Logboek 2016/2 Door Nederland

De staandemastroute door Holland.

 Direct naar

 het laatste

 verslag

Voor het eerst sinds we na acht jaar terug zijn, zullen we een seizoen door Nederland varen. De vastemastenroute (zie kaartje hiernaast) Maar eerst zullen we de boot moeten schoonmaken, inrichten, de zeilen aanbrengen en naar onze steun en toeverlaat Fons in Numansdorp varen. Op Jachtwerf Rexwinkel zal men ondermeer eindelijk de steeds meer lekkende uitlaatdemper/waterscheider vervangen. Die zit op een rottige plek in de bakboord motorsteun. Verder moeten het anker en zijn rollers hersteld worden van de aanvaringsschade, die een anonieme onverlaat toebracht in het Spaanse Santa Pola, toen we niet aan boord waren. We laten de bediening ervan meteen vervangen door een draadloos paneeltje. Ook zal men weer een warmwaterboiler plaatsen. Koud douchen is lekker in deMiddellandse Zee, maar in het vaderlandse klimaat kun je niet zonder boiler. Verder moet er een nieuwe accu komen voor de generator, die net als de boord- en de buitenboordmotor ook een servicebeurt moet hebben, de kapotte ventilator in de motorruimte moet vervangen, de verstaging moet gecontroleerd evenals de dyneema spruit, het ankertoplicht moet vervangen en dan zijn we er zo'n beetje.

Anws hangt de kooi van onze adellijke kanarie Sir Geldof vandaag weer in de serre.

Vrijdag 01-04-2016

Het is een treurige vergadering van het bestuur van de Stichting Gorcums Boekenbal, gisteren aan het eind van de middag. De lezer herinnert zich wellicht dat het boekenbal een halfjaar geleden getorpedeerd werd door de samenwerkingspartner, die onder auspiciën van Boekhandel Cursief de jaarlijkse literaire prijzen in Gorcum organiseert. De uitreiking van die prijzen zou op het Gorcums Boekenbal gaan plaatsvinden, waarvoor we Theater De Peeriscoop hadden gereserveerd, maar zonder enig bericht koos die stichting voor Theater 't Pand. Wie het naadje van de kous wil weten, kan het hier en hier vinden. Treurig, en zonder prijsuitreiking is een Gorcums Boekenbal een lege huls. De afgelopen maanden belegden we drie bijeenkomsten met verschillende mensen die de schone letteren zijn toegedaan, om te zien of we met zijn allen iets anders konden bedenken. Bijvoorbeeld een 'Gorcumse Nacht van de Poëzie' of een 'Stadsdichtersfestival'. Maar écht hemelbestormende ideeën waren het niet, zodat we gisteren de moed opgaven en besloten om onze stichting te gaan liquideren en de rest van de ontvangen subsidies terug te betalen. Treurig dat een veelbelovend initiatief moest sneuvelen door de kinnesinne bij een van de boekhandels in de stad. Je begrijpt dat ze mij in die zaak niet meer zien.

Er breekt een mooie lentedag aan, vanmorgen. Misschien wordt het wel rokjesdag, of anders morgen als het bijna twintig graden kan worden. Gisteravond ging het beeld van onze televsie plotseling op zwart, dus we kijken de nieuwsuitzendingen in de slaapkamer. Daarna spoor ik de oorzaak van het euvel betrekkelijk gemakkelijk op: de hdmi-verbinding zit niet goed vast. Aldus is mijn gevoel van zelfvertrouwen danig versterkt; we gaan anderhalf uur sporten op Oost. Bij terugkeer openen we de serredeur en stellen vast dat het er aangenaam warm is, zodat onze adellijke kanarie Sir Geldof naar zijn zomerverblijf kan verhuizen (foto hierboven) De Sir vindt het leuk; even later zingt hij het hoogste lied.

Tevreden stel ik vast dat je vandaag mijn JS-boek bij bol.com kunt kopen. Wie het voor 23.00 uur bestelt, heeft het morgen in huis (zie hier)

Er komt nogal wat adhesie met mijn ingezonden artikel in de Gorcumse Courant van gisteren over de gemeente, die geld weggooid aan het dure procedure om een 'visie van de stad' op te stellen. De jonge wethouder stelt via Facebook zelfs voor eens koffie te drinken. Met alle soorten van genoegen, uiteraard. Vanmiddag een journalist van De Stad Gorinchem over de vloer voor een interview dat uren duurt. Dat gaat over mijn JS-boek. Overigens had ik mijn ingezonden stuk gisteren ook aan die krant aangeboden, maar het paste niet in het online-format. Teveel karakters. Ik had geen zin het in het in te korten. Dan maar niet. Terug naar boven

Twee weken éénrichtingsverkeer in de Tolsteeg. Maar het effect ervan wordt niet gemeten.

Zaterdag 02-04-2016

Gisteren kwamen we uit de stad langs de Krabsteeg. Die is twee weken lang afgesloten wegens herstratingswerkzaamheden. Daardoor heeft de Tolsteeg nu de facto éénrichtingsverkeer. Doorgaand verkeer van bovenstad naar benedenstad is niet meer mogelijk, omgekeerd wel. Je mag dus verwachten dat het minder druk is op het Eind en de Tolsteeg. Is er nu niemand bij de gemeente op het eenvoudige idee gekomen om dat te meten? Want het zou een alternatief kunnen zijn voor de volledige sluiting van de Tolsteeg. De gemeente had aanvankelijk die volledige sluiting voorgesteld, maar durfde het niet door te zetten. De politici in raad en college kregen zwakke knieën door het luidruchtige protest van middenstand en autoliefhebbers. Nu had men het alternatief eens in de praktijk kunnen meten en de uitkomsten naast de metingen van Goudappel & Coffeng kunnen leggen. Opnieuw een gemiste kans.

Gisteravond naar de Grote Kerk voor een concert van stadsorganist Gerben Budding. Het eerste concert in de Gorkumse Orgelserie 2016. De kerk is lang niet vol, zoals laatst bij de Matthäus Passion. Hooguit veertig mensen, schat ik. Ik ga weer op de laatste bank zitten, voor de uitgang, waar de akoestiek volgens kenners het best is. Er staan door de kerk heen grote bossen bloemen; die zijn voor de expositie Floralia die vandaag begint. Budding start met een ingelast stuk; het is van de onlangs overleden Zeeuwse orgelcomponist Bram Beekman. Daarna een koraalfantasie (opus 52, nr. 3) van Max Reger, die honderd jaar geleden stierf en van wie ik vooral het Klarinetquintet opus 146 liefheb.

De 5e Orgelsymfonie in f opus 42 van de Franse meester Charles-Marie Widor is het hoofdbestanddeel van het programma. Een vijfdelig stuk uit 1879 vol met prachtige, melodieuze muziek dat de nodige inspanning vraagt van orgel,organist en registranten. Thuis heb ik er twee uitvoeringen van op CD, een van Frédéric Ledroit op het grote orgel van de kathedraal van Angoulême en de ander van Hayo Boerema op het orgel van de Sint Laurenskerk in Rotterdam. Ik geniet vooral van het elegante en speelse Allegro Cantabile in ABA-vorm, met een mooie hobo-aria. De Toccata aan het slot is het meest bekend: een zeer virtuoos stuk waarvan ik met volle teugen geniet. Soms kijk ik even rond; ik zie drie kinderen, twee jongetjes en een meisje. Zij zit in mijn bank en schuifelt onrustig heen en weer. Een van de jongetjes legt zijn hoofd in de schoot van zijn moeder. Duidelijk is dat ze zich dood vervelen; hier wordt een afkeer van orgel voor het latere leven gecreëerd, vrees ik.

Het slotstuk is 'Jesus lebt!' opus 108 van Max Gulbins, een Duitse tijdgenoot van Widor. De organist perst ervoor het maximum aan volume en majesteit uit het Bätz-Witte orgel. het moet vast opnieuw gestemd worden.

Vandaag moet het de eerste echte lentedag worden, maar vanmorgen is het zwaar bewolkt. In het nieuws lees in over Talagoa, een Nederlands zeiljacht, dat verlaten bij het Columbiaanse eiland San Andrés dreef. Het eiland ligt voor de oostkust van Nicaragua. Een overval, zoals het daar vaker gebeurt? Dat is niet zeker; de marine trof aan boord paspoorten en andere documenten van een Nederlands stel aan. Overboord gevallen, dan? Eerder deze week - op dinsdag - waren de lichamen van een man en een vrouw op het eiland aangespoeld, die nog niet geïndentificeerd zijn. Volgens andere berichten dreven de lichamen bij het schip. Op 25 maart zouden ze uit Colon, Panama, zijn vertrokken.

Na enig zoeken vind ik de website van de zeilers: talagoa.nl. De zeilers heten Waldy & Ria Finke, een gepensioneerd echtpaar. De informatie over boot en opvarenden is summier; de laatste post is van 2014. De boot is een stalen Van der Stadt Samoa 48; een zeer zeewardige jacht. De man moet nu 75 zijn, maak ik uit de context op en ik krijg de indruk dat ze uit Zeeland komen. In 2008 staken ze de Atlantische Oceaan overstak vanaf de Kaapverden, nadat ze een tijdje in de Middellandse Zee waren. Wie weet hebben we ze zelfs een keer gezien. Later bezochten ze ook de Amerikaanse en Canadese westkust tot in Alaska. Daar verspeelden ze in 2013 hun mast.

Het is twaalf uur en eindelijk begint de zon door de bewolking te breken, maar het zet niet door. Ik loop de stad in. Bij buurman Datema hebben ze Open Huis. In het voorbijgaan zie ik zeiler en avonturier Henk de Velde aan tafel zitten. Onze andere buurman Riveer, de haven- en veerdienst, schrijft de jaarlijkse wedstrijd uit voor een gedicht dat in de sluis komt te hangen als onderdeel van de Gorcumse Poëzieroute. In de winkelstraten is het niet erg druk. De Socialistische Partij staat tegen het associatieverdrag met Oekraïne te flyeren op het kruispunt van de Hoogstraat en de Arkelstraat. 'Nee, dank u wel', zeg ik tegen een dame en geeft het papier terug, 'ik stem vóór.' 'Jammer', zet ze; ik onderdruk de neiging om met zoveel onnozelheid in de bat te gaan, ik heb meer te doen. Voor Inge van Boekhandel De Mandarijn print thuis ik een aantal uitnodigingen voor de boekpresentatie op 16 april. Ze wil ze ophangen in het ziekenhuis. Zometeen breng ik ze langs, als we naar de opening van de expositie Floralia gaan. Daar zullen we onze vriend Fons ontmoetten, want zijn nieuwe vriendin vertegenwoordigt daar een aantal kunstgaleries. Terug naar boven

Zondag 03-04-2016

De volstrekte onzin van het referendum van overmorgen. Maar liefst 64 procent van de kiezers weet naar eigen zeggen 'helemaal niet' of maar 'een heel klein beetje' wat er in het associatieverdrag met Oekraïne staat. Dat blijkt uit een enquête van onderzoeksbureau I&O Research in samenwerking met de Volkskrant. De uitslag van het refrendum is dus sowieso niets waard; moet je dan van de regering verwachten dat ze er rekening mee houdt? Natuurlijk niet.

Gisteren ontmoetten we bij de opening van de expositie Floralia in het Gorcums Museum onze makker Fons en maakte kennis met zijn nieuwe hartsvriendin Jo Anne. Een leuke ontmoeting die we bij ons thuis voortzetten. Tevoren bezoeken we nog even het Open Huis van onze buren Datema-Amsterdam en praten met zeiler en avonturier Henk de Velde, die het zichtbaar wat kalmer aan doet in zijn leven. Ans stelt met voldoening vast dat hij er nu wel van overtuigd is dat een wasmachine aan boord onontbeerlijk is. Later beleven we een gezellige voortzetting van de avond met Fons en Jo Anne bij Grieks Restaurant Mykonos op de Langendijk. Jo Anne is Poolse van origine; ze woont al 18 jaar in ons land en spreekt de taal goed. Ze vertegenwoordigt op de expositie de fotokunstenaar Bas Meeuws, die er een aantal van zijn intrigerende foto-collages heeft hangen (bloemen met krieuwelende rupsen en andere insecten). Op de terugweg naar huis verlies ik een schoenzool.

Jansen Steur revisited. Zelfs nu mijn boek over de affaire werd uitgebracht, blijf ik er nog steeds over nadenken. De laatste tijd vooral over de mogelijkheid dat er misschien wel helemaal geen affaire was. Of er niet sprake was van een door één luidruchtige letselschadespecialist aangewakkerde mediahype. Dat JS als neuroloog in Duitsland ging werken, bleek later zijn goed recht; de Inspectie had hem toestemming gegeven. Zet bovendien de cijfers eens op een rijtje. De immer actieve letselschadespecialist Yme Drost beweerde altijd dat hij schadeclaims van 'meer dan 200 slachtoffers' had. Voorzover ik kan nagaan betaalde het ziekenhuis en de verzekeraar schadevergoedingen aan rond de 150 ex-patiënten. Echter: in het kader van het Rapport Lemstra II heeft een commissie van neurologen onder leiding van de hoogleraar Scheltens van de VU Amsterdam enige duizenden patiëntendossiers onderzocht. Men vond slechts 13 gevallen van twijfelachtige diagnoses en behandelingen door JS. Dat staat in een bijlage bij Lemstra II. Gek genoeg deed Lemstra daar niets mee. Ook in de strafzaken kon het Openbaar Ministerie slechts 9 slachtoffers ten tonele voeren. De veelgeplaagde emeritus hoogleraar neurologie Rien Vermeulen - ik schreef ondermeer hier over hem - stelde destijds dat neurologen gemiddeld een percentage foute diagnoses hebben van 10 tot 15%. Voorzover ik weet vindt men dat in de neurologie gangbaar; geen dokter werkt zonder fouten. Stel dat Scheltens de dossiers van 3000 patiënten heeft onderzocht - een helse klus - dan zouden er zo'n 300 foute diagnoses aan het licht kunnen zijn gekomen. Het waren er maar 13, ruim binnen de marge. Was er eigenlijk wel een affaire JS? Gek dat Lemstra II met die uitkomst volstrekt niets deed. Maar zo goed waren die rapporten achteraf gezien niet, want zowel het Openbaar Ministerie als het Centraal Tuchtcollege concludeerden later onafhankelijk van elkaar dat de raad van bestuur van Medisch Spectrum Twente destijds adequaat had gehandeld. Met uitzondering van de casus Damink was er ook geen sprake van een doofpot. Lemstra liet echter nooit meer iets van zich horen.

Ondertussen kleeft JS voorgoed het imago van 'horrordokter' aan. Nog eergisteren werd hij als afschrikwekkend voorbeeld door Metro genoemd in een artikel met als titel 'Deze artsen kom je liever niet tegen.' Nuance is er niet meer.

Na het middaguur breekt de zon door en is het een mooie lentedag. We maken een wandeling over de wallen en Buiten de Waterpoort. Er genieten veel mensen van de lentezon, veelal in lichte kleren. Echt rokjesdag is het niet. We zien dat de kastanjebomen al flink uitlopen. Ook kijken we even op de boot, waar het ook aangenaam toeven is. Komende week schoonmaak, inrichten en naar Numansdorp als het weer goed blijft.

's Middags komen de dochters van Ans op de thee. Terug naar boven

Maandag 04-04-2016

De piek in de maandelijkse grafiek van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer is voorbij. Zie de update hiernaast. Was de plus in februari nog + 0,83^o Celsius, in maart was het + 0,73^o. Dat houdt in dat de recordsterke El Niño waarschijnlijk aan het afnemen is. Niettemin was het warmste maand maart sinds het begin van de satellietmetingen in 1979. De piek overtrof die van de vorige record-El Niño in 1998. Voor de rest van 2016 mag je verdere afkoeling verwachten, zeker als volgens de voorspelling aan het eind van de zomer of in de komende herfst een La Niña begint in de Stille Oceaan. Dat is de tegenhanger van een El Niño.

Nadere informatie in De Telegraaf over de Talagoa, het zeiljacht dat bij een eiland aan de oostkust van Nicaragua werd gevonden. De in het water aangetroffen lichamen waren inderdaad van Waldi & Ria Finke. Zeer ervaren zeilers. Het jacht was omgeslagen in slecht weer door een koufront dat over de Caribische Zee trok, met hoge golven en veel wind. Het schip vergimg bij een koraalrif.

Déja-vu. Het zwijgcontract dat het VPRO-programma 'Argos' bekend maakte lijkt als twee druppels water op de vaststellingsovereenkomst die Medisch Spectrum Twente in 2001 sloot met de heer en mevrouw Damink. In Hilversum beloofde een familie in ruil voor geld te zwijgen over een ernstige medische fout en geen stappen te ondernemen tegen het ziekenhuis. Dat was het Tergooiziekenhuis. In 2014 overleed daar een 21-jarige man dertien uur na opname wegens pijn op de borst. Hij lag niet aan de monitor, er was geen dokter wezen kijken en er was geen diagnose. De calamiteit zou niet bij de Inspectie zijn gemeld. Het ziekenhuis liet in een verklaring weten 'dat het gebruikelijk is om in het geval van een calamiteit een vaststellingsovereenkomst te sluiten.' Dat is natuurlijk niet zo; ook in het geval in 2001 in MST wist ik dat het verkeerd was (Mijn collega regelde het buiten me om, maar ik deed er niets tegen toen ik erachter kwam). Je kunt natuurlijk zeggen dat die familie - net als het echtpaar Damink dat er thuis de keuken van liet verbouwen - het contract in alle vrijwilligheid afsluit, maar ik vind dat het niet juist is van het bestuur om mensen in zo'n positie te brengen. Het verstoppen van de waarheid is sjoemelen. En dan ging het in Twente nog om een onderzoek, waar geen toestemming voor gegeven was; hier is de zaak veel ernstiger: een overlijden dat mogelijk voorkomen had kunnen worden. Ik vermoed dat bestuursvoorzitter Ruurd Jan Roorda, die ik nog van vroeger ken, wel eens een zware pijp te roken kan krijgen.

De Panama-papers, een database van 11,5 miljoen documenten. Dat duizenden rijken, dictators en andere prominenten hun vermogens wegsluizen en buiten de greep van de fiscus brengen in talrijke obscure constructies, wekt geen verbazing. Dat democratisch gekozen politici dat ook doen, is zeer kwalijk, maar het is bemoedigend voor onze wereld dat zoiets uitlekt. Uiterst ongelukkig is het geval van de Oekraïense president Porosjenko, twee dagen voor het referendum. Ook andere Oekraïense tycoons en politici worden genoemd, zoals de flamboyante Joelia Timosjenko die inderdaad nooit heeft gedeugd. 'Gaat u zich hiermee associëren?', vragen tegenstanders her en der op Facebook het electoraat. Dat een land niet samenvalt met een altijd al van machinaties met zijn chocolade-imperium verdachte president, is een nuance die verloren gaat. Een land met een hoopvolle jonge generatie, die bij Europa horen wil en zich opmaakt de corruptie te bestrijden en daarvoor onze steun zoekt. 

Het is somber, regenachtig weer. Als het even droog is lopen we snel naar de maaandagochtendmarkt voor verse vis bij de Turkse visboer. Lezen: 'Beminde ongelovigen', een Atheïstisch Sermoen van de Vlaamse publiciste Anne Provoost (Querido, 2008). Daarin zet zij de religiometer uiteen, waarin je op een schaal van 1 - 10 de mate van je (on)gelovigheid kunt bepalen. Wat je positie op de religiometer ook is, 'allen zoeken we vooral een middel om niet waanzinnig te worden in de kosmos', schrijft ze. Buiten schijnt de zon inmiddels. Straks rijden we naar Hengelo voor een live-interview om vijf uur in het programma 'Overijssel Vandaag' op RTV Oost. Terug naar boven

Dinsdag 05-04-2016

Gisteren samen naar Twente. De route kan ik nog steeds dromen. In de studio van RTV Oost in Hengelo krijgen we koffie. Op een groot beeldscherm komt juist het nieuws voorbij dat de Inspectie de Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) een boete wil opleggen wegens het niet melden van een calamiteit. Het toeval regeert. We hebben een voorgesprekje met de Karen Eshuis, de presentatrice van 'Overijssel Vandaag'. Er kwamen veel reacties los, per telefoon en email, toen bekend was dat ik geïnterviewd zou worden, vertelt ze. Letselschadespecialist Yme Drost vroeg of hij ook aan tafel mocht zitten. Dat werd geweigerd. Ook het echtpaar Damink (van het zwijgcontract) wilde me een vraag stellen, namelijk waarom ik juist nu met het boek kwam. Er werd een opname gemaakt waarin Damink die vraag stelt. Eshuis vroeg netjes: mogen we die vraag tijdens het interview in beeld brengen en laten stellen? Daar heb ik geen enkel bezwaar tegen.

Vervolgens de studio in. Ik voelde me tegelijk alert en rustig. Het gesprek duurde ongeveer twaalf minuten en vloog voorbij. Ik geloof dat het wel goed ging, maar dat moet eenieder zelf beoordelen. RTV Oost heeft het op YouTube gezet, je kunt het hiernaast op terugzien. We blijven niet in Twente en rijden meteen terug. 's Avonds belt RTV Oost journalist Rob Vorkink me op. Hij had me willen spreken maar zat 's middags juist bij de tandarts. Waar blijft jullie boek?, vraag ik. Samen met Luciën Baard van TC/Tubantia zou hij een boek over de affaire JS uitbrengen. Dat komt na de uitspraak over de cassatie, zegt hij. Ik ben erg benieuwd.

Gisteravond ligt de tweede, herziene druk van de rondleidingsgids van de Poëzieroute in de bus. Een fraaie gids met alle gedichten erin, een routekaart en aanwijzingen hoe je moet lopen tussen de gedichten (foto hier). Binnenkort is hij voor vijf gulden te koop in de Gorcumse boekwinkels en het VVV-kantoor.

De dag begint met wat regen. We rijden naar Oost voor anderhalf uur sport. Daarna ligt thuis de nieuwe editie van De  Stad Gorinchem, waarin het interview over het JS-boek. Je kunt het hier lezen (met vergroting). We trekken oude kleren aan en beginnen aan een klus van meerdere dagen: de boot schoonmaken. Het is inmiddels droog, hoewel de zon niet door het wolkendek komt. Er komt een imposante hoeveelheid vuil van het dek. Na een paar uren hebben we de voorste helft gedaan en het teakdek (met auto-shampoo) tot aan het zijwant. Hier twee foto's. Ik probeer of de nieuwe dop past op de vulopening van de voorste watertank. Dat is het geval. Ook nemen we het achterste spoeltoilet weer in gebruik. Altijd gemakkelijk. Terug naar boven

Woensdag 06-04-2016

De dag van het mallotige referendum, waarmee Nederland zich onsterfelijk belachelijk gaat maken. De grote meerderheid van de kiezers snapt het niet of heeft geen interesse. Die gaat niet stemmen. De kans dat de voorstanders van het associatieverdrag met Oekraïne winnen is klein, aldus de peilingen. Dus denken veel voorstanders dat ze beter geen stem uit kunnen brengen, zodat de opkomst onder de vereiste 30% zal blijven. Dat is een gok.

Politici met ballen zouden nu al moeten zeggen dat ze geen enkele boodschap aan zo'n uitslag hebben. Leuk geprobeerd, zouden ze moeten zeggen, maar nu gaan we verder met belangrijker zaken, per slot hebben we destijds in de Kamer al vóór dat verdrag gestemd - en niet voor niks. Maar dat durven ze niet.

Alleen Halbe Zijlstra van de VVD stelt zich gereserveerd op. Als de opkomst voldoende is en de meerderheid stemt tegen het verdrag is een heroverweging nodig, zegt hij. Dat is juist, maar geen automatisme dus, zoals bij de andere partijen waaronder D66 en CDA; de laatste partij is zelfs principieel tegen referenda. Die houding begrijp ik niet; dan hoef je er toch geen boodschap aan te hebben? Buitendien: het referendum is raadgevend en ontslaat politici niet van hun verantwoordelijkheid om een eigen afweging te maken - in het belang van het land.

Omdat het vanmorgen droog is, schrobben we een aantal uren op de boot (foto hier) Het is kouder dan gisteren. Om half één is het teakdek klaar; het teak in de kuip ook. Ziet er weer mooi uit. Thuis kijk ik af en toe even hoe de opkomst voor het referendum is. Om 17.00 uur is de opkomst in Rotterdam 15,4%, in Almere 16% en in Eindhoven 16,49%. Volgens persbureau ANP ligt het opkomstpercentage in de meeste plaatsen lager dan bij het EU-referendum. Spannend, maar de stembureaus gaan pas om 21.00 uur dicht. We besluiten toch maar even te gaan stemmen; vóór uiteraard. Het regent inmiddels; waarschijnlijk niet bevorderlijk voor de opkomst.

Terug naar boven

Ik heb 'voor' gestemd. Het hielp niet. Hadden alle ja-stemmers nu maar niet gestemd. Niet voor herhaling vatbaar, zo'n raar referendum.

Donderdag 07-04-2016

Gisteravond werd het weer eens goed duidelijk: sinds een aantal jaren regeert de dwaasheid in Nederland. Toen de eerste exit-poll gisteravond om negen uur op het scherm kwam en een opkomst van 29% liet zien, had ik even de hoop dat het goed zou komen. Helaas, de 'politieke belletjestrekkers' (dixit Juul Paradijs) van Geen Peil kregen het voor elkaar het referendum te winnen. Belhamels die zelf zeggen dat de Oekraïne ze niks interesseert; een minderheid van minder dan 20% (de tegenstemmers) die het heerlijk vindt om 'Den Haag' een hak te zetten. Je moet het belang van de uitslag niet overdrijven; per slot hebben 14,8 miljoen Nederlanders - een grote meerderheid van voorstemmers en niet-stemmers! - geen bezwaar tegen het associatieverdrag.

Nu moet Rutte - dit halfjaar EU-voorzitter - met de beschamende  uitslag naar Brussel. Zevenentwintig EU-landen zien hem aankomen, maar het is mogelijk dat hij een even elegante als nietszeggende oplossing zal vinden. Hij zegt nu al dat het weken zal duren. Een echte oplossing is het niet, terwijl dat andere onzalige referendum over een BREXIT eraan zit te komen. En dat alles in een tijd dat Europa meer dan ooit een krachtige eenheid moet zijn om de enorme problemen aan ta pakken, het vluchtelingenvraagstuk, de onbeheerste buitengrenzen, het deficit van de Grieken, het wankelende Spanje, de veiligheidsproblemen en het jihadistisch terrorisme, de deflatie en de haperende groei - als het niet zo dieptreurig was, zou je in lachen uitbarsten. Het liefst pak ik mijn boot en vaar zo snel mogelijk dit land weer uit!

Vanmorgen wakker met een katergevoel; niet van de drank maar van de referendumuitslag. Het is duidelijk: als je het land overlaat aan de eurokritische minderheid, maken ze er uit balorigheid een rotzooi van. Bovendien ben ik sinds het poetsen op de boot in de kou van gisteren flink neusverkouden. Toch stiefelen we er na het ontbijt weer heen. Het is zowaar nog kouder dan gisteren, niet eens 10 graden. Ans gaat de kuip schoonmaken en ik haal de klep van de achterkist weer uit de hengsels en vervang het kapotte slot door het nieuwe. Na een paar uur scheiden we ermee uit als het gaat regenen. De rest van de dag voel ik me vervelend en blijf op mijn kamer. Ik vang aan in een boek waar ik al een paar maanden op wachtte en dat vandaag arriveerde: 'The Vital Question' van de biochemicus Nick Lane (Profile Books, 2015/16). Nieuwe inzichten in het ontstaan van leven. Belangrijker dan een referendum en een troost in ongemakkelijke tijden. Terug naar boven

Afbeelding uit: 'The Vital Question', Nick Lane (Profile Books, 2015/16)

Vrijdag 08-04-2016

Vanmorgen blijft het lang mistig. Het M-M-M fenomeen. Mist Maakt Melancholiek. De mist der tijden, en zo. Alles is er wel, maar verhuld, zoals de oorsprong van het leven ook verhuld is. Zie het plaatje hiernaast. Volgens de laatste inzichten in de wetenschap zijn archaea en bacteriën de oudste en simpelste levensvormen op aarde. Archaea zijn rare eencellige organismen: ze zijn wijd verbreid en eigenlijk nooit veranderd sinds ze 4 miljard jaar geleden ontstonden. Daarnaast zouden bacteriën zijn ontstaan, eveneens eencellig en zonder celkern. Ooit ontstonden ze- neemt men aan - uit een gemeenschappelijke voorganger. Die is tot dusver nooit gevonden.

De stamboom hiernaast toont dat de archaea op zeker tijdstip bacteriën in zich opnamen, waar ze zich ontwikkelden tot organellen zoals celkernen (voor de opslag van DNA), mitochondriën (energiefabriekjes), ribosomen (eiwitsynthesefabriekjes) en chloroplasten (fabriekjes die zonlicht in energie omzetten). Die vormen via een proces dat endosymbiose heet de basis van de duizelingwekkend ingewikkelde stofwisseling in een levende cel. Vervolgens komt de evolutie pas goed op gang.

Buiten is de mist opgetrokken. We rijden naar Oost voor anderhalf uur fitness. Als je snotverkouden bent, valt dat niet mee. Bij terugkeer staat het verkeer in de binnenstad vast. Je kunt niet door de Molenstraat, dus omkeren en via de bovenstad. Een auto van de parkeerwacht blokkeert de Peterbrug. We parkeren op het Nonnenveld en lopen naar huis. Er is enige opschudding op het Eind. Nu wordt de oorzaak duidelijk: er zit een lange vrachtwagen klem op de hoek van Tolsteeg en Eind. Vrijwel terstond verschijnen er foto's van op Facebook (bijvoorbeeld foto hier). Je vraagt je af wanneer de gemeente, na het jammerlijk afspringen van de proefsluiting van de Tolsteeg, nu eindelijk wat aan het probleem gaat doen. Waar is de daadkracht? Wat doet verantwoordelijk wethouder Hans Freije (ChristenUnie)? Zoals zoveel in Gorcum lijkt het in een wijde baan om de zon terechtgekomen.

Verder met de aanvang van het leven. Volgens sommige wetenschappers zijn de moleculaire bouwstenen voor dat leven op de aarde afgeleverd door kometen en planetoïden. Al veel eerder heeft men diverse aminozuren en nucleobasen in meteorieten gevonden. Nu heeft een groep Franse onderzoekers ook ribose, een suiker die een belangrijk bestanddeel van RNA is, in kunstmatig gemaakt kometenijs aangetroffen. Het ijs werd blootgesteld aan de omstandigheden van moleculaire wolken in de ruimte, zoals ultraviolette straling en temperaturen van 200 graden onder het vriespunt.

Zwijgcontracten in de zorg zijn opeens weer actueel, naar aanleiding van de treurige casus in het Tergooiziekenhuis, waar ik deze week over schreef. In mijn boek over de affaire Jansen Steur komt er ook eentje voor waar ikzelf bij betrokken was. Minister Schippers wil ze nu expliciet verbieden en heeft gevraagd ze alvast te melden bij de Inspectie. Vandaag werden er al vier gemeld. Het zwijgcontract in de Hilversumse casus begrijp ik veel minder dan dat in de JS-casus. Dat je geld wil vangen voor een verkeerde diagnose en behandeling heeft een zeker aspect van genoegdoening, maar als je eigen kind het slachtoffer is, hoe kun je dan voor geld ermee instemmen om erover te zwijgen? Mij komt dat als onmogelijk voor, maar het is toch gebeurd. En hoe komt het bij de leiding van een ziekenhuis op om het aan te bieden? Om voor alles een netelige tuchtzaak en negatieve publiciteit te vermijden? Merkwaardig, hoogst merkwaardig. Terug naar boven

De kabouterlampen uit Malta - dit is die aan bakboord - zitten weer op hun plek.

Zaterdag 09-04-2016

Frisse dag, droog en met zon, wind zuid. Na het ontbijt naar de boot. We bekijken de lijnen die bijeen hangen op de giek, na het keukenzeiltje eraf te hebben genomen. Minder groen dan we dachten; laat ze eerst maar eens wat bleken in de zon. Eerst de motor maar eens aan. Afsluiter open. De eerste keer sinds het najaar. Hij start meteen. Kijken naar de uitlaat: na een korte pauze splatst er groen water uit. Anti-vries. Zuigt de motor koelwater van buiten aan? Na een minuut of wat wordt het uitlaatwater helder. In orde. Ik laat de motor een halfuur rustig warm draaien, check de koppeling voor en achteruit, en geef meer toeren. Alles in orde. Weinig lekwater in de bilge.

Daarna leg ik de waterslang aan de kraan van het voorzieningengebouwtje en vul de grote watertank onder de kajuitvloer. Na een tijdje kan de pomp aan en al snel is er voldoende druk. Nu alle andere afsluiters open. De beide toiletjes doen het prima, maar na een tijdje laat het achterste toilet het afweten. Je pompt alleen maar lucht. Nu komt wel een enkele keer voor, maar deze keer krijg ik hem niet aan de gang. Misschien weet Fons binnenkort raad. Ans ruimt het kleine zijhutje op. Een grote stapel Zeilens gaat weg; die hebben we al die jaren met ons meegesleept. Terwijl Ans de grote Egyptische bolfenders schoonmaakt (foto hier), maak ik het vak in de kuiptafel schoon en schroef daarna onze kabouterlampen op hun plek (foto hierboven) Ja, iedereen is op zijn eigen manier een beetje gek en mijn gekte is tuinkabouterlampjes met zonnecellen als ankerlicht 's nachts. Ik kocht ze in 2008 op Malta in een tuincentrum, waar het de enige soort lamp was met zonnecellen. Nou, en wat dan nog? Een paar maanden geleden hebben we ze keurig opgeschilderd en voor mij hebben ze soort iconische waarde gekregen, te vergelijken met kabouter Buttplug van Paul McCarthy.

De (rode) stuurboord kabouterlamp werkt niet mee. Ik weet ternauwernood te verhinderen dat hij in het water dondert. De schroeven draaien zich niet vast en grotere schroeven passen niet door de gaatjes in de beugel waarmee hij vastzit op het frame. Na enig peinzen bedenk ik dat ik iets op de onderkant van de kabouter moet lijmen. Ik denk aan een plat latje, maar in onze kelder thuis vind ik een strip van kunststof, een staal voor kunst-teak. Ideaal. Met secondelijm zit hij muurvast en kan ik de schroeven weer vastdraaien.

Ondertussen valt het niet mee als je zwaarverkouden bent. Tegen twee uur ben ik vrijwel uitgeput; we kappen ermee.

Middagdutje. Als ik weer wakker ben, lees ik dat advocaat Spong een rechtszaak overweegt tegen het Burgercomité EU. Ze zouden onder valse voorwendselen handtekeningen hebben verzameld voor het referendum over het EU-associatieverdrag met Oekraïne. Want vorige week zei voorzitter Arjan van Dixhoorn van dat comité: 'Oekraïne kan ons niets schelen, dat moet u begrijpen' tegen de NRC. Spong heeft ontdekt dat volgens artikel 98 van de referendumwet het strafbaar is om onder valse voorwendselen ondersteuningsverklaringen (handtekeningen) in te zamelen. Vindingrijk! Mijn zegen heeft hij.

De zeilmaker belt om te melden dat onze zeilen klaar zijn. Die zullen we maandag meteen ophalen. Straks even bij Inge in Heukelum langs voor een doosje wijn. Terug naar boven 

De route van komende woensdag met: 1) Verkeersbrug A27 Gorinchem, 2) Spoorbrug Baanhoek Sliedrecht, 3) Verkeersbrug Papendrecht, 4) Verkeersbruggen Dordrecht. Eindpunt: Veerhaven Numansdorp.

Zondag 10-04-2016

Mooie zonnige ochtend. We besluiten dat we morgen de zeilen gaan ophalen en liefst ook nog opzetten. De rest van de dag en dinsdag willen we de boot verder klaar maken en woensdag - als het opnieuw een mooie dag lijkt te worden - naar Numansdorp varen. Buurman Lourens zal met me meevaren en Ans haalt ons in Numansdorp weer op. Dat schiet op. Ik zoek in de nieuwe Watersportalmanak de openingstijden van de bruggen op: de verkeersbrug van Gorcum, de spoorbrug bij Sliedrecht, de verkeersbrug van Papendrecht en de verkeersbruggen bij Dordrecht. We kunnen om 10.30 uur door de Gorcumse brug. Dinsdag zal ik ze telefonisch reserveren bij de Verkeerscentrale Dordrecht.

Deze week staat een verontrustend stuk in Science van klimaatwetenschappers van de universiteit van Yale. Zij betogen dat de huidige klimaatmodellen, waarmee een warmere toekomst wordt voorspeld, de gevoeligheid van de aarde voor de atmosferische concentraties van CO₂ sterk onderschatten. De wolken in die modellen zouden veel meer ijsdeeltjes bevatten, dan er in werkelijkheid zijn, betogen ze. IJskristallen en waterdeeltjes weerkaatsen allebei zonlicht en vertragen daardoor de opwarming van het klimaat. Het nieuwe onderzoek van Yale toont echter aan dat er in een warmere atmosfeer veel minder ijsdeeltjes in wolken zitten dan aangenomen en meer waterdeeltjes. In die andere verhouding weerkaatsen ze minder zonlicht en dat kan 1,3 graden extra opwarming leveren. Ook The New York Times heeft het bericht. De Britse Guardian concludeert al meteen uit het onderzoek dat de beperking van de opwarming tot 2 graden in het jaar 2100 - op zich al hachelijk - zoals de wereld jongstleden december in Parijs overeenkwam, niet eens meer haalbaar is. Nu is de rol van bewolking in klimaatmodellen notoir ingewikkeld en ook dit onderzoek zal niet het laatste woord zijn, maar toch geeft het reden om voortvarend de Parijse afspraken na te komen. Helaas doet onze eigen regering dat niet met de overweging (geen besluit!) om twee kleine kolencentrales extra te sluiten, de Hemwegcentrale van Nuon in Amsterdam en de Amercentrale van Essent in Geertruidenberg. De resterende drie nieuwe kolencentrales vervuilen veel meer, zodat de Nederlandse uitstoot van koolzuurgas eerder omhoog dan omlaag gaat.

Middag. Verrukkelijke middag. Het terras van Bon'Apart op de 3e waterkering zit vol. Ans krijgt haar dochters en kleine Vajèn op de thee en ik ga naar de boot. Daar vul ik de wijnkelder met wat gisteren bij Inge haalde. Ik richt de voorhut weer in voor wie-weet-welke-gasten. Dan haal ik het kapotte krat vol met zaken-die-je-ooit-eens-nodig-zult-hebben tevoorschijn. Lekker in de kuip in de zon schift ik het in zaken die weg kunnen of waarvan niet neer is vast te stellen waar ze ooit voor gediend hebben, en zaken die-je-ooit-enzovoorts. Als ik het ga wegstouwen in de opbergruimte, blijkt dat het krat groter is dan zijn voorganger. Past er niet in. Tja, dan maar schuin omhoog. Andere keer in een ander krat. We gaan zo op de borrel bij een wederzijdse vriendin uit de ziekenhuistijd. Terug naar boven

Maandag 11-04-2016

De dag draait om de boot. Het is tamelijk winderig: oost Bf 5 maar verder stralend zonnig. Vanochtend eerst met ons nieuwe autootje naar onze zeilmaker in Made om grootzeil, genua en zeilhuik op te halen. Ze liggen klaar, gewassen, gerepareerd, keurig opgevouwen en de prijs valt ons mee. Alledrie kunnen nog ze enige jaren mee. Ze passen prima in de laadruimte van onze Nemo (foto hier)

Om half één terug in Gorcum. We laten de zeilen in de auto liggen, het waait te hard en precies dwars op de boot, en lopen de stad in naar de maandagochtendmarkt. Bij Tax ('eat, drink, love') zitten we een halfuurtje in de zon op het terras. Na de lunch gaan we aan boord aan het werk. Ans ruimt kastjes op en maakt schoon en ik zoek de lijnenspaghetti uit en installeer ze allemaal netjes op hun plekken (foto hierboven). Even goed nadenken over hoe de genuaroller ook weer moet: genua uitgerold, trommel ingerold. Ook test de instrumenten: GPS, radar/plotter, Navtex, alles werkt prima. Om vijf uur houden we het voor gezien. Morgenochtend voor de sport even vragen op het havenkantoor of er woensdagochtend rond tien uur voldoende tij is om met onze twee meter diepgang door de sluis te kunnen. Morgenmiddag is er minder wind; als het droog is kunnen de zeilen erop. Terug naar boven

Na een lange winter hijsen we het grootzeil.

Dinsdag 12-04-2016

Een prachtige dag om de boot op te tuigen: overwegend zonnig en een lauw zuidenwindje. Toch gaan we eerst de weekboodschappen doen en braaf anderhalf uur sporten op Oost. Je kunt je klok op ons gelijk zetten. Op de terugweg kopen we bij Jysk vier nieuwe kussens voor aan boord. Het is twaalf uur als ik ons autootje door de hekken op de 3e Waterkering Oost parkeer. Zo min mogelijk sjouwen, spaar je rug, is het devies. Ik rijd de zeilen met het steekkarretjes naar de boot. Gewoon de trap af. Voor ik ze aan boord sjouw leg ik de loopplank uit. Ik zie me al met zeil en al tussen wal en schip vallen. (De jaarlijkse wedstrijd voor een kwatrijn in de sluis onder auspiciën van de Poëzieroute heeft dit jaar als thema 'tussen de wal en het schip').

Eerst het grootzeil. Elk jaar weer even goed nagaan hoe de aanpak moet zijn. Het lukt prima, ook het aanbrengen van de twee spanlatten in het topsegment, met inbussleuteltjes. De klassieke pech - inbusschroefjes in het water gevallen - blijft uit. De reeflijnen lukken ook, alleen als alles keurig opgebonden op de giek ligt (foto hierboven en een andere hier) en de huik erover is gespannen, ontdekken we dat we de beide andere zeillatten vergaten. Nou,dat komt wel de volgende keer.

Ondertussen komen er meer wolken overdrijven en ze zijn steeds wat donkerder. Terwijl Ans thee zet doe ik daarom eerst de buiskap. Na de thee gaat de genua erop. Onderaan is de koord door de zeilmaker te dik gemaakt voor de sleuf; ik knip het er maar af, anders kun je het zeil niet ver genoeg omhoog krijgen. We zijn niet op alle punten tevreden over het werk van Van der Werf. De zeilhuik is ook tamelijk slordig gerepareerd.

Om half vijf zijn we klaar. Morgen met buurman Lourens naar Numansdorp, ik belde vanochtend Fons al. Nu we klaar zijn bestel ik telefonisch de brugopeningen bij de Verkeerscentrale Dordrecht. Oh ja, vanochtend voor de zekerheid ook nog even bij de havendienst naar het tij gevraagd. Dat is omstreeks half elf bijna op z'n hoogst, dus er moet genoeg diepgang op de sluisdrempel zijn.

De hele dag is het wereldnieuws er bij in geschoten. Na zoveel inspanningen zijn we behoorlijk moe. Vroeg naar bed waarschijnlijk. Terug naar boven

13-04-2016. Om 10.30 uur gaat de Merwedebrug voor ons open.

Woensdag 13-04-2016

Vroeg op. Het belooft een rustige, misschien zelfs zonnige dag te worden met een geringe kans op een bui. Om negen uur zijn we aan boord en maken alles klaar. Ook buurman Lourens komt al aan lopen. Kwart voor tien: we schuiven Dulce voorzichtig de sluis in (foto hier); het past weer nét maar er is genoeg diepte. Ans gaat langs de sluisladder van boord. De mensen van de havendienst zwaaien ons uit als we langzaam uitvaren. Het is een machtig moment om de rivier voor je te zien met zonneschittering op de golfjes. Het is tien uur. Voor de wal op Buiten de Waterpoort ligt een lange, Duitse duwbakcombinatie. Kalm laten we ons de twee kilometer naar de Merwedebrug stroomafwaarts drijven. Daar wachten we de resterende tij met de boeg op de stroom, licht motorend. Om half elf komt het belsignaal, de bomen boven ons hoofd sluiten en het drukke verkeer op de A27 komt tot stilstand. Wat zal er gefoeterd worden op die enkele zeilboot die erdoor moet! Het brugdek gaat langzaam omhoog (foto hierboven) en ik zorg dat ik zo snel mogelijk door de opening vaar. Aan de andere kant kijken we terug: de brug is nog niet eens maximaal open en moet kennelijk eerst volledig omhoog zijn voordat hij weer kan sluiten. In de toekomst moet de A27 verbreed worden en dan komt er ook een nieuwe brug; je mag hopen dat die ook weer open kan voor vaste masten.

Op ons gemak motoren we langs de werf van Damen naar de kruising van de Boven Merwede. Schuin rechts aanhouden om de Beneden Merwede in te slaan langs Hardinxveld. Ook veel scheepswerven en veel schepen die er voor reparatie liggen. Sliedrecht, restaurant Bellevue; in mijn ziekenhuisjaren aten we er wel eens met de concullega's uit Dordrecht. Degelijke hap, zware wijnen, herinner ik me. Leen Vleggeert, toen Gorcums burgemeester en de PvdA-wethouder volksgezondheid uit Dordt hebben er ooit vruchteloos geprobeerd de beide directies tot fusie te bewegen. Ik spreek van de jaren 80 en het andere ziekenhuis was het Merwedeziekenhuis, sindsdien allang opgegaan in het Albert Schweitzer. Wat kan er een hoop veranderen in weinig jaren! We bedachten de transmurale formule die we later Rivas noemden, niet in de laatste plaats om ons te wapenen tegen een overname door Dordrecht. Nu willen ze niet liever dan fuseren met Dordt omdat een breed medisch-specialistisch functiepakket anders niet in Gorcum te handhaven is, maar de NZA is tegen. Uitspraak is binnenkort. Natuurlijk, het zijn andere tijden, schaalvergoting en zo, ik begrijp het best - maar de kanteling van waarden en inschattingen in zo weinig jaren doet je je afvragen waarmee je nou eigenlijk bezig bent geweest.

Ik vaar al mijmerend zó langzaam dat we niet lang hoeven wachten voor de spoorbrug bij de Baanhoek in Sliedrecht. Aan de andere kant ligt een groot containerschip; het is zo hoog opgetast dat het niet onder de brug door kan. Die moet ook door de nauwe doorgang maar wij mogen van de brugwachter eerst. Twee kilometer verder is de Verkeersbrug Papendrecht. Na de opvaart steken we de rivier over naar de stuurboordoever en wachten lak dreutelend veertig minuten. Ondertussen luisteren we VHF-kanaal 79 uit. Het is druk en Post Dordrecht heeft de handen vol. Na de brugpassage melden we ons aan voor de passage naar de bruggen van Dordrecht. We steken bij de aanlegplaats van de Waterbus over naar de stadsoever, de snelste weg naar de bruggen. het is zó prachtig varen langs het mooie waterfront van Dorderecht dat ik de tijd vergeet. Opeens roep Post Dordrecht me knerpend op: 'Dulce, als u nog mee door de bruggen wilt, moet u opschieten! Anders moet u twee uur wachten.' Ik geef gas en we komen nét op tijd. Na de brug meldt bedank ik ze ervoor op de VHF. Ik bel Ans dat we over twee uur in Numansdorp hopen te zijn.

In de Dordtse Kil is het kil. De wind is pal zuid en de windchillfactor doet zich gelden. Even voor half drie draaien we het Hollands Diep op en een uur later zijn we bij de Veerhaven. Ans is er al. We kunnen aanmeren aan een steiger naast de kraan. Fons begroet ons vanuit een bakje (voor reparatie van toplichten) We ruimen de boot op. Fons toont ons op de jachtwerf het peperdure nieuwe waterslot/uitlaatdemper (3 foto's hier) We spreken af dat we vanaf maandag aan de de klussen gaan beginnen. Naar huis hebben we geluk met de files, maar we krijgen wel een fikse onweersbui over ons heen. Die hadden we niet graag op het water gehad! We zijn moe en voldaan, de eerste reis van Dulce in 2016 is achter de rug. Weer een dag zonder wereldnieuws is onwennig. Terug naar boven

Artist's image van de supersnelle dubbelster PB3877 in de buitengewesten van de Melkweg.

Donderdag 14-04-2016

Hierboven weer zo'n plaatje waar je lang naar kunt zitten kijken. Je ziet schuin van boven ons Melkwegstelsel met de zon (en het zonnestelsel) in een van de spiraalarmen. Erboven vliegt op hoge snelheid een ster voorbij. Dat is een zogenaamde 'supersnelle wijde dubbelster', die in 2011 ontdekt werd en PB3877 gedoopt werd. Zijn snelheid ligt dichtbij de ontsnappingssnelheid uit de Melkweg (537 km/sec.). De herkomst van de ster is een raadsel. Men ontdekte in de afgelopen tien jaar meer van die supersnelle sterren, maar nog nooit een supersnelle dubbelster. De heldere, hete hoofdster van het tweetal is half zo zwaar als de zon, maar vijf keer zo heet; de koelere begeleider weegt 0,7 zonsmassa's en heeft een oppervlaktetemperatuur van ca. 4500 graden. De dubbelster bevindt zich op ca. 18.000 lichtjaar afstand van de aarde. Astronomen van de Friedrich Alexander Universiteit in Neurenberg gebruikten het Keck Observatorium op Hawaii om ondermeer uit de baan af te leiden dat de dubbelster van buiten de Melkweg afkomstig moet zijn en mogelijk in de toekomst ons ook weer zal verlaten. Een tijdelijke indringer uit een ander sterrenstelsel? Merkwaardig, dergelijke zwerfsterren!

Als gisteren begint de dag zonnig. Ik loop de stad in om de bescheiden op de post te doen voor de opheffing van de Stichting Gorcums Boekenbal. Ook informeer ik schriftelijk de FOWW, die ons subsidie gaf. Erg jammer, maar door de kinnesinne bij een autistische firmante van Boekhandel Cursief, die de stichting voor de Gorcumse literatuurprijs beheerst, zit het er niet in. Daarna neem ik een abbonnement bij T-Mobile op een SIM-datakaartje voor internet als er in havens en ankerplekken in de komende maanden geen WiFi is. In de diverse buitenlanden nam ik de afgelopen jaren een prepaid kaartje, maar nu kan ik een (goedkoper) abbonnement aanschaffen. We hebben een vast adres in dit land. Voor de rest van de dag veel lezen in het nieuwe boek van Nick Lane over hoe het leven begon. Het blijft de hele dag zonnig. De geliefde zoekt onze kleren voor het zomerseizoen uit. Terug naar boven

Begin 1968, studentenflats op de Ina Boudier Bakkerlaan in Utrecht. Rechts mijn kamer.

Vrijdag 15-04-2016

Over het beledigen van een bevriend staatshoofd, naar aanleiding van de klacht van de Turkse president Erdogan tegen de Duitse komiek Jan Böhmermann. We waren er vroeger ook goed in. Zie de foto hierboven uit 1968 van de studentenflat aan de Ina Boudier Bakkerlaan in Utrecht. De rechterkamer was de mijne. De politie kwam het pamflet en de letters die 'Johnson oorlogsmisdadiger' vormden in beslag nemen. Ik bezit er nog een ontvangstbewijs van. Het voorval komt ook voor in deel 1 van mijn romancyclus. De boete bedroeg zo'n tweehonderd gulden. Voorzover ik me herinner kwamen we uiteindelijk niet voor de rechter; justitie liet het erbij zitten omdat het aantal overtredingen de pan uit rees. Dus om de komiek te helpen, moeten de mensen in Duitsland nu ook op massale schaal Erdogan gaan beledigen. Hoe zit het eigenlijk bij ons? Vooruit met de geit: ik vind Erdogan een hele enge geitenneuker.

Al 21 zwijgcontracten leverde de oproep van minister Schippers om ze te melden op, scrijft De Volkskrant. Niet alleen in ziekenhuizen; de Inspectie ontving ook meldingen uit de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg, ouderenzorg en farmaceutische bedrijven. 'Vaststellingsovereenkomsten' is de officiële naam; zo heette die in het MST destijds ook. Het is echter niets anders dan fouten verdoezelen. Een doofpot. De Inspectie gaat de 21 contracten onderzoeken en doet nu geen verdere mededelingen. Schippers wil de zwijgplicht en afspraken over het afzien van de gang naar de inspectie en de tuchtrechter wettelijk verbieden. Een goede zaak.

De Inspectie gaf ook de raad van bestuur van het UMC Utrecht een veeg uit de pan. Het ziekenhuis staat voor een halfjaar onder verscherpt toezicht omdat men het vertrouwen verspeelde in de KNO-affaire. Het verhaal staat hier. In beide gevallen - Hilversum en Utrecht - ken ik de laatste reacties van de bestuurders niet. Vier dagen geleden stond Ruurd Jan Roorda, de bestuursvoorzitter in Hilversum, nog achter zijn laakbaar handelen, lees ik in De Gooi en Eemlander. Geen juridische stappen en geen publiciteit, was de voorwaarde van het ziekenhuis. Toch zegt hij 'dat het niet om zwijggeld ging'. Je moet maar durven. Er is een gerede kans dat er koppen rollen; er moet immers altijd een zondebok zijn als geschrokken toezichthouders ineens flink gaan doen. 'No surprises' is een belangrijke regel in het toezicht.

Flink doen, je ziet het ook vaak bij politici. Na het dwaze referendum willen ze opeens een wet aannemen om uit het associatieverdrag met Oekraïne te stappen. Doodsbenauwd voor de schreeuwerige minderheid in het electoraat. Of wegens aanranding veroordeelde asielzoekers het land uitzetten. Daar is zelfs een meerderheid in de Tweede Kamer voor. Bedenkt dan niemand dat het verboden is om mensen naar onveilige landen terug te sturen? Landen waar ze gevaar lopen? En dat ongelijk straffen voor hetzelfde delict discriminatie is? De emotie regeert. Wat overigens wel kan is hun verblijfstatus intrekken (als ze die hebben) en omdat uitzetten niet kan, blijven ze als illegaal in Nederland. Daar schiet niemand mee op.

Vroeg naar Oost voor de weekendboodschappen. Er zijn verse asperges. Daarna door voor anderhalf uur inspanning op het fitnesscentrum. Er valt wat vlagerige regen; op de terugweg is het droog. De rest van de dag verder lezen in het laatste boek van de biochemicus Nick Lane. Geweldig boeiend boek! Terug naar boven

Zaterdag 16-04-2016

Je hebt het allemaal wel eens gezien: als op het strand de branding schuin aanspoelt, dan verplaatst het raakpunt van de golven zich veel sneller langs het strand dan de snelheid van de golven. In het plaatje hiernaast: snelheid B is groter dan snelheid A. Grappig. Je wandelt verder.

Maar als het nu eens om lichtgolven gaat? Lichtgolven die schuin op een vlak vallen en weerkaatsen? Je zou zeggen dat het raakpunt zich dan ook sneller dan het licht moet verplaatsen, snelheid B is groter dan de lichtsnelheid A, maar sinds Einstein weten we dat niets sneller kan het licht (behalve in Star Trek). Probleem?

Een variant is er bij het bekende Doppler-effect: de sirene van een naderende brandweer klinkt hoger dan hij echt is. Als de brandweer sneller zou kunnen rijden dan het geluid van zijn sirene en door de geluidsbarrière zou breken, dan hoor je dat geluid in omgekeerde volgorde. Het laatst uitgezonden geluidsignaal arriveert eerder dan het eerdere signaal. Dat effect werd in de 19e eeuw beschreven door de Britse fysicus Lord Rayleigh. Zou zoiets ook voor licht gelden? Als een lichtbron sneller dan het licht op je toe zou komen, zou je het in omgekeerde volgorde zien - en zien teruggaan in de tijd. Maar sneller dan licht kan niet in de algemene relativiteitstheorie van Einstein, die het al honderd jaar volhoudt. Toch deden natuurkundigen van de universiteiten van Glasgow en Edinburgh onlangs in een experiment licht achteruit lopen, meldt De Volkskrant. Ze lieten pulsen van laserlicht onder een schuine hoek - als de golven op een strand - op een matglazen scherm vallen. Daarbij bewoog het raakpunt, een lichtpunt, zich sneller dan licht over het scherm, dat wil zeggen: achteruit. Het verbazingwekkende fenomeen werd vastgelegd met een supersnelle camera.

In het krantenbericht waarschuwt lichtfysicus Kobus Kuipers van FOM-Amolf dat we niet moeten denken dat het om tijdreizen gaat. Het gaat in het experiment om één en hetzelfde lichtsignaal en er wordt dus geen informatie in de tijd verplaatst. De relativiteitstheorie blijft intact. Toch is het een prachtig experiment.

De relativiteitstheorie accordeert al zo'n 70 tot 80 jaar niet met dat andere fundament van de natuurkunde: de quantumfysica. De zwaartekracht van Einstein kan er niet in worden ondergebracht. Steeds meer theoretici denken daarom dat de zwaartekracht misschien geen fundamentele kracht is als de andere drie: de sterke en de zwakke kernkrachten en het electromagnetisme. Ik schreef daar af en toe over, onder andere hier.

Redelijke dag, fris, wat zon en een enkele bui. We doen het vanochtend kalm aan. Gisteravond waren we te gast in Fort Vuren op een afscheid van iemand die meer dan 40 jaar op het OK-complex van het Beatrixziekenhuis werkte. Het leuke was dat betrokkene er totaal niets van wist en argeloos binnen stapte, waar ze opeens al die mensen uit haar lange loopbaan aantrof. Ook wij zagen een hoop oude bekenden terug, veel dokters uit mijn eigen tijd en zelfs een vroegere chirurg die nu 84 jaar oud was.

Vandaag vooral verder gelezen in Nick Lane. Straks naar Boekhandel De Mandarijn voor de presentatie van mijn nieuwe boek. Benieuwd hoe mijn interviewer Wil Funk, oud-stafvoorzitter en oud-specialist van het ziekenhuis, zich zal opstellen. Terug naar boven

Interview door Wil Funk in Boekhandel De Mandarijn

Zondag 17-04-2016

Het was een geslaagde boekpresentatie gistermiddag in Boekhandel De Mandarijn. Het kleine zaaltje van het Steinzium van de Wereldliteratuur op de eerste verdieping was vol, circa 30 bezoekers. Tot mijn verrassing was mijn oude studievriend Bas (Jaap) met zijn vrouw Mieke uit Utrecht gekomen, net als mijn nijvere correctrice Irene. Uiteraard veel vrienden en bekenden. Interviewer Wil Funk, ex-gynaecoloog en oud-stafvoorzitter van het Beatrixziekenhuis, had zich terdege voorbereid. Hij hield me meer dan uur aan de praat en tegen het einde voelde ik me aardig doorgezaagd. Natuurlijk is er nooit genoeg te zeggen over de affaire JS, die komende maand naar alle waarschijnlijkheid op onbevredigende manier beëindigd zal worden met de bevestiging door de Hoge Raad van de vrijspraak in hoger beroep.

Na afloop heb ik flink wat boeken gesigneerd. De boekhandel had attent op de tafel ook mijn andere boeken neergelegd. Nogal wat mensen bleven plakken en napraten bij een glas wijn. Wil schenkt me een portret van JS dat hij geschilderd had (foto hier). Ik vrees echter dat ik het thuis niet zal ophangen, maar het is overigens wel leuk, dus misschien...

Later tafelden we feestelijke en gezellig met Wil & Marianne en Wiger & Arina in de serre van Eetcafé De Knijp bij ons op de Langendijk. Hiernaast en hier wat foto's van de gebeurtenis.

Een frisse zonnige ochtend, vanmorgen. Langs de haven is men bezig kramen op te bouwen voor de Hip & Happymarket. Voor het raam van onze serre staat weer dezelfde massage-tent als vorig jaar. Vanaf een uur of elf begint de gang erin te komen, maar juist dan vangt het aan te regenen. Een goede anderhalf uur later schijnt de zon weer. Toch gaan we er niet kijken; ons huis is al propvol met leuke dingen en van de geliefde mag er niets meer bij. Ik lees verder in Nick Lane. Straks zullen we naar Ans' oudste dochter Barbara lopen; die viert haar verjaardag (44) Terug naar boven

De nieuwe flatscreen televisie in de kajuit.

Maandag 18-04-2016

Als de files vanmorgen afebben rijd ik naar de werf in Numansdorp. Onder de koffie nemen Fons en ik de klussenlijst door. De nieuwe ankerrollen zijn al aangebracht en de ankerschacht is rechtgebogen (foto hier) We spreken af dat ik vandaag alvast voorwerk doe: de omkasting van de generator weghalen, de planken van zitbank loshaal en de kajuittafel afbreek, zodat Fons er morgen goed bij kan voor het inbouwen van de nieuwe boiler en het uitbouwen van de dieseltank. Dat laatste is nodig om de het waterslot/uitlaatdemper uit de motorsteun te kunnen trekken. Ook zal ik het voeteneind van het bed in de achterhut uit elkaar halen voor de vervanging van de kapotte ventilator van de motorruimte. Aldus geschiedt. De zon schijnt vriendelijk door de kajuitramen en er staat een frisse zuidwestenwind. Klassieke zender op de radio.

Daarna een leukere klus: het aanbrengen van de flatscreen TV die we voorheen in onze slaapkamer hadden. Ik had het van de herfst al een keer voorbereid, maar nu moet de antenneaansluiting van Digitenne erop en ingeregeld. Dat valt nog niet mee, omdat er toch een extra gaatje geboord moet worden want de antennebus zit in de weg voor een strakke plaatsing tegen de wand (foto hiernaast) Waarom plaatsen ze zo'n aansluiting niet aan de zijkant? Het gaatje boren ze even op de werf omdat ik vergat mijn boormachientje mee te nemen. Tenslotte lukt het niet om de bus goed aan te drukken; er ontbreekt een behulpzaam persoon. Morgen, als Fons er is.

Het installeren van Digitenne gaat ook wat moeizamer dan het geval zou zijn als ik zo slim was geweest om de afstandsbediening mee te nemen. Na enig proberen staan alleen de commerciële zenders erop en wat radiozenders. Ook dat zal ik morgen nog eens proberen met de afstandsbediening.

Ik breng ons buitenboordmotortje naar de werf voor een servicebeurt. Ook breng ik de Primagaz gasfles weg, die we twee jaar geleden hadden gekocht en die een verkeerde aansluiting bleek te hebben. Sindsdien kookten we op Campinggas. Zoals ik al vreesde kan de werf er niks mee; ze zullen vragen of de leverancier hem terug wil nemen. Ik moet dus gewoon twee volledig nieuwe flessen afnemen.

Om twee uur rijd ik naar huis. Daar blijkt dat Ans weg is (naar Tessa) en dat ik de huissleutel niet bij me heb. Maar de geliefde keert huiswaarts. Hm, ik heb wel eens een succesvollere dag gehad. Terug naar boven

Fons aan het werk. De generator is uitgebouwd (achtergrond), nu de ontmanteling van de dieselhoofdtank. Die moet er in zijn geheel uit.

Dinsdag 19-04-2016

Gisteravond gesmuld van de verse asperges die Ans had bereid, op de ouderwetse manier met ham, nootmuskaat, ei en gesmolten boter. Verrukkelijk! Daarna naar Theater De Peeriscoop voor een langdradige en nogal oubollige ledenvergadering van de Historische Vereniging Oud Gorcum. Lang werd gedelibereerd over de vraag of het bod op een zilveren bokaal uit de 17e eeuw op een Londense veiling iets hoger mocht uitvallen. Hoe jammer dat die vereniging niet een wat ambitieuzer en aanspekender doel nastreeft, zoals de bouw van een historisch verantwoorde replica van de Waterpoort. Men had 'de emeritus stadsdichter' en boekhandelaar Ro van Doesburg uitgenodigd om de aftrap te verrichten. Dat deed hij met verve in een geïmproviseerd verhaal over Gorcumse dichters. Volgens hem ontvluchtten ze allemaal de stad, zoals Dirck Camphuysen (naar Dokkum), Ida Gerhardt (naar Leiden) en Jozef Eijckmans (naar Den Haag). Geen dichter blijft hier wonen of keert terug. Van Doesburg vormt er zelf een uitzondering op.

De hele dag sta ik zo goed als ik kan Fons bij op de werf. De onttakeling van het schip is verpletterend en ontmoedigend. Vanochtend beginnen we met de dieselhoofdtank onder de vloer van de kajuit. Die pompen we leeg (180 liter) in vaten. Daarna begint de ontmanteling van de dieselgenerator met al zijn aansluitingen voor koelwater, brandstof en electrische verbindingen. Tenslotte tillen we hem aan de kant. Daarna ontmantelen we het trilvlak; een dikke stalen plaat die op brede trilvoeten staat op een dik dwarsspant. Daarna koppelen we alle slangen van de dieselhoofdtank los en alles wat er bovenop zit. Het zit alles keurig verwerkt in moeilijk bereikbare hoeken; negen jaar geleden woekerden we met de ruimte. Waaris al die afbraak voor nodig? Omdat we anders het lekkende waterslot/uitlaatdemper niet uit de bakboord motorsteun kunnen trekken.

Om half zes houden we het voor gezien. Ik rijd via de Haringvlietbrug en West-Brabant terug naar Gorcum, omdat de A15 vast zit. Morgen verder. Terug naar boven

Gedicht nummer 22 in de Gorcumse Poëzieroute staat op ons huis. Nummerborje rechtsonder.

Woensdag 20-04-2016

In de stralende ochtend loop ik naar de Appeldijk voor een bestuursvergadering van de Gorcumse Poëzieroute in het statige pand van accountantsbureau Van Rooijen. Er is goed nieuws: nog deze week zullen alle gedichten van de route genummerd worden. Die nummers vind je terug in het nieuwe routeboekje, dat volgende week eindelijk uitkomt. Inderdaad, als ik aan het eind van de dag uit Numansdorp terugkeer staat het nieuwe nummer (22) bij het gedicht op ons huis (foto hierboven). Duidelijk.

Na de vergadering trek ik thuis mijn werkplunje aan. Ans is net thuis van de fitness, maar daar heb ik deze week geen tijd voor. Fons is al een paar uur bezig om de dieselhoofdtank verder vrij te maken. Een RVS-stalen plaat, basis voor de trilvoeten en de loodzware trilplaat (die al weg zijn), zit nog in de weg. Tenslotte besluit Fons na overleg met zijn collega Charlie dat er een hoek uitgezaagd moet worden. Met zijn tweeën wurmen ze de grote tank eruit (foto hier). Tijdens de luchpauze pak ik de stofzuiger en maak alles zo goed en zo kwaad schoon, de ruimte waar we negen jaar geleden ook in moesten kijken toen we met een 'wapperende kiel' zaten. Toen moest overigens ook de grote drinkwatertank ernaast onder de vloer uit.

Nu komt dan eindelijk het vermaledijde waterslot/uitlaatdemper zelf aan de beurt. We halen de kajuittrap weg. Aan de achterzijde van de motor wrikt Fons met moeite de dikke uitlaatslangen van de slangtules af (foto hier). Daarna moet de tule aan de bovenkant er zelf uit. Die zit vastgelijmd, dus dat lukt pas na verwarming van het metaal en een flinke waterpomptang. Aan de voorzijde blokkeren alleen nog de plaat met de voorfilters en de circulatiepomp tussen hoofdtank en dagtank, en de  de ondervloer voor de kajuittrap de doorgang. Uit de laatste zaagt timmerman Klaas een stuk. Nu is de weg vrij om het waterslot/uitlaatdemper eruit te trekken. Het lijkt wel een geboortekanaal. Relatief gemakkelijk trekt Fons het lange apparaat uit zijn holte onder de bakboord motorsteun uit en dan schuin omhoog door het vrijgemaakt kanaal (zonder spildraai, foto hier). 'Ik ben blij dat we die eruit hebben', zegt Fons. We brengen het apparaat naar de werkplaats en onderzoeken het ding op gaatjes. Niet te zien. De hele operatie zal toch niet voor niets geweest zijn? Nee, dat gelooft Fons niet. Morgen zullen we er perslucht in blazen, dan blijkt wel waar hij lekt.

Kwart voor vijf. Vandaag doen we niks meer. Zonder al teveel files rijd ik naar huis. onderweg peins ik waarom Jeanneau het vervangen van het waterslot niet gemaakelijker heeft gemaakt, ook al zit het in een moeilijk bereikbare motorsteun. Dachten ze dat dat ding het eeuwige leven zou hebben? De ondervloer had bijvoorbeeld gemakkelijker wegneembaar kunnen zijn; nu moesten we er een stuk uitzagen. Einfi, morgen weer verder, eindelijk weer opbouwen. Terug naar boven

Geen abstract schilderij, maar een foto van het lek in ons waterslot/uitlaatdemper.

Donderdag 21-04-2016

Vandaag is een fraaie, zonnige lentedag. Toch ga ik niet naar de werf, want Fons moet in de loop van de ochtend naar de tandarts en vanmiddag ga ikzelf naar het afscheid van een bevriende ziekenhuisbestuurder. Om kwart voor tien krijg ik een emailtje van Fons met een fot van ons waterslot/uitlaatdemper. 'Hoi Tom, hij is lek hoor!', schrijft hij. Inderdaad, ze hebben het lock onder druk gezet en toen spoot het water uit een klein gaatje, onmiskenbaar een lek (zie foto hierboven). Nu weten we het zeker en hoeven we niet te zoeken naar een andere oorzaak van de waterlekkage.

We pakken onze sporttassen en rijden naar Oost voor anderhalf uur sport. Later loop ik nog even de stad in, waar de terrassen vol zitten. Bij De Mandarijn laat ik mijn JS-boek inpakken; ik wil het vanmiddag mijn afzaaiende collega cadeau geven.

In het nieuws: de KNMG komt met een plan om verslaafde artsen te helpen. Uiteraard een goede zaak; dergelijke programma's voor verslaafde dokters zouden in Amerika en Canada een succespercentage van 75 tot 85 procent hebben, waarna de artsen niet terugvallen in hun verslaving en gewoon weer aan het werk kunnen. De kosten - circa 20 tot 25.000 euro pers arts - worden betaald door het ministerie, de KNMG en de VvAA. Dat is nogal wat, want het probleem is groot, er zijn met zekerheid honderden verslaafde dokters en het probleem bestaat al vanaf het begin van de geneeskunde. Zorgvisie schat op basis van Amerikaans onderzoek het aantal verslaafde artsen op 9 tot 12%. Ik herinner me een monografie met als titel "De dokter als patiënt" waarin artsen schreven over hun ziekte, een boek met een rode kaft uit een serie. Er was ook een hoofdstuk over verslaafde artsen, het boek moet ergens in mijn blibliotheek staan maar ik weet het niet te vinden. JS werd in de dezelfde tijd dokter als ik; zou hij het boek gekend hebben?

Een merkwaardige ontwikkeling in de zaak van de beledigingen aan het adres van de Turkse president Erdogan. Een aantal dagen geleden noemde ik hem een geitenneuker uit solidairiteit met de Duitse komiek Jan Böhmermann. Het Turkse consulaat in Rotterdam - NB: niet de Turkse ambassade in Den Haag - vraagt nu Turken in Nederland om beledigingen van Turken, Turkije of Erdogan te melden. Maar ook de Turkse ambassade zegt 'dat ze de situatie willen monitoren'. Dat is hun goed recht, maar hoe zou een Turk in Nederland reageren op die oproep? Ik denk dat de meesten hun schouders erover ophalen.

's Middags naar het afscheid van een vroegere vriend en collega-ziekenhuisbestuurder. Wat wil je? Wie het verleden opzoekt, loopt het risico te ontdekken dat je de band met vroeger hebt verloren. Maar niet met alle mensen. Daarover morgen. Terug naar boven

Op het keukenblok ligt het nieuwe waterslot/uitlaatdemper, keurig voorzien van isolatievellen, ingetaped met ducktape. Fons bereid de plaatsing in de bakboord motorsteun voor.

Vrijdag 22-04-2016

Gisteren dus naar het afscheid van een vroegere vriend en collega ziekenhuisbestuurder. Daartoe had men de lokale schouwburg afgehuurd voor een symposium over beleid in de zorg. Ik kwam met opzet pas halverwege binnen maar ik hoorde na tien jaar afwezigheid niets nieuws. Integratie eerste en tweedelijnszorg en je moet vooral van de specialisten houden. Onwillekeurig kwamen mijn vroegere bonmots weer in mijn gedachten: 'managers zijn mensen die geen vak geleerd hebben' en 'vergaderen is voor de talentlozen'. De zelfhaat van iemand die zelf manager werd. Wat wil je? Wie het verleden opzoekt, loopt het risico te ontdekken dat je de band met vroeger hebt verloren. Maar niet met alle mensen. Op de receptie na afloop was het leuk om een aantal oud-leden van mijn directieclubje Medi I weer te zien en natuurlijk ook de afzwaaiende collega. We zeiden zoals het hoort: we moeten toch eens een reünie houden, misschien moeten jij en jij dat eens organiseren. Jawel hoor, doe ik, zeiden we zonder veel ambitie. Ach, het is allemaal voorbij en dat betreurde ik niet.

Vanmorgen na de files naar de werf in Numansdorp. Fons is al bezig en het nieuwe waterslot/uitlaatdemper ligt op het keukenblok (foto hierboven), keurig met isolatievellen erop en ingetaped met ducktape. Even later schuift Fons hem door 'het baringskanaal' gemakkelijk in de holte onder de bakboord motorsteun. Hij plaatst de nieuwe slangtule en maakt de uitlaatslangen en die van de koelwatertoevoer vast. Provisorisch bevestigt hij de brandstoftoevoer van de motor en dan kunnen we het eens proberen. Koelwater, gemengd met uitlaatgassen, plonzen even later uit de uitlaat. Het werkt en er verschijnt totaal geen lekwater in de bilge. Mission accomplished. Vanaf nu kunnen we weer gaan opbouwen, de dieselhoofdtank terug plaatsen en alle slangen, doorvoeren en de generator met zijn trilvlakken weer aanleggen.

Tegen half drie houd ik het voor gezien. Als ik nu vertrek kan ik voor de files terug in Gorcum zijn. Fons gaat nog even door. Voor komend weekend wordt slecht en koud weer verwacht. Maandag zal ik weer present zijn. Terug naar boven

De ster Alpha Centauri met zijn omgeving. Foto: ESO/Digitized Sky Survey 2.

Zaterdag 23-04-2016

Eindelijk weer een plan met fantasie en durf. De Russische miljardair Yuri Milner kondigde samen met natuurkundige Stephen Hawking een 100 miljoen dollar kostend plan aan om honderden mini-ruimtevaarttuigjes naar de dichtstbijzijnde ster Alpha Centauri te sturen. De vaartuigjes hebben de grootte van een I-phone met fotonzeilen. Ze worden voortgedreven door de energie van een gigantische laser van 100 gigawatt, die op de aarde staat en een 'foton-wind' in de zeilen blaast. Daardoor versnellen de mini-vaartuigjes tot een snelheid van 60.000 kilometer/seconde. Dat is 20% van de lichtsnelheid. Omdat de afstand tot Alpha Centauri ruim 4 lichtjaar is, zullen ze er twintig jaar over doen. Dat is afzienbaar. De met nanotechnologie volgestouwde vaartuigjes kunnen beelden en andere informatie naar de aarde zenden.

Een slim plan. Waarom zijn er zoveel vaartuigjes? Omdat er nogal wat zullen sneven door botsingen met ruimtestof. De hoop is dat er genoeg zulen overblijven om bij de ster te komen. Alpha Centauri, onze kosmische nabuur, is interessant omdat het een dubbelster-systeem vormt met de ster Proxima Centauri, een rode dwergster die nog iets dichterbij staat. Alpha Centauri is vooral interessant omdat er 2012 een planeet werd ontdekt, die zich overigens buiten de bewoonbare zône bevindt.

Ik weet: het duurt nog zeker twintig jaar voordat de vereiste technologie ontwikkeld is - en dan nog twintig jaar om de tocht te volbrengen. Dan leef ik allang niet meer. Ik zou 109 zijn. En dan vergeet ik nog dat als de eerste mini-sondes bij het stelsel arriveren, er nog vier jaar bij komt. Zolang doen de eerste berichten erover om ons met de lichtsnelheid te bereiken. 113 jaar oud. Wreed is het lot.

Vanochtend is het kil. Af en toe valt er wat lichte regen en er staat een loude wind uit het noorden. Juist als het droog is lopen we de stad in voor onze boodschappen. In Gorcum is het jaarlijks jazzfestival met veel optredens in de winkelstraten. Gezellig als het niet zo koud was en ik ben overigens geen groot liefhebber. (Wel van John Coltrane, Miles Davis, Thelonious Monk, e.d., maar niet van die kakkineuze dixieland). Overigens schijnt de zon seeds meer.

Thuis nestel ik me in mijn leesfauteuil met Nick Lane. Zijn 'The Vital Question' (Profile Books, 2015/16) is geen gemakkelijke kost, maar het wordt steeds boeiender. Hij zet in detail uiteen hoe volgens hem op aarde het leven ontstond in overeenstemming met de 2e hoofdwet van thermodynamica, die zegt dat alles tendeert naar een toename van chaos (entropie). Die intrigerende hoofdwet geeft ondermeer een richting aan de tijd en vormt een van de belangrijkste onderdelen van mijn werkprogramma van vijf raadselachtige zaken. Bij het ontstaan van leven is er natuurlijk sprake van méér ordening en dus een afname van entropie, die moet worden gecompenseerd door een toename elders. Meestal is dat in de productie van (nutteloze) warmte, zoals ook onze lichamen zolang we leven warmte aan de omgeving afstaan.

Nick Lane zoekt het begin van aards leven in de warmwaterkraters (hydrothermal vents) diep in de oceanen, maar niet in de bekende black smokers zoals andere theoretici, maar in de alkalische soort ervan die lang niet zo heet zijn. Een belangrijk voorbeeld daarvan is het Lost City Hydrothermal Field in het midden van de huidige Atlantische Oceaan. Ruim vier miljard jaar geleden waren de omstandigheden er anders dan nu. (Nu ontstaat er geen nieuw leven op die plaats). Op zeer vernuftige wijze construeert Lane een theorie, waarbij uit anorganische moleculen de voorstadia van biologisch leven kunnen ontstaan. Fascinerend, vooral het idee dat het proces onafwendbaar is en zich onder dezelfde omstandigheden noodzakelijkerwijs ook op miljarden andere plaatsen in het universum voltrok en voltrekt! Het werd elders 'de cascade naar het leven' genoemd, een onvermijdelijke cascade-reactie; ik schreef er tien jaar geleden hier over.

Uit de woonkamer klinken stemmen. Ans' dochter Tessa is op de thee met de kleine Vajèn.  Op de achtergrond in mijn studeerkamer klinkt uit de radio de Tiende Symfonie van Mahler in de versie van Deryck Cooke. Hoe het ook ontstond, het leven is mooi. Terug naar boven

Het molecuul ATP synthase in de wand van een mitochondrion van een cel.

Zondag 24-04-2016

Hiernaast een mooi plaatje van een verbluffend machientje, het eiwitmolecuul ATP synthase dat in de wanden van mitochondrieën zorgt voor de productie van energie. Energie die onontbeerlijk is om stofwisseling aan te drijven en een cel te laten leven. Dat gaat door de omzetting van adenosinedifosfaat (ADP) in adenosinetrifosfaat (ATP) (rode pijl), de drager van energie die elders in de cel de energie aflevert voor allerlei noodzakelijke processen. Die energetische reactie in cellen herinner ik me nog uit de colleges biochemie tijdens mijn studie medicijnen.

Het maken van energie kost natuurlijk energie. Die wordt geleverd door een electrochemische proton gradiënt (lichtblauwe pijl) over de wand van het mitochondrion. Daardoor gaat de schacht van het einwitmachientje draaien en bij iedere rotatie wordt een fosfaatmolecuul aan ADP gebonden en vormt ATP. Per seconde zijn er 100 tot 600 omwentelingen. De oranje staaf is de stator die het machientje op zijn plaats houdt. In een menselijk lichaam zijn er 100 miljard miljard van dergelijke machientjes.

De entropie-boekhouding wordt kloppend gehouden door de productie van warmte die in het celmilieu weglekt. Nick Lane ontwerpt in zijn prachtige boek 'The Vital Question' (Profile Books, 2015/16) een theorie hoe dit schitterende systeem zich ruim 4 miljard jaar geleden ontwikkelde in de alkalische porieën van warme, poreuze rotsgesteenten op de diepe oceaanbodem, met een verschil in zuurgraad tussen het zeewater en het alkalische water in de porieën waardoor de proton gradiënt mogelijk was, en uit anorganische stoffen (water en koolstofdioxide) de eerste organische stoffen ontstonden in spontaan gevorme vesikels van vetachtige stoffen. De oorsprong van het leven op aarde. Overal elders in het universum waar dergelijke rotsgesteenten in water voorkomen, doet zich hetzelfde voor: de cascade-reactie naar leven. Het leven is universeel. The universe could be teeming with life.

Het is vandaag een koude dag waarop zon en regen elkaar snel afwisselen. Verder lezen in Nick Lane.

Het nieuws over de aanhouding in Istanboel van de Nederlandse columniste Ebru Omar wekt terechte verontwaardiging, maar ook verbazing. In Turkije lopen zo'n 2000 rechtszaken tegen Turken die hardop kritisch zijn geweest over Erdogan. Hoe kleinzielig kan een dictator zijn dat het hem stoort wat iemand op Twitter over hem schrijft? Ondertussen bogen Merkel, Tusk en Frans Timmermans in Turkije gisteren als knipmessen, uit angst dat de Turken de uitwisseling van vluchtelingen stop zullen zetten. Het was geen vertoning. Op hun beurt eisen de Turken dat de visumplicht per 1 juni al komt te vervallen, terwijl ze nog niet eens aan de voorwaarden voldoen. Hoe luidt het spreekwoord ook weer? Met onwillige honden is het slecht kersen eten? Nee: met onwillige honden is het slecht hazen vangen. Turkije nam in een paar weken tijd slechts rond de honderd vluchtelingen terug.

Vanmiddag rijden we naar Floor in Amsterdam. Mijn kleinzoon Thijs viert er zijn verjaardag; op woensdag wordt hij 6. Terug naar boven

De jarige Thijs bij zijn Harry Potter-verjaardagstaart. De zes kaarsjes heeft hij al uitgeblazen.

Maandag 25-04-2016

Leuke verjaardag gistermiddag van mijn oudste kleinzoon Thijs bij Floor & Pijke in Amsterdam. Eigenlijk is hij woensdag, tegelijk met de koning, jarig maar dat is geen handige dag - zeker niet in Amsterdam waar dan zoveel te doen is. Thijs wordt 6 en met zijn brilletje lijkt hij nogal op Harry Potter (foto hiernaast). Ons cadeautje - een doos van de nieuwste Lego Nexo Knighs, voor kenners - viel in goede aarde. Die moet schoonzoon Pijke de komende dagen met veel geduld in elkaar zetten. Om haar niet teleur te stellen hadden we voor zijn kleine zusje Lisa ook wat meegebracht. Ze kijkt ons veelbetekenend aan. 'Ik heb een geheim', zegt ze tegen Oma Ans, 'Pappa neemt me mee naar een vreemd land en daar hebben ze paarse diamanten!' Juist. Ze gaan volgende week met meivakantie naar Frankrijk.

Behalve mijn eerste ex en de moeder van Pijke met twee vrienden was er ook een vriendin van Floor met haar één maand oude baby. Dat werkte als een magneet op mijn Anna, die sinds de zwangerschap van Tessa alle baby's wil vasthouden, die ze ziet. Dat mocht.

's Avonds thuis keken we naar een aantal afleveringen van het tweede seizoen van de Deense serie The Legacy', die net als de eerste erg de moeite waard is.

Regen , onweer, natte sneeuw, hagel, niet echt verjaardagsweer. Vandaag wordt ik 69. Op mijn ontbijtbordje liggen twee pakjes (foto hier). Ze bevatten een mooie film op DVD en een nieuwe baardtrimmer. De vorige is al minstens vijf jaar stuk. Denk niet dat het een hint van mijn geliefde is; ik heb er zelf om gevraagd. Na het ontbijt rijd ik naar de werf in Numansdorp. Fons geeft juist de motor een beurt; hij vervangt ondermeer de impeller. Nieuwe filters heb ik nog op voorraad. Vanmorgen heeft hij al de kapotte ventilator voor de motorruimte vervangen. Ook ontdekte hij de oorzaak van de consequente miswijzing van de Autohelm ST60 windmeter; niet het klokje op de stuurstand is stuk, maar de windwijzer bovenop de mast, waar een stukje vanaf was. Dat euvel is een stuk goedkoper, hij heeft een nieuwe besteld. Nu de ventilator gerepareerd is, schroef ik ons bed in de captain's cabin weer in elkaar (die ventilator zit daar onder). 

De harde wind striemt de regen hard tegen de kajuitramen. Binnen is het koud en dat brengt me op het idee om de Webasto Airtop 2000 dieselkachel eens te testen. Die hebben we in de subtropische wateren vele jaren niet nodig gehad, maar het kacheltje werkt nog steeds voorbeelding. Na twintig minuten wordt het zelfs behaaglijk. Verder test ik de boordradar die het prima doet.

In de werkplaats is medewerker René bezig om een degelijker vulopening in de dieselhoofdtank te maken (foto hier). De originele opening was te los gaan zitten en lekkage van diesel moet je aan boord absoluut niet riskeren. Van niets word je sneller zeeziek dan van de lucht van diesel. Vorige week gaf René ons buitenboordmotortje zijn jaarlijkse beurt. Hij sprong meteen aan, maar de impeller bleek stuk. Er waren stukjes van afgebroken.

Om half drie rijd ik door stormachtige buien terug naar Gorcum. De Groenmarkt is helemaal autovrij gemaakt in verband met de feestelijkheden op Koningsdag. Op het Eind zijn werklui bezig een podium te bouwen op de trappen naar de haven voor Le Bon'Apart. Overmorgen zal er een klassiek concert gegeven worden. Je houdt je hart vast vanwege alle slechte weer dat men voorspelt.

Overigens liggen er al weken in tal van straten en invalswegen naar het stadscentrum draden van een verkeerstelling. Toen de Krabsteeg laatst twee weken afgesloten was vanwege herstrating, was doorgaand verkeer van boven- naar benedenstad niet mogelijk. Ik vroeg me toen af waarom er niemand op het stadhuis op het idee kwam om de effecten ervan eens te meten. Misschien een bruikbaar alternatief voor de geschrapte proef met sluiting van de Tolsteeg. Maar voilá, een dag of wat later lagen er opeens draden met kastjes voor een verkeerstelling! Toch alert. Nu de Krabsteeg weer open is, meten ze misschien de 'nul-situatie'. Ik heb overigens in die twee weken totaal niets gemerkt van chaos en van alle vreselijke verkeersproblemen waar de tegenstanders ons luidruchtig voor waarschuwden. Benieuwd naar de uitkomsten van de telling!

De hele dag door ontvang ik vele felicitaties per telefoon, email en op Facebook. Ook mijn kinderen bellen. Hartverwarmend, allen dank! Vanavond gaan we met zijn tweeën in de buurt ergens eten. Terug naar boven

Dulce vanmorgen op de werf in Numansdorp.

Dinsdag 26-04-2016

Lekker gegeten samen, gisteravond bij Mykonos op de Langendijk. Vanmorgen vroeg naar de prikpost voor de diabetescontrole: bloed prikken en ochtendplasje afgeven. De harde wind rukt aan het autootje. Het is knap koud en in het oosten des lands ligt sneeuw. Na het ontbijt - ik moest me nuchter laten prikken - doen we boodschappen op Oost en spannen ons daarna anderhalf uur in op de sportschool.

Na de koffie thuis ga ik op weg naar Numansdorp. Al bij het verlaten van de stad zie ik - net op tijd - dat er het verkeer op de A15 stilstaat. Dus keer ik om en kies de A27. Bij de afrit naar de A59 staat het ook stil. Als ik eindelijk bij de afslag ben, zie ik dat de weg is afgesloten. Dan maar terug en binnendoor via Geertruidenberg, Drimmelen en Lage Zwaluwe. Ten westen van verkeersplein Hooipolder kom ik terug op de A59. Ondertussen heb ik al op de radio gehoord wat er aan de hand is: er zijn twee ongelukken op de A59, waarvan er één met 13 auto's. De weg is afgesloten en de auto's in de lange file mogen tegen de rijrichting in terugrijden, als het ware als spookrijders. Zonder verdere problemen arriveer ik om 13.45 uur in Numansdorp. Tot mijn vreugde zie ik dat Fons flink is opgeschoten. De dieselhoofdtank zit weer op zijn plek, de trilplaten voor de generator ook en de generator zelf staat ook op zijn plek. De puzzel van alle aansluitingen heeft hij ook opgelost.

Terwijl er fikse hagelbuien over het dek striemen plaatst Fons een nieuwe gelaccu, die de geplofte startaccu van de generator vervangt. Dan ververst Fons de olie van de generator. Daarna starten we hem; hij springt meteen aan en loopt prima. Ook onder belasting. Vervolgens schroeven we de bodemplaten en -latten op hun plek. Het begint er weer als een kajuit uit te zien. Nu is de nieuwe warmwaterboiler aan de buurt. Maar op de radio hoor ik dat het zeer drukke avondspits is en het is al kwart voor vier. Ik vertrek en worstel me door verschillende korte files en hevige buien op de A15. Voor vandaag heb ik genoeg auto's gezien. Na Koningsdag verder.

Enige keren schreef ik over een mogelijke 9e planeet in ons zonnestelsel, een zeer zware planeet die zich ver buiten de baan van Neptunus zou bevinden. De laatste keer was op 30 maart. Omdat de planeet heel erg koud moet zijn, zendt hij weinig straling uit. Daardoor is hij moeilijk te vinden. Canadese onderzoekers stellen in The Astrophysical Journal voor om gebruik te maken van de zogenaamde 'oerknaltelescopen'. Dat zijn bijvoorbeeld de South Pole Telescope en de Atacama Cosmology Telescope, die de kosmische achtergrondstraling kunnen waarnemen, de uiterst koude (3 graden Kelvin) reststraling van vlak na de oerknal. Ze zouden de geheimzinnige 'Planet Nine' kunnen zien als een kleine puntvormige stralingsbron die in de loop van een jaar een heel klein beetje heen en weer schommelt als gevolg van de draaiing van de aarde om de zon. Slim! Dus misschien wordt de planeet toch snel ontdekt. Terug naar boven

Optreden van True Colors in De IJsfee (vroeger Busato) met eigenaar René Ederzeel als gast (2e van links). Naast hem Ans' dochter Barbara.

Woensdag 27-04-2016, Koningsdag

Gisteravond opnieuw verse asperges gegeten, uiteraard op ouderwetse wijze met gesmolten boter, geprakte eieren en nootmuskaat. We kunnen er niet genoeg van krijgen. Vandaag, Koningsdag, is het guur en winderig. Op veel plaatsen zijn de feestelijkheden afgelast, zo niet in Gorcum. Al vroeg zet men wat kraampjes op straat op het Eind. Er is ook een podium waar klassieke muziek zal worden gebracht. Gelukkig voor de musici is het overkapt.

Verrassenderwijs zijn er toch zonnige periodes en de buien duren niet erg lang. We maken er een lange luie ochtend van. Ik lees geboeid verder in Nick Lane en - eh - speel ook een uurtje Skyrim.

Tegen twee uur besluiten we toch even in de stad te gaan kijken. Op het podium op de Groenmarkt dansen kinderen. We staan onder de paraplu te kijken (foto hier) Ook het gemeentebestuur komt langs, zo te zien met Koreaanse gasten waarvan er eentje traditioneel is uitgedost. Gorcum heeft een stedenband met de stad Gangjin in Zuid-Korea, omdat een Gorcummer (Hendrik Hamel) er in de 17e eeuw na een schipbreuk aanspoelde. Beide steden hebben nu een Hamelhuis.

We lopen verder. Er is redelijk veel volk op de been. Veel winkels hebben de deuren open. Hier en daar zitten kinderen op straat met speelgoed dat ze willen verkopen. Vijftig cent voor een stripboek. In de Hoogstraat staan wat zwarte jongens aanstekelijk te drummen (foto hier) Elders kunnen kinderen zich laten schminken of dammen met oude mannen. Ik bezwijk en trek bij de Febo een kalfskroket uit de muur. Voor een regenbui vluchten we in de Arkelstraat ijssalon De IJsfee binnen. Gorcummers spreken hardnekkig van Busato. Achterin is een optreden van True Colors, de zanggroep waar Ans' dochter Barbara in zingt (foto hierboven).

Ik lees dat mijn favoriete organist Gerben Budding vandaag in de Grote Kerk officieel is geïnstalleerd als stadsorganist. Dat is zeer verdiend, al moet ik bekennen dat ik dacht dat hij dat allang was.

Koningsdag; Nederland laat zich die feestdag niet ontnemen. Toch is de steun voor de monarchie achteruit gegaan, bleek deze week uit een onderzoek van Ipsos. Natuurlijk doet me dat als principieel republikein genoegen, maar in de huidige tijd zijn er ook bedenkingen. Als je presidentsverkiezingen elders waarneemt, bijvoorbeeld in de VS (Donald Trump) of in Oostenrijk, waar een notoire rechtse populist gekozen dreigt te worden, dan krijg je de neiging om de democratische keus van het volk niet erg te vertrouwen. Of denk aan de Hongaarse president Viktor Orban en de Turkse Erdogan. Ik geloof niet dat er in ons land veel kans voor Wilders zou zijn, die is tezeer omstreden, maar stel je eens voor dat we zo iemand als Jan Mens als president zouden krijgen. Of, nog erger, Bram Moskowicz of Dirk Scheringa. De mensen zijn er gek genoeg voor, leert het laatste referendum. Dan voorlopig toch maar liever koning Willem Alexander. Terug naar boven

Fons bereidt de inbouw voor in een lastig hoekje van de nieuwe 40-liter warmwaterboiler. Dat is het bolle blauwe ding links, dat compleet in dat hoekje moet komen te staan. Helemaal rechts staat de generator.

Donderdag 28-04-2016

De dag vangt zonnig en koud aan. Vanmorgen ronden Bert van 't Land en ik een mooie deal af over de financiëring van de nieuwe rondleidingsgids van de Gorcumse Poëzieroute. Hoogste tijd! Nu alle gedichten genummerd zijn en er beter wandelweer op komst is, moet de gids zo snel mogelijk verkrijgbaar zijn op het station, de VVV en de boekhandels. De details van de overeenkomst houd ik nog even voor me. Daarna spoed ik mij naar de werf in Numansdorp. Fons is al begonnen aan de inbouw van de nieuwe warmwaterboiler, lastig werk van wege vele aansluitingen in een nauw hoekje onder de zitbank van de kajuit (foto hierboven) Het is weer een 40-liter boiler, die zowel door 230V walstroom verwarmd wordt als door heet koelwater van de motor. Alleen tijdens het varen op de motor, uiteraard. Drie jaar geleden plofte de vorige boiler toen we op Kreta waren, vanwege een verkeerd overdrukventiel (6 bar) dat er in Malta op was gezet. Dat hadden we niet in de gaten; er mag maximaal een 4 bar ventiel op. Wonderlijk dat de ketel het desondanks nog bijna vijf jaar uithield.

Het weer in Numansdorp is redelijk. We zien zware buien langstrekken over het Hollands Diep. Ik ruim de voorhut leeg en breng alle kussens van de zitbanken, een vouwfietsje, de dinghy en andere zaken naar de achterkant. Daarna ruim ik de opbergvakken onder het bed uit en herschik het zodanig dat er een hoop zaken bij kunnen uit het kleine hutje. Als we straks door Nederland zwerven is daar ruimte voor kleine logeetjes. Daarna ruim ik de kastjes onder het aanrecht weer in, nu Fons er niet bij hoeft.

Vol bewondering zie ik hoe Fons de boiler voorzichtig op zijn plaats tilt en alles begint te bevestigen. Dat is nogal wat: de 230V-aansluiting, de aanvoer van koud water, de afvoer van warm water, het overdukventiel, het aftapkraantje (voor de winterperiode) en de aan- en afvoeren van heet koelwater uit de motor. Als we straks weer warm kunnen douchen, zullen we hem dankbaar gedenken. Om drie uur ga ik naar huis, net voor de files. Ans heeft straks het autootje nodig, want ze gaat oppassen op kleine Vajén. Haar ouders gaan lekker samen uit eten. Terug naar boven

Nog een keer allemaal samen. Straks varen we uit. Vlnr. Ans, Joke, Lourens en Arina.

Vrijdag 29-04-2016

Weinig te melden, kort verslag. Wel vol vreugde. Vanmorgen de vrijdagse routine bij bewolking en kille regen. Boodschappen en fitness op Oost. Mogelijk een van de laatste keren (als het aan mij ligt). Misschien zijn we over een week weer aan boord om aan onze tocht door Nederland te beginnen.

Na koffie en een lichte lunch rijd ik naar de werf. Fons heeft vanmorgen de installatie van de boiler afgemaakt en de afstandsbediening voor de ankerlier geïnstalleerd. De laatste werkt doodeenvoudig: waar je ook bent (aan boord) kun je het anker laten zakken of ophalen. Ik hoop dat daarmee de corrosieproblemen van de oorspronkelijke directe contact-unit in de ankerbun verleden tijd zijn. Bovendien kunnen we nu de ankerlier bedienen als de motor uit is. De originele schakeling van Jeanneau verhinderde dat. Natuurlijk, ik weet het, kun je het altijd op de hand doen, maar toch.

Ik zet de banken van de kajuit in elkaar en ruim de boel op. Plaats de kussens en de tafel op zijn plek en ruim de voorhut op. Er kan weer geleefd worden hier. Buiten ligt aan de andere kant van de steiger een Jeanneau 50 voeter. Met enige jaloezie kijk ik naar het maagdelijk schone teakdek. Een nieuw schip van mensen die misschien nog aan hun aan hun droom gaan beginnen. Tja, alles heeft zijn tijd, wat wil ik? Het schijnt dat mensen van mijn generatie eerder irritatie opwekken omdat we de laatsten zijn nog een goed pensioen hebben en omdat we ons uiterste best doen om nog één keer te willen schitteren voor onze onafwendbare dood. Helaas, 99.99% van mijn generatie schittert niet en gaat net als de degenen voor ons op een ellendige manier dood. Zo zal het ook de jongeren eens vergaan. Ontelbare doodshoofden in ontelbare graven lachen ons uit. Mischien todat het transhumanisme zijn gevreesde intrede doet. Iets waar ik ook een zekere mate van hoop uit put, maar niet voor mezelf. Er zijn nogal wat mensen in mijn generatie - ik ken er nogal wat persoonlijk - die bij de klippen op daten op datingsites. Vóór ze sterven nóg een keer verliefd zijn omdat ze de ware liefde niet vonden of omdat die hen verliet of stierf. Of misschien omdat ze doodgewoon niet eenzaam willen zijn. Ik begrijp dat wel, maar nu vind ik het tegelijk afzichtelijk en vergeeflijk. Vergeeflijk zoals je de ouden-van-dagen op de schilderijen van Jeroen Bosch vergeeflijk vindt, die met tandeloze mummelmondjes elkaar tongzoenen geven, maar vooral afstotelijk. In het aangezicht van de dood is er geen ontsnapping, dus zie deze vijand liever recht in de ogen, leef je resterende dagen zo rechtop mogelijk uit en buk niet. En houd je mond dicht en toon ons niet je afzichtelijke gebit.

Even na vier uur aanvaard ik de terugreis en kom redelijk vlot door de files. Thuis zitten onze buren Joke & Lourens aan de borreltafel. Later komen ook onze andere buren Wiger & Arina langs. Zie de foto hierboven. Allemaal zullen we de komende maand uitvaren, de één naar Duitsland, de ander van Schotland naar het Spaanse La Coruña en wij ergens in Holland. Goed dat er vrienden bestaan die dromen hebben. Terug naar boven

Prognise van de opwarming in 2016, gebaseerd op het eerste kwartaal. Zie rechtsboven.

Zaterdag 30-04-2016

Je zou het niet zeggen als je naar het recordkille aprilweer in Nederland kijkt, dat werd veroorzaakt door noordelijke winden die koude poollucht naar ons land voerden. Maar op wereldschaal hoort het eerste kwartaal van 2016 tot de warmste ooit. Medio december voorspelde het Britse Met Office al dat 2016 minstens zo warm zou worden als het recordjaar 2015, deels vanwege de in gang zijnde, heftige El Niño.

Klimaatwetenschapper Gavin Schmidt gaf onlangs op Twitter een prognose voor 2016, berekent met een lineaire regressiemethode op basis van de gegevens van het eerste kwartaal. Hij gebruikte daarbij als referentieperiode de jaren 1986 - 2005, om de effecten van variabele weersomstandigheden te neutraliseren. Voor klimaatveranderingen neemt men per definitie periodes van minimaal 30 jaar aan. Dat wil zeggen dat de prognose in beginsel nog aan de lage kant zit vanwege de recordjaren na 2015. Schmidt neemt daarom een ruime marge op in zijn prognose (zie hiernaast). Het effect van El Niño's wordt in deze benadering meegenomen (de vorige record El Niño was in 1998), waarbij de sterkere El Niño's bijna allemaal van de laatste 40 tot 50 jaar waren. De berekende opwarming zou in 2016 op of nabij 1,3 graden Celsius boven het pre-industriële niveau (ca. 1850) uitkomen. De tijd zal het leren.

De tergende krakkemikkigheid in de politiek. Bijvoorbeeld het visumvrij reizen voor Turken, voor Erdogan c.s. een absolute voorwaarde voor het terugnemen van Syrische vluchtelingen uit Griekenland. Het moet per 1 juli al gebeuren. De mislukking van het EU-vluchtelingenaccoord zie je aankomen. Vanuit Koerdische kringen voorspelt men een toename van asielaanvragen. Door wie? Door Koerden en andere bedreigde groeperingen in het instabiele Turkije. Dus toch maar geen visumvrij reizen? Binnen een week zal een EU-rapport tonen dat Turkije niet aan alle 72 voorwaarden voldoet. Als de EU-politici geen soepelheid betrachten en de visumplicht niet afschaffen - of het uitstellen - laat Turkije de vluchtelingen weer door. De keus voor Europa is dus, kort gezegd: óf tienduizenden Koerdische óf tienduizenden Syrische en andere vluchtelingen. Zeker uit Syrië, waar Poetin en Assad de oorlog weer opvoeren. De toestroom van vluchtelingen zal hoe dan ook blijven, tenzij de EU zijn eigen grenzen effectief weet te sluiten. Is Fort Europa onafwendbaar? 

Een zonnige ochtend, het weer gaat langzaam de goede kant op. Mogelijk kunnen we ons op Hemelvaartsdag inschepen. Ik lees een aantal heerlijke uren verder in het verbazingwekkende boek van Nick Lane. Verbazingwekkend om zijn visie en zijn enorme eigenwijsheid. Een goede maar allerminst een bescheiden wetenschapper. Als je het nieuws leest zou je je graag helemaal willen terugtrekken in de wetenschap en/of op je boot. Mijn resterende jaren zit ik aangenaam uit, de grote rampen komen daarna. Of niet - en ik kán het trouwens ook niet.

Ik ben verbaasd over de ophef in de Britse Labourparty over de uitspraak van het prominente lid Ken Livingstone. De oud-burgemeester van Londen had gezegd - in een debat over een ander Labour-lid die twee jaar geleden zei dat Israël beter naar de VS verplaatst kon worden - dat Hitler in 1932 plannen had om Joden naar het Britse mandaatgebied Palestina te sturen, het huidige Israël. Het lid werd geschorst en Livingstone ook. Een commissie krijgt nu twee maanden om de zaak te onderzoeken. Tiens! Ik weet niet beter of Hitler speelde in de jaren van zijn opkomst - de jaren 20 - al met ideeën om de joden en masse uit Duitsland weg te zenden, en de zionisten hadden sinds 1933 regelmatig contact met het NSDAP-bewind om grote aantallen joden naar Palestina te verhuizen. Zo was er het Havaara Agreement van 25 augustus 1933. 'Initially, Hitler criticized the agreement, but reversed his opinion and supported it in the period 1937-1939.' De Labourcommissie hoeft alleen maar op de Engelse Wikipedia te kijken.

Zonnige middag. Ik lees verder in Nick Lane. Tessa en Vajèn komen op de thee. Terug naar boven

Zondag 01-05-2016

Hoe het gegaan is, is nog steeds niet helemaal duidelijk, maar wel grotendeels. Hierboven zie je zeer schematisch het ontstaan van leven op de aarde. De drie hoofdrijken: bacteriën, archaea en eukaryoten. De laatste groep bevat de primitieve cellen mét een celkern, de eerdere bacteriën en archaea hebben nog geen kern. Zij heten daarom samen prokaryoten. Volgens de huidige inzichten ontstonden de eukaryoten door de opname (fagocytose) van een primitieve bacterie in een cel van een archaeon. Die ontwikkelde zich tot een endosymbiont, een inwendig celorgaan dat onmisbaar werd. Voorbeelden zijn 'energiefabriekjes' als mitochondria (redoxreactie) en chloroplasten (zonlicht/fotosynthese). Zij dragen het grootste deel van hun DNA over aan de celkern, de nucleus, die wat eerder ontstond. Hoe dat precies ging is niet bekend en onderwerp van veel speculatie. In 'The Vital Question' van Nick Lane (Profile Books, 2015/16) gebeurt het door lipidencomplexen die geproduceerd worden door vrijkomend DNA van afstervende endosymbionten. De lipiden vormen vanwege hun waterafstotende aard vesikels, die plat tegen elkaar gedrukt worden door de celinhoud en zo dubbelwandige membranen vormen, enzovoorts.

Op het plaatje hierboven staan de intrigerende en wonderlijke stappen ( 1 t/m 4) in de ontwikkeling van de levende cel, die ik hierboven opsom. Het meest intrigerend is natuurlijk nummer 1: de laatste gemeenschappelijke voorouder van alle levende dingen. De eerste levende cel ooit (althans op aarde). Die oudste primitieve cel wordt doorgaans LUCA genoemd, de Last Universal Common Ancestor. Die zou ongeveer 4 miljard jaar geleden ontstaan zijn, dus vrij snel na het ontstaan van de aarde zelf. Die had toen heel veel lauwwarme zeeën. Deze LUCA is nooit aangetroffen. Nick Lane plaatst zijn oorsprong in de alkalische hydrothermale warmwaterbronnen op de oceaanbodem. Dat zette ik onlangs uiteen (lees hier). Eveneens tamelijk kort daarna was de splitsing in archaea en bacteriën. De verhoudingen in de afbeelding hierboven zijn nogal misleidend, vind ik. Eigenlijk zou het een kleine tulp met twee hele lange stelen moeten zijn (archaea en bacteriën). Want het is een curieus feit dat de verdere ontwikkeling van het prille leven na de splitsing archaea/bacteriën wel zo'n 2 miljard jaar heeft stilgestaan, voordat de eerste eukaryoten ontstonden. Een opvallende impasse. Er was wel veel uitwisseling van RNA en DNA tussen cellen (horizontale genoverdracht), maar kennelijk is de ingestie van de een complete cel in een andere een moeilijk te nemen barrière. Tien die eenmaal genomen was, ging het snel. De eukaryoten ontwikkelden sexuele voortplanting en veelcelligheid, die beide enorme mogelijkheden openden. Dat culmineerde een half miljard jaar geleden in de Cambrische Explosie, toen het zuurstofgehalte van de atmosfeer voldoende gestegen was en waarin het leven een enorme vlucht nam. Allemaal natuurlijke processen, alles keurig in overeenstemming met de 2e Wet van de Thermodynamica (toename van entropie); nergens is de hand van een godheid nodig en niettemin is het vol wonderbaarlijk vernuft.

Na een mooie zonovergoten ochtend volgt een prachtige dag. Het brengt velen op de been, Gorcummers en mensen van buiten. Ook wij gaan erop uit, eerst maar eens kijken naar de nieuwe beelden uit Zuid-Korea bij de coupure waar vroeger de Waterpoort stond. Dol hareubang heten die beelden en het zijn er twee (foto hier). Ze zijn gemaakt van poreus basalt en soms wel drie meter hoog. De Nederlandse Wikipedia zegt ervan: 'Het gezicht van de beelden kenmerkt zich door een grijnzend gezicht, met uitpuilende ogen zonder pupillen, een lange brede neus en de handen rusten op de buik, daarbij de ene hand iets hoger dan de andere. Het hoofddeksel doet denken aan een paddenstoel of aan een fallus.' Kijk nu eens, Gorcum heeft zijn eigen Kabouter Buttplugs!

Dergelijke Dol hareubangs komen voor op het vulkanische eiland Jeju-do, ten zuiden van Zuid-Korea. Daar spoelde de Gorcummer Hendrik Hamel in 1653 aan na een schipbreuk. Vandaar dat onze stad verzusterd is met Seogwipo op het eiland; dat is een stad met - schrik niet! - meer dan 100.000 inwoners. De beelden werden traditioneel opgesteld bij de stadspoort; het zijn goden die de stad beschermen tegen demonen en tegelijk brengen ze vruchtbaarheid. Natuurlijk, die fallus! In Gorcum staan ze overigens niet bij een poort, maar bij een coupure. Dat werkt negatief op de vruchtbaarheid.

We lopen verder en van puur plezier om het mooie weer maken we een volledige ronde over de stadswallen. Straks even naar het Akoestisch Open Podium in Café De Keizer, waar Ans' kleinkinderen Jordin & Nikita zullen optreden. Terug naar boven

Jordin & Nikita op het Akoestisch Open Podium in Café De Keizer.

Maandag 02-05-2016

Het is al een tijd geleden dat ik in Gorcum een kroeg bezocht. De laatste keer was in januari 2015. Een ontnuchterende ervaring (lees het hier) die niet tot herhaling noodde. Toch loop ik gisteren aan het eind van de middag naar Café De Keizer waar met enige regelmaat een Akoestisch Open Podium is met jonge artiesten. Het is er gezellig, te gezellig eigenlijk. De kroeg heeft een lange bar en ver achterin is een podium waar een langharige jongen met bril met en gitaar vergeefs probeert met Bob Dylanachtige liederen boven het geroezemoes van het cafépubliek uit te komen. Het gebrek aan beleefdheid van de mensen om te luisteren valt me ook op bij de volgende optredens, een stelletje met gitaren uit Utrecht en een jonge vrouw met gitaar uit Amsterdam. Maar dat wordt anders als Jordin & Nikita - kleinkinderen van Ans - aan de beurt zijn. Hun ouders en overige familie zijn er ook. De mensen komen bij het podium staan en zijn stil als Nikita zingt, begeleidt door haar broer. Ze is opvallend populair hier sinds ze een halfjaar geleden deelnam aan The Voice of Holland. Steeds weer verbaast het me hoeveel volume er uit een meisje van 16 komt, en dan ook nog erg genuanceerd geluid. Het is mijn muziek niet, maar ze doet het duidelijk goed en het publiek luistert en waardeert het zeer. Hierboven een foto. Tessa's dochter Vajèn staat met wat andere kinderen voor het podium te dansen (foto hier).

De maandag begint al net zo zonnig als gisteren. Het is een fractie warmer. We rijden naar Oost voor anderhalf uur fitness en zeggen op tot half juli, als de bouwvak begint en we voor een week of vier terugkeren. In die periode is het veel te druk op de Nederlandse wateren om leuk te zijn: hufterigheid bij sluizen en bruggen, propvolle jachthavens waar je al vroeg op de dag een plek moet zoeken, luidruchtigheid op het water, en dergelijke.

Om half twee heb ik een gefilmd interview bij de sluis over de kansen voor Gorcum. Dat in het kader van een film over ideeën om de sterke punten van de stad te ontwikkelen en te profileren. Tot die punten hoort in mijn ogen in elk geval de unieke vestingbinnenstad als toeristische trekpleister, waar veel meer mee gedaan kan worden en - voeg ik snel toe - de herbouw van karakteristieke iconen van stedelijk schoon, zoals de Waterpoort en oliemolen De Eendracht. (De eerste gesloopt in 1893 voor het verkeer en de tweede in 1916 voor zijn hout). En het uitbannen van doorgaand verkeer. En een autovrije wandelpromenade over het Eind. De tijd is om; over hoe het betaald moet worden - toeristenbelasting heffen, meer toeristen, meer bedrijvigheid en inkomsten - kom ik niet toe.

Vanmiddag hebben de makers nog drie interviews. Over een paar weken krijgen we het resultaat te zien. Waarom ik ben uitverkoren? Vanwege wat ik schrijf op dit weblog, dat - zo bleek onlangs - onder andere op het stadhuis goed wordt gelezen. Dat is bepaald een stimulans.

De rest van de middag worstel ik me door een centraal hoofdstuk in Nick Lane. Een worsteling omdat het razend ingewikkeld is, juist omdat het een theoretisch model biedt om te begrijpen waarom we (de eukaryoten) meercelligheid ontwikkelden, sexuele voortplanting, twee sexen, aparte eicellen en spermacellen, en het uiteengaan van enerzijds een cellijn voor voortplanting en anderzijds gespecialiseerde - maar sterfelijke! - cellijnen voor allerlei functies (zoals het brein).  In het model is de rol van de mitochondriën cruciaal. Mitochondriën zijn de energiefabriekjes in eukaryotische cellen, die 2,5 miljard jaar geleden ontstonden uit een unieke gebeurtenis, het binnendringen van een bacterie in een archaeon als endosymbiont. Een zó unieke gebeurtenis dat het prille leven op aarde er twee miljard jaar op heeft moeten wachten. Omdat mitochondriën oorspronkelijk een bacterie waren, brachten ze DNA mee. Het model verklaart waarom ze daarna alleen DNA in vrouwelijke lijn overerven; ze bevatten nooit DNA van de vader. Dat is ook in menselijke cellen het geval. Het had grote evolutionaire gevolgen.

Het evolutiemodel van Nick Lane is dermate ingewikkeld, dat ik het onmogelijk even kan samenvatten. Ik weet niet eens zeker of ik het wel goed begrijp. Jammer, want het verklaart ondermeer waarom we sterven. Waarom de dood er is en waarom voortplantingscellen (gameten) wél kunnen blijven doorgaan met delen en als het ware het eeuwige leven hebben - totdat ze mét ons doodgaan als wij sterven. En wij sterven omdat de hoge mate van specialisatie van onze andere cellen, niet bestemd voor de voortplanting, niet lang vol te houden is en zijn tol eist. We zijn dus in feite niet meer dan gespecialiseerde voertuigen in dienst van onze gameten. We worden afgedankt als we die hebben overgedragen (en ook als we dat niet hebben gedaan). Maar misschien hebben we een kans: onze hersenen en onze intelligentie. Die zijn mogelijk in staat om de volgende stap te maken in de verbijsterende ontwikkeling van leven en ons te bevrijden van onze noodlottige biologische beperkingen. Terug naar boven

Dulce hangt in de kraan vanmorgen.

Dinsdag 03-05-2016

Vroeg uit de veren. Even na half zeven rijd ik de stad uit. Het is zonnig en fris. Op de wegen naar Numansdorp is het rustig. Een uur later ben ik bij de werf. Aan boord zie ik dat de timmerman gisteren de kaljuitvloer weer heeft hersteld. Die was gedeeltelijk weggezaagd vanwege het 'baringskanaal', de route waarlangs het waterslot/uitlaatdemper verwisseld werd. Ook de nieuwe magnetron heeft hij vastgemaakt, zodat die niet kan schuiven.

Om half negen vaar ik Dulce in het kraangat. Even later wordt ze eruit gehesen. Fons roept van de kant dat hij een ring ziet liggen. Waar? Hij wijst naar het dek bij het bakboordzijwand. Ik ga kijken: verdraaid, mijn trouwring! Die was ik twee weken geleden opeens kwijt. Alles afgezocht, niets gevonden. Vast in het water gevallen, dacht ik. En nu ligt hij daar! Al twee weken! Het verbaast me vaak hoe weinig dingen aan boord in het water vallen; je vindt ze bijna altijd weer ergens aan dek terug. Zo ook nu. Ik bel Ans'. 'We zijn opnieuw getrouwd', zegt ze.

De boot hangt in de kraan (foto hierboven). We inspecteren de scheepshuid en verbazen ons hoe schoon het onderwaterschip is. Afsluiten is niet nodig. Misschien hebben we weinig aangroei door de wisseling van zout naar zoet water, vorig jaar. We bekijken de anodes; die zijn aardig aangevreten dus moeten vervangen worden. Daarna verwisselt Fons met een drukspuit het smeervet van de vaanstandschroef (foto hier) terwijl ik vlug het logwieltje in de scheepsbodem plaats. Dan kan de dame weer te water. Even de schroefaspakking 'melken'; iets dat ik in 2008 op Malta vergat. Toen moesten we in Levkas de wal op om de pakking, die was gaan lekken, te vervangen.

Ik meer Dulce af bij de bunkersteiger. Fons wordt in een werkbakje door de andere kraan omhooog gehesen (foto hier). Hij vervangt het kapotte toplicht en de windmeter, die hij later kalibreert. Jarenlang had hij een vaste miswijzing van ongeveer 40 graden die veroorzaakt werd, zo bleek vorige week, door een afgebroken vin. Tot slot maakt Fons een foto van bovenaf (zie hier) en zakt naar het gecombineerde stoomlicht/deklicht. Onderweg bevindt hij de verstaging in orde. Het stoomlicht is ook stuk en wordt vervangen, de overige navigatieverlichting is in orde. Ondertussen wurm ik  het klootje met de genuaschoten op zijn plek in de schoothoek en voer de schoten via de blokken uit naar de kuip, nadat ik eerst voldoende touw op de roller heb gezet. Ik check nog eens de nieuwe afstandsbediening van de ankerlier; die werkt voortreffelijk.

Na de middagpauze komt timmerman Klaas om een groter gat te boren voor de Digitennebus van onze nieuwe tv. Nu pas kan het toestel op zijn bevestigingsplaat worden vastgezet. Opnieuw installeren van Digitenne is een peulenschil; we hebben nogal wat tv-kanalen en het beeld is prima. Fons vervangt een aantal lampen en repareert het ding bij het aanrecht, dat ikzelf vaak herstelde en dat altijd en eeuwig weer uitviel. Ik bega een stommiteit met de walstroom, die ik niet zal uitleggen en die het niet doet omdat ik de stekker niet inplugde. We doen nog meer, maar ik ben moe en herinner me nu niet alles. in elk geval ruim ik zoveel mogelijk op maak de kajuit schoon, zodat Ans tevreden kan zijn. Tenslotte vaar ik de boot op zijn plek en rijd naar huis. Weer geen files. Als het even wil en de geliefde ook zover is, dan kunnen we ons morgen inschepen! Dan liggen we ergens prinsheerlijk achter het ankertje en krijgen de lezers een verslagje dat van boord verzonden wordt. Ik ben moe maar erg tevreden. Het is heerlijk dat alles aan boord weer in orde is. Terug naar boven

Woensdag 04-05-2016

Hierbij de maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer over april 2016. Nog erg hoog: + 0,71 graden Celsius. De grote invloed van de record El Niño is nog weinig afgenomen. In de grafiek hiernaast kun je duidelijk zien hoezeer de huidige El Niño die van het vorige recordjaar 1998 overstijgt. De overgang naar zijn tegenvoetster La Niña verwacht men nu aan het eind van de zomer of vroeg in de herfst. Daardoor is de kans op een recordwarm 2016 nog steeds groot.

Ik heb plezier over astronomisch nieuws uit België. Astronomen van de universiteit van Luik hebben samen met internationale collega's drie aarde-achtige planeten gevonden in een baan rond een nabije ultrakoele dwergster (40 lichtjaren van de aarde). Hier staat het oorspronkelijk persbericht, met prachtige artist's impressions. De situatie is totaal anders dan in ons eigen zonnestelsel. De ster in is een zeer koele, kleine en zwakke rode dwergster. De drie exo-planeten werden ontdekt met de Belgische TRAPPIST-telescoop op de Europese La Silla-sterrenwacht in Chili. Daarom doopten de Belgen de ster TRAPIST-1. Twee van de planeten van TRAPPIST-1 bevinden zich op zo'n kleine afstand van de ster dat hun oppervlaktetemperatuur vermoedelijk te hoog is om leven mogelijk te maken; de derde planeet draait op grotere afstand en is mogelijk te koud. Toch willen de Belgen op zoek naar biomarkers: stoffen in de dampkring van de planeten, die wijzen op biologische activiteit aan het oppervlak, zoals zuurstof, ozon en methaan. Daarvoor zijn grote toekomstige telescopen, zoals de James Webb Space Telescope en de European Extremely Large Telescope, erg geschikt. Die kunnen er mogelijk zelfs de uitstoot ruiken van abdij-brouwerijen van trappistbier.

De dag van ons vertrek naar de boot. De zon komt stralend op in een onbewolkte hemel. Vroeg op, er is een hoop werk te doen. Terwijl Ans de kleren uitzoekt, parkeer ik snel het autootje op een lege plek voor ons huis. Gemakkelijker inladen. Daarna ga ik de stad in voor boodschappen en aanverwante zaken, zoals batterijen, en een bezoek aan het Turkse kappertje op de Langendijk. Dan pakken we de kratten in met levensmiddelen, kleding, boeken en films. En de scheppspapieren, de reservebrillen, de e-reader van Ans, enzovoorts. Voorheen was alles al aan boord, nu niet, maar dit keer hoeven we geen rekening te houden met het maximum van 20 kilo aan ruimbagage. Buurvrouw Arina komt even goedendag zeggen. Morgen vliegt ze naar Schotland, waar Wiger en haar zoon al een aantal dagen bezig zijn hun boot klaar te maken.

Om één uur aanvaarden we de tocht naar Numansdorp. Daar baadt de boot in daverend zonlicht. Het is niet interessant om te vertellen hoe we zwoegen om alles aan boord te sjouwen en weer zijn plek te geven. En schoon te maken! In de duivelin die als een tornado door de boot heen alles kuist, herken ik ternauwernood mijn geliefde. Die vastbesloten blik! Die oorlog die hier tegen het vuil gevoerd wordt met een fanatisme, een betere zaak waard! Dat zeg ik maar niet, laat ik niet spotten, ze maakt van de boot een huiselijk huis. Fons komt even kijken. Het is een vrouwenboot geworden, zegt hij, erg gezellig. De geliefde heeft dit jaar haar  wie dat kan, is sterk. Ze heeft dit jaar een gele periode; alles moet geel: de kajuitkussens, de keukenhanddoeken, de fruitschaal (heeft ze geel geverfd), de pannenlappen, tja. Je begrijpt dat mijn sjouwwerk en noodzakelijke dekwerk plus het vullen van de watertanks erbij in het niet vallen. Het geeft niets: wat belangrijk is, dat is we om kwart voor zes de touwtjes los kunnen gooien, de haven van Numansdorp uitvaren en een kleine mijl naar het zuiden het anker laten vallen in een bocht van het kunstmatig eiland waarop het verkeersplein Hellegatsplein ligt (2 foto's hier). Eerst loop ik nog even aan de grond in een poging zo dicht mogelijk bij de kust teankeren.  Er liggen zelfs ankerboeien, maar we willen gewoon ons eigen anker uitproberen. Dat graaft zich meteen in. We schenken ons uiterst voldaan een glas in de kuip. De wind is globaal oost, we kijken uit op het bos op dit kunstmatige eiland in de vroegere zeearm, in de luwte van de buiskap horen we een koekoek, zwanen slobberen met de kop onder water, futen jagen elkaar na, ons windmolentje snort en de zon schijnt in ons gezicht. Wat een fantastisch begin van onze vakantie. Vakantie? We hebben toch altijd vakantie! Zeker, maar de rest van de wereld telt even niet, maar toch houden we om acht uur even twee minuten stilte. Daarna proberen we Digitenne en dat gaat hier prima. Voor donker het ankertoplicht aan. Niet iedere ankeraar in deze bocht doet dat. Het maakt het lastiger om te verifiëren of je niet krabt, maar er is zo weinig wind dat we dat niet verwachten. Koud wordt het wel, dus knus tegen elkaar aan onder een winterdekbed. Terug naar boven 

In Willemstad liggen we onder de molen.

Donderdag 05-05-2016, Bevrijdingsdag

Een rustige nacht in de bocht van het eiland waar verkeersplein Hellegatsplein op ligt. Meestal betekent ankeren een min of meer onrustige nacht, maar we slapen als rozen. Zowel Ans als ik worden slechts een keer wakker om snel even te kijken of het anker niet krabt of dat ver een buurman te dichtbij komt. Quod non. Vanmorgen is het met 13 graden koud in de kajuit. De zon schijnt aan een vrijwel wolkenloze hemel. De oostenwind is een fractie geruimd. Met de kachel  aan is het snel behaaglijk. We zoeken op de televisie vergeefs een journaal, maar daar hebben ze ook vrij. We ontbijten op ons gemak en beschouwen de enorme hoeveelheid jachten die naar de Volkeraksluis varen of er juist vandaan komen. Wat een drukte! Onze inschatting is dat als iedereen vaart, er voldoende plek is in de gemeentehaven van Willemstad. Ons zwemplatform zit vol met dode insecten; een dikke muggensoort die vannacht feestelijk heeft gepaard en ergens eitjes gelegd. Straks afspuiten.

We lichten het anker, dat goed ingegraven zat. Vannacht lagen we als een huis. Bij Willemstad steken we de vaargeul voor de beroepsvaart over achter een vrachtschip en ruim voor de volgende. Dat geldt ook voor het tegenliggend verkeer. Even na elf uur liggen we voor het havenkantoor. Binnen- of buitenhaven?, vraagt de havenmeester. Buiten graag, de binnenhaven wordt volgeplempt op zo'n drukke dag en in de buitenhaven heb je een eigen box. Geen mensen over je schip,meer privacy. Liefst helemaal achterin, vragen we. Dicht bij het stadje. De havenmeester knikt, we krijgen een box op steiger B. Achteruit afmeren gaat vlot; achteruit, zodat we luwte hebben van de buiskap en avondzon in de kuip. Ook hebben we een vorstelijk uitzicht op de draaiende stadsmolen, de gepavoiseerd is voor bevrijdingsdag (foto hierboven).

Nu gaan we het ervan nemen, besluiten we, maar eerst slenteren we naar de watersportwinkel van Yachting Willemstad. Een degelijk bakje om de antenne van Digitenne in te plaatsen, aan de kast in het kleine hutje bij een dekluikje. Nieuwe zitkussens voor in de kuip. We brengen het terug naar de boot en ik schroef het bakje op zijn plaats. Het is warm genoeg voor de korte broek en een t-shirt. In de kuip een lekkere lichte Italiaanse lunch van Ans. Middagslaapje. Lezen. Beetje rondkijken naar wat anderen doen. Genieten. Ik lees dat Erdogan zijn premier op de knieën dwingt. Het presidentiële staatsmodel moet en zal er komen. Voor de totstandkoming van het vluchtelingenaccoord met de EU een bedenkelijke ontwikkeling. De nu afgetreden premier Davutoglu was mede architect van de accoorden. De overhaast aangekondigde visumliberalisering was voor hem als steun in de rug bedoeld. Europa zal zijn zaken verder moeten doen met een leider die de westerse waarden niet aanhangt, wil het althans niet de grenzen opendoen voor een nieuwe toevloed van vluchtelingen en het zien te regelen met een pasja die van Turkije een autoritaire religieze staat wil maken.

Beter nieuws komt uit ons eigen Delft, waar de quantumcomputer een stap realistischer is geworden. Quantumcomputers rekenen biljoenen malen sneller dan gewone computers, omdat ze gebruik kunnen maken van de onzekerheidsfuncties - functies waarin niet bepaald is in welke status ze zich bevinden. Het klinkt naar tovenarij. Het probleem is om in die onzekerheidstoestand vast te stellen of ze wel werken, maar door dat te testen valt de onzekerheidsfunctie in elkaar. In Delft heeft men nu een systeem ontwikkeld waarbij die testen de werking niet verstoren, omdat de metingen gedaan worden aan replica's. Die moeten identiek zijn aan het oorspronkelijk systeem en dan is het goed. Replica's in orde, systeem in orde. Begrijpt u?

Een zalige zonnige middag komt langzaam aan zijn eind. Straks lopen we het stadje binnen voor een borrel en een lekkere maaltijd. Terug naar boven

Dulce in Marina Numansdorp. Links ligt Jachtwerf Rexwinkel, waar Fons werkt.

Vrijdag 06-05-2016

Dat is een goed restaurant, waar we gisteravond aten. De Rosmolen, heet het, gelegen aan de Voorstraat 65 in Willemstad. Niet direct bij de haven, waar het veel drukker is. We herinneren ons dat we er in juli 2007 een afscheidsdiner hadden met Esther & Pieter, mijn opvolger in de Rivas Zorggroep. Sindsdien zijn we er niet meer geweest, maar de keuken is uitstekend gebleven.

Vandaag wordt het een paar graden warmer dan gisteren, toen het alweer warmer was dan de dag daarvoor. Morgen zou het zelfs 25 graden kunnen worden. 's Ochtends is het echter opnieuw koud, dus de kachel maar aan. De zon heeft enige tijd nodig om het land op te warmen. Na het ontbijt lopen we met ons boodschappenkarretje, nog steeds dat uit het Spaanse Ayamonte (2008), naar de supermarkt. Vroeger een Emté, nu een Jumbo. We slaan veel lekkere dingen in, ondermeer verse asperges en een mooie witte wijn. Na terugkeer worden we onrustig en besluiten om meteen maar af te varen naar Numansdorp, omdat daar ons autootje staat en we morgen op en neer naar Gorcum moeten voor de verjaardag van Ans jongste kleinkind Vajèn.

We steken het Hollands Diep weer over met lichte oostenwind. Het is druk op het water (foto hier). Om half twee meren we af in Marina Numansdorp. Eigenaar/havenmeester Waldi Widmer geeft ons een mooi plaatsje aan steiger I, dicht bij de werf (foto hierboven). Na ons bezoek aan Gorcum gaan we daar morgen ook nog even langs, want Jachtwerf Rexwinkel heeft dan een open dag.

Volgt een luie middag, net als gisteren. Lezen en een tukje. We peinzen erover de bimini op te zetten, maar zijn er te lui voor. Herkenbare luiheid, als er lome warmte heerst is niets erg belangrijk. Ik staar in het water, waar grote trage vissen zwemmen met koude, ondoorgrondelijke ogen. Harders?

Het nieuws: daar heb je het al. President Erdogan weigert vandaag om wijzigingen aan te brengen in de Turkse anti-terreurwetgeving. Daarmee voldoet hij niet aan één van de 72 voorwaarden voor de visumliberalisatie. Hij voelt zich sterk; Europa is van hem afhankelijk voor het indammen van de vluchtelingenstroom. Hoe soepel kan de Unie zijn na de grote broek die Frans Timmermans eerder deze week aantrok? Er komt niets terecht van het vluchtelingenaccoord, de stroom zal weer op gang komen. Terug naar boven

De trotse vader Jeffrey met zijn jarige dochter. Ze draagt een jurkje met vleugels uit My Little Pony.

Zaterdag 07-05-2016

Een zomerdag, de eerste officiële zomerdag van dit jaar: 27 graden na het middaguur. Wel sluierbewolking. Na het ontbijt rijden we naar Gorcum. Eerst naar ons huis, voor de post en voor de weinige zaken die we vergaten. En ook voor het vervangen van de batterijen van de sirene van onze alarminstallatie. De meldkamer belde vanochtend dat die zwak werden. Wat ze al niet kunnen zien.

Daarna naar Tessa & Jeffrey voor de 4e verjaardag van Ans' jongste kleinkind Vajèn. Nog even de jongste, want de zwangerschap van haar moeder Tessa vordert gestaag. We zitten met zijn allen lekker in de achtertuin. De favoriete verjaardagscadeautjes zijn óf van Frozen óf van My Little Pony. Hier bespreekt Vajèn in een ernstig gesprek met Oma Ans een van haar geschenken.

Familie, vrienden en bekenden babbelen gezellig in de tuin, waar een magnolia nog laat in bloei staat. Om half twee rijden we terug naar Numansdorp en kijken even op onze werf, die vandaag Open Dag houdt. Erg veel drukte is er niet; misschien is het gewoon te mooi weer voor een bezoek aan een jachtwerf.

Na wat luie uurtjes in de kuip krijg ik de geest. Eerst verzin ik een takeltje voor de loopplank en dan werp ik me op het besmeren van het teakdek met de Boracol, die we nog van vorig jaar over hebben. In beginsel is het niets anders dan boriumzuur. Men beweert dat het een puik middel is tegen algen en schimmel en volgens de fabrikant werkt het langdurig en dringt diep in het hout door. Vorig jaar waren we er in elk geval tevreden over. Als het klaar is, vervang ik nog even het bakboord tuinkabouterzonnelampje.

Een dag uit het leven van een nog niet geheel tot rust gekomen pensionado. Wat er nog ontbreekt, dat weet hij niet. Misschien nog een boek? Hm. In elk geval is er hoopvol nieuws uit Polen, waar een kwart miljoen mensen demonstreert tegen de rechts-nationalistische regering, die de persvrijheid wil inperken en de rechtstaat wil ontmantelen, en vóór de Europese Unie. Morgen is er weer een mooie dag. Morgen gaan we weg uit Numansdorp. Terug naar boven

Jachthaven van Willemstad. Dulce in de rode cirkel. Op de achtergrond het Hollands Diep.

Zondag 08-05-2016

Gisteravond een verrassend bezoek van een echtpaar uit het verleden van Ans. Die liggen hier ook in de haven, met een trimaran. Het werd al snel twaalf uur.

Vandaag opnieuw een zomerdag met iets meer oostenwind dan gisteren. Nederland is vandaag het warmste land in Europa. Tijdens het komende Pinksterweekeinde zal het andersom zijn: niet meer dan 10 à 15 graden. Na een gezapige ochtend besluiten we naar Willemstad te varen. We hadden even geaarzeld omdat er mogelijk kinderen van Ans op bezoek zouden komen vanwege Moederdag, maar die hebben andere plannen. Ach, ze komen nog wel een keer.

In Willemstad is het nog steeds vakantieland. We krijgen we een plekje achterin de buitenhaven, bijna dezelfde als drie dagen geleden, tussen twee grote motorjachten in. De zon schijnt dermate ongenadig, dat we de bimini opzetten. De hele middag door gelezen in Nick Lane. Waarom het eten van extra anti-oxidanten onzin is en zelfs schadelijk kan zijn. Anti-oxidanten vangen vrije radicalen weg in de celstofwisseling, die een rol spelen bij celdood (apoptose). Nog steeds vind je in gezondheidskrantjes en -websites de mythe dat het goed is om voedingssuplementen met extra anti-oxidanten in te nemen. Je zou er langer door leven. Hier is een voorbeeld. Onzin, weggegooid geld.

'In the end', schrijft Nick Lane, 'we are optimised bij evolution to our expected lifespan. I doubt if we will ever find a way of living much beyond 120 by merely fine-tuning our physiology.'

Terug naar boven

Een bijzondere eencellige, Parakaryon Myojinensis, in de eerste stappen naar eukaryotisch leven?

Maandag 09-05-2016

De ontwikkeling van het eerste leven op aarde, een ééncellige die de voorvader werd van bacteriën en archaea, vond al vrij snel plaats toen de planeet 4,2 miljard jaar geleden afkoelde. LUCA, onze Last Universal Common Ancestor, ontstond 4 miljard jaar terug. Die snelheid doet wetenschappers spreken van 'a cascade-reaction towards life', die gemakkelijk ook elders in het universum geschiedde en nog steeds geschiedt. Het ligt daarme in de lijn der verwachting dat we voeger of later leven op andere hemellichamen zullen ontdekken, zelfs in ons eigen zonnestelsel. Chemobiotisch leven, waarschijnlijk volgens dezelfde beginselen ontstaan als op aarde. Simpel, eencellig leven.

De volgende stap, de overgang naar eukaryotische cellen, meercelligheid en complex leven, is waarschijnlijk veel zeldzamer. Die kwam pas na een oponthoud van 2 miljard jaar, een onwaarschijnlijk toeval, a freak accident, waarbij een archaeon een bactierie in zijn binnenste opnam, die daar met pijn en moeite wist te overleven en een endosymbiont werd, die de nieuwe cel van veel extra nucleotiden voorzag en zich omvormde tot mitochondriën en chloroplasten. Van die ene oorspronkelijke cellijn, de LECA (Last Eukaryotic Common Ancestor), stamt al het overige leven op aarde af, inclusief wijzelf. Het is een spannend verhaal dat Nick Lane met verve verteld in zijn nieuwe boek 'The Vital Question' (Profile Books, 2015/16), dat ik vandaag uitlas. LECA is ondanks intensief speurwerk nooit gevonden.

Vandaar dat biologen in 2010 raar opkeken van de electronenmicroscopische foto hierboven, die in het tijdschrift Journal of Electron Microscopy stond. Het bijbehorende artikel droeg de titel 'Prokaryote or eukaryote? A unique microorganism from the deep sea.' Het was van een groep Japanse biologen, die onderzoek hadden verricht in de warmwaterbronnen van een onderzeese vulkaan, de Myōjin Knoll, 1200 kilometer uit de oostkunst van Japan. De foto is van een unieke eencellige, die op de huid leefde van borstelwormen bij die onderzeese bronnen, die zowel pro- als eukaryotische kenmerken vertoonde. het organisme werd Parakaryon Myojinensis gedoopt. Je ziet onder andere een celkern (N) met een enkelvoudige wand (NW), terwijl alle eukaryoten een dubbele wand om hun kernen hebben. Je ziet ook ribosomen in de kern (korrelig grijze regio's), terwijl die bij eukaryoten nog alleen in het omringende cytoplasma voorkomen. En verder een aantal endosymbionten (E). Was dit LECA? Ondanks intensief onderzoek werd er tot op heden geen enkel tweede exemplaar gevonden.

Hevige discussie volgde. Globaal waren er vier mogelijkheden. Een fout bij de electronenmiscropie, de vaker tot artefacten leidt, kon worden uitgesloten. Ten tweede zou het een eukaryotische cel kunnen zijn, die onder druk van de omstandigheden tot deze vorm evolueerde. Daartegen pleit dat de omstandigheden van de cel geenszins extreem waren en ook dat er nooit meer andere exemplaren werden gevonden. Ten derde zou het een cel uit de oorspronkelijke LECA-cellijn kunnen zijn, een levend fossiel, een lijn die het anderhalf miljard jaar had volgehouden. dat is het standpunt van de Japanse ontdekkers. Nick Lane gelooft dat niet; de omstandigheden zijn in die lange periode te vaak veranderd en de borstelwormen zelf zijn van veel recenter datum. Blijft de vierde optie over: opnieuw een freak accident waarbij het leven weer een zeldzame stap neemt en op enigerlei wijze de eukaryotische evolutie herhaalt. verbazingwekkend! 'A second coming of the eukaryotic evolution'. Volgens Lane een uiterst zeldzame stap, maar niet volkomen uniek. Het zou in de afgelopen anderhalf miljard jaar misschien enige duizenden keren zijn voorgekomen, waarbij de meeste experimenten op niets uitliepen en de nieuwe cellijnen uitstierven. Vandaar dat er nooit meer een tweede Parakaryon Myojinensis werd gevonden. De daaraan verbonden conclusie: complex leven is veel zeldzamer in het heelal. Echter: het universum is zó uitgestrekt en kolossaal, dat er ondanks deze flessenhals op talrijke plaatsen complex en zelfs intelligent leven ontstaan moet zijn.

Vandaag hebben we een zonnige, maar ook omfloerste en winderige dag. Oostenwind Bf 4 tot 5. Het is een overgangsdag van 25 graden en slecht weer op komst. Nog geen zin om weg te gaan. Bij gebrek aan Gorcumse wallen maken we een trage wandeling over de wallen van Willemstad, gedompeld in lommerrijk groen (foto hier). We hebben wel iets met vestingsteden. Een luttele boodschap bij de Jumbo. Op de markt zou markt moeten zijn, maar die is nog niet begonnen. Koffie in de zon op het terras van 'Het wapen van Willemstad', waar we ooit een vrolijke bijeenkomst hadden met Medi 1, mijn vroegere directeurenclubje. Ik meen dat het in september 2006 was; Ans en ik lagen toen met de boot in de binnenhaven. Vlak daarna begon ik dit weblog.

Nu het toch over het verleden gaat: bij terugkeer in de haven roept iemand vanaf een grote, nieuwe Dufour 'Dag, meneer Zijlstra!'. Verrast kijk ik op en herken Nicolette, de partner van mijn oud-middelbare schoolgenoot in Breda Jo. Ook zeilers; bij ons vertrek in 2007 zeilden ze met ons op tot Boulogne-sur-Mer. Lees o.a. hier, hier en hier.Een leuk weerzien dat aan het eind van de dag een gezellig vervolg krijgt bij ons in de kuip (foto hier). Wat we morgen gaan doen, dat weet alleen morgen. Terug naar boven

We motoren over het Hollands Doiep naar het oosten, richting Moerdijk.

Dinsdag 10-05-2016

Laatst vroeg ik me af hoe soepel de EU zou zijn betreffende de vluchtelingendeal met Turkije, sinds president Erdogan doodleuk zei dat hij de voorwaarden voor visumliberalisatie niet zou nakomen (veranderen van terreurwetten). Die soepelheid is er, want geruchten willen dat de EU een cynisch B-scenario ontwikkelt. Een ander type soepelheid dan ik verwachtte. Politico meldt dat als de deal niet doorgaat, de vluchtelingenkampen op de Griekse eilanden (Lesbos, Chios, Kos) permanent zullen worden. Vluchtelingen zouden ze niet meer mogen verlaten, de veerponten zullen niet meer varen. De aan Erdogan beloofde zes miljard euro van de EU gaan dan naar de Grieken, die het geld goed kunnen gebruiken. De EU gaat zich steeds meer als een staat gedragen en zijn grensverkeer reguleren. Het internationale recht op asiel doet er niet meer toe. Vluchtelingen zullen echter blijven komen via andere routes.

Vannacht regen en vanmorgen ook. Hebben we wel zin om weg te gaan? Tegen tien uur neemt het wat af en het is niet koud, dus gaan met die banaan. Als het weer tegen Pinksteren verder verslechtert, lig je beter in de binnenstad van Dordrecht. Daar is meer te doen. In het korte havenkanaal ligt een lang en breed cruiseschip; er is krap genoeg ruimte over om uit te varen. Op het Hollands Diep is nauwelijks wind, uit het oosten overigens. We motoren langs de groene tonnenlijn naar het oosten (foto hierboven), langs Noordschans, de haven waar ik in 1996 mijn zeilersloopbaan begon (lees het hier, voor wie er interesse in heeft).

Een kleine anderhalf uur later steken we over naar de Dordtse Kil en luisteren uit op VHF 4 naar de Post Heerjansdam. Het is droog en af en toe lijkt het alsof de zon zal doorbreken. Bij de invaart van de Oude Maas melden we ons op VHF 79, Post Dordrecht, en zeggen dat we aan de wachtsteiger voor jachten afmeren om op de opening van de verkeersbruggen te wachten.

Een uur later passeren we de bruggen en verwarren even later de Nieuwe Haven met die van Maartensgat, allebei stadshavens met een brug die voor je open moet. Die van Maartensgat moeten we hebben omdat je er zo schilderachtig onder de toren van de Grote Kerk ligt (foto hier). De havenmeester geeft ons een mooi plekje achterin, met mooi uitzicht op het Grotekerksplein. Maar vrijdag moeten we weg zijn, zegt hij, dan komt er een groep boten van een andere watersportvereniging. Dat is vervelend, want op die vrijdag zoekt iedereen een plekje voor de Pinksteren. We lopen naar de havenmeester van de naastgelegen Nieuwe Haven. Je kunt er niet reserveren, maar Ans vraagt het toch op de haar bekende wijze waar ik altijd voor bezwijk. Ook deze havenmeester heeft er geen verweer tegen. Als we alvast een dag liggeld betalen, dan kunnen we vrijdag (de 13e) gewoon komen. Zo gezegd, zo gedaan. We slenteren door de schitterende binnenstand van Dordrecht. Hier is veel meer bewaard gebleven aan stedenschoon dan in Gorcum, waar ze in het verleden nogal van slopen hielden. De mooie Waterpoort, oliemolen De Eendracht, het brugwachtershuis bij de Korenbrug, het karakteristieke oude NS-station, het dempen van de Kalkhaven, enzovoorts. Als de Ridder Van Rappard er geen stokje voor had gestoken, hadden ze zelfs de Lingehaven gedempt. Enfin, de komende dagen willen we deze schone stad Dordrecht wat beter leren kennen. Terug naar boven

Dordrecht. Dulce in de haven van WSV Maartensgat (rode cirkel) vanaf het Grotekerksplein.

Woensdag 11-05-2016

Peinzen, naar aanleiding van een bericht van NASA over de planetenjager Kepler. Deze succesvolle onderzoekssatelliet hield vier jaar lang 150.000 sterren tegelijk in het vizier op zoek naar periodieke helderheidsdipjes, die de passage van een exoplaneet konden beduiden. Uit de gedetailleerde statistische analyse die nu gepubliceerd is, kwamen 1284 nieuwe exoplaneten tevoorschijn (meer dan 99% zekerheid) en 1237 mogelijke ('waarschijnlijk wel'). Bij 550 exoplaneten zou het om rotsachtige planeten gaan, waarvan er 9 zich in de leefbare zone van hun ster bevinden. Het onderwerp komt vaak aan de orde in mijn weblog. Er zijn nu op verschillende manieren 3264 exoplaneten ontdekt; 21 ervan zijn aardeachtige planeten in de leefbare zone.

Ook De Volkskrant brengt het nieuws. De krant citeert Ellen Stofan, Chief Scientist van NASA. Binnen tien jaar vinden we sterke aanwijzingen van leven ergens in het heelal, zegt ze, en tussen twintig en dertig jaar tijd zullen we het zeker weten. Dat wordt een race om op dat tijdstip zélf nog in leven te zijn! Ach, wat maakt het uit? De afstanden zijn te groot om erheen te reizen en... is mijn leven zinvoller geweest als de stellige verwachting op leven elders bevestigd wordt? Ik denk het niet - alleen lijd ik aan dat voortdurend verlangen om op een of andere manier, hoe onduidelijk ook, om de werkelijkheid een ietsepietsje beter te begrijpen en liefst te kunnen ontsnappen aan de zinloze absurditeit van alles. Maar het bewijs dat elders in het universum leven is, dat op meerdere plaatsen onafhankelijk van ons ontstond, heldert weliswaar iets op en tegelijk ook weer niets. Zo is het altijd geweest. Zou de eenzaamheid van het universum zélf ook maar een fractie minder zijn als je het met andere interstellaire beschavingen kon delen?

Vanmorgen zon en wolken; het is zelfs warm. We maken een grote wandeling langs de vele stadshavens en door de winkelstraten. Nogmaals: wat een mooie stad is dit en wat zijn er veel historische gebouwen, huizen, straten en pleinen bewaard gebleven! Een lust om doorheen te dwalen. In de winkelstraten is ook hier leegstand, maar er zijn ook veel nieuwe nerinkjes gekomen: zaakjes met prullaria, concept-stores, zaken die tweedehands boeken, DVD's en games verkopen, kappertjes en een ouderwetse scheerzaak, kleine exotische restaurantjes, bruine kroegjes, zaken met houten kinderspeelgoed, galeries, bed-and-breakfasts en kleine musea en natuurlijk ook enige grow shops en coffee shops. Kleinschaligheid en gezelligheid kenmerken deze straatjes. Het lijkt een perspectief voor onze eigen Langendijk. In de belangrijker straten zitten de bekende ketens nog, vooral in een breed geplaveide koopgootachtige straat (de Sarisgang) met goedkoop geprijsde winkels als Primark), en welgeteld één boekhandel. Groot- en kleinschalig ruimtelijk gescheiden, het lijkt een overgangsfase of is het een nieuwe verdeling in de tijd waarin internet-shoppen steeds meer opkomt?

Vanaf het Grotekerksplein kijken we naar onze boot (foto hierboven). Er is een trouwerij aan de gang in de Grote Kerk, dus we lopen maar verder. Op het grasveld voor de zijkant staat een beeld van een langwerpige mourner; een mooi beeld (2 foto's hier). Wie wil weten wat een mourner of pleurant is, kan het hier en hier lezen.

Tenslotte komen we bij de Wolverwevershaven, die ook wel Kuipershaven wordt genoemd. Er liggen wat historische schapen en verderop wordt de kademuur gerestaureerd. Een bijzondere ophaalbrug trekt de aandacht, de Damiatebrug (foto hier). Die werd oorspronkelijk van het zeer gewillige gietijzer gemaakt, staat op een plaquette, maar hij stortte al na twee weken in elkaar. Toen heeft men hem met smeedijzer herbouwd. We drinken koffie aan de oever van de Oude Maas of beter op het Groothoofd dat precies aan de kruising van drie waterwegen ligt: de Oude Maas, de Beneden Merwede en de Noord. Op het terras van Café Restaurant Jongepier drinken we koffie in de zon. Dit is de plaats waar we in het begin van onze relatie graag kwamen - weg van Gorcum - en waar we nu een tafel reserveren voor vanavond. Het uitzicht op het drukke scheepvaartknooppunt is spectaculair.

Terug in de winkelstraten. We foerageren in een AH-supermarkt en eten een broodje op straat. Op de terugweg zien we een eenzame reiger mager en ernstig op een hek staan bij het stadhuis. Hij trekt zich van de drukte niets aan en eerst leek hij opgezet, tot hij zijn lange gerimpelde nek draait. Ik maak er een foto van. Vlakbij onze haven is een kort straatje met een oude stadspoort, die uitkomt op de Hooikade. Ook Dordrecht sloopte net als Gorcum zijn stadspoorten; er zijn er echter nog twee over: de Groothoofdpoort en deze, de Catharijnepoort uit 1652 (foto hier).

's Middags luieren we in de kuip. Aan de overkant is in de kerk opnieuw een trouwerij. Er rijden enige rijtuigen en een paardentram voorbij en er passeren groepen toeristen van cruiseschepen aan de kade. Even lijkt het te gaan regenen, maar het zet niet door. Een mooie dag derhalve.

(Bij het schrijven van dit verslag crasht mijn laptop. Ik maak het af op mijn reserve-laptop, maar de foto's houdt de lezer te goed. Die staan op het kapotte apparaat en komen nog als ik hem weer aan de gang kan krijgen).

(Update 22.00 uur: Ik heb de laptop via upstartcontrole weer aan de gang. De fotolinks staan erop). Terug naar boven

Fenomenaal uitzocht vanaf de tprentrans van de Grote Kerk in Dordrecht. In de rode cirkel (onder) ligt onze Dulce.

Donderdag 12-05-2016

Gisteravond samen een mooie lange avond op het Groothoofd bij Restaurant Jongepier. Niks over te vertellen, gewoon met zijn tweeën gelukkig geweest (foto hier).

Vandaag richten we ons op de Grote Kerk, waar we per slot tegenover liggen. Een erg mooie ker, die naar verluidt al uit de 12e en 13e eeuw zou dateren. Dat leidt men af uit funderingen, die tijdens de restauratie in 1985 werden gevonden. Een overlevering wil dat de bouw werd begonnen door een vrouw, die een opdracht kreeg van God zelf. Ze bezat slechts drie munten, waarvoor ze drie werklui kon huren voor één dag. Maar zie, elke dag zaten er weer drie munten in haar beurs. Zo vorderde het werk. De drie werklui dachten dat de vrouw wel schatrijk moest zijn en staken haar dood. In haar beurs vonden ze maar drie munten. Maar 's anderen daags stond de vrouw op uit haar graf en voltooide bouw; waarschijnlijk met andere bouwvakkers. Het verhaal van de vrouw, die later Sint Sura werd genoemd, is te zien op een muurschildering in het Mariakoor, uit 1992.

Bij het binnentreden koen er twee heren op leeftijd naar ons toe. Wij zijn van de ontmoetingscommissie, zegt er één, als u vragen heeft kunt u die altijd aan ons stellen. We bedanken beleefd. Later komt dezelfde heer nogmaals op ons toe en herhaalt zijn mededeling. We kunnen ons voorstellen dat hij zoveel mensen ziet dat hij de gezichten niet onthoudt.

Uiteraard is de kerk gebouwd als katholieke gothische kerk met vele zijkapellen, gewijd aan heiligen. Ook Sint Sura had zo'n kapel, maar die is gesloopt al zijn de contouren buiten de kerkmuur nog in de bestrating aangegeven. Is haar kapel gesloopt tijdens de Reformatie? Het enorme gebouw oogt nu sober, zoals het sindsdien behoort, maar er is een rijk versierde kansel van marmer en verfijnd houtsnijwerk en een fraai orgel uit 1672, dat in 1859 van een volledig nieuw binnenwerk werd voorzien door orgelbouwer Kam uit Rotterdam. Ik zou het graag eens horen. Er zijn nog twee orgels in de kerk: het Bach-orgel uit 2007 en een kabinetorgeltje uit 1785.

We lopen op ons gemak rond en genieten van de schitterende lichtval en de vele, moderne gebrandschilderde ramen. In het zuidertransept is een instructieve film te zien over de geschiedenis. Er zijn heel veel nobelen en rijken in de kerk begraven, getuige de grafstenen die in de vloer liggen. De Franse bezetters - egalité! - bikten veel van adellijke wapens weg. Niet lang na de Franse tijd mocht men niet meer in de kerk begraven worden.

Er is nog beduidend méér te genieten, maar we besluiten om de toren te bekimmen. Nu we niet meer twee keer per week naar de sportschool gaan, moet er toch enige serieuze lichaamsbeweging voor in de plaats komen. Nu is die toren slechts 72 meter hoog (275 treden), maar hij was destijds bedoeld hoger te worden dan de Dom in Utrecht. Helaas, net als in Gorcum begon de toren al tijdens de bouw te verzakken, zodat men het wijzer oordeelde om hem niet hoger te maken. Dus staat hij scheef, opnieuw als die van Gorcum, maar minder en sinds het storten van extra fundering van 1953 tot 1973 zakt hij niet verder scheef.

Het uitzicht vanaf de trans is fenomaal, vooral omdat het weer zonnig en helder weer is. In de verte zien we de karkteristieke hoogbouw van Rotterdam en de Ersamusbrug. Gorcum is nét te ver. Beneden ons ligt onze Dulce, zie haar liggen op de foto hierboven, aangegeven door een rode cirkel. Vind hier een 4-tal foto's van ons kerkbezoek.

Na de Grote Kerk slenteren we nog wat door de binnenstad en drinken koffie op een zonnig terras. 's Middags rust en lezen in de kuip. Ik begin aan 'Het tumult van de tijd', de nieuwe Julian Barnes ((Atlas Contact, 2016). Tot dusver valt het me niet mee, mogelijk omdat ik het verhaal van de Russische componist Sjostakovitsj maar al te goed ken. Over diens worsteling met de Sovjet-autoriteiten gaat het boek. Terug naar boven

Onze nieuwe plek in het tweede deel van de Nieuwe haven in Dordrecht.

Vrijdag 13-05-2016

Vanochtend om tien uur verhalen we onze Dulce van het Maartensgat naar de Nieuwe Haven, even verderop. Eveneens een binnenstadshaven waarvoor een brug omhoog moet, in dit geval de Engelenburgbrug. De havenmeester geeft ons een plek in het tweede gedeelte. Daartoe springt hij op zijn fiets om het voetgangersbrugje voor ons te openen, dat Lange Ijzeren Brug heet (foto hier). Inderdaad een brug van ijzer, de naam is adequaat. We liggen aan een steiger langs een kade die de Knolhaven heet. Vermoedelijk vroeger de losplaats voor knollen, hetzij groente hetzij paarden(?). Deze haven is het domein van de KDR&ZV, de Koninklijke Dordtse Roei & Zeil Vereniging. Het is vandaag de zoveelste zonnige dag op een rij, maar tevens de laatste volgens de weervoorspellers. Het Pinksterweekend zal een diepe temperatuurdaling brengen, harde wind en regen, terwijl de wind naar noord en later noordwest zal draaien. Daarom meren we met de boeg naar noordwest af, zodat we straks luwte in de kuip houden. Tevreden nestelen we ons in de kuip in de zon om te lezen (foto hier). Een aardig lezerspaar adviseert ons in het Gastenboek om vooral ook de Hofjesroute door de stad te wandelen; die tip (waarvoor dank) bewaren we voor later.

's Middags doen we boodschappen voor het Pinksterweekeinde bij de AH-supermarkt, die nu dichterbij is, en drinken thee op een terras op het Scheffersplein. Morgenmiddag krijgen we Barbara met aanhang op bezoek. Je realiseert het je niet voortdurend, maar Gorcum is erg dichtbij.

Over Julian Barnes en zijn 'Het tumult van de tijd' (Atlas Contact, 2016). Waarom zou hij in deze tijd een boek over de door het Sovjet-regime gekwelde componist Sjostakovitsj schrijven? Wat heeft hij nu te betekenen, in deze tijd van populisme, oppervlakkigheid en gesjagger? Niet dat dat leven niet interessant is, integendeel, het heeft me altijd geïmponeerd hoe de componist zijn best deed om ondanks angst en onderdrukking vast te houden aan zijn artistieke credo, ook al schreef plichtmatig de politiek vereiste sociaal-realistische muziekstukken. Vooral in zijn kamermuziek, die onder Stalin en zijn opvolgers minder de aandacht trok, is hij zichzelf.

Toen ik destijds, in de tweede helft van de jaren 70, gedesillusioneerd uit Afrika terugkeerde, mislukt als revolutionair uit een revolutie die ook zou mislukken (zie deel 3 van mijn romancyclus), raakte ik verslingerd aan de lectuur van mensen als Solzjenitsyn en Sjalamov. Ik wist wel iets van de Goelag, maar had er weinig aandacht aan besteed in de revolutionaire roes die me destijds in een Afrikaanse oorlog bracht, en ik wil niet zeggen dat na de deceptie mij de schellen van de ogen vielen, maar de onmaat van wreedheid, onderdrukking en moord onder het bewind van de Sovjets drongen toen pas in hun volle omvang tot me door. In die tijd moet ik het boek 'Getuigenis' (1979) van Solomon Volkov over Sjostakovitsj in handen hebben gekregen. Dat maakte een diepe indruk op me, zodanig dat Sjostakovitsj decennialang een van mijn favoriete componisten is geweest en ik nu een groot deel van zijn werk op CD bezit. Overigens vind ik Barnes' boek - ik ben op de helft - allengs beter worden. Terug naar boven

Vredige ochtend in de kajuit met de kachel aan en buiten regen.

Zaterdag 14-05-2016

Inderdaad heel ander weer vanmorgen. Vannacht passeerden enige regenbuien en stond er af en toe harde noordenwind. In de kajuit is het 16 graden, we zetten de kachel aan. Toch schijnt meestal de zon, op een enkele korte buien na. Het wordt een vredige ochtend (foto hierboven) met NPO4 aan, 'Een goed morgen met - in dit geval - Agnes Jongerius'. Ik ben altijd nieuwsgierig hoe mensen zichzelf presenteren en welke muziekkeus ze maken. Vaak is het niet te pruimen en praten ze teveel, maar dat valt bij Jongerius wel mee en ze heeft Mahler, Bach en Monteverdi. Onze kanarie Sir Geldof jodelt enthousiast mee. Overigens bevalt het bootleven hem uitstekend; hij voelde zich van meet af aan thuis en zijn kleiner kooitje dan thuis deert hem niet. Vanmiddag komt het gezin van Barbara met aanhang op bezoek.

'Het tumult van de tijd' van Julian Barnes wordt steeds beter. Hoe levens onder de schaduw van de macht worden geleid, samengevat in een kort gedicht van de Russische dichter en tijdgenoot Jevgeni Jevtoesjenko:

'In de tijd van Galilei was een collega-geleerde

Niet dommer dan Galilei.

Hij wist best dat de aarde draaide

Maar had ook een groot gezin te voeden.'

Sjostakovitsj had ook een gezin. Galilei had overigens drie kinderen. In één kwatrijn een groot deel van het boek weergegeven. Terug naar boven

Familiebezoek in Dordrecht. Vlnr. Celeste, Jordin, Barbara, Esri en Michel.

Zondag 15-05-2016, 1e Pinksterdag

Om drie uur gistermiddag gaat de telefoon; Barbara en haar gezin (minus Nikita) staan voor de poort. Even later is de boot vol van hun vrolijke praat (foto hierboven). Celeste, het vriendinnetje van Jordin, wordt later door haar vader afgeleverd. Ze woont in Papendrecht. Esri, de jongste, is hogelijk geïnteresseerd in alles aan boord. Dat was ze vorig jaar in Veere ook al. Misschien een toekomstige zeilster? Om vijf uur lopen we naar het dichtbijgelegen restaurant Cubanita aan de Houttuinen, waar we gereserveerd hadden. Lekker, al die gevarieerde tapas. Om kwart voor acht stappen we op; om acht uur komt de volgende shift bezoekers.

Als ze vertreokken zijn kijken Ans en ik naar het Songfestival. Merkwaardige shows, al die op tredens. De verschillende liederen hebben het kenmerk dat ze zo snel mogelijk dramatisch moeten worden en met een hoge gillende stem gezongen, mannelijke dansers eromheen en veel lichtgeschitter. Dan is de Nederlandse inzending - Douwe Bob - eigenlijk erg gewoontjes. Slow down. De afloop is ook opmerkelijk, een strijd tussen Oekraïne en Rusland. De zangeres Jamala van Oekraïne zingt over het lot van de Krim-Tartaren die in 1944 door Stalin werden gedeporteerd. Ze stammen af van de oorspronkelijke Turkse inwoners van de Krim, het Kanaat van de Krim, onderdeel van het Ottomaanse Rijk. De Russen wisten het halverwege de 18e eeuw te veroveren. Sedert 1954 hoort het bij Oekraïne. De verwijzing naar de Russische annexatie van de Krim in 2014 is evident. Beide landen geven elkaar geen punten. De Russische pers reageert humeurig op de Oekraïnse zege: 'de provocatie van het jaar' en 'een molotovcocktail naar Rusland'. Zullen ze weigeren om volgend jaar naar Kiev te komen? Overigens vonden zowel Ans als ik de Russische bijdrage in muzikaal opzicht beter dan die van Oekraïne. Ook Douwe Bob reageert niet erg sportief op zijn 11e klassering. Hij  kon het na afloop van de finale niet opbrengen de verzamelde pers te woord te staan.

Vanmorgen is het met 13 graden koud in de boot. Gisteravond had ik ons electrisch kacheltje al opgegraven uit de bergruimte onder het bed in de voorhut. We zetten het aan en wachten een halfuurtje onder het warme dekbed, tot het kacheltje de kajuit tot 18 graden heeft opgewarmd. Een lekker klusje voor een gure dag: de reparatie van een oosters bakje, ooit (begin 2008) in het Portugese Lagos gekocht. Ik had toen een soort bakjesmanie en kocht er drie: een voor de sieraden van Ans, een voor de sieraden van gasten in de voorhut en een voor mijn scheergerei. In de loop van de tijd gaan de deksels los, die van Ans heb ik ale eens hersteld, en die van mijn scheerspullen is nu zelfs gescheurd. Zorgvuldig lijmen en voorzichtig het scharniertje maken. Mooi gelukt.

Daarna lees ik niet Julian Barnes' boek over Sjostakovitsj uit, maar luister op NPO Radio 4 naar een rake vertolking van diens 1e Vioolconcert door Simone Lamsma in het Amsterdamse Concertgebouw. Hij voltooide het in 1948, toen hij opnieuw problemen met de Sovjet-autoriteiten had. De eerste uitvoering was pas in 1955, twee jaar na de dood van Stalin.

In het AD staat een artikel over de levendige drugshandel op het parkeerterrein van Buiten de Waterpoort in Gorcum. Het probleem werd onlangs aangekaart in de wekelijke column in het blad van binnenstadsbewoner Roy Grünewald. De overlast en de vervuiling door drugsrunners en hun klanten kunnen we uit eigen ervaring beamen. Jonge gastjes scheuren regelmatig met hoge snelheid over Eind en Tolsteeg heen en weer, hun geluidinstallaties BOENKE! BOENKE! op het hoogste volume, ze zitten uren luidruchtig en nerveus bijeen in hun auto's of in groepjes op de banken van de Kriekenmarkt en de Altenawal. Lege blikjes en ander vuilnis gooien ze achteloos op de grond. Ans durft 's avonds onze auto niet eens op het BdW-parkeerterrein te zetten. Zoals zo vaak reageren de autoriteiten die er iets aan moeten doen, afhoudend. Ontkennen, bagatelliseren. De politie zegt 'niet aan te slaan op het verhaal' en de gemeente verklaart 'alleen wat te doen als de politie met concrete cijfers komt'. En dat voor een gemeentebestuur dat de belevingswaarde van de binnenstad wil verbeteren voor toeristen, in verband met het UNESCO Werelderfgoedplan. Toeristen en recreanten - zeker met kinderen - op het Merwedestrandje jaag je snel weg door niets te doen. Dat schiet dus niet op.

's Middags valt het weer wel mee, we maken een wandeling door de stad, drinken koffie bij een biologische koffieschenkerij in de Voorstraat (foto hier). Ernaast heb je een mooi gezicht vanaf de brug op de Pottenkade en de Grote Kerk (foto hier). Na een minuut of twintig vinden we een aantal van de vermaarde Dordtse hofjes. Allereerst de Lenghenhof (foto hier). Naar verluidt wonen er alleen maar vrouwen. Er hangt een verrukkelijke geur van boerenjasmijn. Vlak in de buurt is de Arend Maartenshof, een grote hof met een rijk geornamenteerde toegangspoort van zandsteen. Daarop staat 'Naeckt kom ick, naeckt scheyde ick' en de spreuk 'Vita vapor', het leven is slechts damp. De hof zelf wordt beschaduwd door grote oude platanen. In het midden staat een waterput die is afgesloten, de dames zullen nu wel stromend water hebben. Naast de ingang is de Regentenkamer. In de hoek van een van de vensters hangt een briefje: 'Astie ope is, istie ope. Astie dicht is, istie dicht' (foto hier). Hij is dicht.

We lopen verder. Het regent een beetje, maar niet lang. Zo belanden we bij het Dordrechts Museum, waar we de rest van de middag aangenaam doorbrengen. Een bijzonder aantrekkelijk museum, vinden we. Er is een mooie expositie van erg fantasievolle glaskunst: GlassFever genaamd, die door alle zalen heen is opgesteld tussen de vaste werken. Twee objecten bevallen ons erg: de eerste een grote kroonluchter van rood Muranoglas die - als het ware - op de grond gevallen is. Er zitten een tiental opgezette kraaien op (foto hier). Het werk heet 'Carroña' dat in vertaling 'Aas' is, van de Spaanse kunstenaar Javier Pérez. Het tweede werk is een fantastische spiegel, een zwarte toverspiegel aan de wand, die we best bij ons in gang zouden willen ophangen: 'Iago's mirror' van de New Yorker Fred Wilson uit 2009, ook gemaakt van Muranoglas (foto hier). Jago is de jaloerse schurk uit Shakespeare's 'Othello'. Hij kijkt in de spiegel en ziet slechts zijn zwarte ziel.

We dwalen geboeid door de zalen. Opeens stuit ik op een naam die me flink ontroert. Er hangt een verfijnde wastekening van een eucalyptustak in een vaas (foto hier), in 1896 gemaakt door Floris Verster. Waarom treft die naam me zo? Ik kom er niet achter, hoe ik me ook concentreer. Op een of andere manier voel ik een sterke associatie met de Vlaamse auteur Maurice Gilliams, die ik begin jaren 60 op de HBS graag las. Vooral zijn roman 'Elias of het gevecht met de nachtegalen' uit 1936 vond ik (en vind ik nog steeds) onvergetelijk. Hij komt ook in deel 1 van mijn romancyclus voor. Maar wat heeft de Vlaamse auteur met Floris Verster te maken? De stad Antwerpen komt in mijn gedachten op. Kenden ze elkaar misschien? Verster heeft enige jaren in Brussel gewoond, maar dat was voordat Gilliams geboren was. Toen Verster in 1927 stierf was Gilliams 27 jaar. Of leerde ikzelf alleen maar in dezelfde tijd hun namen kennen toen ik scholier was?

We keren terug aan boord. Mooie dag geweest. Terug naar boven

Gemiddelde wereldtemperatuur vanaf 1880 - april 2016. Bron: tweet Stephan Rahmstorf

Maandag 16-05-2016, 2e Pinksterdag

Het raadsel van wat de kunstschilder Floris Verster (1861 - 1927) uit te staan had met de Vlaamse literator Maurice Gilliams (1900 - 1982) kon ik gisteravond niet van me afzetten. Uit het niets dook ineens een andere naam in mijn hoofd op: Floris Jespers, een Vlaamse kunstschilder die leefde van 1889 - 1965. Dat lijkt beter. Iets zegt me dat mijn geheugen beide namen door elkaar heeft gehaald en dat Gilliams wél te maken had met die tweede Jespers en waarschijnlijk zelfs over hem gescheven heeft. Thuis staat het Verzameld Werk in de kast, maar daar heb ik nu niks aan. Interessant is ook waar die heftige golf van emotie van gistermiddag vandaan kwam. Zonder twijfel uit mijn HBS-jaren, toen ik me zeer aangetrokken voelde tot die verfijnde, welhaast ziekelijke wereld van beiden.

Hoeveel verkeerde leiders en macho-politici kan de wereld aan zonder dat er recessies en oorlogen ontstaan? Mensen met simpele oplosingen voor problemen die geen simpele oplossingen kennen. Poetin, Erdogan, de xenofobe presidenten van Hongarije en Polen, in Afrika Zuma en Mugabe, en nu Rodrigo Duerte in de Filipijnen - de man die gisteren zei de doodstraf (door ophanging) opnieuw in te willen voeren en zijn veiligheidstroepen toestemming wil geven mensen zonder vorm van proces dood te schieten.  Die alcohol en roken wil verbieden en kinderen een avondklok wil opleggen. Straks komt daar mogelijk Donald Trump bij als president muren om de VS wil en die een nieuw isolationisme van het machtigste land ter wereld wil invoeren. Stel je voor: geen verspreiding van mensenrechten en andere westerse waarden als kern van beleid, een anti-Europa houding en - zoals De Volkskrant zegt - met letterlijke echo's van de America First-beweging, die wilde voorkomen dat de VS zich in de Tweede Wereldoorlog zouden storten. Stel je voor dat het ze gelukt! Dan waren we in 1945 door de Russen 'bevrijd'.

De NASA maakt bekend dat afgelopen april de warmste maand ooit was, sinds het begin van de metingen. 'Warmest April on record. Beats the previous record by largest margin ever', meldt Stephan Rahmstorf op Twitter. Zie de grafiek hierboven. De warmtestijging was het grootst in delen van Alaska, Rusland, West-Groenland en Noord-Afrika: 4 graden boven het gemiddelde. De cijfers betekenen dat dat 2016 zeer waarschijnlijk de boeken in zal gaan als ook het warmste jaar ooit gemeten. Natuurlijk speelt de huidige, recordsterke El Niño een rol, schrijft De Volkskrant, maar 'de invloed van de immense poel warm water in de westelijke Pacific (...) was niet doorslaggevend: hooguit 0,1 graad kwam daarvandaan.'

Ondertussen is het hier een zeer koude Pinksteren. Vannacht regen en vanmorgen ook tot tien uur. We zetten een halfuur voor het opstaan het electrisch kacheltje aan, want in de kajuit is het weer 13 graden. Tijdens het ontbijt komt er wat zon. Later op de dag bezoeken we het Museum Huis van Gijn aan de haven, schuin tegenover ons. Dat is een verrassend leuk museum, niet in de laatste plaats voor kinderen. Het oorspronkelijke huis dateert van 1792. Van 1864 tot zijn dood in 1922 woonde Simon van Gijn er, een schatrijke advocaat en later bankier. Typisch een man die tuk was op verzamelingen, een hartstochtelijke hamster van historieprenten, wapens, harnassen, munten, scheepsmodellen, zilver, keramiek en meubilair. Het huis staat er nog vol van en Simon kreeg de jaren om er lang van te genieten. Nu is het huis als museum teruggebracht in de staat van toen hij er nog woonde, aan de hand van gedetailleerde foto's die rond 1904 van de interieurs gemaakt werden. Het is een wonderlijke ervaring van teruggezet worden in de tijd, als je door de gangen en de kamers dwaalt. Dat komt niet in de laatste plaats omdat het licht schaars is, aangepast aan hoe het was in de tijd van olielampen, voor de electricteit. In alle kamers zijn kachels en haarden; het stoken ervan moet een dagtaak geweest zijn. Mijn Anna viel wel op de keuken (foto hier).

In veel ruimtes zijn glasobjecten geplaatst, die horen bij de glaskunstmanifestatie Glassfever, die we gisteren ook tegenkwamen in het Dordrechts Museum. Wat opvalt is dat geen van die objecten van moderne kunst detoneert tussen al het antieke huisraad.

De muren in één van de kamers zijn bekleed met goudleerbehang, leer van kalfshuiden met afbeeldingen van bladzilver en bestreken met goudkleurig vernis. Er vlak voor staat, als om die kostbare wandversiering te bewaken, een manshoge schrikwekkende figuur van zwart glas, een duivelsprins als het ware van buitenaardse oorsprong. Het is een kunstwerk van de Oostenrijkse glaskunstenaar Elmar Trenkwalder (1959), dat de weinig verklarende titel 'Tre 2015 wve 238' draagt en van 2015 dateert (foto hier).

Het meest intrigerend is echter de grote donkere speelzolder, een paradijs voor kinderen, met treintjes, boten, poppenhuizen en draaimolentjes. Dit is écht een plek om met kinderen heen te gaan, de kleintjes stevig aan de hand - want het is er wel donker en een beetje eng, net als honderd jaar geleden.

Enige uren later lopen we de stad in. Anders dan op 1e Pinksterdag zijn veel winkels nu open. We nemen een zak patat mét (Ans) en twee Vietnamese loempia's (ik). Bij de Hema kopen we een set wijnglazen; kunnen we eindelijk de plastic glazen weggooien waar niet uit te drinken valt. Althans geen wijn. Terug naar boven

Dinsdag 17-05-2016

Gisteravond was het erg gezellig in de kajuit van de Dulce. Hapjes op tafel, waxinelichtjes aan. We namen de nieuwe wijnglazen van de Hema in gebruik en speelden oude toppers uit de jaren 50, 60 en 70 af en dansten ondermeer op de Tennessee Waltz, gezongen door Patti Page. Die dame zong ook het onovertroffen 'How Much Is That Doggie in the Window?'. De Waltz is wat treuriger, het laatste couplet luidt:

'I remember the night and the Tennessee Waltz
Now I know just how much I have lost
Yes, I lost my little darlin' the night they were playing
The beautiful Tennessee Waltz'

En daarna? Ja, toen moest ons favoriete nummer op van Van (the Man) Morrison, 'The Way Young Lovers Do' van zijn onovertroffen tweede solo-LP 'Astral Weeks' uit 1968. Hierboven de link naar YouTube.

'Then we sat on our own star and dreamed of the way that we were
And the way that we wanted to be.'

We zwierden over de kajuitvloer als vroeger, we kunnen het nog. Heerlijke avond.

Vanmorgen iets minder koud; 14,5 graden. Toch de kachel aan. Het wachten is vanmorgen op de uitspraak van de Hoge Raad in het cassatieberoep inzake Jansen Steur. Zeer waarschijnlijk het laatste hoofdstuk in een kwestie die me al bijna 7,5 jaar achtervolgt.

Ondertussen scharrelen we wat aan boord, Ans draait de was en hangt die op (foto hier) en ik vul de watertanks bij. Even na half één komt het nieuws. Ik zie het 't eerst hier op Nu.nl: 'Hoge Raad handhaaft vrijspraak Ernst Jansen Steur'. Het recht heeft zijn loop gehad, bevredigend of niet. Voor de tenlastelegging van eenvoudige 'opzet' kwam het Openbaar Ministerie te laat, dat was al verjaard, en 'voorwaardelijke opzet' achtte het Arnhems Gerechtshof niet bewezen. Een nederlaag. De slachtoffers reageren met begrijpelijke gelatenheid. Ze zullen het van zich af moeten zetten, als ze niet allang eerder hun levens weer op de rails hadden gezet - wat ik voor ze hoop. Eigenlijk zijn er zoals zo vaak alleen maar verliezers, het OM, de slachtoffers en hun ijverige raadsman Yme Drost, en ook JS zelf, wiens leven en reputatie ondanks de vrijspraak naar de knoppen is. Want die vrijspraak is louter om juridische redenen; het Arnhems Gerechtshof sprak immers wél van 'grove schuld' en door het medisch tuchtcollege werd hij uit zijn vak gezet. In feite heeft alleen advocaat Plasman, zijn tweede raadsman, gewonnen. En ikzelf? Ach, mij leverde het in elk geval een boek op.

In TCTubantia regent het tientallen verontwaardigde reacties van lezers. Klassejustitie en zo. Er is er zelfs een die de raad van bestuur van MST ervan beticht van opzettelijk de zaak te hebben laten verjaren. Die reageerder beseft niet dat het OM al jaren eerder had kunnen vervolgen, maar de zaak twee jaar lang in een lade liet liggen.

In de middag is het aardig weer, wolken en zon wisselen elkaar af. We maken vanaf Visrestaurant De Stroper een rondvaart door de binnenhavens en de nauwe waterwegen door de oude stad. We varen ondermeer onder het stadhuis door (foto hier). Bij de bruggen bukken! Dat is vooral omdat het hoogwater is, want Dordrecht heeft een verval van ongeveer een meter. Op de terugweg vinden we een dierenwinkel in de Voorstraat, de Papegaai geheten, waar we een degelijker kooi voor Sir Geldof kopen. De huidige kooi kochten we een jaar geleden in het Portugese Viano do Castelo en die voldoet niet. De ophanging kan door het schommelen van de boot losraken; op die manier is hij al een paar keer naar beneden gevallen. De Sir is snel gewend; hier een foto. Terug naar boven

De Jupiter-maan Europa (foto: NASA, 1996, Galileo sonde)

Woensdag 18-05-2016

Een dikke maand geleden kwam hij nog bij me langs, de jonge enthousiaste wethouder van Gorcum, om van gedachten te wisselen over de ontwikkeling van de binnenstad. Een goed gesprek, dat me vertrouwen in hem gaf. Gisteren las ik het bericht dat Eeuwit Klink onverwachts aftreedt. 'Wegens privé-omstandigheden'. Dat is een grote teleurstelling, wat krijgen we nou? Natuurlijk moet je dat respecteren, maar zo'n motief slaat gelijk alles dood en dat laat je met vragen zitten die niet beantwoord worden. Per slot gaven veel inwoners hun vertrouwen aan de ambitieuze wethouder en dat schept verplichtingen. Verplichtingen die niet zomaar in één stap aan de kant geschoven kunnen worden. De wethouder moet zich verantwoorden, hoe privé zijn omstandigheden ook mogen zijn. Het hoort nu eenmaal bij een openbaar ambt. Er ligt tevens een dure plicht op het lokale CDA om snel een even beloftevolle en actieve opvolger te leveren. Gorcum heeft de laatste jaren toch al zoveel te lijden van beroerde bestuurders.

Nieuw onderzoek van NASA's Jet Propulsion Laboratory (persbericht hier) laat zien dat de Jupiter-maan Europa in zijn ondergrondse oceanen de juiste chemische balans vertoont om de ontwikkeling van primitief leven mogelijk te maken. Zelfs als er op de oceaanbodems geen vulkanische of hydrothermische activiteit is om de benodigde energie te leveren. Sinds zijn ontstaan is de maan sterk afgekoeld, waardoor er diepe scheuren en kloven in de rotsbodem ontstonden. In die spleten kan op grote schaal serpentinisatie van waterstofmoleculen op gang komen, net als in de alkalische hydrothermal vents op de bodem van de aardse oceanen (zie mijn posts over het ontstaan van leven op aarde van de afgelopen weken). Tegelijk kunnen er door energierijke deeltjes van de magnetosfeer van Jupiter aan de bovenzijde van Europa's oceaan zuurstofatomen en andere oxidanten ontstaan. 'The cycling of oxygen and hydrogen in Europa’s ocean will be a major driver for Europa’s ocean chemistry and any life there, just as it is on Earth', zegt JPL-planeetonderzoeker Steve Vance. De oxidanten bovenin de oceaan kunnen reageren als de positieve pool van een accu terwijl de chemische stoffen op de bodem, die reduceren, de negatieve pool vormen. Zo ontstaat een cyclisch proces waarin biologische processen op gang komen. Hetzelfde proces zou zich kunnen afspelen op Enceladus, een maan van Saturnus. Fascinerend! NASA bereidt een nieuwe missie naar Europa voor, die meer gegevens moet verzamelen.

Vanmorgen is het alweer iets minder koud: 15 graden. Toch kachel aan. Vandaag gaan we ons autootje ophalen in Numansdorp en enige dagen thuis in Gorcum doorbrengen. Het is logistiek gemakkelijker om de auto in Gorcum te hebben staan, omdat het in de komende maanden met openbaar vervoer eenvoudiger te bereiken is dan Numansdorp. Bovendien moeten we zondag op en neer naar Amsterdam voor de verjaardag van Lisa, mijn jongste kleinkind, en bovendien is het de komende dagen niet erg lekker weer.

Omstreeks elf uur vertrekt de Connexxion bus nummer 166 van het busstation bij het station van Dordrecht. Die rijdt door de Kiltunnel en laat ons alle hoeken en gaten van de Hoekse Waard zien. Er komt geen eind aan al die dorpen. Drie kwartier later stappen we in Heinenoord over op lijn 164, die ons in Numansdorp afzet op de Molendijk, bij de afslag van de Veerweg. Het is vandaar een klein stukje lopen naar de marina. Op de parkeerplaats treffen we bij toeval Fons die met een paar collega's in de zon zit te lunchen. Overigens beginnen dan juist de eerste regendruppels te vallen. We rijden terug naar de boot in Dordrecht om hem af te sluiten, wat spulletjes mee te nemen en uiteraard ook Sir Geldof.

Even na drie uur arrieveren we op het Eind in Gorcum en laden uit. Thuis is alles in orde. Hier zijn heeft ook een ander evident voordeel: ik kan weer Skyrim spelen! Terug naar boven

Fragment van RNA met de nucleotidenbasen.

Donderdag 19-05-2016

Vanochtend regen, maar na negen uur hield het op, maar met al die dikke bewolking is het maar een sombere dag. Buiten stapelen werklieden van de gemeente onderdelen van hekken op bij het havenkantoor. Bij de geometrische beelden van Ryszard Winiarski zijn ze bezig het gras te maaien. De onverwoestbare violen in de bloembakken hebben tijdens onze afwezigheid plaats gemaakt voor geraniums. Alles wordt in gereedheid gebracht voor de Open Havendag van aanstaande zaterdag. Zelfs het weer lijkt te gaan meewerken; in de dagen vóór en na wordt regent verwacht maar zaterdag zou het zou droog zijn met 23 graden.

Laatst zei een lezer naar aanleiding van mijn posts over het spontaan ontstaan van leven in het heelal ('a cascade towards life') dat hij nog nooit bewezen had gezien dat DNA spontaan kan ontstaan. Ik antwoordde met te vertellen dat men sporen ervan had aangetroffen op kometenen  en dat zelfreplicerende moleculen vanzelf evolutionaire selectieprocessen ondergaan. Toevallig verscheen dezer dagen daarover een bericht in The New Scientist: 'Bouwstenen van eerste leven voor het eerst gemaakt in lab'. Daaruit blijkt dat een van de ingewikkeldste stappen bij het ontstaan van leven op aarde mogelijk eenvoudiger is dan werd gedacht. Het betreft de manier waarop de DNA- en RNA-nucleotiden adenosine en guanosine konden ontstaan – de A en de G in genetische code. Thomas Carell van de Ludwig Maximilian Universiteit in München, gebruikte simpele bouwstenen als mierenzuur en aminopyrimidine en kon in één keer grote hoeveelheden adenosine laten ontstaan. Daaruit kan gemakkelijk guanosine gemaakt worden. Deze stoffen zijn gevonden op kometen en ze werden uitgezaaid in de oer-oceanen op aarde. Ze waren dus waarschijnlijk beschikbaar op het moment dat in alkalische hydrothermal vents op de oceaanbodems het leven ontstond. Mijn vragensteller had liever gezien dat God het deed, maar die is dus niet nodig. Je kunt je uiteraard wel afvragen waardoor de materie zo is, dat er vanzelf leven uit ontstaat. Tja. Dat is te herleiden tot de oervraag waarom ons universum toevallig de eigenschappen (natuurwetten) heeft, die elementaire deeltjes en krachten mogelijk maken - en vervolgens leven en intelligentie. Sommige fysici opperen dan dat er een veelheid van universa bestaat, het multiversum, waartussen er altijd wel eentje zit met dergelijke eigenschappen. Ja, maar.... it is turtles all the way down.

Er is een vliegtuig vermist van Egypt Air, niet ver van het Griekse eiland Karpathos. Hoe vaak vlogen we niet met die maatschappij? Niks mis mee. Een terreuraanslag? Naar verluidt zagen Griekse waarnemers op de radar dat het opeens rare bochten maakte en snel 6700 meter aan hoogte verloor. Vanmiddag komt het bericht dat er bij Karpathos wrakstukken zijn gezien. Dat eiland kennen we ook; we voeren er in 2010 langs en bleven er een aantal dagen.

(Update  23.00 uur: de wrakstukken bij Karpathos zijn niet van het EgyptAir vliegtuig, meldt de maatschappij).

's Middags blijft het overwegend bewolkt en somber. We lopen over Buiten de Waterpoort en de westelijke stadwallen. De kastanjebomen staan rijk in bloei. Veel gedeelten zijn niet gemaaid en vertonen een uitbundige bloei van veldbloemen. Op de terugweg even langs De Mandarijn, waar nog een besteld boek voor me staat: 'Boomgedachten' Athenaeum, Polak & Van Gennep, 2016), de Franse gedichten van Rilke, vertaald door Jan Kuijper. Vanavond gaan we eten in dat ronde sushi-restaurant achter de Hema. Ans is er gek op. Terug naar boven

De haven en het Eind vanmorgen. Somberheid troef.

Vrijdag 20-05-2016

Donker en somber, eerst nog met regen, dat is het weer van vanmorgen. Ik word er chagrijnig van en dat overkomt een zonnige natuur als de mijne niet vaak. Je moet niet chagrijnig worden van het weer, zegt Ans altijd, aan het weer kan je niks doen. Het weer is trouwens voor de boeren. Inderdaad, maar ik voel me ook chagrijnig door het weglopen van Eeuwit Klink, de veelbelovende jonge wethouder. Er wordt gefluisterd dat een aantal ambtenaren hem steeds de voet dwars gezet hebben. Waar de gemeente nu mee bezig is, is volstrekt vaag. Er gaan geruchten dat de zittenblijvende wethouders de problemen van de Tolsteeg geen typisch verkeersvraagstuk meer vinden, en dat het niet wordt meegenomen in het lachwekkende traject 'Visie van de stad'. Daarmee zou het dossier herinrichting Eind en wel/niet proefafsluiten Tolsteeg zijn overgegaan naar wethouder Arjen Rijsdijk (Groen Links). Daarvoor wordt - lach niet - 'een participatietraject' gestart. Besluiten over de Tolsteeg worden niet voor de zomer verwacht. Regeren is vooruitschuiven.

Met de opvolging van drinkebroer Barske als burgemeester hebben ze ook geen haast. Begin 2017 gaan ze pas starten met de wervingsprocedure. Toch niet omdat interimmer Van Veldhoven zoveel voor elkaar bokst? Hoewel ik die man nog nooit iets memorabels heb horen zeggen, vinden de fractievoorzitters en de commissaris van de koning 'dat hij op de goede weg is.' De coalitiepartijen kibbelen ondertussen verder over de vraag of de vacature Klink voor de resterende termijn wel moet worden ingevuld. Lees het stukje 'Failiet lokale politiek' in de De Stad Gorilnchem. Het beroerde is dat de burgers - en ik ook - iedere belangstelling verliezen, zodat in maart 2018 bij de gemeenteraadsverziezingen naar alle waarschijnlijkheid hetzelfde stel non-valeurs zal worden gekozen, omdat veel mensen niet eens meer de moeite nemen te gaan stemmen.

Hoewel het de rest van de dag soms lijkt op te knappen, blijft het een echte off-day. Ik speel urenlang Skyrim en daar hoef ik niet over te vertellen. Vanaf het middaguur word ik alsmaar gebeld door mensen uit Limburg, die interesse hebben in de twee chiwawa's die ik op Marktplaats heb gezet. Ik heb geen chiwalwa's op Marktplaats gezet. Ja, maar er staat een foto van de chiwawa's met uw telefoonnummer erbij. Maar ik heb geen chiwawa's... Enzovoorts.

We halen tussendoor even boodschappen op Oost en parkeren ons autootjes alvast op de Kalkhaven. Alle auto's moeten vanavond van het Eind af zijn voor de kramen van de Open Havendag van morgen. Het weer zou dan beter zijn. Terug naar boven

Open Havendag 2016, onthulling van het nieuwe sluisgedicht van de Poëzieroute.

Zaterdag 21-05-2016, Open Havendag 2016

Vanaf zeven uur vanmorgen zijn mensen bezig met kramen te plaatsen langs de havenvoor de Open Havendag 2016. Het is bewolkt maar lijkt droog te blijven. Om tien uur - ik heb al ontbeten - neem ik een kijkje bij het stadsontbijt, dat op het Eind plaatsvindt bij de trappen naar de haven. Er zijn banken en tafels neergezet en op die tafels liggen zakken brood. Bij een karretje kan je koffie halen en aan de zijkant staan ze eieren met spek te bakken. Het is de bedoeling van de organisatoren dat mensen elkaar ontmoeten door samen te ontbijten. Ik had er niet veel fiducie in maar ik heb ongelijk; tegen elf uur zitten velen geanimeerd met elkaar te praten (foto hier). Arjen Rijsdijk, wethouder van Groen Links, komt naast me zitten. Tot dusver kennen we elkaar vooral van Facebook, maar nu praten we eens vis à vis. Uiteraard over de plotseling vertrokken jonge wethouder - Rijsdijk weet ook niet meer over wáárom - en over het herinrichtingsplan voor het Eind, dat nu onder zijn verantwoordelijkheid valt. Van uitstel  - zoals ik gisteren schreef - is geen sprake, betoogt de wethouder. Er wordt een plan opgesteld, bewoners en belanghebbenden worden betrokken en dat plan komt direct na de grote vakantie in de raad. Omdat die bewoners en belanghebbenden met elkaar in de clinch liggen, zal het gemeentebestuur de knoop moeten doorhakken. Een nieuwe proefsluiting van de Tolsteeg met duidelijke criteria zal er deel van uitmaken. Interessant!

We begeven ons naar de sluis, waar Rijsdijk de onthulling van het nieuwe sluisgedicht zal overnemen van zijn vertrokken collega. Voor wie het niet weet: dat gedicht hangt aan de binnenkant van de buitenste sluisdeur en hoort bij de Gorcumse Poëzieroute. Ieder jaar wordt uit inzendingen een gedicht gekozen; dit jaar moet het kwatrijn zijn over het thema 'tussen wal en schip'. Op de andere sluissdeur kondigt stadsomroeper Roy Grünewald de wethouder aan (foto hier), maar de geluidsinstallatie valt uit. Ach, wat geeft het, het hoort erbij, als het kwatrijn maar goed is. Maar eerst onthullen ze de nieuwe kunstwerken op de beide sluismuren. Daarna volgt het nieuwe sluisgedicht (foto hierboven), een kwatrijn van Ad Uijterlinde in de beproefde stijl van J.C. Bloem:

LEVENSKRACHT

Het leven is getij: geluk op hoge golven

stort zich in diepe dalen van verdriet.

Maar toch, waag steeds de sprong van wal naar schip,

vertrouw de boot en zie de diepte niet.

Nou, die voldoet wel komend jaar. De rest van de dag, tot drie uur, sta ik met Bert van't Land en Liesbeth Klop, medebestuursleden van de Poëzieroute, in een kraam naast de sluis de nieuwe uitgave te verkopen van de routebeschrijving. Een kekke bundel met alle 39 gedichten en een plattegrond met alle locaties van gedichten. Als volleerde marktkooplieden roepen Bert en ik om beurten 'De Gorcumse Poëzieroute! Voor lichaam en geest! Nieuwe uitgave! Slechts 5 euro!' De verkoop is boven verwachting, maar ik moet bekennen dat als je dat een uur of vier gedaan hebt, je toch je vertrouwen in de mensheid begint te verliezen. Want het grootste deel van het publiek loopt, zwaarlijvig en herkauwend, camera met telelens voor de buik, in slobberend trainingspak voorbij, ons volledig negerend. Het is mijn ervaring dat leuke dames veel meer interesse tonen, zij het niet allemaal. Misschien 50%. Heb je eenmaal een gesprekje, dan kopen ze doorgaans wel.

Het weer blijft verrassend goed. Om drie uur houden we het voor gezien, onze doos is bijna leeg. Bij het opruimen van de kraam staan Herman & Marjan U. opeens voor mijn neus. Thuis drinken we thee. Later komen Tessa, Jeff & Vajèn erbij en nog later Michel. Zijn aanhang is nog in de stad maar wordt verwacht.

Morgen veel regen. We gaan naar Amsterdam voor de 4e verjaardag van mijn kleindochter Lisa. Daarna gaan we naar Dordrecht, naar de boot en de regen van de komende dagen. Terug naar boven

Lisa (4) in haar Pinkie Pie jurk. Het hoofd van vader Pijke staat er nét niet op.

Zondag 22-05-2016

Vandaag naar Amsterdam voor de 4e verjaardag van mijn jongste kleinkind Lisa. Het is droog als we vertrekken maar hoe verder we naar het noorden rijden, hoe meer regen er valt. Met moeite vinden we een parkeerplaats. De stemming is feestelijk bij Floor & Pijke. De jarige heeft meteen oog voor het grote pakket dat we bij ons hebben. Met recordsnelheid weet ze het uit te pakken en wat ze ziet valt zeer in de smaak: een Pinkie Pie jurk uit de 'My Little Pony' collectie. Die moet meteen aan (foto hiernaast). Daarna wordt ze toegezongen en mag ze de vier kaarsjes op de verjaardagstaart uitblazen (foto hier, net op tijd afgedrukt, maar niet scherp). Je hart smelt ervan.

Het is gezellig aan de grote tafel bij Floor & Pijke. Er komt wijn op tafel. De wederzijdse ouders zijn aanwezig, allen zestig-plussers en lezers. Het gaat over Connie Palmen en de Libris-literatuurprijs. De een kwam niet door 'Jij zegt het' heen, een ander wilde het niet uitlezen omdat ze het zo'n mooi boek vond. 'Daardoor houd ik het bij me.' Ik vond het ook een goed boek en besprak het onlangs hier. Op zeker moment gaat het gesprek over wat je het mooiste boek van je leven vindt. 'Madame Bovary', zegt iemand. 'De ontdekking van de hemel', zegt een ander. Nee, zeggen weer anderen, die niet. Tenslotte kijken ze mij aan. Goeie genade, dat weet ik niet, ik voel me dom, waarschijnlijk geef je op zo'n vraag op elk tijdstip van dag of nacht een ander antwoord. Plotseling valt me iets in: Vestdijk!, zeg ik, zijn 'Terug tot Ina Damman' en ik voel me bevrijd. Mijn keus kan de goedkeuring van het gezelschap wegdragen.

Om kwart over vier rijden we terug door plenzende regen. Dat is lekker straks, in Dordrecht! We halen Indonesisch eten bij Warung Jannie in de Burgstraat. Thuis eten we het op en wachten tot het acht uur is. Schoonzoon Michel zal ons ophalen en naar de boot in Dordrecht brengen. Terug naar boven

Matt Damon op Mars (in werkelijkheid Wadi Rum in Jordanië)

Maandag 23-05-2016

Dezer dagen zagen we op Blu-ray de film 'Martian' (Ridley Scott, 2015) over een astronaut die op zijn eentje onbedoeld achtergelaten was op de planeet Mars. Hij moet vier jaar zien te overleven, want pas dan komt de volgende missie aan. Een spannende film met een flinke dosis humor, waarin Matt Damon (van 'The Bourne Identity') schittert als de eenzame astronaut, een botanicus die met behulp van wetenschappelijke improvisatie erin slaagt het op de barre rode planeet te redden. Interessant was dat de science in deze fictionfilm over de nabije toekomst goed in elkaar zit. 'I'm gonna have to science the shit out of this!' Speciaal voor ons was het weerzien met de roserode woestijn Wadi Rum in Jordanië leuk, want daar is de film opgenomen. We bezochten die spectaculaire woestijn begin 2011 en overnachtten er.

Gisteravond bracht Michel door de alsmaar vallende regen ons naar de boot in Dordrecht. Snel het kacheltje aan en inruimen. Het is al gauw comfortabel. Ook vannacht en vanmorgen regen; er valt ongeveer zoveel regen als anders in een halve maand. Het land staat vol met files; vanmorgen ruim boven de 700 kilometer.

Regendagen zijn prima klusdagen. Binnenklusjes uiteraard. De olielampen! Die gebruikten we vele jaren lang niet; veel te warm in de Middellandse Zee. De warmte is hier wel welkom. Ze functioneren echter niet goed meer. Lekker uit elkaar halen dus, schoonmaken, nieuwe strips lampkatoen erin (foto hier). Ik krijg ze na een paar uur allebei weer brandend, maar bij de grote, die boven de tafel hangt, is de draaischroef voor de lont helaas stuk. Het zijn dure lampen en waarom zijn ze toch zo zwak gemaakt? Even later, als ik ze uitblaas, kijkt Ans verstoord omdat de kajuit vol blauwe rook staat.

Ondanks de voortdurende regen vertrekt de buurman toch maar, een gehuurd motorjacht uit Friesland. Huurjachten moeten varen, anders zijn ze niet op tijd terug. Het lijkt tegen twaalf uur wat lichter te worden. Radio 4 staat op. We schrikken van het 12-uurnieuws: er zijn bommen van IS afgegaan bij Jableh en Tartus, steden aan de kust die de hele oorlog lang vast in handen van Assad zijn. Er zouden meer dan honderd doden zijn gevallen. We denken onmiddelijk aan Norairi, onze Armeense gids toen we in september 2010 met hem door Syrië trokken. Hij woont in de havenstad Latakia en ik heb nog af en toe contact met hem via Facebook. Maar de beide steden zijn zuidelijker. Tartus was destijds als marinebasis van Assad al een no-go area. Jableh ligt vlakbij Latakia.

Rond één uur is het even droog. We doen snel boodschappen en keren terug voor de regen weer begint. Er komt geen eind aan en morgen lijkt het ook nog te regenen. De kachel blijft de hele dag aan. Ik begin de debuutroman van een oud-collega te lezen. Onalngs wisselden we elkanders boeken uit. Duidelijk ben ik niet de enge die zich na de pensionering aan de schone letteren wijdt. Het boek boeit me erg, ik kom er nog op terug. Terug naar boven

De Knolhaven in Dordrecht, waar onze boot ligt.

Dinsdag 24-05-2016

Er wordt zelden in de wereld venijniger terreur gevonden dan achter de voordeur bij sommige huisgezinnen. Die gedachte rijst bij het lezen van het schrijversdebuut 'Op voet van oorlog' (Atlas/Contact, 2016) van Willeke Stadtman. Zij was vroeger arts en, net als ik, bestuurder in de zorg. We kennen elkaar van een discussiegezelschap van bestuurders, dat omtrent 2000 door het organisatieadviesbureau Twijnstra Gudde was opgezet, en dat om de zoveel maanden bijeen kwam op een landgoed in de buurt van Arnhem. Dat was Groot Warnsborn, meen ik, en het gezelschap werd deftig het 'Warnsborngenootschap' genoemd. Toen ik in 2001 in het MST ging werken, stapte ik eruit omdat mijn collega 'Ome Henk' - ook lid - vond dat er geen twee deelnemers uit hetzelfde ziekenhuis naar toe mochten.

Jongstleden januari kwamen Willeke en ik elkaar weer tegen en toen bleek dat we allebei schrijvers waren geworden. Nu hebben we onze boeken uitgewisseld.

Vandaag las ik haar boek uit, een goedgeschreven en indrukwekkend relaas van opgroeien in een gezin van vier kinderen met een agressieve vader, fout in de oorlog en nog steeds antisemiet, en een moeder die niet tegen hem opgewassen was. Hoeveel schade ouders kunnen toebrengen die hun kinderen geen bescherming bieden, blijkt maar weer eens in dit boek. Vooral de beklemmende beschrijvingen in het eerste gedeelte van de ontwrichting van het gezinsleven door de gewelddadige en voor zijn leven gefrustreerde vader, zijn ontluisterend. Als oudste wist Stadtman zich er nog redelijk doorheen te schipperen; zij ging zo gauw ze kon het huis uit en geneeskunde studeren in Groningen. De grootste last kwam op de schouders van haar beide broertjes terecht. Hebben ouders schuld aan hun eigen onvermogen? Aan de ellende die ze hun kinderen berokkenen voor hun latere leven? Ik zou zeggen van wel. In de tweede helft van het boek komt echter aan het licht hoezeer hun vader zélf slachtoffer was van een ziekelijk ontwricht gezinsleven, dat eindigde in een vechtscheiding. Generaties geven hun stoornissen aan elkaar door, lijkt het. Begrijpen we dat allemaal wel? Stadtman kon zich aan die doem onttrekken en maakte carrière. Haar jongere zus komt ook nog redelijk terecht, maar de beide jongere jongens slagen er niet in iets van hun leven te maken. Op de omslag van het boek staat een foto uit het privé-archief van de schrijfster. Het is de jongste broer Wilfred met zijn hond Kim; hij wurgt zijn hond en pleegt vervolgens zelfmoord. Het boek is aan hem opgedragen. Waarom heeft de één succes en de ander niet? Waarom gaat die eraan onderdoor en de eerste niet? Daar vindt Stadtman geen verklaring voor. Mensen zijn nu eenmaal niet hetzelfde. Ze begint haar boek met een mooi citaat van de Ierse dichter Louis MacNeice: 'The woven figure cannot undo its thread'.

het is vandaag een fractie minder koud dan de voorgaande dagen. We maken een wandeling naar de mooie Groothoofdspoort en drinken koffie in het nabijgelegen Jongepier. 's Middags schijnt zelfs af en toe de zon, omfloerst, maar toch warmt hij door onze kajuitramen voldoende op om de kachel uit te kunnen zetten. Onze Sir Geldof verloor een veer. Hij zingt er niet minder om, maar het kan betekenen dat hij in de rui gaat komen. Af en toe pikt hij de veer op van de bodem van zijn kooi en zit wat te sabbelen op het begin ervan, de schacht of de pen, hoe heet dat. Ans zegt dat er een stofje in zit, dat ze nodig hebben.

Morgen zou het nog wat warmer worden; waarschijnlijk gaan we donderdag eindelijk verder.

Ik erger me aan de publieke omroep NPO, die zomaar voor drie maanden - vakantie! - de meeste actualiteit- en debatprogramma's stopt. Hoe is het mogelijk? Ze krijgen immers miljoenen euro's subidie van het rijk om het volk adequaat te informeren? Is dat drie maanden lang niet nodig? De televisie brengt nu godbetert sportprogramma's en herhalingen. We moeten hier massaal tegen protesteren! Terug naar boven

De huidige positie van Dulce bij MarineTraffic.com

Woensdag 25-05-2016

Vorig jaar hebben we ons tijdens onze terugtocht naar Nederland aangemeld bij MarineTraffic.com, een website waarop je de posities van alle aangemelde schepen kunt zien. Dat gaat via de AIS (Automatic Identification System), die de GPS-positie steeds via de satelliet doorgeeft. Hier is de huidige positie van onze Dulce. Je ziet dat er een miswijzing is, we liggen op die kaart in 's Gravendeel, aan de andere kant van de A16 en de Dordtse Kil. Eerder wees een lezer me via het Gastenboek al op die miswijzing. Hoe het komt, weet ik niet. De AIS heeft een eigen GPS. Misschien heb ik hem niet lang genoeg aan laten staan.

Sommigen vinden het een inperking van je privacy, als men voortdurend kan zien waar je bent. Misschien is dat zo, ik heb daar niet zo'n last van. Je kunt het met name aanzetten bij een meerdaagse oversteek, bijvoorbeeld over de Golf van Biscaje. Volgers thuis vinden dat leuk en geruststellend. Mocht je in de problemen komen, dan is het in elk geval duidelijk waar je bent. Dat kan zeker nut hebben bij een opsporingsactie.

Bij de oversteek van drukbevaren scheepvaartroutes op zee heeft de AIS zijn grootste nut. En bij mist of uisternis. Van schepen om je heen zie de lokatie, de snelheid, de koers, het punt van de dichtste benadering en het tijdstip waarop dat gebeurt. Daar kun je dan goed rekening mee houden. Verder zie je de scheepsnaam en het callsign; gemakkelijk als je een ander schip wilt oproepen. Tenslotte weet je dat ze jou op hun scherm ook kunnen zien. Een aantal keren maakten we mee dat zeeschepen hun koers even verleggen om dat zeilbootje wat ruimte te geven.

Vanmorgen is het helaas kil en het regent. Kachel aan. Om elf uur reis ik met de trein heen en weer naar Gorcum, om thuis de post op te halen en een CD die uiterlijk vandaag bezorgd zou worden. Dat berichtte bol.com. Die CD is er helaas niet. Tja, dan kan het wel even duren voor we weer thuis zijn. Tegenwoordig betaal ik altijd achteraf, dus pas als je de waar ontvangen hebt. Ondertussen krijgt Ans in Dordrecht haar schoonzus Mieke op bezoek, die vlakbij in het onzalige Papendrecht woont. Vroeger, voor ons vertrek, wilden we daar een ons officieel briefadres hebben, maar dat mocht niet van de gemeente. Van Gorinchem mocht het wel, bij Tessa. Sinds een paar jaar krijgen wereldzeilers helemaal geen briefadres meer en dat is zeer nadelig; je verliest namelijk je Nederlandse ziektekostenverzekering als je niet bij een gemeente staat ingeschreven. De politiek bleef doof voor protesten. Dus schrijven wereldzeilers zich niet meer uit en hopen dat niemand het merkt.

Rond half drie ben ik terug. Het is nog steeds bewolkt, af en toe regent het. De dames zijn er nog niet. Kennelijk nog in de stad. Ze komen om half vijf terug. Morgen vertrekken we van hier met bestemming de Veerhaven in Rotterdam. Terug naar boven

Op de Oude Maas nabij Puttershoek.

Donderdag 26-05-2016

Vannacht is het volkomen windstil, zonder golfjes stroomt het tij langs de boot. Vanmorgen is er mist in het zuiden, zegt het journaal, maar hier niet. Om negen uur begint de zon door te breken; het wordt snel aangenaam. Hoewel er bewolking blijft is de wereld een enorm stuk vriendelijker.

We bereiden de afvaart voor, vullen de watertanks en halen nog snel een laatste boodschap bij de supermarkt. Wijn vooral, daar  mag nooit een tekort aan zijn. Om kwart voor elf bellen we de havenmeester om een opening van de Lange IJzeren Brug te vragen die de haven in tweeën deelt. We verlaten we de box en roepen even later op VHF 74 op om de bediening van de Engelenburgerbrug te vragen. Precies op tijd gaan de bruggen van Dordrecht voor ons omhoog. We varen de Oude Maas op in de richting van de Spijkenisserbrug. De Oude Maas kent veel beroepsvaart maar het is een mooie, landelijke rivier met fraaie oevers.

Op VHF 4 meld ik me bij de Sector Heerjansdam.

'Hoe hoog bent u?, vragen ze.

'Achttien meter.'

'Weet u dat de Botlekbrug gestremd is?'

'Eh, nee'. Ik denk na. 'We moeten even nadenken en melden ons straks weer. Dulce uit.'

Verdorie, dat is vervelend. We inventariseren onze opties. Naar Hellevoetsluis uitwijken? Hm. Terug en via de Noord en de Lek naar Rotterdam. De Dordtse bruggen draaien pas weer over een kleine twee uur. De Verkeersbrug Alblasserdam is een uur later, dat halen we wel, maar we halen niet de Erasmusbrug om half vier. Daarna gaat hij pas om 19.00 uur open. Opeens bedenk ik een andere optie: onlangs beval iemand ons de Erfgoedhavens aan, vlak achter het Havenziekenhuis, waar je tussen allemaal historische schepen ligt. Ze accepteren passanten en het is ook dicht bij het centrum van Rotterdam.

We melden Sector Heerjansdam dat we teruggaan naar de bruggen. Een halfuurtje later, we doen het kalm aan, meren we naast een zeiljacht aan de wachtsteiger aan. Zeilers raken gemakkelijk in gestrek. Het blijkt dat het vrienden zijn van Piet & Ineke van de Tartaan, met wie we vorig jaar samen voeren van Lagos naar Holland. Hun boot heet Walcherijn en heeft ook Middelburg als thuishaven. Dat is toevallig! Hier een foto. Om 13,12 uur passeren we de Dordtse bruggen weer en zetten koers naar de Noord. Goed opletten bij het oversteken naar de bakboordwal, want we varen achter de Walcherijn aan, die het parallelle doorvaartje neemt dat Rietbaan heet. Links veel scheepssloperijen, rechts inderdaad wat riet. Aan het eind, waar de doorvaart zich weer bij de Noord voegt, is een goede wachtplek voor de opening van de Verkeersbrug Alblasserdam. Even voor 14.15 uur liggen we vlak voor de brug naast een oerlelijk, verroest fabriekscomplex. De brug opent traag (foto hier) en we varen door. We hebben de ebstroom mee en maken 8,3 knopen over de grond. Verderop is de Lek. 'Pas op: sterke zijstroom', waarschuwt een bord.

In de lek ligt de Ark van Noach afgemeerd. Die lag toch altijd bij Dordrecht in de beneden Merwede? Als atractie voor kinderen? In elk geval is hij nog religieus, want er hangt een spandoek aan dat zegt: 'Met Jezus mis je de boot niet.' (foto hier). Dat zou iets voor een schilderij van Izak Boom zijn. Walcherijn slaat verderop de Hollandse IJssel in; zij gaan naar IJsselmonde. Wij zakken met flinke vaart verder de Lek af naar de Brienenoordbruggen. Op de peilschaal staat een geruststellende hoogte van ruim 23 meter, no problem.

Bij het oude watertorengebouw roepen we de bruggendienst op VHF 20. Geen antwoord. We bellen per telefoon de havenmeester van de Erfgoedhavens. Hij zal het regelen, maar als we bij de Boerengatbrug zijn, gebeurt er niks. Een motorboot komt aanvaren en roept ook op VHF 20. Nu antwoordt de brug wel. 'Ik weet niet wat dat zeiljacht wil', zegt de brugwachter. Nou zeg, niet ten hemel varen, denk ik. Ans roept hem terstond op en de brug gaat open. Erachter is een havenkom met dure jachten, het motorjacht sjeest langs ons erin, maar wij moeten aan bakboord nog een andere brug passeren. Weer roept Ans op. De havenmeester moet er eerst heen op de fiets. We kijken rond. Voor ons ligt het Havenziekenhuis; ik ben er vroeger wel geweest, want twee opvolgende directeuren waren lid van mijn medisch-directeurenclubje Medi I.

De brug gaat open en we varen een wonderlijke haven binnen met allemaal oude schepen, waaronder verschillende schattige stoomsleepbootjes. De havenmeester heet Nico, hij gebaart ons naar een langssteiger tussen twee rijtjes. Daar loop ik aan de grond, het is immers eb, maar we gooien de lijnen over en hij trekt ons naar de kant. Wat is dit een mooie plek! (foto hier) En nog wel zó dicht bij het centrum! We drinken thee in de zon in de kuip, want met vooruitziende blik hebben we vanmorgen in Dordrecht de bimini opgeklapt. Hier blijven we minstens twee dagen. Er schijnen regen en onweer aan te komen, maar dan kunnen we tenminste de stad in. Terug naar boven

Rotterdam Centrum. Links Station Blaak, verder de Markthal en helemaal rechts de Laurenskerk.

Vrijdag 27-05-2016

Het is tamelijk grijs in Rotterdam vanochtend, maar in elk geval droog. We trekken erop uit en al snel is het zo warm dat de jassen uitgaan. Via de Oude Haven, met een scheepswerfje en het bekende Het Witte Gebouw (foto hier) en de bekende scheve kubushuizen lopen we naar de Markthal. Net als de koopgoot zinnebeeld van een steeds meer achterhaald concept voor consumeren. Het schijnt dat de neringdoenden in de Markthal klagen over teruglopende omzetten.

Wij duiken onder het gebouw naar de grote AH-supermarkt. Daar vinden we het kruid Zhug, een zeer pikante mix van specerijen uit Jemen die overal voor grbuikt kan worden. Ik was er al een tijdje naar op zoek maar zelfs in Dordrecht hadden ze hem niet. Daarna stijgen we met een roltrap naar de hal zelf. Toch overweldigend, zoals het geheel om je heen oprijst (foto hier). Aan de opgaande zijwanden zijn vensters van woningen; de mensen daar kunnen naar wriemelend consumentenvolk uitkijken. Er is een grote oosterse supermarkt; grappig is dat ze enorm veel hebben maar geen zhug. Moet een ander circuit zijn. Nu de zon op de grote ramen schijnt, is het aardig warm binnen. We drinken koffie aan hoge tafels bij een tentje, waar ze prima Turkse muziek draaien. Geen xenofobie hier.   We verlaten de Markthal en lopen door de Hoogstraat naar de fameuze koopgoot. Opvallend weinig leegstaande winkels hier. Bij de Beurs vinden we de Lijnbaan, vroeger het summum van winkelaanbod en kooplust. Ik herinner me nog dat ik er ooit liep aan de hand van mijn ouders. Zo komen bij het Weena met het hoofdkantoor van Unilever. Imposant, al die enorm hoge gebouwen. Voor het kantoor staat het beroemde beeld van Wessel Couzijn, 'Belichaamde Eenheid' uit 1963 (foto hier). Ook dat herinner ik me nog, het stond vroeger voor het oude hoofdkantoor van Unilever, waar mijn vader werkte. Hij liet het mijn broertje en mij toen zien, circa 1963 of 1964, en vertelde dat het de eenheid in verscheidenheid van het concern moest uitdrukken, maar dat de Rotterdammers het 'een in elkaar gereden tram' noemden.

We lopen door naar het nieuwe Centraal Station, zeker ook een indrukwekkend gebouw (foto hier). Ernaast is de brede trap, die deze weken gebouwd is naar het dak van het Groothandelsgebouw voor de manifestatie Rotterdam Viert De Stad. Veel mensen beklimmen hem, maar wij zien ervan af. We hebben trouwens ons boodschappenkarretje bij ons. In de stationshal halen we bij de VVV een stadsplattegrond. Intussen is het al bij tweeën en nog steeds zonnig.

We nemen de tram terug naar de Markthal en nemen een eenvoudige lunch in de zon op een terras. Via de scheve kubuswoningen lopen we terug naar onze haven. We zijn opgetogen over de allure van deze binnenstad en zijn architectuur. Thuis aan boord brengen we de rest van de middag in de zon in de kuip door. Nu - 18.00 uur geweest - is er van de voorspelde regen- en onweersbuien nog niets te merken.

Er is nieuws over de hardvochtige manier waarop het regime van Erdogan de Koerden aanpakt. Een complete oorlog. Beelden laten zien dat oude wijken van de stad Diyarbakir volledig met de grond gelijk zijn gemaakt. Het regime, dat de genocide op de Armeniërs van honderd jaar geleden niet wil erkennen, schept zelf een nieuwe volkenmoord. Vele tienduizenden zijn op de vlucht; een nieuw vluchtelingenporbleem dat wel eens op Europa afgewenteld zou kunnen worden. Terug naar boven

Ans in een kubuswoning van architect Piet Blom.

Zaterdag 28-05-2016

Om kwart voor vijf vanmorgen worden we wakker van geschreeuw op de kade. Ik ga kijken. De dageraad schemert al. Er klinkt gegil van vrouwen, mannen schreeuwen onverstaanbaar, ik versta alleen 'Wáár is die telefoon?' Bij een auto met open portier staan twee kerels dreigend tegen elkaar, borst tegen borst. Van die sportschooltypes, te dikke bovenarmen waar te korte mouwtjes omheen spannen. Leuke wereld hier. Een vrouw vlucht de auto in. Maar er gebeurt verder niets, het blijft bij schreeuwen. Een kwartier later is iedereen weg. Vroeger was hier vlakbij een beruchte discotent van de onderwereld, onder de oprit van de Willemsbrug. Zou die er nog zijn? Wie weet komen ze daar vandaan. We vallen weer in slaap.

(Later op de dag kijken we even bij de Willemsbrug. Inderdaad is er een horeca-gelegenheid: Vie-Café: 'Stijlvolle club aan de voet van de Willemsbrug.' 'Glamoureuze entree.' 'Parel aan de Maas.').

Uitgeslapen, laat ontbijt. Om half twaalf zitten we op een terras aan de Oude Haven (foto hier). In de zon met een temperatuur die snel stijgt naar 24 graden. Het gevolg is dat ik mijn mooie regenboogparaplu vergeet. We bezoeken een van de de befaamde kubuswoningen van architect Piet Blom. De Kijk-kubus. Ze stammen uit 1982 - 1984, een uitermate speels ontworpen complex. De woningen hebben drie niveaus, een straathuis, een hemelhuis en de loofhut bovenin. Zie de foto hierboven en nog 2 foto's hier. Ans is er niet erg enthousiast over, ze vind het benauwde ruimtes, maar ik had in mijn studententijd graag zo'n woning gehad. Misschien zou ze er wel met mij in hebben willen wonen, want aan boord hebben we nog minder ruimte. Veel toeristen komen naar de woningen kijken. In het complex staan verschillende citaten van Piet Blom, niet allemaal even bijzonder, maar leuk is: 'De almaar groeiende steden in deze wereld zullen dorpsgewijs bewoond worden.' Daar zit iets in, mensen houden van een overzichtelijke omgeving. Veel navolging kreeg Blom niet. Hij bouwde zelf nog van die kubuswoningen in Helmond.

We lopen verder en belanden via de Leuvehaven en de pontons bij het Maritiem Museum in een wijk, die het citaat van Piet Blom recht doet, het Witte de Withkwartier. Inderdaad een soort dorp, maar dan met veel gekke winkels, exotische restaurants, mode- en snuisterijenzaakjes, uitdragerijtjes en terrassen op de trottoirs. Het is er erg druk. Verderop lopen we langs Museum Boymans Van Beuningen en door het Museumpark naar de Kunsthal. We bekijken drie exposities die ons matig bevallen: foto's van Philippe Halsman (foto hier), nogal expressieve filmaffiches uit Ghana (hier een verbazend voorbeeld) en een expositie over Sara de Swart, lid van de Beweging van Tachtig, beeldhouwster, pot, kunstverzamelaarster en vriendin van heel wat bijzondere kunstenaars. Die laatste vond ik nog het meest interassant. Daarna vermaken we ons in het naastgelegen Natuurhistorisch Museum (foto hier). Daarna strijken we vermoeid neer op een terras in de Witte de Withstraat voor een late lunch bij het NRCafé (foto hier).

We lopen helemaal terug naar de boot, behoorlijk moe. Dutje in de kuip. Verbaasd lezen we in het nieuws dat vanmiddag de bibliotheek op het Blaak werd ontruimd vanwege een dreigtelefoontje. Dat is naast de kubuswoningen, we liepen er op de terugweg langs, maar merkten niets bijzonders op. Ook waren er fikse hoosbuien in het midden van het land. Niet in Rotterdam in elk geval. Voor anavond geeft het KNMI de code geel af. Enfin. Straks pikt de watertaxi ons op bij het Boerengat en brengt ons naar Hotel New York, waar we een tafel hebben gereserveerd. Terug naar boven

We lopen terug over de Erasmusbrug.

Zondag 29-05-2016

De watertaxi komt ons op tijd ophalen bij de halte Boerengat, vijf minuten lopen van de boot. Zodra hij buiten op de rivier is, gaat het gaspedaal in. De boot spuit over het water (foto hier) en klapt af en toe hevig op de golven van passerende schepen. In enkele minuten zijn we bij Hotel New York. Het terras voor het gebouw zit vol dinergenagers. Je leert snel, de tafeltjes op het grote terras zijn allemaal gereserveerd, maar er is een zijterras waar je voor het eten wat kunt drinken. Daar strijken we neer. Boven ons begint zich een onweerswolk te vormen. We drinken een glas chardonnay. Chill, zouden mijn jongens zeggen. Om kwart voor acht moet iedereen op dit terras afrekenen, want de eerste druppels vallen en als de bui eenmaal losbreekt, zegt de dienster, is er geen houden aan. We gaan naar binnen, waar we zien dat de man in de oesterbar zich juist in zijn vingers snijdt. Een goed begin. We krijgen een leuk tafeltje aan het raam van de zuidmuur, met uitzicht op de Rijnhaven. Aan de overkant is ook een druk beklant terras, the Fenix Food Factory, een dagelijkse versmarkt in een voormalige havenloods, en er leidt een voetgangersbrug over de haven heen. Rotterdam investeert in uitgaan en een revival van het oude havengebied.

Ik bezwijk en bestel een portie creuse oesters. Ze zijn overheerlijk, maar Ans griezelt ervan (foto hier). We drinken een fles Rijks' Chenin Blanc uit Zuid-Afrika. Ook heerlijk. Ans eet een verzameling van diverse gerechten, waaronder vitello tonnato en ik een Pasta Vongole. Ook heerlijk, we genieten. Ondertussen lost de onweerswolk buiten op, de avondzon belicht de hoge gebouwen op de Kop van Zuid. Na afloop besluiten we in de lichtpaarse schemering terug te lopen over de Erasmusbrug (foto hierboven) met een prachtig uitzicht over de rivier. Een verrukkelijke avond.

Vanmorgen vangt de dag in elk geval zonnig aan, al zullen er vanmidddag opnieuw regen- en onweersbuien uit het oosten komen. Voor het zuiden en het oosten van ons land geldt opnieuw code geel. Uit het oosten. Om kwart over negen moeten we de boot verhalen, want de achterbuurman wil vertrekken. We liggen voor hem. Havenmeester Nico geeft ons een nieuwe plek in het kommetje voor passanten, waar we de hele dag zon hebben - als de zon schijnt. Vanaf een uur of twee regent het een groot deel van de middag. We nemen een rustdag, het is trouwens toevallig zondag, de afgelopen dagen hebben we genoeg ondernomen. 's Middags eet ik een soepje en ontdek dat er een stuk van een brug over twee kiezen is afgebroken. Ik heb er niks van gemerkt, dus mogelijk het stukje ingeslikt. Morgen een tandarts bellen.

'Neoliberalisme heeft extremistisch-nationalisme opgeroepen.' Soms, een enkele keer, lees je een analyse die de spijker op de kop slaat. Dat doet Thomas van de Dunk vandaag in een opiniestuk in De Volkskrant. Ik ben het niet altijd met hem eens, maar dit keer wel. Kort gezegd komt het erop neer dat het huidige neoliberalisme met voorrang voor de markten en de globalisering succesvol was; de rijkdom in de wereld is toegenomen, maar de verdeling ervan schiet tekort. Studies als die van Thomas Piketty lieten dat duidelijk zien. De rijken worden rijker, maar de armen delen er niet in mee. 'Het aantal verliezers van de globalisering, of het aantal mensen dat bang is binnenkort tot de verliezers te gaan behoren, is intussen zodanig toegenomen dat hun boosheid electorale orkaankracht heeft bereikt, in Europa én Amerika.' Linkse en rechtse populistische partijen (SP en PVV) beloven aan een gefrustreerd electoraat gemakkelijke 'oplossingen', die ze nooit kunnen waarmaken of die gewantrouwde minderheden nog eens extra slachtoffer maken, zoals allochtonen en vluchtelingen. Vandaar de opkomst van rechts-nationalisme, van Trump, van Brexit, van de AfD, Pekida en Marine le Pen, Wilders, enzovoorts. Lees vooral het hele artikel, er staat nog meer in.

Niet de globalisering is de schuld, integendeel, maar de oneerlijke verdeling van de verdiende rijkdom. Van der Dunk verzuimt helaas om duidelijk aan te geven wat de oplossing van zijn analyse is: bestrijdt niet de globalisering, maar spreidt de winsten ervan over iedereen uit. Maak een eind aan de belastingontduiking van bedrijven en individuen, hef hogere belasting op vermogen en hoge inkomens, voer een basisinkomen in. Doe iets aan de budgettaire en sociale noden van de wereldbevolking. Sociaal-liberalisme, derhalve. Wie staan in ons land daarvoor? Juist: de PvdA, Groen Links en in mindere mate D66. De kiezers kunnen weten waar ze goed aan doen, volgend jaar. En pak ook de problemen aan die iedereen treffen, zoals global warming en overbevolking. Niet gemakkelijk, wel noodzakelijk. Maar het misleide en egoïstische electoraat zal die keuzes niet maken, vrees ik. Terug naar boven

We verlaten de boot voor een paar dagen.

Maandag 30-05-2016

Gisteravond checken we de boot op lekkages vanwege alle regen en constateren verbaasd dat er geen enkele lekkage is op de gebruikelijke plek bij de bakboord garderobekast. Stuurboord ook niet. Toevallig kijkt Ans ook even onder vloer bij de kajuittrap. Daar staat wél water in de bilge, net als toen we kampten met het lekkende waterlock. Wel allemachtig, daar heeft Fons met kunst en vliegwerk een splinternieuwe voor geplaatst! Gisteren hebben we even gevaren om de boot te verhalen. Misschien zit er een slangklem los? Per slot is alles uit elkaar geweest. Komende tijd zullen we de zaak scherp in de gaten houden.

Tijdens het koken stopt het gas er ineens mee; de fles Gampingaz is leeg. Ans voltooit de bereiding van het avondmaal in de magnetron.

Vanochtend is het regenachig en kil. De toppen van de hoge gebouwen om ons steken in de wolken. Kachel maar weer aan. Om acht uur bel ik mijn tandartsenpraktijk in Gorcum: ik kan morgenmiddag terecht met mijn afgebroken brug. We raadplegen de weersites en overleggen. Er komt vandaag meer regen en als we morgen toch naar Gorcum moeten, althans ik, dan kunnen we ook net zo goed vandaag al gaan. Maar eerst haal ik de fles Campingaz weg en duik van onder het bed in de voorhut de drukregelaar op voor de veel grotere Primagaz fles. Die doet het niet op de drukregelaar van Campingaz. De verwisseling gaat vlot en even later kan er weer gekookt worden.

We pakken wat spulletjes in, weinig, want over een paar dagen zijn we weer terug en in Gorcum hebben we ook van alles. Paraplu mee. Sir Geldof gaat in het reiskooitje, handdoek erover, in een tas. We lopen de steiger af (foto hierboven) en lichten de havenmeester in. Station Blaak is vlakbij en om 10.44 uur zitten we in de Intercity naar Dordrecht. Daar stappen we om 11.08 uur in het boemeltje van Arriva naar Gorcum. Huppetee, om kwart voor twaalf zijn we thuis. Alles is in orde.

's Middags gaat Ans haar kleindochter Vajèn uit school halen. (Ze zit inmiddels op de basisschool). Ik lees het aardige boek 'Praktisch Planeetonderzoek voor de zaterdagochtend' van Sebastiaan de Vet (Lebowski, 2016) uit en stuit op kritiek op de film 'Martian' (2015), die we onlangs zagen. Ik prees toen de kwaliteit van de science in de film, maar volgens De Vet is het zeer twijfelachtig of er op Mars zulke harde stormwinden voorkomen, dat ze een marslander omver kunnen blazen. Waarom niet? Daar is de atmosfeer op de rode planeet veel te ijl voor. Hm, goed punt.

Vandaag teisteren hevige onweersbuien Limburg en Brabant. het zijn de uitlopers van het lagedrukgebied dat gisteren noodweer bracht in Duitsland. Daar eisten blikseminslagen en overstromingen na ongekende regenval vier doden. Duidelijk een gevolg van klimaatverandering, die extremer weer met zich meebrengt. Terug naar boven

Dinsdag 31-05-2016

Zucht. Over de vermoeiendheid van patronen. Journalisten maken een misstand bekend en spreken van een doofpot. Betrokkenen schrikken en ontkennen, er is geen misstand en ook geen doofpot. Volksvertegenwoordigers spreken er op hoge toon schande van. De minister zal onderzoek doen. Na een dag of tien is iedereen het vergeten, het leven gaat verder. Zo zal het ook gaan met het bericht van RTL-nieuws 'Ziekenhuizen verzwijgen elk jaar honderden dodelijke missers'. natuurlijk kent ieder ziekenhuis zijn medische missers. Mijn vroeger Gorcums ziekenhuis heeft er in de drie jaar van 2013, 2014 en 2015 vijf gemeld. Dat zijn er relatief weinig; zouden ze er veel meer verzwegen hebben? Nee, zegt het ziekenhuis in een reactie: 'We melden alles dat aan de definitie van calamiteit voldoet. Kennelijk hebben we weinig clamiteiten.' Tja, dat weet je nooit zeker, ik zou daar wat voorzichtiger in geweest zijn.

Ik denk persoonlijk dat er overigens van structureel niet-melden geen sprake is. Uitzonderingen, suffigheden en zelfs moedwillig verzwijgen komen natuurlijk voor. Denk aan het zwijgen van de neurologenvakgroep in Medisch Spectrum Twente over het disfunctioneren van hun toenmalige collega Jansen Steur. Toch zijn dat uitzonderingen. Over het algemeen zijn ziekenhuizen en hun dokters lerende organisaties, die zich inspannen om de zorg te verbeteren - juist door fouten te melden, te bespreken en te analyseren. Meldingscommissies zijn er al tientallen jaren. Maar veel mensen, inclusief politici, vergeten graag dat de overgrote meerderheid van patiënten in een ziekenhuis er helemaal niet beter gemaakt wordt. Niet beter gemaakt kán worden omdat ze chronisch ziek zijn, omdat ze verkeerd leven of aan het einde van hun leven zijn. De geneeskunde is bepaald niet almachtig en zeker niet zonder fouten. Het is geen schande om daar open over te zijn.

Gisteravond tussen zes en zeven uur krijgt ook Gorcum een fikse onweersbui. Knetterende bliksems en een hoosbui. De bliksem sloeg in bij Woon-/zorgcentrum De Schutse zonder letsel of schade te veroorzaken. Vanmorgen is er eerst zon, later meer en meer wolken. Niettemin een hele aardige dag. We vullen onze CV-installatie bij, want hij zegt 'Fill' op het display en de drukmeter staat inderdaad laag.

Ik lees het boek 'De Arabische Storm' van de Nederlands/Turkse onderzoeksjournalist Sinan Can (Lebowski, 2016), waarin hij zijn indrukken en ervaringen weergeeft van een reis door de Arabische wereld, vijf jaar na de 'lente'. Destijds zag ik met waardering zijn documentaires. Het is een verdrietig boek. Ik ben op de helft en erg onder de indruk van de uitzichtloosheid die hij tegenkomt. Zo ontmoet hij in het verscheurde Libië een moeder, die iedere dag over zee uitkijkt, de zee waarover haar zoons in een wankele boot naar Europa vertrokken. De werkeloze jongeren vertrekken bij bosjes, 'een deel met bootjes richting Europa, een ander deel ging de jihad vechten in een ander land. Allemaal op zoek naar het paradijs, de ene groep naar het paradijs dat Europa heet en de andere groep naar het paradijs in het hiernamaals.' De vrouw heeft nooit meer iets van haar zoons gehoord. leven ze nog, of zijn ze gesneuveld of verdronken? Omdat er geen schijn van een oplossing in zicht is, is het nog lang niet afgelopen, zoals de recente opleving van de stroom bootvluchtelingen vanuit Libië laat zien, nu de Middellandse Zee kalm is en de route via Turkije vooralsnog dicht is.

Om drie uur meld ik me bij mijn tandarts. Geen stuk van een brug afgebroken, zoals ik dacht, maar een knobbel van een gezonde kies. Een deel is blijven zitten en dat houdt de vulling op zijn plaats. De tandarts slijpt het scherpe randje eraf. Er zal een kroon op die kies moeten komen, maar dat hoeft niet meteen. Morgen kunnen we dus weer terug naar Rotterdam. Terug naar boven

Vajèn (4) gaat op in haar spel.

Woensdag 01-06-2016

Sinan Can over Egypte (in 2015): 'Ik ken geen enkel ander land in het Midden-Oosten waar de corruptie zich zo geworteld heeft. Het kopen van gunsten is een normale bezigheid in Egypte en weinigen storen zich eraan.' Can wel en wij destijds ook. We lagen er een jaar en we kregen er steeds meer genoeg van die houding, waarbij iedereen voor helemaal niks automatisch om 'a present' vraagt en boos is als hij dat niet krijgt. Je moet voortdurend op je qui vive zijn en dat wordt op den duur dodelijk vermoeiend. We waren er in 2011/2012. In Turkije, Syrië, Libanon en Jordanië was men beduidend minder opdringerig.

Vanmorgen is het nevelig met natte aanslag. Een uur later gaat het regenen en er komt nog meer vandaag. We hebben totaal geen zin om volgens plan naar de boot te gaan. Het blijft minstens tot vrijdag of zaterdag regenen. Tja, dit is de Middellandse Zee niet, dit is Nederland. Ik wijd me aan het urenlang spelen van Skyrim en heb eerst niet door dat het tegen de middag droog wordt en dat de zon gaat schijnen. We gaan snel boodschappen doen, want nieuwe buien zijn op komst. In de Tinnegietersteeg is De Franse Winkel, onze favoriete delicatessenzaak, ontruimd. Ze hebben het niet gered, de zoveelste winkel in de binnenstad die sluit. Op de Langendijk is bijna de helft van de zaken nu dicht. Geen vers knoflookbrood meer van De Franse Winkel. Een lichte troost is dat Kaas en Zo in de Westwagenstraat een deel van het assortiment overneemt, bijvoorbeeld de lekkere Confit de Canard.

Middag. Het blijft verdorie droog en licht zonnig, we hadden lekker in de kuip kunnen zitten. Tessa en Vajèn komen op de thee (foto hierboven).

De Europese Commissie begint een rechtstaatprocedure tegen Polen, vanwege de wijze waarop de rechts-nationalistische regering met wetgeving en benoemingen de onafhankelijkheid van het grondwettelijk Hof ondergraaft. De procedure is sinds 2014 mogelijk in de EU. Als Polen niet met een adequate reactie komt, kan Brussel aanbevelingen doen, zoals bijvoorbeeld het opleggen van een deadline om de bekritiseerde wetten aan te passen. Als de Poolse regering die niet opvolgt, zou het land zijn stemrecht in de EU (tijdelijk) kunnen kwijtraken. Terug naar boven

Donderdag 02-06-2016

Eergisteren relativeerde ik het bericht van RTL Nieuws, dat ziekenhuizen medische missers structureel zouden verzwijgen. De nieuwszender berekende dat op basis van cijfers over 2011 en 2012 van het NIVEL. Maar Cordula Wagner, directeur van NIVEL, zegt vandaag in Zorgvisie dat die becijfering niet klopt. Omdat de algemene ziekenhuissterfte al jaren daalt, zegt ze, wordt het cijfer over vermijdbare sterfgevallen ook een stuk lager. Bovendien: 'Wat niet zomaar gezegd kan worden is dat 60 procent van de calamiteiten in de doofpot gaat en niet gemeld wordt.' Waarvan acte. Hoe noemen we het 'nieuws' van RTL? Sensatiejournalistiek, de gezondheidszorg is een dankbaar onderwerp.

Het is een grijze dag, iets frisser maar geen onaardige dag. Toch blijven we vandaag nog in Gorcum; waarschijnlijk schepen we ons morgen weer in. We maken aan halve wallenloop om de oost. In de gracht beneden bloeien de waterlelies uitbundig. We denken natuurlijk allemaal meteen aan Van Eedens' regel: 'Ik heb de witte waterlelie lief.' Op de terugweg enkele boodschappen, ondermeer spare ribs, een favoriet van mij. Ans maakt ze altijd in de oven klaar, zodat ze een lekker korstje hebben. De rest van de dag? Skyrim (nu kan het nog).

Het Duitse parlement neemt vandaag een resolutie aan waarin de Armeense genocide van 1915 door Turks-Ottomaanse troepen wordt erkend. Ik heb er soms moeite mee dat parlementen aan geschiedsschrijving doen. Soms, want de strafbaarheid van Holocaust-ontkenning keur ik wel goed. En - het geeft ook erkenning aan het leed van de slachtoffers van een haast vergeten oorlogsmisdaad tegen anderhalf miljoen mensen. Wie er nog aan twijfelt, leze het standaardwerk: 'The Armenian Genocide. A Complete History' van Raymond Kévorkian (I.B. Tauris, 2011), met alle verschrikkelijke feiten bijeen. Charles Aznavour, zelf van Armeense afkomst, zong er een hartverscheurend lied over: 'Ils sont tombés'.

De Turks/Duitse betrekkingen zijn ernstig beschadigd, zo verklaarde een woordvoerder van de regerende AK-partij van president Recep Tayyip Erdogan op televisie. De Turkse ambassadeur is uit Berlijn teruggeroepen. Volgens Erdogan zijn alle drie miljoen Turken in Duitsland het niet eens met de beslissing. Het is interessant te zien hoe die zullen reageren. Al eerder schreven vijfhonderd Turkse organisaties in Duitsland, van de extremistische Grijze Wolven tot gematigde culturele verenigingen, samen een brief waarin ze de volkerenmoordresolutie als vergif bestempelden.

Veel nieuws is het overigens niet. Het Europees Parlement en de Verenigde Naties hebben allemaal de Armeense genocide erkent. Velen verwachten dat Erdogan uiteindelijk er niet teveel ophef over zal maken. En Nederland? Ons land heeft de genocide in principe twee keer erkend: met het aannemen van een motie van de ChristenUnie in 2004, en vorig jaar, precies honderd jaar na de genocide. Mogelijk zal alleen het partijtje DENK met Sylvana Simons nu kritiek hebben. Die stemden vorig jaar al tegen de erkenningsmotie. Nationalistische Turken kunnen volgend jaar dus op DENK stemmen, ten koste van de PvdA.

Vanmiddag geeft het KNMI opnieuw code oranja af, Voor de provincies Brabant en Limburg. Voor Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland geldt code geel. In meerdere Europese landen is grote wateroverlast. Het peil van onze rivieren is door de overvloedige regen hoog; de uiterwaarden lopen onder water. Ik heb even gekeken, maar het valt hier nog mee, het meeste moet nog komen. Al in de jaren 90 werd voorspeld dat dit in ons deel van de wereld zou gebeuren als gevolg van klimaatverandering: warmer en vochtiger. Voilá. Terug naar boven

Vrijdag 03-06-2016

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur toont een plus van ruim een halve graad (+ 0,55). De afkoeling van de hevige El Niño is duidelijk gaande. De overgang naar La Niña-condities wordt tegen het einde van de zomer of in de herfst verwacht.

Over de droefheid van gelijk krijgen. Vorig jaar maart schreef ik over de (toen) nieuwe bezetting van het Amsterdamse Maagdenhuis: 'Daarmee kreeg het verlangen naar inspraak en medezeggenschap aan de universiteiten gestalte. De praktijk verviel in landerigheid, absenteïsme en bureaucratie; de wet werd in de jaren '90 weer afgeschaft. De studenten-activisten moeten oppassen dat de geschiedenis zich niet herhaalt.' Dat is nu, een jaar later, precies wat er gebeurt, meldt De Volkskrant. De protestbeweging is uitgedoofd, precies zoals dat eind jaren 60 en begin jaren 70 ging. Dat komt aan de orde in mijn romancyclus 'Soms priemt een lichtstraal'. Hoewel de geschiedenis zich zelden herhaalt, is dat nu wel het geval.

Vanmorgen nemen we het boemeltje naar Dordrecht. Sir Geldof zit in het reiskooitje onder een haddoek in de boodschappentas. Het is droog en bewolkt, maar warm voor de tijd van het jaar. Bij het opladen van de OV-kaarten blijkt mijn geliefde de hare te hebben thuisgelaten. We moeten terug. Tenslotte zitten we om half twaalf in de trein. In Dordrecht lopen we vast, er gaat geen enkele trein meer naar Rotterdam. Over de omroepinstallatie wordt gemeld dat er een bommelding op Rotterdam CS is. Er staat een rij nerveuze reizigers voor hetinformatiekioskje. We besluiten naar het busstation te lopen. Onderweg lezen we op een nieuwssite dat er in Rotterdam CS een verwarde man rondloopt, die roept dat hij explosieven bij zich heeft. Op het busstaion nemen we Arriva lijn 88, die via Hendrik Ido Ambacht naar het metrostation Kralingse Zoom in Rotterdam rijdt. Daar stappen we op de metro en stappen weer uit op halte Oostplein, vlakbij de boot. Het is net half twee. De verwarde man op het Centraal Station is inmiddels aangehouden; hij had geen bom bij zich.

Aan boord is alles in orde (foto hier). Nergens lekkage, waarschijnlijk viel hier niet veel regen. We richten snel in en lopen met het boodschappenkarretje naar de nabije Markthal. Daar lunchen we en fourageren bij de AH-supermarkt onder de hal.

's Middags komt de zon door. Wat is het dan meteen een stuk aangenamer! We klappen de bimini in en genieten van de zon in de kuip. Met havenmeester Nico rekenen we af. De Boerengatbrug was vandaag kapot, vertelt hij, maar die is inmiddels gemaakt. Morgen op weg! Terug naar boven

Op de Hollandse IJssel.

Zaterdag 04-06-2016

Vanmorgen hangt er mist bij het opstaan, maar die begint snel weg te trekken. Om negen uur varen we af en passeren de Oostbrug en de Boerengatbrug samen met Cherokee, een charterjacht dat met gasten naar Engeland gaat. Op de rivier gaan ze richting Koningsbrug en daarachter de Erasmusbrug. Wij zetten koers naar de Brienenoordbruggen en slaan bakboord uit naar de Hollandse IJssel. Op de wachtsteiger voor de schutsluis en de Algerabrug, naast de stormvloedkering van Krimpen aan de IJssel, zwaait een vrouw op een zeiljacht naar ons. Als we dichterbij komen blijken het vrienden te zijn van Piet & Carla van ons zusterchip Everjoy. Die kennen we al meer dan tien jaar, zoals je in de allereerste logboeken kunt lezen. Ze hadden destijds ook malheur met hun kiel. Doorgaans varen ze ieder jaar naar de Oostzee.

Ondertussen schijnt de zon uitbundig, aanvankelijk nog wat omfloerst door hoge sluierbewolking, maar die verdwijnt allengs. De Hollandse IJssel kronkelt door een landschap met dichtbebouwde oevers met Capelle- en Ouderkerk aan den IJssel, Moordrecht en Gouderak. Verderop zijn de oevers wat groener (foto hierboven). Dit is het Groene Hart, Holland is mooi als de zon maar schijnt.

Tegen twaalven komen we bij de Julianasluis aan de rand van Gouda. Schutten gaat vlot (foto hier). We varen over het Gouwekanaal verder. De andere jachten gaan allemaal naar de spoorbruggen, maar wij slaan af naar stuurboord. Ik heb in de gids van Frank Koorneef 'Met staande mast door Nederland' (Hollandia, 2016) gezien dat je in het stadscentrum kunt afmeren. Dat gaan we proberen. Het wordt ondertussen kanp war, meer dan 25 graden. We motoren over de Nieuwe Gouwe door ondiep water naar de eerste stadsbrug, de Steve Bikobrug. Die gaat om half één open en we varen naar het remmingwerk, maar lopen er anderhalve meter vanaf aan de grond. We gooien touwtjes om de palen en laten de boot zo maar liggen, afdrijven doet hij niet. Na de brug varen we naar een sluisje, de Ir, De Kock van Leeuwensluis, dat doet denken aan de sneozige sluisjes in het Caledonisch Kanaal, waar we in 2003 waren. net zoals daar wordt de sluis bedient door een jongeman, mogelijk een student die dit misschien wel als vakantiebaantje doet, want hij raadpleegt voortdurend de bedieningshandleiding.

Een kleine tachtig meter erachter is de Rabatbrug, die toegang geeft tot de Turfsingelgracht, waar jachten langer dan tweaaf meter direct in het stadscentrum kunnen afmeren. Maar we moeten wachten, want de brugwachter moet eerst op de fiets nog twee andere bruggen bedienen.

De Tufsingelgracht is omzoomd door bomen, dus je moet uitkijken voor je mast. Er liggen nogal wat motorjachten, verderop draaien we de boot sur place voor een vol terras van een restaurant, verderop zijn alleen maar hoge bomen, en keren terug. We vinden een stukje vrije kade zonder bomen en leggen aan. Ook hier zitten we aan de grond, maar met de lijnen trekken we boot door de modder aan de kant. We liggen er mooi, direct naast een kast met gratis walstroom (foto hier).

De zon steekt en we zetten snel de bimini op. In de schaduw lunchen we en doen een tukje. Later rommelt het in de verte, de hemel betrekt snel, waarschijnlijk krijgen we onweer. Aan het eind van de middag gaan we zien of er een leuk terras is voor een borrel, als het tenminste droog is. Vanavond eten we aan boord: gehakt met zhug, het Jemenitisch kruidenmengsel dat we onlangs in Rotterdam vonden.

In Syrië lijkt er een soort wedloop gaande om de IS-hoofdstad Raqqa, tussen de VS (die de Koerdische en Arabische milities steunt) en Rusland (die het leger van Assad steunt). Wie er het eerst is, wint veel prestige.  Terug naar boven

Dichter bij de kade kunnen we niet komen. Gelukkig hebben we een loopplank.

Zondag 05-06-2016

Vijf minuten regen, dat was het enige dat gisteravond van de dreigende onweersbui kwam. Rotterdam kreeg het daarentegen fiks over zich heen. En het gehakt met zhug? Lekker, vooral de komijn overheerste, maar niet zo sterk als we dachten. De volgende keer kunnen we er meer van gebruiken.

Rustige nacht. De ochtend vangt aan met uitbundige zonneschijn. Om half acht staat de havenmeester naast de boot om af te rekenen: niet duur, 18 euro liggeld voor een nacht.

We dwalen uren door de prachtige binnenstad van Gouda. Lommerrijke grachten, mooie gebouwen, fraaie musea (hier 6 foto's). In Museum Gouda is een boeiende expositie gewijd aan Erasmus, onwettig kind van een priester in Gouda, de grote vaderlandse humanist, hartstochtelijk pleitbezorger voor tolerantie. 'Ik wijk voor niemand', heet de expositie niet helemaal adequaat, want Erasmus wist heus wel dat je soms beter een concessie kon doen. Hij bracht zijn jeugd in dezestad door. Hij was een kritisch medestander van Luther en diens kerkhervorming, maar raakte in conflict met hem toen Luther die net als de roomskatholieke kerk betoogde de enige en absolute waarheid te bezitten. Erasmus was ervan overtuigd dat de mens die nooit of te nimmer kon kennen.

tegenwoordig werpen musea het meer op de beleving, dus in dit geval kan de bezoeker zich als Erasmus verkleden en op de foto. Ja, dat heb ik gedaan (niet verder vertellen, foto hier). Er is meer te zien in het museum. Onder andere het Erasmusraam van de Brabander Mark Mulders, een acht meter hoog gebrandschilderd raam. Het is horizontaal opgesteld in de Gasthuiskapel en het ziet er werkelijk schitterend uit: een uitbundige hemel met wonderlijke sterren (zie hier een voorbeeld). In de overige collecties intrigeert me een klein schilderijtje van een mannelijke engel, van Odilon Redon, dat tot de vaste collectie van het museum behoort (zie hier). Wat zou ik dat graag hebben!, denk ik, en - even later - en wat dan? Nou ja, je kunt er dan in alle rust lang naar kijken, dat doe je niet in een museum. Ik althans niet.

Op de Markt is een kaasmuseum, maar daar vonden we weinig aan. Vooral kaas verkopen aan toeristen, is de duidelijke doelstelling. We lopen liever langs de tweedehandsboekenmarkt. Daar tref ik een bundel 'Nagelaten gedichten' (De bezige Bij, 1975) van de weinig gelukkige dichter Jan Arends. Waarin:

(...)

Ik vraag

geen mensen

bij mij thuis.

Ik weet

dat wie koffie

bij mij drinkt

zich later ophangt.

Bar slechte koffie. We lopen verder en zien een straatje met een zeer merkwaardige naam: de Korte Noodgodsstraat (foto hier), een zijstraatje van de Westhaven. Ook de brug over deze gracht heet zo. Volgens Wikipedia komt de naam van de Noodgodskapel, die hier hier stond. Verder verklaring vind ik niet.

Als we halverwege de middag bij de boot komen, zien we dat er ligplek vrij is bij de drinkwaterkraan. Dat is de makke hier, er is maar één kraan en onze slang haalt die bij lange niet, en we hebben nog maar weinig water. Bovendien zijn er op het vrije plekje nét geen bomen, waar we met de mast in kunnen raken. Snel verkassen dus. Maar op dat plekje is het nóg ondieper, we blijven aan de grond steken op anderhalve meter van de kade. Gelukkig hebben we nog die oude loopplank, die we ooit uit Kreta meenamen. Omdat de boot vast zit in de modder, beweegt hij niet, dus is de loopplank aan de zijkant goed bruikbaar (foto hierboven). We vullen onze tanks tot het randje. Vannacht blijen we hier liggen, morgen verder richting Alphen aan den Rijn, Leiden en Katwijk. Waar we zullen overnachten zien we nog wel.

Het nieuws is weer geweldig: de Zwitsers wijzen in een referendum het basisinkomen voor iedereen af en de aanstaande Filippijnse president Duterte pleit voor het doodschieten van drugsdealers. Zonder vorm van proces. Eigenrichting heet dat. Hij zal burgers die dat doen een medaille geven. In mijn Gastenboek verdedigt een lezer die methode, gelet op de ernstige maatschappelijke ontwrichting door de drugscriminaiteit. Tja, ik twijfel daaraan; wie zelf de rechststaat niet handhaaft, zaait een allesvernietigend monster. Terug naar boven

Riante ligplaats in de Haven van Leiden, in het centrum van de stad.

Maandag 06-06-2016

Zonder problemen varen we af van de kant om negen uur. Gisteren lagen we aan de grond en konden de kade niet anders bereiken dan met de loopplank. Maar kennelijk staat het water vanmorgen wat hoger. De brugwachter van de Rabatbrug opent vlot voor ons en ook de De Kock van Leeuwensluis gaat snel. Vervolgens de Steve Bikobrug het is geen probleem om tijdig bij de spoorbruggen van Gouda te zijn voor de opening om 10.27 uur. Een halfuur liggen we op ons gemak aan de wachtsteiger, voor ons passeren tientallen treinen achter elkaar (foto hier). De spoorlijn Den Haag/Utrecht, een druk traject. We genieten van het stralend zonnige weer. Bakje koffie. Achter ons meert een Dufour 38 af. We melden ons tien minuten voor de opening op de VHF. Geen probleem, maar bij het afvaren zie ik te laat dat er intussen een groot containerschip opvaart. Beroepsvaart gaat voor. Overigens is het handig om achter zo'n schip te varen, want alle bruggen - en dat zijn er wat - gaan snel open en wij kunnen steeds meeliften (foto hier).

We passeren Waddinxveen en Boskoop. De oevers van de Gouwe zijn dichtbebouwd, mensen zitten in hun tuintjes aan het water in de zon. Verderop is er meer groen. Tegen kwart voor twaalf komen we bij de spoorbrug van Alphen aan de Rijn met daarachter een verkeershefbrug. Hier vaart het containerschip een haven binnen, nu moeten we het weer alleen doen. Na de hefbrug is een viersprong, de Gouwe kruist hier de Oude Rijn, die vanaf Utrecht komt. We slaan bakboord uit, de Oude Rijn in.

De doorvaart door Alphen vergt een hoop brugopeningen. Lekker keutelen, wachten, aangegaapt door de mensen op terrassen en in hun tuinen. Grote zeiljachten zien ze hier niet vaak, veronderstel ik. De beruchte nieuwe brug die vorig jaar van een hijsponton gleed en een aantal huizen vernoelde, staat open. Bouwvakkers zijn er nog mee bezig. Ruïnes van vernielde woningen zien we niet.

De vastemastenroute gaat hier stuurboord in de richting van de Ringvaart van de Haarlemmermeer. Die nemen we niet, we volgen de tamelijk brede Oude Rijn door Koudekerk en Hazerswoude-Rijndijk. Bedrijfsterreinen en vila's wisselen elkaar af. De bruggen openen vlot naar een oproep over de VHF. behalve ons is er nauwelijks scheepvaart.

In Leiderdorp is de rivier erg smal. We varen dicht langs de huizen. Stom genoeg staat dit gebied niet op mijn electronische kaart en ook niet duidelijk op de kaarten in de ANWB Wateratlas Staande Mastroute. Dus weten we de namen van de bruggen niet en niet steeds staat er een bord met het VHF-kanaal op de kant. Maar vrijwel steeds zijn er meldknoppen aan het remmingwerk. Gaat ook. Op de kruising van Oude Rijn, Zijl en Schie-kanaal slaan we bakboord uit. We willen naar Katwijk, want in het boekje 'Met staande mast door Nederland' (Hollandia, 2016) van Frank Koorneef lazen we dat dat mogelijk is. Bij de Wilhelminabrug krijgen we de brugwachter met de meldknop aan de lijn. Hij zegt dat Katwijk niet gaat lukken, want de brug van de snelweg A4 draait niet. Helaas! We draaien om en varen Leiden binnen via de Sumatrabrug en de Schrijversbrug. Na de laatste gaat er een wereld open: grote bolwerken en wallen aan bakboord en een mooie stadspoort - de Zijlpoort - aan stuurboord. Restaurants, etende mensen in de zon. Verderop is de jachthaven, midden in de stad, en we zien een riante plek aan een kopsteiger (foto bovenaan). Alleen voor boten langer dan 12 meter, staat op een bordje, en dat zijn we. Als ik de havenmeester bezoek, in het bedieningskantoortje van de Schrijversbrug, zegt hij dat we er mogen blijven. Prima!

In de kuip genieten we van alle bedrijvigheid. Dit is een wereld voor sloepen, er varen er vele tientallen langs met vrolijke Leidse studenten. Het is net Venetië, zegt Ans. Vlakbij ligt een intrigerend motorbootje met een eenzaam bruin mannetje erin, die naar buiten kijkt en verder niks. Het bootje heet 'Zwerfhutje' en is vol met voorwerpen als was het een uitdragerij. Af en toe komt er laag een vliegtuig over. Schiphol is niet ver en de wind is noord, ze landen er tegen in. Ook Sir Geldof, in zijn kooi opgehangen aan het achterstag, reageert opgetogen op al dat passerend vertier. Hij doet zijn best om er bovenuit te kwinkeleren. Een prachtplek is dit. We blijven zeker morgen nog hier. Terug naar boven

De Burcht van Leiden

Dinsdag 07-06-2016

De dag vangt aan met bewoking, maar later op de ochtend wordt het zonnig. Er is kans op de ontwikkeling van onweersbuien in de middag, maar niet hier. We doen snel boodschappen bij een dichtbije AH-supermarkt, leveren ze op de boot af en trekken de stad in. Kuieren, koffie drinken op een terras tegenover het stadhuis (foto hier) en geen musea. daar hebben we ditmaal geen zin in, hoewel ons het Volkenkundig Museum zeer is aanbevolen. Andere keer. We scharrelen over de Botermarkt (foto hier) en komen terecht bij de Hooglandse kerk en de daarachter gelegen Burcht. Dat is een vreemd bouwwerk, oeroud, ouder dan de rest van de bebouwing. Het is een kunstmatige heuvel op de plek waar twee takken van de Rijn samenvloeien en zonder twijfel op deze strategische plaats ooit opgeworpen als verdedigingsmiddel - of tegen overstomingen, of beide (foto hierboven). Hij zou al van het jaar 800 AD dateren, een met palen omheinde vluchtplek voor de omwonenden en hun vee tegen mogelijke belagers. Later, in de 12e en 13e eeuw, werd er een ronde stenen burcht op gebouwd. Het gras van de heuvel is lieflijk begroeid met velden madeliefjes, maar helaas hangt er een schoolklas met luidruchtig klierende scholieren rond, die overal peuken, blikjes Red Bull en wikkels van ijsjes laten slingeren. Er is een docent bij die niks doet en de hem toevertrouwde beschavingsarbeid erbij laat zitten. We gaan dus maar weg.

We brengen een heerlijk luie middag door in de kuip, uitkijkend over al het vaarverkeer. Het terras achterons is van een drukbeklant etablissement, 'Lot & De Walvis' geheten, waar we voor vanavond een tafeltje hebben gereserveerd. Buiten, er komt geen onweer, en wat is nou leuker dan vanaf je tafeltje naar je eigen bootje kijken? Morgen weg? Niks hoeft, we zien wel wat we doen. Terug naar boven

Zoek Ans tussen de Braziliaanse Reuzenwaterlelies in een tropische kas van de Leidse Hortus Botanicus.

Woensdag 08-06-2016

Tergend, tergend en tegelijk vol van belofte! Dat is het bericht over de veelbelovende resultaten van de LISA-Pathfinder satelliet van de ESA. De fysica en de kosmologie gaan grote veranderingen tegemoet. Sinds afgelopen jaar voor het eerst zwaartekrachtgolven werden ontdekt (lees hier) werd deze satelliet er jongstleden december gelanceerd om de technologieën te testen, die in de nabije toekomst nodig zijn voor de bouw van een zwaartekrachtgolfdetector in de ruimte. Een detector die voor het eerst sinds de lichttechnologie met telescopen de mensheid in staat stelt om op een nieuwe manier naar het universum te kijken en vooral naar het begin ervan, op basis van rimpelingen in de ruimtetijd. De Einstein telescoop. Die zou pas in 2034 gelanceerd worden, maar de resultaten van LISA Pathfinder zijn dermate goed en precies - de meetnauwkeurigheid van de laser-interferometer aan boord blijkt ruim honderd maal beter dan wat nodig is - dat onderzocht gaat worden of de ontwikkeling van eLISA enkele jaren kan worden versneld. Dat zou uiterst welkom zijn, dan valt het mogelijk juist binnen mijn eigen beperkte levensverwachting. Ach, eLISA zien en dan sterven!

Gisteravond samen lekker gegeten op het terras van Restaurant 'Lot & De Walvis', met uitzicht op onze boot (2 foto's hier). Goed en niet duur. Vanmorgen is het een stuk frisser dan de vorige dagen. Om half elf trekken we erop uit en lopen eerst door de fraaie Zijlpoort (foto hier) naar de havenmeester om een dag liggeld extra te voldoen. Ach, had Gorcum maar zo'n poort! Dan lopen we de Haarlemmerstraat uit, een lange winkelstraat die ook hier en daar door winkelleegstand wordt getroffen. Aan het eind is een brug met erachter een plein, 't Galgewater. Hier vertrekken de rondvaartboten. We drinken er koffie en zien dat er bedriegertjes zijn. Mijn geliefde is niet te houden en springt erin (foto hier).

Verrassend is dat er op diverse plaatsen gedichten van internationale dichters op de muren staan. Shakespeare en Tsetajeva onder andere. Wikipedia heeft er een lijst van; het zijn er meer dan honderd. Wie of wat de keuze van de gedichten heeft gemaakt en op grond waarvan, weet ik niet. Zou interessant zijn. Speciaal is een lang gedicht dat een aantal etages van een torenachtig gebouw beslaat, 'Treno in corsa' van Cesare Simonetti (foto hier). Een waarschijnlijk Italiaanse dichter of kunstenaar die me niets zegt. Het gedicht heeft een omgekeerde raketvorm en bestaat uit onomatopeeën, klanknabootsingen van (in dit geval) een trein. 'fiiiiiiiiiiiiiiiiiiíii fcscscscscsc fufffffff....etc' dat overgaat in een herhaald 'tilik - talak', je kent dat wel.

Verderop vinden we het Museum voor Volkenkunde, met een collectie die ons overweldigt. Teveel om te verwerken. Mooi is het gedeelte over Indonesië, met veel voorwerpen die in de koloniale periode meegenomen werden. De expositie 'De Boeddha - van levensverhaal tot inspiratiebron' treft ons niet erg, murw als we zijn door de hoeveelheid van indrukken. Het hele museum bewijst hoe groot de rol van religie en bijgeloof in de hele wereld was en daar word ik althans niet vrolijk van.

We lopen terug over de Steenstraat en het Rapenburg naar de Hortus Botanicus, waar we buiten lunchen. Waarom praten sommige mensen zo hard, dat je niet anders kunt dan naar hun gesprek luisteren? Een zeer eigenwijze man praat tegen zijn tafeldame op een chagrijnige toon over politiek en islam. Niks mis met wat hij zegt, maar te hard en te arrogant. Aan een ander tafeltje praat een meisje een Indische of Chinese man bij over de vaderlandse rol als kolonisator. Tja, ook te hard, je kunt je er niet aan onttrekken. Kom je eens in academische milieus terecht, praten ze voortdurend keihard alsof ze college geven. We nokken na ons lunchbroodje snel af.

De Hortus zelf valt ons ook al wat tegen, verwend als we zijn met veel mooiere in onder andere Lissabon en Cagliari. Daarbij vergeleken vinden we de Leidse Hortus nogal slordig. Ook de kassen, hoewel we wel gewonnen worden door de kas met de Reuzenwaterlelies uit Brazilië (foto hierboven). Er fladderen ook grote tropische vlinders rond (foto hier), die hun best doen om te paren. Later slenteren we door de tuin, waar veel studentes lui in bikini in de zon op de grasvelden liggen. Daar heb ik geen foto's van. Zo komen we bij de beroemde Sterrenwacht (foto hier). Het bezoekerscentrum in het sousterrain is klein en weinigzeggend; ik had er meer van verwacht. In een vitrine zie ik een kleine Marsglobe, maar die is helaas niet te koop. (Vaste lezers weten dat thuis wel een Maanglobe heb). Er is wel een rondleiding door de Sterrenwacht, maar daar moeten we nog een halfuur op wachten. We zijn onderhand moe en lopen door de binnenstad terug naar de boot. Genoeg inspanningen voor vandaag geleverd. Terug naar boven

Uren wachten op de spoorbrug van Sassenheim. Een paard en een pony komen kijken wat we daar doen.

Donderdag 09-06-2016

Voor vertrek uit Leiden toppen we de watertanks af. De Schrijversbrug en de Sumatrabrug draaien vlot. Direct erop naar bakboord, het riviertje de Zijl op, waar de Spanjaardsbrug ook snel reageert. Na een tijdje varen komen we op de Kagerplassen, eerst 't Joppe, daarna een grotere plas. Een weids landschap (foto hier). Het is zonnig maar behoorlijk fris door de noordwestenwind, die af en toe BF 5 haalt. Op de volgende plas lopen we zes, zeven keer aan de grond. Niet vreemd want als diepte staat 1.80 meter aangegeven en wij hebben 2 meter. Ik probeer steeds op een andere plek verder te komen en vind een diepr geultje vlak onder de wal, waar een groot watersportcentrum is. Kinderen spartelen in het koude water. Zo bereiken we de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder. Opnieuw bakboord. Voor de verkeersbrug en spoorbrug moeten we tweeëneenhalf uur wachten. Naast ons is een boerderijcamping waar mensen bezig zijn een Alpenkreuzer uit te vouwen. Je moet varen door Holland op een relaxte manier doen en vooral geen haast hebben. Het land ligt een flink eind beneden ons, het waterniveau in de vaart is zeker een meter of twee, drie hoger. Raar gezicht. Op de dijk komen een merrie en een pony nieuwsgierig aanlopen (foto hierboven). Achter ons aan de wachtsteiger meert Reginan af, een Zweeds 43-voet zeiljacht. We raken in gesprek: ze zijn op weg naar Amsterdam waar hun kinderen wonen. Ze snappen niet veel van al die brugopeningen en hoe je die aanvraagt is ook een probleem, omdat nogal wat brugwachters nauwelijks Engels beheersen. Kunnen wij straks voorop blijven varen? Dat doen we graag.

Om 13.39 uur gaan de bruggen open. De ringvaart is gelukkig een stuk dieper. We stranden opnieuw bij de Lisserbrug. Er is een schakelaar kapot, zegt de brugwachter, de monteur is bezig. We mogen afmeren naast een lege duwbak van een duwbootje (foto hier), die verderop cement moet halen. De Zweden meren weer achter ons af. Geduld is een schone zaak. Na een klein uur is de klus geklaard. Verderop is de Elsbroekerbrug; hier zijn ook monteurs bezig met een camera op een lichtmast, de mast is neegebogen dus de brug kan niet draaien. Twintig minuten wachten aan het remmingwerk. Na de brugpassage ligt een zeiljacht dwars op de vaart. Hij gaat achteruit en we kunnen er langs, maar als we omkijken blijkt dat er problemen zijn. De schipper kan zijn stuurwiel niet draaien en rukt er verwoed aan. Heeft hij per ongeluk de autopilot aangezet? Hij blijft rukken en benedendeks kraakt het roerkwadrant; ondertussen vaart hij met een rotklap op de stenen beschoeiing. Zijn vrouw gilt wanhopig. Hij komt er weer af en het gebeuren herhaalt zich nog twee keer. De brug gaat dicht. Later bedenk ik dat wemisschien terug hadden moeten gaan, om de boot naast ons te nemen en naar Hillegom te brengen, maar dan zijn we al een stuk verder.

De volgende brugen draaien vlot, de Hillegommerbrug, de Bennebroekerbrug en de Cruquiusbrug. Daar slaan we bakboord uit, het Spaarne op. Tamelijk breed water dat zich naar het noorden slingert. We meren af tussen twee palen bij de Schouwbroekerbrug, vlak voor enige woonarken. Reginan komt naast ons liggen (foto hier). Na een uur gaat de brug open. De Havendienst Haarlem meldt dat alle bruggen van de stad vanaf zes uur draaien. Langs de Spaarne staan kapitale villa's. Achter ons vaart een leeg vrachtschip op. Na de eerste stadsbrug gaan we aan de kant, laten hem passeren en varen achter hem aan de stad in (foto hier). Het water slingert nogal en de bruggen zijn dicht bij elkaar. Overal liggen jachten aangemeerd; het valt nog niet mee om een plekje te vinden. We passeren het Teylers Museum, dat we jongstleden januari bezochten toen ik in Haarlem een lezing over mijn romancyclus hield. Ook hier geen vrije plaatsen. Na de volgende brug raken we het stadscentrum alweer uit. De Zweden meren naast een motorjacht af, maar wij zoeken eerst eens verderop. Bij de volgende brug is aan bakboord een steiger, maar ervoor lopen we al aan de grond. Terug dus, aan de andere oever zien we een vrij plekje maar ook daar is het te ondiep. We vragen op VHF18 de havendienst of we door de vorige bruggen terug mogen. Dat mag en we vinden toch een plek, zonder walstroom, aan een rustige kade bij Spaarne 63. Prima plek, we zien morgen wel verder en we kunnen overigens prima zonder walstroom. Het is zeven uur, we genieten in het zonnetje in de kuip van een verdiend glas wijn. In het weekeinde komt er helaas regen. Terug naar boven

Dulce in Haarlem

Vrijdag 10-06-2016

Vandaag nog een zonnige, ietwat gesluierde dag. Voorlopige de laatste van een reeks mooie dagen. We betalen op het havenkantoor bij de brug voor ons tot aanstaande maandag en lopen de stad in voor boodschappen. Op de Botermarkt staan wat marktkramen, waaronder eentje met verse vis. Twee kabeljauwhaasjes voor de ikan ritja ritja. Niet ver er vandaan is een supermarkt. Koffie op een terras in de zon. We vinden een boekhandel, Athenauem, alwaar ik het boek van journaliste Eva Wiessing koop over de Griekse crisis, 'Worstelen aan de rand van Europa' (Lebowski, 2016) en een Nederlandse vertaling van de eerste dichtbundel (1917) van T.S. Eliot 'Prufrock and other observations' door Paul Claes (Koppernik, 2016). Tweetalig, zoals het hoort. 

Wat met in deze stad weer opvalt is hoe weinig interessant de grote winkelstraten zijn; ze zijn overal hetzelfde. In de kleinere zijstraten zijn vaak leukere winkeltjes en horeca. Daarin (en in zijn musea en oudheden) zit het karakter van een stad.

Een luie middag in de kuip. Verderop aan deze kade staat een kleurrijk islamitisch aandoend tempeltje (foto hier), een rode maansikkel op het dak. Omdat er verder niets bij staat, ben ik benieuwd of iemand er informatie over heeft. Vanavond krijgen we bezoek van mijn neef Martijn, oudste zoon van mijn broer, met zijn gezin. Met mijn achterneefjes dus. Die willen wel eens op zo'n boot kijken. Misschien weten zij meer over dat curieuze tempeltje. Terug naar boven

Haarlem. De Sint Bavo met het Christian Müllerorgel.

Zaterdag 11-06-2016

De opkomst van rechts-nationalistische partijen in verschillende landen brengt in feite de eenwording van Europa dichterbij. Dat is de contra-intuïtieve conclusie die je kunt ontlenen aan een studie van Geerten Waling over de ontwikkeling van volkssouvereiniteit. Die partijen, zoals de PVV, AfD en Front National, grondvesten hun ideologie namelijk in een min of meer exlpiciet etnisch-linguïstisch idee over wat een volk is: mensen met dezelfde huidskleur en taal horen bij elkaar en vormen een natie. Multiculti is uit den boze. Maar in EU-verband werken ze steeds meer samen en dragen huns ondanks daardoor bij aan de ontwikkeling van Europa als boven-nationale politieke entiteit. Grappig is dat.

Leuk bezoek gisteravond van neef Martijn en zijn gezin. Om een uur of acht ging zijn vrouw Vivian de kinderen (Lucas, 6 en Jelle, 4) naar bed brengen. Ze wonen vlakbij. Lucas heeft niets te maken met de naam van de hoofdpersoon in mijn romancyclus en Jelle is genoemd naar zijn grootvader (mijn vader dus). Er loopt dus weer een Jelle Zijlstra in de wereld rond. Martijn blijft nog een paar uur, we hebben een prima gesprek. Hier 2 foto's.

Vanmorgen regent het licht, maar het is niet erg koud. Later klaart de hemel wat op en wordt het droog. We lopen naar de Grote Markt, waar het inderdaad markt is. Veel lekkers. Het is er druk. We kopen Hollandse kersen. Ook bezoeken we de Sint Bavo en zijn onder de indruk van de enorme ruimten onder de hoge houten gewelven (foto hierboven en hier nog een). Er is een fraai orgel, het Müllerorgel uit 1738, waar naar verluidt Mozart op heeft gespeeld toen hij 10 jaar was. Lang kijken we naar het moderne glas-in-loodraam van Michel van Overbeeke in het Noordertransept, een triptiek op het thema Vrede en Verdraagzaamheid. Hoewel de Sint Bavo sinds de reformatie een protestante kerk is met de bijbehorende soberheid, is er veel te zien. De totale vloer bestaat uit veelal onleesbare grafstenen. Achter het koor staat ook een ontwerp voor een glas-in-loodraam ven de striptekenares Margreet de Heer, het nogal lievige 'kerkraam der broederschap'. Lievig omdat de overeenkomsten en verschillen tussen islam en christendom op een simpele, misschien zelfs bewust onnozele manier worden afgebeeld. Verderop legt ze in een lang tableau de verschillende grote religies (Islam, Christendom, Jodendom, Hindoeïsme en Boeddhisme) langs de feministische maatlat. Het boeddhisme wint met glans (7,7), het christendom scoort het laagst, lager dan de islam. De striptekenares is van oorsprong theologe.

Terug buiten eten we bij een Sicilaans kraampje een arancina met champignons en kaas. Daarma lopen we een deel van een lierair-historische wandeling door de stad, ondermeer langs een borstbeeld van Harry Mulisch, met wie ik op de foto ga, en een monument ter nagedachtenis aan Lennaert Nijgh (foto hier). Er staan veel bekende regels op. Tenslotte belanden we bij een een eindelijk weer eens goed-gesorteerde boekhandel, H. de Vries, op de hoek van de Gedempte Oude Gracht en de Jacobijnestraat. Ondanks een kort verblijf verlaat ik de zaak met een boek over de Panama Papers van de Duitse journalisten Bastian Obermayer en Frederik Obermaier (Atlas Contact, 2016), met een voorwoord door Joris Luyendijk. We zijn onderhand moe en besluiten terug te gaan naar de boot.

Straks komen mijn broer Wiebe en zijn vrouw Marina langs. Met zijn vieren gaan we hier vlakbij uit eten. Terug naar boven

Veel familiebezoek in Haarlem. Vanmiddag Pijke en Floor met hun kinderen Lisa en Thijs.

Zondag 12-06-2016

Het is duidelijk: Haarlem is synoniem met familiebezoek. Hadden we eergisteren neef Martijn met zijn gezin op bezoek, gisteravond aten we hier vlakbij op een hoekje met mijn broer Wiebe en zijn vrouw Marina. Het restaurantje, honderd meter van de boot op een hoekje, heet 'In den Swarten Hondt' en we kregen er een tafel aan het raam (2 foto's hier). Kon je zulke foto's, vooral de tweede, maar naar je ouders sturen... 'Hallo daar! Het gaat goed met ons!' Een prachtige avond vol weerzien, hartelijkheid en culinair genot. Ieder at iets anders, Ans zeetong en ik asperges.

Vanmorgen lichte regen, die rond negen uur ophield. Omdat de accu's op 83% stonden, was er een aanleiding om de generator een uurtje te laten draaien om ze te vullen. Dat liep prima (foto hier). Daarna kregen we mijn ex-schoonzusje Greet op de koffie. Die woont ook in Haarlem. Sinds de begrafenis van mijn moeder in 2001 had ik haar niet meer gezien. Door de lichte wolkenlaag warmde de zon voldoende op in de kuip te zitten.

's Middags kwam mijn dochter Floor met haar man Pijke en hun kinderen Thijs en Lisa op bezoek (foto hierboven en een andere hier). Het was nog steeds aangenaam weer, zodat we de bimini hadden opgeklapt en ons in het warme licht van een omfloerste zon koesterden. Op het water veel verkeer van sloepen, jachten en rondvaartboten. Gezellig. Juist toen Floor c.s. weer weg waren kwam Michiel, de tweede zoon van Wiebe, op bezoek (foto hier).

Tussen alle bezoek door las ik 'Sterfelijk zijn. Geneeskunde en wat er eindelijk toe doet' van de Amerikaans/Indiase chururg en hoogleraar Atul Gawande uit (Nieuwezijds, 2014). Een behartigenswaardig boek voor mensen van mijn leeftijd (en voor dokters) over waardig sterven en niet tot het bittere einde doorgaan met medische behandelingen als die ernstig schaden en geen realistisch perspectief meer bieden. Aanbevolen. Terug naar boven

'Eerst komt het Leven, dan de Strijd, daarna de Dood en is men alles kwijt.' Achter het hek jachtwerf De Rietpol, Spaarndam

Maandag 13-06-2016

Om negen uur verlaten we de binnenstad van Haarlem door een nieuwe reeks bruggen, waaronder een spoorbrug, die allemaal vlot openen. Het is bewolkt en op de rand van miezeren. We volgen de Spaarne, dan het Noorder Buiten Spaarne tot bij een meertje dat 'Mooie Nel' heet. Er zijn wat jachthaventjes en aan de overkant is de schutsluis van Spaarndam, waarachter Zijkanaal C naar het Noorzeekanaal leidt. Maar voor de sluis ligt onze bestemming voor vandaag: Jachtwerf De Rietpol. De Rietpol kennen we van 13 jaar geleden, nog voor ons vertrek, toen we hier onze windgenerator lieten plaatsen. Een vertrouwd adres waar we de  boot een week willen wegleggen terwijl we even in Gorcum zijn. Ik wil vrijdag de extra vergadering bijwonen, die onze buurtvereniging KNAKE belegt over het Verkeerscirculatieplan voor de Gorcumse binnenstad en de proefsluiting van de Tolsteeg. Bovendien ziet het er ernaar uit dat we vrijwel de hele week regen krijgen. Pas in het weekeinde zou het weer droger worden.

Het is nog niet zo gemakkelijk om de afgesproken ligplaats achterin de haven te bereiken. We kunnen naast een groot zeiljacht afmeren, maar het is er te ondiep. De werf ligt in een kom naast de oude dorpskern van Spaarndam. In overleg met een vriendelijke dame van het werfkantoor kunnen we via een nauwe doorgang aan de werksteiger afmeren, naast een groene loods (foto hier), precies de plek waar we 13 jaar geleden ook lagen. Kennelijk is er weinig werk. Het is nog steeds somber weer in de jachtwereld en overigens buiten ook.

's Middags maken we een kuier door de schilderachtige dorpskern (foto hier). Oude huisjes, een kerkje, wat sluisjes, roestende schepen. Een knus en vermoedelijk in religieus opzicht een steil dorp. Op de dorpsdijk staat een beeldje van de legendarische Hansje Brinkers (Gra Rueb, 1950), het verzonnen jongetje dat zijn vinger in de dijk stak en Holland redde. Spaarndam was onderdeel van de Stelling van Amsterdam, een serie bastions en forten rond de hoofdstad, die ter verdediging werd aangelegd van 1880 tot 1920. Sinds 1995 staat hij op de UNESCO Werelderfgoedlijst (waarvoor nu ook de Hollandse Waterlinie voor is aangemeld). Voor ons daalt een verkeersvliegtuig: niet ver hiervandaan is een landingsbaan van Schiphol. We lopen over de moderne schutsluis, waardoor wij over een week verder zullen varen. Er staat een oud, langgerekt huis met een haag ervoor. Ooit een logement of herberg? Een bord vermeldt dat het 19e-eeuwse schrijfstersduo Aagje Wolff en Betje Deken hier logeerden. We lopen naar een AH-supermarkt verderop, slaan wat laatste boodschappen in en lopen langs de kleine huisjes aan de waterkant terug. Het heet hier Taanplaats. Er staat een ijzeren hek voor een ponton, met een opvallende tekst erop: 'Δ!Ο Eerst komt het Leven, dan de Strijd, dan komt de Dood en is men alles kwijt' (foto bovenaan). Een adequate samenvatting van hoe het zit. De moderne spelling verraadt dat het niet zo oud moet zijn. Enig zoeken levert op dat het verwijst naar drie molens, die Het Leven, De Strijd en De Dood heetten. Die stonden niet in Spaarndam, maar aan de oostkant van Zaandam, zo blijkt. Op de Taanplaats hier zou ene Van Ballen een palingrokerij gedreven hebben. Achter het hek lagen de bunnen waar hij zijn levende paling in bewaarde, die hij in Noord-Holland ophaalde. Dan kwam hij langs Zaandam. Daar zag hij iedere keer de drie molens en zo kwam het dat hij die tekst op hek liet zetten. Of die molens er nog zijn, weet ik niet, ooit stonden er meer dan duizend molens in de Zaanstreek. Evenmin weet ik of het verhaal klopt. Lennaert Nijgh, de Haarlemse tekstdichter, wiens monument we eergisteren vonden, zou de zin ooit als een persoonlijke opdracht geschreven hebben voor een café in Haarlem. Hij moet in Spaarndam geweest zijn en dat is niet zo vreemd; het is een mooi dorpje vlakbij de stad.

De middag loopt op zijn einde. We hebben de wasmachine flink laten draaien nu we weer walstroom hebben. Morgenochtend zal Ans' zoon Derrick, die vlakbij werkt, ons komen ophalen en naar Amsterdam CS brengen. Terug naar boven

Amsterdam CS. Koffie bij Starbucks. Sir Geldof zit in de tas met een handdoek over zijn kooitje.

Dinsdag 14-06-2016

Het gerucht gaat dat de LIGO detector opnieuw zwaartekrachtgolven heeft waargenomen. Voor de eerste keer gebeurde dat op 14 september vorig jaar; het werd jl. februari bekend gemaakt. Ik schreef er toen hier over. Of het nu gaat om een tweede vondst in hetzelfde waarnemingsmateriaal of om een nieuwe waarneming, is nog niet bekend. Morgen is er een persconferentie.

Stipt om tien uur arriveert Derrick bij de uitgang van de jachtwerf; we komen juist met ons koffertje en ons vogeltje aanlopen. Het regent zachtjes. Hij zet ons af aan bij Amsterdam CS, bij de nieuwe stationshal aan de IJzijde. Er heerst enige verwarring omdat over de omroepinstallatie het bericht klinkt dat de treinen naar Utrecht CS zijn uitgevallen, in elk geval tot 12 uur. Oorzaak: een kapot treinstel dat het spoor belemmert. Gelukkig hebben we een alternatief, al komen we dan weer langs Haarlem: de intercity naar Dordrecht, die om 11.08 uur vertrekken moet. Er is tijd voor koffie bij Starbucks (foto boven). Maar de vertragingen dijen uit en tenslotte vertrekt de trein 17 minuten later. 'We zullen ons best doen de vertraging in te lopen', belooft de machinist over de intercom. Onderweg valt er nogal wat regen, met name tussen Schiedam en Rotterdam. Blij dat we naar huis gaan.

Om 11.47 uur komen we in Dordrecht aan. Het Arriva-boemeltje naar Gorcum (en verder naar Geldermalsen) zal om 11.53 uur vertrekken en staat al klaar. Maar niemand mag erin. Een conductrice zegt dat deze trein uitvalt omdat er een seinstoring is tussen Leerdam en Beesd. We moeten wachten op de volgende trein van 12.08 uur. Die zal niet verder rijden dan Leerdam; voor ons ver genoeg. De reis duurt kort want een oude kennis uit onze ziekenhuistijd komt tegenover ons zitten. Als we het station van Gorcum binnen rijden bereekt als om ons te pesten de zon door. We lopen door de binnenstad en doen onderweg wat boodschappen, verse asperges en witte wijn voor vanavond. De hele middag valt er geen regen meer.

Kwart voor vijf: ik kijk naar buiten, het regent.

Nadat een Amerikaanse lone wolf, trouw aan IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi, waarschijnlijk op eigen initiatief 49 mensen doodschoot in Orlando, Florida, vermoordde gisteravond een andere eenling, een 25-jarige Fransman, een politieman en zijn vrouw in Magnanville ten westen van Parijs. De ene daad inspireert de andere. Ook hij had trouw gezworen aan de IS-leider en had een dodenlijst opgesteld, blijkt vandaag. Bovendien plaatste hij een video met zijn slachtoffers erop op zijn Facebook-account (inmiddels gewist). In beide gevallen hadden de daders de aandacht getrokken van de veiligheidsdiensten, maar die konden hun verdenking niet staven met hard bewijs. het afluisteren van de telefoon van de Fransman leverde niets op. Lone wolves zijn nauwelijks te bestrijden; je kunt per slot niet iedereen met criminele en/of jihadistische antecendenten is opsluiten. Ook het simplisme van Donald Trump - we weigeren moslims de toegang - zal niet werken. Wat werkt wel? Ik weet het niet. Slechts extreme vormen van contrôle vermogen misschien meer, maar daarbij worden de maatschappelijke vrijheden dusdanig veel geweld aangedaan, dat we dat ook niet willen. Terug naar boven

Ans krijgt haar dochters op bezoek. Kleine Vajèn is er ook.

Woensdag 15-06-2016

De Volkskrant meldt de uitslag van een publiekspeiling onder ruim duizend mensen tussen 15 en 70 jaar, van marktonderzoeker Motivaction. Daaruit blijkt dat er veel draagvlak is onder de bevolking voor de opvang van asielzoekers. Dat bleek al eerder uit een peiling van adviesbureau Necker van Naem; daarin was 73% voorstander. Er zijn ook andere uitkomsten, zoals bij Maurice de Hond. Die mat vorig jaar dat 66 procent van de Nederlanders voor grenscontroles was (maar dat is wat anders). Er zijn ook andere geluiden, zoals de beschamende opstelling van de meeste partijen in de gemeenteraad van Geldermalsen vandaag. SGP, CDA, VVD, PvdA, en de lokale partijen zeggen in een verklaring. Ze vinden zelfs een klein AZC 'onverstandig' en scharen zich daarmee in hetzelfde kamp als notoire weigeraars zoals de Hongaarse president Orban en de Slowaken. Laat anderen het probleem maar opknappen. Dat kun je laf noemen van de politici en het Betuwedorp. Het zou me niet verbazen dat ze persoonlijke bedreigingen ontvingen. Alleen D66 heeft in Geldermalsen, waar ik lang woonde in het dorpje Deil, het fatsoen en de moed om niet te ondertekenen. Dat is de partij van de burgemeester, die vorig jaar dacht het wel even door de raad te kunnen drammen - en die gewoon blijft zitten.

Vandaaag is het redelijk droog; regen valt de laatste ween vooral daar waar wij niet zijn. We rijden naar Oost voor boodschappen bij Plus Jan Sterk. Daarna breng ik onze stereoversterker (een Marantz PM-80) voor reparatie naar Sowell Hi Fi studio in de Burgstraat. Vlak voor ons vertrek begaf hij het met een grote klap en misschien kan hij nog gerepareerd worden. Het is een oudje uit de jaren 90, maar met kwalitatief goed geluid en vooral sterk in de lage tonen.

Middag. Ik lees het boek van Eva Wiessing en Conny Ceessen over de Griekse crisis 'Worstelen aan de rand van Europa' (Lebowski, 2016) uit. Het bevat weinig nieuws voor een nieuwsfreak als ik, maar het is handig als overzicht van de laatste zeven, acht jaar. Vooral het hoofdstuk over de massale belastontwijking van de Grieken in veelzeggend. Je vraagt je af waarom een volk zelfs op het hoogtepunt van de crisis zó hun eigen overheid saboteren.

Halverwege de middag komen Ans' dochters op de thee (foto bovenaan). Kleindochter Vajèn is er ook bij. Zij heeft grote belangstelling voor de Newtonpendel op mijn kamer. Wie weet welke ontwikkeling je daarmee losmaakt. Om half vier gaat het regenen. Een uur later schijnt de zon weer. Terug naar boven

Donderdag 16-06-2016

Het is dus toch een tweede gravitatiegolf die de LIGO-detector registreerde, zo werd gisteravond op een persconferentie in San Diego bekendgemaakt. Niet een nieuwe vondst in het materiaal van september vorig jaar, maar een eentje die opgevangen werd op 2e kerstdag 2015, een rimpeling in de ruimtetijd van twee zwarte gaten die elkaar 1,4 miljard geleden opslokten. Zwaartekrachtgolven verplaatsen zich met de lichtsnelheid, dus de plaats van het gigantische kosmische incident ligt nu 1,4 miljard van ons vandaan (afgezien van de versnelde expansie van het heelal zelf). Ruimtetijd is één en onscheidbaar; er is geen tijd zonder ruimte en omgekeerd geen ruimte zonder dat er tijd verloopt.

De detectie van zwaartekrachtgolven levert voor het eerst sinds het onderzoek met electromagnetische straling (licht, radiogolven, enz.) een nieuw medium om de kosmos te onderzoeken. Een medium dat verder terugreikt dan licht en overige straling, namelijk tot aan de oerknal zelf en - wie weet? - verder.

Materie bevindt zich in de ruimtetijd en kromt en plooit die, zoals - om actueel te blijven - een succesvol schot van een voetballer op het doel het vangnet plooit. Zware kosmische botsingen van materie veroorzaken rimpelingen in het heelal. Steeds vaker lees je dat theoretici menen dat zwaartekracht niet bestaat. Er is alleen maar kromming van ruimtetijd en bewegende materie moet die krommingen volgen. Dat verschillende objecten naar elkaar toe bewegen komt omdat ze niet anders kunnen. De aantrekking is dus de resultante van de mate waarin ruimtetijd gekromd is en de zwaartekracht is dus een emergente kracht en strikt genomen anders dan de andere drie echte fundamentele natuurkrachten: de sterke en de zwakke kernkracht en het electromagnetisme.

Na een stralend zonnige ochtend volgt een droge, omfloerste dag. Om half vijf is zijn de voorspelde regen en onweer er nog niet. Waarom zijn we niet op de boot? Omdat morgenavond onze buurtvereniging KNAKE vergadert over het verkeerscirculatieplan voor de binnenstad, de herinrichting van onze straat, het Eind, en de proefsluiting van de Tolsteeg. Een goede opkomst is belangrijk. Over de post ontvang ik eindelijk een CD waar ik maanden op gewacht heb: strijkkwartetten van Dobrzynski en Moniuszko, 19 eeuwse Poolse componisten, tijdgenoten van Chopin, Smetana en Liszt. Het is melodieuze, energetische muziek, ik draai het al de hele dag. De CD moest uit Polen komen maar dat hoeft toch niet zo lang te duren, zou je zeggen.

Verder ben ik verzonken in de Panama Papers via het gelijknamige boek van twee journalisten van de Süddeutsche Zeitung, Bastian Obermayer en Frederik Obermaier (Ned. vert. Atlas Contact, 2016). De wereldwijde omvang van corruptie, witwassen, belastingontduiking, smeergelden, ontduiken van sancties en wat dies meer zij is werkelijk verbijsterend. Lees dat boek en leer de wereld (nog) beter kennen! Terug naar boven

Vrijdag 17-06-2016

Vanmorgen schrikken we wakker. Buiten schemert de ochtend al. Iemand schijnt met een sterke zaklamp en klopt op ons raam. Ans had het net tevoren op een kiertje gekanteld; het is nog geen vijf uur. 'Is dit een woonhuis?' De stem klinkt beschaafd en de man maakt zich bekend als agent. Er zou zijn ingebroken bij Restaurant Merwezicht achter ons, zegt hij. Daar hebben we niets van gemerkt. We veronderstellen dat er een alarm afging bij het restaurant. Goed dat wij ook zo'n alarm hebben en dat we een rolluik voor het raam van onze slaapkamer hebben laten maken (al hadden we het vannacht niet neergelaten).

Vanmorgen regnt het stevig. Ik krijg telefoon van Sowell Hi Fi Studio dat mijn Marantz PM-80 versterker gerepareerd kan worden. Lezer Frans veronderstelde in het Gastenboek al dat het waarschijnlijk was. Inderdaad gaat het om het vervangen van de stuurtrap en het herstellen van het outputcircuit en de vervanging van enige relais. Bovendien krijgt hij een servicebeurt. Alles voor 180 euro inclusief BTW. Of dat veel is weet ik niet, maar een nieuwe van hetzelfde kaliber is knap veel duurder.

Verder met de Panama Papers (Ned. vert. Atlas Contact, 2016). Over de rottigheid in kringen van machthebbers en grote ondernemers maakte ik me al geen illusies, maar de onmaat van ongebreidelde hebzucht die dit voorjaar aan het licht gebracht wordt, slaat alles. Onmogelijk om er een samenvatting van te geven; eenieder moet het zelf lezen. De 11,5 miljoen belastende documenten van illegale belastingconstructies, een omvang van 2,6 terabyte, die een dappere (en nog steeds onbekende) klokkenluider 'John Doe' aan twee Duitse journalisten lekte, wordt wel 'het lek van de eeuw' genoemd. In Nederland waren Trouw en Het Financieele Dagblad betrokken bij de openbaarmaking door bijna 400 journalisten in 75 landen. Het boek beschrijft vooral het gebruik van de Panama-route door regeringsleiders in Rusland, IJsland, China, Argentinië, Syrië en Libië om smeergeld te betalen, embargo’s te omzeilen, wapenleveranties te financieren, staatsfondsen weg te sluizen en privébezittingen te verhullen. Ook Nederlanders maken er zich schuldig aan (lees hier).

Hebben al die mensen dan geen moraal? Ik vrees het. Velen vinden waarschijnlijk dat het geld hen toekomt, ze hebben het zelf verdiend, het leven is kort, geniet met volle teugen voor je de pijp uitgaat (of tegen de lamp loopt). Pure zelfzucht en nul komma nul verantwoordelijkheid.

De middag verloopt droog en soms zelfs even zonnig. Ik download de waterkaarten-app van de ANWB, waarmee je alle relevante info over de Nederlandse wateren in één handige applicatie bij elkaar hebt. Al voor de aangekondigde persconferentie komen Britse bladen met de beslissing van de internationale atletiekfederatie IAAF om Rusland uit te sluiten van de komende Olympische Spelen, vanwege door de staat georganiseerde, systematische doping. Wat een afgang voor Poetin!

Vanavond naar de KNAKE-vergadering over het verkeersstructuurplan voor de binnenstad, de herinrichting van het Eind en de proefsluiting van de Tolsteeg. Ik hoop op een zinvolle vergadering waarin iedereen zich weet te gedragen. Terug naar boven

Voorstel van KNAKE voor herinrichting van het Eind als autoluwe wandelpromenade.

Zaterdag 18-06-2016

De extra ledenvergadering van buurtvereniging KNAKE over het Verkeersstructuurplan Binnenstad verliep gisteravond verrassend eensgezind. Eerlijk gezegd had ik veel meer controverse verwacht, maar die bleef uit. Er waren een kleine 40 leden aanwezig, die zich in overgrote meerderheid (2 tegenstemmen) schaarden achter het beginsel van een autoluwe binnenstad en het weren van doorgaand verkeer tussen boven- en benedenstad. De steun voor herinrichtingsplan voor het Eind als wandelpromenade, dat het bestuur van KNAKE zelf in 2013 had ontwikkeld (zie hiernaast), werd opnieuw bevestigd. Alternatieven zijn bespreekbaar, zoals een breder trottoir langs de huizen, moeten op voor- en nadelen bekeken worden. De bewoners zijn bereid voor het plan de 17 parkeerplaatsen in te leveren, hoewel er enige bezorgdheid was of men elders in de buurt de auto wel altijd kwijt kan. Op grond van de duidelijke eensgezindheid van de bewonersvereniging mag je verwachten dat het gemeentebestuur nu snel doorpakt.

In de rondvraag kwam een ander punt kort aan bod, namelijk de plaatsing vorige week van een lelijk houten windscherm naast het vrijstaande huis op het Lingesluisje. Een aantal mensen zijn opeens hun uitzicht op de rivier kwijt en daar zijn ze niet blij mee. De haven en de sluis zijn officieel tot 'beschermd stadsgezicht' bestempeld. Als je daar veranderingen aan je pand wilt aanbrengen, moet je een toestemmingsprocedure doorlopen. Dat was ook bij ons nodig, toen we een glazen schuifpui op onze serre wilden plaatsen. Voor zover bekend is dat voor het lelijke windscherm niet gebeurd. Een bewoner van ons pand zal het verder uitzoeken.

Ondertussen ging de gemeenteraad eergisteravond accoord met de komst van een Van der Valkvestiging in Gorcum oost bij de A15. behalve een hotel komen er een restaurant, een bioscoop en een casino met een speelautomatenhal in, een opzet die in de plannen een 'Amusino' heet. Merkwaardig. Als je beleid is om juist de kwakkelende binnenstad op te krikken, dan moet je niet aan de stadsrand een complex bouwen dat bezoekers naar zich toetrekt, zou ik zeggen. Dat gaat natuurlijk ten koste van de binnenstad, hoe kun je zó stom zijn? Dat vermaakscentrum is erop ingericht om mensen daar ter plekke vast te houden. De gemeenteraad ging dus 'met tegenzin accoord' en sprak zich uit tegen de komst van dat 'amusino'. Maar de consequentie trok men niet, want als het vermaakscentrum er niet zou komen, dan gaat het hotel ook niet door en dat is slecht voor de werkgelegenheid. Een kwakkelende binnenstad met steeds meer leegstand kost ook banen. Zoals steeds kiest deze raad niet, men wil alles hebben, een bedrijvige binnenstad én een amusino aan de stadsrand.

Er is één voordeel: er komen er in Gorcum zoveel hotelkamers bij dat de verfoeilijke piskleurige hoteldoos van de heren Voet en Hak (ja, zo heten ze echt) bij de Duveltjesgracht niet meer levensvatbaar kan zijn en niet gebouwd hoeft te worden.

Ochtend droog, middag enkele buien. We bereiden onze terugkeer naar de boot voor. Laatste boodschappen, lege flessen in de flessenbak, en - vooruit - voor een bakje koffie langs bij De Mandarijn. Dat kan niet zonder kleerscheuren: 3 boeken. Die kom je in de komende maanden hier wel een keer tegen. Ans en haar dochters met de jongste aanhang gaan ten afscheid een ijsje in de stad eten. Morgen dus terug met bus en trein. Er is beter weer op komst. Terug naar boven

In de NS-sprinter van Geldermalsen naar Utrecht. Rechts op de voorgrond de tas met Sir Geldof in zijn kooi onder een handdoek

Zondag 19-06-2016

De reis met openbaar vervoer kende vandaag enige hindernissen; het kostte ons bijna vijf uur om Spaarndam te bereiken. Om half tien liepen we - het was droog - met het koffertje en Sir Geldof in zijn kooitje in een boodschappentas naar het Gorcums staion. Op de reis via Dordrecht, Rotterdam en Haarlem zouden we maar twee hoeven overstappen. Maar op het station meldde een dame van Arriva dat de trein niet reed tussen Sliedrecht en Dordrecht. Werkzaamheden. Bovendien was de treinloop bij Haarlem en Schiphol gestoord. Eveneens werkzaamheden, 'het is slimmer dat u via Geldermalsen, Utrecht en Amsterdam reist.' Bereidwillig printte ze het reisschema voor ons uit. In Geldermalsen bleek de treinenloop gestoord 'wegens werkzaamheden' bij Zaltbommel, Toch stond er gelukkig een sprinter klaar. Een vertrouwd traject (foto hierboven), dat ik eind jaren 70 en begin jaren 80 door de week dagelijks reed, toen ik in Deil woonde en in Utrecht werkte. Er zij allleen nu veel meer stations dan toen. Zo kwamen we dus in Utrecht terecht, waar we vlot een intercity vonden naar Amsterdam CS. Te vlot voor een kop koffie en een stampvolle trein, waar we gelukkig wel een zitplaats hadden. In Amsterdam moesten we de intercity naar Vlissingen pakken, had de dame bepaald, en uitstappen op Amsterdam Slotervaart. Daar zou een Connexion bus lijn 80 ons naar Haarlem vervoeren. Die intercity was ook propvol en dientengevolge vergaten we uit te stappen en deden dat toen maar op het eerstvolgende station, Amsterdam Lelylaan. Daar was geen bushalte voor Haarlem. De metro bracht ons een eind terug, naar een bushalte aan de Burgemeester de Vlugtlaan. Daar konden we toch op Connexion lijn 80 naar Haarlem stappen, die zo vol was dat we aan de lussen hingen. De chauffeuse zei dat ze niet bij het centraal station van Haarlem kwam. Daarom zouden we in de stad een stadsbus moeten pakken en vervolgens lijn 14 naar Spaarndam. Oh.

Onderweg bedacht ik dat we misschien ook bij station Halfweg konden uitstappen. Gisteren had ik gezien dat het eindpunt van die lijn 14 Halfweg was. Door de mensen in het gangpad wrong ik me naar de chauffeuse, die zei dat het klopte en dat ze dat zelf had mieten bedenken. Bij station Halfweg stonden borden dat er geen treinen reden. Over een hoge voetgangersbrug bereikten we de bushalte van lijn 14: die reed eenmaal per uur en was tien minuten weg. Wachten, geen zitbankje en geen toilet (foto hier). Omdat we zo nodig moesten deden we het achter de fietsenstalling, alwaar brandnetels. Ans...ach, dat vertel ik niet.

Tenslotte kwam er een mini-busje dat langs een stuk van het Noordzeekanaal naar Spaarndam reed. Pfff...de werkelijkheid van het OV. Tien voor half drie waren we aan boord, waar alles in orde was. Inruimen. Ans liet de wasmachine draaien voor de lakens, ik spande de waslijn en liep twee kilometer heen en weer met het boodschappenkarretje naar het AH-filiaal dat gelukkig open was. Onderwijl werd het weer steeds zonniger en we streken met een glas wijn neer ik de kuip. Morgen schijnt er veel regen te komen, dus waarschijnlijk gaan we een dag later naar Amsterdam. Terug naar boven

Regen in de De Rietpol

Maandag 20-06-2016

Regen bij het opstaan, zoals voorspeld. Een frontale storing trekt langzaam vanuit het westen naar het oosten en het wordt niet meer dan 16 of 17 graden. Tegen de avond zal het pas droog worden. We hebben geen zin om te varen in zoveel regen. Dus blijven we liever nog een dag. Ik ben blij dat ik gistermiddag nog boodschappen deed.

De hele dag regent het door; 's middags nog het meest. Ik kom alleen buiten om de watertanks te vullen en het liggeld af te rekenen. Deze regendag hoeven we niet te betalen, vinden ze op het havenkantoor. Voor het overige lezen we, ieder op de eigen kajuitbank (foto hier). Verder met de Panama Papers, het verhaal over wijdverbreide, ongebreidelde hebzucht. Opvallend hoeveel keurige banken meewerkten aan witwassen en wegsluizen van dubieus geld. Ik wil niet op voorhand cynisch doen, maar Pecunia non olet. Ook staatsbanken, nota bene banken die staatsteun ontvingen toen ze dreigden om te vallen. Hoe moeten die bankiers - die doorgaans nog in functie zijn - zich voelen bij het benadelen van diezelfde staat? In ons land was ABN Amro betrokken bij 25 offshore-vennootschappen op de Maagdeneilanden, terwijl vijf dochtermaatschappijen dergelijke constructies voor belastingontduiking leverden. Ach, Gerrit Zalm... wie neemt hem nog serieus? Terug naar boven

Op het IJ voor het Centraal Station van Amsterdam.

Dinsdag 21-06-2016

Vandaag begint de zomer in elk geval met droog weer en zelfs met wat zon. We verlaten Jachtwerf De Rietpol om kwart over negen en kunnen vlot de sluis van Spaarndam binnen varen (foto hier). We dachten dat het niet druk was, maar opeens komen er overal vandaan jachten en een grote aak die christelijk aandoende oppschriften voert, zoals 'Sabbat? Of zondag?' Wat zou de schipper daarmee beogen? We wachten aan de wachtsteiger een halfuur op de opening van de brug van snelweg A9. Die draait maar driemaal daags, dus je moet op tijd zijn. In Zijkanaal C ligt de christelijke aak afgemeerd. Aan de zijkant ook een bord: 'Afmeren? Graag!'. Dat kost je uren discussie, vrezen we. De Buitenhuizerbrug draait ook vlot en daarna varen we in de hele vloot jachten stuurboord uit het Noordzeekanaal op. Er is geen zeeschip te zien. Onderweg hebben we de VHF-blokkanalen aan, eerst VHF 3 en later 4. Plezierschepen met marifoon zijn verplicht uit te luisteren, maar je hoeft je niet te melden. De informatie is nuttig, met name als tegenvarende beroepschippers afslaan naar één van de grote havens. Er is dan niet zo gauw een misverstand over hun bedoelingen.

Een uur later naderen we het IJ. Het is druk met beroepsvaarten en veerponten. Het VHF-blokkanaal wordt 60. De zon laat zich niet meer zien; het is bewolkt en op de rand van regenen. We varen vlak voor het Centraal Station langs (foto hierboven). Verderop steken we achter twee beroepschippers over naar de bakboordzijde en varen Zijkanaal K binnen. Hier wonen mijn oude studievriend en oud Zeilen-redacteur Henk B. en zijn vrouw Yvonne in een mooie woonboot. In de zomer van 2003 maakte we met zijn vieren op onze Dulce een mooie tocht door het caledonisch Kanaal en om Schotland heen (zie hier). Ze staan ons al op te wachten en we leggen comfortabel langszij aan. In de lichte huiskamer met grote ramen die uitzicht geven op het kanaal zitten we daarna een paar uren gezellig bij te praten. Eerst nemen we de kwalen door, obligate kost op onze leeftijd, en daarna de kinderen en daarna komen de verhalen eindelijk los. De laatste keer dat we elkaar zagen was in november 2014 in Utrecht bij de presentatie van deel 3 van mijn romancyclus. Om half drie stoppen we even voor wat midagrust. Ondertussen vallen er regenbuien. Straks zetten we het gesprek voort bij een borrel.

Nieuws: Henk Hofland is vandaag overleden. Hij werd 88. Mijn leven lang heb ik die man bewonderd. Ook schrijfster Benoîte Groult overleed vandaag op 96-jarige leeftijd. 

In Suriname stijgt de spanning, nu de krijgsraad heeft uitgesproken dat er in het proces tegen Bouterse op 30 juni een strafeis moet worden uitgesproken. Volgens Bouterse is er sprake van 'een constitutionele crisis' waardoor 'de staatsveiligheid in gevaar is'. Dat is natuurlijk helemaal niet zo: er is een strafzaak gaande tegen een president, die een moordenaar, een putschist en een drugshandelaar is. De oppositie vreest een nieuwe staatsgreep.

En verder de BREXIT of beter, het Britse referendum erover. Dat is overmorgen. Cameron blufte en dreigt zich nu vast te lopen. De laatste weken zie ik misnoegd de kwaliteit van het debat afnemen tot ongenuanceerd geschreeuw. Dermate, dat ik er teeds meer toe neig om te hopen dat het uit-de-EU kamp zal winnen. Tot dusver had Europa alleen maar last van het eeuwig getraineer van de Britten. Allerlei noodakelijke maatregelen kwamen niet van de grond. Als ze uit de EU treden, kan Europa zich eindelijk hervormen: meer integratie en afstemming, meer democratie, een effectief klimaatbeleid en strenge maatregelen tegen belastingontwijking. Een sterkere Unie. Misschien mogen ze dan ooit terugkomen, op onze voorwaarden. Terug naar boven

Voor het lapje over het IJsselmeer naar Marken.

Woensdag 22-06-2016

We hadden het gisteravond erg gezellig met Henk & Yvonne. Omstreeks half acht lieten we lekkere Surinaamse schotels bezorgen. Hier nog een foto van hen beiden na onze aankomst gistermiddag. Met zo'n oude vriend als Henk - hij komt ook in mijn romancyclus voor - deel je een verleden. Een verleden dat er voor mij toe doeten voor hem ook. Gespreksstof te over. Die leeftijd hebben we, de levens zijn geleefd, je kunt het niet meer over doen maar begrijp je alles wat je deed? Dat soort dingen, ik kan me er onbeschaamd aan over geven, so what?

Vanmorgen is het overwegend zonnig. We vertrekken omstreeks half tien, uitgezwaaid door Henk & Yvonne, en motoren Zijkanaal K uit naar het IJ. De Oranjesluis en de Schellingwouderbrug draaien vlot en dan opent zich geleidelijk en wijds het IJsselmeer voor ons (foto hierboven). Er is lichte wind uit Zuid tot Zuidoost en we hebben totaal geen haast. Dus draaien we de genua uit en laten ons met zo'n 3 tot 3,5 knopen naar het noorden voeren. Soms zelf met minder. Nu de motor eindelijk uit kan daalt er een weldadige rust over het bootje neer. Zacht murmelt het kielzog. Aan de hemel lijken de wolken steeds kleiner te worden. Het loopt tegen half één als we bij Het Paard van Marken komen, de bekende vuurtoren (foto hier), ooit een belangrijk baken in de Zuiderzee. Tegenwoordig, sinds 2003, wonen Thijs & Lilian Spijker erin. Dat lijkt ons geen straf. Veel pleziervaart is er niet. Omdat de wind helemaal wegzakt, starten we de motor en volgen de groene tonnenlijn langs de dam die naar het noorden loopt en de Gouwzee afsluit. Na een kleine mijl kun je eromheen en de vaargeul aan de andere kant terug volgen. Vlakbij liggen Volendam en Monnickendam. Ans belt de havenmeester van Marken: is er plaats? Zeker, zegt die, achterin links. Juist. In het geultje naar het voormalige eiland is het ondiep, regelmatig hebben we 0,0 meter onder de kiel. Een rondvaart boot met toeristen komt juist uit de nauwe haveningang varen. We gaan snel opzij.

Binnen is het wat dieper. We zien wat de havenmeester bedoelt: links in wat de Oude Haven heet zijn scheve boxen met palen. We schuiven langzaam in een lege box, Ans werpt per abuis de voortros om de achterste paal en we lopen aan de grond onder het oog van nieuwsgierige toeristen. We doen alsof het allemaal zo hoort. BN'ers in de buurt. Achter ons vaart in een klein zeiljachtje Beau van Erven Dorens met een maat af, zegt Ans; een cameraman filmt het allemaal. wij staan er ook op. Op de achterspiegel van dat bootje staat Wijk bij Duurstede als thuishaven. Ik geef gas en dwing onze boot door de modder tot de geliefde met de voortros van de boeg op de kade kan springen. Zo zitten we even later prinsheerlijk in de kuip naar het volle terras van Café Restaurant Land en Zeezicht en de dagjesmensen te kijken die aan de overzijde langs drentelen (foto hier). De hemel is ondertussen geheel betrokken geraakt en om vijf uur vallen er wat druppels. Kortstondig, anderhalf uur later is de hemel weer blauw. We gaan zo op het terras een glas wijn drinken. Morgen zou het tropisch worden met later onweer. We blijven hier een dagje om eens rond te lopen door het dorp en ook om het verloop van het Britse referendum te volgen. Terug naar boven

Marken.

Donderdag 23-06-2016

Zware regenbuien roffelen op dek en kajuitdak in de tweede helft van de nacht. Om zes uur een kort onweer. Daarna is het even droog tot de wind aantrekt tot West Bf 6 en de volgende onweersbui begint. De energie van tropisch warme lucht uit het zuiden wekt voor zich uit een zeer actieve onweersstoring. Een deel trekt over het westen des lands maar het meeste zal zo te zien over de Noordzee langs ons land naar het noorden schuiven. Het KNMI kondigt niettemin code oranje af. Overal in het land komen riooldeksels los en spoelen kelders, straten en viaducten onder.

Gisteravond hoorden we opeens de bilgepomp. Water onderin? We kijken in het compartiment voor de motor. daar staat opnieuw wat vuilbruin water, dat alleen maar uit het nieuwe waterlock kan komen. Niet veel en we hebben sinds de vorige keren nogal vaak de motor gestart. Mogelijk sluit een slangklem niet goed, maar ik kan het niet vinden.

We vermannen ons en gaan erop uit, elk gewapend met paraplu (foto hierboven). Het regent pijpenstelen en af toe rommelt het. Nom de Dieu, cést triste, Marken. De visbakker aan de haven houdt zijn negotie vandaag gesloten. We lopen langs de houten huisjes, veelal groen geverfd met witte horizontale banen en gevellatten. Goten kolken en er staan grote plassen op straat en in de afgeperkte gazonnetjes. De huisjes staan kris kras dooreen met smalle steegjes ertussen. Het doet een beetje denken aan de Friese dorpjes in Gaasterland uit mijn jeugd. Diezelfde popperigheid. Pas in 1957 kwam hier een dijk met de vaste wal. Lopen door dit dorp voelt alsof je terug bent in de jaren 50 van de vorige eeuw.

We bekijken het kerkje, dat niet oud is (1900) maar wel schilderachtig. Er staat een mooi orgel boven de ingang. Op de kervloer liggen oude grafstenen, ouder dan het kerkje zelf. Klaarblijkelijk is het gebouwd op de plek van een eerdere kerk. We wandelen verder naar het museum, maar hebben onze museumjaarkaarten niet bij ons. Dan niet. Ondertussen weet de regen van geen ophouden. Over slootjes en grachtjes liggen her en der leuke ophaalbruggetjes die de namen van vaderlandse vorstinnen dragen. De kleinste (foto hier) heet de Maximabrug. Dan komen we weer bij de haven en drinken wat mismoedig koffie achter het raam bij Café Restaurant Land en Zeezicht (foto hier). Buiten druipen de neergeslagen parasols van de regen.

'sMiddags lijkt het of de dag zijn uiterste best doet om de verregende ochtend goed te maken. Als we uit ons middagdutje ontwaken heerst als een volmaakt tegendeel de zon in een wolkenloze blauwe hemel. Zonnestralen dansen om ons heen en het is volledig windstil. We klappen de bimini op en laten onze lijven een halfuurtje koesteren in de kuip. Dan wordt het te warm en klappen we de tent weer dicht. Af en toe kijk ik of er nieuws is over het Britse referendum. Nee uiteraard, de stembureaus zijn nog tot 23.00 uur open, de uitslag is er pas morgenochtend.

Nog niet las ik iets van de Britse schrijver Ian McEwan. Een leeftijdsgenoot. Nu lees ik zijn 'Zwarte Honden' (De Harmonie, 1992), waar ik erg enthousiast over ben.  Terug naar boven

In Monnickendam, tegenover het binnenstadje.

Vrijdag 24-06-2016

Om vijf uur vanochtend lag het BREXIT-kamp al op winst. Ik was even opgestaan om op de nieuwssites te kijken. Het pond was al tien procent in waarde gezakt. Terug naar bed.

Vanmorgen op de journaals blijkt de uitslag definitief: het Verenigd Koninkrijk zal de EU verlaten. De procedure ex artikel 50 van het Lissabon-verdrag vergt twee jaar. Twee jaar van onzekerheid en gedoe in een wereld die steeds instabieler wordt. De AEX opent 9% lager. Over de hele wereld dalen de beurzen. In de UK zal de waardevermindering van het pond de inflatie aanwakkeren. Het land dreigt zijn triple A-status te verliezen, kredieten worden duurder. 'Britse onderklasse rekent af met de gevestigde orde', schrijft De Volkskrant. Dat lijkt me een te simpel beeld. Premier Cameron, die zijn wilde gok zag mislukken, stapt in elk geval op.

Welke andere EU-landen zijn straks zo gek om óók een referendum te houden? Wat gaan de Schotten doen? Daar stemde 60% voor blijven. En Noord-Ierland? In ons eigen land neemt de roep van extreem links (SP) en extreem rechts (PVV) om een EU-referendum toe. Die willen ook uittreden. De dwaasheid regeert, de wereld is alweer een stuk gevaarlijker geworden en een groot deel van het electoraat is stapelgek. Pure emotie, pure zelfzucht, geen geheugen, geen analyse, geen langetermijn visie. Waarschuwingen van deskundigen, wereldleiders, wetenschappers en het bedrijfsleven werden genegeerd. Die mensen verdienen geen democratie. Hun keus leidt tot de ondergang van Europa.

Een zwarte dag. Wat moet er nu gebeuren? Laat de Britten alsjeblieft snel vertrekken en maak met de andere EU-landen vaart met de verdere integratie van Europa, de aanpak van het vluchtelingenprobleem, van de economische malaise, van de belastingontduiking door multinationals en superrijken, van grensoverschrijdende criminaliteit en het klimaatprobleem. Helaas, teveel euro-politici hebben zwakke knieën, zoals de EU-president Donald Tusk. Uit vrees voor narrige kiezers in de lidstaten durft hij niet meer te bewegen, las ik. Europa stagneert en dat verergert de crisis.

Het is vandaag grijs bewolkt, vochtig en warm. In elk geval droog. Om elf uur varen we de box uit. Bij de haveningang kunnen we voor de toeristenboot uitvaren. Het is maar een paarmijlen naar het westen door een smalle vaargeul naar Monnickendam. In het vaarwater naar het stadje lopen we een paar maal aan de grond. Aan de stadskade is geen plek, meldt de havemeester. We meren aan de meldsteiger van Marina Monnickendam. Een dam op het havenkantoor geeft ons een fraai plekje langszij aan het eind van de B-steiger, recht tegenover het binnenstadje en een hoge scheepswerf (foto hierboven). Een groene laurierhaag schermt het zicht op de grote marina af.

Helaas duurt die idylle niet lang. Ze hebben een vergissing gemaakt, we moeten verkassen, want hier komt een rondvaartboot met terminale patiënten liggen. Tja, daar kan en wil je niet tegenin gaan. Dus verhuizen we naar een kopsteiger aan de binnenkant , maar als troost mogen we een nacht gratis liggen.

Later op de middag lopen we het stadje in, een aangenaam areaal van oude straatjes, grachtjes, bruggetjes en dergelijke. We doen boodschappen voor het weekeinde bij een Deen supermarkt net buiten singelring. Op een bruggetje ontdek ik de monnik van Monnickendam (foto hier). Net als gisteren schijnt de zon pas voluit aan het einde van de middag; het is broeierig warm, het zou me niet verbazen als er weer onweer komt.

De politieke ontwikkelingen vandaag: de Schotten sturen zoals verwacht aan op een nieuw referendum over hun onafhankelijkheid. In Den Haag is een hevig debat uitgebroken over een NEXIT-referendum, waar in het staatsrecht geen mogelijkheid voor is. De populisten van links en rechts, dus SP, PVV, de groep Bontes-Van Klaveren), verkeren in grote opwinding. Premier Rutte noemt het 'volstrekt onverantwoord' en dat is het ook. Maar ook hij toont geen visie; verdere en diepere integratie van de lidstaten vindt hij 'niet de juiste reactie', terwijl het dat nu juist wél is. En verder wil iedereen dat de Britten zo snel mogelijk vertrekken en er geen twee jaar over doen. Terug naar boven

Aanloop van Hoorn met de Hoofdtoren in het midden. Ernaast de ingang van de Binnenhaven.

Zaterdag 25-06-2016

Na de kater van gisteren van het BREXIT-referendum komen de zes oorspronkelijke oprichters van de EEG, waaronder nederland, vandaag bijeen. Duitsland, Frankrijk, Italië en de Benelux. En zie: het Europa van de verschillende snelheden is weer uit de kast gehaald. 'Een flexibele EU', heet het nu. Dat was vaker een succesvolle oplossing als er teveel onenigheid tussen de lidstaten was. De voorlopers kunnen dan te trend voor verdere integratie zetten, de rest zal wel een keer aansluiten - maar onderhandelt nu niet mee. En verder moeten de Britten niet talmen met uitttreden, vinden de zes. De Britse eurocommissaris Jonathan Hill is in elk geval zo fatsoenlijk om vandaag zijn functie neer te leggen. Een Amsteramse gemeentebestuurder meldt dat de eerste bedrijven zich bij haar melden, die van Londen naar onze hoofdstad willen verhuizen. Een tijdelijk effect, mijns inziens, want de Britten kunnen hun belastingregels aanmerkelijk versoepelen als ze uit de EU zijn.

Een opmerkelijke steekproef onder de Britse kiezers - ik kan hem nu niet meer terugvinden - liet vanmorgen zien hoe de verschillende leeftijd- en opleidingscategorieën hadden gestemd. Daaruit blijkt dat de voorstanders van een BREXIT vooral bestaan uit laag-opgeleide 65-plussers. Jongeren en hoger-opgeleiden stemden vooral voor in de EU blijven. De steekproef was niet erg omvangrijk, dus mogelijk moeten we de uitkomst met een korreltje zout nemen. De bekende reisauteur Redmond O'Hanlon (1947) is er ziek en beroerd van. In een interview zegt hij dat er door de EU een einde kwam aan de moordzucht in Europa en 'dat de Britten zijn verworden tot dodo's', alleen en uitstervend op hun eiland.

Vanmorgen verlaten we de marina van Monnickendam. Eerst probeerde ik nog mijn lege campinggasflessen in te leveren, maar dat kan niet. Die kan je alleen inwisselen tegen volle; het is geen statiegeld. Oh. Soms denk ik dat je steeds vaker genaaid wordt in deze wereld.

Het is half elf als we uitvaren. De hemel is gesluierd en toch is het nog tamelijk warm. Het IJsselmeer is een grote vlakke spiegel, er is totaal geen wind. Jachten en bruine vloot dobberen met slap hangende zeilen. We motoren de tien mijlen naar Hoorn op ons gemak. Onderweg grote plukken waterplanten, die eruit zien als drijvende postelein. Omstreeks half één varen we langs de oude Hoofdtoren door een smalle invaart de Binnenhaven binnen. Een fraaie stadshaven in de binnenstad, met aan één kant een kade met oude panden, restaurants, terrassen en een ophaalbrugje en aan de andere kant een klein stadspark. Juist daar is een plekje vrij (foto hier), naast een walstroomaansluiting en een drinkwaterkraan. Beter kan niet, als je maar op tijd bent, die wet gaat ook hier op.

We lunchen in de kuip en zien vergenoegd al het geschipper in de haven aan. Twee havenmeesteressen varen in een stalen bootje rond en trachten de zaak in goede banen te leiden. Achter ons legt een Brits motorjacht aan. Even heb ik de neiging om 'You're out!' te roepen, maar uiteraard neem ik beleefd hun touwtjes aan. Om half drie beginnen er druppels te vallen, niet veel en niet lang. De bewolking is dikker dan vanmorgen. Na drieën komen er twee kleinere zeiljachten naast ons liggen. Geleidelijk loopt de haven vol. Je mag hier maximaal vier rijen dik meren. Na het weekeinde zal het wel rustiger worden. Ik denk dat we hier een paar dagen blijven. Terug naar boven

Dulce aan de parkzijde van de Binnenhaven, vanaf de ophaalbrug bij de Korenmarkt, Hoorn.

Zondag 26-06-2016

Koude ochtend. Buiten wisselen wolken en zon elkaar af. Het KNMI waarschuwt voor hagel en windstoten en geeft code geel voor de oostelijke en zuidelijke provincies. We boffen, hier is de kans op zon het grootst. Veel boten vertrekken. Vanochtend maken we een lange wandeling door de Hoornse binnenstad en bezoeken het nieuwe Museum van de 20e Eeuw, dat is gehuisvest in de voormalige gevangenis op het Oostereiland. Voor mensen van onze leeftijd is dat erg leuk. Allemaal herkenning en herinnering. Er is haast teveel. Oude audiomeubelen, een slaapkamer en een woonkamer uit de tijd van je grootouders, de wringer met de standen high, med en low, hoe vaak heb ik daar niet aan gewrongen voor mijn moeder? (Hier 3 foto's). Wat niet al aan voorwerpen, speelgoed en huisraad dat in je herinnering iconisch werd. Haast teveel.

We lopen terug over de Korenmarkt (foto hier), passeren de Engeltjesbrug over een van de vele mooie grachtjes (in dit geval de Appelhaven). Zo had de Gorcumse Kalkhaven eruit kunnen zien, als men hem halverwege de 19e eeuw niet gedemt had (foto hier). Bij een viskraam eten we kibbeling met knoflooksaus. Verder de stad in ontdekken we op vele plaatsen amateurkoren, op pleintjes en straathoeken zingen ze oudhollandse meezingers, begeleid door een accordeon. 'Twee reebruine ogen...', je kent ze wel. Het massaal opgekomen publiek zingt uit volle borst mee. Veel Amsterdamse liederen. Bij de Grote kerk valt ons een opschrift op een huis op (foto hier):

'Hier lag eerst Junius, noch taal-loos als een kind

wiens wederga men niet in zeven talen vind.'

Een bord leert ons dat het gaat om Adriaan de Jonghe, die hier in 1511 werd geboren en later bekendheid genoot als Hadrianus Junius, een geleerde, humanist en medicus. in opdracht van de Staten van Holland schreef hij een geschiedenisboek onder de naam Batavia. hij overleed in 1575 te Arnemuiden en werd begraven in Middelburg. Het opschrift stond al in de 17e eeuw op zijn geboortehuis en refereert waarschijnlijk aan zijn kennis van vreemde talen.

In de rest van de middag lezen in de kuip. Nog steeds wolken en zon. De haven begint zich weerte vullen, maar minder dan gistermiddag. Het weekeinde loopt op zijn eind. Weer een Engels motorjacht achter ons. Ik zeg niks.

Ik lees 'Zwarte Honden' van Ian McEwan uit (Ned. vert. De Harmonie, 1992). Goed geschreven boek over een Brits communistisch echtpaar van na de oorlog en de vraag of Het Kwaad bestaat. Een metafysisch Kwaad, een monster dat leeft in de geest van mensen en dat eens in de zoveel tijd de kop opsteekt. Moord, doodslag en verkrachting op grote schaal. Hm, het doet diepzinnig aan, maar is het dat wel? Misschien lijk ik daarvoor teveel op de figuur van Bernard in het boek, de wetenschapper. Bij tijden een onuitstaanbaar persoon. Terug naar boven

Maandag 27-06-2016

Treurnis over een wereld die gekaapt lijkt door de onderbuikgevoelens van populisten en racisten. In Engeland zijn na het BREXIT-referendum racistische uitingen op Twitter niet van de lucht: tweets die buitenlanders oproepen om zo snel mogelijk de UK te verlaten. Hierboven een kleine verzameling. Vanwaar al die haat? Hoe laag kunnen mensen zakken? Je gunt de Britse racisten en de onverantwoordelijke politici dat hun land snel uit de EU gedwongen wordt, dat het Schotland en Noord-Ierland verliest, dat het de Londense City kwijtraakt, langdurig in een neeerwaardse spiraal terechtkomt en terugvalt tot een onbetekenende rompstaat die de EU tenslotte op zijn knieën smeekt om weer toegelaten te worden. Zo erg zal het waarschijnlijk allemaal niet zijn, alhoewel je het nooit weet. Wie profiteert van een verdeeld en verzwakt Europa? Vooral Poetin.

In een analyse Maurice de Hond over het Britse referendum las ik: 'De uitslag lijkt dit keer met name gelegen te hebben aan de beduidend sterkere opkomst van de lager opgeleiden, die in grote mate voor LEAVE waren.' De gedachte bekruipt me ongewild steeds vaker: iedereen zou het stemrecht moeten verliezen. Je krijgt het pas weer terug als je slaagt voor zoiets als het inburgeringsexamen. Wie dat niet doet of zakt, krijgt geen stemrecht. Zou het helpen?

 
De neergang is dramatisch, de beurzen staan vandaag weer flink in het rood, de AEX de hele ochtend al. Vooral bankaandelen zijn sterk gedaald; ook die van Nederlandse banken staan om 12.00 uur 4 tot 6 procent in de min. Miljarden aan beurswaarde van vooral ING en ABN Amro gingen in rook op. In Engeland gaat het nog sneller: verloren de Britse banken afgelopen vrijdag al 20%, nu komt daar nog 15% bij. De handel in de Britse bankaandelen van Royal Bank of Scotland en Barclays werd vanochtend zelfs voor een aantal minuten stilgelegd omdat hun aandelen massaal gedumpt werden op de Londense beursvloer. Het pond staat op het laagste niveau in ruim 30 jaar. De aandelen van vliegmaatschappij EasyJet kelderden 16%.

Vannacht een hevige bui rond een uur of drie. Vanmorgen breekt een grijze dag aan en omstreeks het middaguur valt er regen. We lopen met paraplu's omhoog naar de haven hiernaast. Kunnen we onze boot hier een dag of tien wegleggen? Dat kan. We willen dat morgen doen en woensdag terug naar huis gaan voor het jaarlijkse Hippiefestival en het afscheid van Pieter, mijn opvolger in de Rivas Zorggroep.

Daarna lopen we in de stad in en komen langs het Westfries Museum. Dat is het museum waaruit een paar jaren geleden een aantal oudhollandse schilderijen werd gestolen, waarvan er later enige opdoken in Oekraïne. Vandaag geen museum, zegt de geliefde. We kopen vers brood en gerookte paling voor de lunch. Na een uur of drie wordt het droog en af en toe is er zelfs wat zon. De buurman vertrekt alsnog naar Marken. vanaf vier uur komen er ook weer scheepjes binnen.

Ik begin in 'Onderworpen', de laatste roman van Michel Houellebecq (Arbeiderspers, 2015). Meteen in de eerste bladzijden overvalt me die postmoderne sfeer van verlammende verveling ('nausée de vie', bestaanswalging) en 'alles-al-meegemaakt-hebben' die hem zo typeert. Ik ben benieuwd.

Opnieuw merkwaardig nieuws over BREXIT: staatsrechtgeleerden betogen dat de vereiste artikel 50-procedure om uit de EU te treden eerst goedkeuring van het Britse parlement vereist. Dat kan leuk worden, want daar is er waarschijnlijk geen meerderheid voor en het referendum was raadgevend, niet bindend. Hoe moet men dat oplossen? Nieuwe verkiezingen? En als die opnieuw geen meerderheid voor BREXIT opleveren? Die kans is groot na alle opschudding op de markten. Dan kan de UK niet eens uittreden. Overigens hebben de Schotten ook nog een veto-recht op de BREXIT-beslissing krachtens de Scotland Act 1998. De Schotse premier is vastbesloten daar gebruik van te maken. Terug naar boven

Dinsdag 28-06-2016

Het vermakelijke stukje hiernaast over Cornwall is typerend voor het volk dat voor een BREXIT stemde. De kip met de gouden eieren geslacht. Populisten weten niet wat ze doen en stemmen uit pure emotie zonder over de gevolgen na te denken. Kan het nog duidelijker? Wie zo stemt, verdient het stemrecht niet. Ik raak er steeds meer van overtuigd dat de laatste tien jaar vooral laat zien dat een grote minderheid van het electoraat niet in staat is verantwoorde keuzes te maken. De voornaamste oplossing voor de janboel die men steeds meer aanricht, is het laten afleggen door alle kiezers van een democratische toets op kennis en inzicht, misschien een inburgeringsexamen. Pas dan verwerf je het stemrecht. Mensen die in Nederland willen wonen, dienen zo'n examen af te leggen, of ze nu immigrant zijn en een vluchtelingenstatus hebben of gewoon een autochtone inwoner zijn: het stemrecht vergt verantwoordelijkheid van iedereen en die mag getoetst worden.

Gisteren schreef ik dat Schotland de BREXIT van de UK zou kunnen treffen met een veto, maar dat schijnt niet helemaal juist te zijn. Lees dit artikel in The Guardian. De Schotten kunnen wel hun goedkeuring onthouden, maar met welk effect is me niet duidelijk. Wel duidelijk is dat de regering in Edingburgh naar een nieuw referendum over onafhankelijkheid streeft, als Londen de uittreding daadwerkelijk aanvangt. Met de huidige stuurloosheid van de Britse regering kan dat wel even duren. De opvolger van Cameron moet dat doen. Ondertussen moet je je afvragen of een zelfstandig Schotland, lid van de EU - hoe begrijpelijk ook - zo'n goede zaak is. Versnippering van Europa ligt op de loer, want waarom mag Catalonië dan niet?

Ondertussen trekken de kruitdampen wat op, de markten winnen wat terrein terug maar het pond blijft laag. De Britse mininster van financiën Osborne (een eurofiel) zegt dat 'het leven niet zo rooskleurig zal zijn als binnen de EU'. Nou, zo rooskleurig is dat overigens niet, want je moet maar afwachten hoe de Unie zich eruit redt. Die rol valt nu vooral Duitsland toe. Merkel zegt vandaag 'al haar krachten' te zullen gebruiken om te voorkomen dat de EU verder uit elkaar drijft. Nigel Farage wordt in het Europees Parlement uitgejouwd. De BREXIT-leider, nooit om een wederwoord verlegen, zegt op zijn beurt tegen de Europarlementariërs dat ze nooit een dag in hun leven 'echt gewerkt' te hebben. Het EP wil dat de Britten zo snel mogelijk uittreden, maar het is machteloos. De BREXIT lijkt een hangpartij te worden, maanden van onzekerheid volgen. Hoe onverantwoord politici kunnen handelen... Ondertussen stijgt het aantal vluchtelingen dat via Libië en de Middellandse Zee de EU bereikt, schrikbarend, warmt de aarde snel verder op en wordt de belastingontduiking van multinationals en superrijken niet aangepakt.

Vanmorgen wolken en enige zon. Om elf uur varen we uit de Binnenhaven naar de haven van WSV Hoorn, direct onder de stadswal. We vinden daar een rustig plekje om de boot voor een dag of tien weg te leggen (foto hier). Langs de oever nestelen verschillende watervogels: futen en waterhoentjes. Hoewel er soms enige regen valt, is het niet zo'n slechte dag. Na het middaguur komt onze zeilvriendin Ineke melden dat zij en Piet met hun Tartaan zojuist in de Binnenhaven aanlegden. Ze kwamen via Enkhuizen van Texel. Vorig jaar maakte we met onze beide boten de terugtocht uit het Portugese Lagos naar huis. Vanavond gezellig uit eten met zijn vieren.  Morgen naar Gorcum. Terug naar boven

Op het station van Hoorn.

Woensdag 29-06-2016

Vanmorgen regen, maar als we om half tien de boot afsluiten en met ons koffertje en de kanarie over de steiger lopen is het droog. Een klein halfuur lopen naar het station van Hoorn, een intercity naar Amsterdam CS, dan een intercity naar Dordrecht, dan het Betuweboemeltje en we staan even na enen op station Gorinchem. Geen enkele vertraging 'wegens werkzaamheden' zoals de vorige keer met de NS.

Thuis is alles snel in orde. De brievenbus bevat geen verrassingen. Sowell Hi Fi gebeld: mijn versterker is nog niet klaar, enige onderdelen staan in bestelling, waarschijnlijk is hij volgende week woensdag gereed. De weersvoorspelling voor het Hippiefestival is gemengd, het weer is wisselvallig.

Barbara en haar dochter Nikita komen langs voor een kop thee. Verder niets te melden. Terug naar boven

De uitstoot van broeikasgassen in verschillende scenario's, afhankelijk van de mate waarin het klimaataccoord van Parijs wordt nageleefd. (GHG = GreenHouse Gasses)

Donderdag 30-06-2016

Niet steeds heb ik zin om slecht nieuws over klimaatverandering te melden. Je gaat jezelf zo'n onheilsprofeet voelen. Toch moet het af en toe, ditmaal over een nieuwe doorrekening van de 160 landelijke klimaatplannen (de INDC's), die bij het in december afgesloten klimaatakkoord van Parijs horen. Dat die plannen schromelijk tekortschieten om de opwarming te beperken tot 1,5 graden in 2100, heb ik destijds al gemeld (o.a. hier). Nu blijkt uit een artikel in Nature dat er in 2030 zoveel broeikasgas zal zijn uitgestoten, dat er tweederde kans is dat de 2-gradengrens wordt overschreden, óók al zouden de INDC's allemaal keurig worden uitgevoerd. Dat houdt in dat de wereld tegen het eind van deze eeuw een absoluut ramzalige 2,6 tot 3,1 graden Celsius warmer zal zijn. Overigens hebben van de 195 deelnemende landen er nog maar 18 het Parijse klimaataccoord geratificeerd.

Het plaatje hiernaast komt uit het Nature-atikel en toont verticaal de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer tot 2030 in de verschillende scario's. Bij de bovenste is bij ongewijzigde uitstoot, die daaronder tonen wat er gebeurt bij verschillende mate van uitvoeren van de klimaatplannen, die de landen in Parijs beloofden.

Vandaag wisselen zon en regen elkaar af, met vooral veel regen. Een goed reden om niet de straat op te gaan. Ans wel die doet boodschappen maar ik ben de hele dag aan Skyrim gekluisterd. Heerlijk, er is het nodige in te halen.

De soap in het Verenigd Koninkrijk krijgt een nieuw hoogtepunt: godbetert een van de leiders van het zegevierende BREXIT-kamp, Boris Johnson, zegt vandaag dat hij geen premier wil worden. Politieke spelletjes spelen terwijl je het land in crisis gebracht hebt  is, dunkt me, het summum van onverantwoordelijkheid. Laat anderen de rotzooi opruimen die hij heeft aangericht, wat een non-valeur.

In Suriname kunnen ze er ook wat van. President Bouterse saboteert de rechtsgang door een grondwetsartikel te misbruiken, want er is 'een constitutionele crisis'. Hij geeft de procureur-generaal opdracht om geen strafeis tegen hem te laten uitspreken. Die geeft de opdracht door aan de openbaar aanklager. Die houdt op de zitting van de krijgsraad een stuk van 31 pagina's omhoog. Dat is de strafeis. 'Als u zegt dat ik door moet gaan, dan heb ik een legitieme grond om mijn requisitoir te houden', zegt hij tegen de drie vrouwelijke rechters. Zijn chef, de procureur-generaal houdt met hem een gesprekje onder vier ogen. Daarna zegt hij dat hij het bevel op moet volgen, geen strafeis dus. De rechters gaan in beraad en komen terug en delen mee de zaak te schorsen tot 5 augustus. Ogenschijnlijk blijft het zwaard van Damocles nog even boven de president-drugscrimineel hangen. Terug naar boven

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/43