Logboek 2025/2 Lente, 2 oorlogen + Trump

Direct naar

het laatste

verslag

De kaart van Zeeland hierboven dateert van 1865 en werd gemaakt door Jacob Kuyper. Hij was in de negentiende eeuw de belangrijkste kartograaf van Nederland en maakte kaarten van de circa 1200 gemeenten die ons land toen telde. Ze staan allemaal bij elkaar in de Gemeente-atlas van Nederland. Die werd in 1871 uitgegeven door Hugo Suringar te Leeuwarden.

Ik beeld de kaart hier af, aan het begin van het tweede kwartaal van dit jaar, omdat we dit vaarseizoen weer gaan varen nu onze Dulce klaar is en er uitziet als een splinternieuw schip. Ze is in werkelijkheid 22 jaar oud, maar na alle reparaties zie je dat er niet meer aan af. We hervatten de systematiek van de laatste jaren: het ene jaar naar het noorden (Friesland en de eilanden) en het andere jaar naar het zuiden (Zeeland en de Belgische kust). Verder wil Anna niet en dat heb ik maar te accepteren, anders zou ik alleen c.q. met opstappers moeten waren. Daar heb ik totáál geen zin in, ik ben het liefst met Anna. Wanneer we weggaan staat nog niet vast. Vermoedelijk medio mei, afhankelijk van het weer en eerst moet de boot binnen en buiten helemaal schoon en ingericht zijn.

De ruimterots 2024 YR4 (opname van de James Webb ruimtetelescoop)

Dinsdag 01-04-2025

Begin februari van dit jaar maakte ik melding van de ruimterots 2024 YR4, een zogenaamde 'aardscheerder' die pas eind vorig jaar werd ontdekt. In grote haast onderzocht men de baan van de planetoïde. Hij heeft een doorsnede van circa 60 meter en die net als de aarde een baan rond de zon volgt, een kans heeft van zo’n 3 procent om op onze planeet te botsen. Dat zou dan gebeuren op 22 december 2032. Later werd de trefkans bijgesteld op 1,2 procent en na precisie-opnames door de James Webb ruimtelescoop tot maar 0,001 procent. Nu blijkt echter dat 2024 YR4 wel een kans heeft om op de maan in te slaan. Niet groot, circa 2 procent; hij zal er waarschijnlijk langs vliegen. Mocht er toch een inslag komen, dan zal die een nieuwe krater veroorzaken met een doorsnede van één kilometer. Wetenschappers gaan dan voor de eerste keer precies observeren hoe dat in zijn werk gaat. Een eventuele inslag heeft geen gevolgen voor de aarde en ook niet voor de baan van de maan.

In ultrarechtse kringen heerst een haast hysterische verontwaardiging over het vonnis dat Marine Le Pen uitsluit van de presidentsverkiezingen van 2027 wegens een jarenlange miljoenenfraude met Europees geld. 'Politieke rechters' die 'de democratie een doodsteek geven', en zo meer. Maar die rechters deden niets anders dan de Franse wet toepassen, analyseert rechtshistoricus en Frankrijk-kenner Frederik Dhondt in De Volkskrant. Niek Pas, universitair docent Franse contemporaine geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, zegt ook nog in dezelfde krant: 'Democratie is niet in gevaar wanneer justitie politici veroordeelt wegens verduistering van publiek geld. Wat democratie in gevaar brengt is straffeloosheid, in twijfel trekken van de rechterlijke macht en politici die weigeren verantwoordelijkheid op zich te nemen voor hun daden'. En welk rijtje kwalijke politici staat pal achter haar? Orbán ('Je suis Marine!'), Wilders ('I am shoqued'), Salvini ('Un brutto film'), Bolsonaro, Poetin via zijn woordvoerder ('violation of democratic norms'), Trump en Musk ('This will backfire!'). Over 'backfire' gesproken, wat poneerde Marine Le Pen zélf nog vorig jaar op de Franse televisie? 'Als politici geld verduisteren, moeten ze voor het leven uitgesloten worden om herkozen te worden’. Ze werd nu slechts voor vijf jaar onverkiesbaar gesteld. De rechter die het vonnis velde, wordt inmiddels bedreigd. Waar radicaal-rechts zich overigens niet over opwindt is de kwalijke wijze waarop oligarch Elon Musk de aanstaande verkiezingen in de Amerikaanse staat Wisconsin beïnvloedt door zeer slinks en indirect opnieuw met miljoenen dollars kiezers op te kopen.

Mist in de vroeg ochtend. Vannacht nog lichte nachtvorst. Het lost snel op bij een stralende opkomst van de zon. Ik loop naar het stadhuis om mijn nieuwe paspoort op te halen. 'Kunt u mee voort tot 2035', zegt de dame achter de balie. Dat wil ik wel. Trekt de allermooiste vestingstad van Nederland minder toeristen?, vraagt Anja Broeken in AD Rivierenland zich af. Zo’n 388.000 Nederlandse toeristen bezochten het voorbije jaar Gorinchem. Dat waren er 1,19 miljoen; zo’n 38.000 minder dan in 2023. Nou, daar merken we hier op de sluis niks van. De directeur van de VVV/Gorcum City Marketing ligt er niet wakker van: 'In de meeste steden werd er een daling geobserveerd in het aantal bezoeken ten opzichte van 2023’. En we hadden minder grote evenementen, geen botenbeurs, geen havendagen, geen jazzfestival, geen Lingehavenconcert, zegt hij. Maar er komen wel meer cruiseschepen, er zijn voor dit jaar 850 reserveringen voor een ligplaats en dat zijn er 290 meer dan in 2024. Naar het begin van dit kwartaal

Veerpont over de Merwede, 1956. V.r.n.l. mijn broertje Wiebe, Jitse Kingma en ikzelf. Wie goed kijkt ziet links tussen de twee militairen bij de boeg het puntje van de Gorcumse kerktoren.

Woensdag 02-04-2025

Het was gisteravond op de journaals: het is nodig om dertien bruggen en viaducten in Nederland  vervroegd te vervangen vanwege het risico op haarscheurtjes in de constructies. Die zouden zijn ontstaan door extra corrosie omdat er destijds bij de bouw - in de jaren 50 en 60 - waterstof in het staal terecht kwam. Het gevolg is na al die decennia waterstofverbrossing. Wat een woord; je vindt het zelfs in Wikipedia. Het leidt op zeker tijdstip tot grote verzwakking van de constructie en instorting van de bruggen. Niet precies bekend is hoe het komt. Je zou het kunnen voorkomen door het beitsen van het metaal en dit gebeurt dan ook sedertdien.

     Bij de dertien bruggen zit ook de Merwedebrug van de A27 bij Gorcum. In beide richtingen. De brug werd aangelegd in 1961; daarvoor gebruikte men veerponten om vanuit Brabant naar Gorcum en het noorden des lands te komen. Ik herinner me nog goed dat we vanuit onze woonplaats Breda in de jaren daarvoor met de auto van mijn vader op de pont naar Gorcum voeren, op weg naar de familie in Friesland. Er is zelfs een foto van uit 1956 (foto hierboven) waar zelfs de toren van de Grote Kerk op staat. Bijna 70 jaar geleden. Ik heb die foto al eens eerder laten zien, hier in 2011.

     In 2016 werd de brug al eens gerepareerd vanwege de haarscheurtjes. Kennelijk is dat onvoldoende. Er zou momenteel geen extra gevaar bestaan maar net als de andere 12 kunstwerken moet de brug vervroegd, dat wil zeggen binnen vijf jaar, vervangen worden. Als we deze herfst onze Dulce weer voor de winter naar de Lingehaven brengen, moeten we de brug passeren, en in het voorjaar van 2026 opnieuw. We houden het in de gaten.

Gisteren meldde onze werf dat de schoonmaakploeg aan het poetsen van onze boot is begonnen. Het is er prima weer voor. Hopelijk houdt het ook in dat we ook eerder te water kunnen. Daarna kunnen we alles onderdeks schoon maken en de boot herinrichten. Anna is bezig alle zomerkleren uit te zoeken, te wassen en op te slaan. De zon staat de hele dag in een egale, wolkenloze hemel. De oostenwind maakt het fris. Het wordt 15,6 graden.

     Vanaf kwart over tien volg ik de livestream van het kamerdebat over minister Faber. Terecht eist Timmermans de aanwezigheid van premier Schoof, maar de coalitiepartijen blokkeren dat aanvankelijk. Pas als ook SGP'er Stoffer spreekt van 'een schoffering van het parlement' en zich bij de oppositie aansluit, gaan ze overstag. Als Schoof er een paar uur later is, gaat het debat verder. 's Middags verlies ik mijn belangstelling als duidelijk wordt dat geen enkele coalitiepartij een motie van wantrouwen tegen Faber zal steunen. Wat Schoof niet wegneemt is de stellige indruk dat hij Faber een uitweg bood om het nog eens te flikken. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-04-2025

Volgende week dinsdag zullen we de tweede injectie met het Shingrix-vaccin tegen gordelroos halen. Daarmee is de vaccinatie compleet. De eerste injectie kregen we medio januari bij de GGD in Dordrecht. Voor de nare ziekte geldt: hoe ouder je wordt, hoe groter de kans is dat je het krijgt. Het gaat bij gordelroos om een opleving van het waterpokkenvirus, een infectie die de meeste mensen doormaakten in hun jeugd. Het is een herpesvirus, dat sinds die infectie je hele leven lang in de zenuwcellen van je lichaam blijft sluimeren en kan opleven en gordelroos geven als op oudere leeftijd je afweersysteem minder wordt. Ongeveer 1 op 4 mensen krijgt de pijnlijke en soms invaliderende huidblaasjesziekte. Alle reden om zo'n vaccinatie te nemen, ook al is hij duur - circa 500 euro - en moet je het zelf betalen.

     Laat nu juist deze week er in Nature een Amerikaanse studie verschijnen, waaruit blijkt dat gordelroosvaccinatie tevens de kans op dementie aanzienlijk kan verkleinen! Dat is mooi meegenomen, kun je zeggen. De onderzoekers onderzochten de gegevens van ruim 280 duizend ouderen in Wales, die zeven jaar werden gevolgd. De onderzoekers vonden dat vaccinatie tegen gordelroos het risico op dementie met 20 procent verlaagt. Herpesvirussen, zoals herpes zoster, dat gordelroos veroorzaakt, kunnen in de hersenen reacties veroorzaken, zoals ophopingen van eiwitten en ontstekingen. Die zie je ook bij dementie en ze kunnen leiden tot aantasting van het geheugen en van andere cognitieve vaardigheden. Vrouwen profiteren zelfs nog meer dan mannen van het effect van de vaccinatie. De deelnemers in Wales ontvingen de vaccinatie overigens met een ander vaccin, Zostavax, maar onderzoekers van de universiteit van Oxford in Engeland ontdekten vorig jaar dat de nieuwere variant van het vaccin, Shingrix, een sterker effect had. Die kregen/krijgen wij. Ik voorspel een run op de GGD'en. Men verwacht dat in 2040 een half miljoen mensen in Nederland dementie zullen hebben.

De dag van gisteren had Trump tot 'bevrijdingsdag' uitgeroepen. 'Liberation Day' noemt de Amerikaanse president de dag dat hij importheffingen oplegt aan 180 landen, waaronder EU. 'Breed lachend stort Donald Trump de wereld in een ongekende handelsoorlog' kopt De Volkskant. De NRC denkt dat een handelsoorlog bijna onvermijdelijk is, nu Trump belangrijke partners niet spaart en hoge invoerheffingen instelt. Het is een stap terug naar het protectionisme en de oorlogen van de negentiende eeuw. Maar dit is de 21e eeuw.

     Opmerkelijk: aan Rusland (en Belarus) legt hij geen heffingen op, aan Oekraïne wel. Wereldwijd staan de beurzen vanmorgen in het rood. De AEX-index zakte bijna 2 procent. Na het eerste handelsuur kroop de beurs weer iets omhoog, naar zo'n min 1,5 procent. Dat is ook het verlies waarop de Duitse beurs in Frankfurt staat.

     Het wordt een prachtige lentedag. Sportschool en boodschappen. De beurzen in Europa zakken rond het middaguur verder omlaag. De AEX in Amsterdam glijdt na een klein herstel opnieuw naar een min van zo'n 2 procent. De DAX-index op de beurs in Frankfurt schommelt rond een verlies van 1,73 procent. In Parijs staat de CAC 40 bijna 2,5 procent in het rood. Miljarden verdampen. Ook de dollar gaat onderuit en de prijs van goud stijgt naar recordhoogte. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 04-04-2025

De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, sinds 1979 gemeten door satellieten, was afgelopen maart +0,58 graden Celsius. Een fractie hoger dan de +0,50 graden van februari 2025. Dat had ik niet verwacht, eerder een verlaging, maar de verhoging is niet groot. Toch is het merkwaardig dat de gebruikelijke seizoendaling uitblijft. De opwarmingstrend sinds 1979 staat op +0,15 graden per decennium, te splitsen in +0,22 graden boven de continenten en +0,13 graden per decennium boven de oceanen. De voorspellingen voor een nieuwe en vroege El Niño, de Niño-plumes, zijn weer wat gedaald.

Bij ons houdt de droogte aan. Afgelopen maand was de droogste maart sinds het begin van de metingen in 1906. Je kunt het sinds 1 april volgen op de droogtemonitor van het KNMI. In delen van Brabant is een sproeiverbod afgekondigd.

Gisteren sloten de beurzen wereldwijd met grote verliezen. 'Liberation Day'. De S&P 500 sloot 4,8 procent lager op 5396,52 punten, waarmee de brede graadmeter de slechtste dag kende sinds juni 2020. Daarmee ging ongeveer 2 biljoen dollar aan beurswaarde verloren, oftewel zo'n 1.800 miljard euro. De Dow-Jonesindex verloor 4 procent tot 40.545,93 punten. Techbeurs Nasdaq ging 6 procent onderuit tot 16.550,61 punten. Vandaag reageert China op de Amerikaanse importheffingen met eigen heffingen op de invoer uit de VS. De door Trump uitgelokte handelsoorlog is een feit. Tit for tat, 34 procent tegen 34 procent. De AEX reageert onmiddellijk en verliest opnieuw bijna 3 procent. Gisteren ging de ratio 2,7 procent naar beneden. Toch verwacht het IMF op korte termijn nog geen recessie, waarom weet ik niet, misschien tegen beter weten in, want men spreekt wel van 'een aanzienlijk risico voor de wereldeconomie'.

In een wolkenloze hemel rijst de zon vanochtend op vanachter de huizen aan de Altenawal. Het wordt bijna 21 graden. Veel wandelaars en groepen met een gids wandelen over de sluis. Ook passeren een tiental passantenboten. De hortensia's in ons geveltuintje krijgen extra water. Vanavond eten we asperges. Naar het begin van dit kwartaal

Kunsteak op de gangboorden, oud teak op het zonnedek.Weinig kleurverschil tussen oud en nieuw.

Zaterdag 05-04-2025

Het is een volmaakte dag, zonnig en fris, om aan de boot te werken. Rond half elf rijden we af naar het zuiden, over de Merwedebrug; de andere weghelft is dicht voor werk aan de weg. Eerst naar de watersportwinkel van Boottotaal in Made voor fenderhoezen en -touwtjes. De eerste hebben ze niet in de maat die we zoeken; de touwtjes wel. Op weg naar het westen staan er files op de A16 - uitwijkend verkeer vanwege de gesloten Merwedebrug -  en verderop richting Hellegatsplein zijn stukken snelweg dicht met omleidingen over secundaire wegen. Tenslotte arriveren we rond het middaguur bij het tuincentrum bij de afrit naar Numansdorp. Daar kopen we 30 meter tuinslang en drinken koffie. Ik heb pijn in mijn voeten bij het lopen. Een jaar geleden kocht ik nieuwe sneakers; nooit gedragen, maar nu wordt het tijd. Niet slim; ze doen verdomde pijn. Geef mij maar slippers. Ondertussen bezet Extinction Rebellion de A12 in Den Haag uit protest omdat het kabinet cruciale beslissingen over de aanpak van de klimaatcrisis voor zich uit schuift

     Op de werf zien we dat de poetsbeurt van Dulce voltooid is. De boot ligt er bij als was het een nieuw schip en door de poetsbeurt heeft het oude teak van de kuip, het zonnedek en het zwemplatforn vrijwel exact dezelfde kleur als het nieuwe kunsteak. Zie de foto hierboven. We lunchen in de kuip (foto hier) en gaan aan de slag. Als ik de boot aan de walstroom koppel, lijkt het of de startaccu het opgegeven heeft. Anna ruimt de garderobe- en keukenkasten in en begint aan de schoonmaak van de gordijnroedes. Met een innig gevoel van vreugde maken we onszelf weer met het schip vertrouwd. Ik probeer de TV en de koppeling aan Digitenne uit; lijkt in orde maar de batterijtjes van de afstandbediening zijn leeg. Daarna zet ik aan stuurboord de lazy jacks op de giek. Een hele uitzoekerij. Op twee momenten schieten ze uit mijn handen en vliegen omhoog. Met hulp van Anna weet ik een stuk de mast in te komen en ze op te pikken. De wind is fris uit het noordoosten en het wordt maar een graad of vijftien. Overal zijn mensen op de werf bezig aan hun boot. Om half vier lopen we naar de jachthaven om vast bij Waldi en zijn dochter Jadis een ligplaats te bespreken voor de weken na 17 april.

     Om tien voor vier rijden we over de A15 terug naar Gorcum. Behoorlijk vermoeid; al dat bootklussen vergt veel energie. Geen files. Thuis krijgt het geveltuintje water. Voor het eerst heeft een dier erin gekakt; Anna denkt dat het een kat was. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 06-04-2025

De droogtemonitor van het KNMI staat al vanaf de seizoenstart op 1 april ongekend hoog. Hoger dan de curve van de vijf procent droogste jaren en ook hoger dan het recordjaar 1976. Dat zal nog wel even zo blijven; volgens de prognoses komt er pas weer neerslag na half april. De natuur is zeer droog en dat leidt tot veel natuurbranden. Sinds 1 april waren er al 43 bosbranden en dit jaar werden er 166 meldingen gedaan, tegen 211 meldingen in het hele vorige jaar. In heel Nederland geldt inmiddels het tweede risiconiveau, waarbij de kans op een natuurbrand groot is.

Het verbieden van boeken keert terug in de VS. PEN America houdt de book bans bij, dus hoe vaak boeken daar op scholen verboden worden. In het schooljaar 2023/2024 zijn ruim vierduizend unieke titels op één of meer scholen in de ban gedaan. ' Volgens onze gegevens werden in de afgelopen drie schooljaren in 43 staten boeken verboden', vertelt Sabrina Baêta van PEN America aan NU.nl. 'De staten met de meeste verboden zijn Florida, Iowa, Texas, Pennsylvania en Wisconsin'. De staten waarin de Republikeinse Partij van president Donald Trump het grootst is. Welke boeken zijn zoal verboden? Een greep: 'The Handmaid's Tale', 'Schindler's List', 'The Kite Runner' van Khaled Hosseini, boeken over het slavernijverleden en het dagboek van Anne Frank. Boeken die pijnlijk zijn voor de blanke meerderheid, volgens de medewerkster. Amerika holt achteruit.

Een zeer zonnige zondag. met een frisse oostenwind. Het wordt nét 10 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 07-04-2025

Vanochtend vroeg openen de beurzen in Azië diep in het rood. De Aziatische graadmeter MSCI Asia Pacific verloor 7,1 procent, een van de grootste eendaagse dalingen sinds de mondiale recessie van 2008. De Chinese beurs zakte met ruim 4 procent. Ook de beurs in Hongkong daalde met meer dan 10 procent en de beurs in Taiwan kelderde ruim 9 procent in de eerste uren na opening. Trump vindt het niet erg. Gisteravond hoorde ik hem tegen journalisten zeggen: 'Ik wil niet dat er iets omlaag gaat, maar soms moet je een medicijn nemen om iets te repareren'. Trump zei ook nog dat hij al heeft gesproken met Europese en Aziatische leiders. 'Ze willen dolgraag een deal sluiten'. Meer dan vijftig landen zouden al contact met hem hebben opgenomen.Dingen naar de gunst van de potentaat.

     Voor de EU heeft hij een aparte boodschap. Die moet zelfs eerst een fors bedrag op tafel leggen ter compensatie voor de vermeende verliezen van de VS in heden en verleden. Anders komt de Unie niet eens aan tafel: 'We put a big tariff on Europe. They are coming to the table. They want to talk, but there's no talk unless they pay us a lot of money on a yearly basis number one for present but also for past'.

     Bij ons start de AEX vanmorgen op min 4 procent en zakt door tot bijna 7 procent verlies. De beurzen in Londen, Frankfurt en Parijs raken tot 7,5 procent kwijt, na eerdere verliezen op vrijdag. Vanmiddag herstellen ze zich ietwat. Tot rond de min 6 procent. Azië lijkt harder te worden getroffen dan Europa. In de afgelopen dagen zagen de internationale beurzen 10 tot 15 procent van hun waarde verdampen, maar pas als er 20 procent of meer verloren raakt, spreken ze van een beurscrash. Daar zitten we dichtbij. De Europese handelsministers komen vandaag bij elkaar in Luxemburg om een strategie te bepalen op de heffingen van Trump.

Meer vrolijk nieuws. Volgens de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) stootte de luchtvaartsector in Nederland nog nooit eerder zoveel CO2 uit als in 2024. Geen enkele andere sector steeg zo snel als de luchtvaart. Die steeg vorig jaar met 17 procent. Het gaat om een telling van de uitstoot door vluchten binnen Europa. In totaal ging er door vliegen 3,1 miljoen ton CO2 de atmosfeer in. Andere sectoren doen het beter, maar juist niet de grote bedrijven. Die stootten vorig jaar 2,9 procent meer broeikasgassen uit dan het jaar ervoor. Vooral de industrie liet het afweten en dat kwam voor een belangrijk deel door Tata Steel, dat na onderhoud hoogoven zes weer in gebruik had genomen. Hierdoor kwam de uitstoot van het bedrijf weer terug op het eerdere, hogere niveau.

     Op basis van eerdere cijfers van CBS en RIVM is er echter voor heel ons land wel een daling te zien van de uitstoot van broeikasgassen. Beide onderzoeksinstellingen tellen mee dat bijvoorbeeld de uitstoot door verkeer afnam. Het opwekken van elektriciteit werd tevens schoner. Daardoor komt Nederland toch uit op een uitstootdaling van 1,6 procent in 2024. Overigens - helaas - niet genoeg om de afgesproken CO2-reductie in 2030 te halen, volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het halen van de doelen van de totale EU ligt wel op schema, maar voor Nederland zijn ze 'ver buiten bereik'.

Weer een uitbundig zonnige dag met een frisse oostenwind. De blokkade van de oceaandepressies blijft al wekenlang in stand. Het wordt ruim 11 graden. Ik ga alleen naar de sportschool, want Anna heeft haar maandelijke koffieuurtje met twee vriendinnen van vroeger. Ditmaal op het Nonnenveld. Later vandaag zal men namens Odido komen om de glasvezelaansluiting te verbinden met de toestellen in huis, de beide televisies, de laptops, de internetradio en de PS4. We ruimen we de meterkasten op en alles op de route die de kabel moet volgen. Hij moet door twee muren; daar zitten al gaten in voor de Ziggo-verbinding. Ik ben erg benieuwd naar de snelheid die glasvezel ons gaat brengen. Naar het begin van dit kwartaal

Het Zyxel-WiFi modem van Odido in de meterkast met rechtsboven (links) het kastje waar de glasvezel (blauw) binnenkomt.

Dinsdag 08-04-2025

Het liep gistermiddag heel anders dan ik verwachtte met de activering van onze aansluiting op het glasvezelnet. Een aardige monteur van aanbieder Odido had er wel even werk aan. Er was geen sprake meer van het trekken van verbindingsdraden door de muren van ons appartement, want alles gaat nu volledig draadloos via WiFi: de twee televisies (ieder met een mediabox), de twee laptops, de twee digitale radio-adapters van Dual, onze beide mobiele telefoons, de tablet van Anna en tenslotte de PS4. Een groot deel van de oorspronkelijke dradenspaghetti is weg. Twee Zyxel WiFi-versterkers, een op de gang en een in de woonkamer, versterken het WiFi-net. Hierboven zie je het Zyxel T-56 WiFi-modem en rechts erboven twee kastjes. De linkse is het aansluitkastje voor de glasvezel en het rechtse is de ingang van mijn thuissysteem.

Vandaag test ik de nieuwe internetsnelheid. Die valt nogal tegen: downloaden 16,1 Mbit/s en uploaden 1,9 Mbit/s. Maar pas op, ik vergis me, dat is met mijn mobiele Odido-modem! Die is voor straks op de boot. Ik probeer hem af en toe uit. Op het nieuwe thuisnet moet het beter zijn. Inderdaad: daar meten we voor downloaden 129,4 Mbit/s en voor uploaden 115,1 Mbit/s. Dat is prima bij meerdere gebruikers op het net en bijvoorbeeld voor het streamen van films en muziek. Ziggo was beduidend minder.

De reactie van de Amerikaanse beurzen gisteravond op de importheffingen van Trump was gematigd. Vandaag lijken de beurzen in Europa iets te herstellen na drie dagen van verliezen. Ook de Aziatische beurzen toonden licht herstel, maar de verliezen worden nog lang niet teruggewonnen. De Chinezen dreigen met extra heffingen van 50 procent op producten uit de VS. Het land zegt niet te wijken 'voor afpersing', escalatie dreigt van de handelsoorlog die Trump ontketende.

     De grootste Amerikaanse techbedrijven - ook wel Big Tech genoemd - hebben een flinke dreun gekregen door de Amerikaanse importheffingen. Na deze krappe week van onrust op de financiële markten hebben de zeven grootste Amerikaanse techbedrijven samen 1816 miljard dollar (1660 miljard euro) aan beurswaarde verloren. Een ander teken met een omineuze betekenis: de olieprijs begint te dalen. Dat kan duiden op een naderende recessie. De Amerikaanse bank JP Morgan schat de kansen op een recessie tegen het einde van het jaar inmiddels op 60 procent: dat was 40 procent voor de heffingen werden aangekondigd. Goldman Sachs heeft de kans verhoogd van 20 naar 45 procent.

     Ondertussen waarschuwt ING dat de pensioenfondsen in ons land flink geraakt werden door de dalingen op de aandelenbeurzen. ING schat in dat de gemiddelde dekkingsgraad van fondsen nu 4 procent lager ligt door de onrust. Dat is niet handig aan de vooravond van de enorme pensioenhervorming.

De zoveelste wolkenloze dag, zonnig met een kille wind uit het oosten. Iets warmer dan gisteren; het wordt bijna 15 graden. Vanmorgen komt een journaliste van De Stad Gorinchem langs voor een interview in een serie over inwoners van Gorcum. Het is een aardig gesprek. Even na het middaguur rijden we naar de GGD in Dordrecht, naast het Albert Schweitzer Ziekenhuis, voor de tweede injectie met het Shingrix-vaccin tegen gordelroos. Vanaf deze maand zijn we beter beschermd tegen de nare huidblaasjesziekte, die vooral op oudere leeftijd toeslaat, en hebben we ook nog 20 procent minder kans op dementie. Je moet het zelf betalen, maar dat lijkt het ons zeker waard. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 09-04-2025

De aandelenbeurzen in Europa openen vanochtend opnieuw flink in de min; het lichte herstel van gisteren smelt weg als sneeuw voor de zon. De AEX opende vanochtend 3,2 procent lager. Alle bedrijven op de index stonden op verlies, met chipmachinemaker ASML als de grootste daler (ruim 5 procent). De beurzen in Frankfurt en Parijs zakten tot ongeveer 3 procent. Vandaag gaan Trump’s tarieven in, inclusief extra importheffingen tegen China, dat daarmee in totaal uitkomt op 104 procent. In tegenstelling tot voorspellingen van Trump, lijkt China niet bereid te onderhandelen. Vooralsnog reageert Peking met acties die de waarde van de yuan tegenover de dollar geleidelijk verminderen, waarschijnlijk in de hoop dat lagere prijzen voor Chinese producten de schade van de importtarieven compenseren.

     Na het middaguur maakt China bekend dat het op zijn beurt de importheffing op goederen uit de VS verhoogt van 34 naar 84 procent. Dat is erg fors. De verhoging gaat al over enkele uren in. Het Chinese handelsministerie zei eerder al ‘tot het einde’ te blijven vechten. Bedrijven die samenwerken met het Amerikaanse leger hebben voortaan een importvergunning nodig.

      Ook de EU doet vandaag mee. Minder rauw en hoog als de Chinezen. Brussel verhoogt vanaf begin volgende week de EU invoertarieven oplopend tot 25 procent op een lange lijst goederen uit de VS. Het gaat naar verluidt om onder andere sojabonen, vleesproducten, kunststof, staalproducten en cosmetica. Vooral producten uit Trumpgezinde staten. Het Europese pakket aan tegenmaatregelen telt op tot 22 miljard euro. Bourbon staat er niet op omdat de Fransen en de Italianen bang zijn dat Trump uit wraak de tarieven voor wijn zal verhogen. De Ieren wisten zuivelproducten van de lijst te krijgen wegens de verkoop van hun boter aan de VS.

     Trump gaat op zijn beurt binnenkort een 'grote' importheffing op farmaceutische producten aankondigen. Het is de bedoeling dat de maatregel geneesmiddelenproducenten aanspoort hun activiteiten naar de VS te verplaatsen. Overigens gaan vandaag zelfs de tarieven voor Amerikaanse staatsleningen ineens omhoog. Opmerkelijk, dat is lang niet gebeurd..

     Talrijke commentatoren en deskundigen laten hun analyses los op een situatie die de wereldeconomie nooit eerder kende. Ook Trump niet. Sommigen halen de jaren 30 aan, de Great Depression, de grootste economische recessie van de 20e eeuw, toen president Hoover ook importheffingen instelde voor de VS. Maar als ik het goed heb was de crisis toen al begonnen en verergerde Hoover die alleen maar.

De dag vangt tamelijk bewolkt aan maar de rest van de dag is weer uitbundig zonnig. In de frisse ochtend fiets ik - niet-elektrisch - naar het ziekenhuis om het jaarlijks onderzoek naar mijn ouderdomssuiker te laten prikken. Ik ben gelijk aan de beurt. Na het middaguur is de uitslag er al gedeeltelijk. Het ziet er allemaal netjes uit, ook de nierfuncties zijn OK net als in de vorige jaren. Alleen de nuchtere bloedsuiker is een pietsje verhoogd, 7,2 mmol/L, wat beter dan vorig jaar. De urineuitslagen komen nog. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 10-04-2025

Wat een bizarre ontwikkeling! Ik had gisteren mijn blogpost juist afgesloten toen Trump opeens op zijn schreden terugkeerde en voor 75 landen de verhoging van de importtarieven drie maanden uitstelde (behoudens een basistarief van 10 procent). Ook voor de EU-landen en dus voor ons. Maar niet voor China; voor dat land verhoogde hij de heffing zelfs tot 125 procent. (Toevoeging: later blijkt dat een eerdere heffing van 20 p[rocent daar niet in zit. De totale heffing voor Chinese producten staat dus op 145 procent).

     Is deze ommezwaai nu grilligheid of berekening? Weet Trump wel wat hij doet? Dat vraagt iedereen zich af. Anders dan Peking hadden de 75 landen die nu tijdelijk gespaard worden, niet gekozen voor een tit-for-tat reactie, maar voor hogere tarieven voor Amerika op termijn. Dat duidt misschien toch op een vooraf bepaalde taktiek van Trump, maar wat heeft hij er nu eigenlijk mee bereikt? Dat iedereen hem vreest? 'The Art of the Deal'? Of als een kat die met zijn prooi speelt? Thomas Rueb in De Volkskrant gelooft dat hij geschrokken was van de reacties van deskundigen om hem heen. Bovendien begon zelfs de rente op de Amerikaanse staatsobligaties te stijgen, een omineus signaal. Hij zou gisteren gemompeld hebben: 'ze werden een beetje springerig, weet je, ze werden een beetje angstig'. Trump werd daar erg zenuwachtig van en zijn reactie duidt op onbezonnenheid en impulsiviteit. Tja, deinst Trump terug van de chaos die hij aanrichtte?

     Sommigen denken dat er met de ommezwaai sprake was van gigantische manipulatie van de beurskoersen door Trump en zijn aanhang. Die zou na de aankondiging van het uitstel van de heffingen door voorkennis grote bedragen hebben verdiend aan de omhoog knallende beursprijzen. Die verdenking is er niet zomaar: Trump plaatste enkele uren tevoren op zijn eigen sociale medium Truth Social het volgende bericht: 'THIS IS A GREAT TIME TO BUY!!! DJT. Tja, dat is een mogelijkheid ook al komt het wat vergezocht op me over. Zulk een grove fraude zullen ze toch niet aan durven? Maar ook een stuk van Maarten Schinkel in de NRC hint in die richting. Er verscheen twee dagen eerder namelijk heel kort een obscuur bericht op X, dat Het Witte Huis meteen tegensprak maar dat twee dagen later wél waar bleek te zijn. De Amerikaanse beurswaakhond werd vandaag door Democratische politici gewaarschuwd maar weigert een onderzoek in te stellen.

     Vandaag veren de beurskoersen overal op, maar ze maken nog niet de verliezen goed van de achterliggende dagen. Zie de grafieken hierboven. Halverwege de middag openen de Amerikaanse beurzen toch weer in de min. Duitse economische instituten hebben de groeiverwachting van de Duitse economie naar beneden bijgesteld: van 0,8 procent naar 0,1 procent. De economie houdt nu eenmaal niet van onzekerheid en een recessie kan nog steeds het gevolg zijn. Overigens zijn eerdere tariefsverhogingen nog niet van de baan, zoals Trumps heffingen op aluminium en staal en de aangekondigde tegenreactie van de EU: per 15 april zal Brussel voor 21 miljard euro heffingen instellen op Amerikaanse voedselproducten, motoren en textiel. Later vandaag wordt bekend dat die ook voor 90 dagen werden uitgesteld.

     Het ziet ver dus naar uit dat de VS en China hun handelsoorlog voortzetten. Ze lijken voor de toekomst af te zien van handel met elkaar. Peking zoekt nu steun bij Australië; China is de voornaamste handelspartner voor Canberra. De Chinezen stelden voor om samen op te trekken tegen de Amerikaanse importheffingen. Australië is daar overigens niet toe bereid en wil in plaats daarvan de handelsbetrekkingen met de EU, Indonesië, India, Groot-Brittannië en het Midden-Oosten versterken. China streeft er met grotere intensiteit naar om economisch zelfvoorzienend te worden én meer zaken met de EU te doen. Zo leidt het handelsconlflict al tot een herschikking van krachten en verhoudingen.

De gebeurtenissen zijn volkomen bizar. Je staat erbij, kijkt ernaar en voelt je hulpeloos. Volgens Albert Camus is de wereld absurd, maar was het eerder zo erg? Vast wel, maar nu zie ik vooral een versnelling van het lemmingenscenario. Zijn er eigenlijk gradaties in absurditeit? Kunnen ontwikkelingen of historische periodes meer of minder absurd zijn? Opnieuw: vast wel. Maar ze ontstijgen nooit ofte nimmer de absurditeit, geloof ik. Het is ons niet gegeven de wereld te begrijpen.

Het gedonder met mijn gebit zet zich voort. Gisteravond verloor ik een grote vulling uit een kies rechtsboven. Vanmorgen meteen de tandarts gebeld; ik kan dinsdag terecht. Gelukkig heb ik geen pijn. De laatste dagen voel ik we wat koortsig met pijn in mijn beenspieren. Dat komt waarschijnlijk door de vaccinatie eergisteren tegen gordelroos. Vandaag is het wat beter. Anna had nergens last van. We hebben we beiden een rode vlek op de plaats van de injectie. Het is vanmorgen bewolkt en koud, maar in de loop van de ochtend breekt de bewolking en krijgen we zon. Anna doet wat boodschappen en gaat naar een oude kennis in Hardinxveld. De werf meldt dat de startaccu en de accu's voor de boegschroef slecht zijn. Daar was ik al bang voor. Ze moeten vervangen worden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 11-04-2025

Vanmorgen vroeg op, de papiercontainer moet naar buiten. Opeens ontstaat er dichte mist, maar nog voor negen lost de opgaande zon alle nevel op. Het wordt de voorlaatste mooie lentedag van een lange reeks droge dagen. Op NOS Nieuws legt weerpresentator Roosmarijn Knol uit wat een hogedrukblokkade is en hoe klimaatopwarming dat versterkt. Vertragingen in de straalstroom en zo, de vaste lezers van mijn weblog weten het allang.

In India en buurland Nepal kwamen ruim 100 mensen om het leven door de gevolgen van extreem weer. Het westen en midden van India kampen met een hittegolf die gepaard gaat met stortregens, zware windstoten, hagelbuien en bliksem. Men verwacht de komende dagen nog meer zware regenbuien. Hittegolven vinden in India normaal gesproken pas plaats vanaf eind april, maar Indiase meteorologen zien al langer dat hittegolven intenser en frequenter worden door klimaatverandering.

Wereldwijd zijn de beurzen nog niet terug op het niveau van voor de escapades van Trump met importheffingen. De man zegt zelf dat hij 'instinctief' handelde. Dus geen uitgekiende strategie; hij probeerde maar wat. Typisch gedrag van iemand die zich een Heerser waant. Nu dreigt hij Mexico op Truth Social met nieuwe heffingen en zelfs sancties over waterrechten. Beide zijden van de grens kampen met langdurige droogte en Trump beweert dat Mexico veel meer water uit de Rio Grande pakt dan mag op grond van een verdrag uit 1944, dat de hulpbronnen tussen de staat Texas en Mexico verdeelde. Volgens Mexico is dat niet het geval.

     Verder slaat China vandaag terug met een verhoging tot 125 procent van de importtarieven voor goederen uit de VS. Ze gaan morgen al in en men verwacht dat de handel tussen beide landen volkomen stil zal komen te liggen. Dat treft bijvoorbeeld de internationale techreus Apple in het hart, schrijft de NRC. Door de torenhoge importtarieven wankelt de Chinese productieketen van het bedrijf, waar onder meer de iPhone wordt gemaakt. Met Made in China erop. China is de hofleverancier van Apple componenten en assembleert 90 procent van de iPhones. Het is het enige land dat genoeg expertise en schaalgrootte biedt om honderden miljoenen apparaten per jaar te produceren. 'Trump lijkt bereid de kip met de gouden eieren te slachten', zegt de krant. 'Verplaatsing naar de VS, zoals Trump wil, is niet realistisch. Amerika heeft de geavanceerde maakindustrie lang geleden laten schieten en de Aziatische productieketens zijn lichtjaren verder'. Sinds januari verloor Apple zo’n 1.000 miljard dollar aan beurswaarde, ongeveer een derde deel.

     De koers van de dollar ten opzichte van de euro daalt ondertussen flink. Voor een euro betaal je vandaag ongeveer 1,13 tot 1,14 dollar. In het begin van dit jaar waren de munten nog bijna even veel waard. Dat maakt Europese producten voor Amerikaanse burgers duurder, maar Trump schijnt een zwakkere dollar te willen om de export van de VS te stimuleren. 

Een zonnige dag dus. Het wordt bijna 18 graden. We gaan sporten en doen boodschappen voor het weekeinde. Waaronder opnieuw asperges voor zaterdagavond. Ik voel me beter dan gisteren, toen ik koortsig was, waarschijnlijk van de tweede vaccinatie tegen gordelroos. Anna heeft nergens last van. Op de Concertzender 'Geen Dag Zonder Bach' spelen ze de Johannes Passion. Naar het begin van dit kwartaal

De band van Jordin & Dane in Café De Keizer gisteravond. Lead-singer Dane in het midden en gitarist Jordin rechts.

Zaterdag 12-04-2025

Gisteravond ging ik voor het eerst in jaren weer eens naar de kroeg. Anna bleef thuis televisie kijken. Ik bezocht Café De Keizer vlakbij ons in de Keizerstraat, waar we vroeger vaak heen gingen voor het Open Podium, dat musicus Hans Veen - helaas overleden in het begin van de coronapandemie - voor beginnende bandjes en artiesten. Mijn zoon Rommert trad er toen een keer op met eigen songs. Dat is intussen meer dan 10 jaar geleden. Hans Veen maakte er altijd verslagjes van op FB; dat over Rommerts optreden vind je in deze blogpost. Later kwam ik nog een enkele keer in het café, omdat gedicht nummer 31 uit de Poëzieroute van oud-stadsdichter en oud-wethouder Ro van Doesburg vanachter de grote voorruit was verdwenen. De nieuwe kroegeigenaren wisten niet te achterhalen waar het was gebleven; tenslotte hebben ze een nieuwe plaat met het gedicht laten maken.

     Ditmaal bezocht ik 'De Keizer' omdat Jordin & Dane er optraden met hun band (zie de foto hierboven) op het smalle podium achterin de zaak. De familie was er al. Hier een foto van Anna's dochters. Met plezier luisterde ik en keek rond. Inderdaad, lang niet geweest, toch voelde het weer vertrouwd. Het kroegvolk was enthousiast, de sfeer ontspannen. Er kwam nog een optreden van een andere band, Flavour Graveyard, met Dane en haar zuster Erin erin. Ze spelen rockmuziek uit de jaren 60 en 70, zeer aanstekelijk en treden dit jaar onder meer op het Gorcums Hippiefestival op. Dat is altijd in de eerste week van juli, maar dan zijn we doorgaans weg met de boot. Het was dus erg gezellig in 'De Keizer' en ik kwam om twaalf uur bijzonder vrolijk thuis, waar Anna in bed nog naar een spannende serie keek.

Vandaag is de laatste zonnige en droge dag van een reeks die weken duurde. De laatste regenbui in De Bilt was op 27 februari. Het neerslagtekort is zo vroeg in het jaar nog steeds recordhoog, maar morgen zullen we eindelijk regen krijgen. In zijn email-nieuwsbrief 'Machtige Tijden' (betaalmuur) ergert Tom-Jan Meeus zich aan het bestuurlijk klungelen van de domrechtse coalitie: onberekenbare partijleiders, eigengereide bewindslieden, bijzondere adviseurs, en Kamerleden die varen op intuïtie in plaats van bestuurlijk inzicht. Ze sturen de premier met de handen op de rug gebonden naar overleg in Brussel over miljardeninvesteringen in een sterkere defensie. De Europese partners nemen hem niet meer serieus. 'Talrijk zijn de signalen dat bijvoorbeeld Frankrijk Schoofs aanwezigheid bij informeel overleg minacht, wat zijn Brusselse aanzien verder bedreigt'. Ook in het kabinet is men ontevreden over de sterk verdeelde coalitiepartijen PVV, BBB en NSC. 'Een veelzeggend detail: bewindslieden hebben onderhand tabak van de onberekenbaarheid in de coalitie'. Hm, dat lijkt me geen detail.

     Ander voorbeeld: het vuurwerkverbod, dat tegen alle adviezen in omwille van de bedrijfsverliezen in de vuurwerksector nog een jaar wordt uitgesteld. Met gegarandeerd een armageddon bij de komende jaarwisseling. 'Een bestuurlijke slapstick'. Onder druk van de BBB is er ook zoiets aan de gang rond stikstof en het plan van minister Wiersma om 1.800 boeren nabij kwetsbare natuur te helpen met 4 tot 7 miljard euro. Reken eens uit: dat is 2,2 tot 3,9 miljoen euro belastinggeld per bedrijf. 'Dat zijn dure boeren. Ambtelijk bestaat allang de overtuiging dat BBB alles – álles – doet om de veestapel ongemoeid te laten'.

In een interview met de krant Welt am Sonntag zegt NAVO-secretaris generaal Mark Rutte dat Rusland zou overwegen kernwapens in de ruimte te gebruiken tegen het Westen. Daarmee zou het met één nucleaire explosie honderden militaire satellieten van het westers bondgenootschap kunnen uitschakelen. De NAVO is dan zo goed als blind. Uiteraard is dat bij internationaal recht verboden, krachtens het Ruimteverdrag van 1967: 'Staten zullen geen nucleaire wapens en andere massavernietigingswapens in een baan om de aarde brengen, op hemellichamen plaatsen of op enig andere manier in de ruimte stationeren'. Van internationaal recht trekt Poetin zich al jaren niets aan. Wie zal hem straffen als hij het zou doen? De NAVO? Toch moet het Kremlin zich realiseren dat het bondgenootschap wel militair moet reageren bij zo'n escalatie, ook al is het door de daad nogal gehandicapt. Zorgelijk. Waarom komt Poetin eigenlijk nu met dit dreigement? Of zei hij het al eens eerder?

Het is een warme en drukke lentedag. Veel toeristen over de sluis en voor het eerst dit jaar veel passantenboten erdoor. Aan de overkant liggen er vijf op een rij in de boxen. Het wordt 's middags 21,4 graden. We houden het rustig. Morgen is de Paasbrunch met onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Wordt vast héél gezellig. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 13-04-2025

Vannacht dan eindelijk regen, niet al teveel, 2,2 mm. Niet voldoende om een grote natuurbrand in Natura2000-gebied De Drunense Duinen te blussen, al hielp het wel. Vanochtend is het bewolkt maar de bewolking breekt af en toe. Nog steeds is de prognose voor de ENSO in de Pacific onduidelijk. Komt er nu toch onverwacht een nieuwe El Niño of zet de La Niña eindelijk door? De verschillende modellen lopen volledig uiteen, zie hierboven. Het is het verschil tussen een nieuw recordwarm jaar of een meer gemiddeld. Deskundigen zeggen dat je in de maand april de ENSO - de El Niño–Southern Oscillation - nog niet goed kunt voorspellen, door de zogenaamde 'ENSO Spring Barrier'. In de periode maart/mei zijn de ENSO-voorspellingen altijd ongewis omdat het samenspel van de talrijke atmosferische en oceanische factoren veel te complex is om in een model te passen. Denk aan het butterfy effect, waarbij de onvermijdelijke afrondingsfactoren ver achter de komma de weerprognoses fundamenteel kunnen veranderen. Sommigen spreken al van 'La Nada'.

Al jaren staat de staalindustrie in het Westen op het spel. Dat komt door het massaal dumpen van goedkoop staal door de Chinezen. Het overgaan op duurzame methodes om zonder de uitstoot van broeikasgassen staal te maken is daardoor veel te duur. De Britten zijn nu begonnen om British Steel hun laatste staalindustrie, van de ondergang te redden door een nationalisatie, om niet volledig van China afhankelijk te worden. Het bedrijf is nota bene al in handen van een Chinese eigenaar. De importheffingen van Trump gaven in maart het laatste zetje. De Chinese eigenaren oordeelden dat de hoogovens niet langer financieel levensvatbaar waren en besloten de stekker eruit te trekken. Een noodwet moet dat nu voorkomen. Misschien komt er straks ook zo'n plan voor Tata Steel in IJmuiden, want staal is een strategisch product dat je in een onveilige wereld zelf wilt kunnen maken. Geen staal, geen defensie.

Opnieuw verzacht Trump een deel van zijn importheffingen. Geschrokken van wat hij aanricht? Of taktiek? Onder meer de import uit China van smartphones, chips, computers en routers worden voor 125 procent vrijgesteld van de heffingen. Ook een opgelegde heffing van 10 procent op goederen uit andere landen wordt voor deze elektronica ingetrokken. Het gaat dan bijvoorbeeld om iPhones uit India en halfgeleiders uit Taiwan. De elektronicaprijzen zouden voor de bevolking in Amerika te hoog worden. Dat durft Trump niet aan. Opluchting bij de techreuzen Apple en Samsung.

Zonnige en bewolkte perioden wisselen elkaar af. Zometeen lopen we naar Restaurant 'De Beren' op de Grote Markt voor de brunch die we daar hebben belegd voor ons beider families. Er is een grote kans dat iedereen komt. Dan zijn we met ongeveer 25 mensen. Fijn iedereen weer eens bij elkaar te zien! Morgen het verslag en de traditionele trapfoto. De laatste keer was twee jaar geleden. Naar het begin van dit kwartaal

De tradtionele trapfoto bij 'De Beren'.

Maandag 14-04-2025

Van 13:00 uur tot na vijfen hadden we gistermiddag een geslaagde paasbrunch met ons beider families bij Restaurant 'De Beren' op de Grote Markt. De vorige keer was alweer twee jaar geleden. Even na half een waren Anna en ik al aanwezig om eventuele vroege vogels op te vangen. De eersten waren Nikita & Denzel met hun beide dochters Zaila (3) en Alani (9 mnd). Anna's achterkleinkinderen. Daarna druppelde iedereen snel achter elkaar binnen. Het restaurant had voor ons achterin, achter de trap, drie gedekte tafels neergezet. Geweldig: deze keer was iedereen aanwezig, behalve natuurlijk de beide kinderen van Derrick, Liam en Caelan. Die wonen bij hun moeder in Tsjechië. Wat een rijkdom, ons beider nageslacht met aanhang en kinderen, zoveel vrolijke jonge mensen om ons heen! Er waren ook nieuwelingen: Ruiz, de nieuwe vriend van Esri, en Flo, het meisje van mijn kleinzoon Thijs. Aanvankelijk groepten Steersen en Zijlstra's ieder wat meer bij elkaar, later zaten ze wat meer gemengd. De kleintjes kregen kleurplaten. Iedereen mocht eten wat hij of zij wilde, dus de bestellingen waren zeer gevarieeerd, maar de keuken slaagde erin het allemaal te verwerken en op de tafels te zetten.

     Ja, en dan de tradionele trapfoto. Zie hierboven. Dit jaar ontstond een spontane indeling: de oudere kinderen, allen vaders en moeders in het bovenste segment, en hoe lager je kwam, hoe jonger. Daar zaten wij als oudsten tussen. Helemaal vooraan zaten van links naar rechts Zaila, Lina-Mae en Vajèn. Daarachter zat Anna met links Lisa en rechts Denzel met Alani, de jongste van allemaal. In de rij daarboven zaten achter Lisa haar broer Thijs met Flo voor zich, dan Dane (achter Anna), Nikita en ik. Op de volgende rij v.l.n.r. Mijn dochter Floor, Tessa, Esri, Ruiz en Barbara. Daarboven worden de hoofden steeds kleiner: Jeffrey, dan (slecht te zien) Rommert, Derrick, Nicky en tenslotte Lois. Op de laatste en hoogste rij zie je Michel, Jordin, Bas, Nora en Jason. Ik geloof dat ik ze allemaal heb. Hier in het fotoalbum vind je nog 6 foto's.

Vannacht nieuwe regen, vanmorgen bewolking en later steeds vaker zon en stapelwolken. We gaan sporten en boodschappen doen. Het wordt net geen 17 graden. 's Middags gaat Anna naar haar vriendin op de Schuttersgracht.

     Na bijna 10 maanden regeren baart het domrechtse kabinet eindelijk een resultaat: op drie stukjes snelweg mag je weer 130 km rijden. Een oude kameraad van me zegt op FB: 'We mogen op drie snelwegen weer 130. Op de rest van de wegen bepalen we het zelf'. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 15-04-2025

April mag 'the cruellest month' zijn, maart 2025 was de warmste maand ooit gemeten, althans in Europa. Dat staat in het maandelijks bulletin van de Europese klimaatwaakhond Copernicus. Wereldwijd kwam maart op de tweede plaats van warmste maanden, na maart 2024. We zijn echter met +2,5 graden t.o.v. pre-industrieel het snelst opwarmende continent. Europa warmt ook nog eens twee keer zo snel op als het wereldwijde gemiddelde. Dat komt voor een deel door de snelle opwarming van de poolregio (arctic amplification). Een relatief groot deel van die regio maakt deel uit van het Europese continent.

     We hadden ook in 2024 de grootste overstromingen sinds 2013. Ongeveer een derde van de Europese rivieren trad buiten zijn oevers. Noodweer en overstromingen verstoorden het leven van zo'n 413.000 mensen. Zeker 335 mensen overleefden het niet. De lezer herinnert zich misschien nog storm Boris, die in september 2024 zware regenbuien meebracht die langdurig boven één plek bleven hangen en daardoor ernstige overstromingen veroorzaakten in Centraal- en Oost-Europa. Delen van Duitsland, Polen, Oostenrijk, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Roemenië en Italië hadden dagenlang te kampen met extreem hoge waterstanden.

     Ook Spanje werd in dat najaar opgeschrikt door grote overstromingen als gevolg van een periode van zware regenval. In Valencia kwamen zeker 232 mensen om het leven bij een van die overstromingen. Ook in Albacete, Cuenca en Malaga vielen doden. De schade in Spanje was zo'n 16,5 miljard euro. Andere gebieden werden juist getroffen door droogte, die leidde tot veel bosbranden. Dat gebeurde onder meer in september in Portugal, maar in zijn algemeenheid in het hele (zuid)oosten van Europa. Daar waren tevens de meeste hittegolven: 43 dagen. Het water van de Middellandse Zee was 1,2 graad warmer dan gemiddeld. De gletsjers van Europa smolten sneller dan ooit en de  de omvang van het arctische zee-ijs daalde vanaf juli onder het gemiddelde.

De baby ean een Kolossale Inktvis (beeld: Smith Ocean Insitute)

Woensdag 16-04-2025

Onderzoekers van het Amerikaanse Schmidt Ocean Institute in Palo Alto, California, troffen vorige maand in de filmbeelden, die een onbemand duiktoestel op 600 meter diepte maakte bij de Zuidelijke Sandwicheilanden, een opmerkelijk wezen aan. Een zogenaamde kolossale inktvis. Dat is de officiële naam, colossal squid, van de grootste bekende inktvissoort. Eerst dacht ik dat het om de Reuzenkraak ging, een haast mythische octopussoort, die vooral in de noordelijke Pacific voorkomt. Liefhebbers van klassieke science fiction kennen hem uit de beroemde roman 'The Kraken Wakes' uit 1953 van de Britse auteur John Wyndham, overleden in 1969. Die staat in mijn bibliotheek. De flaptekst beschrijft het monster zo: 'Something is about to show itself, something terrible and alien, a force capable of causing global catastrophe'. Het enorme dier speelde eeuwenlang een rol in de angstige fantasieën van het scheepsvolk. En de Engelse dichter Alfred Lord Tennyson weidde in 1830 aan dat monster een sonnet 'The Kraken':

Below the thunders of the upper deep ;
Far, far beneath in the abysmal sea,
His ancient, dreamless, uninvaded sleep
The Kraken sleepeth : faintest sunlights flee
About his shadowy sides : above him swell
Huge sponges of millennial growth and height;
And far away into the sickly light..

In een blogpost uit 2020 toonde ik een tekening uit 1887 van hoe een enorme Kraken een zeilschip aanvalt. Maar de reuzenkraak is lang niet zo groot als de Kolossale Inktvis. De grote Kraken-octopus - de naam zegt het al - heeft acht armen van meer dan 4 meter lengte en een volwassen exemplaar weegt meestal ongeveer 15 kg, hoewel de grootste Kraken ooit gevangen zelfs 71 kg woog.

     Dat is eng genoeg, maar de Kolossale Inktvis is een ander en nog groter dier, met zijn leefgebied in de ijzige wateren rond de zuidpool. Het is eveneens een koppotige (cephalopodus) die inclusief zijn vangtentakels een lengte kan bereiken van 12 tot 14 meter. In 2007 vingen vissers in de Rosszee bij Antarctica er een met een mantellengte, dus zonder de tentakels, van 10 meter en een geschat gewicht van 450 kg. Aan uiteinden van de tentakels zitten gemene weerhaken, waarmee de inktvis zijn prooi weg kan slepen. Potvissen hebben op hun huid soms de littekens daarvan.

     Het dier dat vorige maand door de Amerikanen op een onderwaterfilm werd aangetroffen is een pasgeboren, doorzichtig exemplaar van zo'n 30 centimeter lang. Het is de eerste opname ooit van een levend exemplaar en je kunt hem hier op YouTube zien. Een diersoort die in de eeuwige duisternis van de diepzee voor het eerst in zijn bestaan de mens ontmoet, in de vorm van een robot. De octopus schijnt een van de intelligentste diersoorten te zijn. Zijn levenscyclus, gedrag en hoe de inktvis precies jaagt vormen nog een mysterie. Exact een eeuw geleden werd de Kolossale Inktvis pas voor het eerst ontdekt, toen er tentakels in een maag van een potvis werden gevonden. Daarna is het dier slechts een paar keer waargenomen, meestal ging het dan om overleden dieren die waren aangetroffen door vissers.

     Overigens vonden de onderzoekers twee maanden eerder bij Antarctica nóg een mysterieuze inktvissoort aan in de films van de onbemande duikrobot, een Galiteuthis glacialis, een octopus die in staat is om van kleur te veranderen. Geen reus, slechts 50 cm lang.

Buiten is het bewolkt en rond elf uur valt er regen. Dan komt ook het bericht dat de coalitiepartijen na een nachtlang doorvergaderen een akkoord hebben bereikt over de Voorjaarsnota. Dat meldt PVV-leider Geert Wilders in een korte post op X. Helaas, ik had het land graag de val van dit rampkabinet gegund.

     De middag verloopt droog. Onder een bewolkte hemel wordt het 12 graden. Straks komen Wil F. & Marianne R. een glas drinken. Morgen gaat ons schip te water.  Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in het kraangat, zojuist te water gelaten.

Donderdag 17-04-2025

Vanmorgen is het bewolkt en droog. Regen valt in de oostelijke helft van het land. Vandaag is de dag is aangebroken dat onze Dulce eindelijk weer te water gaat. Na anderhalf jaar op de wal voor alle reparaties aan dek en wandbekleding zullen we vandaag voor het eerst weer varen. Om twaalf uur zijn we op de werf. We zien dat de laatste klusjes aan boord zijn gedaan, de laatste lampen gerepareerd, de panelen boven het echtelijk bed vastgezet en de startaccu plus de boegschroefaccu's vervangen. We beginnen met een lunch, terwijl Wolter-Jan de boot in de kraan hangt en antifouling smeert op de plekken waar de stempels tegen de scheepshuid stonden. De verf kan nog een uurtje drogen. Onderwijl hangen we stootwillen buiten en leggen de landvasten klaar. Daarna lopen we naar de marina. Op het havenkantoor krijgen we tot medio mei een box op H20.

     Om half twee laten ze de boot in het water zakken, een heftig moment na al die tijd en zo heftig dat ik vergeet er een foto van te maken. In elk geval zinkt de boot niet, zoals je hierboven ziet. De motor start meteen en koelwater spuit de uitlaat uit. Ook de generator start vlot; niks mis met zijn startaccu en de boegschroeven werken. De mannen van de werf controleren alle nieuwe afsluiters en constateren enige lekkage bij de afsluiter van de motor, waardoor het koelwater wordt aangevoerd. Dat hoort niet. De slang die het koelwater naar de wierpot voert blijkt - door droogte? - niet meer in orde. Dat is snel opgelost, boven het gat kan de slag worden ingekort. Geen lekkage meer. Daarna blijkt de motor het op te geven. Hij ontvangt geen brandstof meer. Een lange zoektocht levert op dat de hendels bij het dubbele brandstoffilter verkeerd staan. Noch uit de dagtank, noch uit de hoofdtank kan diesel de motor bereiken. Ik vermoed dat de bootstoffeerders dat hebben gedaan, toen ze de kachel stookten op diesel uit de dagtank om alle vocht uit het schip te verdrijven. Gelukkig zie ik op de tekst, die Fons er ooit bij heeft aangebracht, hoe ze wel moeten staat: allebei verticaal. Dan is er weer aanvoer van brandstof. Ondertussen hebben ze Dulce op de hand uit het kraangat getrokken en aan de steiger ernaast afgemeerd. Het kranen moet immers doorgaan.

     Dan is het grote moment daar: we gaan varen! Voorzichtig vaar ik achteruit de haven in naar steiger H en meer rustig af - alles voelt vertrouwd - in de nieuwe ligplaats. Het restant van de middag: schoonmaak. Ik krijg de beide toiletten aan de gang en Anna maakt ze schoon. We kunnen weer aan boord leven. Tegen vijfen staken we het werk met een zeer voldaan gevoel. Morgen niks boot, zaterdag gaan we weer verder. We worstelen ons door de files voor het lange Paasweekeinde naar Gorcum en zijn tegen zessen thuis. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 18-04-2025

Ik schreef er al een paar maal over - onder andere hier - dat klimaatwetenschappers intensief pogen om erachter te komen wat de ENSO in de Pacific dit jaar zal doen: een zwakke La Niña of een nieuwe El Niño? In het laatste geval wordt 2025 opnieuw een recordwarm jaar na 2024. In een nieuw artikel van klimaatcoryfee James Hansen en Pushker Kharecha van het Earth Institute van Columbia University gebruikt men bovenstaande grafiek. Tegen de achtergrond van oudere El Niño-jaren (grijs) zet men de Niño-jaren 1997/1998/1999, 2015/2016/20217 en 2023/2024/2025 af tegen de gemeten temperatuur-anomalieën (t.o.v. pre-industrieel niveau) in drie kolommen: start - piek - uitdoving. Duidelijk is dat de wereldtemperaturen tussen de drie El Niño's flink steeg, zodat het fenomeen iedere keer op een hoger niveau begon. In de eerste maanden van 2025 lijkt het erop dat kort na de laatste El Niño er alweer een nieuwe begint. Je ziet de curve in maart weer omhooggaan. De huidige tegenhanger La Niña komt niet uit de verf. Hoe komt dat? Hansen denkt dat de klimaatsensitiviteit en de rol van aerosolen groter is dan men denkt. 'Klimaatsensitiviteit' is de mate waarin de wereldtemperatuur stijgt door een verdubbeling van de concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer. 'Absence of a large temperature decline after the huge El Nino-spurred temperature increase in 2023-24 will provide further confirmation that IPCC’s best estimates for climate sensitivity and aerosol climate forcing were both underestimates'. Natuurlijk weet niemand wat er in 2025 nog zal gebeuren, maar Hansen zegt dat zelfs zonder nieuwe Niño de kans op recordwarmte dit jaar groot is: 'Specifically, 2025 global temperature should remain near or above +1.5C relative to 1880-1920, and, if the tropics remain ENSO-neutral, there is good chance that 2025 may even exceed the 2024 record high global temperature'.

Trump tekende gisteren een decreet dat commerciële visserij toestaat in een enorm reservaat in de Pacific. Het reservaat, The Pacific Remote Islands Marine National Monument, werd opgezet in 2009 onder toenmalig president Bush. Het ligt zo'n 1200 kilometer ten westen van Hawaï en heeft een grootte van 1,3 miljoen vierkante kilometer, wat neerkomt op ruim dertig keer de oppervlakte van Nederland. In het gebied liggen koraalriffen en leven bedreigde zeeschildpadden en walvissen. Het is 'the most widespread collection of marine- and terrestrial-life protected areas on the planet under a single country's jurisdiction' (Wikipedia).

Bij extreme regenval in het noorden van Italië vallen twee doden. Er is kans op overstromingen en aardverschuivingen. In de Aostavallei, bij de grens met Zwitserland en Frankrijk, zitten 6400 huishoudens zonder stroom. In de regio Turijn worden aardverschuivingen en overstromingen gemeld. Tientallen mensen moesten daar geëvacueerd worden.

Na een bewolkt begin met wat lichte regen knapt het weer op en na het middaguur zijn de wolken weg en schijnt de zon. Echt warm is het niet, nog geen 15 graden. Anna gaat boodschappen doen in de binnenstad. Er komen meerdere passantenboten binnen voor het lange Paasweekeinde. Op de Nederlandse wegen staat rond 14.00 uur al ruim 700 kilometer file. Morgen is het wat warmer; dan gaan we weer aan de boot werken. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 19-04-2025

Ophef over het plotselinge afscheid van Pieter Omztigt. Hij stapt na meer dan twee decennia uit de politiek. De man werd terecht gevierd voor zijn rol in de toeslagenaffaire, maar als politicus werd hij teveel vereerd. De Heilige Pieter is in alle opzichten een gewwon mens. Ik kan me wel vinden in de slotsom van Hubert Smeets op X: 'Wat een treurig politiek eind van een man die zichzelf onvoldoende kende voordat hij een handgranaat in de arena gooide en daarmee zichzelf en de politiek schade berokkende. Spreekwoord zegt: zo gewonnen, zo geronnen. Moeten we medelijden hebben of mogen we kwaad op hem zijn?'

Vandaag heerlijk samen op de boot gewerkt, Anna doet de schoonmaak onderdeks, met name de beide toiletten en douches, en ik erboven. Allereerst al het touwwerk; de lazy jacks op de giek, de vallen voor grootzeil, genua en de andere vallen, de kraanlijn, de reeflijnen, de vlaggelijntjes en wat niet al, een hele spaghetti om te ontwarren. Maar wat geeft dat een plezier om te zien hoe er steeds meer 'lijn' in komt! Tussendoor vul ik twee van de drie drinkwatertanks. Daarna de opbouw van de buiskap, alle ritsen doen het en de ramen zijn helder en schoon. Hij lag anderhalf jaar in onze kelder. Daarna lossen Anna en ik de puzzel op van de kajuitgordijnen: welk gordijn hoort bij welk raam. Tenslotte klim ik voorzichtig op het frame voor de zonnepanel;en en zet het windmolentje vast met twee tie-rips, zodat de buren geen last hebben van het zoemen.

     Helemaal tenslotte proberen we de nieuwe wasmachine uit. De werf heeft gisteren het probleem met het zeepvakje opgelost door het verzetten van een scharnier van het kastdeurtje ervoor en het wegfrezen van de helft van de dikte van een hoekje linksboven. Nu kan het zeepvakje open. Maar een teleurstelling, de nieuwe machine werkt niet. Geen stroom, watertoevoer en afvoer, de werf is vergeten hem aan te koppelen. Stroom en watertoevoer kan ik zelf doen, ondersteboven in de achterhut tussen bed en machine, maar de afvoer koppelen kan ik niet. Weet niet waar dat zit. Klusje voor de werf volgende week. Heerlijke momenten in de zon bij de lunch en de thee 's middags. Ben licht getint geraakt door de zon de hele dag. Om kwart voor vijf nokken we af, knap vermoeid maar erg tevreden. We zijn flink opgeschoten. Een uur later zijn we thuis. De haven bij ons ligt nu vol passantenboten. Gezellige drukte. Vanavond asperges. Naar het begin van dit kwartaal

Welig groeit het fluitekruid bij de beelden van Winiarski op de Kriekenmarkt. Op de achtergrond de sluis en daarachter ons huis.

Zondag 20-04-2025, Eerste Paasdag

Een stralende zonsopgang. We krijgen een mooie dag die in het zuiden zal eindigen in regen en onweer. Hoeveel we daarvan meekrijgen moeten we afwachten. Vanmiddag lopen we naar de Paasbrunch bij Barbara, voor haar verjaardag in de achterliggende week. Veel paaseieren. Het wordt 17 graden maar uit de wind in de zonnige tuin is het een stuk warmer. Tegen vijf uur zijn we weer thuis.

In de afgelopen week verscheen het SCP-rapport 'Klimaat en samenleving'. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat drie kwart van alle Nederlanders zich zorgen maakt over klimaatverandering. Maar liefst 83 procent vindt dat we de achteruitgang van de natuur moeten tegengaan. Tegelijk blijven ze toch vliegen en hebben we een coalitiekabinet dat weinig meer doet aan de uitstoot van broeikasgassen en adaptatie aan een warmer klimaat, en dat de problemen bij de onderhandelingen over de Voorjaarsnota juist weer verder voor zich uitschoof. Klimaatminister Sophie Hermans (VVD) kan er kennelijk mee leven. Buiten haar om besloten de vier fractieleiders om het klimaatfonds te plunderen en de energiebelasting te verlagen. Naar het begin van dit kwartaal

Lunchtijd.

Maandag 21-04-2025, Tweede Paasdag

Het is een dag met veel zon en weinig wind. ruim 17 graden. Verder met de bootklussen. We laden het autootje weer met scheepsspullen uit de kelder. Om half twaalf zijn we in de jachthaven. Eerst koffie, dan aan de slag. Anna gaat de kasten onder het aanrecht uitmesten en ik zal de bimini opzetten. Dan ontdek ik dat de werf alle drie buizen van het frame achter het achterstag heeft gezet. Tja, dan kun je hem niet opzetten, er horen twee buizen vóór en één achter het achterstag. Ik kan de twee buizen echter beiderzijds uit hun scharnieren halen door de schroeven los te draaien. Samen manoeuvreren we de buizen achter de verstaging weg en stoppen ze aan de andere kant voorzichtig terug in de scharnierbusjes. Opgelost. Nog geen uur later staat de bimini; ik klap hem op en plaats de hoes eroverheen. Anna heeft intussen het voorste toilet en douche schoon gemaakt. Samen zoeken we of de afvoerslang van de wasmachine niet dicht zit bij de plek waar hij de vuilwatertank ingaat. Nee, die staat open, dus morgenochtend moet ik meteen de werf bellen en ze vragen de afvoerslang van de wasmachine vast te koppelen. Daarna stop ik de buizen van het frame van de wintertent en de lange latten van het grootzeil weg onder de lattenbodem van ons bed. We zetten dit jaar dat zeil toch niet op. Te zwaar voor ons.

     Lunch om half twee in de kuip. Daarna bind ik alle gordijntjes in de kajuit op met de bandjes, die we terug vonden. Daarna gaat de zeilhuik op de giek, ook al zit er geen zeil op. Na drie uur komen er donkere wolken uit het zuidwesten opzetten. We nemen een theepauze en besluiten dat het mooi is geweest, Er lijkt onweer in die bewolking te zitten.

     We rijden terug. Op de A29 krijgen we te maken met een opgewonden verkeershufter. Ik en een auto achter me rijden in het kielzog van een voorganger die 80 rijdt. Als er geen verkeer meer achterop komt - dat ruim boven de maximumsnelheid langs suist - zetten ik en de wagen achter me tegelijk de clignateur naar rechts aan om de voorganger te passeren en dan geeft de chauffeur achter me opeens vol gas, hij wil me voorbij scheuren maar ik ben al half op de rechterweghelft. Hij moet diep in de remmen. Tja, geen heer zogezegd, maar als ik terug ben op de linker weghelft gaat hij een tijdlang naast me rijden. Een jonge gast, alleen achter het stuur. Hij tikt op zijn voorhoofd, maakt boksgebaren en maakt foto's met zijn telefoon; ik negeer hem, maar Anna krijgt doodsangsten. Intimideren. Tenslotte trekt hij op en spuit weg met zeker 140 kilometer en verlaat de A29 bij de volgende afslag. De rest van het traject naar Gorcum is gelukkig rustig. En nog geen onweer. Om half zes regent het.

Wat domrechts allemaal stuk maakt; hier en elders. Nu er in de voorjaarsnota geen afspraken zijn gemaakt over stikstofmaatregelen waarschuwt netbeheerder Liander dat de verzwaring van elektriciteitsnetten forse vertraging kan oplopen. Meer dan 300 bouwprojecten zitten in de gevarenzone, zegt het bedrijf. Het betreft met name bouwprojecten voor de verzwaring van het elektriciteitsnet, zoals de aanleg van dikkere kabels in de grond, het bouwen van transformatorhuisjes in wijken en de bouw van stations waar hoogspanning wordt omgezet naar midden- of laagspanning. Het kabinet Schoof blokkeert dus zelf de energietransitie.

     Door zijn vergaande bezuinigingen van Trump op universiteiten en wetenschappelijke instituten dreigen enorme databestanden met belangrijke resultaten van onderzoek te verdwijnen. Denk bijvoorbeeld wat betreft klimaatonderzoek aan omvangrijke digitale dataverzamelingen van satellietgegevens over de atmosfeer en van de talrijke meetboeien, die de opwarming en veranderingen in de sterkte van oceaanstromingen meten, of de kilometerslange bevroren boorkernen, die onmisbaar zijn voor de bestudering van het klimaat in het verre verleden. Die liggen in grote koelcellen, die door bezuinigingen dreigen uitgeschakeld te worden. Dan smelten ze voorgoed. Nederlandse instituten slaan de handen ineen om zoveel mogelijk dataverzamelingen veilig te stellen, maar ze kunnen niet alles redden.  Naar het begin van dit kwartaal

De aanwezigheid van biomarkers in de atmosfeer van exoplaneet K2-18b (beeld uit besproken artikel)

Dinsdag 22-04-2025

Decennialang zoekt men met groeiende intensiteit naar bewijzen van buitenaards leven in het heelal. Vaste lezers weten dat ik het op de voet volg, vanuit de gedachte dat op vele plaatsen in het universum waarschijnlijk leven is ontstaan. Als het bij ons kon, kan het elders ook. 'The Universe could be teeming with live', noteerde ik hier in 2006. Denk niet meteen aan intelligent leven. Dat is zó absoluut schaars, dat we ook nog best de enigen kunnen zijn.

     Afgelopen week leek het even of het zover was, toen de media wereldwijd vol ophef berichtten dat astronomen van de Universiteit van Cambridge (VK) met behulp van gegevens van de James Webb-ruimtetelescoop in de atmosfeer van de exoplaneet K2-18b chemische vingerafdrukken vonden van de zwavelverbindingen dimethylsulfide en/of dimethyldisulfide. Zie The Astrophysical Journal Letters, 17 april. In 2023 vond men met de JW-ruimtetelescoop al methaan en koolstofdioxide in de atmosfeer van K2-18b. De exoplaneet draait in 33 dagen om zijn zon, een rode dwerg, op een afstand van 21 miljoen kilometer. Dat is in de bewoonbare zône, die zich tussen 18 en 37 miljoen kilometer bevindt. De temperatuur aan het planeetoppervlak wordt geschat op −8 tot +5° Celsius, de straal van de planeet zou 15.000 km zijn en hij heeft een massa van 8,6 keer de aarde. Daarmee is het een 'superaarde'. Planeten van aards formaat zijn door hun geringe grootte moeilijker te vinden.

     Volgens velen is de aanwezigheid van al deze moleculen in de atmosfeer van K2-18b het sterkste bewijs tot nu toe dat er leven kan bestaan op een planeet buiten ons zonnestelsel. De concentraties van dimethylsulfide en dimethyldisulfide in de atmosfeer van K2-18b wijken echter sterk af van die op aarde; daar zijn ze doorgaans lager dan één volumedeel per miljard. Op K2-18b zijn hun concentraties naar schatting duizenden keren hoger. Het was in 2023 voor de eerste keer dat koolstofhoudende moleculen waren aangetoond in de atmosfeer van een exoplaneet. Deze resultaten wezen erop dat K2-18b een ‘hyceaanse planeet’ is: een leefbare oceaanwereld met een waterstofrijke atmosfeer. 'Hycean' is een samentrekking van 'hydrogen' en 'ocean'.

     Men vermoedt dat als er leven op de exoplaneet aanwezig is, het zal gaan om uiterst simpele een- of meercellige vormen zoals algen. De beide zwavelverbindingen worden op aarde geproduceerd door onder andere fytoplankton. Maar er is ook kritiek: andere astronomen zoals de Nederlandse Inge Loes ten Kate en de Amerikaanse Sara Seager vinden de onzekerheid van de metingen te groot (3-sigma) en bovendien zijn er andere mechanismen denkbaar waarmee deze stoffen kunnen ontstaan. Dimethylsulfide is bijvoorbeeld ook in kleinere concentratie aangetoond op de komeet 67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko. Nog geen zekerheid dus.

Het IMF stelt in zijn World Economic Outlook de groeiverwachtingen naar beneden bij vanwege de handelsoorlog van Trump. Toch denkt het IMF dat de wereld nog niet afstevent op een recessie en dat prijsstijgingen naar verwachting redelijk beperkt blijven. De mondiale groei komt volgens het IMF dit jaar uit op 2,8 procent en volgend jaar op 3 procent. In januari gingen de deskundigen voor beide jaren nog uit van 3,3 procent. Men verwacht dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar met 1,4 procent zal groeien; eerst werd nog werd gerekend op 1,6 en 1,8 procent. Het valt dus wel een beetje mee, volgens het IMF dan.

     En de grote partijen in de handelsoorlog? Het fonds denkt dat met name de VS zelf een flinke groeivertraging tegemoet kan zien. De groei voor dit jaar is waarschijnlijk maar 1,8 procent, bijna een procentpunt minder dan bij de vorige raming. Ook China wordt hard geraakt. Het IMF denkt dat de Chinese economie dit jaar 4 procent groeit, een verlaging van 0,6 procentpunt. De handelsoorlog gaat miljarden kosten; de tol van nationalisme.

Gisteravond en nacht flinke regenbuien, geen onweer. Vandaag past Anna de hele dag bij Nikita op haar achterkleinkinderen. Ze gaat al vroeg weg. Het is wisselend bewolkt met soms wat zon. Het wordt 15 graden. Naar het begin van dit kwartaal