't voorjaar gestolen) weggehaald. Vandaag kijken we naar het plafond. Moet het nog gewit worden? Nee, besluiten we, het ziet er goed uit alleen moeten de sporen van ingegroeide klimop weggepoetst worden. Ans kwijt zich van die taak (foto hierboven), terwijl ik aan het werk ga. Niet slecht, stand: 39.300 woorden over 89 bladzijden. De dag is overwegend grijs, alleen vanmorgen wat zon. Eind van de middag komen Barbara en Esri een kopje thee drinken. Vreemd: sinds een aantal dagen worden in het rubriekje 'Weer in Hurghada' op de home-page van mijn website windsterkte en -richting niet meer weergegeven. De rest wel.

Aaan de vooravond van de klimaattop in Durban, Zuid-Afrika, komen anti-opwarmingactivisten met een nieuwe voorraad zogenaamde 'kwalijke e-mails' van klimaatwetenschappers. E-mails waaruit zou blijken dat ze resultaten verzwijgen of wijzigen, enzovoorts. Climategate 2, want voor de top in Kopenhagen in 2009 deden ze dat ook al, in een poging de conferentie te laten mislukken. Klimaatblogger Paul Luttikhuis van de NRC heeft er een aantal gelezen - het zijn er in totaal 5349!, zie hier - en concludeert dat "deze verzameling niet veel meer lijkt te worden dan een nabrander met een te klein vlammetje om echt fikkie te stoken" In Egypte laaien de betogingen tegen het militaire regime weer op in diverse steden. De militairen weigeren af te treden en de macht aan een burgerregering over te dragen. Ook willen ze de verkiezingen van a.s. maandag niet uitstellen, omdat ze menen dat de protesterende menigten niet representatief zijn voor het hele volk van Egypte. Dat weet in zo'n land zonder ervaren, kritische pers natuurlijk niemand. Ik ga eens even naar buiten om de benen te strekken.  Terug naar boven

Neerslag gemiddeld over Nederland in september, oktober en november sinds 1906, in millimeter per maand. Het november-gemiddelde van 2011 is vanaf 25 november gebaseerd op de verwachte neerslag ( Bron: KNMI) Een trend zie je overigens niet in de grafiek

Vrijdag 25-11-2011

Gisteravond vind ik in de emailbox toch een reactie van Ahmed Salah, de boekhouder van Marina Hurghada. Hij schrijft: "just i want to tell you that your boat is ok and every day i send somebody to make check all the boat please do not wory yor boat is save" Beter laat dan nooit. Ik ben toch even ontroerd door zijn reactie en zijn zorg, misschien ontvangt hij nooit e-mail en kijkt hij zelden of er een bericht is. Ik stuur een aardig bedank-mailtje terug. Natuurlijk krijgt hij in januari een fooi.

Een grijze, sombere dag. Droog, dat wel. Het KNMI meldt dat deze maand - met nog vijf dagen te gaan - zelfs extreem droog is. Zo'n droge november komt volgens de statistieken maar één keer in een eeuw voor (zie grafiek hierboven). De oorzaak is een hardnekkige hogedruksituatie boven centraal Europa, die de depressietreinen doet afbuigen. Meestal naar het noorden, maar soms ook naar het Middellandse Zeebekken waar tamelijk vaak slecht weer was. In Scandinavië ligt zelfs nog helemaal geen sneeuw. "De droogte van de afgelopen weken is waarschijnlijk geen symptoom van de klimaatverandering door het versterkte broeikaseffect", schrijft het KNMI, en is "... waarschijnlijk geheel het gevolg van natuurlijke variaties" Waarvan acte, we geloven het graag.

Vandaag schrijft het niet lekker. Zo erg dat ik haast de neiging kreeg het bijltje erbij neer te gooien. Het is  alsmaar aarzelen, stoppen, weglopen, terugkomen, zuchten en doordrukken. Stoempen heet dat in wielrennerstaal. Het moet te merken zijn, stel ik me zo voor, aan een verminderde soepelheid van de tekst. Houterig. Het is ook zo'n gedeelte waarin niks bijzonders gebeurt, maar het kan onmogelijk op elke bladzijde spannend zijn. Zulke passages zijn onontbeerlijk voor het reliëf, de wisseling van spanning. Enfin, resultaat: 40.200 woorden over 91 bladzijden. Ik loop even de stad in om me te vertreden. Bij het perceel van het BlueBandhuis in de Arkelstraat is de aannemer godbetert nog steeds niet begonnen. De archeologen hadden dus gewoon twee weken langer onderzoek kunnen doen. Nu moesten ze veel te snel werken. Straks ga ik met buurman Wiger en Wil Funk wijn proeven in Heukelum. Arina brengt ons en Marjanne haalt ons weer op. Keurig geregeld. Terug naar boven

Wiger (l) en Wil aan de proeftafel in Wijnhuis Heukelum

Zaterdag 26-11-2011

Gisteren worden Wiger, Wil en ik dus gerieflijk door Arina aan het eind van de middag naar Wijnhuis Heukelum van Inge Hogerdijk gebracht. We boffen het, het is niet druk en er is alle gelegenheid om witte en rode wijnen te proeven (foto hierboven). We boffen nog meer want de nieuwe jaargang (2009) van Château Sainte-Eulalie uit La Livinière in de Minervois wordt juist binnen gebracht. Ik was dit voorjaar al verzot op de vorige jaargang, maar deze is met zijn verfijnde smaak van kiezel en zwarte bessen nóg beter. Wil herinnert zich dat we vele jaren geleden, misschien in 1993, een proeverij voor de medische staf van het Beatrixziekenhuis toen ik er nog directeur was, hadden op de zolder van het Deilse Wijnhuis. Onder leiding van Inge, die toen Wijnhuis Heukelum nog niet in zijn bezit had, proefden we de smaakverschillen tussen de diverse druivenrassen. Een leerzame avond, toen. Om half zeven haalt Wil zijn partner Marjanne ons weer op. De achterbak is vol dozen wijn.

Vandaag is het tamelijk zacht weer met af en toe zon. Maar in de loop van de dag trekt de wind fors aan. Dat maakt heteen stuk killer. Ach,niettemin, wat hebben wij vreedzame dagen, er gebeurt niets en daar moet je gewoon dankbaar voor zijn. Het is ook totaal niet nodig dat er iets gebeurt. Het is wel goed zo. Terwijl Ans met het karretje de stad in loopt voor boodschappen, schrijf ik verder aan mijn boek. Stand tegen 13.00 uur: 41.300 woorden over 93 bladzijden. Over een uur gaan we langs bij Ans' moeder en daarna naar de verjaardag van schoonzus Mieke in het onzalige Papendrecht. (Wie niet weet waarom Papendrecht zo 'onzalig' is in mijn ogen, kan het hier lezen).

Tegen zeven uur zijn we terug. Het was gewoon erg gezellig bij Cees & Mieke, met haar ouders - haar vader is al 97! - en oude bekenden van vroeger. We voeren van die lekkere, halfspottende en halfplagende gesprekken, zoals mensen die hebben als ze elkaar mogen en lang kennen.

In Syrië lijken we de opmaat van een burgeroorlog te beleven. Al twee dagen leggen deserteurs hinderlagen voor Bashar's troepen aan. Terug naar boven

Zondag 27-11-2011

Grijze dag, veel wind, droog. Zondagochtendrituelen. Twee gekookte eitjes bij een langzaam genoten ontbijt. Verrassing als ik de laptop aanzet: mijn jongste zoon Bas heeft weer een nieuwe compositie gemaakt en op Soundcloud gezet, een Cellosonate in e van ruim tien minuten onder de titel "Laat maar gaan". Het is een beweeglijk werk voor cello en piano met mooie, gecompliceerde ritmes. Doet me aan een soort van slangendans denken. Alleen lijkt me dat er af en toe sprake is van twee cello's, maar dat zal ik hem eens vragen. Klik op het plaatje hiernaast en je kunt het stuk zelf beluisteren. Je vindt er overigens meer van zijn muziek, zowel hip-hop als klassiek. De klassieke stukken wil hij komend jaar gebruiken als inzending bij zijn toelatingsaanvraag bij een aantal conservatoria.

(Naschrift 27-11-2021: het werk staat inmiddels helaas niet meer op Soundcloud. Mogelijk vind ik nog het in één van mijn oude bestanden).

Na de zondagse rituelen aan het werk gegaan. Resultaat: 42.600 woorden over 96 bladzijden.

Kuier gemaakt door de stad, waar het koopzondag is. Niets gekocht. Brief geschreven voor de mede-eigenaren van ons pand, de leden van de Vereniging van Eigenaren (VVE) dus, om instemming te vragen voor ons plan om een gedichtfragment van Jozef Eijckmans op de gevel te plaatsen als onderdeel van de Poëzieroute Gorinchem. Straks komen Tessa & Jeffrey bij ons eten. Terug naar boven

Vaste overwinteraar: een Engelse narrowboat

Maandag 28-11-2011

Historisch moment, gisteren. Iets dat maar één keer in je leven gebeurt. Tessa (nog altijd ons formele, gemeentelijke briefadres) brengt de brief mee waarin de Sociale verzekeringsbank me meedeelt dat me een AOW-uitkering zal worden toegekend als ik volgend jaar 65 wordt. Geen korting voor de afgelopen jaren dat we zeilden, dankzij de vrijwillige voortzetting van de verzekering. Het is overigens geen vetpot, gelijk eenieder weet.

Prachtige herfstdag, zonnig met een temperatuur van 10^o. Sedert enige tijd is de Engelse Narrowboat terug, die vorig jaar ook in de Lingehaven overwinterde (foto hierboven). Dit type boot is gebouwd voor de smalle kanalen van Engeland en Wales. Je vraagt je af hoe hier is gekomen. Een journaliste belt op, ze heeft mijn website gevonden en wil een interview houden in een serie over bijzondere mensen die langs de Merwede wonen. Ik zeg dat ik zonder Ans nooit al die jaren had kunnen zeilen. Ze mag erbij, zegt de journaliste. Volgende week woensdag afgesproken. Ik heb er niet zoveel zin in, maar anderszijds moet ik wegen vinden om mijn toekomstige boek onder de aandacht van uitgevers te brengen.

Iemand is bezig om vandaag de losse voegen in de achtermuur van ons pand op te vullen. Ook de balustrade van ons 'balkon' neemt hij onderhanden. Morgen komen ze om er de schuifpui op te plaatsen. Met aandacht volg ik het nieuws uit Egypte, waar de eerste ronde van de parlementsverkiezingen plaatsvindt. Er staan lange rijen voor de stembureaus, tot dusver geen wanklanken. Verder geen nieuws. Kuiertje, siësta, tussendoor schrijf ik verder. Ik zei het al eerder: ik vind het leven best zo. Stand: 44.100 woorden over 99 bladzijden. Terug naar boven

De mannen van Ambiance Bakker Zonwering bouwen de schuifpui op het muurtje van het balkon

Dinsdag 29-11-2011

Waterkoude dag, af en toe wat zon, negen graden. Op de parkeerplaats naast de deur stopt een bestelwagentje. Het zijn de mannen van Ambiance Bakker Zonwering. Ze beginnen met de opbouw van de schuifpui (foto hierboven) en daarna zetten ze de buitenzonwering ervoor. Ik houd de zaak natuurlijk goed in de gaten, maar de mannen werken netjes. De buitenzonwering is bedienbaar met afstandbediening. Dus moet er electriciteit naartoe en op ons verzoek plaatsen ze in de nieuwe serre meteen een dubbel stopcontact. De siësta schiet erbij in. We zijn trots op ons nieuw stukje huis. Morgen komen ze terug voor de uitvalschermen van de beide vensters van de woonkamer. Morgen zullen we ook op zoek gaan naar vloerbedekking, een tafeltje, twee gemakkelijke stoelen en een lamp. Dingen die je doet als je samen simpelweg een beetje gelukkig bent.

Vandaag komt er niet veel van werken. Stand: 44.700 woorden over 100 bladzijden. Toch een mijlpaaltje.  Terug naar boven

Plaatsing van het eerste uitvalzonnescherm

Woensdag 30-11-2011

Om half negen zijn de mannen van Ambiance Bakker Zonwering er weer. Vanochtend plaatsen ze twee uitvalzonneschermen voor de twee ramen van de woonkamer. De mannen plaatsen een lange ladder op de ondiepe bodem van de haven naast de voetgangersbrug (foto hierboven). Daarmee is de klus snel geklaard, tot onze volle tevredenheid. Het lukt me om ondanks de drukte wat verder te schrijven. Stand: 45.200 woorden over 101 bladzijden. Ans is onderwijl naar haar moeder.

Het is eigenlijk een mooie, zonnige dag. Een van de laatste, als je de weerkaartjes ziet. 's Middags trekken we erop uit om de nieuwe serre in te richten. Bij Carpetright op de Spijksedijk vinden we een goedkope, gemêleerde beige vloerbedekking die voorlopig wel een tijd dienst kan doen, en en een aardig, oosters kleedje in de aanbieding. Ze komen het volgende week dinsdag leggen. Dan bezoeken we de showroom van het tegenovergelegen Roobol Tuinmeubelen. Ook daar een aanbieding van twee fraaie vlechtwerk stoelen en een teakhouten tuintafeltje. Alles modellen van het afgelopen seizoen, dus sterk afgeprijsd. De ratio van dat soort verkooptechniek heb ik mijn leven lang niet begrepen, maar je krijgt in elk geval het aangename gevoel dat je goed uit bent. Of dat klopt is niet duidelijk. Maar we houden helemaal niet van langdurig shoppen. Als iets ons bevalt dan is het goed en dan hoeven we niet meer elders te gaan zoeken of we nóg iets beters, mooiers of goedkopers kunnen vinden. Het is al vermoeiend genoeg. Een medewerkster van Roobol brengt in haar eigen auto de twee stoelen naar ons appartement, ze passen niet in ons Fiatje Seicento. Thuis zet ik het tafeltje in elkaar, de stoelen op hun plek, kleedje ervoor op de grond en dan kunnen we voor het eerst thee drinken in onze nieuwe serre. Ach, hoe huiselijk, hoe ontzettend huiselijk!

Vandaag spreekt de Franse minister van buitenlandse zaken, Alain Juppé, een paar behartigenswaardige woorden. De huidige eurocrisis is een existentiële crisis voor Europa, zegt hij. "We hebben ons de afgelopen decennia wijsgemaakt dat het gevaar van conflict op het continent is verdwenen, maar daar ben ik niet zo zeker van" Wegens de dreiging van 'gewelddadig nationalisme' is het volgens Juppé juist belangrijk dat de euro en het Europese project worden beschermd. Dat zijn woorden zoals we die al te lang niet meer gehoord hebben. Terug naar boven

Ans met Bert & Mieke bij de stenen tafelen van Ida Gerhardt op de kop van Buiten de Waterpoort

Donderdag 01-12-2011

De eerste dag van de laatste maand van het jaar. Nog eens. Dit is de enige dag die nooit meer iets anders kan zijn dan de eerste dag van de laatste maand van het jaar 2011. Vanmorgen besteden wij een belangrijk deel van deze unieke dag, die er nooit meer zal zijn, aan het uitzoeken van vitrage voor de schuifpui. Aan de binnenkant, natuurlijk. We lopen langs de Appeldijk naar het filiaal van de Gordijnspecialist op de hoek van de Burgstraat. De naam Burgstraat is het enige dat herinnert aan het vroeger kasteel van de Heren van Arkel, dat hier ooit stond. De winkel is vlakbij, wat een genot om in de binnenstad te wonen! Al snel vinden we de vitrage die we nodig hebben. Wordt volgende week opgehangen.

Na terugkeer weinig gelegenheid om te schrijven. Wel een beetje (Nulla dies...). Stand: 45.500 woorden over 102 bladzijden. Vandaag begon ik aan hoofdstuk 12 en het kost moeite om weer op gang te komen, maar het is in elk geval wel gelukt.

Dag van donkere wolkenluchten en dreigende regen. Uiteindelijk valt het nog mee en het is ook niet eens zo koud. 's Middags komen uit hun woonplaats Apeldoorn onze zeilvrienden Bert & Mieke op bezoek. Hun boot ligt opgebokt op Curaçao en hun lot is bitter. Ik schreef er laatst al over en Bert heeft nu zelf op hun website bekend gemaakt dat hij aan een ongeneeslijke ziekte lijdt. Als oud-huisarts snapt hij prima hoe mis het is. Wat doen we eraan? Niks, helemaal niks, behalve meeleven en een leuke wandeling met ze maken in onze omgeving (zie foto hierboven). Terug thuis hebben we toch gewoon als vanouds plezier met zijn vieren alsof we weer bij elkaar in de kuip zitten. Bert is wijs en nuchter. Hij gaat gewoon door met de dingen waar hij van houdt: aan zijn huis knutselen en lezen. Ze gaan hun boot in de verkoop doen en een cruise maken. En verder is het lot gewoon kloten. Wij hopen zo dat ze alsjeblieft toch nog een mooie tijd samen zullen hebben. En als het even lukt komen ze nog een keer bij ons langs als de zon schijnt. Terug naar boven

Lang wachten bij de apotheek

Vrijdag 02-12-2011

Een medische ochtend. De laastste weken voel ik me snel moe. Eerst naar het ziekenhuis. Op de functieafdeling laat ik een ECG maken en op de prikpoli bloed prikken, voor diverse bepalingen waaronder ook cholesterol en PSA. Het is overstelpend druk dus lang wachten. Daarna langs apotheek De Colvenier om herhaalrecepten voor mijn bloeddrukpillen te incasseren. Ook daar is het erg druk (foto hierboven). Het is al half een als we terug op Het Eind zijn.

Ans gaat even bij haar moeder langs. Opnieuw is er niet veel tijd om te schrijven. Stand: 45.900 woorden over 103 bladzijden. Want om half vier komt mijn oude vriend Herman Ursinus me halen. Gelijk bekend is Herman de man die de schuld van alles is (lees het hier). We gaan samen wijn halen bij Inge in Heukelum. Daarna rijden we terug langs Gorcum om Ans op te halen. Met twee auto's rijden we naar Wijk en Allburg waar Herman & Marjan ons een eigengemaakte, ouderwetse erwtensoep gaan voorzetten. Terug naar boven

Probeersel: voorlopig voorblad met voorlopige titel van mijn boek

Zaterdag 03-12-2011

Gezellige avond bij Herman & Marjan in Wijk en Aalburg. Voortreffelijke snert. Om half een terug thuis.

Vanmorgen een trieste, regenachtige ochtend. Bas mailt een compositie van zes minuten voor harp. Een minimalistisch werk, aangenaam om naar te luisteren. Tegen het eind lijkt het op te houden en dan gaat het toch opeens verder, een aardig effect. Hij heeft het nog niet op internet gezet, dus kan ik het nog niet laten horen. De bewoners van ons pand, alleen lid van de VVE, hebben allemaal ingestemd met het voorstel om met een gedichtfragment van Jozef Eijckmans op de muur deel te nemen aan de Poëzieroute Gorinchem. Nu moeten we dus gaan denken over de vormgeving. Misschien moeten we eens te rade gaan bij firma's die reclameborden maken.

Lekker gewerkt. Stand: 47.100 woorden over 106 bladzijden. Iedere dag zet ik een back-up op een USB-stick. Je moet er niet aan denken dat je de zaak opeens kwijt bent! Ik heb een tijdje terug een probeersel gemaakt voor de boekomslag. Zie hierboven. Daar zie je ook de voorlopige titel. Vanmiddag waren er minder buien en af en toe kwam zelfs de zon tussen de wolken tevoorschijn. Even de stad ingelopen voor wat laatste boodschapen. Lange rijen bij de kassa's, het was erg druk. Veel Zwarte Pieten in de winkelstraten. Kopje thee bij Rijk. Ans is met Barbara schoonmaken op de Weverstraat; Kate komt vanavond terug met de kinderen van een kort bezoek aan haar ouders in Tsjechië. Terug naar boven

De winter is begonnen. Sembach-prognose voor vandaag.

Zondag 04-12-2011

Veel regen en wind vannacht, veel regen en wind vandaag. Op de Sembach-prognose hierboven kun je zien dat de winter nu begonnen is. Voor de komende dagen zijn hagel, onweer en natte sneeuw mogelijk. De tamelijk harde westenwind voert de hele komende week instabiele lucht aan. Typisch nat en onrustig decemberweer. Maar voorlopig nog geen vorst, laat staan een witte kerst. In Hurghada is het vandaag onbewolkt  en 22 graden.

De Moslimbroederschap is in de eerste ronde van de verkiezingen zoals verwacht de grootste partij geworden. Ook de rechts-islamitische salafisten kregen veel stemmen. Er gaan veel geruchten dat beide partijen een coalitie willen sluiten en de sharia in Egypte willen invoeren.

Vanmorgen lekker uitslapen en in bad. Daarna achter de laptop. Stand: 47.800 woorden over 108 bladzijden. Ook veel uitzoekwerk gedaan. Ik brandt een CD met de laatste vijf composities van Bas erop. Straks komen er veel kinderen op bezoek: mijn dochter Floor & Pijke met kleinzoon Thijs, mijn jongste zoon Bas en Ans' dochter Barbara met haar gezin. Gezellig. Ans heeft een grote pan met Servische bonensoep gemaakt en als we niet genoeg hebben dan bestellen we pizza's. Terug naar boven

Floor (l) en Tessa, dochters stralend in hun zwangerschap

Maandag 05-12-2011

Nog niet eerder waren zoveel mensen over de vloer als gisteravond. Floor & Pijke komen met kleinzoon Thijs al in de middag. Daarna komen Barbara & Michel met alle drie hun kinderen (Jordin, Nikita en Esri), gevolgd door Kate met Liam en kleine Caelan. Later komen Tessa & Jeffrey en om half zeven arriveert mijn jongste zoon Bas, die Sinterklaas heeft gevierd bij zijn moeder in Duitsland. Rommert was daar ook, maar die moest helaas vanavond nog een scriptie afmaken. Kleine Thijs voelt zich prima thuis in al die herrie, maar Caelan wordt er zeer verlegen van. Liam is in goede conditie en toont veel belangstelling voor alles wat er gebeurt. En de beide zwangere dames? Die stralen in hun zwangerschap (foto hierboven), het gaat prima met ze. Iedereen smult van de Servische bonensoep die Ans 's ochtends heeft gemaakt. Later luisteren Jeff, Bas en ik op mijn studeerkamer kritisch naar de nieuwste composities van Bas. Die moet hij opsturen naar de conservatoria, waar hij hoopt te worden toegelaten. Ik sta er helemaal achter, maar ik ben natuurlijk noch deskundig noch objectief.

Het is een leuke, gezellige avond. Hier een viertal foto's.

Vanmorgen begint de dag, geheel tegen de verwachting in, met zon. Ans gaat boodschappen doen en ik breng de lege flessen van gisteren naar de glasbak. Daarna zet ik me achter mijn bureau. Eerst plaats ik wat foto's van gisteren op Faceboek, want bijna alle kinderen hebben daar een account. Gemakkelijk, zo hebben ze meteen de foto's. Daarna schrijven, een behoorlijk deel van de dag. Stand: 49.100 woorden over 111 bladzijden. Ondertussen begint buiten bewolking op te rukken. Al gauw regent het. Vanmiddag heeft Bas een mooie Fantasia voor tenor-sax en piano op Soundcloud gezet. Ruim vijf minuten. De titel: 'Ruïned cities are easy to understand' Oh.  Terug naar boven

Schematische afbeelding van de bewoonbare zônes van ons eigen zonnestelsel en van het Kepler-22b systeem

Dinsdag 06-12-2011

Bij de aanvang van dit weblog hield ik me regelmatig bezig met de jacht op exoplaneten, planeten bij andere sterren dan onze zon. Ik schreef vijf jaar geleden een paar keer in de rubriek Beschouwingen over de Corot- en de Keplersatellieten. Sedertdien zijn er meer dan 700 exoplaneten ontdekt, ook door telescopen op aarde, en er zullen nog duizenden volgen. In de meeste gevallen gaat het om supergrote gasreuzen, zoals onze eigen Jupiter, of groter. Het aantal exoplaneten dat zich bevindt in de bewoonbare zône van hun ster is aanzienlijk kleiner. Dat zijn er momenteel 16 plus enige tientallen potentieel bewoonbare manen van exoplaneten (exomanen). Een groep van de Universiteit van Puerto Rico heeft er nu een lijst van gemaakt, de Habitable Exoplanets Catalog.

Gisteren kwam er nieuwe exoplaneet bij, Kepler-22b. Ontdekt door de Kepler-satelliet. Hij ligt op 600 lichtjaar afstand in de bewoonbare zône van zijn ster (zie plaatje hierboven) en is 2,4 x zo groot als de aarde. De samenstelling van de exoplaneet (gas, vloeistof of gesteente) is nog niet bekend. De temperatuur zou 22^o Celsius zijn, geschikt voor vloeibaar water, dat volgens de huidige inzichten onontbeerlijk is voor het ontstaan van leven. Als de omstandigheden gunstig zijn, dan zal in een soort cascadische reactie onvermijdelijk leven ontstaan. Of al ontstaan zijn, ergens gedurende de immense aeonen die het universum telt. Het heelal is misschien vergeven van leven. De Kepler-satelliet heeft inmiddels nog 2326 kandidaat-exoplaneten gevonden, waar van 207 aardachtige kenmerken hebben. Die moeten allemaal nog bevestigd worden. Alle reden om het onderzoek op de voet te blijven volgen. Dat kan het best via de website van Astronieuws.

Van al dat potentiële leven in het universum is slechts een miniem deel intelligent leven. Onbereikbaar voor ons, tenzij de fysica en zijn wetten veranderen. Zelf met intelligent leven op Kepler-22b zou je niet kunnen communiceren. Een bericht zou er zeshonderd jaar over doe, het antwoord laat 1200 jaar op zich wachten. Toch zal het onze visie op het leven en op de mens wezenlijk veranderen, als er leven in het heelal wordt ontdekt dat buiten ons om ontstaan is. Dan zijn we niet langer meer uniek.

Een groot deel van de dag schijnt de zon. Ans gaat met Barbara naar haar moeder en ik ga aan het werk. Na een moeizame start raak ik goed op dreef. Halverwege de middag komen de tapijtleggers om de vloerbedekking in de nieuwe serre te leggen. Is in een vloek en een zucht gebeurd. Daarna haal ik wat boodschappen in de binnenstad. Alles van Sinterklaas is verdwenen. Een gemene, koude wind giert om de straathoeken. Op het terrein van het BlueBandhuis wordt nog altijd niet gebouwd. Om half vijf regent het pijpenstelen. Ans komt weer terug maar ze moet om zes uur opnieuw naar Barbara. Ze moet vanwege een ouderavond op de kinderen passen. Als Oma Ans er niet was... Stand van mijn boek: 50.500 woorden over 114 bladzijden. Terug naar boven

Tussen de buien door in de Lingehaven

Woensdag 07-12-2011

Onstuimig weer vandaag. Het begint met een fiks onweer met hoosregen, als we opstaan. De rest van de dag waait het hard, aan de kust stormt het en men waarschuwt voor windstoten tot honderd kilometer per uur, vooral vanmiddag en vannacht. Vanmorgen naar de Lingepolikliniek in Leerdam voor een contrôlebezoek aan mijn interniste. Het belangrijkste nieuws is dat mijn PSA nog steeds onmeetbaar is. Dat is heel prima. Mijn ECG was eveneens in orde, mijn cholesterol laag maar de LDL-fracties zijn hoognormaal, het Hb laagnormaal, en verder was de bloedsuiker op de rand. Bloeddruk was 146-86 mm Hg. Ze is niet ontevreden maar wil me nog een keer terugzien voor me begin maart naar Egypte terug gaan.

Na het polibezoek rijden we binnendoor over Kedichem naar Van der Vliet Wonen in Arkel en vinden er een mooie, rooie hocker voor de serre. Nooit van een hocker gehoord, het is een soort poef maar dan eentje die ook als tafeltje kan fungeren. Verder vinden we een afgeprijsd oosters lampje, geschikt voor een donker hoekje op mijn studeerkamer.

Op de begane grond van het koopcentrum in Arkel doen we de kerstinkopen bij een winkel die Action heet: twee kunstkerstboompjes, kerstverichting, ballen, twee pieken en dergelijke. Een van de boompjes komt in de nieuwe serre, de andere in de kamer. Och, wat maken we het knus.

Van schrijven komt weinig vandaag. Terug thuis willen we uiteraard meteen de kerstboompjes installeren en daarna ga ik natuurlijk dat lampje aanleggen. Daarvoor moet ik door de planken van de boekenkast gaten boren voor de voeding. Tenslotte schrijf ik toch nog iets. Stand: 51.000 woorden over 115 bladzijden. Het is donker, de donkere dagen voor kerstmis, zeg maar. De boompjes staan er schattig bij. Straks komen een journaliste en een fotograaf van De Stad Gorinchem langs voor het afgesproken interview met de beroemdheid die in hun stad is neergestreken. Terug naar boven 

Onze nieuwe serre in kerstsfeer. De nieuwe rode hocker staat in het midden

Donderdag 08-12-2011

De journaliste die ons gisteravond komt interviewen heet Wilma Noordergraaf en is een aardige en slimme jongedame. Ze komt om zeven uur en blijft tot elf uur. Zo heeft ze een enorme hoeveelheid materiaal vergaard, ik ben benieuwd hoe ze dat allemaal tot een leesbaar interview gaat inkorten. In elk geval heeft ze belooft dat ik het voor publicatie mag checken op een juiste weergave van de feiten.

Vandaag opnieuw een schrale, winderige dag. Ans gaat met Kate en haar kinderen op bezoek bij haar moeder. We zien uit het raam dat het motorschip Niets Zonder Gods Zegen bij de deuren van de Derde Waterkering ligt. Net als vorig jaar is het de bedoeling dat er een provisorische brug met verlichte kerstbomen tussen beide sluishoofden gehesen wordt. Die brug staat al klaar op de oostelijke kant van de waterkering. Maar gedurende de dag geven de mannen het op, de stormwind dreigt de brug omver te blazen. Ze verankeren de zaak met touwen en zullen het waarschijnlijk weer proberen als de wind is gaan liggen.

Vanavond en mogelijk in de dagen erna lijkt de toekomst van de euro en zelfs van de EU op het spel te staan. Duidelijk is dat de lidstaten - en zeker de 17 van de muntunie - nationale bevoegdheden moeten afstaan. De les van de eurocrisis is duidelijk: een muntunie kan niet bestaan zonder bovennationale regelingen. Maar diverse lidstaten zoals de UK, Finland, Polen en ook ons land willen dat blokkeren. Als ze daar niet van terugkeren kon het wel eens afgelopen zijn met de gemeenschappelijke munt. Het is alles zo ontzettend treurig en kortzichtig! Je wordt er niet goed van.

We krijgen bericht dat Egyptair voor de komende maand onze aansluitende vlucht naar Hurghada, na aankomst in Caïro uit Amsterdam, heeft gecanceld. Dat betekent dat we ruim acht uur op het vliegveld moeten wachten. Zeer vervelend, maar een telefoontje wijst uit dat er helaas geen alternatief is. De maatschappij vermindert het aantal vluchten en dat lijkt me een duidelijk gevolg van de afgenomen toeristenstroom.

Schrijven schiet vandaag niet erg op. Eind van de dag: 51.700 woorden over 117 bladzijden. Terug naar boven

De motortjalk 'Niets Zonder Gods Zegen' takelt de kerstboombrug over de Derde Waterkering

Vrijdag 09-12-2011

Gure wind, schrale zon. 's Middags minder wind. We doen samen boodschappen in de binnenstad. Een rondje langs de Aldi in de Rosmolenstraat, Bakker Bart in de Gasthuisstraat, de Citymarkt in de Westwagenstraat en tenslotte de Marokkaanse groenteboer ernaast. Maar we hebben buiten de waard gerekend, of liever: buiten Allah. De man heeft net zijn zaak gesloten om naar het vrijdaggebed in de moskee te gaan. Om half drie is hij weer open. We mopperen maar er is uiteraard niets aan te doen. Op de terugweg zien in de Lingehaven dat de grote kerstboom en de kerstboompjes op de brug, die nog over de Derde Waterkering gehesen moet worden, allemaal vannacht zijn omgewaaid.

Op de krantenwebsites lees ik over het nieuwe accoord inzake de euro van 17 eurolanden en zes van de resterende tien EU-landen. Een slap verhaal, onvoldoende om de munt in de hand te houden, vrees ik. Een aantal uren lang wijd ik me aan uitzoekwerk, nodig voor de volgende fase van mijn boek. 's Middags, als de wind geluwd is, zien we dat men de kerstbomen rechtop zet en met behulp van de takelmast van het motorschip Niets Zonder Gods Zegen en enige moeite de 'kerstboombrug' op zijn plaats hijst. Ze hebben de westelijke sluisdeur dicht gedaan om het gemakkelijker te maken (zie foto hiernaast)

Ans fietst nog een keertje naar de Marokkaanse groenteboer en ik zet me aan de schrijverij. Na een erg moeizaam begin kom ik redelijk op gang. Stand: 52.400 woorden over 118 bladzijden. Straks arriveren de doorluchtige leden van de Deilse Watersportvereniging, mijn oude zeilmaten Erik en Pieter, met hun partners Thea en Esther. Na een borrel bij ons zetten we de jaarvergadering voort in Restaurant Le Bon'Apart, even verder op het Eind. Het belooft een goede vergadering te worden. Terug naar boven

De Deilse Watersportvereniging in Brasserie 'Le Bon'Apart'. Vlnr. Thea, Pieter, Esther, Tom, Ans en Erik

Zaterdag 10-12-2011

Ik vroeg me al ruim een week lang af waar de maandelijkse update van de UAH-grafiek over de ontwikkeling van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer toch bleef. Nu is duidelijk dat hij vertraagd is omdat een onderzeese communicatiekabel voor - nota bene - de Nederlandse gebroken is, de kabel die ongeveer de helft van de enorme hoeveelheid data van de Aqua-satelliet moet versturen. Men heeft omleidingen geprobeerd aan te brengen, maar dat is tot dusver helaas mislukt. Geduld, dus.

Gisteravond hebben we zoals je mocht verwachten een goede, plezierige vergadering van de Deilse Watersportvereniging gehad, gezeten aan de grote ronde tafel in Restaurant Le Bon'Apart hier aan de Lingehaven (foto hierboven). Gouden avond! Vandaag fris met overvloedige zonneschijn. Even op en neer naar Heukelum om wijn op te halen. Om één uur komt de fotograaf om de foto te maken bij het interview dat in De Stad Gorinchem gaat verschijnen. Hij neemt er veertig in totaal, op de sluis en bij het baken op de punt van Buiten de Waterpoort. Ans gaat met haar dochters de stad in en ik wijd me aan een grote hoeveelheid uitzoek- en contrôlewerk. Mijn boek is niet louter fictie, integendeel, dus je grondig documenteren is belangrijk. Daardoor weinig geschreven. Stand: 52.500 woorden over 119 bladzijden.

Om 16.00 uur ga ik naar de opening van de tentoonstelling 'Het elan van de Nieuwe Haagsche School' in het Gorcums Museum op uitnodiging van Annet Ardesch. De samensteller, Bert Biemans, ondermeer voormalig wethouder van Gorcum, heeft een brede opvatting, want zelfs Paul Citroen en Jan Cremer rekent hij tot die Nieuwe Haagsche School. Ik raak erg gecharmeerd van een ongedateerd portret van zijn hand van een oosterse dame (foto hier). Je vraagt je af wie zij geweest is. Een aanrader, die tentoonstelling. Op de markt voor het stadhuis zijn ze bezig de jaarlijkse kunstijsbaan op te zetten.

Op tijd naar huis, want vanavond gaan we naar een uitvoering van de Messiah in de Grote Kerk. Terug naar boven

Zondag 11-12-2011

De vorige keer dat we een uitvoering van Händels' Messiah bijwoonden was bijna drie jaar geleden op een bijzondere locatie: in het Manoel Theatre in Valetta, Malta. Toen overwinterden we op het eiland. Volgens Ans, die het kan weten, zitten er nauwelijks Gorcummers in de zaal; daarentegen veel mensen uit Hardinxveld. Er zijn duidelijke verschillen tussen beide uitvoeringen. Zo mis ik het accompagnato nr 26 ("He looked for some to have pity on Him"), dat ik de vorige keer zo mooi vond. Er bestaan verschillende versies van het werk en ik neem dus aan dat men hier een andere partituur gebruikt dan op Malta. Een ander verschil is dat er in Malta een hele mooie countertenor optrad, terwijl er hier een alt zong (vrouwelijk, dus). De uit Israël afkomstige alt, Noa Frenkel, had helaas te weinig volume om boven de orkestpartij uit te komen. De sopraan Linde Schinkel, die ik in het cantate-concert van 30 oktober jl. weer veel te luid vond, hield zich dit keer goed in bedwang. Ze gaf een ontroerende vertolking van de tweede helft van nummer 20 ('Come unto im, all ye that labour') Kijk, zoiets maakt de hele avond goed. Hier een foto van het concert.

Door de nacht lopen we naar huis. Het is kwart over elf en we lezen nog een uurtje in bed.

Waterkoude, grijze dag. Uitslapen en ligbad. Uitvoerig ontbijt met twee eitjes. Wandeling over de stadswallen (halve wallenloop). Ans gaat bij Kate en haar kinderen langs. Veel uitzoekwerk voor mijn boek en correcties en aanvullingen op eerder geschreven bladzijden aangebracht. Verbeteringen, als het goed is, maar soms weet ik het niet. Veel twijfel. Mijn stemming schiet soms dagelijks heen en weer tussen 'het is niks, dat boek' en 'het wordt wel wat'. Ik zit er veel te dicht op om dat uit te kunnen maken. Enfin, gewoon maar onverdroten doorgaan. Stand: 53.100 woorden over 120 bladzijden. Terug naar boven

De Lingehaven in kerstsfeer. op de voorgrond de stoomsleper 'Jan de Sterke', op de achtergrond de Derde waterkering met de kerstbomenbrug

Maandag 12-12-2011

Gisteravond zitten we te praten over mijn boek. Voor de duidelijkheid: Ans leest dagelijks de bladzijden die ik die dag geschreven heb. Ik zeg dat ik het gevoel heb dat het niet goed in elkaar zit. Opeens zegt ze iets dat voor mij een volkomen nieuw licht doet opgaan over dwarsverbindingen in mijn verhaal, die ik niet gezien heb. Die maak je vaak intuïtief, maar ik zat er veel te dicht bovenop om het te zien. Fantastisch! Het gevolg is dat ik vannacht uren wakker lig en bezig ben met herconstrueren. Natuurlijk moet ik er af en toe uit om notities te maken. Het gevolg is dat we vanmorgen tot negen uur doorslapen.

Koude dag, zes graden, droog met wat zon. Vanmorgen klusjes. Ans maakt de gordijnen van de woonkamer wat langer en wast ze vervolgens. Ik loop naar de Praxis op de Spijksedijk om twee lange, smalle balken te halen. Thuis zaag ik ze op maat zodat ze passen in de gleuven van de twee voorste ramen van de schuifpui. Er zit wel een slot op de schuifpui, maar met die balken in de gleuven kunnen ze door onverlaten moeilijk open geschoven worden als ze het slot zouden forceren. Niet absoluut afdoende, vermoed ik, want met een koevoet vermag men veel, maar het kost in elk geval extra tijd, maakt veel kabaal en dan staan ze nog lang niet bij ons binnen.

Ans is vanmiddag met Barbara naar de balletles van de twee dochters. Ik schrijf. Stand: 54.000 woorden over 122 bladzijden. Terug naar boven

Bezetting van het Academiegebouw aan het Domplein, Utrecht. Discussie met de universteitsleiding in de aula. Juni 1969. Lees verder hieronder.

Dinsdag 13-12-2011

Altijd leuk: vondsten uit het verleden doen in oude dozen. Vanmorgen vond ik de bovenstaande opname, gemaakt tijden de bezetting van het Academiegebouw aan het Domplein, Utrecht in juni 1969. De foto is gemaakt in de nachtelijke uren in de aula; dat zie je aan de oude gobelins aan de muur. De ongeveer duizend bezetters onder leiding van het toenmalige bestuur van de USF (Utrechtse Studenten Faculteiten) discussiëren er met de leiding van de universiteit. Het woord wordt gevoerd door een man voor wie we ondanks alles ontzag hadden, Graaf Lynden van Sandenburg (met microfoon), de president-curator en een echte kasteelheer. Van Lynden van Sandenburg was weliswaar van adel maar geen conservatief en een gewiekst onderhandelaar. Rechts van hem zit de Dr. H. Schamhardt, de secretaris van de universiteit, een strenge man maar hij hield altijd zich aan eenmaal gemaakte afspraken. Linksboven zie je een deel van het toenmalige USF-bestuur: v.l.n.r. Willibrord de Graaf (voorzitter), ikzelf (secretaris onderwijs, bovenste rode cirkel), en Netty van der Vlist (secretaris cultuur) Ik steek zo te zien maar weer eens een shagje op en Netty haar mond valt open (van verbazing?) Aan mijn voeten, naast de katheder, zit een meisje (onderste rode cirkel). Ze kijkt vol scepsis, haast minachting, naar Van Lynden van Sandenburg. Zij heet Mathilde en was toen mijn vriendinnetje. (Ik schreef eerder hier over haar; het was een liefde die ongelukkig afliep). Rechts van haar op de foto zit Gerda Later, toen secretaris huisvesting van de USF, nu een bekend vreemdelingenadvocaat. Een trede lager zie ik het bebaarde hoofd van Guus van Wifferen en onder hem (met bril) René van der Kraats. Zulke foto's emotioneren me. Deze heeft de allure van een barok schilderij. Met nostalgie denk ik aan die lang vervlogen tijden terug, 43 jaar geleden. Van de meeste deelnemers weet ik niet wat er van ze geworden is. Met Willibrord had ik niet lang geleden nog een keertje contact, Netty is jong overleden en van Lynden overleed in 1990. Mede door onze acties werd de universiteit democratischer en kwam in 1970 de Wet Universitaire Bestuurshervorming (WUB), een wet die zevenentwintig jaar later alweer werd afgeschaft om plaats te maken voor de veel autoritairder MUB.

Vannacht stormachtige wind en veel regen. Zelfs in onze luwe hoekje horen we de wind. Er volgt een grotendeels grijze, maar droge dag. Geen nieuws. Dat ik de vuilnis en de lege flessen wegbreng, is geen nieuws. Dat Ans 's middags naar haar moeder is, ook niet. Ik zoek een aantal zaken uit en schrijf verder. Stand: 54.700 woorden over 123 bladzijden. Is ook geen nieuws. Wel nieuws van CERN. Volgens de kranten werd zo ongeveer het bestaan van het Higgs-deeltje bevestigd door de experimenten met de grote deeltjesversneller LHC. Ik schreef een aantal keren over deze 'heilige graal van de deeltjesfysica', onder andere hier. Dit geheimzinnige deeltje is de drager van het al even geheimzinnige Higgs-veld, dat door het hele universum heen alle materie afremt en zwaartekracht geeft. Materie beweegt door die 'Higgs-oceaan' en kan daardoor nooit zo snel als het licht reizen, behalve deeltjes die geen massa bezitten zoals het foton, het lichtdeeltje. Dat reageert niet met het Higgs-veld. Natuurlijk kijk ik op de website van CERN en zie, het valt al tegen: er is veel vooruitgang geboekt, "but not enough to make any conclusive statement on the existence or non-existence of the elusive Higgs" Er zijn wel de nodige hints voor het bestaan van het Higgs-deeltje gevonden, "but these are not yet strong enough to claim a discovery" Geduld oefenen, dus. Terug naar boven

Pagina 9 uit 'De Stad Gorinchem' van dinsdag 13 december 2011

Woensdag 14-12-2011

Vanmorgen komt de aflevering van het regioblad De Stad Gorinchem uit met het interview met Wilma Noordergraaf erin (zie hierboven). De tekst kende ik al, de foto had ik nog niet gezien en de koptekst ook niet. Het is een aardig verhaal maar uiteraard veel te beknopt. Dat heb je met kranten, veel beeld, weinig tekst. Niettemin toch leuk. Je kunt het hier lezen.

Van de redactie van het maandblad 'Zeilen' krijg ik bericht dat mijn artikel over onze 'verboden tocht' van Libanon naar Israël, dat al ruim anderhalf jaar bij hen op de plank ligt, komende zomer gepubliceerd zal worden.

Na een regenachtige nacht volgt een regenachtige dag. Als het even droog is lopen we even de binnenstad in voor boodschappen. Daarna aan het werk, tenminste, dat probeer ik, maar ik kom lange tijd niet op gang. Bovendien val ik steeds in slaap. Hoe dan ook, aan het eind van de middag zit ik op 55.700 woorden over 126 bladzijden. Zometeen gaan we op de borrel bij onze buren aan de sluiskant. Die zijn de eigenaren van het antieke motorschip Niets Zonder Gods Zegen, dat vorige week hielp om de kerstbomenbrug op de Derde Waterkering te zetten. Terug naar boven

In blauw: hoge concentraties van methaangas in oppervlaktewater in de Arctische Zee (bron: The Independent)

Donderdag 15-12-2011

Een verontrustend bericht in 'The Independent' van vandaag. Ik stuit erop via het klimaatblog van Paul Luttikhuis van de NRC. Wetenschappers vonden bij onderzoek in het arctisch gebied boven Siberië "dramatic and unprecedented plumes of methane bubbling to the surface of the Arctic Ocean". Voor de duidelijkheid: methaan is een veel krachtiger broeikasgas dan kooldioxide en enorme hoeveelheden ervan - honderden miljoenen tonnen - zitten opgesloten onder de permafrost, de permanent bevroren bodem in polaire gebieden. Als gevolg van de opwarming van de aarde ontdooien gedeelten van de permafrost, waardoor methaangas in de vorm van gaspluimen of -fonteinen kan ontsnappen. Een versnelde toename van de concentraties methaangas in de atmosfeer kan leiden tot dramatisch snellere opwarming en tot een abrupte klimaatomslag, zoals ik eerder hier en hier beschreef.

"I was most impressed by the shear scale and the high density of the plumes. Over a relatively small area we found more than 100, but over a wider area there should be thousands of them", zegt de Russische onderzoeker Igor Semiletov van het International Arctic Research Centre at the University of Alaska, Fairbanks. De veronderstelling van klimaatwetenschappers was altijd dat het meeste methaangas wel in de oceanen zou oplossen, waar het door bacteriën wordt afgebroken. Maar onderzoekers van het Lawrence Berkely National Laboratory publiceerden in mei een artikel, waarin staat dat de oceaanbacteriën hogere methaanconcentraties mogelijk niet aan kunnen, omdat daarvoor ter plaatse te weinig zuurstof beschikbaar is. Daardoor komt er beduidend meer methaangas vrij in de atmosfeer. Dergelijke hoge concentraties zijn nu gevonden in de blauwe gebieden van de Arctische Zee op het bovenstaande plaatje.

Inderdaad, een verontrustend bericht.

Gisteravond aagenaam kennis gemaakt met Laurens & Joke, onze buren op de sluis, en hun bovenbuurvrouw Yvonne. Laatstgenoemde is een kennis van Ans' dochter Tessa. Ze wonen hier al twintig jaar. Laurens is betrokken bij de Knake, onze buurtvereniging, die ondermeer de plaatsing van de kerstbomenbrug op de Derde Waterkering organiseert met behulp van de giektakel van hun fraaie, antieke motorschip "Niets Zonder Gods Zegen" Erg leuk om weer eens uitvoerig met mensen te praten die ook varen. Maar er is ook meer dan genoeg andere gesprekstof.

Vandaag een regenachtige, kille dag. Boodschapje in de binnenstad gedaan. Lichaamsbeweging! Zonder te overdrijven. Ans past op de meisjes van Barbara en gaat ook nog op de Weverstraat bij Kate langs. Ik schrijf, dat wil zeggen, na opnieuw een moeizame start kom ik 's middags op gang. Onderwijl breekt de zon even door. Ik zie dat Laurens en een paar anderen de lichtjes aanbrengen in de grote kerstboom, die ook op de waterkering staat. Stand: 56.600 woorden over 128 bladzijden. Terug naar boven

Grafiek van de ontwikkeling van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere troposfeer vanaf 1979. De sinusoïde in de grafiek is kunstmatig en heeft geen enkele betekenis

Vrijdag 16-12-2011

Sterk verlaat door een kennelijke breuk in een datakabel voor de Nederlandse kust, komt klimaatscepticus Roy Spencer nu pas met de maandelijkse update van zijn grafiek over de ontwikkeling van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere troposfeer. Hij is vrijwel gelijk aan die van de vorige maand: toen + 0,11^o, nu + 0,12^o (zie de grafiek hierboven). Natuurlijk is het aardig dat Spencer in de begeleidende tekst ook heel sportief toegeeft dat hij een foute voorspelling deed: "Since last month I predicted another temperature fall for November, which did not occur, I will admit that I should have followed my own advice: don’t try predicting the future based upon the daily temperature updates posted at the Discover website"

Over naar de orde van een (regenachtige) dag. Terwijl Ans bij haar moeder op bezoek gaat, zet ik me achter mijn bureau. Mien Vos, vroeger maatschappelijk werkster in het ziekenhuis, schrijft in het Gastenboek dat het zogenaamde vleugelsysteem in het oude Streekziekenhuis Prinses Beatrix al voor mijn tijd werd afgeschaft. Het was een systeem waarbij patiënten naar denominatie werden opgenomen op de oostelijke- of westelijke vleugel; christelijke patiënten aan de ene kant en de rest aan de andere kant. Ik dacht dat ik dat ik dat had afgeschaft, maar mijn geheugen speelde me parten bij het interview in De Stad Gorinchem. Ik zet het recht in het Gastenboek (zie daar). Verder kom ik goed op dreef met mijn boek. 's Middags gaat Ans met haar jeugdvriendin Janny de stad in. Ik schrijf verder en drink een kopje thee bij Joke Ravensbergen in het Antiquariaat Gorinchem. Daarna naar Inge in Heukelum voor gezelligheid en wijn. Stand: 57.800 woorden over 131 bladzijden. Terug naar boven

Kleinkind Liam met zijn moeder vandaag in het Museumcafé

Zaterdag 17-12-2011

Spannende film (op DVD) gezien, gisteravond: 'Contact' van Robert Zemickis uit 1997, een SF-film over contact met een buitenaardse beschaving met een goed vertolkte hoofdrol van Jodie Foster. Als wetenschappelijk adviseur fungeerde de beroemde kosmoloog Carl Sagan, die helaas tijdens de opnames overleed. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek dat hij in 1985 schreef. Er is ook een onvrijwillige rol in de film voor toenmalig president Bill Clinton. 'Het universum is enorm groot', zegt Foster aan het eind van de film, 'als wij de enigen zijn is dat wel een heel erg grote verspilling van ruimte'. Zo is het.

Zonnige dag, vandaag! Ans is vanmorgen met kinderen en kleinkinderen naar de Grote Markt, waar het jaarlijkse Winterfestijn wordt geopend. De kunstijsbaan rond de Wilhelminafontein is open en volwassenen en kinderen lopen verkleed als kerstmannen mee in de Santa-Run. Kate is ook aanwezig met haar kinderen. Ans maakt een aardige foto van haar en Liam in het Museumcafé (foto hierboven).

Ans kocht gisteren een kerstlichtjessnoer, dat ik vanmorgen braaf ophang in onze serre. Daarna wijd ik mij aan de schrijverij. Stand: 58.800 woorden over 133 bladzijden. Als je maar doorwerkt, dan kom je er wel. 's Middags lopen we nog even de binnenstad in. Drukte van mensen die kerstinkopen doen. Op de Groenmarkt staan kerstkraampjes en kraampjes van fruitboeren in de omgeving, die hun eigen, bijzondere appelsoorten hebben ontwikkeld. De binnenstad is vergeven van Jehova-getuigen die een gesprek met je willen aangaan. Ik neem aan dat ze denken dat mensen dat wel willen tegen de kerst. Wij wijzen het vriendelijk doch gedecideerd af. Ik zondig met een bakje kibbeling. In de Hoogstraat kopen we als elk jaar een oudejaarslot. We hebben nog nooit ook maar iets gewonnen. Geeft niet, we zijn toch al gelukkig. Eind van de middag nog even langs Heukelum.

In Caïro opnieuw demonstraties tegen het militaire regime van Mohammed HusseinTantawi. Er vallen weer doden en veel gewonden. "Zij die nu op het Tahrir-plein staan zijn niet de jeugd van de revolutie. Dit is geen revolutie, maar een contrarevolutie”, zegt de eerste minister Kamal el-Ganzouri. Onzin, het is zeker wél dezelfde jeugd en hij formuleert het excuus om hard in te grijpen. Ondertussen overweegt de Arabische Liga om de VN-Veiligheidsraad te vragen in te grijpen in Syrië. Daar is het dodental opgelopen tot meer dan 5000. Terug naar boven

Rijtje bourgognes op de proeftafel van Wijnhuis Heukelum

Zondag 18-12-2011

Een rijtje zeer mooie wijnen had Inge gisteren opengetrokken in Wijnhuis Heukelum. Voor de kerst natuurlijk, maar wat mij betreft voor het hele jaar. Behalve een Haut-Médoc en een Saint-Estephe (Château La Haye 2004) een viertal bourgognes (zie foto hierboven). Allemaal erg lekker, maar wat mij betreft lag Château La Haye op kop. En de prijs viel mee. Ik nam er drie mee, plus drie flessen Marqués de Murrieta, een reserva uit de Rioja van 2006. Dat is nog niet alles: Tubertus, de Heukelumse jager, had voor me een ganzenrookworst, haaspaté, reepaté met cranberries en een gerookte ganzenborst apart gelegd. Gesealed, zodat we het even kunnen bewaren. Daar kun je mee thuiskomen.

Vanmorgen begint de dag zonnig, maar er zijn zware buien voorspeld. Het klopt: om 12.00 uur valt er een bui met kletsende korrelhagel. Opeens hebben we een winterlandschap op de sluis (foto hier). De doodsbel klept dit weekeinde weer luid: de onvergetelijke Kaapverdiaanse zangeres Cesaria Évora (70) en de Tsjechische toneelschrijver, voormalig dissident en latere president Václav Havel (75) overlijden. Van haar heb ik een aantal CD's, van hem boeken. Évora had een moeilijk leven en Havel had een moeilijk leven. Ze kwamen allebei aan de top in hun eigen métier en vielen diep naar beneden. "Leven in waarheid", was het motto van Havel. Hij zag de bevrijding van zijn land uit de communistische dictatuur en werd de eerste president van het nieuwe Tsjechoslowakije, zag de latere splitsing in twee landen en trad uit protest af. Later kwam hij nog een keer terug als president van Tsjechië en steunde de toetreding van zijn land tot de NATO (1999) en de voorbereidingen voor toetreding tot de Europese Unie (2004) Maar meestal zat hij eenzaam, kettingrokend, fles na fles wijn drinkend en uitgerangeerd door de nationale politici op het Hradschin, de Praagse Burcht. In 2003 trad hij af. Daarna schreef hij weer maar ik ken zijn werk uit die tijd niet. Dat roken werd hem uiteindelijk fataal, al in 1996 onderging hij een zware operatie wegens longkanker maar waar hij nu eigenlijk aan overleden is, weet ik niet. Van Évora weet ik het wel: een hartaanval en daarna nog een beroerte. Ook zij rookte en dronk zwaar.

Uurtje geschreven. Stand: 59.200 woorden over 134 bladzijden. We nemen het pontveer naar Woudrichem, waar achter de kerk een kerstmarkt is. Gelukkig is het droog maar erg guur en de kerstmarkt valt tegen. Niet dat dat erg is, maar we zoeken wat kerstcadeautjes voor de kleinkinderen en die vinden we hier niet. Bij In'Herdt, de delicatessenwinkel in de Hoogstraat met het lekkerste stokbrood dat ik buiten Frankrijk ken, treffen we Inge. Hij heeft er een wijnproeverij, weten we, maar we komen gewoon voor de gezelligheid. In de winkel scoren we een aantal lekkernijen zoals een blikje tonijn-mosselen-curry, een potje mousse van veel knoflook, verse munt en peper, en een stuk ham van ree. Dat laatste lijkt qua smaak een beetje op rookvlees. Oef, wat zijn er veel lekkere dingen, heerlijk, zo'n zaakje. Achterin de winkel staat een grote tafel bj een knapperend haardvuur (foto hier). Ik mis zo'n open haard wel; sinds ons huis in Deil hebben we er geen meer. We nemen er een uurtje genoeglijk plaats, sippen wat van de wijn, keuren wat hapjes, kijken elkander in de ogen en ach, wat is ons leven goed! Het is al donker als het pontje ons naar Gorcum terug brengt, stampend over de hoge golven in het kielzog van de rivierschepen. Boven de rivier hangen in het westen en het noorden donkere wolkenpartijen. Zware buien zijn in aantocht maar we zijn er nét voor thuis. Egypte, Syrië, dood, alle ellende is ver. Voor even. Terug naar boven

Maandag 19-12-2011

Gisteravond muziek van Césaria Évora gedraaid, de dit weekeinde overleden Kaapverdische zangeres. Hiernaast een YouTube-filmpje waarin ze optreedt, aan het eind met een glas in de hand. Ze zingt een van haar beste nummers: 'Saudade'. Wat anders? 'Saudade sem fin': verlangen zonder dat er een einde aan komt. Kan natuurlijk saai worden, op den duur.

(naschrift 19-12-2021: helaas is het filmpje van YouTube verdwenen. Schending van auteursrechten. Ik zette er een ander - ook zeer informeel - optreden van haar met hetzelfde lied voor in de plaats).

De doodsklok klepte dit weekeinde niet alleen voor haar en Vaclav Havel, maar ook voor de Noordkoreaanse leider Kim Jong-Il. In tegenstelling tot de andere twee, kan deze rare figuur goed gemist worden. Verbaasd kijk ik naar filmpjes waarin groepen mensen zich massaal overgeven aan huilpartijen bij de monumenten van de gestorven grote leider, die vele wonderbaarlijke daden in zijn leven verrichtte, zoals de uitvinding van de hamburger - in een land dat voortdurend hongersnoden kent.

De zon schijnt vandaag met een speciaal, gouden licht, lijkt het wel. Hij staat bijna op het laagste punt van het jaar. Vooruit, aan het werk! Terwijl Ans zich opmaakt om een hele trits activiteiten te ondernemen: langs haar moeder, langs Kate en haar kinderen, boodschappen doen op het Piazza Center, de meisjes van Barbara naar balletles brengen en met haar oudste dochter nog eens boodschappen doen in de Nettorama op Oost - daar zal ze de hele dag lang mee bezig zijn - , wijd ik me weer aan de schrijverij. Moeilijk? Welnee, zei Simon Vestdijk ooit, en bovendien kun je erbij zitten.

In de loop van de middag trekt de hemel dicht. Ik maak een wandeling van een uur door de binnenstad. Het nieuws: de herbouw van het Bluebandhuis in de Arkelstraat is eidelijk begonnen en in de Westwagenstraat is de viswinkel tegenover de Marokkaanse groenteboer weer open gegaan. Die was al bijna een jaar dicht. In Egypte zijn vandaag opnieuw gevechten tussen ordetroepen en demonstranten op het Tahrirplein. Er vallen weer doden en er ontstaat brand in een wetenschappelijk instituut, waarbij met een unieke collectie van zeldzame, oude manuscripten en antieke boeken voor een onbekend deel verloren gaat. Een lid van de regerende militaire raad, generaal Adel Emara, zegt dat de gebeurtenissen sinds vrijdag onderdeel zijn van 'een methodisch en voorbereid plan om de staat omver te werpen' Ook de toenemend onafhankelijke pers moet ervan lusten. 'De media helpen de staat te saboteren. Dat staat vast', zegt de generaal. Dit lijkt niet de goede kant op te gaan.

Stand van mijn boek vandaag: 60.300 woorden over 136 bladzijden. Terug naar boven

'Paradigm', Shuzo Azuchi Gulliver, 2004

Dinsdag 20-12-2011

Gisteren haalde Ans bij Dixons in het Piazza Center haar onder garantie gerepareerde Cooler E-reader op. Hij is zeker twee maanden weg geweest. Thuis proberen we hem en terstond loopt het ding weer vast. Resetten lukt niet. Geweldig! Vanmorgen maar weer met het ding naar Dixons. De medewerker kan hem wel resetten, dus nemen we hem weer mee. We zijn benieuwd.

Het is een waterkoude dag, met een afwisseling van buien en zon. Per e-mail ontvang ik de jaarlijkse kerstgroet van de Japanse kunstenaar Shuzo Azuchi Gulliver, de man aan wie ik in 1992 bij contract mijn hypofyse afstond. Na mijn dood, wel te verstaan. Lees hier de achtergrond van deze ietwat macabere afspraak. Zie hierboven zijn kerstgroet - dacht ik - maar door een stommiteit heb ik die gewist. Ontzettend stom! Oerstom! Gaat dus niet door. Op Internet heb ik naar een andere afbeelding gezocht uit zijn werk. Die staat dus hiernaast.

Als de e-reader van Ans volledig opgeladen is, proberen we hem uit. Helaas, hij blijkt het SD-kaartje met 2000 boeken erop, niet te lezen. Wat een gezeur, van de week dus weer terug naar Dixons. Door al dat gedoe kom ik vandaag met schrijven maar moeilijk op gang, maar in de loop van de middag gaat het lopen. Stand eind van de middag: 61.100 woorden over 138 bladzijden. Nog even de stad in voor - ssst! - een kerstcadeautje voor mijn geliefde. Vanavond komen Tessa & Jeffrey eten. Terug naar boven

Kerst- en nieuwjaarsgroet 2012 van Suzo Azuchi Gulliver, Tokyo

Woensdag 21-12-2011

Het is me gisteravond toch gelukt om de jaarlijkse kerst- en nieuwjaarsgroet van de Japanse kunstenaar Shuzo Azuchi Gulliver op te sporen. Zie hierboven, de traditie is hersteld. Overigens voel ik niet echt affiniteit met zijn picturale werk; de projecten die hij af en toe doet vind ik beter. Er staat overigens een curieuze spelfout op de kaart van Azuchi: in plaats van 'Merry Christmas' staat er bovenaan 'Marry Christmas'. Ik heb de fout al eens eerder gesignaleerd, eind 2008. Toen leek het een eenmalige spelfout. Maar nu? Zou het zo bedoeld zijn? Je weet maar nooit met kunstenaars. Ik zoek het na: op de kaart van eind 2010 staat dezelfde fout, op die van eind 2009 ook en verdraaid, op die van eind 2008 ook al! Dat kan geen toeval zijn, zou je zeggen, maar wat bedoelt hij ermee? Oudere kaarten kan ik niet meer vinden.

Vandaag een grijze, niet meer zo koude dag. Ans gaat naar de kapper, langs Dixons in het Piazza Center met haar nog steeds niet werkende Cooler e-reader, moet daarna Esri, de jongste van Barbara, uit school halen en wachten tot Barbara thuis komt. Die moet ook naar de kapper (een andere). Ik ga aan het werk. Om twaalf uur komt de man van de Gordijnspecialist de gordijnrail in de serre bevestigen en de vitrage ophangen. Het ziet er fraai uit als de klus klaar is. Bovendien kan ik nu de vitrage in mijn werkkamer openschuiven zonder in de kijker te zitten voor voorbijgangers. Mijn kamer lijkt er een stuk groter door. Hier een foto van de buitenkant.

Om half twee komt Ans terug. Ook zij is dik tevreden met de nieuwe vitrage. Bij Dixons zullen ze haar e-reader opnieuw opsturen. De regel is, zegt dezelfde medewerker als giisteren, dat een leverancier driemaal de kans krijgt om een aangekocht product in goede staat te brengen. Pas dan kun je je geld terugkrijgen of een ander apparaat. Het kan alles bijeen vele maanden duren. Waarschijnlijk zijn we dan allang weer aan het varen.

's Middags de stad in, lege flessen naar de glasbak gebracht, de Gordijnspecialist op de hoek van de Burgstraat en de Havendijk per pin betaald, boodschapje gedaan en kopje thee gedronken bij Rijk in de zaak. Eigenlijk wel een aangename dag. Stand boek: 62.300 woorden over 141 bladzijden. Terug naar boven

Het Hollands Diep vanaf de Haringvlietbrug. Hier begon ik in 1996 met mijn eerste boot. Links en midden de invaart van Marina Numansdorp

Donderdag 22-12-2011

Grijze dag begint met wat miezer, later is het droog maar het blijft grijs. Met 10 tot 11^o Celsius is het warm. Ans doet verdere kerstboodschappen en ik rijd met het autootje naar Fons in Jachtwerf Numansdorp en tref er oude bekenden. Behalve Fons ook eigenaar Waldi en Wolter-Jan, ondermeer de polyesterspecialist. Ondanks de recessie en de malaise hebben ze nog wel aardig wat werk, maar Waldi overweegt de werf te verpachten. Hij wordt ook een dagje ouder. Fons heeft een doosje voor me klaar gezet met nieuwe filters en een nieuwe afsluiter voor de afvoer van ons achtertoilet. Die zullen we laten plaatsen zodra we in Zuid-Turkije op de wal staan. Op de terugweg neem ik de zuidelijke route, dus over de Haringvlietbrug, de Volkeraksluizen en de Moerdijkbrug. Met wat nostalgie kijk ik vanaf de Haringvlietbrug uit over de matgrijze vlakte van het Hollands Diep. Hier is mijn zeilersleven in 1996 begonnen met Fairview, mijn eerste boot. Zie verder onder Zeilverhalen. Aan de linkerkant ligt de invaart van Marina Numansdorp (foto hierboven). Eens onze thuishaven. Wie weet komen we er weer een keer terug. Plaats is er wel, verzekerde Waldi.

Om half een weer thuis en aan het werk. Ans gaat op bezoek bij Kate en haar kinderen. Eind van de middag loop ik even de stad in om champagneglazen te kopen en lekkere kaasjes. Verder niet zoveel gedaan. Stand: 36.000 woorden over 143 bladzijden. Maar er is een lang hoofdstuk af; morgen kan ik aan een nieuw beginnen.  Terug naar boven

Digitale kerst- en nieuwjaarskaart van Wim van Heel. Foto gemaakt tijdens SAIL Amsterdam 2010

Vrijdag 23-12-2011

Dezer dagen ontvingen we de jaarlijkse digitale kerstkaart van lezer Wim van Heel (zie hierboven). De foto is gemaakt tijdens SAIL Amsterdam 2010.

Gisteravond gegeten in de serre boven het water in Grieks restaurant 'Mykonos', vlakbij op de Langendijk. Tijdje zitten praten met Daan, een vroegere schoolvriend van Ans. Daan is klusjesman en heeft ook bij ons al eens geklust: een nieuwe schakelaar voor de wasmachine en de droger. Hij komt een keer kijken om te zien of we een extra toilet in de badkamer kunnen laten installeren en hoeveel dat zou kosten. Want al zijn we maar met zijn tweeën, soms moeten we allebei tegelijk.

Het is vandaag net als gisteren grijs en zacht voor de tijd van het jaar. Ans gaat naar haar moeder, ik ga aan het werk. Het kost enige moeite om in het nieuwe hoofdstuk op stoom te komen. Het begint dan ook met een seksscène. Eind van de ochtend is de stand: 63.800 woorden over 145 bladzijden. Ik vind het genoeg voor vandaag. We lopen de stad in voor wat laatste boodschappen. Aangename kerstdrukte, de straatmuzikanten varen er wel bij. Daarna tukje, daarna even bij Inge langs in Heukelum. Terug naar boven

Kerstkaart van Jaap & Diana, aan boord van hun Kiara in de Marina van Ayíos Nikoláos op Kreta

Zaterdag 24-12-2011

Het is weer een verrassend zachte, zonnige dag. Allesbehalve een witte kerst. Ik slaap eens lekker uit tot bij half elf en ga daarna aan het werk. Er zijn lastige dilemma's over het vervolg van het verhaal, waar ik niet goed raad mee weet. Moet ik een van de karakters laten sterven of niet? In het eerste geval ben je er mooi vanaf, een complicatie minder, opgeruimd staat netjes. Maar ik vind het nogal een ingreep, ik weet het niet. Dan maar even met Ans de stad in, kijken naar de kinderen op de kunstijsbaan voor het oude stadhuis.

In de emailbox een mooie kerst- en nieuwjaarskaart van Jaap & Diana (zie hierboven). Ze liggen voor de winter met Kiara in de marina van Ayíos Nicoláos op Kreta, waar wij de winter van 2009/2010 doorbrachten. Ik ben wel een beetje jaloers op ze. Wat hadden we daar ook graag gelegen! Enfin, het is niet anders. Over een goede twee weken vliegen we alweer naar Hurghada, zij het voor eventjes.

Het is alweer ruim twee jaar geleden dat bij mij de diagnose prostaatcarcinoom werd gesteld. Dat was op 17 december 2009. Een paar dagen later vlogen we terug naar Kreta voor de feestdagen en om de boot op de kant te leggen. Vijf maanden lang waren we in Nederland voor mijn behandeling. Een behandeling die nog steeds loopt, nog een jaar hormoontherapie. Mijn PSA is nog steeds onmeetbaar. Als het allemaal zo blijft, is er weinig reden tot klagen.

Vanavond komen Wiger & Arina, inmiddels terug van een vakantie in Washington en New York, bij ons kerstavond vieren. Op 1e kerstdag zijn we alleen, op de 2e kerstdag komen de kinderen en kleinkinderen van Ans. Mijn dochter Floor is met haar gezinnetje in de sneeuw in Zwitserland, Rommert en Bas zullen zonder twijfel naar Duitsland afreizen, waar mijn ex-echtgenote haar 65e verjaardag viert op 2e kerstdag. Misschien dat ze daarna hier nog langs komen. We hebben het wel afgesproken, maar je weet het nooit met jongens.

Of ze nou wel of niet dood moet, die hoofdpersoon, weet ik nog niet. Peinzen, piekeren, wikken en wegen. Opstaan, naar de kamer lopen, uit het raam kijken zonder iets te zien, een plas maken, mandarijntje schillen, nog eens uit het raam kijken, in mijn luie stoel gaan zitten. En dan komt er iets. Ondertussen komt Ans terug, die  naar het ijsbaantje op de Grote Markt is geweest om te kijken naar de schaatsverrichtingen van kleine Caelan, die er met zijn moeder en broertje Liam is. Dan ben ik alweer op dreef; ik heb de knoop doorgehakt en ze blijft leven maar ze krijgt wel een ongeluk.  Waarom die keus? Ja, daarvoor zou je het boek moeten lezen. Stand: 65.100 woorden over 147 bladzijden. Buiten valt de avond. Kerstavond.  Terug naar boven

Kleinzoon Thijs op de piste in de Zwitserse Alpen

Zondag 25-12-2011, 1e Kerstdag

Beetje brak vandaag na zeer vrolijke avond met Wiger & Arina. Dus beetje uitgeslapen. Daarna op ons paasbest gekleed - zo heet dat toch? Van 'kerstbest' heb ik nooit gehoord - naar de moeder van Ans. Nette broek, wit overhemd, vlinderdasje, colbert. Ze is zowaar op, aangekleed en zit televisie te kijken.

Van Floor, die met Pijke en kleinzoon Thijs hoog in de Zwitserse bergen zit, zien we op Facebook een leuke foto van Thijs in de sneeuw (zie hierboven). 'Na een moeilijke start vindt Thijs de sneeuw toch wel leuk..', schrijft ze erbij.

De eerste kerstdag is een grijze, opnieuw tamelijk zachte dag. Van Ahmed, de administrateur van Marina Hurghada, krijg ik een e-mailtje waarin hij vraagt wat in Nederland de prijzen zijn van 2 batterijen en 2 laders voor de Icom IC-M87 draagbare marifoons, die ze in de marina gebruiken. Als ze hier goedkoper zijn, kunnen we die dan meebrengen? Het is snel opgezocht; ik mail de prijzen aan hem terug. 's Middags heb ik niet zoveel zin om aan het werk te gaan. We kijken op DVD naar een aantal spannende afleveringen van Star Trek - Deep Space Nine. Daarna toch een beetje geschreven ('Nulla dies....') Stand: 65.300 woorden over 148 bladzijden.  Terug naar boven

Ons kerstboompje in de kamer, met de cadeautjes voor de kinderen en de kleinkinderen van Ans (en eentje voor Ans zelf)

Maandag 26-12-2011, 2e Kerstdag

We kijken gisteravond naar een aangrijpend filmdrama op DVD, "Dresden", een Duitse film uit 2006 van regisseur Roland Suso Richter over het Britse massabombardement in februari 1945 op de Duitse stad die tot dusver gespaard was. Er kwamen toen naar schatting 25.000 mensen om het leven, een slachting die volgens velen volstrekt onnodig was en die de vrede niet dichterbij bracht. Lees ondermeer 'Het Stenen Bruidsbed', de bekende roman van Harry Mulisch uit 1959. Tegen die achtergrond speelt zich in de film een tragische familiegeschiedenis af, die ik hier niet uit de doeken zal doen. Een aanrader.

Vanmorgen vroeg wakker, om zes uur schuif ik onze echtelijke sponde uit, vervuld van plotselinge invallen voor mijn boek. Kennelijk ben ik er onderbewust mee bezig, zelfs in mijn slaap. Het is me opgevallen dat je minstens zo lang, bewust en onbewust, in je hoofd met een boek bezig bent als dat je daadwerkelijk eraan schrijft. Momenten van plotselinge invallen zijn vaak dankbare momenten. Ik knip de bureaulamp op mijn kamer, zet me achter de laptop en rammel er zomaar ineens een hele pagina uit. Daarna kruip ik weer in bed.

Vanmorgen laat ontbijt. Grijze dag, droog, 10 - 11 graden. Ik zet tijdelijk een ander overzicht van het weer in Hurghada op de homepage van de website; geen gadget, maar wel eentje met de richting en de sterkte van de wind. Daarna een lekker, langdurig bad. Ans kokkerelt in de keuken, want aan het eind van de middag zal ons appartementje volstromen met al haar kinderen en kleinkinderen. Onder ons kerstboompje in de kamer ligt voor ieder een cadeautje en - ssst! - eentje voor mijn geliefde. Ik schrijf verder en om twee uur maak ik een halve wallenloop van een uur lang. Lichaamsbeweging! Calorieën verbranden voor alle lekkers straks. Stand van boek: 66.300 woorden over 150 bladzijden.  Terug naar boven

Esri en Caelan zingen een kerstliedje. Zometeen mogen ze cadeautjes van onder de kerstboom verdelen. Nikita (l) kijkt toe

Dinsdag 27-12-2011

Het jaar spoedt zich ten einde, zoals dat heet. Gisteravond een vol huis met alle kinderen en kleinkinderen van Ans. Een gezellige, onoverzichtelijke boel. Veel lekkere hapjes en (kleine) cadeautjes voor iederereen. Grote opwinding bij de twee allerkleinsten, Esri en Caelan (zie foto hierboven en hier twee andere). Ik scoor goed bij mijn geliefde met een betoverend flesje parfum. Zelf krijg ik een nieuwe portemonnee en een riem. Pas na middernacht vertrekt de menigte.

Vandaag uiteraard moeite met opstaan en met concentreren. Dom hoofd. We ruimen de boel op, Ans stofzuigt en ik breng de lege flessen weg. Daarna geen zin in ook maar iets, dat heb je na zo'n avond. Vanuit Marina Hurghada komt het bericht dat de batterijen en laders voor de draagbare Icom IC-M87 marifoon in Egypte goedkoper zijn. Had ik wel gedacht; ik hoef ze dus niet mee te nemen.

Na wat gesuf ga ik toch maar wat aan het werk. Stand: 66.700 woorden over 151 bladzijden.

Terug naar boven

Tessa en Jeffrey tekenen op het stadhuis hun samenlevingscontract

Woensdag 28-12-2011

Een schrale zuidwestenwind maakt het vandaag koud, ondanks de relatief hoge dagtemperatuur van een graad of negen. Ans moet vanmorgen vroeg naar het stadhuis, om als een van de getuigen op te treden bij de officiële afsluiting en inschrijving van het samenlevingscontract tussen haar dochter Tessa en haar vriend Jeffrey (zie foto hierboven). Een beslissing die van verantwoordelijkheidsgevoel getuigd. Na afloop drinken ze met zijn allen koffie in de stad.

Ondertussen ga ik - ook vroeg uit de veren - aan het werk. Verder regel ik tussendoor dat alle periodieke betalingen, zoals de hypotheek en de servicekosten voor ons appartement, in het komend jaar correct zullen verlopen. Gisteravond laat zag ik nog het bericht dat de vijf grootste pensioenfondsen, waaronder ons PFZW, er waarschijnlijk niet aan ontkomen om per 1 april 2013 de pensioenuitkeringen drastisch te verlagen. Vandaag staan de nieuwssites er vol van. We zullen toch al de broekriem moeten aanhalen, want mijn ouderdomspensioen is dan beduidend lager dan de riante OBU-uitkering die ik nu nog heb. De pensioenmalaise verbaast me niets, ik schreef er al diverse malen over. In november was de dekkingsgraad van het PFZW vanwege de lage rentevoet al gezakt naar 94% en naar alle waarschijnlijkheid is het op 31 december a.s., het ijkmoment, nog lager. Het is snel gegaan, slechts in een paar jaar zijn de welvaartvastheid en de waardevastheid, waar de grote pensioenfondsen altijd zo op pochten, weggesmolten als sneeuw voor de zon. Het kan verkeren, overigens ook nu. Als de rente in 2012 weer stijgt en de beurzen het ook beter doen, kan het allemaal best meevallen. Maar ik geloof niet dat de rente op korte termijn gaat stijgen. Ik ben alleen benieuwd of straks de de pijn een beetje evenredig verdeeld zal worden tussen de pensionado's, de opbouw van de toekomstige pensioenen en de premies.

Lekker door geschreven. Stand aan het eind van de middag: 67.800 woorden over 154 bladzijden. Kopje thee bij Rijk. Enige stille hilariteit over de merkwaardige bezoekers die je soms bij hem in de winkel ziet.

Terug naar boven

Donderdag 29-12-2011

Sinds ik met schrijven begonnen ben, sla ik geen boek meer op. Gewoon geen belangstelling en geen zin om op iets anders te concentreren dan mijn eigen boek. Maar er is één uitzondering en dat is "Het geheim van de schrijver" van Renate Dorrestein (Contact, 2000). Ik kreeg het van mijn schoonzusje Mieke te leen. Ruim twee maanden geleden ben ik gewoon intuïtief begonnen, maar dit boek leert je veel over een wat meer bewustere aanpak. Niet dat ik nu heel anders schrijf dan in het begin, maar ik zie de valkuilen en de zwakke plekken wat eerder. Erg nuttig, dat boek.

Veel regen en wind, vandaag. Ans is naar haar moeder en naar de Weverstraat en ik ben de hele dag bezig met uitzoekwerk. Ik schreef al: uitzoekwerk neemt bijna de helft van de tijd in beslag, als je (ik) een boek schrijft. Het levert me echter veel op om mee verder te kunnen.

Het KNMI meldt dat 2011 op de derde plaats staat van de warmste jaren van de meetreeks sinds tenminste 1901. Alleen de jaren 2006 en 2007 waren warmer. In Nederland, wel te verstaan. Het jaar 2011 deelt de derde plaats met 1990, 1999 en 2000, jaren die net zo warm waren. Waar het natuurlijk om gaat is het feit dat al die warmste jaren, met 2002, 2005 en 2008, in de laatste twee decennia zitten, waarvan 7 in de laatste tien jaar. Er is dus over de laatste tien jaar geen einde aan de opwarming gekomen, zoals sommige klimaatsceptici beweren.

Toch nog wat geschreven. Stand eind van de middag: 68.300 woorden over 155 bladzijden.  Terug naar boven

Vrijdag 30-12-2011

Even voor tien uur valt opeens de stroom uit. Ik dacht dat zoiets alleen in Egypte gebeurde. Het blijkt niet alleen bij ons te zijn, ook de kerstverlichting op de 3e Waterkering is uit. We ontbijten bij kaarslicht en verder kun je niet veel. Geen koffie, geen radio en televisie, geen computer en dus ook geen internet, geen warm water. En schrijven? Tja, hoewel de laatste regels van gisteren dus niet op te roepen zijn, kun je natuurlijk ook écht gaan verder schrijven; met de pen dus. Maar er is ook nog genoeg uitzoekwerk te doen en dat lijkt me handiger. Na een uur wordt het kouder, de CV-installatie is ook uitgevallen. In de stad zijn veel winkels gesloten (zie hierboven). Pas na bijna drie uur floept het licht en de hele rest weer aan. Bij netwerkbeheerder Stedin lees ik dat de storing zich op de Nieuwe Wolpherensedijk bevond. Zie de tabel hieronder. Ruim duizend huishoudens zaten zonder stroom.

Toestand van het elektriciteitsnet - regio Zuid-Holland

Nu is er niet veel tijd meer om iets te doen. Buitendien moet ik een nieuw ICP aanvragen, het eigendomsbewijs van onze boot dat over een maand verloopt. Gelukkig kan dat bij de verstrekkende instantie, de afdeling Watersport van de ANWB, allemaal ook online gebeuren. Het is doorgaans een onontbeerlijk document in buitenlandse havens. Daarna ga ik aan het werk, tot Tessa op bezoek komt en ik even later naar Heukelum vertrek om wijn te halen voor Oud & Nieuw. Stand: 68.700 woorden over 156 bladzijden. Vandaag vliegt mijn dochter Floor met haar gezinnetje terug uit Zwitserland. Vanavond even bellen.  Terug naar boven

Oudjaarsdag. Miezerregen en warmer dan gemiddeld. 's Ochtends is de zoveelste viswedstrijd in de haven

Zaterdag 31-12-2011, Oudjaarsdag

Groot contrast met Oudjaarsdag van vorig jaar. Hoewel op die dag de dooi doorzette, is het nu beduidend warmer. Ruim tien graden met miezerregen. Vorig jaar vierden we Oud & Nieuw samen in de bovenwoning op de Havendijk, die we voor een maand of drie gehuurd hadden. We waren al bezig ons huidig appartementje in te richten, maar meubilair was er nog niet.

Ik loop de stad in om stokbrood te kopen voor de kaasfondue, die we morgen willen eten, en voor appelbeignets voor het geval er kleinkinderen langs komen met hun ouders. Er zijn weinig mensen in de winkelstraten. Schaars geknal klinkt uit de verte, alsof de stad belegerd wordt en daar ergens het front ligt. Het vele vuil op straat draagt aan dat beeld bij. De gemeente heeft overal de afvalbakken afgesloten om tegen te gaan dat de jeugd er rotjes in afsteekt. Nu gooit men alle vuil ernaast en de wind waait het over het plaveisel. De oplossing van een probleem creëert een ander. In de haven voor onze ramen is de zoveelste viswedstrijd aan de gang (foto hiernaast) De gevangen vissen zwemmen de hele ochtend rond in de leefnetten, worden geteld en teruggegooid zonder iets geleerd te hebben.

Aan het werk. Moeizame voortgang. Toch een bladzijde eruit geperst en niet een onbelangrijke. Ik houd vandaag iets eerder op. Stand: 69.300 woorden over 157 bladzijden. Straks om zes uur gaan we voor Oudejaarsavond naar onze overburen Wiger & Arina. Morgen begint er een nieuwe pagina in dit weblog.

Terug naar boven

We wensen alle lezers van onze website een voorspoedig, gezond en avontuurlijk 2012 toe!

Lees voor het vervolg verder in het Reislogboek 2012/1e helft.