Logboek 2024/4 Herfst, 2 oorlogen

Direct naar

het laatste

verslag

De foto hierboven toont de verbouwing van de oorspronkelijke Lingesluis tot jachtensluis. Dus moet hij dateren uit de tweede helft van de jaren 80. De nieuwe sluis werd op 18 mei 1988 officieel geopend door Prinses Margriet. Rechts ervan staat de voorganger van ons huis. Dat pand werd gesloopt en herbouwd in 1991 tot een gebouw met zes appartementen en een winkel op de hoek. De architect was wijlen Hans de Bie. Het pand erachter werd ermee samengevoegd. De gevel kreeg ongeveer dezelfde indeling inclusief de balkons, maar er kwam wel een verdieping bij (en een lift). Het voetgangersbrugje werd ook vernieuwd maar is op deze foto nog niet aanwezig. In de winkel kwam de watersportzaak van Bouman.

Dit is het vierde en laatste kwartaal van 2024. Een jaar dat omvliegt ondanks dat we niet konden varen. Het verrotte dek van onze Dulce is inmiddels geheel vervangen door een nieuw en het kunstteak is erop aangebracht. De kapotte wasmachine is vervangen door een nieuwe en alle afsluiters zijn vernieuwd. Bij de bootverzekeraar Unigarant ligt nu de vervolgschadeclaim van de volledig beschimmelde wandbekleding in de drie hutten als gevolg van de jarenlange lekkages, waarbij het vocht achter de bekleding doordrong. De vervanging is een absolute must. Ondertussen kan allles weer worden opgebouwd: het frame met de zonnepanelen, de windgenerator, de leiogen, de ankerlier en het overig dekbeslag, de mast en de wanten. Als de motor, de accu's, de generator en alle apparaten het dan ook weer doen zijn we klaar voor het vaarseizoen 2025.

Anumatie van de passage langs de aarde van de planetoïde 2024PT5. Geel: de maan, (bron: Wikipedia)

Dinsdag 01-10-2024

Opmerkelijk: vanaf gisteren tot en met 25 november hebben we er een maantje bij. De aarde heeft een 11 meter grote planetoïde ingevangen, die pas op 7 augustus door NASA werd ontdekt. Daar schrik je wel even van, zo'n aardscheerder die niet eerder gezien werd. Hij zal ons echter niet treffen en in 56 dagen tijd een onvolledig rondje om onze planeet maken met een kleinste afstand 567.000 kilometer. De echte maan staat met 380.000 kilometer dichterbij. Het kortstondige maantje kreeg de naam 2024 PT5. Hij maakt een hoefijzervormige baan rond de aarde en omdat hij relatief langzaam beweegt kan hij een tijdje in de greep van onze planeet blijven. Astronomen konden zijn baantraject terug berekenen en daaruit bleek dat hij afkomstig is van de zogenaame Arjuna-planetoïden, een groep die op zo'n 150 miljoen kilometer afstand de baan van de aarde volgt. Het rotsblok zou al eerder bij de aarde zijn geweest en zal in november 2055 nog een keer bij ons langskomen.

Het is zover. Het Israëlische leger begon vannacht het verwachte grondoffensief in Libanon. Het zou gaan om 'beperkte en gerichte' acties tegen Hezbollah-doelen in het zuiden van Libanon, zegt het leger in een verklaring. De IDF zegt dat de doelen in dorpen dicht bij de grens liggen. De inval heet Northern Arrows. Getuigen melden aan persbureau Reuters dat het grensplaatsje Aita al-Shaab zwaar onder vuur kwam te liggen en dat er drones en helikopters vliegen. In het nabijgelegen Rmeish waren ook de lichtsporen van aanvallen te zien. Israël vecht nu op twee fronten, maar Hezbollah is zo goed als onthoofd en het bewind in Teheran lijkt zich gedeisd te houden. Voor de operatie in Libanon is meer publieke steun in Israël dan bij Gaza: er zijn geen gijzelaars die risico lopen en er is kans op de terugkeer van 70.000 bewoners naar hun huizen in het noorden. Ook bondgenoot VS lijkt dit grondoffensief te steunen: 'Israël mag zichzelf verdedigen'. Ondertussen vielen er al duizend burgerdoden en zijn er 1 miljoen mensen gevlucht uit het zuiden van Libanon. Dat is éénvijfde van de bevolking van dat ongelukkige land. Het wordt een menselijke tragedie. En de corrupte houwdegen Netanyahu? Hamas is niet verslagen, de gijzelaars zijn niet vrij, hij speelt met vuur en het noorden is nog steeds niet veilig. maar toch staat hij door het offensief weer bovenaan in de peilingen.

Terwijl Isaac en Joyce desintegreren heeft depressie nummer 12 op NB15 in de Atlantische Oceaan zich tot tropische storm ontwikkeld. Hij kreeg de naam Kirk en trekt noordwestelijk verder. Midden op de oceaan zal hij een zware orkaan worden. Ten zuiden van de Kaapverden is een nieuwe storing ontstaan met 80 procent kans op cyclonale organisatie.

Het is een bewolkte dag met minder regen dan gisteren. Wel winderig, temperatuur 13,7 graden. Sportschool en boodschappen samen. Inrichten van het nieuwe kwartaal op het weblog. Geen nieuws over de vervolgschadeclaim. Naar het begin van dit kwartaal

(bron: Daily Mail, april 2024)

Woensdag 02-10-2024

Curieuze coïncidenties treden altijd op in het leven. Niet zelden een bron voor verwarring die onbedoeld gevaarlijk kan zijn. Gistermiddag meende ik dat het zo leek dat Iran geen oorlog wil en slechts enige uren later bestookte het land Israël met twee aanvalsgolven van een kleine tweehonderd ballistische raketten. De ayatollahs lezen mijn blog niet. Toch escalatie en kans op een grote oorlog? Hoe gaat Jeruzalem reageren? De hele avond bracht de NOS extra journaals.

     Met het Arrow-luchtverdedigingssysteem (effectief tegen boven de atmosfeer naderende ballistische raketten, dus niet met Iron Dome) wist IDF met steun van de VS de raketten uit de lucht te schieten op een tiental na, die weinig schade aanrichtten en - ironie - een Palestijn doodden in Jericho. In de Negevwoestijn sloegen raketten in bij een vliegbasis en ook bij een andere vliegbasis niet ver van Tel Aviv, Tel Nof. Daar zouden kernkoppen opgeslagen liggen. Het leek alsof Teheran al binnen één dag reageerde op het Iraëlisch grondoffensief, maar zó snel zou het dat niet eens kunnen. Voor een dergelijke aanval is heel wat meer voorbereiding nodig. En toen? Toeval. Het ayatollahregime had toevallig deze dag uitgekozen om met een rakkettenregen te reageren op de vorige fase in het conflict: het doden door Israël van Hamas-leider Haniye en Hezbollah-leider Nasrallah. Alle pratende hoofden op televisie dachten dat Iran met de raketaanval reageerde op het grondoffensief van IDF in Libanon, tot bleek hoe het zat uit een nuchtere analyse van Rob de Wijk in de talkshow van Bar Laat.

     Het gevaar van escalatie is natuurlijk niet geweken (maar ze moeten wel de goede volgorde aanhouden). Netanyahu dreigt vanmorgen wraak te zullen nemen: 'Iran heeft een grote fout gemaakt en zal ervoor boeten.' De Israëlische premier trekt zijn eigen plan en de Amerikanen hobbelen erachteraan, schrijft Bas Blokker in de NRC. 'Israël maakt in Libanon optimaal gebruik van de Amerikaanse onmacht'. Wel stuurt Washington enkele duizenden extra militairen en gevechtsvliegtuigen naar de regio, waar het al een aanzienlijke presentie heeft: zo’n 40.000 militairen in landen als Irak, Syrië en op het vliegdekschip USS Abraham Lincoln in de Golf van Oman. Een ander vliegdekschip stoomt nog op naar het Midden-Oosten. Alles in ogenschouw nemend denk ik nog steeds dat Iran weinig tot niks te winnen heeft in een all-out oorlog met Israël. Dat wil niet zeggen dat de zaak niet uit de hand kan lopen.

Het dodental door orkaan Helene in de VS liep op tot zeker 167. Nog veel meer mensen worden vermist. De kans is groot dat de meesten geen contact kunnen opnemen met familie, omdat in veel regio's de stroom is uitgevallen en zendmasten het hebben begeven. Nog altijd zitten miljoenen huishoudens zonder stroom. Midden op de oceaan op 17 graden NB zal Kirk morgen door groeien tot zware orkaan. De depressie op 12 graden NB even ten zuiden van de Kaapverden heeft nu 90 procent kans op cyclonale ontwikkeling.

Technici van NASA hebben op afstand de plasmasensor van Voyager 2 uitgezet, nu de voorraad plutonium verder afneemt en de stroomvoorziening van de 47 jaar oude ruimtesonde geleidelijk terugloopt. De sonde heeft sinds 2018 de heliosfeer verlaten en er zijn nog maar heel weinig electrisch geladen deeltjes om te registreren. Bij Voyager 1 werd de plasmasensor al in 2007 uitgezet. Voyager 2 is inmiddels 20,5 miljard kilometer van de aarde verwijderd. Er resteert nog genoeg vermogen om dit verre gebied buiten het zonnestelsel tot zeker 2030 te blijven verkennen.

Vandaag blijft het de hele dag bewolkt maar droog en slechts 12,5 graden. We weerstaan nog even de verleiding om de CV aan te doen. Ik maak en verzend de agenda voor de VVE-vergadering van komende maandag en breng een nieuwe stapel routeboekjes van de Poëzieroute voor de verkoop (5 euro) naar de VVV/Mooi Gorinchem. Geen nieuws van de bootverzekering. Een tweede bootstoffeerder zou bellen maar niks hoor. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-10-2024

Ik blijf me verbazen over de hardnekkig hoog blijvende gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer. Al vijftien maanden blijft die raar hoog. In augustus was het +0,88 graden. Deze maand staat de update op +0,96 graden boven het gemiddelde van de periode 1991 - 2020. Nog steeds bijna een graad! Het is alsof er in het eerste halfjaar van 2023 een klimatologische sprong werd gemaakt die blijvend lijkt. Dat was bij de aanvang van de laatste El Niño, die nu alweer voorbij is. We zullen zien. De wereldwijde lineaire opwarmingstrend sinds 1979 staat nu op +0,16 graden per tienjaarsperiode, te onderscheiden in +0.14 boven de oceanen en +0,21 boven de continenten.

     In Nederland was september kletsnat, warm en zonnig. De maand had 106 mm tegen 78 normaal, het aantal zonne-uren was 182 uur tegen 164 normaal en de gemiddelde temperatuur bedroeg 15,8 graden tegen 14,7 normaal (1991 - 2020). Ook hier een plus van rond de één graad.

Kirk trekt inmiddels als zware orkaan in het midden van de Atlantische oceaan naar het noorden. Het is de eerste keer dat een orkaan zo laat in het jaar zóver naar het oosten - ~44°WL - die kracht bereikt. De depressie bij de Kaapverden is inmiddels op 10 graden NB een tropische storm geworden met de naam Leslie. Men verwacht dat hij in een paar dagen een orkaan zal worden die naar het noordwesten trekt. Het dodental van de zware orkaan Helene blijft verder oplopen. Het was gisteren 191 en nog steeds worden veel mensen vermist.

Ook dit is oorlog. Cyberoorlog. Door een hack zijn de 'werkgerelateerde contactgegevens' van bijna alle 65.000 politiemedewerkers ontvreemd, maar ook die van officieren van justitie, rechters, reclasseringsmedewerkers en advocaten. Het gaat daarbij om namen, e-mailadressen en telefoonnummers. De hackers konden via een gehackt account bij de politie de interne contactenlijst van Microsoft Outlook inzien. Ook zijn privégegevens gestolen en zelfs informatie betreffende een onbekend aantal undercover-agenten. Niet door criminelen maar 'door een statelijke actor'. Men fluistert dat het om Rusland gaat. Waarom moet dat zo geheimzinnig? Het is beter dat iedereen weet tot welke acties Poetin in staat is. Velen binnen en buiten ons veiligheidsapparaat zijn geschokt. We blijken uiterst kwestbaar voor cyberaanvallen! Met al die gegevens kan een vijand zich toegang verschaffen tot de besturing van veel cruciale systemen, van kerncentrales tot verkeerslichten en bruggen, die ze kunnen saboteren om ontwrichting te veroorzaken.

Na een koude nacht hebben we een zonnige herfstdag. Een lage zon gaat lang schuil achter de grote esdoorn. Het wordt bijna 14 graden. Op de ramen zitten toch weer vochtwazen aan de binnenkant; het kitten van de vensternaden heeft dat dus niet opgelost. Peinzen. Sportschool, boodschappen nog niet nodig. Naar het begin van dit kwartaal

De proefopstelling waarbij fotonen terug reizen in de tijd (bron: geciteerd artikel)

Vrijdag 04-10-2024

Teruggaan in de tijd en je grootvader doden zodat je niet meer geboren kunt worden, het is een van de geliefde paradoxen van tijdreizen. Theoretisch natuurkundigen stelden altijd nadrukkelijk dat naar het verleden reizen onmogelijk is. 'Tijd  is wat gemeten wordt door een klok', zei Einstein. Direct gemeten, dus. Maar nu lijkt een groep fysici van de Universiteit van Toronto het voor elkaar te hebben gekregen om een lichtdeeltje - een lichtquantum ofwel een foton - in een wolk ultrakoude atomen te schieten vóórdat het eruit komt. Dat deden ze niet eenmaal, maar een heleboel keren, soms wel vijtien uur lang. Daar wil je meer van weten. New Scientist had er een stukje over.

     Hierboven zie je de proefopstelling. Ze hebben er twee jaar lang aan gewerkt en nu lukt het ze steeds weer opnieuw: ze gebruiken twee laserstralen - signal en probe in plaatje (a) - die ze door een wolk van tienduizenden rubidiumatomen schieten, die afgekoeld werden tot een temperatuur van bijna het absolute nulpunt. Beide stralen sturen ze door de atoomwolk naar een fotondetector. De probe-straal gaat een reactie aan met een atoom rubidium en wordt daardoor afgeremd, de signal-straat doet dat niet. Hij is bedoeld om de quantumveranderingen te meten die optreden als het probe-foton door het atoom geabsorbeerd wordt. Die meting is indirect en dat is belangrijk, want bij een directe meting (zie Eistein) zou het signal-foton de quantumreactie verstoren. In plaatje (b) zie je dat het probe-foton teruggaat in de tijd en eerder gemeten wordt dan het tijdstip dat ze beiden werden afgeschoten. De vinkjes in plaatje (c) tonen het aantal keren dat het lukte. Verbazend! De signal-laserstraal registreert indirect een quantumverandering in de wolk atomen en hoelang die duurt. Bij de juiste frequentie van het licht en sommige quantumtoestanden was die tijdsduur negatief. Negatieve tijd is verleden tijd.

     De verklaring begint met de onzekerheidsrelatie van Heisenberg uit 1927: je kunt van een quantumdeeltje zoals een foton niet én de plaats én het momentum allebei tegelijk vaststellen. Dat feit levert de fameuze quantumvaagheid op: het deeltje kan zich met uiteenlopende waarschijnlijkheden overal in de rubidiumwolk bevinden en zelfs er buiten. Dan kan het foton geen of zelfs een negatieve tijdsduur doorbrengen in de wolk.

     Ik zeg niet dat ik het begrijp. Als het foton niet in de wolk is, kan dan toch gemeten worden dat het interacteert met een rubidiumatoom? Wie weet, misschien is dat in de vaagheid van quantumomstandigheden juist wél zo. Natuurlijk geldt Heisenbergs onzekerheid tevens voor de tijd. Maar ook voor de richting van de tijd? Ik zou denken van wel. De quantumfysica heeft immers een probabilistisch karakter waarbij de kans op negatieve tijdsduren, lang genoeg voor uitgestrekte tijdreizen, zó extreem onwaarschijnlijk is dat je net zo goed kunt zeggen dat het niet mogelijk is.

Noodweer trof vannacht Bosnië/Herzegowina. Overstromingen en aardverschuivingen kostten aan 14 mensen het leven. Ook de buurlanden Kroatië, Servië en Montenegro werden getroffen. Het aantal dodelijke slachtoffers van orkaan Helene in de VS steeg tot 204, waarmee het na orkaan Katherine in 2005 de dodelijkste orkaan was op het vasteland van de VS. De zware orkaan Kirk (categorie 4) zit nu op 23 graden NB en trekt midden in de oceaan naar het noorden. Hoe noordelijker hij komt, hoe kouder het oceaanwater is en hoe meer hij afnemen zal. Dan buigt hij naar het noordoosten om volgende week woensdag als storm West-Europa te gaan treffen. Tropische storm Leslie heeft zich wat versterkt en zal medio zondag een orkaan worden.

Vannacht nachtvorst maar hedenochtend geen vochtwazen op de ramen. Zoals gezegd begrijp je niet alles. Het is de tweede zonnige herfstdag en wordt bijna 15 graden. Bruckner 8 weer op de cd-speler. Straks komen Kees & Bibi een glas drinken. Naar het begin van dit kwartaal

De 14 gemeenten met uitstootvrije binnensteden per januari 2025. Gorcum zit er niet bij (bron: NOS)

Zaterdag 05-10-2024

Het nieuwe kabinet blundert en stuntelt verder. In het regeerprogramma stond dat de zero-emissiezônes in binnensteden moeten worden uitgesteld. Vanaf januari 2025 mogen er in 14 gemeentes geen bestelbusjes en vrachtwagens meer op vervuilende fossiele brandstof rijden. Dat zou ook voor de Gorcumse binnenstad een zegen zijn, want de vervuiling met fijnstof is hier toch al heel hoog, mede door de A15 en de A27 en de vrachtschepen op de Merwede. Voor fijnstof en stikstof zitten we al jaren in de hoogste categorieën van vervuilde lucht, 11 - 15 μg PM2,5/m3 fijnstof en ≥30 μg/m3 NO2. Maar in Gorcum zullen we wel de laatste zijn. De veertien gemeenten hadden hun besluit al jaren geleden aangekondigd en veel ondernemers gingen inmiddels over op electrische busjes, maar nu wil domrechts er iets tegen doen. Gelukkig blijkt dat niet te kunnen: de rijksoverheid gaat er niet over. PVV-staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu trekt zijn bezwaren nu in en 'het kabinet legt zich neer bij uitstootvrije binnensteden'.' Toch een vreemde formulering wanneer er eens een probleem wordt opgelost! Via de VNG hadden de 14 gemeenten tevens een gemeenschappelijke regeling voor ontheffingen en uitzonderingen afgesproken, dus niets belet de invoering over drie maanden.

     Laten we het maar niet over PVV-asielminister Faber hebben. Zij had bedacht om bij asielzoekerscentra borden te plaatsen met de tekst ‘hier wordt gewerkt aan uw terugkeer’. Dat had ze in Denemarken gezien (wat later niet bleek te kloppen). Vice-premier Mona Keijzer van de BBB vond het wel een goed idee maar haar partijleider Van der Plas niet; die sprak van 'pesterij'. Faber is er trots op; 'Ik heb dit bedacht, ik bèn beleid’, zei ze gisteravond op televisie. Toch zullen we er niets meer over horen. Tot dusver werden er helemaal nog geen beleidsvoorstellen van haar in de ministerraad behandeld, zelfs niet over het hete hangijzer van de noodwetgeving inzake asiel.

Het anders zo vochtige regenwoud en de lokale bevolking van het Amazonegebied zuchten onder zeer ernstige droogte. De waterstand van de Rio Negro, een van de belangrijkste zijrivieren van de Amazone-rivier, is tot het laagste niveau gezakt sinds het begin van de metingen in 1902. In de Braziliaanse stad Manaus aan de Rio Negro zijn de havens compleet opgedroogd. Het waterpeil is zo laag door de aanhoudende droogte en de talrijke bosbranden in de Amazoneregio. Zeker 59 procent van de Brazilianen heeft er last van. In het tropisch regenwoud is droogte per definitie een zeldzaam fenomeen. Maar de omvang ervan in de afgelopen jaren is ongekend en houdt lang aan. Deskundigen wijzen erop dat klimaatverandering de droogteseizoenen veroorzaakt.

Vanochtend bij het opstaan is het nog maar 19 graden in huis, Dat is kil, dus de CV gaat aan. Kort, om de kou uit het huis te verdrijven, daarna neemt de zon het over. Het wordt de derde zonnige herfstdag op rij met als hoogste temperatuur 14,7 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 06-10-2024

Orkaan Kirk trekt verder op 36 graden NB naar het noordoosten, zal boven het koudere water afzwakken tot een storm, ten noorden langs de Azoren migreren en de Golf van Biscaje en het noorden van Frankrijk naar België trekken en als een diepe depressie over ons land. Dat is aanstaande woensdag. Orkaan Leslie beweegt midden op de oceaan op 14 graden NB naar het noordwesten en zal de komende dagen verpieteren. In de Golf van Mexico is in korte tijd een nieuwe, krachtige orkaan ontstaan, Milton, die boven het recordwarme water snel uitgroeit tot een zware orkaan voor hij het westen van Florida zal treffen. Dat is ook op woensdag.

Vandaag opnieuw veel zon, de vierde dag op rij, maar met ochtendrood en geleidelijk meer bewolking. Het wordt 12,7 graden. We drinken heel gezellig thee bij buren Emmy en haar dochter Nina, gevolgd door enige glazen wijn. Vanavond of vannacht krijgen we buien. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 07-10-2024

We kunnen nu wel spreken van een actief orkaanseizoen op de Atlantische Oceaan. Allereerst is Kirk op weg naar West-Europa. Hij zit op 43 graden NB en krimpt vandaag in tot een post-tropische storm. De prognose van zijn baan verschuift wat meer zuidelijk. Daardoor lijkt de resterende depressie in de nacht van woensdag op donderdag zuidelijk langs ons land te gaan schampen. Je ziet hem nu ook hierboven, links op de Metoffice WX-weerkaart van vandaag. 'Het kan gaan spoken', zegt Maurits Middendorp bij RTL-Nieuws. Een bak regen en veel wind terwijl de bomen nog in blad staan. Orkaan Leslie versterkt zich een beetje terwijl hij midden op de oceaan naar het noordwesten trekt en lijkt op hogere breedten snel te gaan verpieteren. Maar dat is bepaald niet het geval met Orkaan Milton in de Golf van Mexico. Ook zijn baan verandert nog en hij is nu een categorie 3 orkaan, maar hij lijkt als een gevaarlijke zware orkaan langs de noordkust van het grote schiereiland Yucatan te gaan schampen om vervolgens als categorie 5 midden in de westkust van Florida in te slaan. De noordelijke regio van die staat en de aangrenzende staten kampen nog met de verwoestingen door de zware Orkaan Helene een week geleden. Klimatoloog Michael Mann - beroemd van de hockeystickcurve uit 1998 - stelt in het jongste nummer van Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) voor om een 6e categorie voor de allerzwaarste orkanen in te voeren, omdat ze steeds verwoestender worden. 'A new class of monsterstorms'. Dat orkanen steeds zwaarder kunnen worden boven het sterk opwarmende water van de oceaan staat nu wel vast. Ook komen ze alsmaar noordelijker.

De lange periode van extreme droogte in Brazilië, waarover ik deze week al schreef, plus twee zware orkanen in Vietnam drijven de wereldprijzen voor koffiebonen op. Beide landen zijn samen verantwoordelijk voor meer dan de helft van de mondiale koffieproductie. Door klimaatverandering is steeds minder landbouwgrond geschikt om koffieplanten op te laten groeien, schrijft De Volksrant. Bovendien zorgen extreme weersomstandigheden vaker voor misoogsten.

     Voortdurend lees je over extreme regenval en de talrijke en kostbare overstromingen die er het gevolg van zijn, maar gek genoeg lijdt de wereld nog meer onder droogtes. Een nieuw WMO/VN-rapport meldt dat er wereldwijd nog nooit zo weinig water in de rivieren stroomde. In de laatste 33 jaar stond het niveau van de rivieren over de hele wereld niet eerder zo laag als vorig jaar. Vooral rivieren in Noord-Amerika en Latijns-Amerika, waaronder de Mississippi en de Amazone, hadden te maken met extreem lage waterstanden. Ook in grote Aziatische rivieren, zoals de Ganges en de Mekong, stroomde in 2023 veel minder water dan normaal. De secretaris-generaal van de WMO, Celeste Saulo, zegt dat de afname van water in rivieren 'een van de belangrijkste indicatoren van de huidige klimaatcrisis' is. Het zal ook in 2024 het geval zijn. Eergisteren schreef ik al dat de Amazone-rivier op het laagste niveau staat in meer dan honderd jaar als gevolg van aanhoudende droogte. Bij ons in Europa is het niet geval; daar stromen de rivieren in deze jaren eerder over door de steeds sneller smeltende gletsjers. Over enige decennia zijn die verdwenen en dan krijgen we ook te maken met steeds minder water in de rivieren.

Na de zonnige maar koude dagen is het vandaag heel wat warmer. Het wordt bijna 20 graden. Na de sportschool inventariseer ik mijn vergeefse pogingen om een tweede offerte te krijgen voor de reparatie van de beschimmelde wandbekleding op de Dulce. Vier bedrijven zouden contact opnemen maar dat doen ze niet. Een vijfde heeft geen personeel voor de klus en de laatste is gestopt. Op de werf kwam nog geen expert van Vijzelaar Expertise kijken. Met veel moeite krijg ik vanmiddag de oorspronkelijke expert Tim D. aan de lijn. Hij gaat de vervolgschademelding met zijn collega's bespreken en zal daarna terugbellen. Vandaag komt ook de man van het CV-onderhoud onze 14-jaar oude installatie inspecteren, onderhouden en een CO-meting doen. Voor een jaar weer in orde. Anna gaat 's middags op de thee bij haar schoolvriendin. Vanavond VVE-vergadering. Naar het begin van dit kwartaal

De lange staart van komeet Tsuchinshan-ATLAS (Image Credit & Copyright: Jose Santivañez Mueras)

Dinsdag 08-10-2024

Een meteoor die je aan de hemel kunt zien, dat komt niet vaak voor. Kometen zijn eigenlijk een soort van vuile ijsbollen. Ze bestaan uit gekristalliseerd ijs, gruis en stof. Als een komeet in de buurt van de zon komt, begint er een proces van verdamping van het ijs en dat veroorzaakt de vaak spectaculaire staart. Die bestaat uit verdampende ijsdeeltjes en hij wijst naar de zon. De staart komt dus niet achter de komeet aan. De komeet, die van 11 tot 15 oktober aan de vroege avondhemel te zien kan, zijn heet Tsuchinshan-ATLAS. Je kunt hem met het blote oog heel laag aan de westelijke horizon zien, niet ver van de planeet Venus. De zon gaat op 11 oktober rond 18:53 uur onder en het beste kijkmoment is ongeveer drie kwartier er na, aldus Weeronline. De dagen daarna zal de komeet elke avond steeds langer en hoger aan de hemel te zien zijn, maar tegelijkertijd ook bij de zon vandaan draaien en dus allengs minder helder worden. De verwachting is dat de komeet rond 15 oktober niet meer zichtbaar zal zijn.

     De komeet is afkomstig uit de Oortwolk en werd op 9 januari 2023 ontdekt. Sinds eind vorige maand was hij elders al zichtbaar en zo werd de fraaie foto hierboven gemaakt boven op een berg in Peru (vandaar dat de horizon zo laag is) in de vroege dageraad. Je ziet dat de komeet een erg lange staart heeft. Vlak erboven kun je ook linksonder het midden een tweede, smalle en blauwe staart zien; dat is de ionen- of plasmastaart. Die wordt gevormd door de zonnewind die op de komeet beukt en daarbij geïoniseerde gassen van de komeet afscheurt.

De zware orkaan Milton trok inmiddels bovenlangs het schiereiland Yucatan zonder veel schade aan te richten en komt waarschijnlijk morgen aan land in Tampa Bay aan de westkust van Florida. Milton is afgezwakt tot categorie 4 orkaan. Het gebied waar de orkaan overheen trekt is zich nog aan het herstellen van orkaan Helene die daar kortgeleden langs trok en 225 dodelijke slachtoffers maakte. Er is grote angst voor een hoge stormvloed, geschat op wel 4,5 meter hoogte. Helemaal omdat de kust bij Tampa zeer ondiep is: een recept voor torenhoge golven. Gek genoeg duikt er opeens ook een tropische depressie op aan de oostzijde van Florida met momenteel gelukkig maar 20 procent kans op cycloonwording.

     Bij ons wachten we op de restanten van de zware orkaan Kirk, die afgezwakt in onze richting trekken en mogelijk ook het zuidelijke puntje van Limburg kunnen treffen met veel regen en wind. De precieze route van de storm is nog onzeker. In verschillende weermodellen tekent zich nog geen duidelijk beeld af. De storm lijkt vooral over het noorden van Spanje en Frankrijk naar België en Luxemburg te gaan en vervolgens door naar Duitsland. Het gebeurt niet vaak dat een orkaan die is ontstaan in de buurt van het Caribisch gebied Europa bereikt, zegt het KNMI. Door klimaatverandering kunnen er makkelijker 'afzwaaiers' ontstaan die onze kant op trekken, in plaats van richting de VS. 'Waar komen al die orkanen vandaan?, vraagt ook Maarten Keulemans zich af in De Volkskrant. Het is hetzelfde verhaal: opwarming van de aarde, dus opwarming van de oceanen en met die extra energie kunnen orkanen zich langer in leven houden en noordelijker komen dan voorheen (en op het zuidelijke halfrond zuidelijker).

Cyberoorlog. Een groep pro-Russische hackers met de naam 'NoName057' legt vandaag met de DDos-aanval de websites van de havens in België plat. Gisteren viel de groep ook websites van Belgische provincies aan. Volgens het Belgische Centrum voor Cybersecurity zijn de meeste websites alweer in de lucht. De aanval stelt niet veel voor, de havens bleven actief want ze werken met een ander systeem. De groep werd in maart 2022 actief, vlak na Poetins' inval in Oekraïne en heeft vorig jaar ook al eens de websites van Nederlandse havens platgelegd.

Bij ons blijft  het droog en bewolkt, maar gaande de dag komen er wat meer zonnig periodes. Het wordt 19 graden. Ik doe klusjes voor de VVE en de Poëzieroute. Anna doet boodschappen in de binnenstad. Daar ontmoet ze altijd mensen van vroeger - zonder uitzondering ouder geworden - en ze komt met hun verhalen terug. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 09-10-2024

In het nieuwe State of the Climate 2024 rapport waarschuwen 15.000 wetenschappers (opnieuw) dat onze wereld 'voor een kritieke en onvoorspelbare nieuwe fase in de klimaatcrisis' staat. Ze zijn afkomstig uit meer dan 150 landen. Ach, er wordt al decennialang door de wetenschap voor gewaarschuwd zonder dat het veel gevolgen had. De wereld blijft steeds meer broeikasgassen in de atmosfeer lozen, de 1,5 graden opwarming van de Parijse Akkoorden van 2015 is niet meer haalbaar, 2024 is het jaar dat we voor het eerst die grens overschrijden en als we zo doorgaan stevenen we af op een onontkoombare klimaatramp en zal het in AD 2100 een rampzalige 3 graden boven pre-industrieel niveau worden. En verder stijgen. Maarten Keulemans vat het overzichtelijk samen in De Volkskrant van gisteren.

     We doen er eigenlijk niks aan, het volk brengt politici aan de macht die de realiteit van klimaatopwarming ontkennen. En dus na ons de zondvloed (letterlijk). Volgende maand is de jaarlijkse COP-wereldklimaattop in Azerbeidzjan; de vorige was in Dubai, allebei olielanden die vooral baat hebben bij meer productie.

Het orkaanseizoen. De zware orkaan Milton steekt over naar de westkust van Florida en heeft zich boven het recordwarme zeewater weer versterkt van categorie 3 tot 5. De zwaarste categorie. Miljoenen mensen proberen op tijd weg te komen. 'Wie ervoor kiest om hier te blijven, zal doodgaan', zegt de burgemeester van de dichtbevolkte stad Tampa waar de monsterorkaan vandaag zal inslaan met hoge stormvloeden, extreem harde wind (260 km/uur) en profuse wolkbreuken. President Biden heeft zijn bezoek aan Duitsland afgezegd en ook de NATO-top in Ramstein. Het lot van Europa hangt af van het weer in Amerika. In Ramstein zou Zelensky zijn vredesplan presenteren. Dat gaat nu niet door.

     De ex-orkaan Kirk bracht slecht weer en overlast in Noord-Spanje en bevindt zich nu boven de Golf van Biscaje. De storm zal ons land niet treffen en juist onder Limburg langs trekken. Orkaan Leslie weet zich nog te handhaven. Boven het midden van de Atlantische Oceaan zal hij naar het noordoosten afslaan en afzwakken. De storing die gisteren ten oosten van Florida ontstond trekt weg van het vasteland en heeft nu nog steeds niet meer dan 40 procent kans op cyclonale ontwikkeling. Voor de kust van Guinee-Bissau aan de kust van West-Afrika is een depressie opgedoken met 10 procent kans op cycloonvorming.

Tegen enen vannacht zag ik met opperste verbazing hoe de premier Schoof vasthield aan de asielnoodwet, die in staatsrechtelijk opzicht niet 'dragend' te motiveren is. Wilders en zijn coalitiegenoten blijven op een muur afstormen. Een meerderheid in de Eerste Kamer nam er een motie tegen aan die de premier ontraden had en die de asielnoodwet 'onwenselijk' noemde. Vandaag zegt minister Faber dat ze de uitspraak van de Senaat 'zal meenemen naar de ministerraad', maar ook: 'Ik heb het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma. En dat ga ik gewoon uitvoeren'. Ze wil nu toch de spreidingswet - het enige stuurinstrument dat ze heeft - 'zo snel mogelijk' intrekken. Bizar. De noodwet en de verdere opvang van asielzoekers zal mislukken, maar de PVV gaat er op drieste, domrechtse wijze mee door. Politiek voor de bühne.

Het is een overwegend droge en bewolkte dag. Ik breng ons autootje naar de grage voor de APK en een beurt. Het wordt 's middags 16 graden met lichte regen. Anna gaat naar Tessa en als ik 's middags de auto weer ophaal pik ik meteen Anna weer op. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in de loods van Rexwinkel. Het frame met de zonnepanelen staat weer op zijn plaats.

Donderdag 10-10-2024

Vandaag hangen er buien en regenbogen aan de hemel. Ik rijd om half negen richting Numansdorp en neem bij Papendrecht gauw de N3 en de toltunnel van 's Gravendeel omdat er files staan op de A16 en de A15 bij Rotterdam. Slecht weer, veel drukte op de weg. Precies om half tien ben ik bij de werf waar de expert in bootschades ook juist gearriveerd is. Niet Tim D. maar een collega van een ander bureau, dat hij inschakelde. Hans K. van Kersten Experts blijkt zeer zorgvuldig te zijn en ruim de tijd neemt om de beschimmelde wandbekleding te onderzoeken. Hij analyseert met hulp van Benno en Wolter-Jan uitvoerig de oorzaak van de lekkages, die hij voor een deel toeschrijft aan de niet-degelijke kitlaag tussen romp en dek (onder de voetrail) en voor het andere deel aan het ondeskundig aangelegde oude teakdek. Het nieuwe dek vindt hij zeer kundig aangelegd. 'Dat dek lekt nooit meer'. Van de loshangende wandbekleding en de zwarte schimmel in de drie hutten maakt hij wel 40 foto's. Hier een eigen foto van de bakboordwand van de achterhut. Hij bekijkt ook de door vocht zacht geworden lat achter de rij kajuitkastjes aan stuurboord (foto hier). Volgens hem zou Rexwinkel daar iets slims voor kunnen verzinnen. Het ruikt nogal onaangenaam aan boord. Wat wil je? De lucht van schimmel is schadelijk voor de luchtwegen. Vooral de zwarte schimmel (Stachybotrys chartarum) in het schip vormt een gevaar omdat die een hoge concentratie mycotoxine kan verspreiden. Zo, dat weten we ook weer. De enkele stukken wandbekleding die nog voldoende vastzitten maar door vocht en schimmel goor zijn geworden kunnen we het beste schoonmaken met HG Schimmelreiniger.

     De bedoeling van de expert is om zijn rapportage en alle foto's niet alleen aan Tim D. van Vijzelaar Expertise te sturen, maar ook voor het opstellen van een offerte aan Schröder Jachtbouw in Heijningen en aan bootstoffeerder Brouwer in 's Heer Hendrikskinderen bij Goes te sturen, die hij vertrouwt. (Daar had ik ook een bericht achtergelaten, maar ze namen geen contact op). De offerte van de stoffeerder uit Amsterdam vindt hij niet degelijk en veel te hoog. Het maken van een adequate offerte kost geld, maar die onkosten zal hij toevoegen aan de schadeclaim. Na anderhalf uur zijn we klaar. Ik heb een goed gevoel bij de zorvuldigheid van deze man en ben benieuwd naar zijn advies. Ik kijk nog even wat rond. De instrumenten in de navigatiehoek zijn weer ingebouwd (benieuwd of ze het straks weer doen), de windgenerator ligt nog op de vide maar de nieuwe wieken zitten er al op. De terugreis is snel, de files zijn weg. Thuis ligt een briefje van Anna op de keukentafel: ze is koffiedrinken bij Nikita en haar dochters.

Zoals gevreesd trok de zware Orkaan Milton een spoor van verwoesting door de Amerikaanse staat Florida. Er vielen meerdere doden door ongeveer 125 tornado's, die de orkaan boven het vasteland opwekte. In tal van gemeenschappen zijn de hulpdiensten volop bezig met de overlast door de harde wind, stormvloed en de aanhoudende regenval. Bijna drie miljoen huishoudens en bedrijven zitten nog zonder stroom.

De rest van de dag is droog en winderig. De barometer stijgt weer na de passage van Kirk en het wordt 15 graden. Is de wolf op weg naar Gorcum? Gisteren waren er in de buurt drie meldingen van mensen die meenden dat ze er eentje zagen. 'Hij was weg voor ik het wist'. De meldingen kwamen 's avonds na elkaar uit Arkel, Leerdam en later uit Lexmond. Duidt dat erop dat de wolf er bij ons niks aan vindt en snel terug naar de Utrechtse Heuvelrug gaat? Dan heeft hij toch mooi het Lingebos gemist. Naar het begin van dit kwartaal

Herfst bij ons huis aan de Lingehaven. In de bloembakken bloeien de geraniums nog.

Vrijdag 11-10-2024

Een onafhankelijke commissie van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) heeft de rechtstatelijkheid onderzocht van het regeerprogramma van het kabinet Schoof. De conclusie: het programma bevat negen voorstellen die in strijd zijn met de beginselen van de rechtstaat. Daarnaast zijn er maar liefst 28 voorstellen die een risico vormen voor de rechtstaat. De meest prominente schending van de grondwet is het activeren van het noodrecht, zoals bepleit in de paragraaf over asiel en migratie. Dat is volgens de commissie zelfs ‘voorzienbaar misbruik van bevoegdheid’ en daarmee ‘onaanvaardbaar’. Dat oordeel komt juist op tijd, waar het kabinet en de vier coalitiepartijen niet meer dan veertien dagen hebben om een besluit te nemen over het plan van asielminister Faber. Wat gaan zij en Wilders nu doen?

Orkaan Milton richtte bij zijn tocht dwars over Florida minder schade aan dan verwacht. Met name de enorme stormvloed waarvoor eerder werd gewaarschuwd, bleef uit. Toch vielen er tot nu toe 18 doden, zitten miljoenen mensen zonder stroom en zal het waterpeil in de rivieren nog dagen blijven stijgen. Men raamt de totale schade die bij verzekeraars kan worden geclaimd tussen de 30 en 50 miljard dollar. Bij Orkaan Helene vielen twee weken geleden 230 doden en raamt men de schade op meer dan 100 miljard dollar, maar die trok dan ook over vijf staten heen. Op het ogenblik is het rustig op de Atlantische Oceaan. Orkaan Leslie draait naar het noordwesten en verpietert. De depressie die eergisteren ontstond bij Guinee-Bissau trok naar de Kaapverden en heeft nu 50 procent kans op cyclonale ontwikkeling.

Vandaag wolken, zon, een enkele lichte regenbui. We gaan naar de sportschool en doen boodschappen. Het wordt bijna 15 graden maar Anna heeft het steeds koud. Dus de kachel aan. Ze krijgt 's middags haar vriendin van de Schuttersgracht op bezoek. Vanavond zullen we mosselen eten.

     Er zitten onverklaarbare, hoge concentraties PFAS in de eieren van hobbykippen. Je mag ze niet meer eten. Dat komt door de regenwormen die de kippen eten; die zitten vol PFAS. Hoe komt dat in de regenwormen? Dat weet men niet. Pesticiden in de land- en tuinbouw, neonicotinoïden, blijken niet alleen schadelijk voor bijen en hommels maar ook voor bijna alle vogels. Wat voor krankzinnige wereld hebben we gecreëerd? Naar het begin van dit kwartaal

De komeet Tsuchinshan-Atlas aan de avondhemel. De curve lees je van rechts naar links (beeld: hemel.waarnemen.com)

Zaterdag 12-10-2024

Het was gisteravond redelijk helder. Een goede kans om de komeet Tsuchinshan-ATLAS te zien. Dacht ik. Dus naar Buiten de Waterpoort voor ruim zicht op het westen. Groepjes giechelende en vrolijk blowende jongelui slenteren langs de rivier. De komeet zou laag aan de hemel moeten staan, in de buurt van Venus. Om kwart voor acht zag ik de avondster pas op de stadswal bij de jachthaven. Maar geen spoor van de komeet noch van zijn spectaculair heldere staart. Vanmorgen lees ik op de website van hemel.waarnemen.com: 'Tot 11 oktober is het object in Nederland en België vrijwel onzichtbaar'. Goede voorbereiding is alles. Vanavond heeft hij de grootste helderheid. 'Er is een verrekijker nodig met een apertuur van 15 mm of meer om het object op dat moment waar te nemen'. Maar 'het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 21 oktober'. OK.

Vanmorgen ochtendrood boven de huizen aan de Kriekenmarkt. Het is een bewolkte dag maar blijft droog. Slechts 11,2 graden. We verbazen ons over de grote groepen toeristen die met gidsen over de sluis lopen. Voor de riviercruises is het seizoen nog niet voorbij. Vanavond zal ik opnieuw pogen de komeet te zien op BdW en de stadswal. Hoewel - het is bewolkt. Maar de jacht op Tsuchinshan-ATLAS is geopend.

Het ISW bericht dat sterke Russische troepen pogen om zo snel ze kunnen de Oekraïense troepen uit de Koersk-oblast te verjagen voor de winter invalt. Die regio bezetten ze al drie maanden en de Russen willen waarschijnlijk hun troepen daar vrijmaken om ze naar het lange front in de Donbas te sturen. In De Volkskrant signaleerde Arnout Brouwers gisteren een wrede tegenstelling die zich in deze ouderwetse koloniale veroveringsoorlog openbaart: 'terwijl Rusland alles in de strijd werpt om richting zijn doel te kruipen, zijn er volop signalen dat het Westen de moed (en aandacht) voor de oorlog verliest'. Het groene licht geven om eindelijk militaire doelen dieper in Rusland aan te vallen met westerse raketten komt er niet. Rusland lijdt ondertussen astronomische verliezen, zegt Brouwers. Die worden nu geschat op 1.200 soldaten per dag, naast werkelijk enorme materiële verliezen om zijn gestage terreinwinst te boeken. Experts vragen zich af hoelang Rusland dat nog vol kan houden. Maar Poetin gaat zijn doelen in Oekraïne niet opgeven, ook al zijn de kosten om ze te bereiken torenhoog en worden ze steeds hoger. Naar het begin van dit kwartaal

Herfst op het Eind.

Zondag 13-10-2024

Op deze zondagochtend geeft het KNMI code geel af tot 12 uur voor zware windstoten in het noorden van het land. Daar vallen ook buien maar bij ons blijft het droog na een lichte bui tussen acht en negen uur. Later in de ochtend vallen er toch steviger buien. De middag brengt korte perioden met zon en het wordt 12 graden. Gisteravond was het bewolkt, dus geen bezoek aan de stadswal om komeet Tsuchinshan-ATLAS te zien. het ziet ernaar uit dat er vanavond weer wolkenvelden zijn.

De noordelijke Atlantische Oceaan en de Golf van Mexico zijn weer tot rust gekomen; het orkaanseizoen duurt echter nog tot eind november. Tot dusver waren er 13 tropische stormen en 9 orkanen waarvan 4 zware. Milton was de zwaarste. Gemiddeld zijn er 14 tropische stormen en 7 orkanen, waarvan 3 zware (categorie 3 - 5) in een orkaanseizoen. Het meest actieve seizoen sinds de registratie begon in 1851 is tot op heden 2020 met 30 tropische stormen en 14 orkanen, waarvan 7 zwaar.

Wat heb ik de laatste tijd gelezen? Een huiveringwekkende roman van de Ierse schrijver Paul Lynch, 'Lied van de profeet' (Ned. vert. Prometheus, 2024), waarin een oorlog uitbreekt onder een extreemrechts bewind in een Europees land. De impact van het boek is groot, het bleef een week door mijn gedachten spoken. Daarna een leuker boekje, het essay 'De mens, de machine & de therapeut' (botuitgevers, 2024) van de filosoof Hans Schnitzler, dat verscheen ter gelegenheid van de Maand van de Geschiedenis. Een citaat (met instemming): 'Op zoek naar echtheid in het innerlijk eindigt de mens aan de rand van een gapende leegte. (...) De hoop ergens diep in je binnenste op een authentieke kern te stuiten, is ijdele hoop die zogeheten life coaches en zelfhulpgoeroes geen windeieren legt, maar die vooral tot navelstaarderij leidt en een overspannen drang om jezelf te onderscheiden' (blz. 40).

     De leegte inspireert, want vandaag begin ik met een boek van een van de beter schrijvende natuurkundigen, Sten F. Odenwald, 'Patterns in the Void' (Westview Press, 2002). met als ondertitel 'Why nothing is important'. Kijk, dat hoor ik graag. Een jaar of wat terug las ik met waardering zijn overzicht 'Astrophysics. Knowledge in a Nutshell' uit 2019. Ook hier een citaat uit het eerstgenoemde boek, niet van hemzelf maar van Einstein: 'Space-time does not claim existence on its own but only as a structural quality of the field'. Dus als er geen veld is, dan is er geen ruimtetijd. Dat klinkt simpel maar is het niet, want wat is er dan buiten dat veld? Niets. Leegte. Ik kon uitvinden dat het staat in zijn boek uit 1952 'Relativity: The Special and the General Theory (Methuen, London, 1952), p. 155. De vertaling in het Nederlands ervan werd in 1978 uitgegeven als Aula Pocket door uitgeverij Het Spectrum en staat nota bene in mijn kast. Naar het begin van dit kwartaal

Passage van een primordiaal mini-zwart gat (PBH) doet de paneet Mars wiebelen in zijn baan (Credit: Image by Benjamin Lehmann, using SpaceEngine @ Cosmographic Software LLC)

Maandag 14-10-2024

Wat is donkere materie? Het onbekende en geheimzinnige spul dat in het heelal vijf keer overvloediger dan gewone materie zou moeten zijn? Een materievorm die al in 1933 werd voorgesteld door de astrofysicus Frits Zwicki zodat met de zwaartekracht ervan de kosmos in stand gehouden kan worden en waar vooral sinds eind jaren 70 intensief naar gezocht wordt. Zonder resultaat. Men zocht naar verschillende exotische oplossingen, zoals WIMP's, Weakly Interacting Massive Paricles), neutrino's en neutralino's, Majoranadeeltjes (die hun eigen anti-deeltje zijn), axionen en primordiale mini zwarte gaten. Geen van die opties kon worden bewezen. Ik heb er diverse malen over geschreven. De mogelijkheid van microscopische zwarte oergaten kreeg decennialang weinig aandacht maar werd recent weer aangekaart in de Physical Review D van 17 september door astrofysici van het MIT.

     Primordial Black Holes (PBH's) zijn niet groter dan een atoom en zouden zijn ontstaan in de vroegste fasen van de oerknal, dus nog voor het ontstaan van gewone materie zoals atomen. Het is een idee uit de jaren 70. Als de materie in het heelal voor het grootste deel uit die ontelbare kleine oergaten zou bestaan, dan zou er minstens eenmaal per decennium eentje door ons zonnestelsel moeten passeren. Bedenk: zwarte gaten oefenen - hoe klein ze ook mogen zijn - een enorme zwaartekracht uit omdat ze bestaan uit oneindig geconcentreerde materie.

Passage van een primordiaal mini-zwart gat (PBH) doet de planeet Mars wiebelen in zijn baan (afbeelding uit besproken artikel).

De wetenschappers becijferden dat een oer-zwart gat dat de planeet Mars op een paar honderd miljoen kilometer passeert, een kleine verstoring van diens omloopbaan zou veroorzaken, schrijft Astronieuws. Binnen een paar jaar na de ontmoeting zou de Marsbaan ongeveer een meter zijn opgeschoven – niet veel, maar wel detecteerbaar met de uiterst nauwkeurige instrumenten waarmee de rode planeet tegenwoordig in de gaten wordt gehouden. Een probleem is natuurlijk dat men tegelijkertijd ook het voorbijvliegend PBH moet detecteren om er de minieme baanverstoring aan te kunnen toeschrijven; het kan ook een voorbijvliegende asteroïde of ander ruimtepuin zijn. Maar misschien vinden ze na meerdere tientallen jaren een patroon of zoiets, dat alleen met PBH's te verklaren is?

Het is vanmorgen bewolkt en kil. Net 9 graden. Op de trappen aan de haven blaast een werkman van de groendienst herstfbladeren van de ene kant naar de andere. Anna haalt wat boodschappen uit de binnenstad. Rond het middaguur regent het, maar het weer zal later opklaren en misschien hebben we vanavond een heldere hemel, genoeg om de komeet Tsuchishan-Atlas te kunnen zien. Inderdaad, rond drie uur schijnt de zon. Anna gaat haar coronabooster halen en dan door naar de kapper. Naar het begin van dit kwartaal

Foto van gisteravond tegen acht uur, richting West. Venus in de gele cirkel. Ook als ik inzoom is er geen komeet te zien.

Dinsdag 15-10-2024

De jacht op de komeet. Uiteindelijk is de hemel gisteravond helemaal helder. Ik maak na half acht mijn rondje langs de rivier op Buiten de Waterpoort en aansluitend naar het donkerste deel van de stadswal bij de jachthaven. Daar staan op een het bolwerk de drie verweerde, houten kubussen van Ewert Hilgemann. Kun je mooi je camera op fixeren als je een foto maakt. Het is knap fris en mijn bril beslaat af en toe. Ik ben vol goede moed, er verschijnen steeds meer sterren. Venus is weer duidelijk te zien in het westen; vanaf de planeet moet ik vrijwel recht naar boven volgens het schema van 11 oktober. Ik barst van vreuge als ik een lichtpuntje zie met een vage staart - maar het puntje beweegt. Beweegt snel. Ik heb de verrekijker vergeten maar als ik me inspan zie ik een rood knipperlichtje. Een vliegtuig met zijn spoor van condens. Al gauw zie ik er meer, maar de komeet? Ho maar. Is er hier toch nog teveel lichtvervuiling van de stad? Teleurgesteld loop ik via de Krabsteeg en de Tolsteeg naar huis terug. Vanmorgen op de sociale media en de kranten talrijke geslaagde foto's uit Nederland van Tsuchinshan-Atlas, bijvoorbeeld hier. Waarom lukt mij dat niet?

Een heldere dag. Veel zon en een graad of tien. Anna is wat koortsig van de coronaboosterprik van gisteren, dus ik ga alleen sporten. Volgt een rustige middag.

Asielminister Faber zou vandaag haar 'dragende motivering' voor de asielnoodwet inleveren, maar ze moet erop terugkomen. Het gaat steeds meer op een trage, uitgerekte kabinetscrisis lijken. Eerst zei ze dat het klaar was, het plan zou 'in onderhandeling' zijn in gesprekken met de fractievoorzitters. Maar VVD, NSC en BBB reageerden meteen. Er waren nog helemaal geen definitieve afspraken gemaakt. Faber kwam een uur later dan ook terug op haar uitspraak. 'We hebben een mooi stuk, maar de puntjes moeten nog wel op de i worden gezet', aldus de minister. Eind volgende week begint het parlementair herfstreces. Het besluit zal volgens premier Schoof op de agenda staan in de ministerraad van maandag 21 oktober, maar het kan ook nog op vrijdag 25 oktober. 

Vervuiling, ziekte en dood zijn groeiende eigenschappen van de economie van deze tijd. Uit onderzoek van de Universiteit Leiden en het RIVM blijkt dat in ons land steeds meer waterdieren en -planten verdwijnen door de giftige mix van verschillende bestrijdingsmiddelen. De combinatie van stoffen is schadelijker dan de afzonderlijke bestrijdingsmiddelen, die ieder apart officieel werden goedgekeurd. 'Als we naar afzonderlijke stoffen kijken, lijkt ons oppervlaktewater geleidelijk schoner te worden, met steeds minder stoffen die de norm overschrijden', legt theoretisch ecoloog Marco Visser (Universiteit Leiden) uit. Maar de gezamenlijke effecten van die stoffen laten een minder rooskleurig beeld zien. De 'toxische druk' blijkt volgens Visser veel te hoog. Volgens afspraken van de EU-landen moeten de lidstaten in 2027 schoon en ecologisch gezond water hebben. Dat gaan we bij lange na niet halen. Slechts 1 procent van ons water voldeed vorig jaar aan die afspraken. Daarmee presteert Nederland het slechtst van alle EU-landen. Hoe de toekomst eruit ziet? De toekomst is nu. Naar het begin van dit kwartaal

Minimum van zonneactiviteit (december 2019) en maximum (mei 2024) Credit: NASA)

Woensdag 16-10-2024

Het viel op dat er in de afgelopen week opnieuw veel meldingen waren van noorderlicht in Nederland. Uiteraard zag ik er niks van; ik heb de laatste tijd niet vaak geluk met hemelverschijnselen. Gisteravond stond ik om kwart voor acht bijvoorbeeld weer in het donker op de stadswal, maar het zicht op het westelijk firmament, waar je komeet Tsuchinshan-ATLAS zou kunnen zien, werd ontnomen door wolkenbanden. Er waren nu wel enige andere komeetspotters die ook niets zagen. Ook geen noorderlicht.

     NASA berichtte gisteren dat de 11-jarige 25e zonnecyclus nu op zijn hoogtepunt is. Een piek in de zonneactiviteit die nog tot eind volgend jaar kan duren. De uitbarstingen van zonnevlammen en coronale massa-ejecties (CME’s) sturen enorme wolken van geladen deeltjes naar de aarde, waar ze in de hoogste regionen van de atmosfeer botsen met moleculen zuurstof en waterstof en prachtige sluiers van noorderlicht veroorzaken, ook op lagere breedten (behalve als ik kijk). Een actieve zon zendt meer warmte naar de aarde en dat levert een geringe extra bijdrage aan de opwarming van onze planeet. De 25e zonnecyclus is wat minder actief dan gemiddeld en duurt nog tot 2030.

Opmerkelijke berichten over hoe de regeringscoalitie poogt uit de patstelling te komen rond strengere asielwetgeving. Kennelijk onderhandelen PVV, NSC en premier Schoof over een alternatief voor de steen des aanstoots, de asielnoodwet die hen gescheiden houdt. Toch een plan B? Een soort superspoed-spoedwet? Beseft Wilders dat zijn noodwet het niet gaat halen? Dat asielminister Faber erbuiten wordt gehouden, moet erg pijnlijk voor haar zijn. Ondertussen dreigt de EU-top over migratie eind deze week tot een fiasco te leiden, terwijl de grensbewaker Frontex gisteren bekend maakte dat de toestroom van asielzoekers over de Europese buitengrenzen in de eerste 9 maanden van dit jaar met 42 procent is afgenomen. De stroom bootvluchtelingen over het centrale deel van de Middellandse Zee nam zelf met 64 procent af. Beperking van asielmigratie is het belangrijkste thema van het huidige kabinet, maar dat gebeurt dus al vanzelf. Laat de politiek zich alsjeblieft eens met echt belangrijke zaken bezighouden: escalerende oorlogen, klimaat en energietransitie, arbeidsmarkt, natuur en milieu, woningbouw, zorg.

Laat ik vooral goed nieuws niet schuwen. Vijftig jaar geleden verdween de Atlantische blauwvintonijn uit de Noordzee door overbevissing, maar nu lijkt de vis - die wel 700 kilo kan wegen en 5 meter lang kan worden - te zijn teruggekeerd. Sinds de inzet vanaf 2007 van herstelplannen en vangstbeperkingen kentert zijn lot. Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) maakte eind vorige maand bekend dat in 2023 twee exemplaren werden waargenomen in de monding van de Westerschelde. Ook in de Nederlandse Noordzee, de Ierse Zee en Het Kanaal werd de reuzentonijn meerdere keren gezien. Studies tonen aan dat de reuzentonijn de Noordzee en Oostzee weer gebruikt als voedselgebied, vooral in de zomer en herfst, schrijft De Volkskrant. Vaak keert hij na een jaar weer terug. Ook de opwarmende oceanen spelen een rol in de terugkeer van de vis. Vispopulaties verplaatsen hun leefgebied noordwaarts waar het water koeler is. Het Vlaams Instituut maakt zich zorgen over mogelijk opnieuw toelaten van visserij op de tonijn. Rechts is immers aan de macht. De tonijn in blik is doorgaans geelvis- of witte tonijn, die je alleen moet kopen met een MSC-keurmerk op het etiket.

Het wordt vandaag beduidend warmer dan de vorige dagen. Een hogedrukgebied boven centraal Europa trekt warme lucht uit het Middellandse Zeegebied over West-Europa heen naar het noorden en houdt de oceaandepressies vooralsnog tegen. Het is een dag van velden sluierbewolking en wat schuchter zonlicht. Niet ideaal om vanavond de komeet te zien. Het wordt vanmiddag bijna 19 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 17-10-2024

Ook vandaag staat het onderwerp migratie centraal. In Brussel is de eerste top van de regeringsleiders uit de EU-landen. Het blijft me intrigeren dat ondanks de evidente teruggang in asielmigratie, die deze week nota bene zelfs door de Europese grensbewaker Frontex werd gemeld, de standpunten van veel lidstaten alleen maar verharden. Nu geloven ze allemaal opeens in 'terugkeerhubs', gesloten kampen voor afgewezen asielzoekers buiten de EU-grenzen. Die 'hubs' zijn in Turkije nu al jarenlang plaatsen waar de mensenrechten diepgaand geschonden worden. De PVV-minister Klever voor ontwikkelingssamenwerking wil ze naar kampen in Oeganda sturen, een land waar mensenrechten met voeten worden getreden en op homofilie de doodstraf staat. (De Britten poogden het al vergeefs). Duitsland heeft grenscontrôles ingesteld, Frankrijk wil dat ook doen en het is Wilders' liefste wens. Polen wil het recht op asiel buiten werking stellen terwijl de aantallen al dalen door de naderende winter. Terwijl de wereld een intens vervlochten systeem is geworden, is het in de geschiedenis van onze soort een lage, diep gewortelde en primitieve drift geweest om vreemdelingen te weren en eigen volk eerst te kiezen. Fort Europa is niet alleen inhumaan, het is een onmogelijkheid.

Nu nog hopen op wolkenloze avonden, schreef weervrouw Helga van Leur gisteren. Ze toonde een mooie foto van komeet Tsuchishan-ATLAS in de lucht bij een molen in Dussen. En boven Nijemirdum en de Zaanse Schans. Het kwam er niet van. Wolkenvelden, ik ging er niet eens meer op uit. De komende nachten zullen regenachtig zijn, je zult niets kunnen zien.

Een bewolkte dag met een hoge temperatuur van 20 graden. Samen sporten en boodschappen. Anna gaat op bezoek bij Barbara die op de kinderen van Nikita past. Om kwart voor vijf valt opeens de stroom uit. Dat blijkt het geval in ons hele gebouw en ook op een deel van het Eind. Mijn laptop viel poef! uit maar gelukkig had ik alles voor vandaag al opgeslagen. Ik ga op onderzoek uit. Om de hoek op het smalle linkerdeel van het Eind staat een tentje op straat. De mannen van het putje hebben, bezig met de aansluiting van de glasvezelkabel, die van de electriciteit geraakt. Terug naar huis dringen de gevolgen snel tot me door: geen licht, geen internet, geen televisie en geen muziek. Een bijzondere ervaring. Het dagelijks blog verschijnt niet op tijd. Ik zoek de zaklamp, kaarsen, lucifers en waxinelichtjes op om na half zes het donker te bestrijden. Niet ongezellig maar dit is dan ook geen Oekraïne. Voor tapasrestaurant Tres is het vervelend: die moeten alle klanten wegsturen. Mijn telefoon doet het wel en ik meld de storing bij netbeheerder Stedin. Twee uur later parkeert er een busje bij de deur en een monteur begint de reparatie. Anna is imtussen terug en improviseert bij kaarslicht een maaltijd, want het gasfornuis doet het wel, alleen moet je met een lucifer de pitten aansteken. Even na acht uur floepen de verlichting en de rest aan. In de vrieskast is er niks ontdooid. Ik maak dit stukje af. Naar het begin van dit kwartaal

Een Renbardteske sfeer bij de stoomuitval van gisteravond.

Vrijdag 18-10-2024

Totdat na acht uur gisteravond de lampen weer aanfloepten, dineerden we geïmproviseerd bij kaarslicht. Romantisch, ik ben daar wel gevoelig voor. Het laat ook zien hoe sterk we afhankelijk zijn van de leverantie van electrische energie. Geen licht, koel- en vrieskast uit, geen verwarming, geen muziek, geen televisie, geen laptop en geen internet, behalve op de mobiele telefoon die ik gelukkig de vorige dag had opgeladen. Lezen is ook niet prettig bij kaarslicht. Misschien kunnen we spelletjes doen, plaagde ik Anna die daar een geweldige hekel aan heeft.

     Vanmorgen hangt er lichte mist over de haven. Vanmiddag gaan we met zijn tweeën met de snelbus naar Utrecht, lekker wat rondlopen en uit eten in mijn oude stad.

Hieronder een van de gedichten van Rilke die me al sinds de jaren 60 na aan het hart liggen. Ik zet er geen vertaling bij omdat het Duits van de dichter in dit geval gemakkelijk leest. Het staat in 'Das Buch der Bilder', het eerste deel van de bundel dat in 1902 verscheen met gedichten uit de jaren 1898 tot 1901. Rilke zou het in 1899 geschreven hebben. De dichter leeft zich in dialoogvorm in een vrouw in die denkt dat ze een koningin is. Opmerkelijk omdat ze voorheen een niemandskind was, een bedelares 'ganz arm und bar', maar nu ziet ze alles anders. Overnachts is haar steegje opeens als met zijde bespannen en dat de mensen angstig opzij gaan als ze langs hen danst, toont dat ze wel een vorstin moet zijn. Want een koningin danst immers. De ritmiek en de vele aa- en ie-klanken zijn meesterlijk. Hier wordt het gedicht op YouTube mooi voorgelezen.

Der Wahnsinn

Sie muss immer sinnen: Ich bin... ich bin...
Wer bist du denn, Marie?
      Eine Königin, eine Königin!
      In die Kniee vor mir, in die Knie!

Sie muss immer weinen: Ich war... ich war...
Wer warst du denn, Marie?
      Ein Niemandskind, ganz arm und bar,
      und ich kann dir nicht sagen wie.

Und wurdest aus einem solchen Kind
eine Fürstin, vor der man kniet?
      Weil die Dinge alle anders sind,
      als man sie beim Betteln sieht.

So haben die Dinge dich groß gemacht,
und kannst du noch sagen wann?
      Eine Nacht, eine Nacht, über eine Nacht, -
      und sie sprachen mich anders an.
      Ich trat in die Gasse hinaus und sieh:
      die ist wie mit Saiten bespannt;
      da wurde Marie Melodie, Melodie...
      und tanzte von Rand zu Rand.
      Die Leute schlichen so ängstlich hin,
      wie hart an die Häuser gepflanzt, -
      denn das darf doch nur eine Königin,
      dass sie tanzt in den Gassen: tanzt!...

Utrecht. Op de brug voor de Servetstraat met de Dom. Halverwege rachts is Sirtaki.

Zaterdag 19-10-2024

We brachten gisteren een heerlijk bezoek aan Utrecht. Mijn oude studentenstad en van mijn eerste banen. Vijftien jaar gewoond. We drinken thee op de Oudegracht achter het raam van waar vroeger Alberts' Corner zat. Drentelen over het Neude, dat weer eens op de schop ligt. Een glas chardonnay uit California op een terras van een wijnbar bij Winkel van Sinkel aan de gracht naast het oude stadhuis. 'Gerijpt in oude whiskeyvaten met een hele botervloot erin en een knisperend effect', licht de kelner toe. Zoiets zeggen ze er in Gorcum niet bij. De Domtoren staat sinds enkele dagen te schitteren zonder de eeuwige steigers. Tot slot lekker Grieks gegeten bij Sirtaki aan het raam met uitzicht op de drukte in de Servetstraat (foto hier). Even praten met de eigenaren Dmitri & Sophia; ik ken ze al vanaf het begin in 1981. De snelbus brengt ons in een halfuurtje terug naar Gorcum.

     Vanmorgen valt er miezerregen tot bij half elf. Dan is er wat zon en wordt het ruim 16 graden. In de stad heerst gezellige drukte, want er is een boekenfeest. 'Herfst en boekenplezier in Hartje Gorinchem!' In de winkelstraten is muziek en er lopen verklede mensen rond, terwijl in de boekhandels voorlees- en signeersessies zijn met schrijvers zoals Philip Dröge, Annemiek de Groot, Arthur Japin, Milouska Meulens. Vandaag is Floor jarig. Mijn oudste wordt 46. Straks bellen. Vanavond zet Anna kaasfondue op tafel.

'World War III is already underway' schreef commentator George F. Wills deze week in The Washington Post. In zijn wekelijkse email-Nieuwsbrief 'Machtige Tijden' noemt Tom-Jan Meeus hem 'een kalme conservatief'. Zijn redenering is: China, Rusland, Iran en Noord-Korea hebben een as tegen het Westen gevormd. Overal zien Europese veiligheidsdiensten Russische sabotagepogingen. De Biden-Harris-regering zegt niets. Trump sprak 'Poetins adjudant' Orbán onlangs tweemaal maar zwijgt ook. 'Zo ziet roekeloze minachting in campagnetijd eruit', aldus Will. Naar het begin van dit kwartaal

Ex-orkaan Leslie bracht noodweer in Frankrijk en trekt nu langs Ierland.

Zondag 20-10-2024

Het Atlantisch orkaanseizoen 2024 brengt na een week rust weer een orkaan. Oscar ontstond in een paar dagen en zal vanavond landfall maken in het noordoostelijk kustgebied van Cuba. Het land zit al met een enorme uitval van electriciteitscentrales door tekorten aan olie en reserveonderdelen. Volgens de regering komt dat door het zinloze handelsembargo van de VS, dat al sinds de Cuba-crisis van 1962 bestaat. De oude restanten van de orkaan Leslie brachten afgelopen week extreme regenval en noodtoestanden in delen van Frankrijk. Ze koersen nu naar Ierland en zullen morgen ook een regenfront over ons land slepen. Leslie ontstond drie weken geleden.

     Verder is er in Italië opnieuw hevig noodweer dat leidt tot uitgebreide overstromingen. In 24 uur tijd viel een extreme hoeveelheid regen in ondermeer het zuiden en op Sicilië en het blijft ook vandaag en de komende dagen hard regenen en waaien. Rivieren zijn overstroomd en ook in steden is veel wateroverlast. Ten minste twee personen kwamen om het leven. Italiaanse meteorologen verwachten dat het noodweer in het zuiden zeker tot dinsdag aanhoudt, omdat daar een orkaan - een Medicane - tot ontwikkeling komt die gepaard gaat met extreme hoeveelheden regen. Op Sicilië wordt vandaag de meeste regen verwacht. 

Vandaag zijn er belangrijke verkiezingen in het bijna vergeten Moldavië, dat ingeklemd ligt tussen Oekraïne en Roemenië en streeft naar lidmaatschap van EU en NAVO. De oostelijke strook van het land langs de rivier de Dnjestr is al enige decennia een op Moskou georienteerd republiekje met een bezetting van 1500 man Russische troepen. Vandaag vinden presidentsverkiezingen plaats en tevens een referendum over het opnemen van de pro-westelijke koers in de grondwet. De peilingen zijn gunstig voor het pro-Europese volksdeel. ‘Voor’ schommelt tussen de 45 en 55 procent in de peilingen, de tegenstem rond de 30 procent. Russische desinformatie overspoelt het land. Velen vrezen een kopie van het Georgië-scenario, het land dat steeds dichter tegen Rusland aankruipt. Ook in Moldavië is de Russische inmenging en desinformatie enorm. Moskou zou bijvoorbeeld 130.000 kiezers hebben omgekocht om tegen te stemmen. Toch lijkt de stemming onder de bevolking overwegend pro-Europees.

Komende week donderdag zal het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bekendmaken dat Nederland de klimaatdoelen voor 2030 niet gaat halen. Vooral de industrie blijft achter en is verantwoordelijk voor bijna een derde van de CO2-uitstoot. Die zou in 2030 met 67 procent teruggebracht moeten zijn ten opzichte van 1990. De daling die er wel is komt door lagere productie. De emissies per eenheid product stegen echter wel. De grootste vervuilers doen het daarbij slechter dan de kleinere. Een van de oorzaken is het tekort aan electriciteitsaansluitingen. Daarvoor bestaan steeds langere wachtlijsten. Ons land loopt flink achter op onze buurlanden. Energie-intensieve bedrijven vragen zich af of er in Europa überhaupt toekomst voor hen is. De Italiaanse oud-premier Draghi schreef in zijn rapport van september jl. dat Europa de concurrentie met China en de VS aan het verliezen is. In die landen zijn de energieprijzen veel lager en krijgen bedrijven hoge subsidies voor investeringen. Het globale kapitalisme en het neoliberale systeem zullen de dreigende klimaatkatastrofe niet afwenden.

Vandaag een grijze dag met nauwelijks zon. Wel droog. Het wordt 17 graden. Vannacht regen en morgen overdag ook. Naar het begin van dit kwartaal

Nog steeds geen einduitslag. Deze is van 14.30 uur (bron: Macontent News)

Maandag 21-10-2024

Gisteravond laat was het tegen twaalven nog even in het laatste nieuws: uit de eerste tellingen zou blijken dat in Moldavië de nee-stemmers hebben gewonnen in het referendum om toetreding tot de EU vast te leggen in de grondwet, met het doel de gang naar Europa zo onherroepelijk mogelijk te maken als kan. Een succes voor Moskou dat op grote schaal desinformatie verspreidde en meer dan honderdduizend kiezers had omgekocht. Die zouden per persoon 500 tot 1000 roebel krijgen. Nog twee dagen geleden waren er berichten dat de douane geldkoeriers uit Rusland had onderschept. Somber gestemd ging ik slapen.

     Vanmorgen lijkt het erop dat een nipte meerderheid van Moldaviërs toch voor heeft gestemd. Nipt. Met ruim 98 procent van de stemmen geteld (om 14.30 uur vandaag 99,41 procent, zie boven), blijkt 50,39 procent van de kiezers voor de "ja"-optie te hebben gekozen en 49,61% voor "nee". De positieve uitslag kreeg steun in de rug toen tenslotte de stemmen van Moldaviërs uit Europa werden geteld. Bij het referendum moest een derde van de kiezers een stem uitbrengen; de opkomst bedroeg 51,6 procent. De laatste stemmen worden nog geteld; enige duizenden stemmen kunnen nog het verschil uitmaken. Het is nog iets te vroeg voor opluchting.

     Naast het referendum werd gestemd in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. De zittende, pro-Europese president Maia Sandu kreeg met ruim 42 procent de meeste stemmen en moet het 3 november in de tweede ronde opnemen met de pro-Russische, voormalige procureur-generaal Alexandr Stoianoglo. Hij kreeg gisteren 26 procent (met 97 procent van de stemmen geteld). De verkiezingen waren vrij en open; ze werden gemonitord door onafhankelijke ngo's, media en waarnemers van de OECD.

     President Sandu zei dat er duidelijk bewijs was dat 'criminele groepen' geprobeerd hadden 300.000 stemmen af te kopen. Voorafgaand aan de verkiezingen meldden de autoriteiten dat zeker 130.000 kiezers geld hadden gekregen om tegen te stemmen, schrijft NOS Nieuws. Uit gesprekken met kiezers blijkt dat ze roebels kregen via de organisatie van de voortvluchtige tycoon Ilan Shor. Nu zegt president Sandu dus dat dit aantal veel hoger ligt. Het is een van de vele manieren waarop Shor samen met Rusland de stembusgang probeerde te beïnvloeden en manipuleren. Het valt niet mee voor een volk om buiten de 'Russkij mir', het nieuwe Rijk in wording, te blijven.

Al geruime tijd steunt het regime in Noord Korea de Russische invasieoorlog in Oekraïne met de levering van grote aantallen raketten. Dat maakt het voor Moslou mogelijk om zijn terreurbombardementen op de civiele infrastructuur voort te zetten. Ook levert Pyongyang heel veel artilleriegranaten en anti-tankwapens. Vorige week bracht de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst (NIS) satellietbeelden naar buiten die bewijzen dat Noord-Korea bezig is 12.000 militairen naar Oekraïne te sturen om aan de Russische zijde mee te vechten. Ze zouden Russische militaire uniformen, wapens van Russische makelij en valse Siberische identiteitsbewijzen krijgen. Dat gaat wel erg ver. Het is een gevaarlijke escalatie die de NAVO nauwelijks over zijn kant kan laten gaan. Vandaag reageerde secretaris-generaal Rutte dat Poetin en Kim Yong-un besluiten van de VN-Veiligheidsraad schenden.

Vandaag een grijze dag met soms regen. Net geen 16 graden. De kachel hoeft nog niet aan. Sportschool en boodschappen bij de Plus op het Wiarda Beckmannplein. Vanavond en vannacht veel regen, luidt de verwachting. Naar het begin van dit kwartaal

Regen vannacht.

Dinsdag 22-10-2024

Veel regen vannacht. De stralende opkomst van de zon is het begin van een paar mooie dagen. Mannen van de groendienst halen de bakken met geraniums weg. Het is een kaal gezicht. De winterviolen zullen wel snel komen. Volgt een mooie, zonnige herfstdag, het wordt 16,4 graden. Anna gaat met haar vriendin van de Schuttersgracht naar een film in Theater 't Pand.

Orkaan Oscar raasde vannacht over het oosten van Cuba, waar bijna iedereen al zonder stroom zat. Daarbij vielen zeker zes doden.

     In Moldavië werd de einduitslag van het referendum vastgesteld op 50,46 procent voor, 49,54 procent tegen. Daarmee kan de pro-Europese koers in de grondwet worden vastgelegd.

     De rechtse meerderheid in de Tweede Kamer wil vervuilende werkbussen de komende vier jaar nog niet weren uit de binnensteden. Maar parlement en regering hebben er niets over te zeggen; dat beslissen de 14 gemeentes zelf. De zeurende ondernemers hadden tien jaar de tijd om over te stappen, er zijn talrijke overgangsregelingen, er is een landelijk ontheffingenloket, er wordt hard gewerkt aan een aparte laadinfrastructuur en zelfs brancheorganisaties als de Bovag, de RAI Vereniging en Transport en Logistiek Nederland willen doorgaan met het invoeren van de zones. Sommige gemeenten hebben speciale ontheffingen of een algehele uitzondering ingevoerd voor marktkooplui. Het is een overbodige uitspraak, rechts wil zijn spierballen laten zien. Dat kunnen de 14 gemeenten ook. Ze lieten in een gezamenlijke verklaring meteen weten hun plannen hoe dan ook door te zetten. Tot zover de ontwikkelingen van enige van mijn thema's in de achterliggende dagen.

Een opmerkelijk bericht in de NRC. Door klimaatopwarming schuiven veel Europese plantensoorten op naar het noorden. Maar er is nog een andere beweging gaande, die groter is en tot nu toe niet was opgemerkt: een verschuiving naar het westen van planten in Europese bosgebieden. Dus ook naar Nederland. Dit komt vooral door stikstofdepositie afkomstig van de landbouw, schrijven onderzoekers aan de Universiteit van Gent deze maand in Science. Tot dusver beschouwden biologen de noordwaartse shift van plantensoorten door klimaatverandering als grootste trend. De hoofdonderzoeker zegt tegen de krant: 'De meeste soorten die naar het westen schuiven zijn generalisten en geen specialisten. Generalisten zijn stikstoftoleranter dan specialisten die alleen in specifieke leefgebieden voorkomen, ook in het bos. Bij stikstofvervuiling krijgen de generalisten vaak de overhand.' Generalisten zijn bijvoorbeeld gewone esdoorns, terwijl specialisten als beuken en eiken geleidelijk uitsterven. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 23-10-2024

Mist hangt vanmorgen over de haven. Er is dus geen wind. Een luisterrijke stilte, zou je zeggen. op licht ritselen van vallend blad na. De esdoorn staat roerloos en in de kille nevel die de boom omvat zingt geen vogel. Een jogger spurt geruisloos over de sluis. In het raam van het hokje op de 3e Waterkering West gloeit als een gemeen starend oogje de rode weerkaatsing van het dubbele sluislicht: geen bediening. Het opgaan van de zon maakt de nevel dunner maar hij blijft hangen tot na het middaguur.

     Met buurman Patrick H. ga ik naar het kantoor van Leuk!-makelaars in het voormalige pand van V&D voor een plechtig moment: de ondertekening van de nieuwe beheersoverenkomst van onze VVE. Ook tekenen we de aanvragen voor tekeningsbevoegdheid bij onze bank. Er komt telefoon van de bootschade-expert. Hij heeft een stoffeerder gevonden in Heijningen die een offerte wil maken om de beschimmelde bekleding van Dulce te vervangen. Hij zal dezer dagen bellen voor een afspraak.

Gaat het goed met de bruinvissen in de Oosterschelde? We zagen ze er soms de afgelopen jaren. Het is de kleinste soort onder de walvissen. Afgelopen zondag troffen medewerkers van Stichting Rugvin 'een orgie van bruinvissen' aan toen ze van de haven van Kats naar Zierikzee voeren. 'We zagen op zijn minst 15 tot 20 sprongen van minimaal zes dieren in anderhalf uur, dat is ver boven alle activiteit die we ooit eerder zagen'. Dat deze zeezoogdieren zo uitbundig bezig waren te paren betekent niet zonder meer dat het goed gaat met de soort. De laatste tijd spoelden er veertig dode dieren aan en de winter moet nog beginnen. Naar het begin van dit kwartaal

De reuzenster Betelgeuse met zijn Betelbuddy (Credit: Lucy Reading-Ikkanda/Simons Foundation)

Donderdag 24-10-2024

Ik stond er weer, op een donkere plek van de stadswal. Er waren wolken te zien maar ook grote stukken heldere hemel er tussen. Twintig minuten speurde ik met de kijker het firmament af op zoek naar komeet Tsuchinshan-ATLAS. Venus geen probleem maar vergeet het verder maar, ik zag de komeet niet en daar snap ik niks van. Vanmorgen geldt in tien provincies code geel, maar bij ons is geen mist. In Gorcum verdwijnen op geheimzinnige wijze mist en kometen.

     Gisteravond beleefden we de overtreffende trap van domrechts. Geen noodwetgeving, Wilders is een banaan, extra asielmaatregelen moeten zijn afgang compenseren, maatregelen zó kwalijk, miniem en kortzichtig dat je niet snapt hoe mensen ze kunnen verzinnen. Ontwrichting van het asielrecht voor nutteloze, onfatsoenlijke symboolpolitiek. De verhindering dat vluchtelingen aan de samenleving kunnen deelnemen.

     Het wordt een stralende dag, geen wolkje aan de hemel. Het wordt 14 graden. Vanavond moet ik het nog maar eens proberen met die komeet. Sportschool, nog geen boodschappen nodig. De baas van de werf in Heijningen belt voor een afspraak. Morgen gaan we aan het eind van de middag in Numansdorp naar de beschimmelde wandbekleding aan boord kijken en daarna zal hij een offerte maken. Anna gaat vanmiddag naar Barbara die op de kleintjes van Nikita past.

Ik heb altijd een zwak gehad voor de reuzenster Betelgeuze, na Rigel de helderste ster in het sterrenbeeld Orion. De ster is honderdduizend keer zo helder als onze zon, en ruim duizend keer zo groot. Zijn afstand tot de aarde is 500 tot 600 lichtjaren. Typ de naam van de rode reuzenster in het zoekveldje linksboven op deze site en je vindt de keren dat ik over hem schreef. Waar komt de naam vandaan? Wikipedia meldt dat Arabisch de oorsprong was; in die taal heette de ster 'Yad Al-Djoeza'. Dat betekent 'Hand van de reus' maar zou in het Engels verbasterd zijn, maar hoe dan? De naam lijkt totaal niet op Betelgeuze. Wikipedia meent dat via de fout in de uitspraak het tot 'Ibt Al-Djoeza' werd ('Oksel van de reus'), dat volgens de Engelse Wikipedia ongeveer geklonken zou hebben als 'BEE-təl-jooz'. Enfin. Hieronder een mooi kaartje van het sterrenbeeld van de mythische jager Orion met zijn boog.

Het sterrenbeeld Orion met Betelgeuze (Credit: Lucy Reading-Ikkanda/Simons Foundation)

De ster is dusdanig onregelmatig dat astronomen al decennialang verwachten dat hij zal exploderen tot supernova. In de ontregelmatigheid kun je meerdere ritmes onderscheiden, snelle en trage. Nu brengt nieuw onderzoek door wetenschappers van het Flatiron Institute (New York, VS) aan het licht dat de meest waarschijnlijke verklaring van het trage ritme een begeleidende ster kan zijn, die om de reus heen draait en hem soms afdekt. De begeleider kreeg de bijnaam ‘Betelbuddy’. Maar wát Betelbuddy is, is nog onduidelijk, schrijft Astronieuws. 'Volgens de onderzoekers zou het gaan om een ster met maximaal tweemaal zoveel massa als de zon. Een meer exotische hypothese is dat de begeleider een neutronenster is – de kern van een ster die al een supernova-explosie heeft ondergaan.'

Domrechts maakt nog meer kapot dan je denkt. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zegt in zijn jaarlijkse klimaatraming dat de klimaatdoelen voor 2030 vrijwel zeker buiten bereik raken. Die verslechtering is deels te wijten aan de politieke keuzes van het nieuwe kabinet, zegt het rapport. Dat ligt mede aan het terugdraaien van een aantal klimaatmaatregelen van het vorige kabinet, zoals de invoering van rekeningrijden en het verlagen van de maximumsnelheid naar 100 km per uur. Vroemmm! Ook trekt kabinet-Schoof aan de rem bij de bouw van nieuwe windturbines op land en op zee.

     Op het ministerie van OCW gaan ze nog eens 360 miljoen euro bezuinigen op cultuursubsidies, bewegingsonderwijs en de publieke omroep. Het is een onderdeel van de afspraak in het hoofdlijnenakkoord dat er in totaal 1 miljard euro minder wordt uitgegeven aan subsidies. En de politici in het kabinet weten donders goed wat ze doen. NSC-minister Eppo Bruins zegt dat hij zich 'bewust is van het effect van de maatregelen'. Je krijgt een vieze smaak in je mond. De bezuinigingen hebben 'een mogelijk negatieve impact' op het halen van de doelen van het wetenschapsbeleid, erkent Bruins. 'Daarnaast zijn deze bezuinigingen potentieel nadelig voor het concurrentievermogen van Nederland'. Kortetermijndenken, zeer onverstandig, dunkt me, maar het lekker tóch doen. Naar het begin van dit kwartaal

Komeet Tsuchinshan-ATLAS vijf dagen geleden boven de Zeelandbrug (foto: Benjamin van der Spek)

Vrijdag 25-10-2024

Daar ging ik dan weer gisteravond naar de stadswal. De donkere plek naast de jachthaven. Ja zeg, het was zo'n heldere, onbewolkte nachthemel, ideaal om komeet Tsuchinsan-ATLAS te kunnen zien. Dubbelcheck op de goede richting via de planeet Venus, maar niks hoor. Ik denk dat de komeet te lichtzwak is of beter, dat de lichtkoepel van Gorcum gewoon te sterk is. Je moet werkelijk een eind buiten de stad zijn, veronderstel ik. Enfin, als troostprijs hierboven een mooie foto van de komeet vijf dagen geleden boven een bekende plek, op de Oosterschelde ten oosten van de Zeelandbrug.

Vanmorgen wolken en zon. Nauwelijks wind. Het wordt 18 graden. De lage bewolking verdwijnt en door vage, hoge sluiers van vocht is de hemel bleekblauw. Warme lucht trekt naar onze regio en zal het morgen nog een paar graden warmer maken. Op de oceaan is geen cyclonale activiteit te zien. Zometeen rijd ik naar de werf in Numansdorp. Jachtwerf Schröder komt om een offerte te maken voor het vervangen van de beschimmelde wandbekleding in onze boot. Later gaan we uit eten met Wiger & Arina. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce gisteren in de loods van Rexwinkel.

Zaterdag 26-10-2024

Aan het eind van de middag lukte het om tegen half vijf op de werf in Numansdorp aan te komen, ondanks de lange files wegens het begin van de herfstvakantie. Op tijd vertrokken en de tunnel bij 's Gravendeel genomen. Mark Schröder van Schröder Jachtbouw was er al. Hij bekeek nauwkeurig de beschimmelde wandbekleding, nam de maten op en inventariseerde de klus. Volgende week zullen we zijn offerte ontvangen en horen wanneer hij kan beginnen. Overigens vond hij dat men het kunstteak op het dek erg netjes gelegd had. Maarten kwam zeggen dat Dulce dinsdag de loods uitgaat; andere boten moeten naar binnen. Lekkages hoeven we niet meer te verwachten als het regent. Vanwege de files nam ik de terugweg door West Brabant en de binnenwegen via Lage Zwaluwe en Drimmelen, om bij de brug van Raamsdonksveer het laatste stuk A27 te nemen. Allleen een korte file. "s Avonds met Wiger & Arina lekker gegeten bij de Wijnboutique ('Sip back and relax'), verderop op het Eind.

     Vandaag komt de zon stralend op door de bladerkroon van de grote esdoorn. Ik stuur een positieve recensie naar de Wijnboutique. Een lichte zuidenwind stuwt meer warme lucht in onze richting en maakt dat het de eerste dag van de herfstvakantie bijna 20 graden wordt. Heel wat gezinnen kuieren knus over de sluis en fotograferen elkaar op de fotospot. Er zijn zelfs een paar passantenboten gekomen, waarschijnlijk voor de kermis die vandaag is begonnen. Daargaans regent het dan, maar dit keer niet. Vannacht gaat de wintertijd in. Veel kwekers van kerstbomen klagen dat hun bomen massaal doodgaan door de vele regen dit jaar.

In zijn wekelijkse email-nieuwsbrief 'Machtige Tijden' vraagt Tom-Jan Meeus, parlementair journalist van de NRC, zich af of de democratie kan voortbestaan als het openbare gesprek – in de VS en ook in Nederland – geen gedeelde feiten meer heeft? Naar aanleiding van de campagnes voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen meent hij dat in zo’n gepolariseerde campagne het geldt voor bijna alles: 'als partijdigheid en polarisatie de werkelijkheid overschaduwen, kent een democratie geen gedeelde feiten meer'. De aanleiding is de uitspraak van oud-generaal en oud-stafchef van Trump, John Kelly, woensdag in The New York Times dat Trump een fascist is. In The Atlantic sprak hij over Trumps waardering voor Duitse generaals. 'Do you mean the kaiser’s generals? Surely you can’t mean Hitler’s generals?', had Kelly Trump gevraagd. 'And he said, "Yeah, yeah, Hitler’s generals"'. Kamala Harris nam Kelly’s claim daags erna over in haar optredens en advertenties. Tegelijk weersprak het Trump-kamp Kelly en maakte het zijn motieven verdacht. Weinig wees  erop dat ’s mans uitlatingen veel kiezers zullen beïnvloeden. 'Zo fragmenteert de campagne en wordt de werkelijkheid een keuzevraagstuk in handen van de bekendste politici: vooral zij – niet journalisten, niet experts, niet kiezers – bepalen wat waar is. Of waar kan zijn'. Inderdaad, net als in een oorlog is in een verkiezingsstrijd de waarheid tegenwoordig het eerste slachtoffer. Want natuurlijk heeft Kelly gelijk.

     Hoewel het bij ons (nog) niet gaat om verkiezingen meent Meeus dat iets soortgelijks speelt rond de asieldeal - die hij 'de Chiquitadeal' noemt - die het kabinet redde. Allerlei dubieuze keuzes blijven immers bestaan en zelfs erkende vluchtelingen krijgen niet langer een levenslange verblijfsvergunning. In alle ophef lukte het Wilders opnieuw om het migratieprobleem te versmallen tot asiel en meent dat het 'de wil van het volk is'. Zo is het echter helemaal niet als je het Nationaal Kiezersonderzoek (NKO) raadpleegt. Dan vind je op pagina 137:

slechts 33% van de kiezers wil geen gezinsmigranten meer toelaten;

25% geen arbeidsmigranten van buiten de EU;

16% geen vluchtelingen

en een luttele 12% geen arbeidsmigranten van binnen de EU.

De waarheid is dus heel anders, maar 'oók de nationale politieke agenda fragmenteert, en de handigste politicus bepaalt agendapunt 1'. Daarmee is niet gezegd dat er geen migratieprobleem bestaat (arbeid-, studie- en asielmigratie), vooral als je het decennialang niet aanpakt en reguleert. Naar het begin van dit kwartaal

De hefbrug van Ceelen bij het Paardenwater vanmorgen. Toen leek er nog niets aan de hand.

Zondag 27-10-2024

We hadden eergisteren de zevende warmste dag van dit jaar. In De Bilt werd het 18,8 graden en daarmee is het oude record van 18,3 graden uit 1953 gebroken. Gisteren werd het nog warmer maar een achtste record lukte niet, want dat staat sinds 2006 al op 22,1 graden. De zeven warmterecords van 2024 staan tegenover nul kouderecords. De 21e eeuw telt tot dusver negen keer meer warmterecords dan kouderecords. Ik word gewoontegetrouw om half acht wakker, maar de klok moet een uur terug. Alle klokken trouwens; alleen de electronische doen het zelf. Er valt lichte regen maar dat houdt al gauw op. Ook vandaag zal het verder droog blijven en vrij warm.

     Het ochtendnieuws: de verkiezingen in Georgië lijken uit te lopen op een zege van de pro-Russische regeringspartij Georgische Droom. De opkomst was ongeveer 59 procent. Een deel van de papieren stemmen en stemmen van de miljoen Georgiërs in het buitenland zijn nog niet geteld. Er zijn verschillende beelden van verkiezingsfraude. In augustus liet Georgische Droom weten van plan te zijn alle oppositie te verbieden als de partij een absolute meerderheid behaalt. Trump stak in een podcast-interview met Joe Rogan de loftrompet over de Chinese leider Xi Jinping over de manier waarop hij 'met ijzeren vuist 1,4 miljard mensen controleert'. Gisteren viel Israël Iran aan. Men spreekt van een 'symmetrische aanval' in vergelijking met de Iraanse aanval op Israëlische militaire doelen op 1 oktober. Er werden alleen militaire doelen getroffen en Iran was van tevoren gewaarschuwd. De wereld wacht wat de reactie van Teheran zal zijn. Nu weer noodweer en wateroverlast in de Côte d' Azur. Vorige week was dat ook al het geval. Tussen 18.00 en 23.00 uur viel er 60 tot 80 millimeter regen. Op sommige plekken zelfs 100 millimeter. Veel overstromingen, onder meer in Saint-Tropez.

Met al die zon en hoge temperatuur - het wordt weer bijna 20 graden - is het een ideale dag om met buurman Lourens de Niets Zonder Gods Zegen over het Merwedekanaal via Vianen naar de werf in Vreeswijk te varen. Uurtje of vier. Maar dat ging niet door, het kanaal bleek gestremd. De Bazelbrug lag eruit terwijl op de website van Rijkswaterstaat stond dat het pas morgen zou zijn. Dus terug en een enorm eind omvaren via de Beneden Merwede, de Noord vanaf Dordrecht en bij Krimpen aan de Lek de Lek op. Het was een mooie tocht met een avontuurlijk einde. Daarover morgen, het is al acht uur in de avond als we eindelijk thuis zijn en Anna en ik gaan nu een hapje eten bij de schipper en zijn gade. Naar het begin van dit kwartaal

Voor Lexmond wordt het echt donker.

Maandag 28-10-2024

Het verhaal van de tocht van Gorcum naar Vreeswijk gisteren, zo'n 25 kilometer, die niet vier uur duurde maar ruim twee keer zoveel. Afvaart van de 'Niets Zonder Gods Zegen' vanaf de kade op de Stationsweg tegen half elf. Onder de hefbrug van Ceelen door naar de Linge. Zonnig weer, weinig wind. We slaan bij Arkel af voor het kanaaltje naar het Merwedekanaal. Het licht blijft op rood staan, dus schipper Lourens roept op VHF 22 de bedieningspost. Kunt u het licht op groen zetten? 'Waar wilt u heen?', vraagt de man. 'Naar Vianen'. 'Dat gaat niet, de Bazelbrug ligt eruit'. Dat is een van de eerste bruggen van het kanaal en die gaat inderdaad dicht voor onderhoud, maar nog vóór vertrek heeft de schipper gecheckt op de website van Rijkswaterstaat dat de brug maandag 28 oktober pas gestremd is. 'Wij vallen niet onder Rijkswaterstaat', is het gedecideerde antwoord, 'Wij vallen onder de provincie Zuid-Holland. De Bazelbrug wordt niet bediend'. Omdraaien, dus, er zit niets anders op dan terug varen en via de Merwedesluis van Gorcum de Beneden Merwede op te gaan, richting Dordrecht, daar de Noord te kiezen en bij Kinderdijk stuurboord af te slaan en de Lek op te varen en via Schoonhoven naar de brug van de A2 bij Vianen te varen.

     Wat een tegenvaller! Op de rivier hebben we ook nog de tijstroom tegen. We maken niet meer dan 4,5 knopen. Hier een foto vanuit de stuurhut als we Sliedrecht voorbij varen. De bruggen van de A27 bij Gorcum, de spoorbrug van de Baanhoek, de verkeersbrug bij Papendrecht en over de Noord bij Alblasserdam. Wel gemakkelijk dat ze niet open hoeven, je vaart er zó onderdoor. Om 14.20 uur draaien we de Lek op en na Kinderdijk houden de industrieterreinen op en gaat de rivier slingeren en krijgt een landelijk karakter. Nu is de tijstroom mee en maken we bijna 7 knopen per uur. We wisselen elkaar af aan het stuurwiel en passeren leuke dorpen, strandjes, bosschages en schilderachtige stadjes, zoals Schoonhoven (om 16 uur). Ik zie op de wal Restaurant Belvedère, het rustieke etablissement waar we eind jaren 90 de onderhandelingen deden voor de fusie die tot de Rivas Zorggroep leidden. Vijfentwintig jaar geleden, nooit meer geweest. Ik denk dat het leuk is om eens met onze Dulce deze rivier op te varen.

     Na Schoonhoven gaat het tij weer tegen staan. De SOG zakt naar minder dan 6 knopen. Het laatste stuk is bochtig en mooi. We varen langs Ameide als na halfzes de zon al ter kimme neigt. Natuurlijk, de avondschemering is vroeger vanwege de wintertijd. De navigatieverlichting gaat aan. Grote vrachtschepen lopen ons achterop. Vaak kunnen we de bochten flink afsnijden als er geen tegenliggers zijn. Bij Lexmond wordt het echt donker en er is geen maan die ons bijlicht. De lampen op de groene en rode tonnen is niet erg helder. Dan eindelijk de brug van de A2 bij Vianen, de eerste keer dat ik hier onder door vaar. Het is aardedonker en twee passerende vrachtschepen ontnemen ons het zicht op de invaart bij Vreeswijk. Ook steekt voor ons het pontveertje van Vianen over. We varen langzaam en voorzichtig en geleidelijk ontvouwt de situatie zich. Er zijn geen tegenliggers, we steken over en varen de voorhaven van de schaars verlichte Koninginnensluis in en leggen aan het remmingwerk aan. Het is een dubbele sluis met twee kommen achter elkaar. Het duurt twintig minuten voor de sluis opent en intussen poog ik of in de donkere hemel de komeet Tsuchinshan/ATLAS te zien is. Niks, wat denk je. Het schutten vergt tijd en tenslotte moeten we een draai van 180 graden naar stuurboord maken om via het fietsersbrugje, dat al open staat, de oude haven in te kunnen draaien waar de werf ligt. Er liggen veel schepen maar we vinden een leeg plekje. Het is dan bijna half acht, we hebben acht uur gevaren en Joke staat op de kade. Zij brengt ons naar Gorcum waar Anna op hondje Bobby past en eten met zijn vieren de lekkere zuurkoolovenschotel die Joke heeft gemaakt.

Vanmorgen word ik wakker op mijn vaste tijd, maar dat is nu om half zeven. De inwendige klok is hardnekkig. Op het journaal zien we dat uit Spaans onderzoek blijkt dat ieder jaar 1300 mensen vroegtijdig overlijden door koken op gas. Volgens de onderzoekers leven mensen in Europa gemiddeld bijna twee jaar korter als ze een gasfornuis gebruiken. Je loopt blootstelling op aan methaan, koolmonoxide, benzeen en stikstofoxide (N2O). Wij hebben altijd de afzuigkap aan bij het koken en dat schijnt te helpen, maar misschien moeten we nu toch maar een electrisch fornuis kopen, zeg ik. (We hebben al een electrische oven). Vanochtend valt wat lichte regen, verder blijft het droog en kouder dan gisteren: 15 graden. Gedurende de dag neemt de bewolking toe. Anna haalt in de stad boodschappen en gaat buurten bij bovenbuurvrouw Corry. Naar het begin van dit kwartaal

Nieuwe radio-opname van Sagittarius A*, het zwarte gat in het centrum van de Melkweg (Credit Miyoshi et al..)

Dinsdag 29-10-2024

In 2022 maakte de Event Horizon Telescope (EHT) de eerste afbeelding van Sagittarius A*, het enorme zwarte gat in het centrum van onze Melkweg. Het was een iconische afbeelding; ik schreef er toen hier over. Al eerder - in 2019 - was de EHT onder leiding van astronoom Heino Falcke van de Radboud Universiteit Nijmegen er al in geslaagd de allereerste afbeelding ooit van het nog veel grotere zwarte gat in het sterrenstelsel Messier 87 te maken. Die eveneens iconische foto hangt ingelijst op mijn studeerkamer. Maar nu zegt een onderzoeksteam van het National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ) dat de Sagittarius A*-foto misschien geen betrouwbaar beeld geeft van het superzware monstergat. Hoe zou het er dan wel moeten uitzien?

     De Japanners denken dat het lichte gebied rond het zwarte gat op de EHT-opname een artefact is. Het zou een weergave zijn van de superhete gassen die door de enorme zwaartekracht om het gat heen cirkelen, maar die vervormd werd door fouten tijdens de beeldvormingsanalyse van de EHT. De nieuwe Japanse radio-opname, gemaakt met tradionele technieken, staat hierboven. De structuur heeft niet zo'n donut-vorm als die van de EHT en hij is in oostwestelijke richting langer en de oostzijde is veel lichter dan de westzijde. Dat zou komen doordat de oostzijde naar ons toe beweegt. Tja, toch is dat niet nieuw. In februari van dit jaar meldde ik al een NASA-onderzoek dat die langgerekte vorm rapporteerde en niet sprak van een donut maar van 'een rugbybal'. Het zwarte gat zelf is overigens wel rond. Verder onderzoek moet gaan uitwijzen welke opname het meest adequate beeld geeft.

Het blijft maar doorgaan met extreme regenval. Nu weer in Spanje, waar felle hagelbuien grote schade aanrichtten in de Spaanse gemeente El Ejido, in Andalusië. Hagelstenen ter grootte van golfballen sloegen deuken in honderden voertuigen. Huizen en scholen zijn beschadigd, wegen staan onder water en zonnepanelen zijn verwoest, overal viel de stroom uit en 12.000 hectare aan kassen zou zijn stukgeslagen door de zware hagelbui. Er is voor meer dan 30 miljoen euro aan schade aan de oogst, schat een lokale landbouworganisatie. Ook elders in Spanje vallen zware buien. In delen van Málaga en Valencia geldt code rood vanwege de overvloedige regenval. 'Er vallen enorme hoeveelheden, de situatie is uitzonderlijk', meldt het Spaanse weerinstituut op X.

Het is een treurige miezerdag. Naar de sportschool. Langs beide kanten van de haven zijn de bomen nu vrijwel kaal. De esdoorn begint ook herfstig te worden. Hij is altijd de laatste. Aan de uiteinden van de takken kleuren nu de eerste bladeren langzaam geel. De bloembakken zijn nog niet terug aan de hekken van de haven; dus nog geen winterviolen. Ook 's middags regent het nog; het traditionele kermisweer in Gorcum (maar ze hadden een goede zaterdag. Ze hadden ook een goede zondag kunnen hebben, maar dan blijft de kermis altijd dicht in ons stadje). Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 30-10-2024

Klimaatwetenschapper Zeke Hausfather publiceerde deze week op Carbon Brief een grafiek die erg duidelijk laat zien dat de wereld steeds meer uit koers raakt om de doelen van de klimaatconferentie van 2015 in Parijs te kunnen halen. De grafiek is gebaseerd op de 15e editie van het jaarlijkse emissions gap rapport van het UN Environment Programme (UNEP). De conclusie is duidelijk: de wereld raakt alleen maar verder achterop bij het beperken van de opwarming tot 1,5 - 2 graden in AD 2100. Zoals het nu gaat zal de mensheid dan een volstrekt katastrofale temperatuur van 2,9 graden boven pre-industrieel niveau zien te overleven. In de grafiek gaat het om NDC's; dat zijn de opgaven die de individuele landen in 2015 voor zichzelf afspraken, de nationally determined contributions, inspanningen om voor 2030 uit te voeren. Daar komt weinig tot niets van terecht.

Door het noodweer in Spanje (zie gisteren) vielen er meerdere doden bij meerdere zware overstromingen. Volgens de laatste berichten zelfs meer dan zestig! (Nog later vandaag zelfs meer dan 70 en weer later 95). Daarmee is het een erg grote ramp. Op sommige plekken viel in een uur tijd 120 millimeter regen terwijl er in totaal de afgelopen dagen een ongelooflijke 400 millimeter neerslag was. Weerman Reinier van den Berg toont op X een foto van een straat in Valencia die veranderd lijkt in een autosloperij. Hij denkt ook dat het vrijwel zeker is dat 2024 het recordwarme jaar 2023 gaat verslaan en dat 2024 bovendien het eerste jaar zal zijn 'dat tenminste 1,5 C warmer is dan 'pre-industrial', 1850-1900'. Daarentegen kan 2025 weer iets koeler zijn door de invloed van de La Niña. Het noodweer in Spanje houdt aan. In Catalonië is code rood uitgegeven vanwege noodweer, melden media als El Mundo en Telecinco. Het Spaanse weerinstituut waarschuwt voor overstromingen, zware windstoten, hagelbuien en zelfs voor tornado's.

     Inmiddels zijn de cijfers over het weer in de maand oktober al beschikbaar. Met een gemiddelde temperatuur van 12,1 graden tegen 10,9 normaal was de maand aan de warme kant in ons land en verder vrij zonnig en droog. Voor de achtste keer dit jaar verliep een maand warmer dan het langjarig gemiddelde. Hij staat daarmee op de 13e plaats van warmste maanden sinds 1901. De laatste jaren is oktober bij ons steevast een te zachte maand, zegt Weeronline.

     Ook bijzonder: voor het eerst is er eind oktober nog steeds geen sneeuw gevallen op de hellingen van de berg Fuji in Japan (3776 meter hoog). Sinds de metingen begonnen in 1894 valt er meestal rond 2 oktober sneeuw. Japan heeft een van de warmste zomers ooit achter de rug, melden lokale media. Zowel in Spanje als in Japan gaat het om blokkades, om uitzakkende lussen van de straalstroom, die stagneren door polaire amplificatie. De blokkade geeft bij ons juist aanhoudend rustig weer. Voeg wat betreft Spanje erbij de recordwarme Middellandse Zee. Dus meer verdamping, meer vocht in de atmosfeer.

Gisteravond gingen we met Ria P. naar de condoleancebijeenkomst voor Wim de V. Hij was in mijn tijd Hoofd Technische Dienst van het ziekenhuis en later van de Rivas Zorggroep. Willem was een fijne vent, toegewijd, zeer betrokken en goedlachs, een vrolijk mens. Ik had hem bijna twintig jaar niet meer gezien, maar sinds een paar jaren was hij in een appartement in Gorcum komen wonen en gingen we af en toe uit eten. Niks veranderd, die Willem, maar helaas kreeg hij een agressieve leukemie die hem sloopte. Willem werd 69 jaar. Op de condoleance zagen we zijn beide zussen en - zoals dat gaat - bekenden uit onze ziekenhuistijd. Sommigen sterk verouderd, anderen nauwelijks. Niet iedereen was er; de afwezigen konden niet bereikt worden, waren inmiddels overleden of te ziek om te komen. De kring wordt kleiner.

We hebben een sombere, grijze dag met af en toe wat motregen. Vandaag lopen er mannen in hesjes langs, die bepalen hoe de glasvezelkabel, die bijna een jaar geleden door de straat werd aangelegd, met onze huizen verbonden moet worden. De groendienst komt de bakken met winterviolen aan de hekken hangen. Karen H., lid van het bestuur van de Poëzieroute, meldde onlangs dat gedicht nr. 34, 'De wijze visser in de zon' van de Gorcumse dichteres Cor Klinkenbijl, van de railing van de Korenbrug is verdwenen. De brug kreeg een grote onderhoudsbeurt en als ik er langs ga blijkt de plaat inderdaad weg. Een telefoontje naar de gemeente wijst uit dat ze de plaat zullen schoonmaken en weer op zijn plaats hangen.

     's Middags is het droog en nét geen 14 graden. Ik ga met Anna even op de kermis kijken, waar we Tessa en haar dochters ontmoeten en Nikita met die van haar in een dubbele buggy (2 foto's hier). Er is een gebakkraam en ik bezwijk voor een oliebol. Grappig, ik herinner me van meer dan zestig jaar geleden de bestudeerde houding van verveelde nonchalance van de mannen achter de balie van de schiet- en ballengooi-tenten. Die zien er nog altijd exact hetzelfde uit en ze hebben alles in de gaten. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 31-10-2024

Vandaag is het Halloween. Het griezelfeest van giechelende doodskoppen en pompoenen, dat uit de VS kwam overwaaien. Eigenlijk komt het uit Ierland, zegt Wikipedia, waar het ging om het naderende Allerheiligen ofwel All Hallows Eve. Gesimuleerd door de commercie in de kalme periode halverwege zomer en winter. NRC-cartoonist Oppenheimer vindt dat het beeld karakteristiek is voor een wereld die letterlijk in brand staat door het groeiend aantal klimaatrampen, escalerende oorlogen en overwinningen van extreemrechtse partijen.

De Russen hebben vannacht met tien raketten en veertig drones de hefbrug aangevallen over de doorvaart van het estuarium van de Djnestr-rivier en de Zwarte Zee. We kennen die brug, we voeren er in september 2009 langs op weg naar Odessa (hier een foto). Het is een strategische plek op de route naar de havens van Izmajl en Reni aan de Donau. Het bericht zegt niet of de brug ernstig beschadigd werd. 

Noordkoreaanse troepen naderen de Oekraïense grens, lees ik vanochtend bij Nu.nl. Ze dragen Russische wapens en uniformen maar ze vechten nog niet mee. Natuurlijk gaan ze deelnemen, ze komen daar niet om Halloween te vieren. De Amerikaanse defensieminister Austin zegt: 'We moeten voorkomen dat Rusland deze Noord-Koreaanse troepen inzet'. Maar hoe wil hij dat doen?

     Ondertussen heeft Noord-Korea voor het eerst in tien maanden weer een intercontinentale, ballistische raket getest. Nooit eerder vloog een intercontinentale raket van het regime in Pyongyan zo ver en zo lang. Het zou een nieuw type zijn en bereikte een hoogte van 7000 kilometer. Het land probeert allang om kernkoppen te maken die klein genoeg zijn om op zo'n raket te worden gemonteerd. De vrees bestaat dat de Russen in ruil voor de troepensteun die informatie aan Kim Yong-un zullen verstrekken. Je mag binnenkort nieuwe nucleaire testen verwachten.

Opnieuw een grijze dag, ditmaal zonder miezer. Vijftien graden rond het middaguur. Anna is zeer actief, ze doet 's ochtends de boodschappen en vanmiddag wast ze de vitrage van de serre en mijn studeerkamer. Die zijn geel geworden van het zonlicht, zegt ze. De offerte die we van Schröder Jachtwerf krijgen voor het vervangen van de beschimmelde wandbekleding is ongeveer de helft van die uit Amsterdam. Maarten van Rexwinkel meldt dat bij onderzoek van de kastjes achter de bank in de kajuit bleek dat ook daar de fineer achterpanelen door het vocht helemaal gaar zijn. Hij schat dat het uitbouwen en vervangen ca. 2500 euro zou kosten. Beide aanbiedingen stuur ik voor advies door aan onze expert Hans Kreisel. Naar aanleiding van de berichten over giftige gassen bij koken op gas rijden we naar Electroworld in het Piazza Center om te kijken naar een inductiekookplaat. Maandag komt er iemand langs om de situatie op te nemen. Wij ook in energietransitie! Het is niet zo ingewikkeld want we hebben al een aparte kookgroep in de meterkast en in de keuken een electrische oven. Naar het begin van dit kwartaal

Het aantal willekeurige toetsaanslagen dat nodig is om een van de vijf opgaves te produceren. Punten op de X-as boven 1 liggen na de dood van het heelal. NB: log-schaal! (grafiek uit besproken artikel)

Vrijdag 01-11-2024

Het was altijd een leuke stelling, die van de eindeloos typende apen: als hij er maar lang genoeg de tijd voor krijgt kan een aap achter een toetsenbord het volledige werk van Shakespeare produceren. Het is een theoretische stelling die al dateert van ver vóór de computer en de typemachine en werd in zijn oorspronkelijke vorm al geopperd in de derde eeuw voor Christus door Aristoteles in zijn De generatione et corruptione en 45 voor Christus in Cicero's De natura deorum. Er zijn twee vormen van de stelling: óf je hebt één aap die oneindig de tijd heeft, of je hebt een oneindig aantal typende apen.

     Een groep wiskundigen van de University of Technology Sydney (UTS, Australië) heeft nu laten zien dat de stelling weliswaar correct en juist is, maar dat ons heelal niet lang genoeg kan bestaan om met willekeurig typen vroeg of laat het volledig werk van Shakespeare voort te brengen. Dat telt 900.000 woorden. Daarbij gingen ze ervan uit dat de warmtedood van het universum over 1∧100 jaar is, tien tot de macht 100. Dat is een '10' met 100 nullen ofwel 10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000. Dan is de aap nog lááááng niet klaar. De wiskundigen hebben ook uitgezocht hoeveel kans er is dat het dier tijdens zijn leven het woord 'banaan' typt. Die kans is 5 procent. Hier staat hun wetenschappelijke publikatie online. Ze zochten ook de kansen uit op andere woorden, zinnen en opgaves, zoals 'I Chimp, therefore I am'. 'Curious George' (een kinderboek) en het originele SF-boek 'Planet of the Apes' uit 1963 (zie hierboven).

Het dodental als gevolg van de overstromingen in Spanje is sinds gisteren opgelopen tot zeker 205, meldt persbureau Reuters. Nog steeds worden tientallen mensen vermist. Het noodweer - een DANA-koudeput - heeft zich inmiddels verplaatst naar Mallorca. Op dat eiland geldt sinds vanmiddag het maximale waarschuwingsniveau. Men vreest dat op Mallorca net zulke modderstromen kunnen ontstaan als in Valencia en andere delen van het vasteland. In het zuidwestelijke puntje van Spanje is ook een DANA-koudeput. In de provincie Huelva geldt daarom de hele vrijdag code oranje.

     De Spaanse afkorting DANA betekent Depresión Aislada en Niveles Altos. Het is een afsnoering van de straalstroom die blijft hangen op hoog niveau. Het komt in het gebied vaker voor. Ik veronderstel dat zoiets gemakkelijker gebeurt bij de toenemende vertraging van de straalstroom op ons halfrond ten gevolge van de arctische amplificatie. Een tweede factor is de recordwarme temperatuur van de Middellandse Zee. 'A fingerprint of climate change'. De zeewatertemperatuur was op sommige plekken nog 23 tot zelfs 24 graden, terwijl alles boven de 20 graden al geldt als gevaarlijk volgens het beginsel: meer warmte > meer verdamping > meer vocht in de lucht > meer neerslag. Tegelijk geeft het grote verschil tussen de ijzig lage temperatuur hoog in de atmosfeer (koudeput) en de warmte onder in de laagste luchtlaag extreem veel energie aan het systeem. De DANA-koudeput werd dus versterkt door de opwarming van het klimaat en het zal vaker gebeuren.

Vandaag opnieuw grijs bewolkt bij iets meer dan 11 graden. De komende nachten krijgen we mogelijk nachtvorst maar overdag juist veel zon. Naar de sportschool. Anna gaat vanmiddag naar het huis van Nikita in wier afwezigheid Barbara op Zaila en baby Alani past. In Den Haag ontstaat de eerste deuk in het kabinet: staatseceretaris Idsinga (NSC) wil zijn privé-beleggingen niet openbaren en treedt af. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 02-11-2024

'Door klimaatverandering krijgen we andere processen in de atmosfeer. De oude statistiek, waarmee verwachtingen worden gemaakt, is minder bruikbaar in deze situatie', zegt Jan Verkade, hydrometeoroloog bij Deltares en lid van de crisisadviesgroep rivieren bij Rijkswaterstaat, in een artikel in de NRC, waarin de vraag wordt gesteld of een ramp als die in de regio Valencia ook bij ons zou kunnen voorkomen. In Spanje ging het om een koudeput, een opgesloten lagedrukgebied versterkt door het recordwarme zeewater. Het steile kustgebergte speelde ook een rol bij het ontstaan van 'de neerslagbom'. Dat hebben we in het platte Nederland niet, maar een warme Noordzee kan wel veel vochtige lucht aanvoeren, staat in een onderzoeksverslag van Deltares uit 2021. Zou er in de buurt een hogedrukgebied liggen met een remmende invloed, dan is dergelijke regenval elders ook plausibel. Je ziet die mogelijkheid in de kaartjes hierboven, die zijn geënt op de situatie van de overstromingen in juli 2021 in Limburg. Toen dreef een lagedrukgebied langzaam richting de Ardennen. De stijgende lucht koelde daar snel af, en regende uit. Het lagedrukgebied bleef hangen doordat vanaf de andere kant warme, vochtige lucht kwam. Natuurlijk scheelt het dat we geen land met bergen zijn, waar de plotselinge watermassa's met vernietigende snelheid afstromen en modderstromen kunnen veroorzaken. In het poldergebied komt het water minder hoog, maar blijft langer staan omdat het niet snel kan worden uitgemalen. Zo'n situatie heeft Deltares gesimuleerd voor Zuid-Holland, zie de kaart hieronder:

Er spelen meer factoren, zoals ook in Spanje. Ik zei het gisteren al: warmer zeewater > meer verdamping > meer warmte in de lagere luchtlagen > meer neerslag boven het land. Ook is er meer kans dat de nog actieve restanten van tropische orkanen onze regio bereiken. Door het recordwarme water van de noordelijke Atlantische oceaan kunnen orkanen steeds noordelijker komen. Ik meldde in de afgelopen maanden al hoever de ex-orkanen Kirk en Leslie naar West-Europa konden komen en Leslie zorgde half oktober zelfs voor overstromingen in Frankrijk. Nederland heeft hard gewerkt aan programma's als 'Ruimte voor de rivier' om hogere afvloeden van onze regenrivieren te kunnen verwerken, maar of het genoeg is voor het klimaat van de toekomst? Gorcum valt net buiten het simulatiekaartje maar ik maak me geen illusies: een groot deel van onze stad ligt in het diepste deel van het Rivierengebied en bij een dijkdoorbraak bij Tiel zal het water snel onze kant op stromen. Dat bleek al bij de wateroverlast van begin februari 1995. De hele Betuwe werd geëvacueerd en ook delen van Gorcum. Toen had het hier zeven meter hoog kunnen staan en al ligt ons huis bij de sluis en de stadswal op dijkhoogte, toch zal bij een watersnood ons appartement op de begane grond vast onder water staan. Zonde van mijn bibliotheek. De sluis open zetten? De Merwede zal daar waarschijnlijk ook te hoog voor staan.

Het orkaanseizoen 2024 is nog niet voorbij. Na een rustige week ontstaat er een subtropische storm op hoge breedte in de Atlantische Oceaan, bijna op 40 graden NB. Die kreeg de naam Patty. De storm koerst naar het oosten, via de Azoren in de richting van de Portugese kust maar is te noordelijk en het zeewater is te koud om de storm laten uitgroeien tot een orkaan. Voor de oostkust van Panama duikt een tropische depressie op met 60 procent kans op cyclonale ontwikkeling. Daar is het water wel warm.

De Speld vandaag op X: Staatssecretaris Idsinga treedt af: ‘Ik wil meer tijd doorbrengen met mijn geld’. En met zijn wachtgeld, uiteraard. Tja, wat moet je ervan denken? Wilders stak hem de facto een mes in de rug en Idsinga had bedenkelijke belastingconstructies gebruikt - die op het randje maar wél legaal waren als ik het goed snap. Daar is zijn geval niet uniek in, maar of je dan een geloofwaardige staatsecretaris van belastingen kunt worden?

Morgen is de tweede ronde van de verkiezingen in Moldavië. De huidige pro-Europese president Maia Sandu neemt het op tegen de pro-Russische kandidaat Alexandr Stoianoglo. In de eerste ronde kreeg Sandu 42 procent van de stemmem; haar rivaal scoorde 26 procent. Een zeer nipte meerderheid stemde toen voor (50,4 procent) in een referendum over het opnemen in de grondwet van een artikel dat zegt de staat streeft naar het lidmaatschap van de EU. Volgens Sandu zijn er meer dan 300 duizend stemmers tijdens de eerste ronde van de verkiezingen omgekocht om tegen haar te stemmen. Het hoofd van de Moldavische kiescommissie zegt dat corrupte functionarissen van stembureaus morgen worden vervangen. Die ambtenaren zouden actief mensen hebben verleid om voor de pro-Russische presidentskandidaat te kiezen. Net als in de eerste ronde wordt deze ronde gemonitord door de OVSE en onafhankelijke waarnemers van NGO's. Naar het begin van dit kwartaal

Paul Klee - 'All Soul's Picture', 1921, waterverf en inkt op papier/karton, 40 x 53.7 cm., Metropolitan Museum of Art, New York.

Zondag 03-11-2024

Gisteren was het Allerzielen. Ik ben protestant opgevoed en onderwezen op een protestants-christelijke school. We vormden in het katholieke Breda van de jaren 50 en 60 een minderheid. Het is niet zo dat we daar ook maar enigerlei last van ondervonden. Ik herinner me hoe mijn vriendjes in de straat en later mijn katholieke schoolvriendinnetje onder de indruk waren van Allerheiligen en met name van Allerzielen. Die gedenkdagen hadden wij niet. Dan bezochten ze in nette kleren met hun ouders de graven van familieleden en gingen bij elkaar op eindeloos durend bezoek. Vandaar dat me dit gedicht te binnen schoot:

De presidentsverkiezingen in de VS stormen naderbij, het is niet tegen te houden en het voelt alsof we van een hellend vlak glijden. In de NRC van dit weekeinde proberen Caroline de Gruyter en Bas Heijne te begrijpen hoe het komt dat Trump zoveel kans maakt. De Gruyter wijt het niet aan het electoraat maar aan de politici. Als de Republikeinen afstand van Trump hadden genomen, als ze afstand hadden genomen van de bestorming van het Capitool en Trumps aantijging dat zijn verkiezingswinst in 2020 is gestolen, als ze niet alle gematigden de partij uit hadden gewerkt, dan hadden rechtse kiezers nu niet op Trump hoeven stemmen. 'Als Trump dinsdag wint, zullen Viktor Orbán, Geert Wilders en andere extreemrechtse politieke agitators in Europa roepen: „Het volk heeft gesproken!” Ze zullen het gebruiken als legitimatie voor meer extremisme, zodat zij meer macht krijgen, ook hier. Trap er niet in. ‘Het volk’ zit gewoon in het politieke midden. Het zijn politici die bepalen of het daar blijft of niet'.

     Ook Bas Heijne legt de schuld deels bij de politici; eveneens bij de Republikeinen maar onder andere ook bij Obama. Die zou al in 2011 Trump verkeerd hebben ingeschat. Maar ook voor het electoraat was de would-be dictator woest aantrekkelijk, '...zijn (Trumps) persoonlijke ego-cultus spiegelde de aspiraties van gewone mensen die omhoog wilden, die wilden ruiken aan een leven van luxe maar zich dat niet echt konden veroorloven'. Ze genieten van zijn streken zoals de Italianen dat ooit deden van Berlusconi. En dan het 'heersend ressentiment' van de kansarme helft, die verleidt wordt door de wereld van macht en glamour die zij nooit zullen bezitten. 'Zijn opponenten, waaronder ook veel voormalige medestanders, stellen hem nu onverbloemd voor als fascistoïde en als een gevaar voor de democratie. Terecht, Trump is een gevaar voor democratie en rechtsstaat. Maar voor een groot deel van zijn aanhang is dat inmiddels juist een aanbeveling. Dat is wat Trump de afgelopen jaren voor elkaar heeft gekregen. Zelfs als Kamala Harris volgende week wint, wat allerminst zeker is, zal het een dubbeltje op zijn kant zijn'.

De meest recente peiling in de VS trekt de aandacht. Die werd gehouden in de staat Iowa, geen swingstate maar nota bene een staat waar Trump in 2016 en 2020 de meerderheid kreeg. De uitslag toont dat Kamala Harris wint met 47 procent van de stemmen; Trump eindigt op 44 procent. De peiling zou uitwijzen dat vrouwen massaal overstappen op Harris, met name de 65-plussers en onafhankelijke kiezers, in een ratio van 2 : 1 tegenover de mannen in dezelfde leeftijdsgroep. Het is groot nieuws. In eerdere edities van dezelfde peiling - de Des Moines Register/Mediacom Iowa Poll - leidde Trump nog. In die van september leidde hij nog met 4 procentpunten en in juni (tegen Joe Biden) met zelfs 18 procentpunten. Deze peiling is doorgaans heel betrouwbaar, zegt ex-Amerika correspondent Tom-Jan Meeus op X. Ik hoop vurig dat de late verschuiving in het vrouwelijk deel van het electoraat massaal zal worden. 'It’s hard for anybody to say they saw this coming. She (Kamala Harris) has clearly leaped into a leading position', zegt de gerenommeerde pollster Ann Selzer. Maar let op: het verschil van 3 procent zit nog binnen de foutenmarge.

Een zonnige en zeer herfstige zondag. Vannacht toch geen nachtvorst, overdag wordt het nog geen 12 graden. Wind is er nauwelijks. Heel Gorcum en zijn vele toeristen lopen over de vestingwallen en bij ons over de sluis te genieten. In Brabant en Limburg hangt al de hele dag dichte mist. Het KNMI stelde code geel in. op vliegveld Eindhoven worden tientallen vluchten geannuleerd of omgeleid naar andere luchthavens. Na half vijf gaat het bij ons ook misten.

     Op de oceaan trok de tropische storm Patty langs de Azoren in de richting van de noordelijke helft van het Iberisch schiereiland. De storing bij de oostkust van Panama heeft nu 80 procent kans op cyclonale ontwikkeling. Naar het begin van dit kwartaal

Gisteravond.

Maandag 04-11-2024

Mist in de haven gisteravond. Later klaarde het op. Vanochtend een heldere, zonnige ochtend. Om 12 uur loeien de testalarmen, de eerste maandag van de maand. Anna gaat met Ria P. op bezoek bij Nel M., een vriendin uit hun jeugd die dit jaar aan het Nonnenveld is komen wonen. De dagen verlopen als anders maar niet helemaal; ze dragen een vreemde noodlottigheid. De retoriek van Trump wordt steeds gewelddadiger, Harris blijft positief. We hebben ons lot niet zelf in  de hand, zo voelt het meer dan ooit, de toekomst van de wereld, het klimaat, de oorlogen en de economieën, het ziet er allemaal anders uit als Trump wint.

     Het wordt net geen 13 graden. De wolkenloze hemel is bezaaid met vliegtuigstrepen. Van Electroworld komen twee electromonteurs langs om te verifiëren of we voor de installatie van een inductie-kookplaat wel beschikken over een voldoende groot gat in het aanrecht, 56 x 49 cm, een aparte kookgroep met 2-fasen in de meterkast en een 5-polig Perilex-stopcontact. Dat hebben we allemaal, er heeft waarschijnlijk al zo'n kookplaat in gezeten voordat we hier gingen wonen. Direct rijden we weer naar de zaak in het Piazza Center en kiezen de AEG IKE74440CB met 5-jaar garantie, een populaire kookplaat met goede reviews, en meteen ook een set pannen en koekenpannen voor inductiekoken. Ze komen alles vandaag over een week installeren. Geregeld, op weg naar volledig gasloos.

Maia Sandu heeft met 55,36 procent ook de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Moldavië gewonnen. Tijdens haar overwinningstoespraak zei ze dat Moldaviërs hun land hebben ‘gered’. Zeker dankzij de 300.000 Moldaviërs die in het buitenland wonen en die in grote meerderheid een Europese toekomst voor hun land willen. In Moldavië zelf kreeg Sandu iets minder dan de helft van de stemmen, de stemmen van de vele Moldaviërs in het westen trokken haar over de streep. Zonder de diaspora had Sandu verloren. Haar pro-Russische tegenstander haalde 44,64 procent. Hier de uitslag bij 99,73 procent getelde stemmen. De Europese koers is nog niet helemaal veilig gesteld. De parlementsverkiezingen volgende zomer zijn doorslaggevend voor de toekomst van het land.

Het Atlantisch oceaanseizoen 2024 geeft zich nog niet helemaal gewonnen. De subtropische storm Patty is inderdaad op weg naar het Iberisch schiereiland maar onderweg zal hij afnemen en morgen als depressie de kust treffen. Ondertussen liep het aantal doden van het noodweer in het oosten van Spanje op naar 217. Er zijn nog steeds mensen vermist. De kuststad Tarragona werd vannacht door zware regenval getroffen met overstromingen als gevolg. Nieuwsprogramma laSexta Noticias deelt via X beelden van ondergelopen straten. Ook in Barcelona valt zware regen. Het vliegverkeer is ontregeld en de terminals lopen onder water. Het gaat nog steeds om hetzelfde lagedrukgebied, de DANA-koudeput.

     De depressie in het zuiden van het Caribisch gebied kreeg inderdaad een cyclonale organisatie en stormkracht. Hij kreeg van de NOAA nummer 18, trekt naar het noordwesten en zal eerst vlak langs Jamaica trekken. Daarna groeit hij door tot orkaan en zal woensdag over het westen van het veel geplaagde Cuba bewegen, waarna hij zich over de Golf van Mexico naar het noordwesten, richting Amerikaanse zuidkust verplaatsen zal.

NRC heeft een leuk artikel - betaalmuur! - over het op je laptop luisteren naar analoge radio op alle mogelijke frequenties. Dus niet naar gedigitaliseerde radio; dat bieden vrijwel alle radiostations. Het gaat hier echter om het luisteren naar analoge radio op CW, LSB, USB, AM, FM en AMsync, compleet met ruis en gespetter, net als vroeger. Het zijn er nog zeer veel. De website is deze, bij de UT Twente.  Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 05-11-2024

Eindelijk een verlaging! Na een jaar van bizar hoge hitte begon in oktober de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer te dalen, maar niet veel. Van +0,80 graden in september naar +0,73 in oktober. Dat is ten opzichte van het gemiddelde over de periode 1991 - 2020. De opwarmingstrend sedert het begin van de satellietmetingen in 1979 is nu +0,15 graden per tien jaar (te verdelen in +0,21 boven de continenten en +0,13 boven de oceanen).

De tropische depressie nummer 18 is inmiddels een tropische storm geworden die de naam Rafaël kreeg. Hij kruist vandaag de westkust van Jamaica en zal uitgroeien tot orkaan. In de loop van morgen zal hij over Cuba trekken en zich in de nog steeds recordwarme Golf van Mexico kunnen door ontwikkelen. De Amerikaanse weerdienst brengt een stormwaarschuwing uit voor de Florida Keys.

Domrechts herhaalt dezelfde fouten als de voorgaande kabinetten Rutte. Het verheffen van onderbuikgevoelens tot regeringsbeleid. Het kabinet bereidt een bijna totale sanering van de IND en het COA voor. In 2028 verliezen de uitvoeringsorganisaties IND en COA zo’n 85 procent van hun budget en staan 8 op de 10 medewerkers op straat. Niets geleerd van de geschiedenis! Men streeft er doelbewust naar de opvangcrisis erger te maken in plaats van op te lossen. Het duurt nu gemiddeld méér dan een jaar (61 weken) voordat een asielzoeker te horen krijgt of hij of zij mag blijven. Dat remt de integratie enorm. Volgens de eigen prognoses van het ministerie van Asiel & Migratie worden wachtlijsten voor asielzoekers de komende jaren steeds langer. Nu wachten er 69.000 mensen totdat de IND hun asielverzoek in behandeling neemt en volgend jaar zijn dat er 91.000. Die stapel groeit de komende jaren door naar 130.000 wachtenden in 2030. Bewust onfatsoen, bewuste Verelendung.

De dag dat je wist die zou komen: verkiezingsdag in de VS. Vanaf zes uur lokale tijd gaan de stembussen open in de verschillende tijdzônes. Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten is het aantal cyberaanvallen vanuit Rusland en Iran sterk verhoogd; vooral in de zeven swingstates worden bommeldingen gedaan bij stembureaus en kiezers bestookt met nepvideo's en nepberichten.

     Bij ons hebben we weer zo'n stille en zonnige herfstdag. Soms hangt er wat lichte nevel, vooral 's middags. Het wordt 12,5 graden. We gaan naar de sportschool en Albert Heijn. Ik voel me onrustig. Zal ik vannacht opblijven of de wekker zetten? Onder meer door de vele briefstemmen kan de uitslag dagen op zich laten wachten. Om 01.00 uur Nederlandse tijd sluiten de eerste stembureaus en zullen de allereerste voorlopige uitslagen naar buiten komen. Exitpolls zijn er al vanaf elf uur NT. Het is een rare dag met een zwaar, wereldwijd gewicht.

     In Duitsland balanceert de sterk verdeelde regering Scholz op het randje van de afgrond. In Saksen pakt de politie een groep extremisten op die ervan verdacht worden een staatsgreep te beramen. Eén van de arrestanten is een politicus van de rechtsradicale partij AfD. In de Russische regio Koersk vocht Oekraïne gisteren voor het eerst met troepen uit Noord-Korea. Je gaat overal vege tekenen van ontwrichting zien. Naar het begin van dit kwartaal

Riding the waves of climate change.

Woensdag 06-11-2024

Met lichte hoop keek ik naar het nachtprogramma van de NOS over de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Rond kwart over één kon ik tenslotte mijn ogen niet meer open houden. Juist kwamen de eerste drie uitslagen langs. Geen swingstates waar de beslissing moet vallen, het kon nog alle kanten op, ik zie het morgenochtend wel, dacht ik en ging slapen. Om half zeven zet ik een pot thee en de televisie weer aan, hetzelfde programma en nog steeds géén meerderheid aan kiesmannen voor één van de kandidaten. Maar wel een tendens en die is slecht: Trump ligt voor en stevent op de overwinning af. Opeens horen we sirenes, op het Eind stuiven drie brandweerwagens langs richting Buiten de Waterpoort. Nog meer ellende? Later blijkt dat een veerpont in brand stond door kortsluiting. Niet een van de twee nieuwe electrische. Na een uurtje komt Anna naast me zitten en wat we op de televisie zien maakt ons niet vrolijk.

Wat vandaag duidelijk wordt is dat tijdens de verkiezingsdag de swingstate Pennsylvania al snel het brandpunt was van desinformatie en valse claims over verkiezingsfraude, zo bleek uit een analyse van ongeveer 25.000 berichten op X. Thanks to Elon. Zijn hulp blijkt niet eens nodig en Trump hoor je niet meer over misleiding van kiezers.

Tja, het Amerikaanse electoraat maakt een enorme stap terug naar de tijd toen alles beter was. De meerderheid wil een wereld terug die niet meer bestaat. Ook hier waren de belangrijkste thema's eigenbelang en immigratie, de belangrijkste sentimenten afgunst en ressentiment. Zwarte en latino alpha-mannen gaven de doorslag, velen zelf immigranten maar wie-binnen-is is binnen, de rest kan stikken, het klimaat kan ons niet deren, laat Trump naar olie boren - 'drill, baby, drill!' - en het klimaatverdrag van Parijs opzeggen en laat de Palestijnen in Gaza en Zelensky en zijn volk alleen staan. Not our wars. Trump is een bedreiging voor de hele planeet. Het is een overwinning met apocalyptische trekken. Trump wordt niet alleen president maar krijgt ook de beide kamers van het Congres in de schoot geworpen. Hij belooft Amerika 'een gouden tijdperk'. Een would-be dictator met veel meer macht dan in zijn eerste termijn, als president juridisch beveiligd door verregaande immuniteit dankzij het door hem grotendeels benoemde Hooggerechtshof, een man veroordeeld wegens aanranding van een vrouw, krijgt zijn zin en deze keer heeft hij de oligarch Musk naast zich. Die plaatste al snel op zijn medium X een gefotoshopte afbeelding van zichzelf met een wasbak in het Oval Office: 'Let that sink in'. De nachtmerrie herhaalt zich maar nu erger.

Ondertussen heeft de tropische storm Rafaël zich zuidelijk van Cuba tot orkaan ontwikkeld. Komende nacht zal hij de westelijke helft van het eiland voluit treffen. De vrees bestaat dat hij boven het warme water van de Golf van Mexico tot een zware orkaan zal uitgroeien. Na het weekeinde kan hij op de kusten van Texas en Louisiana landfall maken. De vraag is in hoeverre hij dan weer in kracht afgenomen zal zijn.

Nog voor ons middaguur heeft Trump de winst in Wisconsin de benodigde 270 kiesmannen binnen. Hij won niet alleen in de swingstates maar feitelijk in vrijwel het hele land en zelfs de popular vote. Uit een exitpoll van The Washington Post blijkt dat 54 procent van de vrouwen op Harris heeft gestemd en 54 procent van de mannen op Trump.

     Europa vreest handelsoorlogen en tariefmuren. De koersen van de Duitse autofabrieken dalen flink: BMW daalde op de beurs in Frankfurt 4,7 procent, Volkswagen ging 3,3 procent omlaag, Porsche en Mercedes-Benz ruim 3 procent. In de VS schoot de koers van Tesla – in de ‘voorbeurse’ handel – juist omhoog. Die is nu circa 13 procent hoger dan dinsdag. De buitenlandministers van Duitsland en Frankrijk houden vanmiddag spoedoverleg in Parijs over de strategieën omtrent Oekraïne, de NAVO en de verdediging van de Europese Unie.

De hele dag loop ik met een vreemd gevoel, het ongemakkelijke en onrustige besef dat ons iets wezenlijks werd ontnomen, dat de mogelijkheid van een leefbare en hanteerbare toekomst opeens werd verruild voor onveilige chaos. De roerloze somberte van de bewolkte dag past er wel bij. Alsof de wereld even de adem inhoudt - maar ja, storm Rafaël, hè. Je wordt er nogal narrig en melancholiek van. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 07-11-2024

Terwijl de Republikeinen feest vieren en Trump voornemens is om (opnieuw) zijn land uit het Parijse klimaatverdrag terug te trekken, zal de wereld over het hele jaar 2024 de grens van 1,5 graden opwarming passeren. Zelfs over de beide jaren 2023 + 2024 is dat het geval, laat de grafiek hierboven zien. Waarschijnlijk wordt het zelfs een tiende graad warmer: 1,6 graden. Daarmee wordt 2024 het warmste jaar ooit gemeten. Het record is waarschijnlijk aangedreven door de laatste El Niño, die de extra hitte in beide jaren versterkte. In het huidige tempo zal de 10-jaar trendlijn van de opwarming al in 2029 de 1,5 graad passeren. Volgende week maandag begint in de oliestaat Azerbeidzjan de jaarlijkse klimaattop, de COP29.

'Drill, baby. drill!' In een grondige analyse in Carbon Brief schrijven twee analisten dat de beleidsvoornemens van Donald Trump alle wereldwijde CO2-besparingen over de laatste vijf jaar teniet kunnen doen. Vergeleken met de plannen van Biden en de Democraten zullen ze leiden tot de uitstoot van een extra 4 miljard ton aan CO2. 'Dat is een hoeveelheid die de hele EU uitstoot in vijftien maanden tijd en zou alle uitstoot die de wereld in de afgelopen vijf jaar uitspaarde door duurzame opwekking, ruimschoots tenietdoen', schrijft Maarten Keulemans in De Volkskrant. Hoeveel één idioot kan vernietigen. 'Klimaatverandering is een van de grootste oplichterijen aller tijden', vindt Trump. 'Neem een kernoorlog, dat geeft pas opwarming', zegt hij regelmatig. En de stijging van de zeespiegels? Dat geeft alleen maar nieuwe kansen voor vastgoedwinsten: 'You'll have more oceanfront property', zei hij jongstleden augustus in een interview met Elon Musk. Dit is de man die het volk als leider koos.

Ondertussen grijpt een hevige bosbrand in Californië snel om zich heen, aangedreven door zware windstoten van 130 km/uur. Binnen een paar uur heeft de brand zich uitgebreid van een klein gebied naar een oppervlakte van ruim 40 vierkante kilometer. Gloeiende materialen komen soms kilometers verderop neer en veroorzaken daar nieuwe brandhaarden. Tientallen huizen werden verwoest. Ruim 10.000 mensen worden geëvacueerd omdat 3500 huizen en andere gebouwen worden bedreigd door het vuur.

Orkaan Rafaël trof Cuba hard vannacht met regenval en harde windstoten. Na de electriciteitscris van vorige maand lag de stroom er in het hele land weer uit. Twee weken geleden raasde ook al een orkaan over het land: Oscar. Daarbij kwamen in het oostelijk deel van het eiland zes mensen om het leven. De prognose van orkaan Rafaël verandert: de NOAA laat hem nu na Cuba afbuigen naar het westen boven de Golf van Mexico, waardoor hij niet meer voluit de Amerikaanse zuidkust zal treffen of zelfs helemaal zal missen en landfall maken in Mexico.

Weer zo'n stille, grijze dag. Kouder dan gisteren. Bij de huisarts halen we onze griepprik. Andere keren stonden we in de rij, maar nu zijn we meteen aan de beurt. Vanmiddag krijgt Anna haar jeugdvriendin Jannie op bezoek. Naar het begin van dit kwartaal

Constant Permeke, 'De Aardappelvreter', 1935, 111 x 136, olieverf op doek, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.

Vrijdag 08-11-2024

Het zijn sombere, grijze en kille dagen. Het werk van de Vlaamse schilder Constant Permeke (1886 - 1952) past daar goed bij. Ik houd zeer van zijn schilderijen. Toen we in de zomer van 2018 met de boot in Oostende lagen, bezochten we in het nabijgelegen dorp Jabbeke het museum dat in zijn woonhuis/atelier is ingericht. Zijn werk kreeg in Jabbeke de duistere kracht van de herfst in Vlaanderen. Het schilderij hierboven noemde hij 'De aardappelvreter' (1935), misschien om het te onderscheiden van die andere aardappeleters van Vincent van Gogh. Het schilderij ademt dezelfde narrige somberheid als in een gedicht van een andere Vlaming, de dichter Paul Snoek (1933 - 1981), die overigens ook schilderde. 

Een goed najaar

De vruchten zijn verkocht.
De boeren betalen de pacht aan de Heren.
De vliegen vallen dood op tafel.

Het regent gulzig en de bieten glanzen.
De akkers verteren hun moederkoek
en stijf in de wolken nadert de winter.

Morgen koop ik zeven kannen olie
en een nieuwe bril om in het boek te lezen.
Deze winter ga ik nog niet dood.

Paul Snoek
uit: 'Gedichten 1954-1968'.

In mijn kast staat sinds jaar en dag zijn 'Verzameld Werk' (Manteau, 1982). Ik kocht het in december van dat jaar. Twee maanden eerder kocht ik 'Schildersverdriet', zijn laatste bundel, eveneens uit 1982 en ook uitgegeven door Manteau. Niet erg vrolijk, die poëzie. Er staat een gedicht in met de titel 'Gedicht om de moed niet te verliezen' met de regels:

Mijn lamp loopt leeg. Het licht is lek.

De lucht heeft ook zijn beste tijd gehad.

De hele kamer hangt vol regenbuien

en de kachel zit vol staalkoud ijs.

De energiecrisis was toen nog veraf maar Snoek was straatarm. Even terug in de bundel staat een gedicht dat eindigt met:

Als ik geen rood meer heb

heb ik nog altijd je lippen.

Het jaar 2024 wordt niet alleen wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten, ook in Nederland is dat het geval. Bij ons staat de gemiddelde temperatuur sinds 1 januari op 12,8 graden tegen 11,5 normaal, dat wil zeggen gemiddeld over de jaren 1991 - 2020.

     Na de verwoestende tocht over Cuba cirkelt orkaan Rafaël nu rond in het midden van de Golf van Mexico. Het lijkt erop dat hij over enkele dagen zal inkrimpen en helemaal geen land meer zal treffen.

     Zeker 132 gebouwen, vooral woningen, zijn tot dusver in de Amerikaanse staat Californië verloren gegaan bij het Mountain Fire, de grote natuurbrand die sinds woensdag woedt ten noorden van Los Angeles. De brand beslaat nu zo'n 83 vierkante kilometer, waarvan slechts een klein gedeelte onder controle is. Het vuur woedt in hetzelfde gebied als waar in 2018 drie mensen omkwamen door een hevige bosbrand. Toen raakten 1600 woningen beschadigd. En in 2017 brandden meer dan duizend woningen en andere gebouwen af in het gebied.

Vannacht ontstonden er opnieuw plotselinge overstromingen (flashfloods) in Spanje, ditmaal in Cadaques, in de provincie Girona. Vanaf nu wordt het op het Iberisch schiereiland eindelijk rustiger en droger. In het centrale deel van de Middellandse Zee krijgt het daarentegen juist veel regen. Zeker aan de westkant van zowel Italië als de Balkan.

Gisteravond waren er weer ambulances op het Eind. Het blijkt dat om de hoek iemand van de trap is gevallen in restaurant Merwezicht naast de coupure. Op het hoofd terecht gekomen. De man wordt in zorgwekkende toestand naar het ziekenhuis gebracht. Een bewolkte hemel vandaag dus. Het wordt niet meer dan 5,2 graden. Anna gaat in de binnenstad boodschappen doen en ik ga naar de sportschool. Van de griepprik hebben we geen last. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 09-11-2024

Je kon het zien aankomen, want er bestond eergisteren een gevaarlijke cocktail in Amsterdam: de herdenking van de Kristallnacht op het Jonas Daniël Meijerplein, een geplande tegendemonstratie daar tegen op het Anton de Komplein en het duel tussen Ajax en de Israëlische voetbalclub Maccabi uit Tel Aviv. De harde supporterskernen van beide clubs kennen een gewelddadige reputatie. Halsema raadpleegde de NCTV. Die zei dat 'er geen sprake was van een concrete dreiging op deze supportersgroep, spelers of wedstrijd’. Toch werd er door de driehoek burgemeester-politie-OM een 800-man grote politiemacht op de been gebracht. Supporters - in aantal geschat op twee- tot vijfduizend - van de Israëlische voetbalclub in shirts met hun gele clubkleuren haalden, na de nederlaag van hun club, in de binnenstad van Amsterdam onder meer Palestijnse vlaggen van gebouwen, gedroegen zich agressief tegen Arabisch uitziende taxichauffeurs en scandeerden anti-Palestijnse leuzen op de roltrappen van de metro: 'Het IDF zal winnen, fuck de Arabieren'. Tegenstanders mobiliseerden zich via chatgroepen en X (zie hierboven). ’s Nachts raakten de Maccadi-supporters slaags met relschoppers en pro-Palestijnse groepen, die mensen op straat vroegen naar hun paspoort en of ze Joods waren. Bij twijfel werden ze geslagen en gedwongen 'Free Palestine' te roepen. 'Een wel erg letterlijke herdenking van de Kristallnacht. Jonge jongens op scootertjes op Jodenjacht', schrijft Youp van 't Hek vandaag. Wat me iedere keer weer verbijsterd is de haat en de gemeenheid waarmee het geweld wordt toegepast.

Ik wil het geweld niet bagatelliseren, maar ja, zo gaat het toe bij risicovolle voetbalwedstrijden. Zeker in zwaar gepolariseerde omstandigheden. Ik wil het ook niet overdrijven, dat doen anderen wel. Er heerste grote verontwaardiging in politiek en media. Nuance was schaars te vinden. Alom hoorde je misplaatst geroep over antisemitisme, jodenhaat en een 'pogrom'. Netanyahu wilde de Maccabi-supporters met twee vliegtuigen evacueren en de Israëlische buitenlandminister vloog persoonlijk met de voorzitter van de Knesset naar Nederland, maar onze premier en de minister van BuZa waren in het buitenland. In Boedapest zei Schoof aanvankelijk niet van plan te zijn om versneld terug te keren naar Nederland. Wilders reageerde fel op X: 'We zijn het Gaza van Europa. Moslims met Palestijnse vlaggen jagen op joden (...) De daders moeten het land uit!'. De schuld lag bij de 'islamitisering', hij stookte het vuurtje op zag, eiste het vertrek van burgemeester Halsema, een spoeddebat met Schoof en vooral een uitgelezen kans op een prachtig fotomoment en spoedde zich meteen naar Schiphol, maar Van Weel, minister van justitie, was hem een halfuur voor. De overspannen mediabelustheid van Wilders en de voortdurende ellebogengevechten tekenen deze coalitie.

Er zijn veel verjaardagen in deze periode. Gisteravond waren we bij Jordin & Dane, die samen hun verjaardagen vierden, Straks gaan we naar Tessa, die deze week ook jarig was. Leuk, zo zie je de familie weer eens. Het is de zoveelste grijze dag op rij, Met 7,4 graden is het iets warmer dan gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Mist op zondagochtend. De beelden aan de overkant lijken betoverd.

Zondag 10-11-2024

Het boek dat astronoom Sten Odenwald uitbracht in de serie Knowledge In A Nutshell over quantumfysica ('Quantum Physics', 2020, Arcturus) is het complement van zijn boek over astrofysica. Hij schreef dat een jaar eerder ('Astrophysics', 2019, Arcturus). Samen bieden beide boeken een uitstekend en overwegend begrijpelijk overzicht van de actuele stand van zaken. Wel had ik grote moeite om sommige gedeelten te volgen over de theorie van quantumvelden en Grand Unified Theories (GUT's). De weergegeven formules gingen me ver boven de pet, maar wat staan er verder prachtige dingen in! Het idee dat materie niets anders is dan een andere vorm van lege ruimte, op dezelfde manier dat Einstein liet zien dat massa louter een andere vorm is van energie, doet me duizelen. In de laatste periode van zijn leven - hij overleed in 1955 - was Einstein overtuigd van de juistheid van het idee dat materie niet een fundamenteel ingredient was van de natuur. In 1950 schreef hij 'The material particle has no place as a fundamental concept in field theory. Even Maxwells' electrodynamics is not complete for this reason. Gravity as a field theory must also deny a preferred status to matter'. Er zijn geen deeltjes, er zijn alleen maar velden. Met zulke gedachten kom je de zondag wel door.

De dag breekt aan met mist. Het verleent geheimzinnige betovering aan de geometrische beelden van Winiarski aan de overkant. Is het daar misschien behekst? Welke buitenaardse wezens hebben dit hier achter gelaten? De Kriekenmarkt heeft een betoverd karakter net als de quantumwerkelijkheid. Niets is wat het lijkt, maar om tien uur is de mist gewoon snel weg, het is droog en het wordt ruim 10 graden. Wandelaars, rondleidingen, toeristen, vissers, de laatsten meestal Poolse arbeidsmigranten, die zo weinig verdienen dat ze de gevangen vis thuis bakken en opeten.

Trump dreigde tijdens zijn campagne buurland Mexico met massadeportaties van tienduizenden illegale immigranten, met een grens die op slot gaat voor drugs en migranten, met nieuwe onderhandelingen over het vrijhandelsverdrag T-MEC tussen de VS, Canada en Mexico en met handelstarieven van tientallen tot zelfs duizenden procenten om de eigen industrie te beschermen. Maar Claudia Sheinbaum, de nieuwe Mexicaanse president doet alsof ze niet bang is. Wat moet een politicus anders als dwazen aan de macht komen?

Het is zo gemakkelijk om te roepen dat je veel problemen in de zorg oplost, als je de adminstrative regels vermindert. Fleur Agema riep dat ook jarenlang. De werkelijkheid is niet zo eenvoudig. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) waarschuwt de minster in een brief dat te drastische aanpak van de administratieve lasten fraude gemakkelijker maakt en de opsporing van de duizenden zorgcowboys, die met hun bureautjes buitenproportionele winsten maken, moeilijker. ‘Door een beperkte informatiepositie kan de NZa haar toezichthoudende taken minder goed uitvoeren. En minder goed toezicht biedt juist meer kansen voor niet-integere zorgaanbieders'. Uit een rapport van de politie Midden-Nederland bleek afgelopen week dat er 'een schrikbarende toename’ is van criminelen die in de zorg actief zijn. Zij werken met vervalste diploma’s, laten patiënten aan hun lot over, en verdienen onder andere door het draaien van veel nachtdiensten waarin zij niets uitvoeren tot meer dan 10 duizend euro per maand. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 11-11-2024

De wereld, zo stelde Frits Abrahams vrijdag in zijn NRC-column, ‘wordt straks opnieuw geregeerd door drie schoften: Trump, Poetin en Xi Jinping. Drie politieke criminelen van wie ons aller lot afhangt.’ Of ze straks veel samen zullen werken of juist de concurrentie zullen aangaan om te zien wie het sterkste is, moeten we afwachten. Gisteren voegde Thomas von der Dunk in zijn Volkskrant-column er nog een vierde schoft aan toe: Benjamin Netanyahu, omdat het Westen, gegijzeld door schuldgevoelens over de Shoah, deze ‘bondgenoot’ in zijn eigen regio de facto oppermachtig heeft gemaakt.

Vandaag begint de COP29 in Bakoe, Azerbeidzjan. Een oliestaat. Dat komt door Poetin, die niet akkoord ging met de andere kandidaten zoals Bulgarije en Armenië. De Azerbeidzjaanse voorzitter is een olieman maar bepaald geen 'oliemannetje'. Zo schitterde hij door afwezigheid bij belangrijke bijeenkomsten, zoals de voorbereidende conferentie in Bonn afgelopen zomer. Het voornaamste onderwerp in Bakoe: hoeveel moeten de rijke landen betalen aan de klimaatonkosten van ontwikkelingslanden? Zeeweringen en andere adaptaties. Wie op de curves hierboven kijkt ziet direct wie het meest hoort te betalen: de VS. Rusland staat niet bij deze set curves, maar het land is per capita ook een forse uitstoter: 11,4 ton, dus tussen China en de EU in. De emissies per capita van de industrielanden lopen na de covid-pandemie weer op. Zie de VS, de EU en vooral China. India is als uitstoter in opkomst. Geen van de drie schoften van Frits Abrahams zal op de COP29 aanwezig zijn en de EU stuurt Wopke Hoekstra. De kans is groot dat de COP 29 uitloopt op vage beloften waar de ontwikkelingslanden, die geen schuld hebben aan de hoge uitstoot, niets aan hebben.

In de zonnige ochtend breng ik het autootje naar de garage. De distributieriem moet na meer dan 120.000 kilometer vervangen worden. Doe je dat te laat, dan kan hij breken en dan zit je pas goed in de problemen. Tegen één uur gaat de bel: de monteurs van Electroworld komen onze gaskookplaat vervangen door een op inductie (foto hier). Een snelle klus want een kookgroep in de meterkast en een Perilec-stopcontact hebben we al. Ze brengen ook de pannenset mee. Anna zegt dat het koken merkbaar sneller gaat en we produceren minder CO2 en geen ongezonde kookgassen meer, zoals N2O en CO. Alleen de cv-ketel is nog op gas. Om half twee valt er een korte regenbui, maar het is weer droog als ik de auto kan ophalen. Die is ook nog niet electrisch. Naar het begin van dit kwartaal

Mars met dwars over het oppervlak de Valles Marineris (Image Credit: NASA, USGS, Viking Project)

Dinsdag 12-11-2024

Op Astronieuws stond dezer dagen een prachtige opname van de planeet Mars met dwars over het oppervlak de Valles marineris, een enorm systeem van diepe kloven met een lengte van bijna 4000 kilometer, breedtes tot 600 kilometer en 8 kilometer diep. Het werd in 1971 ontdekt door de ruimtesonde Mariner 9. De Grand Canyon in Arizona is maar 800 kilometer lang, 30 kilometer breed en bijna 2 kilometer diep. Ik vind de Valles terug op de Marsglobe op mijn studeerkamer. Hoe het klovenstelsel ontstond is niet bekend; men denkt dat de oorspong ligt in een enorme scheur of slenk die zich opende toen de planeet na zijn ontstaan afkoelde. Daarna werkte erosie erop in toen er zo'n drie miljard jaar geleden veel water op het Marsoppervlak was. De foto toont de droge beddingen waarover eens talrijke rivieren stroomden. Waarschijnlijk was er toen leven op de rode planeet.

Vlak ten zuiden van Haïti ontstaat opeens een storing die 30 procent heeft op cyclonale ontwikkeling. Is het de laatste oprisping van Atlantisch orkaanseizoen 2024? Aan zowel oost- als westkust in de VS zijn diverse natuurbranden. In het noordoosten betreft het de staten New York en New Jersey. Bosbranden zijn daar relatief zeldzaam maar men kampt er momenteel met extreme droogte. Het is de een-na-droogste periode sinds 1869.

Helaas, Shell krijgt gelijk in hoger beroep in zaak van Milieudefensie-Shell. Het gerechtshof Den Haag vernietigt het eerdere vonnis van de rechtbank. Shell heeft weliswaar een verplichting zijn uitstoot van broeikasgassen te verminderen, maar kan niet verantwoordelijk worden gehouden om ook de uitstoot van zijn klanten met een specifiek percentage te reduceren, aldus het Hof. Tja, Milieudefensie was al onzeker over de uitkomst, maar als de overheid het niet doet en Shell niet hoeft, wie moet ons volk dan beschermen tegen klimaatrampen? 

Inwoners van Gorinchem merken er nu nog niets van, maar binnen een paar jaar gaat een op de drie straten in die gemeente open voor de aanleg van extra stroomkabels, schrijft Anja Broeken vandaag in AD Rivierenland. Het groeiend aantal warmtepompen, elektrische auto’s en zonnepanelen - en natuurlijk onze nieuwe inductiekookplaat - zet het stroomnet onder hoogspanning. In de regio Gorinchem is de stroomvraag inmiddels groter dan de beschikbare capaciteit. Bedrijven die willen uitbreiden én de nieuwbouw van het Caribabad staan op een wachtlijst om toegang te krijgen tot het net. Netbeheerder Stedin gaat het netwerk de komende jaren wijk voor wijk verstevigen. De binnenstad staat niet bovenaan op die lijst, want daar is het helemaal complex, zegt een wethouder. Het beschermd historisch stadsgezicht maakt het veel ingewikkelder. Hij sluit niet uit dat ze trafohuisjes in panden onderbrengen.

Gisteravond nadat Anna ging slapen versloeg ik zomaar Generaal Radahn (voor de kenners van Elden Ring). Maanden niet gelukt, maar na veel grinding had ik het gevoel dat het zou kunnen. En werkelijk, met geduld en slimheid ging het!

     Na een grijs begin wisselen vandaag wolken en zon elkaar af. Veel meer wind dan gisteren. In grote nevelwolken staat een man in een geel regenpak de hele dag de kademuren schoon te spuiten. We gaan sporten en boodschappen halen. Het wordt tien graden. 's Middags gaat Anna naar de bovenste buurvrouw. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce op de werf in Numansdorp naast een zusterschip erachter.

Woensdag 13-11-2024

Grijze ochtend, grijze middag. Rustig weer, bijna windstil met een paar keer zon. Het wordt 11 graden. De gemeente haalt de afgevallen bladeren op het Eind weg, want het moet er zaterdag netjes uitzien voor de aankomst van Sinterklaas. De spuitgasten in de haven spuiten gehuld in grote wolken de steigers schoon.

     Even na tien uur rijden we naar de werf in Numansdorp, waar ze onze Dulce op de wal hebben geplaatst, niet ver van de kraan en naast een zusterschip, de 'Goem' uit Zwijndrecht. Kennen we niet. We halen een ladder en gaan aan boord. Binnen hebben ze het schip schoon gezogen. We ruimen het derde hutje leeg en de andere plaatsen (voor- en achterhut) waar de beschimmelde wandbekleding vanaf maandag vervangen gaat worden. Ook halen we alles weg onder en in de kajuitkastjes aan stuurboord. Daar komt ook nieuwe bekleding onder en de rotte achterwand van fineer wordt vervangen. Het kan flink gaan stuiven volgende week! We kunnen de meeste spullen kwijt in de bakskist aan stuurboord in de kuip. De twee matrassen van het derde hutje brengen we naar de vide in de loods, waar de rest van de kussens en matrassen liggen. Daar staat ook een grote bak met overige spullen, alles afgedekt. We eten een boterham in de kuip en kijken naar het nieuwe teakdek (foto hier). We zijn razend benieuwd naar het werk van de bootstoffeerders volgende week! Daarna kunnen we eindelijk weer beginnen aan de schoonmaak en de herinrichting. Met Maarten spreken we af dat men dan ook begint met de wederopbouw van mast en wanten. Dan kunnen we zien of alle navigatie- en overige apparatuur weer werkt. Terug naar Gorcum. We nemen alle gordijnen en bindlusjes mee om te wassen. Om half drie zijn we thuis.

De storing bij Haïti die ik gisteren noemde blijkt zich razendsnel te ontwikkelen. Hij heeft vanmorgen al 80 procent kans op cyclonale ontwikkeling. Vanmiddag is het 90 procent en gistermiddag nog 30 procent. In de komende uren diept hij uit tot een echte tropische depressie, krijgt een nummer (19) en daarna tot een storm met de naam Sara. Volgens de GFS-prognose gaat hij in het komende weekeinde tot een categorie 4 orkaan uitgroeien, die over Cuba naar Florida zal trekken.

Opnieuw is er kans op extreem weer in Spanje. De nationale weerdienst Aemet gaf code rood af voor delen van de regio's Catalonië en Andalusië. In de Catalaanse provincie Tarragona, ten zuidwesten van Barcelona, kan vandaag in twaalf uur tijd tot 180 millimeter regen vallen en in Málaga 120 millimeter. In de provincie Málaga zijn uit voorzorg 3000 mensen geëvacueerd. Er wordt alweer gewaarschuwd voor overstromingen. De riolering zit op veel plekken verstopt met modder, waardoor het regenwater moeilijk weg kan lopen. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 14-11-2024

Zoals verwacht door de NOAA organiseerde de depressiekern bij Haïti, later bij Jamaica, zich tot een cyclonale depressie en kreeg het nummer 19. Het systeem zal doorgroeien tot een tropische storm met de naam Sara, nog voor het met veel kracht Honduras zal bereiken. Vervolgens trekt de storm ook nog over het Mexicaanse schiereiland Yucatan waarna ze boven het nog warme water van de Mexicaanse Golf verder trekken zal. De vraag is wat er dan gebeurt. De storm lijkt in te zullen zakken of krijgt Sara genoeg energie om uit te groeien tot een zware orkaan en waar slaat die aan land?

Nog steeds extreme regenval in Spanje. In Málaga zijn meer dan 4.200 mensen geëvacueerd vanwege het nieuwe noodweer. Het water gutst door de straten, een ziekenhuis is overstroomd en scholen zijn opnieuw gesloten.

     Ondertussen 'snakt Nederland naar plekken waar de rivieren kunnen overstromen', zegt NOS Nieuws naar aanleiding van  de publicatie van een nieuw onderzoek naar 47 rivierdelta's van Universiteit Wageningen. We hebben in de toekomst meer te vrezen van onze rivieren dan van de zee. In het geval van de rivieren in de Nederlandse delta wordt de ruimte nog steeds verder ingeperkt door woningbouw, landbouw en industrie, en wordt de aanvoer van zand en slib tegengehouden door dammen in het stroomgebied. Gebieden in de delta's verzakken en de voortgaande afzet van zand en slib moet dat compenseren. Dus dit sediment is nodig om een delta op peil te houden. Zonder die aanvoer zakt de delta langzaam weg, waardoor het land achter de dijken steeds lager komt te liggen. Dat is vooral in Zeeland het geval, de bodem daalt en tegelijk stijgt de zeespiegel. De kwetsbaarheid wordt verder vergroot door heviger stormen, regenval bij de steeds hogere zeespiegel - allemaal gevolgen van klimaatverandering.

Weer een grijze, stille dag met een graad of elf. In de badkamer staat een rek met druipende gordijntjes van de boot. Die moeten niet in de centrifuge en de wasdroger maar je moet ze nat ophangen, zegt Anna, dan drogen ze niet flodderig op. Naar de sportschool. Straks wijn proeven uit Cahors bij Kees v.d. H. in het VIIe Bastion. Naar het begin van dit kwartaal

De studentendemonstratie tegen de bezuinigingen op onderwijs eergisteren in Utrecht (foto: NOS)

Vrijdag 15-11-2024

Gisteravond zag ik op televisie beelden van de demonstratie in Utrecht tegen de bezuinigingen van het rechtse kabinet op onderwijs. Die ging toch door ondanks dat de organisatoren op advies van de gemeente hem hadden afgelast. Verbaasd zag ik opnames van betogers in het parkje bij drie NS-kantoorgebouwen met een spandoek waarop stond 'Studentenstrijd is Klassenstrijd!' Die leus heb ik decennialang niet gezien! Eind jaren 80, begin jaren 70 radicaliseerde de linkse studentenbeweging in ons land in snel tempo en viel uiteen tussen de CPN en talrijke ultralinkse groepen en groepjes, zoals de maoïsten van KEN(ml), waaruit later de SP ontstond. In Utrecht hadden we De Muurkrant, later RFU (Rood Front Utrecht), waar ikzelf lid lid van was. Het wordt allemaal verteld in mijn romantrilogie. In de jaren  woedde een heftige discussie over de vraag of studenten wel bij het proletariaat hoorden en aan de zijde van de arbeiders aan de klassenstrijd konden deelnemen. Voor de revolutie maakte het niet veel uit; die ging niet door. Het debat heette de Krahl/Schmierer-discussie, genoemd naar de twee opponenten in dat debat, Hans-Jürgen Krahl en Joscha Schmierer. Krahl kwam in 1970 om bij een auto-ongeluk. Schmierer leeft nog en is  nog altijd een linkse politicus in Duitsland. Wijlen Henk Bezemer en ik schreven toen dagenlang onder de inname van bier en roggebrood met verse knoflook een lang en (achteraf) onbegrijpelijk artikel over de marxistische theorie van de totaalarbeider in het toenmalige Utrechtse studentenblad Trophonios. Het ligt nog ergens in een map in onze kelder. Die geschiedenis memoreerde ik zeven jaar geleden in mijn blog naar aanleiding van de begrafenis van onze wederijdse vriend Henk van W.

     De beide Henken zijn nu dood en dan duikt ineens de oude leus weer op. Wie zijn die lieden die ermee lopen? Uit een verslag van de demonstratie door het Hoger Onderwijs Persbureau maak ik op dat het leden zijn van een Communistische Jongeren Beweging (CJB). Het is de jongerenorganisatie van de NCPN (Nieuwe Communistische Partij Nederland), opgericht in 1992 door mensen en groepen - vooral in Noordoost-Groningen - die het niet eens waren met de opheffing van de CPN en de toetreding tot GroenLinks. Zie hier het Wikipedia-lemma over NCPN. Nog altijd baseren ze zich op de leer van Marx, Engels en Lenin, waren vóór de Brexit en tegen de Europese Unie, en zijn actief in de vakbond FNV en kennelijk ook in de studentenbond LSVb. Ze veroordelen de Russische inval in Oekraïne van 2022 en doen sinds 2003 niet meer mee aan de parlementsverkiezingen. Dan adviseren ze hun leden op de SP te stemmen. Of ze vinden dat de student nog altijd onderdeel is van 'de totaalarbeider'? Dat zou best kunnen en dan heeft Krahl het pleit gewonnen.

De tropische depressie 19 bij de oostkust van Honduras werd vannacht inderdaad een cyclonale storm en kreeg de naam Sara. Ze steekt nu over naar Yucatan en lijkt daar inderdaad (zie gisteren) uit te gaan doven. Is het de laatste opflakkering van het Atlantisch orkaanseizoen 2024?

Na de rampzalige uitslag van de Amerikaanse verkiezingen is er een hausse aan vertrekkers van het platform X, het  nauwelijks meer gemodereerde platform van Elon Musk. De multimiljardair krijgt van Trump een belangrijke positie in zijn regering. Deze week vertrokken onder meer de Britse krant The Guardian en de Spaanse krant La Vanguardia van X. The Guardian stelt dat de nadelen van X zwaarder wegen dan de voordelen en noemt het een 'giftig mediaplatform'. In een bericht aan de lezers schrijft de krant dat Musk het platform gericht kan inzetten om politieke discussies te beïnvloeden. 'I switched to Bluesky back in August when Musk used the Southport riots to promote the idea of civil war in Britain', zegt een columniste in The Britse krant. Ook de auteur Stephen King verlaat X: 'too toxic'. Er staat zelfs een rubriek met X-opzeggingen in de krant: Why I quit. Velen verruilen X voor het platform BlueSky, waar ik sinds een paar maanden ook mijn blogposts publiceer (maar dat doe ik ook nog op X, omdat ik er toch lezers trek en volgers heb).

De domrechtse aanval op het internationale klimaatbeleid is begonnen. Na een uitgebreid overleg aan de telefoon met Donald Trump besloot de Argentijnse president Milei de delegatie van zijn regering op de COP29 te laten vertrekken. Trump zelf zal zeker volgen en na zijn installatie op 20 januari het Parijse klimaatverdrag opzeggen. Tijdens zijn verkiezingscampagne ontkende Milei zelf geregeld dat klimaatverandering werd veroorzaakt door menselijk handelen. Hij sprak toen van 'een socialistische leugen'. Klimaatwetenschappers noemde hij 'luie socialisten'.

Er is vandaag alweer crisis in ons eigen domrechtse kabinet. Staatsseceratis Nora Achahbar (NSC) wil aftreden uit onvrede over uitspraken die in het kabinet zijn gedaan over integratie. Meerdere NSC-bewindspersonen schijnen te twijfelen over hun vertrek. Schoof zit vandaag met zijn minsters in hun wekelijkse vergadering in het Catshuis. Ingewijden zeggen dat de agenda's van alle ministers en staatssecretarissen voor de rest van de dag leeggeveegd zijn. De partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB zouden onderweg zijn. 'Iedereen is zich er van doordrongen dat het gek kan gaan lopen', zegt een Haagse bron. Wat zou het een zegen voor het land zijn als de zaak uit elkaar valt!

De zoveelste grijze en stille dag. Het wordt 10 graden. De komende dagen verandert het weer: kouder met veel wind en regen. Vanmorgen gaat om acht uur de bel. Er staan twee mannen voor de deur die de gasvezelkabel in ons pand moeten aanleggen, maar het gaat niet door. Ze hebben tekeningen die helemaal niet kloppen. Gemopper op de schouwers die de situatie een jaar geleden in kaart brachten. De mannen vertrekken onverrichterzake. Rustige dag. Straks komt Ria P. een glas drinken. Naar het begin  van dit kwartaal

De aankomst van Sinterklaas vanochtend in de Lingesluis.

Zaterdag 16-11-2024

De televisie gooide gisteravond de programmering helemaal om en besteedde ruime aandacht aan de gebeurtenissen op het Catshuis. Misschien zou het kabinet vallen! Maar in plaats daarvan liet uiteindelijk NSC zijn staatssecretaris vallen, hoewel er evident sprake was geweest van racistische uitspraken in de ministerraad. Volgens hardnekkige geruchten uit kabinetskringen ging het om termen als 'kutmarokkanen', 'halalvreters', 'antisemitisme zit diep in het DNA van moslims' (Mona Keyzer?) en 'een puist die je moet uitdrukken' (VVD-minister Heinen). 'Dat er heel stevige dingen zijn gezegd tijdens de ministerraad, is wat wij de hele dag hebben gehoord van betrokken partijen', zei NOS-verslaggever Xander van der Wulp. Utermark was de laatste die overstag ging, maar geen van de ministers van de partij van de rechtstaat zag tenslotte reden om hun collega te volgen. Iedere week zinkt de regering weg naar grotere diepten. Iedere week is er een crisis, iedere week een farce.

     Het is me duidelijk. Vanaf nu wordt het alleen maar erger. De NSC had met staatssecretaris Achahbar uit het kabinet moeten stappen. Bij iedere crisis die ze accepteren wordt de schade groter.

     In zijn wekelijkse Nieuwsbrief karakteriseert Tom-Jan Meeus alle misbaar over antisemitisme als 'ophefdwang' en 'spektakelleegte' waarbij beeldvorming de werkelijkheid verdringt: 'Je zag het toen de Kamer woensdag bijeenkwam: de goed-foutkeuze was al gemaakt. Goed was: „benoemen”, zoals Geert Wilders deed. Fout was: nuance'. Meeus vond in de databank van het Verwey-Jonker Instituut een onderzoek uit 2015 naar antisemitisme onder jongeren, waarin wordt vastgesteld dat 'antisemitische uitingen lang niet altijd gepaard gaan met negatieve opvattingen over Joden in Nederland'. Die onderzoekers uit 2015 constateerden ook dat islamitische jongeren vooral moeite hebben met aandacht voor antisemitisme omdat ze vinden dat hun eigen discriminatie of die van Palestijnen daardoor ondersneeuwt. Maar zulke nuances verdwijnen 'in de wolk van actuele verontwaardiging'. Terecht zei Timmermans afgelopen woensdag dat je Jodenhaat niet kunt bestrijden met moslimhaat. Inderdaad, net zoals Femke Halsema en haar driehoek al schreven in het feitenrelaas over de rellen van maandag, namelijk 'dat antisemitisme niet met ander racisme kan worden beantwoord'. De stemmen van de nuance en de redelijkheid. Maar, zegt Meeus: 'Politici zijn alleen maar bezig meer aanhang te zoeken in plaats van ervoor te zorgen dat we weer vreedzaam met elkaar kunnen samenleven'.

De tropische storm Sara vertraagt en komt haast tot stilstand. Ze brengt aan de kusten van Honduras en Belize grote hoeveelheden regen. Men vreest overstromingen. Morgen zal deze waarschijnlijke slotacte van het orkaanseizoen 2024 desintegreren boven het Mexicaanse schiereiland Yucatan.

Het is grijs maar droog vanmorgen. Sinterklaas boft en het publiek ook. Tessa komt met Lina-Mae kijken. De laatste (8) gelooft er niet meer in maar wil het toch zien (foto hier). Precies om tien uur gaat de sluis open en vaart een bootje binnen met Sint en zijn (roetveeg)pieten. Niet de gebruikelijke stoomsleepboot Jan de Sterke, maar een werkbootje waar duidelijk 'Werkendam' op staat. Of de talrijke opgewonden kinderen langs de haven dat zien? Het is goed om vroeg te leren twijfelen. De Pieten strooien kwistig pepernoten rond, die later enthousiast worden opgepikt door een grote zwerm meeuwen, vervolgens ruimen een zwarte kraai en tenslotte een ekster de restjes op. Rond het middaguur komen ook Barbara en Nikita met haar kinderen langs. Het wordt nog geen 9 graden en we wachten op de voorspelde regen. Naar het begin van dit kwartaal

Herfst op de Kriekenmarkt.

Zondag 17-11-2024

Rusland voert vandaag massale raket- en drone-aanvallen uit op de electriciteitsnetwerken in heel Oekraïne. Ook in het westen. Polen heeft vliegtuigen ingezet om zijn grenzen te bewaken. Het is de grootste aanval sinds augustus en is uiteraard bedoeld om voor de winter de samenleving flink te ontwrichten en de hele bevolking te treffen. Geen licht, geen verwarming, geen leven. Sinds de verkiezingsoverwinning van Trump, de val van het Duitse kabinet en de radicaal-rechtse trend in veel Europese landen proberen Zelensky en zijn regering wanhopig te redden wat er te redden is. Ook de inval deze zomer in Koersk om Russisch gebied te veroveren was een wanhoopspoging om een betere uitgangspositie te krijgen. Men ziet in Kyiv onder ogen dat onderhandelingen onvermijdelijk zullen worden als de westelijke steun afneemt en zoekt toenadering tot de aankomende president in de VS. In De Volkskrant analyseert Arnout Brouwers dat de rol van Trump nu al cruciaal is. Het waarschijnlijke model: afstaan van veroverde gebieden in ruil voor 'garanties' en een neutrale status. Het is hartverscheurend om te zien hoe het heldhaftige Oekraïense volk na bijna drie jaar vechten voor de vrijheid - ook die van ons -  in de steek wordt gelaten voor wat niets anders kan zijn dan een onzekere vrede. En wie garandeert straks de onafhankelijkheid van een Oekraïense rompstaat en de vrijheid van de oostelijke flanken van Europese continent? Trump?

     In haar wekelijkse column in de NRC ziet Caroline de Gruyter toch positieve ontwikkelingen, die beogen Europa sterker te maken. 'Europa verandert als een gek'. Zo zou de val van het Duitse kabinet beogen de Unie te versterken: 'Eindelijk stuurt de kanselier van Europa’s grootste economie zijn vrekkige minister de laan uit, omdat hij snapt wat ‘Trump-II’ betekent: dat Europa, dat nu al materieel en financieel meer steun naar Oekraïne stuurt dan de VS, meer moet doen'. De christendemocraten zouden tevens op die lijn zitten. Zo had ik het nog niet bezien.

     De tweede verschuiving is dat de Poolse premier, Donald Tusk met Britten, Balten en de Scandinavische landen een defensie-alliantie wil vormen om meer te doen voor Oekraïne en de Europese defensie. 'Zolang er goede coördinatie is met de NAVO en andere Europese initiatieven, kan dat juist een plus zijn'.

     De derde verschuiving: de Europese Commissie stelt voor dat zij uit de miljarden van de Europese cohesiefondsen voortaan ook bedragen aan defensie-projecten mag uitgeven. Dat is verstandig en tja, de wapenindustrie zal er blij mee zijn, maar hoe moeten we ons anders in de toekomst verdedigen en zonder de Amerikanen Poetin in toom houden?

De wereld sprak in 2021 af het gebruik van steenkool te 'verminderen', het meest vervuilende broeikasgas. En vorig jaar in Dubai beloofden ze 'weg te bewegen' van fossiele brandstoffen. Maar vorig jaar gebruikte de wereld juist een recordhoeveelheid steenkool. En dat verandert dit jaar niet, verwacht het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Jaarlijks gebruikt de wereld nu 8,7 miljard ton steenkool. Het gebruik neemt in Europa wel af maar stijgt sterk in Azië, vooral in China en India, maar ook in Indonesië, Vietnam en de Filippijnen. Inmiddels gebruikt Azië meer dan 80 procent van alle steenkool wereldwijd, en China meer dan de helft.

Conflicten uitvechten met ontploffingen bij voordeuren, het is snel in de mode geraakt. Dit jaar komt het aantal aanslagen, vooral gepleegd met zwaar vuurwerk, waarschijnlijk boven de duizend uit. Dat is een flinke stijging in vergelijking met voorgaande jaren. Maar wat denk je? Slechts één op de vijf aanslagen houdt verband met criminele activiteiten, blijkt uit een eerder verschenen politierapport. Ruim de helft van de incidenten heeft te maken heeft met 'huis-tuin-en-keukenconflicten', valt te lezen in het rapport.

Een wisselvallige zondag. Afwisselend zon en regenbuien en een graad of elf. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 18-11-2024

De regen van vanmorgen vroeg trekt weg na negen uur. Het blijft bewolkt en soms is er wat zon en dan weer nieuwe buien. Om twaalf uur rijd ik naar de werf in Numansdorp. Vanmiddag gaat Marc Schröder beginnen met de stoffeerklus. Alleen had ik geen tijd afgesproken en op zijn telefoon krijg ik de voicemail. Dan maar wachten. Na een uur vind ik het genoeg en besluit te vertrekken. Nog op de A29 belt Maarten dat ze er zijn, dus terug. Ik ben blij dat ik ze toch even vooraf kan spreken want het wordt een enorme stof- en stuifklus. Ze sjouwen een grote stofzuiger naar binnen. In een stalenboek kijken we voor de zekerheid nog eens de nieuwe stoffering na. Marc en zijn Poolse maat, een oude man maar 'de beste bootstoffeerder die ik ken' (aldus Marc) beginnnen alles af te plakken, het navigatiepaneel, de televisie, de kasten en de kastjes, enzovoorts (foto hier). Daar hebben ze handige folie voor met een plakstrook. De komende dagen zijn ze bezig met het verwijderen van de beschimmelde bekleding en schoonmaken. Ik test even de Webasto-kachel want die hebben ze dan nodig. Hij doet het prima. In de loop van de week kom ik kijken. Drie uur geweest. Door de beginnende files op de A15 naar Gorcum.

President Biden zou toestemming hebben gegeven aan de regering van Oekraïne om de ATACMS-raketten in te zetten in Rusland. Die kunnen doelen tot op 300 kilometer raken, maar dat mocht tot dusver niet. Biden talmde minstens een jaar met het besluit uit vrees voor escalatie, maar nu zou het een passende reactie zijn op de inzet van Noord-Koreaanse troepen door Rusland in de oorlog tegen Oekraïne. De verwachting is dat de langeafstandsraketten het eerst gebruikt gaan worden in het Russische grensgebied Koersk, want daar zijn nu Noord-Koreaanse soldaten actief. De Oekraïense incursie in Rusland van deze zomer werd al half terug veroverd door Moskou. Met grote verliezen. De ATACMS-raketten zijn al in bezit van Oekraïne, maar ze mochten tot nu toe alleen binnenslands ingezet worden. Zelensky: 'The rockets will speak for themselves'. In het recente verleden noemde Poetin het een rode lijn. Tja, een land dat aangevallen wordt mag zich volgens internationaal recht verdedigen en het grondgebied van de agressor aanvallen. Sommigen spreken van een grote ommezwaai, anderen van een (te) late zwanenzang. Er zit in elk geval een soort maatvoering in, wederkerigheid van stappen: jij Noord-Koreanen in Koersk? - dan ik verreafstandsraketten maar alleen in Koersk. Want die beperking lees je hier en daar ook. Het Kremlin heeft veel moeite om mensen en voorraden naar dat front te krijgen. Oekraïne kan nu met meer succes logistieke aanvoerlijnen van Rusland aanvallen en meer terreinverlies voorkomen. Naar het begin van dit kwartaal

Krater in de permafrost in Siberië na een methaangas-explosie (foto: CNN, Igor Bogoyavlensky)

Dinsdag 19-11-2024

Sinds tien jaar ontstaan er steeds meer geheimzinnige kraters in de bodem van arctische gebieden in Siberië. Het zijn diepe kraters met in sommige gevallen een doorsnee van honderden meters, omringd door aarde en ijs. Men heeft er een stuk of twintig gevonden; de laatste jongstleden augustus. Tussen de dikke laag permafrost en een diepere laag methaanhydraat, dat is een vaste vorm van methaanzout, zit een laag niet-bevroren zoutwater die cryopeg wordt genoemd. Omdat klimaatverandering de bodemtemperatuur opvoert, smelt de bovenste laag aarde. Daardoor sijpelt er water door de permafrost in de cryopeg. Die is echter zo dicht opeen geperst, dat er geen ruimte voor is. De druk loopt op, er ontstaan scheuren in de bodem waaruit met plotselinge explosies het sterke broeikasgas methaan in één keer ontsnapt. Er blijft een groot gat achter.

'Het Kabinet-Schoof tolt rond in een draaikolk van wantrouwen en rivaliteit: het is lekken, spinnen en zwartmaken', schrijft

Frans Hendricx vanmorgen in De Volkskrant. Het is ook bezig de verbinding met de gemeenten te verliezen, constateert NU.nl. Wethouders luiden de noodklok over onuitvoerbaar beleid. 'Het water komt tot de lippen', schrijft de vereniging van 1400 wethouders in een brandbrief aan minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark. Den Haag stelt zich steeds meer op als ''alleenheerser', vinden de wethouders. Daardoor zitten zij met onuitvoerbaar beleid. Hoelang laat NSC, de partij van het goede bestuur en de rechtstatelijkheid, de bestuurlijke wantoestand nog bestaan? Aan het begin van de middag treden twee NSC-leden uit de 2e kamerfractie, Rosanne Hertzberger en Femke Zeedijk. Zij volgen staatssecretaris Nora Achahbar. Zeedijk spreekt van ‘gebrek aan fatsoen’  in de coalitie en binnen haar eigen partij. ‘Onze Tweede Kamerfractie is onvoldoende in staat gebleken normerend op te treden. Ik mis zelfreflectie bij de premier en het kabinet. Voor mij heeft discriminatie een gezicht gekregen, hier trek ik een grens.’ De rest van de fractie blijft wel zodat de coalitie nog wel een meerderheid heeft. Voor nu.

Deze week raakten twee onderzeese glasvezelkabels in de Oostzee beschadigd. De eerste kabel is een 218 kilometer lange internetverbinding tussen Litouwen en het Zweedse eiland Gotland, de tweede is de 1200 kilometer lange kabel tussen Helsinki en de Duitse haven van Rostock. Duitsland gaat ervan uit dat twee onderzeese glasvezelkabels in de Oostzee zijn beschadigd door Russische sabotage.

     Een paar dagen na de beslissing van Biden heeft Oekraïne ATACMS-raketten ingezet tegen een Russische wapenopslag in Karatsjov in de regio Brjansk, ruim 100 kilometer over de grens. Volgens Kyiv vloog de opslag in brand, Er zijn geen berichten over slachtoffers of verdere schade. Demonstratief tekent Poetin vandaag in het Kremlin een decreet dat de regels voor de inzet van kernwapens versoepelt.

Beroerd weer vandaag, veel buien en harde wind. De esdoorn aan de overkant is in één dag de helft van zijn blad verloren. Op de weg staat de drukste ochtendspits van het jaar: 1164 kilometer in bijna 200 files. Weer en drukte veroorzaken veel ongelukken, vooral in het midden van het land en in de Randstad. Gelukkig hoef ik er vandaag niet op uit, behalve naar de sportschool. De komende dagen brengen veel regen - winterse buien - en wind. 'A taste of winter', want het weekeinde wordt weer warmer. Anna gaat vanmiddag op bezoek bij haar vriendin aan de Schuttersgracht.

     Vandaag vraag ik voor Anna en mij bij de GGD Zuid-Holland Zuid via een formulier een vaccinatie aan tegen gordelroos. Na drie werkdagen zal een verpleegkundiuge ons bellen. Je krijgt twee injecties met het gordelroosvaccin Shingrix^® met twee tot zes maanden er tussen. Ze worden niet vergoed, je moet het zelf betalen: in ons geval tweemaal € 276. We schrokken nogal van de uitzending van Radar gisteravond. Het zal nu wel storm lopen bij de GGD'en! Naar schatting krijgt 23-30% van de Europese populatie ooit gordelroos. De kans is ruim verdubbeld bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. Van de mensen die 85 jaar oud worden, zal de helft gordelroos doormaken. Jaarlijks zijn er ongeveer 55.000 nieuwe gevallen van gordelroos in Nederland. De vaccinatie is zeer effectief: hij geeft 90 procent bescherming voor 15 tot 20 jaar.  Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 20-11-2024

Gisteren schreef ik over de twee glasvezelkabels in de Oostzee, die gesaboteerd zouden zijn. Dat gebeurde niet precies tegelijk, maar binnen twee dagen. De Duitsers verdachten Rusland, maar nu schaduwt de Deense marine een Chinees vrachtschip dat zich precies boven een datakabel bevond op het moment dat de verbinding wegviel. Het is de Yi Peng 3, een bulkcarrier van 225 meter lengte, die vandaag op last van de Deense autoriteiten voor anker ligt in het Kattegat ten zuiden van het eilandje Anholt. Je kunt hem zien op Marine Traffic (zie boven). Een Deens patrouilleschip ligt in de buurt. Het Chinese schip was met onbekende lading onderweg van de Russische havenstad Oest-Loega, nabij Sint Petersburg, naar Port Saïd in Egypte. Uit positiegegevens blijkt dat het schip rond de tijd van de kabelbreuk vaart had geminderd boven de plaats waar de breuk is geconstateerd.

     Opmerkelijk: Chinese schepen waren eerder betrokken bij gaspijp- en kabelbreuken in de Oostzee zoals in oktober 2023, toen de gaspijpleiding Baltic Connector tussen Finland en Estland werd vernield door een Chinees vrachtschip, de NewNew Polar Bear. Dat had een anker over de zeebodem gesleept en vervolgens verloren. De Finse regering zei toen: 'It's hard to believe that it was not intentional or done without Beijing's knowledge'. Hybride oorlogsvoering, in beide gevallen ingehuurd door Moskou? Bij hybride oorlogsvoering - zo luidt een van de veelgebruikte definities - blijft agressie net onder het niveau waarbij een militair antwoord noodzakelijk is. Onze Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) waarschuwt al lang voor het gevaar dat schade aan cruciale kabels en leidingen Europese landen kan ontwrichten. Volgens de MIVD is Rusland bereid tot grootschalige en ontwrichtende sabotage op de Noordzeebodem. Maar ze hebben te weinig schepen en personeel. Daarom willen ze die nu inhuren van private bedrijven.

Spanje doet het anders. Onder leiding van de sociaaldemocraten gaat het land in drie jaar tijd bijna een miljoen illegale migranten een verblijfsvergunning geven. Dat heeft de Spaanse minister van Immigratie bekendgemaakt. Het gaat om 300.000 mensen per jaar in 2025, 2026 en 2027. De maatregel is bedoeld om de beroepsbevolking te laten groeien. Dat is nog eens vooruitziend beleid! En een enorm verschil met de rest van Europa, waar veel landen waaronder Nederland juist het tegenovergestelde doen: werken aan een immigratiestop. De Spaanse economie is de snelst groeiende in de Europese Unie. Maar de bevolking vergrijst snel, waardoor er in veel sectoren grote personeelstekorten zijn. Volgens de minister heeft Spanje ieder jaar zo'n 250.000 tot 300.000 buitenlandse arbeidskrachten nodig die belasting betalen, om de verzorgingsstaat overeind te kunnen houden. De Spaanse centrale bank berekende dat er de komende dertig jaar in totaal 25 miljoen immigranten nodig zijn.

Op 16 november schreef ik dat 'racistische uitspraken in de minsterraad' NSC-staatssecretaris Achahbar tot aftreden noopten. Maar gisteren ontkende ze dat bij Hart van Nederland. Het waren ‘polariserende omgangsvormen’ die haar niet langer in staat stelden haar rol als staatssecretaris Toeslagen effectief in te vullen. Ze wil die niet benoemen. Tja, de kabinetsnotulen blijven geheim en de coalitie houdt een kamerdebat tegen, maar als ik de veronderstelde termen teruglees, dan waren ze in elk geval behoorlijk grof en discriminerend.

     Om half drie verschijnt opeens het bericht dat Pieter Omtzigt per direct weer aan het werk gaat. Wil hij orde op zaken stellen? 'Voorlopig nog niet fulltime in Den Haag, maar rustig stap voor stap', zegt hij. Dat zit er niet zo in, denk ik. Straks geeft hij een persconferentie. Het journaille zal zeker proberen hem het vuur na aan de schenen te leggen.

Het is somber buiten. Tegen tien uur valt er natte sneeuw. Het KNMI gaf code geel uit om te waarschuwen voor gevaarlijk weer, geldt in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland, Gelderland, Utrecht, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Met name landinwaarts worden winterse buien verwacht. Ook onweer is niet uitgesloten. Volgens de ANWB zijn er al behoorlijk wat ongelukken gebeurd en staat er meer file dan normaal. Ik wilde naar Numansdorp rijden maar besluit liever morgen te gaan. Het is een kille, klamme wereld, rond de 3,5 graden. Buiten vallen af en toe natte sneeuwbuien (foto hier). Ik verstuur de agenda voor de vergadering van de Poëzieroute van overmorgen en schrijf een korte tekst over de nieuwe locatie - 'Het Kleinste Huisje', nummer 26a - en poog die op de website te zetten; dat lukt ook maar ik weet nog niet hoe ik hem tussen 26 en 27 moet plaatsen. Dat vind ik nog wel uit. Ondertussen is de neerslag tijdelijk verdwenen en schijnt de zon nu en dan. Naar het begin van dit kwartaal