Logboek 2025/2 Lente, 2 oorlogen + Trump

Direct naar

het laatste

verslag

De kaart van Zeeland hierboven dateert van 1865 en werd gemaakt door Jacob Kuyper. Hij was in de negentiende eeuw de belangrijkste kartograaf van Nederland en maakte kaarten van de circa 1200 gemeenten die ons land toen telde. Ze staan allemaal bij elkaar in de Gemeente-atlas van Nederland. Die werd in 1871 uitgegeven door Hugo Suringar te Leeuwarden.

Ik beeld de kaart hier af, aan het begin van het tweede kwartaal van dit jaar, omdat we dit vaarseizoen weer gaan varen nu onze Dulce klaar is en er uitziet als een splinternieuw schip. Ze is in werkelijkheid 22 jaar oud, maar na alle reparaties zie je dat er niet meer aan af. We hervatten de systematiek van de laatste jaren: het ene jaar naar het noorden (Friesland en de eilanden) en het andere jaar naar het zuiden (Zeeland en de Belgische kust). Verder wil Anna niet en dat heb ik maar te accepteren, anders zou ik alleen c.q. met opstappers moeten waren. Daar heb ik totáál geen zin in, ik ben het liefst met Anna. Wanneer we weggaan staat nog niet vast. Vermoedelijk medio mei, afhankelijk van het weer en eerst moet de boot binnen en buiten helemaal schoon en ingericht zijn.

De ruimterots 2024 YR4 (opname van de James Webb ruimtetelescoop)

Dinsdag 01-04-2025

Begin februari van dit jaar maakte ik melding van de ruimterots 2024 YR4, een zogenaamde 'aardscheerder' die pas eind vorig jaar werd ontdekt. In grote haast onderzocht men de baan van de planetoïde. Hij heeft een doorsnede van circa 60 meter en die net als de aarde een baan rond de zon volgt, een kans heeft van zo’n 3 procent om op onze planeet te botsen. Dat zou dan gebeuren op 22 december 2032. Later werd de trefkans bijgesteld op 1,2 procent en na precisie-opnames door de James Webb ruimtelescoop tot maar 0,001 procent. Nu blijkt echter dat 2024 YR4 wel een kans heeft om op de maan in te slaan. Niet groot, circa 2 procent; hij zal er waarschijnlijk langs vliegen. Mocht er toch een inslag komen, dan zal die een nieuwe krater veroorzaken met een doorsnede van één kilometer. Wetenschappers gaan dan voor de eerste keer precies observeren hoe dat in zijn werk gaat. Een eventuele inslag heeft geen gevolgen voor de aarde en ook niet voor de baan van de maan.

In ultrarechtse kringen heerst een haast hysterische verontwaardiging over het vonnis dat Marine Le Pen uitsluit van de presidentsverkiezingen van 2027 wegens een jarenlange miljoenenfraude met Europees geld. 'Politieke rechters' die 'de democratie een doodsteek geven', en zo meer. Maar die rechters deden niets anders dan de Franse wet toepassen, analyseert rechtshistoricus en Frankrijk-kenner Frederik Dhondt in De Volkskrant. Niek Pas, universitair docent Franse contemporaine geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, zegt ook nog in dezelfde krant: 'Democratie is niet in gevaar wanneer justitie politici veroordeelt wegens verduistering van publiek geld. Wat democratie in gevaar brengt is straffeloosheid, in twijfel trekken van de rechterlijke macht en politici die weigeren verantwoordelijkheid op zich te nemen voor hun daden'. En welk rijtje kwalijke politici staat pal achter haar? Orbán ('Je suis Marine!'), Wilders ('I am shoqued'), Salvini ('Un brutto film'), Bolsonaro, Poetin via zijn woordvoerder ('violation of democratic norms'), Trump en Musk ('This will backfire!'). Over 'backfire' gesproken, wat poneerde Marine Le Pen zélf nog vorig jaar op de Franse televisie? 'Als politici geld verduisteren, moeten ze voor het leven uitgesloten worden om herkozen te worden’. Ze werd nu slechts voor vijf jaar onverkiesbaar gesteld. De rechter die het vonnis velde, wordt inmiddels bedreigd. Waar radicaal-rechts zich overigens niet over opwindt is de kwalijke wijze waarop oligarch Elon Musk de aanstaande verkiezingen in de Amerikaanse staat Wisconsin beïnvloedt door zeer slinks en indirect opnieuw met miljoenen dollars kiezers op te kopen.

Mist in de vroeg ochtend. Vannacht nog lichte nachtvorst. Het lost snel op bij een stralende opkomst van de zon. Ik loop naar het stadhuis om mijn nieuwe paspoort op te halen. 'Kunt u mee voort tot 2035', zegt de dame achter de balie. Dat wil ik wel. Trekt de allermooiste vestingstad van Nederland minder toeristen?, vraagt Anja Broeken in AD Rivierenland zich af. Zo’n 388.000 Nederlandse toeristen bezochten het voorbije jaar Gorinchem. Dat waren er 1,19 miljoen; zo’n 38.000 minder dan in 2023. Nou, daar merken we hier op de sluis niks van. De directeur van de VVV/Gorcum City Marketing ligt er niet wakker van: 'In de meeste steden werd er een daling geobserveerd in het aantal bezoeken ten opzichte van 2023’. En we hadden minder grote evenementen, geen botenbeurs, geen havendagen, geen jazzfestival, geen Lingehavenconcert, zegt hij. Maar er komen wel meer cruiseschepen, er zijn voor dit jaar 850 reserveringen voor een ligplaats en dat zijn er 290 meer dan in 2024. Naar het begin van dit kwartaal

Veerpont over de Merwede, 1956. V.r.n.l. mijn broertje Wiebe, Jitse Kingma en ikzelf. Wie goed kijkt ziet links tussen de twee militairen bij de boeg het puntje van de Gorcumse kerktoren.

Woensdag 02-04-2025

Het was gisteravond op de journaals: het is nodig om dertien bruggen en viaducten in Nederland  vervroegd te vervangen vanwege het risico op haarscheurtjes in de constructies. Die zouden zijn ontstaan door extra corrosie omdat er destijds bij de bouw - in de jaren 50 en 60 - waterstof in het staal terecht kwam. Het gevolg is na al die decennia waterstofverbrossing. Wat een woord; je vindt het zelfs in Wikipedia. Het leidt op zeker tijdstip tot grote verzwakking van de constructie en instorting van de bruggen. Niet precies bekend is hoe het komt. Je zou het kunnen voorkomen door het beitsen van het metaal en dit gebeurt dan ook sedertdien.

     Bij de dertien bruggen zit ook de Merwedebrug van de A27 bij Gorcum. In beide richtingen. De brug werd aangelegd in 1961; daarvoor gebruikte men veerponten om vanuit Brabant naar Gorcum en het noorden des lands te komen. Ik herinner me nog goed dat we vanuit onze woonplaats Breda in de jaren daarvoor met de auto van mijn vader op de pont naar Gorcum voeren, op weg naar de familie in Friesland. Er is zelfs een foto van uit 1956 (foto hierboven) waar zelfs de toren van de Grote Kerk op staat. Bijna 70 jaar geleden. Ik heb die foto al eens eerder laten zien, hier in 2011.

     In 2016 werd de brug al eens gerepareerd vanwege de haarscheurtjes. Kennelijk is dat onvoldoende. Er zou momenteel geen extra gevaar bestaan maar net als de andere 12 kunstwerken moet de brug vervroegd, dat wil zeggen binnen vijf jaar, vervangen worden. Als we deze herfst onze Dulce weer voor de winter naar de Lingehaven brengen, moeten we de brug passeren, en in het voorjaar van 2026 opnieuw. We houden het in de gaten.

Gisteren meldde onze werf dat de schoonmaakploeg aan het poetsen van onze boot is begonnen. Het is er prima weer voor. Hopelijk houdt het ook in dat we ook eerder te water kunnen. Daarna kunnen we alles onderdeks schoon maken en de boot herinrichten. Anna is bezig alle zomerkleren uit te zoeken, te wassen en op te slaan. De zon staat de hele dag in een egale, wolkenloze hemel. De oostenwind maakt het fris. Het wordt 15,6 graden.

     Vanaf kwart over tien volg ik de livestream van het kamerdebat over minister Faber. Terecht eist Timmermans de aanwezigheid van premier Schoof, maar de coalitiepartijen blokkeren dat aanvankelijk. Pas als ook SGP'er Stoffer spreekt van 'een schoffering van het parlement' en zich bij de oppositie aansluit, gaan ze overstag. Als Schoof er een paar uur later is, gaat het debat verder. 's Middags verlies ik mijn belangstelling als duidelijk wordt dat geen enkele coalitiepartij een motie van wantrouwen tegen Faber zal steunen. Wat Schoof niet wegneemt is de stellige indruk dat hij Faber een uitweg bood om het nog eens te flikken. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-04-2025

Volgende week dinsdag zullen we de tweede injectie met het Shingrix-vaccin tegen gordelroos halen. Daarmee is de vaccinatie compleet. De eerste injectie kregen we medio januari bij de GGD in Dordrecht. Voor de nare ziekte geldt: hoe ouder je wordt, hoe groter de kans is dat je het krijgt. Het gaat bij gordelroos om een opleving van het waterpokkenvirus, een infectie die de meeste mensen doormaakten in hun jeugd. Het is een herpesvirus, dat sinds die infectie je hele leven lang in de zenuwcellen van je lichaam blijft sluimeren en kan opleven en gordelroos geven als op oudere leeftijd je afweersysteem minder wordt. Ongeveer 1 op 4 mensen krijgt de pijnlijke en soms invaliderende huidblaasjesziekte. Alle reden om zo'n vaccinatie te nemen, ook al is hij duur - circa 500 euro - en moet je het zelf betalen.

     Laat nu juist deze week er in Nature een Amerikaanse studie verschijnen, waaruit blijkt dat gordelroosvaccinatie tevens de kans op dementie aanzienlijk kan verkleinen! Dat is mooi meegenomen, kun je zeggen. De onderzoekers onderzochten de gegevens van ruim 280 duizend ouderen in Wales, die zeven jaar werden gevolgd. De onderzoekers vonden dat vaccinatie tegen gordelroos het risico op dementie met 20 procent verlaagt. Herpesvirussen, zoals herpes zoster, dat gordelroos veroorzaakt, kunnen in de hersenen reacties veroorzaken, zoals ophopingen van eiwitten en ontstekingen. Die zie je ook bij dementie en ze kunnen leiden tot aantasting van het geheugen en van andere cognitieve vaardigheden. Vrouwen profiteren zelfs nog meer dan mannen van het effect van de vaccinatie. De deelnemers in Wales ontvingen de vaccinatie overigens met een ander vaccin, Zostavax, maar onderzoekers van de universiteit van Oxford in Engeland ontdekten vorig jaar dat de nieuwere variant van het vaccin, Shingrix, een sterker effect had. Die kregen/krijgen wij. Ik voorspel een run op de GGD'en. Men verwacht dat in 2040 een half miljoen mensen in Nederland dementie zullen hebben.

De dag van gisteren had Trump tot 'bevrijdingsdag' uitgeroepen. 'Liberation Day' noemt de Amerikaanse president de dag dat hij importheffingen oplegt aan 180 landen, waaronder EU. 'Breed lachend stort Donald Trump de wereld in een ongekende handelsoorlog' kopt De Volkskant. De NRC denkt dat een handelsoorlog bijna onvermijdelijk is, nu Trump belangrijke partners niet spaart en hoge invoerheffingen instelt. Het is een stap terug naar het protectionisme en de oorlogen van de negentiende eeuw. Maar dit is de 21e eeuw.

     Opmerkelijk: aan Rusland (en Belarus) legt hij geen heffingen op, aan Oekraïne wel. Wereldwijd staan de beurzen vanmorgen in het rood. De AEX-index zakte bijna 2 procent. Na het eerste handelsuur kroop de beurs weer iets omhoog, naar zo'n min 1,5 procent. Dat is ook het verlies waarop de Duitse beurs in Frankfurt staat.

     Het wordt een prachtige lentedag. Sportschool en boodschappen. De beurzen in Europa zakken rond het middaguur verder omlaag. De AEX in Amsterdam glijdt na een klein herstel opnieuw naar een min van zo'n 2 procent. De DAX-index op de beurs in Frankfurt schommelt rond een verlies van 1,73 procent. In Parijs staat de CAC 40 bijna 2,5 procent in het rood. Miljarden verdampen. Ook de dollar gaat onderuit en de prijs van goud stijgt naar recordhoogte. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 04-04-2025

De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, sinds 1979 gemeten door satellieten, was afgelopen maart +0,58 graden Celsius. Een fractie hoger dan de +0,50 graden van februari 2025. Dat had ik niet verwacht, eerder een verlaging, maar de verhoging is niet groot. Toch is het merkwaardig dat de gebruikelijke seizoendaling uitblijft. De opwarmingstrend sinds 1979 staat op +0,15 graden per decennium, te splitsen in +0,22 graden boven de continenten en +0,13 graden per decennium boven de oceanen. De voorspellingen voor een nieuwe en vroege El Niño, de Niño-plumes, zijn weer wat gedaald.

Bij ons houdt de droogte aan. Afgelopen maand was de droogste maart sinds het begin van de metingen in 1906. Je kunt het sinds 1 april volgen op de droogtemonitor van het KNMI. In delen van Brabant is een sproeiverbod afgekondigd.

Gisteren sloten de beurzen wereldwijd met grote verliezen. 'Liberation Day'. De S&P 500 sloot 4,8 procent lager op 5396,52 punten, waarmee de brede graadmeter de slechtste dag kende sinds juni 2020. Daarmee ging ongeveer 2 biljoen dollar aan beurswaarde verloren, oftewel zo'n 1.800 miljard euro. De Dow-Jonesindex verloor 4 procent tot 40.545,93 punten. Techbeurs Nasdaq ging 6 procent onderuit tot 16.550,61 punten. Vandaag reageert China op de Amerikaanse importheffingen met eigen heffingen op de invoer uit de VS. De door Trump uitgelokte handelsoorlog is een feit. Tit for tat, 34 procent tegen 34 procent. De AEX reageert onmiddellijk en verliest opnieuw bijna 3 procent. Gisteren ging de ratio 2,7 procent naar beneden. Toch verwacht het IMF op korte termijn nog geen recessie, waarom weet ik niet, misschien tegen beter weten in, want men spreekt wel van 'een aanzienlijk risico voor de wereldeconomie'.

In een wolkenloze hemel rijst de zon vanochtend op vanachter de huizen aan de Altenawal. Het wordt bijna 21 graden. Veel wandelaars en groepen met een gids wandelen over de sluis. Ook passeren een tiental passantenboten. De hortensia's in ons geveltuintje krijgen extra water. Vanavond eten we asperges. Naar het begin van dit kwartaal

Kunsteak op de gangboorden, oud teak op het zonnedek.Weinig kleurverschil tussen oud en nieuw.

Zaterdag 05-04-2025

Het is een volmaakte dag, zonnig en fris, om aan de boot te werken. Rond half elf rijden we af naar het zuiden, over de Merwedebrug; de andere weghelft is dicht voor werk aan de weg. Eerst naar de watersportwinkel van Boottotaal in Made voor fenderhoezen en -touwtjes. De eerste hebben ze niet in de maat die we zoeken; de touwtjes wel. Op weg naar het westen staan er files op de A16 - uitwijkend verkeer vanwege de gesloten Merwedebrug -  en verderop richting Hellegatsplein zijn stukken snelweg dicht met omleidingen over secundaire wegen. Tenslotte arriveren we rond het middaguur bij het tuincentrum bij de afrit naar Numansdorp. Daar kopen we 30 meter tuinslang en drinken koffie. Ik heb pijn in mijn voeten bij het lopen. Een jaar geleden kocht ik nieuwe sneakers; nooit gedragen, maar nu wordt het tijd. Niet slim; ze doen verdomde pijn. Geef mij maar slippers. Ondertussen bezet Extinction Rebellion de A12 in Den Haag uit protest omdat het kabinet cruciale beslissingen over de aanpak van de klimaatcrisis voor zich uit schuift

     Op de werf zien we dat de poetsbeurt van Dulce voltooid is. De boot ligt er bij als was het een nieuw schip en door de poetsbeurt heeft het oude teak van de kuip, het zonnedek en het zwemplatforn vrijwel exact dezelfde kleur als het nieuwe kunsteak. Zie de foto hierboven. We lunchen in de kuip (foto hier) en gaan aan de slag. Als ik de boot aan de walstroom koppel, lijkt het of de startaccu het opgegeven heeft. Anna ruimt de garderobe- en keukenkasten in en begint aan de schoonmaak van de gordijnroedes. Met een innig gevoel van vreugde maken we onszelf weer met het schip vertrouwd. Ik probeer de TV en de koppeling aan Digitenne uit; lijkt in orde maar de batterijtjes van de afstandbediening zijn leeg. Daarna zet ik aan stuurboord de lazy jacks op de giek. Een hele uitzoekerij. Op twee momenten schieten ze uit mijn handen en vliegen omhoog. Met hulp van Anna weet ik een stuk de mast in te komen en ze op te pikken. De wind is fris uit het noordoosten en het wordt maar een graad of vijftien. Overal zijn mensen op de werf bezig aan hun boot. Om half vier lopen we naar de jachthaven om vast bij Waldi en zijn dochter Jadis een ligplaats te bespreken voor de weken na 17 april.

     Om tien voor vier rijden we over de A15 terug naar Gorcum. Behoorlijk vermoeid; al dat bootklussen vergt veel energie. Geen files. Thuis krijgt het geveltuintje water. Voor het eerst heeft een dier erin gekakt; Anna denkt dat het een kat was. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 06-04-2025

De droogtemonitor van het KNMI staat al vanaf de seizoenstart op 1 april ongekend hoog. Hoger dan de curve van de vijf procent droogste jaren en ook hoger dan het recordjaar 1976. Dat zal nog wel even zo blijven; volgens de prognoses komt er pas weer neerslag na half april. De natuur is zeer droog en dat leidt tot veel natuurbranden. Sinds 1 april waren er al 43 bosbranden en dit jaar werden er 166 meldingen gedaan, tegen 211 meldingen in het hele vorige jaar. In heel Nederland geldt inmiddels het tweede risiconiveau, waarbij de kans op een natuurbrand groot is.

Het verbieden van boeken keert terug in de VS. PEN America houdt de book bans bij, dus hoe vaak boeken daar op scholen verboden worden. In het schooljaar 2023/2024 zijn ruim vierduizend unieke titels op één of meer scholen in de ban gedaan. ' Volgens onze gegevens werden in de afgelopen drie schooljaren in 43 staten boeken verboden', vertelt Sabrina Baêta van PEN America aan NU.nl. 'De staten met de meeste verboden zijn Florida, Iowa, Texas, Pennsylvania en Wisconsin'. De staten waarin de Republikeinse Partij van president Donald Trump het grootst is. Welke boeken zijn zoal verboden? Een greep: 'The Handmaid's Tale', 'Schindler's List', 'The Kite Runner' van Khaled Hosseini, boeken over het slavernijverleden en het dagboek van Anne Frank. Boeken die pijnlijk zijn voor de blanke meerderheid, volgens de medewerkster. Amerika holt achteruit.

Een zeer zonnige zondag. met een frisse oostenwind. Het wordt nét 10 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 07-04-2025

Vanochtend vroeg openen de beurzen in Azië diep in het rood. De Aziatische graadmeter MSCI Asia Pacific verloor 7,1 procent, een van de grootste eendaagse dalingen sinds de mondiale recessie van 2008. De Chinese beurs zakte met ruim 4 procent. Ook de beurs in Hongkong daalde met meer dan 10 procent en de beurs in Taiwan kelderde ruim 9 procent in de eerste uren na opening. Trump vindt het niet erg. Gisteravond hoorde ik hem tegen journalisten zeggen: 'Ik wil niet dat er iets omlaag gaat, maar soms moet je een medicijn nemen om iets te repareren'. Trump zei ook nog dat hij al heeft gesproken met Europese en Aziatische leiders. 'Ze willen dolgraag een deal sluiten'. Meer dan vijftig landen zouden al contact met hem hebben opgenomen.Dingen naar de gunst van de potentaat.

     Voor de EU heeft hij een aparte boodschap. Die moet zelfs eerst een fors bedrag op tafel leggen ter compensatie voor de vermeende verliezen van de VS in heden en verleden. Anders komt de Unie niet eens aan tafel: 'We put a big tariff on Europe. They are coming to the table. They want to talk, but there's no talk unless they pay us a lot of money on a yearly basis number one for present but also for past'.

     Bij ons start de AEX vanmorgen op min 4 procent en zakt door tot bijna 7 procent verlies. De beurzen in Londen, Frankfurt en Parijs raken tot 7,5 procent kwijt, na eerdere verliezen op vrijdag. Vanmiddag herstellen ze zich ietwat. Tot rond de min 6 procent. Azië lijkt harder te worden getroffen dan Europa. In de afgelopen dagen zagen de internationale beurzen 10 tot 15 procent van hun waarde verdampen, maar pas als er 20 procent of meer verloren raakt, spreken ze van een beurscrash. Daar zitten we dichtbij. De Europese handelsministers komen vandaag bij elkaar in Luxemburg om een strategie te bepalen op de heffingen van Trump.

Meer vrolijk nieuws. Volgens de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) stootte de luchtvaartsector in Nederland nog nooit eerder zoveel CO2 uit als in 2024. Geen enkele andere sector steeg zo snel als de luchtvaart. Die steeg vorig jaar met 17 procent. Het gaat om een telling van de uitstoot door vluchten binnen Europa. In totaal ging er door vliegen 3,1 miljoen ton CO2 de atmosfeer in. Andere sectoren doen het beter, maar juist niet de grote bedrijven. Die stootten vorig jaar 2,9 procent meer broeikasgassen uit dan het jaar ervoor. Vooral de industrie liet het afweten en dat kwam voor een belangrijk deel door Tata Steel, dat na onderhoud hoogoven zes weer in gebruik had genomen. Hierdoor kwam de uitstoot van het bedrijf weer terug op het eerdere, hogere niveau.

     Op basis van eerdere cijfers van CBS en RIVM is er echter voor heel ons land wel een daling te zien van de uitstoot van broeikasgassen. Beide onderzoeksinstellingen tellen mee dat bijvoorbeeld de uitstoot door verkeer afnam. Het opwekken van elektriciteit werd tevens schoner. Daardoor komt Nederland toch uit op een uitstootdaling van 1,6 procent in 2024. Overigens - helaas - niet genoeg om de afgesproken CO2-reductie in 2030 te halen, volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het halen van de doelen van de totale EU ligt wel op schema, maar voor Nederland zijn ze 'ver buiten bereik'.

Weer een uitbundig zonnige dag met een frisse oostenwind. De blokkade van de oceaandepressies blijft al wekenlang in stand. Het wordt ruim 11 graden. Ik ga alleen naar de sportschool, want Anna heeft haar maandelijke koffieuurtje met twee vriendinnen van vroeger. Ditmaal op het Nonnenveld. Later vandaag zal men namens Odido komen om de glasvezelaansluiting te verbinden met de toestellen in huis, de beide televisies, de laptops, de internetradio en de PS4. We ruimen we de meterkasten op en alles op de route die de kabel moet volgen. Hij moet door twee muren; daar zitten al gaten in voor de Ziggo-verbinding. Ik ben erg benieuwd naar de snelheid die glasvezel ons gaat brengen. Naar het begin van dit kwartaal

Het Zyxel-WiFi modem van Odido in de meterkast met rechtsboven (links) het kastje waar de glasvezel (blauw) binnenkomt.

Dinsdag 08-04-2025

Het liep gistermiddag heel anders dan ik verwachtte met de activering van onze aansluiting op het glasvezelnet. Een aardige monteur van aanbieder Odido had er wel even werk aan. Er was geen sprake meer van het trekken van verbindingsdraden door de muren van ons appartement, want alles gaat nu volledig draadloos via WiFi: de twee televisies (ieder met een mediabox), de twee laptops, de twee digitale radio-adapters van Dual, onze beide mobiele telefoons, de tablet van Anna en tenslotte de PS4. Een groot deel van de oorspronkelijke dradenspaghetti is weg. Twee Zyxel WiFi-versterkers, een op de gang en een in de woonkamer, versterken het WiFi-net. Hierboven zie je het Zyxel T-56 WiFi-modem en rechts erboven twee kastjes. De linkse is het aansluitkastje voor de glasvezel en het rechtse is de ingang van mijn thuissysteem.

Vandaag test ik de nieuwe internetsnelheid. Die valt nogal tegen: downloaden 16,1 Mbit/s en uploaden 1,9 Mbit/s. Maar pas op, ik vergis me, dat is met mijn mobiele Odido-modem! Die is voor straks op de boot. Ik probeer hem af en toe uit. Op het nieuwe thuisnet moet het beter zijn. Inderdaad: daar meten we voor downloaden 129,4 Mbit/s en voor uploaden 115,1 Mbit/s. Dat is prima bij meerdere gebruikers op het net en bijvoorbeeld voor het streamen van films en muziek. Ziggo was beduidend minder.

De reactie van de Amerikaanse beurzen gisteravond op de importheffingen van Trump was gematigd. Vandaag lijken de beurzen in Europa iets te herstellen na drie dagen van verliezen. Ook de Aziatische beurzen toonden licht herstel, maar de verliezen worden nog lang niet teruggewonnen. De Chinezen dreigen met extra heffingen van 50 procent op producten uit de VS. Het land zegt niet te wijken 'voor afpersing', escalatie dreigt van de handelsoorlog die Trump ontketende.

     De grootste Amerikaanse techbedrijven - ook wel Big Tech genoemd - hebben een flinke dreun gekregen door de Amerikaanse importheffingen. Na deze krappe week van onrust op de financiële markten hebben de zeven grootste Amerikaanse techbedrijven samen 1816 miljard dollar (1660 miljard euro) aan beurswaarde verloren. Een ander teken met een omineuze betekenis: de olieprijs begint te dalen. Dat kan duiden op een naderende recessie. De Amerikaanse bank JP Morgan schat de kansen op een recessie tegen het einde van het jaar inmiddels op 60 procent: dat was 40 procent voor de heffingen werden aangekondigd. Goldman Sachs heeft de kans verhoogd van 20 naar 45 procent.

     Ondertussen waarschuwt ING dat de pensioenfondsen in ons land flink geraakt werden door de dalingen op de aandelenbeurzen. ING schat in dat de gemiddelde dekkingsgraad van fondsen nu 4 procent lager ligt door de onrust. Dat is niet handig aan de vooravond van de enorme pensioenhervorming.

De zoveelste wolkenloze dag, zonnig met een kille wind uit het oosten. Iets warmer dan gisteren; het wordt bijna 15 graden. Vanmorgen komt een journaliste van De Stad Gorinchem langs voor een interview in een serie over inwoners van Gorcum. Het is een aardig gesprek. Even na het middaguur rijden we naar de GGD in Dordrecht, naast het Albert Schweitzer Ziekenhuis, voor de tweede injectie met het Shingrix-vaccin tegen gordelroos. Vanaf deze maand zijn we beter beschermd tegen de nare huidblaasjesziekte, die vooral op oudere leeftijd toeslaat, en hebben we ook nog 20 procent minder kans op dementie. Je moet het zelf betalen, maar dat lijkt het ons zeker waard. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 09-04-2025

De aandelenbeurzen in Europa openen vanochtend opnieuw flink in de min; het lichte herstel van gisteren smelt weg als sneeuw voor de zon. De AEX opende vanochtend 3,2 procent lager. Alle bedrijven op de index stonden op verlies, met chipmachinemaker ASML als de grootste daler (ruim 5 procent). De beurzen in Frankfurt en Parijs zakten tot ongeveer 3 procent. Vandaag gaan Trump’s tarieven in, inclusief extra importheffingen tegen China, dat daarmee in totaal uitkomt op 104 procent. In tegenstelling tot voorspellingen van Trump, lijkt China niet bereid te onderhandelen. Vooralsnog reageert Peking met acties die de waarde van de yuan tegenover de dollar geleidelijk verminderen, waarschijnlijk in de hoop dat lagere prijzen voor Chinese producten de schade van de importtarieven compenseren.

     Na het middaguur maakt China bekend dat het op zijn beurt de importheffing op goederen uit de VS verhoogt van 34 naar 84 procent. Dat is erg fors. De verhoging gaat al over enkele uren in. Het Chinese handelsministerie zei eerder al ‘tot het einde’ te blijven vechten. Bedrijven die samenwerken met het Amerikaanse leger hebben voortaan een importvergunning nodig.

      Ook de EU doet vandaag mee. Minder rauw en hoog als de Chinezen. Brussel verhoogt vanaf begin volgende week de EU invoertarieven oplopend tot 25 procent op een lange lijst goederen uit de VS. Het gaat naar verluidt om onder andere sojabonen, vleesproducten, kunststof, staalproducten en cosmetica. Vooral producten uit Trumpgezinde staten. Het Europese pakket aan tegenmaatregelen telt op tot 22 miljard euro. Bourbon staat er niet op omdat de Fransen en de Italianen bang zijn dat Trump uit wraak de tarieven voor wijn zal verhogen. De Ieren wisten zuivelproducten van de lijst te krijgen wegens de verkoop van hun boter aan de VS.

     Trump gaat op zijn beurt binnenkort een 'grote' importheffing op farmaceutische producten aankondigen. Het is de bedoeling dat de maatregel geneesmiddelenproducenten aanspoort hun activiteiten naar de VS te verplaatsen. Overigens gaan vandaag zelfs de tarieven voor Amerikaanse staatsleningen ineens omhoog. Opmerkelijk, dat is lang niet gebeurd..

     Talrijke commentatoren en deskundigen laten hun analyses los op een situatie die de wereldeconomie nooit eerder kende. Ook Trump niet. Sommigen halen de jaren 30 aan, de Great Depression, de grootste economische recessie van de 20e eeuw, toen president Hoover ook importheffingen instelde voor de VS. Maar als ik het goed heb was de crisis toen al begonnen en verergerde Hoover die alleen maar.

De dag vangt tamelijk bewolkt aan maar de rest van de dag is weer uitbundig zonnig. In de frisse ochtend fiets ik - niet-elektrisch - naar het ziekenhuis om het jaarlijks onderzoek naar mijn ouderdomssuiker te laten prikken. Ik ben gelijk aan de beurt. Na het middaguur is de uitslag er al gedeeltelijk. Het ziet er allemaal netjes uit, ook de nierfuncties zijn OK net als in de vorige jaren. Alleen de nuchtere bloedsuiker is een pietsje verhoogd, 7,2 mmol/L, wat beter dan vorig jaar. De urineuitslagen komen nog. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 10-04-2025

Wat een bizarre ontwikkeling! Ik had gisteren mijn blogpost juist afgesloten toen Trump opeens op zijn schreden terugkeerde en voor 75 landen de verhoging van de importtarieven drie maanden uitstelde (behoudens een basistarief van 10 procent). Ook voor de EU-landen en dus voor ons. Maar niet voor China; voor dat land verhoogde hij de heffing zelfs tot 125 procent. (Toevoeging: later blijkt dat een eerdere heffing van 20 p[rocent daar niet in zit. De totale heffing voor Chinese producten staat dus op 145 procent).

     Is deze ommezwaai nu grilligheid of berekening? Weet Trump wel wat hij doet? Dat vraagt iedereen zich af. Anders dan Peking hadden de 75 landen die nu tijdelijk gespaard worden, niet gekozen voor een tit-for-tat reactie, maar voor hogere tarieven voor Amerika op termijn. Dat duidt misschien toch op een vooraf bepaalde taktiek van Trump, maar wat heeft hij er nu eigenlijk mee bereikt? Dat iedereen hem vreest? 'The Art of the Deal'? Of als een kat die met zijn prooi speelt? Thomas Rueb in De Volkskrant gelooft dat hij geschrokken was van de reacties van deskundigen om hem heen. Bovendien begon zelfs de rente op de Amerikaanse staatsobligaties te stijgen, een omineus signaal. Hij zou gisteren gemompeld hebben: 'ze werden een beetje springerig, weet je, ze werden een beetje angstig'. Trump werd daar erg zenuwachtig van en zijn reactie duidt op onbezonnenheid en impulsiviteit. Tja, deinst Trump terug van de chaos die hij aanrichtte?

     Sommigen denken dat er met de ommezwaai sprake was van gigantische manipulatie van de beurskoersen door Trump en zijn aanhang. Die zou na de aankondiging van het uitstel van de heffingen door voorkennis grote bedragen hebben verdiend aan de omhoog knallende beursprijzen. Die verdenking is er niet zomaar: Trump plaatste enkele uren tevoren op zijn eigen sociale medium Truth Social het volgende bericht: 'THIS IS A GREAT TIME TO BUY!!! DJT. Tja, dat is een mogelijkheid ook al komt het wat vergezocht op me over. Zulk een grove fraude zullen ze toch niet aan durven? Maar ook een stuk van Maarten Schinkel in de NRC hint in die richting. Er verscheen twee dagen eerder namelijk heel kort een obscuur bericht op X, dat Het Witte Huis meteen tegensprak maar dat twee dagen later wél waar bleek te zijn. De Amerikaanse beurswaakhond werd vandaag door Democratische politici gewaarschuwd maar weigert een onderzoek in te stellen.

     Vandaag veren de beurskoersen overal op, maar ze maken nog niet de verliezen goed van de achterliggende dagen. Zie de grafieken hierboven. Halverwege de middag openen de Amerikaanse beurzen toch weer in de min. Duitse economische instituten hebben de groeiverwachting van de Duitse economie naar beneden bijgesteld: van 0,8 procent naar 0,1 procent. De economie houdt nu eenmaal niet van onzekerheid en een recessie kan nog steeds het gevolg zijn. Overigens zijn eerdere tariefsverhogingen nog niet van de baan, zoals Trumps heffingen op aluminium en staal en de aangekondigde tegenreactie van de EU: per 15 april zal Brussel voor 21 miljard euro heffingen instellen op Amerikaanse voedselproducten, motoren en textiel. Later vandaag wordt bekend dat die ook voor 90 dagen werden uitgesteld.

     Het ziet ver dus naar uit dat de VS en China hun handelsoorlog voortzetten. Ze lijken voor de toekomst af te zien van handel met elkaar. Peking zoekt nu steun bij Australië; China is de voornaamste handelspartner voor Canberra. De Chinezen stelden voor om samen op te trekken tegen de Amerikaanse importheffingen. Australië is daar overigens niet toe bereid en wil in plaats daarvan de handelsbetrekkingen met de EU, Indonesië, India, Groot-Brittannië en het Midden-Oosten versterken. China streeft er met grotere intensiteit naar om economisch zelfvoorzienend te worden én meer zaken met de EU te doen. Zo leidt het handelsconlflict al tot een herschikking van krachten en verhoudingen.

De gebeurtenissen zijn volkomen bizar. Je staat erbij, kijkt ernaar en voelt je hulpeloos. Volgens Albert Camus is de wereld absurd, maar was het eerder zo erg? Vast wel, maar nu zie ik vooral een versnelling van het lemmingenscenario. Zijn er eigenlijk gradaties in absurditeit? Kunnen ontwikkelingen of historische periodes meer of minder absurd zijn? Opnieuw: vast wel. Maar ze ontstijgen nooit ofte nimmer de absurditeit, geloof ik. Het is ons niet gegeven de wereld te begrijpen.

Het gedonder met mijn gebit zet zich voort. Gisteravond verloor ik een grote vulling uit een kies rechtsboven. Vanmorgen meteen de tandarts gebeld; ik kan dinsdag terecht. Gelukkig heb ik geen pijn. De laatste dagen voel ik we wat koortsig met pijn in mijn beenspieren. Dat komt waarschijnlijk door de vaccinatie eergisteren tegen gordelroos. Vandaag is het wat beter. Anna had nergens last van. We hebben we beiden een rode vlek op de plaats van de injectie. Het is vanmorgen bewolkt en koud, maar in de loop van de ochtend breekt de bewolking en krijgen we zon. Anna doet wat boodschappen en gaat naar een oude kennis in Hardinxveld. De werf meldt dat de startaccu en de accu's voor de boegschroef slecht zijn. Daar was ik al bang voor. Ze moeten vervangen worden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 11-04-2025

Vanmorgen vroeg op, de papiercontainer moet naar buiten. Opeens ontstaat er dichte mist, maar nog voor negen lost de opgaande zon alle nevel op. Het wordt de voorlaatste mooie lentedag van een lange reeks droge dagen. Op NOS Nieuws legt weerpresentator Roosmarijn Knol uit wat een hogedrukblokkade is en hoe klimaatopwarming dat versterkt. Vertragingen in de straalstroom en zo, de vaste lezers van mijn weblog weten het allang.

In India en buurland Nepal kwamen ruim 100 mensen om het leven door de gevolgen van extreem weer. Het westen en midden van India kampen met een hittegolf die gepaard gaat met stortregens, zware windstoten, hagelbuien en bliksem. Men verwacht de komende dagen nog meer zware regenbuien. Hittegolven vinden in India normaal gesproken pas plaats vanaf eind april, maar Indiase meteorologen zien al langer dat hittegolven intenser en frequenter worden door klimaatverandering.

Wereldwijd zijn de beurzen nog niet terug op het niveau van voor de escapades van Trump met importheffingen. De man zegt zelf dat hij 'instinctief' handelde. Dus geen uitgekiende strategie; hij probeerde maar wat. Typisch gedrag van iemand die zich een Heerser waant. Nu dreigt hij Mexico op Truth Social met nieuwe heffingen en zelfs sancties over waterrechten. Beide zijden van de grens kampen met langdurige droogte en Trump beweert dat Mexico veel meer water uit de Rio Grande pakt dan mag op grond van een verdrag uit 1944, dat de hulpbronnen tussen de staat Texas en Mexico verdeelde. Volgens Mexico is dat niet het geval.

     Verder slaat China vandaag terug met een verhoging tot 125 procent van de importtarieven voor goederen uit de VS. Ze gaan morgen al in en men verwacht dat de handel tussen beide landen volkomen stil zal komen te liggen. Dat treft bijvoorbeeld de internationale techreus Apple in het hart, schrijft de NRC. Door de torenhoge importtarieven wankelt de Chinese productieketen van het bedrijf, waar onder meer de iPhone wordt gemaakt. Met Made in China erop. China is de hofleverancier van Apple componenten en assembleert 90 procent van de iPhones. Het is het enige land dat genoeg expertise en schaalgrootte biedt om honderden miljoenen apparaten per jaar te produceren. 'Trump lijkt bereid de kip met de gouden eieren te slachten', zegt de krant. 'Verplaatsing naar de VS, zoals Trump wil, is niet realistisch. Amerika heeft de geavanceerde maakindustrie lang geleden laten schieten en de Aziatische productieketens zijn lichtjaren verder'. Sinds januari verloor Apple zo’n 1.000 miljard dollar aan beurswaarde, ongeveer een derde deel.

     De koers van de dollar ten opzichte van de euro daalt ondertussen flink. Voor een euro betaal je vandaag ongeveer 1,13 tot 1,14 dollar. In het begin van dit jaar waren de munten nog bijna even veel waard. Dat maakt Europese producten voor Amerikaanse burgers duurder, maar Trump schijnt een zwakkere dollar te willen om de export van de VS te stimuleren. 

Een zonnige dag dus. Het wordt bijna 18 graden. We gaan sporten en doen boodschappen voor het weekeinde. Waaronder opnieuw asperges voor zaterdagavond. Ik voel me beter dan gisteren, toen ik koortsig was, waarschijnlijk van de tweede vaccinatie tegen gordelroos. Anna heeft nergens last van. Op de Concertzender 'Geen Dag Zonder Bach' spelen ze de Johannes Passion. Naar het begin van dit kwartaal

De band van Jordin & Dane in Café De Keizer gisteravond. Lead-singer Dane in het midden en gitarist Jordin rechts.

Zaterdag 12-04-2025

Gisteravond ging ik voor het eerst in jaren weer eens naar de kroeg. Anna bleef thuis televisie kijken. Ik bezocht Café De Keizer vlakbij ons in de Keizerstraat, waar we vroeger vaak heen gingen voor het Open Podium, dat musicus Hans Veen - helaas overleden in het begin van de coronapandemie - voor beginnende bandjes en artiesten. Mijn zoon Rommert trad er toen een keer op met eigen songs. Dat is intussen meer dan 10 jaar geleden. Hans Veen maakte er altijd verslagjes van op FB; dat over Rommerts optreden vind je in deze blogpost. Later kwam ik nog een enkele keer in het café, omdat gedicht nummer 31 uit de Poëzieroute van oud-stadsdichter en oud-wethouder Ro van Doesburg vanachter de grote voorruit was verdwenen. De nieuwe kroegeigenaren wisten niet te achterhalen waar het was gebleven; tenslotte hebben ze een nieuwe plaat met het gedicht laten maken.

     Ditmaal bezocht ik 'De Keizer' omdat Jordin & Dane er optraden met hun band (zie de foto hierboven) op het smalle podium achterin de zaak. De familie was er al. Hier een foto van Anna's dochters. Met plezier luisterde ik en keek rond. Inderdaad, lang niet geweest, toch voelde het weer vertrouwd. Het kroegvolk was enthousiast, de sfeer ontspannen. Er kwam nog een optreden van een andere band, Flavour Graveyard, met Dane en haar zuster Erin erin. Ze spelen rockmuziek uit de jaren 60 en 70, zeer aanstekelijk en treden dit jaar onder meer op het Gorcums Hippiefestival op. Dat is altijd in de eerste week van juli, maar dan zijn we doorgaans weg met de boot. Het was dus erg gezellig in 'De Keizer' en ik kwam om twaalf uur bijzonder vrolijk thuis, waar Anna in bed nog naar een spannende serie keek.

Vandaag is de laatste zonnige en droge dag van een reeks die weken duurde. De laatste regenbui in De Bilt was op 27 februari. Het neerslagtekort is zo vroeg in het jaar nog steeds recordhoog, maar morgen zullen we eindelijk regen krijgen. In zijn email-nieuwsbrief 'Machtige Tijden' (betaalmuur) ergert Tom-Jan Meeus zich aan het bestuurlijk klungelen van de domrechtse coalitie: onberekenbare partijleiders, eigengereide bewindslieden, bijzondere adviseurs, en Kamerleden die varen op intuïtie in plaats van bestuurlijk inzicht. Ze sturen de premier met de handen op de rug gebonden naar overleg in Brussel over miljardeninvesteringen in een sterkere defensie. De Europese partners nemen hem niet meer serieus. 'Talrijk zijn de signalen dat bijvoorbeeld Frankrijk Schoofs aanwezigheid bij informeel overleg minacht, wat zijn Brusselse aanzien verder bedreigt'. Ook in het kabinet is men ontevreden over de sterk verdeelde coalitiepartijen PVV, BBB en NSC. 'Een veelzeggend detail: bewindslieden hebben onderhand tabak van de onberekenbaarheid in de coalitie'. Hm, dat lijkt me geen detail.

     Ander voorbeeld: het vuurwerkverbod, dat tegen alle adviezen in omwille van de bedrijfsverliezen in de vuurwerksector nog een jaar wordt uitgesteld. Met gegarandeerd een armageddon bij de komende jaarwisseling. 'Een bestuurlijke slapstick'. Onder druk van de BBB is er ook zoiets aan de gang rond stikstof en het plan van minister Wiersma om 1.800 boeren nabij kwetsbare natuur te helpen met 4 tot 7 miljard euro. Reken eens uit: dat is 2,2 tot 3,9 miljoen euro belastinggeld per bedrijf. 'Dat zijn dure boeren. Ambtelijk bestaat allang de overtuiging dat BBB alles – álles – doet om de veestapel ongemoeid te laten'.

In een interview met de krant Welt am Sonntag zegt NAVO-secretaris generaal Mark Rutte dat Rusland zou overwegen kernwapens in de ruimte te gebruiken tegen het Westen. Daarmee zou het met één nucleaire explosie honderden militaire satellieten van het westers bondgenootschap kunnen uitschakelen. De NAVO is dan zo goed als blind. Uiteraard is dat bij internationaal recht verboden, krachtens het Ruimteverdrag van 1967: 'Staten zullen geen nucleaire wapens en andere massavernietigingswapens in een baan om de aarde brengen, op hemellichamen plaatsen of op enig andere manier in de ruimte stationeren'. Van internationaal recht trekt Poetin zich al jaren niets aan. Wie zal hem straffen als hij het zou doen? De NAVO? Toch moet het Kremlin zich realiseren dat het bondgenootschap wel militair moet reageren bij zo'n escalatie, ook al is het door de daad nogal gehandicapt. Zorgelijk. Waarom komt Poetin eigenlijk nu met dit dreigement? Of zei hij het al eens eerder?

Het is een warme en drukke lentedag. Veel toeristen over de sluis en voor het eerst dit jaar veel passantenboten erdoor. Aan de overkant liggen er vijf op een rij in de boxen. Het wordt 's middags 21,4 graden. We houden het rustig. Morgen is de Paasbrunch met onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Wordt vast héél gezellig. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 13-04-2025

Vannacht dan eindelijk regen, niet al teveel, 2,2 mm. Niet voldoende om een grote natuurbrand in Natura2000-gebied De Drunense Duinen te blussen, al hielp het wel. Vanochtend is het bewolkt maar de bewolking breekt af en toe. Nog steeds is de prognose voor de ENSO in de Pacific onduidelijk. Komt er nu toch onverwacht een nieuwe El Niño of zet de La Niña eindelijk door? De verschillende modellen lopen volledig uiteen, zie hierboven. Het is het verschil tussen een nieuw recordwarm jaar of een meer gemiddeld. Deskundigen zeggen dat je in de maand april de ENSO - de El Niño–Southern Oscillation - nog niet goed kunt voorspellen, door de zogenaamde 'ENSO Spring Barrier'. In de periode maart/mei zijn de ENSO-voorspellingen altijd ongewis omdat het samenspel van de talrijke atmosferische en oceanische factoren veel te complex is om in een model te passen. Denk aan het butterfy effect, waarbij de onvermijdelijke afrondingsfactoren ver achter de komma de weerprognoses fundamenteel kunnen veranderen. Sommigen spreken al van 'La Nada'.

Al jaren staat de staalindustrie in het Westen op het spel. Dat komt door het massaal dumpen van goedkoop staal door de Chinezen. Het overgaan op duurzame methodes om zonder de uitstoot van broeikasgassen staal te maken is daardoor veel te duur. De Britten zijn nu begonnen om British Steel hun laatste staalindustrie, van de ondergang te redden door een nationalisatie, om niet volledig van China afhankelijk te worden. Het bedrijf is nota bene al in handen van een Chinese eigenaar. De importheffingen van Trump gaven in maart het laatste zetje. De Chinese eigenaren oordeelden dat de hoogovens niet langer financieel levensvatbaar waren en besloten de stekker eruit te trekken. Een noodwet moet dat nu voorkomen. Misschien komt er straks ook zo'n plan voor Tata Steel in IJmuiden, want staal is een strategisch product dat je in een onveilige wereld zelf wilt kunnen maken. Geen staal, geen defensie.

Opnieuw verzacht Trump een deel van zijn importheffingen. Geschrokken van wat hij aanricht? Of taktiek? Onder meer de import uit China van smartphones, chips, computers en routers worden voor 125 procent vrijgesteld van de heffingen. Ook een opgelegde heffing van 10 procent op goederen uit andere landen wordt voor deze elektronica ingetrokken. Het gaat dan bijvoorbeeld om iPhones uit India en halfgeleiders uit Taiwan. De elektronicaprijzen zouden voor de bevolking in Amerika te hoog worden. Dat durft Trump niet aan. Opluchting bij de techreuzen Apple en Samsung.

Zonnige en bewolkte perioden wisselen elkaar af. Zometeen lopen we naar Restaurant 'De Beren' op de Grote Markt voor de brunch die we daar hebben belegd voor ons beider families. Er is een grote kans dat iedereen komt. Dan zijn we met ongeveer 25 mensen. Fijn iedereen weer eens bij elkaar te zien! Morgen het verslag en de traditionele trapfoto. De laatste keer was twee jaar geleden. Naar het begin van dit kwartaal

De tradtionele trapfoto bij 'De Beren'.

Maandag 14-04-2025

Van 13:00 uur tot na vijfen hadden we gistermiddag een geslaagde paasbrunch met ons beider families bij Restaurant 'De Beren' op de Grote Markt. De vorige keer was alweer twee jaar geleden. Even na half een waren Anna en ik al aanwezig om eventuele vroege vogels op te vangen. De eersten waren Nikita & Denzel met hun beide dochters Zaila (3) en Alani (9 mnd). Anna's achterkleinkinderen. Daarna druppelde iedereen snel achter elkaar binnen. Het restaurant had voor ons achterin, achter de trap, drie gedekte tafels neergezet. Geweldig: deze keer was iedereen aanwezig, behalve natuurlijk de beide kinderen van Derrick, Liam en Caelan. Die wonen bij hun moeder in Tsjechië. Wat een rijkdom, ons beider nageslacht met aanhang en kinderen, zoveel vrolijke jonge mensen om ons heen! Er waren ook nieuwelingen: Ruiz, de nieuwe vriend van Esri, en Flo, het meisje van mijn kleinzoon Thijs. Aanvankelijk groepten Steersen en Zijlstra's ieder wat meer bij elkaar, later zaten ze wat meer gemengd. De kleintjes kregen kleurplaten. Iedereen mocht eten wat hij of zij wilde, dus de bestellingen waren zeer gevarieeerd, maar de keuken slaagde erin het allemaal te verwerken en op de tafels te zetten.

     Ja, en dan de tradionele trapfoto. Zie hierboven. Dit jaar ontstond een spontane indeling: de oudere kinderen, allen vaders en moeders in het bovenste segment, en hoe lager je kwam, hoe jonger. Daar zaten wij als oudsten tussen. Helemaal vooraan zaten van links naar rechts Zaila, Lina-Mae en Vajèn. Daarachter zat Anna met links Lisa en rechts Denzel met Alani, de jongste van allemaal. In de rij daarboven zaten achter Lisa haar broer Thijs met Flo voor zich, dan Dane (achter Anna), Nikita en ik. Op de volgende rij v.l.n.r. Mijn dochter Floor, Tessa, Esri, Ruiz en Barbara. Daarboven worden de hoofden steeds kleiner: Jeffrey, dan (slecht te zien) Rommert, Derrick, Nicky en tenslotte Lois. Op de laatste en hoogste rij zie je Michel, Jordin, Bas, Nora en Jason. Ik geloof dat ik ze allemaal heb. Hier in het fotoalbum vind je nog 6 foto's.

Vannacht nieuwe regen, vanmorgen bewolking en later steeds vaker zon en stapelwolken. We gaan sporten en boodschappen doen. Het wordt net geen 17 graden. 's Middags gaat Anna naar haar vriendin op de Schuttersgracht.

     Na bijna 10 maanden regeren baart het domrechtse kabinet eindelijk een resultaat: op drie stukjes snelweg mag je weer 130 km rijden. Een oude kameraad van me zegt op FB: 'We mogen op drie snelwegen weer 130. Op de rest van de wegen bepalen we het zelf'. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 15-04-2025

April mag 'the cruellest month' zijn, maart 2025 was de warmste maand ooit gemeten, althans in Europa. Dat staat in het maandelijks bulletin van de Europese klimaatwaakhond Copernicus. Wereldwijd kwam maart op de tweede plaats van warmste maanden, na maart 2024. We zijn echter met +2,5 graden t.o.v. pre-industrieel het snelst opwarmende continent. Europa warmt ook nog eens twee keer zo snel op als het wereldwijde gemiddelde. Dat komt voor een deel door de snelle opwarming van de poolregio (arctic amplification). Een relatief groot deel van die regio maakt deel uit van het Europese continent.

     We hadden ook in 2024 de grootste overstromingen sinds 2013. Ongeveer een derde van de Europese rivieren trad buiten zijn oevers. Noodweer en overstromingen verstoorden het leven van zo'n 413.000 mensen. Zeker 335 mensen overleefden het niet. De lezer herinnert zich misschien nog storm Boris, die in september 2024 zware regenbuien meebracht die langdurig boven één plek bleven hangen en daardoor ernstige overstromingen veroorzaakten in Centraal- en Oost-Europa. Delen van Duitsland, Polen, Oostenrijk, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Roemenië en Italië hadden dagenlang te kampen met extreem hoge waterstanden.

     Ook Spanje werd in dat najaar opgeschrikt door grote overstromingen als gevolg van een periode van zware regenval. In Valencia kwamen zeker 232 mensen om het leven bij een van die overstromingen. Ook in Albacete, Cuenca en Malaga vielen doden. De schade in Spanje was zo'n 16,5 miljard euro. Andere gebieden werden juist getroffen door droogte, die leidde tot veel bosbranden. Dat gebeurde onder meer in september in Portugal, maar in zijn algemeenheid in het hele (zuid)oosten van Europa. Daar waren tevens de meeste hittegolven: 43 dagen. Het water van de Middellandse Zee was 1,2 graad warmer dan gemiddeld. De gletsjers van Europa smolten sneller dan ooit en de  de omvang van het arctische zee-ijs daalde vanaf juli onder het gemiddelde.

De baby ean een Kolossale Inktvis (beeld: Smith Ocean Insitute)

Woensdag 16-04-2025

Onderzoekers van het Amerikaanse Schmidt Ocean Institute in Palo Alto, California, troffen vorige maand in de filmbeelden, die een onbemand duiktoestel op 600 meter diepte maakte bij de Zuidelijke Sandwicheilanden, een opmerkelijk wezen aan. Een zogenaamde kolossale inktvis. Dat is de officiële naam, colossal squid, van de grootste bekende inktvissoort. Eerst dacht ik dat het om de Reuzenkraak ging, een haast mythische octopussoort, die vooral in de noordelijke Pacific voorkomt. Liefhebbers van klassieke science fiction kennen hem uit de beroemde roman 'The Kraken Wakes' uit 1953 van de Britse auteur John Wyndham, overleden in 1969. Die staat in mijn bibliotheek. De flaptekst beschrijft het monster zo: 'Something is about to show itself, something terrible and alien, a force capable of causing global catastrophe'. Het enorme dier speelde eeuwenlang een rol in de angstige fantasieën van het scheepsvolk. En de Engelse dichter Alfred Lord Tennyson weidde in 1830 aan dat monster een sonnet 'The Kraken':

Below the thunders of the upper deep ;
Far, far beneath in the abysmal sea,
His ancient, dreamless, uninvaded sleep
The Kraken sleepeth : faintest sunlights flee
About his shadowy sides : above him swell
Huge sponges of millennial growth and height;
And far away into the sickly light..

In een blogpost uit 2020 toonde ik een tekening uit 1887 van hoe een enorme Kraken een zeilschip aanvalt. Maar de reuzenkraak is lang niet zo groot als de Kolossale Inktvis. De grote Kraken-octopus - de naam zegt het al - heeft acht armen van meer dan 4 meter lengte en een volwassen exemplaar weegt meestal ongeveer 15 kg, hoewel de grootste Kraken ooit gevangen zelfs 71 kg woog.

     Dat is eng genoeg, maar de Kolossale Inktvis is een ander en nog groter dier, met zijn leefgebied in de ijzige wateren rond de zuidpool. Het is eveneens een koppotige (cephalopodus) die inclusief zijn vangtentakels een lengte kan bereiken van 12 tot 14 meter. In 2007 vingen vissers in de Rosszee bij Antarctica er een met een mantellengte, dus zonder de tentakels, van 10 meter en een geschat gewicht van 450 kg. Aan uiteinden van de tentakels zitten gemene weerhaken, waarmee de inktvis zijn prooi weg kan slepen. Potvissen hebben op hun huid soms de littekens daarvan.

     Het dier dat vorige maand door de Amerikanen op een onderwaterfilm werd aangetroffen is een pasgeboren, doorzichtig exemplaar van zo'n 30 centimeter lang. Het is de eerste opname ooit van een levend exemplaar en je kunt hem hier op YouTube zien. Een diersoort die in de eeuwige duisternis van de diepzee voor het eerst in zijn bestaan de mens ontmoet, in de vorm van een robot. De octopus schijnt een van de intelligentste diersoorten te zijn. Zijn levenscyclus, gedrag en hoe de inktvis precies jaagt vormen nog een mysterie. Exact een eeuw geleden werd de Kolossale Inktvis pas voor het eerst ontdekt, toen er tentakels in een maag van een potvis werden gevonden. Daarna is het dier slechts een paar keer waargenomen, meestal ging het dan om overleden dieren die waren aangetroffen door vissers.

     Overigens vonden de onderzoekers twee maanden eerder bij Antarctica nóg een mysterieuze inktvissoort aan in de films van de onbemande duikrobot, een Galiteuthis glacialis, een octopus die in staat is om van kleur te veranderen. Geen reus, slechts 50 cm lang.

Buiten is het bewolkt en rond elf uur valt er regen. Dan komt ook het bericht dat de coalitiepartijen na een nachtlang doorvergaderen een akkoord hebben bereikt over de Voorjaarsnota. Dat meldt PVV-leider Geert Wilders in een korte post op X. Helaas, ik had het land graag de val van dit rampkabinet gegund.

     De middag verloopt droog. Onder een bewolkte hemel wordt het 12 graden. Straks komen Wil F. & Marianne R. een glas drinken. Morgen gaat ons schip te water.  Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in het kraangat, zojuist te water gelaten.

Donderdag 17-04-2025

Vanmorgen is het bewolkt en droog. Regen valt in de oostelijke helft van het land. Vandaag is de dag is aangebroken dat onze Dulce eindelijk weer te water gaat. Na anderhalf jaar op de wal voor alle reparaties aan dek en wandbekleding zullen we vandaag voor het eerst weer varen. Om twaalf uur zijn we op de werf. We zien dat de laatste klusjes aan boord zijn gedaan, de laatste lampen gerepareerd, de panelen boven het echtelijk bed vastgezet en de startaccu plus de boegschroefaccu's vervangen. We beginnen met een lunch, terwijl Wolter-Jan de boot in de kraan hangt en antifouling smeert op de plekken waar de stempels tegen de scheepshuid stonden. De verf kan nog een uurtje drogen. Onderwijl hangen we stootwillen buiten en leggen de landvasten klaar. Daarna lopen we naar de marina. Op het havenkantoor krijgen we tot medio mei een box op H20.

     Om half twee laten ze de boot in het water zakken, een heftig moment na al die tijd en zo heftig dat ik vergeet er een foto van te maken. In elk geval zinkt de boot niet, zoals je hierboven ziet. De motor start meteen en koelwater spuit de uitlaat uit. Ook de generator start vlot; niks mis met zijn startaccu en de boegschroeven werken. De mannen van de werf controleren alle nieuwe afsluiters en constateren enige lekkage bij de afsluiter van de motor, waardoor het koelwater wordt aangevoerd. Dat hoort niet. De slang die het koelwater naar de wierpot voert blijkt - door droogte? - niet meer in orde. Dat is snel opgelost, boven het gat kan de slag worden ingekort. Geen lekkage meer. Daarna blijkt de motor het op te geven. Hij ontvangt geen brandstof meer. Een lange zoektocht levert op dat de hendels bij het dubbele brandstoffilter verkeerd staan. Noch uit de dagtank, noch uit de hoofdtank kan diesel de motor bereiken. Ik vermoed dat de bootstoffeerders dat hebben gedaan, toen ze de kachel stookten op diesel uit de dagtank om alle vocht uit het schip te verdrijven. Gelukkig zie ik op de tekst, die Fons er ooit bij heeft aangebracht, hoe ze wel moeten staat: allebei verticaal. Dan is er weer aanvoer van brandstof. Ondertussen hebben ze Dulce op de hand uit het kraangat getrokken en aan de steiger ernaast afgemeerd. Het kranen moet immers doorgaan.

     Dan is het grote moment daar: we gaan varen! Voorzichtig vaar ik achteruit de haven in naar steiger H en meer rustig af - alles voelt vertrouwd - in de nieuwe ligplaats. Het restant van de middag: schoonmaak. Ik krijg de beide toiletten aan de gang en Anna maakt ze schoon. We kunnen weer aan boord leven. Tegen vijfen staken we het werk met een zeer voldaan gevoel. Morgen niks boot, zaterdag gaan we weer verder. We worstelen ons door de files voor het lange Paasweekeinde naar Gorcum en zijn tegen zessen thuis. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 18-04-2025

Ik schreef er al een paar maal over - onder andere hier - dat klimaatwetenschappers intensief pogen om erachter te komen wat de ENSO in de Pacific dit jaar zal doen: een zwakke La Niña of een nieuwe El Niño? In het laatste geval wordt 2025 opnieuw een recordwarm jaar na 2024. In een nieuw artikel van klimaatcoryfee James Hansen en Pushker Kharecha van het Earth Institute van Columbia University gebruikt men bovenstaande grafiek. Tegen de achtergrond van oudere El Niño-jaren (grijs) zet men de Niño-jaren 1997/1998/1999, 2015/2016/20217 en 2023/2024/2025 af tegen de gemeten temperatuur-anomalieën (t.o.v. pre-industrieel niveau) in drie kolommen: start - piek - uitdoving. Duidelijk is dat de wereldtemperaturen tussen de drie El Niño's flink steeg, zodat het fenomeen iedere keer op een hoger niveau begon. In de eerste maanden van 2025 lijkt het erop dat kort na de laatste El Niño er alweer een nieuwe begint. Je ziet de curve in maart weer omhooggaan. De huidige tegenhanger La Niña komt niet uit de verf. Hoe komt dat? Hansen denkt dat de klimaatsensitiviteit en de rol van aerosolen groter is dan men denkt. 'Klimaatsensitiviteit' is de mate waarin de wereldtemperatuur stijgt door een verdubbeling van de concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer. 'Absence of a large temperature decline after the huge El Nino-spurred temperature increase in 2023-24 will provide further confirmation that IPCC’s best estimates for climate sensitivity and aerosol climate forcing were both underestimates'. Natuurlijk weet niemand wat er in 2025 nog zal gebeuren, maar Hansen zegt dat zelfs zonder nieuwe Niño de kans op recordwarmte dit jaar groot is: 'Specifically, 2025 global temperature should remain near or above +1.5C relative to 1880-1920, and, if the tropics remain ENSO-neutral, there is good chance that 2025 may even exceed the 2024 record high global temperature'.

Trump tekende gisteren een decreet dat commerciële visserij toestaat in een enorm reservaat in de Pacific. Het reservaat, The Pacific Remote Islands Marine National Monument, werd opgezet in 2009 onder toenmalig president Bush. Het ligt zo'n 1200 kilometer ten westen van Hawaï en heeft een grootte van 1,3 miljoen vierkante kilometer, wat neerkomt op ruim dertig keer de oppervlakte van Nederland. In het gebied liggen koraalriffen en leven bedreigde zeeschildpadden en walvissen. Het is 'the most widespread collection of marine- and terrestrial-life protected areas on the planet under a single country's jurisdiction' (Wikipedia).

Bij extreme regenval in het noorden van Italië vallen twee doden. Er is kans op overstromingen en aardverschuivingen. In de Aostavallei, bij de grens met Zwitserland en Frankrijk, zitten 6400 huishoudens zonder stroom. In de regio Turijn worden aardverschuivingen en overstromingen gemeld. Tientallen mensen moesten daar geëvacueerd worden.

Na een bewolkt begin met wat lichte regen knapt het weer op en na het middaguur zijn de wolken weg en schijnt de zon. Echt warm is het niet, nog geen 15 graden. Anna gaat boodschappen doen in de binnenstad. Er komen meerdere passantenboten binnen voor het lange Paasweekeinde. Op de Nederlandse wegen staat rond 14.00 uur al ruim 700 kilometer file. Morgen is het wat warmer; dan gaan we weer aan de boot werken. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 19-04-2025

Ophef over het plotselinge afscheid van Pieter Omztigt. Hij stapt na meer dan twee decennia uit de politiek. De man werd terecht gevierd voor zijn rol in de toeslagenaffaire, maar als politicus werd hij teveel vereerd. De Heilige Pieter is in alle opzichten een gewwon mens. Ik kan me wel vinden in de slotsom van Hubert Smeets op X: 'Wat een treurig politiek eind van een man die zichzelf onvoldoende kende voordat hij een handgranaat in de arena gooide en daarmee zichzelf en de politiek schade berokkende. Spreekwoord zegt: zo gewonnen, zo geronnen. Moeten we medelijden hebben of mogen we kwaad op hem zijn?'

Vandaag heerlijk samen op de boot gewerkt, Anna doet de schoonmaak onderdeks, met name de beide toiletten en douches, en ik erboven. Allereerst al het touwwerk; de lazy jacks op de giek, de vallen voor grootzeil, genua en de andere vallen, de kraanlijn, de reeflijnen, de vlaggelijntjes en wat niet al, een hele spaghetti om te ontwarren. Maar wat geeft dat een plezier om te zien hoe er steeds meer 'lijn' in komt! Tussendoor vul ik twee van de drie drinkwatertanks. Daarna de opbouw van de buiskap, alle ritsen doen het en de ramen zijn helder en schoon. Hij lag anderhalf jaar in onze kelder. Daarna lossen Anna en ik de puzzel op van de kajuitgordijnen: welk gordijn hoort bij welk raam. Tenslotte klim ik voorzichtig op het frame voor de zonnepanel;en en zet het windmolentje vast met twee tie-rips, zodat de buren geen last hebben van het zoemen.

     Helemaal tenslotte proberen we de nieuwe wasmachine uit. De werf heeft gisteren het probleem met het zeepvakje opgelost door het verzetten van een scharnier van het kastdeurtje ervoor en het wegfrezen van de helft van de dikte van een hoekje linksboven. Nu kan het zeepvakje open. Maar een teleurstelling, de nieuwe machine werkt niet. Geen stroom, watertoevoer en afvoer, de werf is vergeten hem aan te koppelen. Stroom en watertoevoer kan ik zelf doen, ondersteboven in de achterhut tussen bed en machine, maar de afvoer koppelen kan ik niet. Weet niet waar dat zit. Klusje voor de werf volgende week. Heerlijke momenten in de zon bij de lunch en de thee 's middags. Ben licht getint geraakt door de zon de hele dag. Om kwart voor vijf nokken we af, knap vermoeid maar erg tevreden. We zijn flink opgeschoten. Een uur later zijn we thuis. De haven bij ons ligt nu vol passantenboten. Gezellige drukte. Vanavond asperges. Naar het begin van dit kwartaal

Welig groeit het fluitekruid bij de beelden van Winiarski op de Kriekenmarkt. Op de achtergrond de sluis en daarachter ons huis.

Zondag 20-04-2025, Eerste Paasdag

Een stralende zonsopgang. We krijgen een mooie dag die in het zuiden zal eindigen in regen en onweer. Hoeveel we daarvan meekrijgen moeten we afwachten. Vanmiddag lopen we naar de Paasbrunch bij Barbara, voor haar verjaardag in de achterliggende week. Veel paaseieren. Het wordt 17 graden maar uit de wind in de zonnige tuin is het een stuk warmer. Tegen vijf uur zijn we weer thuis.

In de afgelopen week verscheen het SCP-rapport 'Klimaat en samenleving'. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat drie kwart van alle Nederlanders zich zorgen maakt over klimaatverandering. Maar liefst 83 procent vindt dat we de achteruitgang van de natuur moeten tegengaan. Tegelijk blijven ze toch vliegen en hebben we een coalitiekabinet dat weinig meer doet aan de uitstoot van broeikasgassen en adaptatie aan een warmer klimaat, en dat de problemen bij de onderhandelingen over de Voorjaarsnota juist weer verder voor zich uitschoof. Klimaatminister Sophie Hermans (VVD) kan er kennelijk mee leven. Buiten haar om besloten de vier fractieleiders om het klimaatfonds te plunderen en de energiebelasting te verlagen. Naar het begin van dit kwartaal

Lunchtijd.

Maandag 21-04-2025, Tweede Paasdag

Het is een dag met veel zon en weinig wind. ruim 17 graden. Verder met de bootklussen. We laden het autootje weer met scheepsspullen uit de kelder. Om half twaalf zijn we in de jachthaven. Eerst koffie, dan aan de slag. Anna gaat de kasten onder het aanrecht uitmesten en ik zal de bimini opzetten. Dan ontdek ik dat de werf alle drie buizen van het frame achter het achterstag heeft gezet. Tja, dan kun je hem niet opzetten, er horen twee buizen vóór en één achter het achterstag. Ik kan de twee buizen echter beiderzijds uit hun scharnieren halen door de schroeven los te draaien. Samen manoeuvreren we de buizen achter de verstaging weg en stoppen ze aan de andere kant voorzichtig terug in de scharnierbusjes. Opgelost. Nog geen uur later staat de bimini; ik klap hem op en plaats de hoes eroverheen. Anna heeft intussen het voorste toilet en douche schoon gemaakt. Samen zoeken we of de afvoerslang van de wasmachine niet dicht zit bij de plek waar hij de vuilwatertank ingaat. Nee, die staat open, dus morgenochtend moet ik meteen de werf bellen en ze vragen de afvoerslang van de wasmachine vast te koppelen. Daarna stop ik de buizen van het frame van de wintertent en de lange latten van het grootzeil weg onder de lattenbodem van ons bed. We zetten dit jaar dat zeil toch niet op. Te zwaar voor ons.

     Lunch om half twee in de kuip. Daarna bind ik alle gordijntjes in de kajuit op met de bandjes, die we terug vonden. Daarna gaat de zeilhuik op de giek, ook al zit er geen zeil op. Na drie uur komen er donkere wolken uit het zuidwesten opzetten. We nemen een theepauze en besluiten dat het mooi is geweest, Er lijkt onweer in die bewolking te zitten.

     We rijden terug. Op de A29 krijgen we te maken met een opgewonden verkeershufter. Ik en een auto achter me rijden in het kielzog van een voorganger die 80 rijdt. Als er geen verkeer meer achterop komt - dat ruim boven de maximumsnelheid langs suist - zetten ik en de wagen achter me tegelijk de clignateur naar rechts aan om de voorganger te passeren en dan geeft de chauffeur achter me opeens vol gas, hij wil me voorbij scheuren maar ik ben al half op de rechterweghelft. Hij moet diep in de remmen. Tja, geen heer zogezegd, maar als ik terug ben op de linker weghelft gaat hij een tijdlang naast me rijden. Een jonge gast, alleen achter het stuur. Hij tikt op zijn voorhoofd, maakt boksgebaren en maakt foto's met zijn telefoon; ik negeer hem, maar Anna krijgt doodsangsten. Intimideren. Tenslotte trekt hij op en spuit weg met zeker 140 kilometer en verlaat de A29 bij de volgende afslag. De rest van het traject naar Gorcum is gelukkig rustig. En nog geen onweer. Om half zes regent het.

Wat domrechts allemaal stuk maakt; hier en elders. Nu er in de voorjaarsnota geen afspraken zijn gemaakt over stikstofmaatregelen waarschuwt netbeheerder Liander dat de verzwaring van elektriciteitsnetten forse vertraging kan oplopen. Meer dan 300 bouwprojecten zitten in de gevarenzone, zegt het bedrijf. Het betreft met name bouwprojecten voor de verzwaring van het elektriciteitsnet, zoals de aanleg van dikkere kabels in de grond, het bouwen van transformatorhuisjes in wijken en de bouw van stations waar hoogspanning wordt omgezet naar midden- of laagspanning. Het kabinet Schoof blokkeert dus zelf de energietransitie.

     Door zijn vergaande bezuinigingen van Trump op universiteiten en wetenschappelijke instituten dreigen enorme databestanden met belangrijke resultaten van onderzoek te verdwijnen. Denk bijvoorbeeld wat betreft klimaatonderzoek aan omvangrijke digitale dataverzamelingen van satellietgegevens over de atmosfeer en van de talrijke meetboeien, die de opwarming en veranderingen in de sterkte van oceaanstromingen meten, of de kilometerslange bevroren boorkernen, die onmisbaar zijn voor de bestudering van het klimaat in het verre verleden. Die liggen in grote koelcellen, die door bezuinigingen dreigen uitgeschakeld te worden. Dan smelten ze voorgoed. Nederlandse instituten slaan de handen ineen om zoveel mogelijk dataverzamelingen veilig te stellen, maar ze kunnen niet alles redden.  Naar het begin van dit kwartaal

De aanwezigheid van biomarkers in de atmosfeer van exoplaneet K2-18b (beeld uit besproken artikel)

Dinsdag 22-04-2025

Decennialang zoekt men met groeiende intensiteit naar bewijzen van buitenaards leven in het heelal. Vaste lezers weten dat ik het op de voet volg, vanuit de gedachte dat op vele plaatsen in het universum waarschijnlijk leven is ontstaan. Als het bij ons kon, kan het elders ook. 'The Universe could be teeming with live', noteerde ik hier in 2006. Denk niet meteen aan intelligent leven. Dat is zó absoluut schaars, dat we ook nog best de enigen kunnen zijn.

     Afgelopen week leek het even of het zover was, toen de media wereldwijd vol ophef berichtten dat astronomen van de Universiteit van Cambridge (VK) met behulp van gegevens van de James Webb-ruimtetelescoop in de atmosfeer van de exoplaneet K2-18b chemische vingerafdrukken vonden van de zwavelverbindingen dimethylsulfide en/of dimethyldisulfide. Zie The Astrophysical Journal Letters, 17 april. In 2023 vond men met de JW-ruimtetelescoop al methaan en koolstofdioxide in de atmosfeer van K2-18b. De exoplaneet draait in 33 dagen om zijn zon, een rode dwerg, op een afstand van 21 miljoen kilometer. Dat is in de bewoonbare zône, die zich tussen 18 en 37 miljoen kilometer bevindt. De temperatuur aan het planeetoppervlak wordt geschat op −8 tot +5° Celsius, de straal van de planeet zou 15.000 km zijn en hij heeft een massa van 8,6 keer de aarde. Daarmee is het een 'superaarde'. Planeten van aards formaat zijn door hun geringe grootte moeilijker te vinden.

     Volgens velen is de aanwezigheid van al deze moleculen in de atmosfeer van K2-18b het sterkste bewijs tot nu toe dat er leven kan bestaan op een planeet buiten ons zonnestelsel. De concentraties van dimethylsulfide en dimethyldisulfide in de atmosfeer van K2-18b wijken echter sterk af van die op aarde; daar zijn ze doorgaans lager dan één volumedeel per miljard. Op K2-18b zijn hun concentraties naar schatting duizenden keren hoger. Het was in 2023 voor de eerste keer dat koolstofhoudende moleculen waren aangetoond in de atmosfeer van een exoplaneet. Deze resultaten wezen erop dat K2-18b een ‘hyceaanse planeet’ is: een leefbare oceaanwereld met een waterstofrijke atmosfeer. 'Hycean' is een samentrekking van 'hydrogen' en 'ocean'.

     Men vermoedt dat als er leven op de exoplaneet aanwezig is, het zal gaan om uiterst simpele een- of meercellige vormen zoals algen. De beide zwavelverbindingen worden op aarde geproduceerd door onder andere fytoplankton. Maar er is ook kritiek: andere astronomen zoals de Nederlandse Inge Loes ten Kate en de Amerikaanse Sara Seager vinden de onzekerheid van de metingen te groot (3-sigma) en bovendien zijn er andere mechanismen denkbaar waarmee deze stoffen kunnen ontstaan. Dimethylsulfide is bijvoorbeeld ook in kleinere concentratie aangetoond op de komeet 67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko. Nog geen zekerheid dus.

Het IMF stelt in zijn World Economic Outlook de groeiverwachtingen naar beneden bij vanwege de handelsoorlog van Trump. Toch denkt het IMF dat de wereld nog niet afstevent op een recessie en dat prijsstijgingen naar verwachting redelijk beperkt blijven. De mondiale groei komt volgens het IMF dit jaar uit op 2,8 procent en volgend jaar op 3 procent. In januari gingen de deskundigen voor beide jaren nog uit van 3,3 procent. Men verwacht dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar met 1,4 procent zal groeien; eerst werd nog werd gerekend op 1,6 en 1,8 procent. Het valt dus wel een beetje mee, volgens het IMF dan.

     En de grote partijen in de handelsoorlog? Het fonds denkt dat met name de VS zelf een flinke groeivertraging tegemoet kan zien. De groei voor dit jaar is waarschijnlijk maar 1,8 procent, bijna een procentpunt minder dan bij de vorige raming. Ook China wordt hard geraakt. Het IMF denkt dat de Chinese economie dit jaar 4 procent groeit, een verlaging van 0,6 procentpunt. De handelsoorlog gaat miljarden kosten; de tol van nationalisme.

Gisteravond en nacht flinke regenbuien, geen onweer. Vandaag past Anna de hele dag bij Nikita op haar achterkleinkinderen. Ze gaat al vroeg weg. Het is wisselend bewolkt met soms wat zon. Het wordt 15 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 23-04-2025

Steeds weer vertellen nieuwe onderzoeken de harde waarheid, namelijk dat de opwarming van de aarde in een versnelling geraakt is. Niet alleen wat betreft de atmosfeer, maar vooral in de oppervlaktetemperaturen van de oceanen. Die kun je precies meten met satellieten. Een nieuwe studie van de meteoroloog Chris Merchant van Reading University in het VK over de laatste vier decennia laat het onmiskenbaar zien. Tussen 1985 en 1989 lag het tempo van opwarming nog op +0,06 graden Celsius per tien jaar, maar tussen 2019 en 2023 was het al gestegen naar +0,27 graden per decade. Wat je goed kunt zien in de grafiek hierboven is dat de oorzaak van de versnelling niet komt door de cyclus in de zonneactiviteit (zonnevlekken), niet door vulkanische erupties of door de ENSO, de periodiciteit van El Niño's in de Stille Oceaan. Zoals je kunt zien zijn die fenomen alledrie gesuperponeerd op het signaal van een toenemende accumulatie van energie in de oceanen. Dat is het gevolg van de stijgende energie-imbalans: de aarde neemt steeds meer energie op dan ze uitstraalt naar het heelal. De waarschijnlijke oorzaak wordt gezocht in de afname van luchtvervuiling. Dat is buitengewoon ironisch, de steeds gezondere schone lucht boven industriegebieden, steden en scheepvaartroutes levert op dat lagere wolkenlagen meer warmte terugkaatsen naar het aard- een zeeoppervlak. Tja, weer meer luchtvervuiling toestaan is natuurlijk geen oplossing, de enige remedie is zo snel mogelijk stoppen met de uitstoot van broeikasgassen.

De versnelling van de opwarming van de oceanen leidt ook tot een dramatische verbleking van de koraalriffen. Wereldwijd lijdt 84 procent van de riffen onder hittestress, meer dan ooit eerder is vastgesteld, blijkt uit een nieuw onderzoek onder auspiciën van het International Coral Reef Initiative. Koraalriffen zijn van levensbelang voor het leven in de oceanen en daardoor ook voor de mensheid. 25 Procent van het zeeleven leeft in en rond koraalriffen. Ze zijn van belang voor de visserij, toerisme en bescherming van kustlijnen tegen erosie en stormen.

Onder leiding van onze domrechtse coalitie zie je het meteen alweer misgaan. Het kabinet gaat de industrie helpen met een terugkeer van fossiele subsidies. Vanaf volgend jaar kunnen grote bedrijven weer een compensatie aanvragen voor de gestegen elektriciteitsprijzen. In totaal gaat het om zo'n half miljard euro aan kabinetssteun om de energierekening van de bedrijven te dempen. Ze krijgen dus een financiële prikkel om vervuilend te blijven produceren. Waarom is dat? De coalitie is bang dat bedrijven die veel energie gebruiken zich buiten de EU gaan vestigen.

Een overwegend grijze en natte dag, 14 graden Celsius. Vooruitlopend op ons vertrek met de boot raken we nu al uit ons ritme op de sportschool. We doen boodschappen en kopen bij de Gamma voor vijf euro een dekzeiltje voor als straks de dinghy op het zonnedek ligt. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 24-04-2025

Dinsdagavond (in VS-tijd) postte Trump de tekst hierboven op zijn Truth Social, nadat Zelensky in een interview met The Wall Street Journal had gezegd dat het formeel afstaan van De Krim aan Rusland voor hem en zijn volk onaanvaardbaar was. Het stukje op het sociale mediakanaal van de Amerikaanse president staat vol leugens en onwaarheden en laat duidelijk zien hoezeer hij zich achter de visie van Poetin schaart. Zo had Oekraïne destijds de marinehavens van de Russische Zwarte Zeevloot voor decennia aan het Kremlin verhuurd en moest de toenmalige regering in Kyiv in 2014 machteloos toezien hoe 'groene mannetjes' het Oekraïense schiereiland bezetten, omdat geen enkel land steun gaf - de VS onder Obama niet en de EU ook niet. Obama sprak van 'een lokaal conflict'. Je kunt het allemaal nalezen op mijn weblog uit die tijd.

     De Russische bezetting van De Krim en de sindsdien door Poetin gevoerde, ouderwetse veroveringsoorlog is in flagrante strijd met het volkenrecht, het handvest van de VN en met het standpunt dat de VS zelf al die jaren uitdroegen, zelfs nog in de eerste termijn van Trump, tot aan zijn terugkeer in Het Witte Huis. Nu vraagt Trump in feite niets anders dan een capitulatie aan Zelensk. Zijn plan bevat de volgende onderdelen: 

- de formele annexatie van De Krim door Rusland;

- het afstaan van alle door Rusland in de oorlog veroverde gebieden (18 procent van Oekraïne);

- uitsluiting voor altijd van het NAVO-lidmaatschap;

- het leveren van electrische stroom door de kerncentrale in Zaporitsja aan Rusland;

- beïndiging van alle sinds 2014 tegen Rusland ingestelde economische sancties;

- intensivering van Amerikaans-Russische economische samenwerking.

Twee oligarchen regelen de wereld. Zo ziet een volledige overwinning van Rusland eruit. Een plan waar Europa niet eens bij betrokken bij was. Verovering loont. Trump heeft het westerse kamp verlaten en is naast zijn vriend Poetin gaan staan. Je zou van verraad kunnen spreken. Staat er nog iets tegenover? Dit:

- een Europese vredesmacht mag toezien en de uitvoering beschermen;

- niets over Amerikaanse veiligheidsgaranties;

- Oekraïne mag wel lid worden van de Europese Unie (toegang van een door het Kremlin gecontroleerd land tot de EU);

- financiële compensatie van Oekraïne voor de oorlogsschade (maar door wie?).

Over de mineralendeal staat er niks. Het is het perspectief van een geknechte vazalstaat. Oekraïne kan hier niet mee instemmen. 'Wij zijn bereid om te onderhandelen, maar niet om ons over te geven’, stelde vicepremier Joelia Svyrydenko op X.

     Natuurlijk zijn ook de elementaire veiligheidsbelangen van de EU en de eenheid in de NAVO in het geding. Afgelopen zomer luidde een van de conclusies van de NAVO-top in Washington nog heel stellig: de militaire alliantie zou 'de illegale annexatie van Oekraïens gebied, inclusief de Krim, nooit erkennen'. Rutte zit vandaag en morgen in de VS. Vrijwel alle Europese hoofdsteden zouden het nieuwe plan van Trump niet acceptabel vinden. Frankrijk liet woensdag al weten dat ‘respect voor de territoriale integriteit en de Europese roeping van Oekraïne zeer sterke eisen zijn van de Europeanen', maar tot dusver hoor je uit Brussel nog niets. Nu lijkt Europa te moeten gaan kiezen tussen Oekraïne en de VS.

     Je weet van de vorige akkoorden met Moskou dat het de periodes erna zal gebruiken voor de eigen militaire versterking en wederopbouw en na iedere verovering tot een volgende overval over zal gaan: eerst de Baltische staten, Moldavië, Georgië, daarna de rest van hun voormalig imperium in Oost-Europa. 

     Wat nu? Na een afwijzing van het plan zal Trump Oekraïne gaan dwingen door de stopzetting van de Amerikaanse militaire steun en vitale inlichtingen. In hoeverre kan en zal Europa dat overnemen? En hoelang blijft de NAVO intact? Ik vrees dat er voor Kiyv niet meer overblijft dan voortzetting van de oorlog, het hoofd boven water te houden en pogen om de Trump-jaren te overleven - drie jaar en negen maanden - in de hoop dat er daarna weer een Democratische opvolger in Het Witte Huis zal zitten. Misschien kan Oekraïne de uitzichtloze stellingenoorlog zolang wel volhouden, want veel meer presteren dan nu kunnen de Russen niet.

     Vannacht intensiveert Moskou zijn aanvallen op burgerdoelen in Oekraïense steden. Bij Russische raket- en droneaanvallen op Kyiv vielen zeker negen doden en 77 gewonden. Ook Charkiv, de tweede stad van het land, werd aangevallen.

Het is een dag van treurige regen. Miezer en kou, het wordt niet eens 13 graden. Maar vanaf nu wordt het droger en warmer. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 25-04-2025

De dag begint grijs maar het zal later opknappen. Bij het opstaan is het al raak: een innige kus van Anna. Ze heeft de ontbijttafel al gedekt en er staan niet één, niet twee, niet drie, maar vier cadeautjes naast mijn bord. Dat is voor mijn verjaardag; ik ben vandaag 78 geworden. Dus eerst uitpakken: twee leuke polo-shirts, twee zakjes met whiskeybonbons van Jamin en een lange plank met handvat voor aan boord. Je kunt daar het borrelgarnituur op klaar zetten en zo ermee de steile kajuittrap op naar de kuip. Of er een inbreker mee knock-out slaan. Dat vermeldt een tekst op de plank. De hele dag stromen felicitaties binnen, per telefoon, WhattsApp, email, sociale media en het Gastenboek. Dat is hartverwarmend. Tussendoor bestel ik via de huisarts bij de apotheek een extra tranche van drie maanden pillen, zodat ik halverwege het vaarzeizoen niet zonder kom te zitten.

     On kwart voor elf breekt de zon door en de bewolking verdwijnt al snel. Nog blijft het met 13 graden vrij koud. Het is druk met passantenboten en toeristenrondleidingen. Het wordt een mooi weekeinde met talrijke festiviteiten. Vanavond gaan we samen lekker uit eten bij Restaurant 'Il Sole', de beste Italiaan in de wijde omtrek.

Dat komt wel even aan in Gorcum: de van origine Gorcumse scheepsbouwer Damen Shipyards wordt vervolgd door het Openbaar Ministerie voor omkoping, valsheid in geschrifte, witwassen en het overtreden van de sancties tegen Rusland. Ook een aantal directieleden en oud-directieleden wordt vervolgd, zoals de oprichter Kommer Damen (81) en zijn zoon. Bekende Gorcummers. Kommer is zelfs ereburger van onze stad. De overtredingen kwamen aan het licht in een onderzoek door de FIOD en de douane. Het was een structureel patroon want ze strekken zich uit over de jaren 2006 tot 2017, en het overtreden van de sancties tegen Rusland in de tweede helft van 2022, na de misdadige inval in Oekraïne. Het zijn zware verdenkingen. Damen zou de afgelopen drie jaar door zijn gegaan met het leveren van goederen en technologie aan Rusland. De scheepsbouwer zou Rusland met zijn leveranties militair hebben versterkt. Damen is de belangrijkste leverancier van de Nederlandse marine, maar als het wordt veroordeeld mag het bedrijf vier jaar lang in heel Europa geen overheidsorders uitvoeren.

     Verdenkingen van corruptie en wanbeleid bij Damen waren er al eerder. In 2017 noteerde ik al dat de FIOD bij het bedrijf binnenviel wegens het betalen van steekpenningen in het buitenland. Uit onderzoek van de NRC in 2018 en 2019 naar Damen bleek onder meer dat er sprake was van dubieuze verkooppraktijken in Sierra Leone, waar de Wereldbank toen ook onderzoek naar deed. Natuurlijk zeggen velen dat je in deze wereld, vergeven van omkoperij en corruptie, niet overleeft als je je aan de regels houdt. Het braafste jongetje van de klas? Geenszins. Want wat voor redelijkheid schuilt daarin? Het is een kortzichtige wijze van denken, een garantie om de markten alsmaar verder te verzieken. Zo stimuleer je oneerlijk gedrag en kom je nooit van maffiose praktijken af. De Europese regels zijn er niet uit braafheid gekomen en het is dom om die tot je eigen nadeel te schenden. Het overtreden van de sancties tegen het barbaarse Rusland is haast nog kwalijker. Overigens moet het allemaal nog wel bewezen worden door het OM.  Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 26-04-2025, Koningsdag

Gisteren aten we voortreffelijk bij Restaurant 'Il Sole'. De gerant António herinnerde zich ons vorig bezoek en zette meteen nadat we een tafeltje hadden gevonden een glas Susumaniello voor mijn neus. Heel attent. De schotels, Carpaccio di pesce (beiden), Gamberetti dell'Etna (Anna) en Gamberoni alla pescatora (ik) - allebei gerechten met grote garnalen - waren fijnzinnig en delicaat van smaak. We dronken er buiten de kaart om een rode wijn bij die ik niet kende, een Monte Mitorio 2023 van de Tai Rosso-druif uit de Berici-heuvels in Veneto, het noordoosten van Italië. Ik houd ervan als een gerant je gerechten en wijn aanraadt; het levert vaak aangename verrassingen op. In combinatie met de maaltijd ditmaal een sterke wijn die je gelukkig maakt. Dat deed Anna me trouwens ook.

Vanmorgen al vroeg op, het was nog bewolkt, maar dat duurde niet lang, de zon verdreef de bewolking. Om tien uur reden we over rustige snelwegen naar Numansdorp, met dozen vol nautische boeken in de achterbak. We zagen meteen dat de werf bij de wasmachine was geweest en de afvoer had aangesloten, maar bij het uitproberen bleek meteen ook dat het probleem nog niet opgelost was. De afvoerslang liep bij het pompen weliswaar vol, maar bovenaan de vuilwatertank kon het waswater niet verder. Daar zat een stop - helaas aan de achterkant, waar je niet bij kon. Ik liep naar Benno op het kantoor van de werf om het te melden. De stop is vermoedelijk ontstaan toen de vuilwatertank van zijn plaats moest voor de aanleg van het nieuwe dek. Volgende week gaan ze ernaar kijken.

     De rest van de dag was vol geslaagde klussen en klusjes. Terwijl Anna de kajuit schoonmaakte installeerde ik de genuarollerlijn, haalde bovenin de mast de vallen uit elkaar zodat we volgende week de genua erop kunnen zetten, schikte alle lijnen onder de buiskap keurig in platte cirkels en binnen zette ik de nautische boeken op hun plek bij de navigatietafel, ruimde de bak met navigatiespullen in en kreeg de Digitenne na wat gepuzzel en nieuwe batterijen aan de gang met beelden van Koningsdag in Doetinchem op het scherm. Tenslotte lukte het me ook om de afstandsbediening van de ankerlier weer te laten werken en tevens de warmwaterboiler. Bewondering van Anna, we kunnen haast weer aan boord wonen. Het was een heerlijk, zonnige dag. Om vijf uur thuis. Maandag verder. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 27-04-2025

Het werd al verwacht: deze week presenteerde klimaatminister Sophie Hermans haar klimaatbeleid. Een aanfluiting. De Volkskrant vatte het zo samen: 'De klimaatplannen die het kabinet vrijdag presenteerde hebben meer weg van anti-klimaatplannen. Fossiele subsidies worden in ere hersteld, milieumaatregelen afgezwakt of geschrapt. (...) De voortekenen hebben niet bedrogen. Tijdens Tweede Kamerdebatten maakten de coalitiefracties de afgelopen maanden al duidelijk dat ze geen zin hebben in nieuwe klimaatmaatregelen'. Kortom: na ons de zondvloed. 'Steeds vaker is uitstel het nieuwe regeren. Zie de wooncrisis, de verwaarlozing van Defensie, het klimaatdossier, het pensioendebat, de energietransitie, het stikstofdossier, etc', schrijft Tom-Jan Meeus dit weekeinde in de zijn email-nieuwsbrief Machtige Tijden (betaalmuur). Uit het toch al magere potje voor klimaatbeleid haalt de coalitie geld om de energielasten voor de minima te verlagen. 'Als je de belasting op aardgas verlaagt, stimuleer je in feite om weer te gaan stoken. Daar lijkt me het klimaatfonds niet voor bedoeld', zegt hoogleraar belastingen en subsidies Herman Vollebergh van de Universiteit Tilburg. Klimaatorganisaties Wise, Fossielvrij en Extinction Rebellion hebben met stickers het ministerie van Klimaat en Groene Groei omgedoopt tot het ministerie van Fossiel en Gore Groei. Ondertussen waren er de laatste dagen extreem hoge temperaturen gemeten in het Midden-Oosten. Zie hierboven. Extreem, zo vroeg in het jaar. 'We are witnessing something unbelievable,BY FAR the most extreme event in world climatic history. Several thousands of records are being brutalized from North Africa allover Asia with margins never seen before. Middle East is approaching 50C', is het commentaar van @extremeevents.

De genocide van de regering Netanyahu op de bevolking van Gaza gaat voort. Sinds 2 maart blokkeert Israël alle doorlaatposten; er kwam geen vrachtwagen meer binnen met voedselhulp binnen. Vandaag zit de hongerende bevolking definitief zonder voedsel. Volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) werden gisteren de allerlaatste voorraden uitgedeeld aan de gaarkeukens in het ongelukkige gebied. De wereld kijkt toe, terwijl aan de grens 116 duizend ton voedselhulp klaarstaat om de enclave binnengebracht te worden; volgens het WFP genoeg om 1 miljoen mensen vier maanden te voeden. De regeringsleiders van Frankrijk, Duitsland en het VK hebben Israël woensdag opgeroepen de blokkade te beëindigen. Zij zien een ‘acuut gevaar’ voor hongersnood, epidemieën en dood, en noemen de Israëlische beslissing om hulp tegen te houden ‘onverdraaglijk’. Maar Jeruzalem weigert. Een flagrante oorlogsmisdaad voltrekt zich onder ieders ogen. De Israëlische defensieminister ontkent dat niet. Volgens hem zal pas weer voedsel Gaza worden binnengelaten als Hamas alle 24 nog levende gijzelaars en stoffelijke resten van de 34 omgekomen gijzelaars overdraagt aan Israël. Volgens de Gazaanse gezondheidsautoriteiten kwamen er sinds het begin van de oorlog, op 7 oktober 2023, al meer dan 51 duizend Palestijnen om het leven in de enclave.

Vandaag een prachtige dag zonder wolken en met zon en ruim 20 graden. Daar boffen ze bij, de mensen die een van Gorcums festivalletjes zonder veel fantasie organiseren, vanwege de voorbije Koningsdag, genaamd Wim-Lex en mede georganiseerd door De Wijnboutique.  Niet bijster origineel maar wel leuk dat het Gorcums horecaondernemers goed gaat. Na negen uur vanmorgen worden enige foodtrucks geplaatst en hekken gezet langs de kade op de Kriekenmarkt tegenover ons. Dat lijkt me zeer verstandig. Klusje: pas geleden moesten we ons cv-circuit bijvullen en nu is druk alweer te laag. Raar, nergens is lekkage. Het expansievat? In een door Ziggo toegezonden vouwdoos plaats ik alle toestelen van die firma. Nu we over zijn op de glasvezel van Odido moet ik die morgen terugzenden.

     Na het schrijven van mijn blogpost, mijn middagdutje en de thee - regelmaat is verstandig - begeef ik me na vieren in de menigte. Anna heeft geeft zin. Ik koop een mooie fles Georgische rode wijn, politiek niet in orde maar wel erg lekker, en circuleer wat door de dichte menigte. Een man en een vrouw met gitaren brengen mooie Ierse balladen ten gehore. Ik kom bekenden tegen en voer leuke gesprekken terwijl ik hang tegen scheefstaande partytafels. Kom een karaktervolle dochter tegen van Piet IJssels, voormalig Gorcums burgemeester, en heb een indringend gesprek met haar over een man die eens van veel betekenis voor me was. Zij is schipper en eigenaar van twee riviertankschepen met qua milieu verantwoorde voortstuwing. Loffelijk, aan zo iemand zou je de toekomst graag toevertrouwen, maar daar gaan we het nu niet over hebben. Het schijnt goed te gaan met haar vader, hij wordt dezer dagen 80. Mooi, zo'n ontmoeting, het verleden is soms een lichte last. Naar het begin van dit kwartaal

Hijsen van de rolgenua.

Maandag 28-04-2025

Een zonovergoten dag; het is wolkeloos en wordt bijna 22 graden. Omstreeks tien uur rijden we met het steekkarretje de grote, zware genua uit de kelder naar het autootje. Hij past precies achterin. Steekkarretje ook mee. Eerst tanken we, dan leveren we een vouwdoos van Ziggo met overbodige apparatuur - overbodig door de overgang op glasvezel - voor terugzending af bij het PostNL-servicepunt in de Westwagenstraat, dan kopen we bij Gamma een set knoopbatterijtjes en dan de A15 op, naar Numansdorp en naar de boot. Het is er warm en bijna windstil. De korte broeken aan. Het is een dag met mee- en tegenvallers. Meevaller: in de marina hijsen we de zware genua aan boord met de grootzeilval op de electrische lier. Waarom deden we dat nooit eerder zo? Tegenvaller: bij het hijsen van het zeil door de gleuf in het rolvoorstag loopt de electrische lier vast, omdat de genuaval dubbel sloeg. Hij zit moervast en kan geen kant meer op (foto hier). Het humeur zakt. Tergend langzaam weten we hem allengs wat losser te wrikken. Toch maar de werf gebeld; even later komt Benno. Hij slaagt erin om de lier uit elkaar te halen en zo de lijn vrij te krijgen. Ik re-installeer de genuaval op een andere manier, zodat hij lager aankomt bij de lier. Dat is beter. Gemakkelijk hijsen we daarna het zeil verder, rollen het op, binden het vast en leggen de genuaschoten uit door de leiogen. Pfff. Lunch.

     Na een kort middagdutje doe ik niet veel meer dan de touwenboel opruimen. Benno kijkt ondertussen naar ons probleem met de afvoer van de wasmachine naar de vuilwatertank. Na enige studie denkt hij dat het niet om een verstopping gaat, maar dat onze nieuwe wasmachine geen kracht genoeg heeft om het afvoerwater door de  slang omhoog te pompen. Volgens de gegevens van de machine kan maximaal één meter hoogteverschil aan; wij hebben meer. Een extra pompje moet de oplossing brengen. Dat zullen ze morgen doen.

     Moe en met tegenzin rijd ik naar huis. Ik zou wel aan boord willen blijven. Ondanks de mei-vakantie is het druk. Op de A15 weet ik ternauwernood te vermijden een plotseling remmende voorganger aan te rijden. Oef! Een snelle slag met het stuur naar de baan rechts, waar gelukkig juist niemand rijdt. We hebben een beschermengel. Om twintig voor vijf zijn we thuis. Naar het begin van dit kwartaal

De grote stroomuitval op het Iberisch schiereiland is bijna weer opgelost.

Dinsdag 29-04-2025

Wat veroorzaakte gisteren 'de grootste electriciteitsuitval ooit op' het Iberisch schiereiland? Er wordt intensief naar gezocht; de theorie die je het meeste hoort gaat over 'geïnduceerde atmosferische trillingen’, schrijft de NRC vanmorgen. Het schijnt vaker voor te komen maar niet op zo grote schaal. De temperaturen in het Spaanse binnenland waren weliswaar rond de 30 graden, maar dat is niet ongewoon. Niettemin: bij heet weer en plotseling hoge luchtvochtigheid kunnen moleculen in de lucht door inductie rond de stroomkabels ioniseren. Dat zou het electromagnetisch veld over grote afstanden rond de kabels veranderen, waardoor de stroomfrequentie zou gaan afwijken van de standaard-trillingsfrequentie van 50 Hz. Hoe dat precies werkt, weet ik niet, maar het gevolg zou zijn dat het beveiligingssysteem automatisch de kabel uitschakelt om schade bij transformatoren en gebruikers te voorkomen.

     Een paar minuten vóór de storing was het netwerk nog stabiel. In het zuidwesten van Spanje was vervolgens een dip te zien in de stroomopwekking, waardoor een instabiele situatie op het netwerk ontstond en sommige systemen werden afgekoppeld. Om 12.33 uur verloor het stroomnet binnen vijf seconden 15 gigawatt aan elektriciteit. Volgens de Spaanse premier Pedro Sánchez komt dat neer op 60 procent van het energieverbruik van de Spanjaarden op dat moment. Daarna stortte de stroomvoorziening van vrijwel heel Spanje en Portugal in. (Niet op de Balearen waar Tessa & Jeff met hun kinderen op vakantie zijn).

     Een andere oorzaak zou uitval zijn van delen van het Europese netwerk, maar daar heb ik niets over gehoord. Over netcongestie hoor je ook niemand. Sabotage, cyberwar, waar velen meteen aan dachten, zou uitgesloten zijn.

Precies een week geleden schreef ik enthousisast over de biosignatuur die gevonden zou zijn in de atmosfeer van exoplaneet K2-18b. Het ging om dimethylsulfide en dimethyldisulfide, die een aanwijzing zijn voor de aanwezigheid van microbiële levensvormen. Maar die ontdekking wordt alweer in twijfel getrokken. Astrofysicus Jake Taylor van de Universiteit van Oxford denkt dat het signaal veel te zwak was om voldoende boven de ruis uit te komen. 'The spectrum was statistically indistinguishable from a flat line. In other words, those dips may not even be real at all'. Hier is zijn artikel. Tja, dat kan, ik heb nooit gedacht dat het eenvoudig zou zijn.

Wat een naargeestig item bij Nieuwsuur gisteravond. In Europese wijnen troffen onderzoekers 'verontrustend' hoge concentraties van de chemische stof trifluorazijnzuur (TFA) aangetroffen, een nogal ernstig giftige stof die valt onder de groep PFAS-chemicaliën. Waarschijnlijk ontstaat het bij de afbraak van pesticiden, die in de wijngaarden in Europa volop wordt gespoten. Met name flessen van na 2010 tonen een sterke stijging van de stof. Advies: drink biologische geteelde wijnen en wijn van buiten de EU. Dus uit Chili, Argentinië, Zuid-Afrika. Dat is geen straf. Tja, onze wijnboeren maken het ernaar.

Weer een zonovergoten dag. Het wordt 21 graden. Rustige dag thuis. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 30-04-2025

Geen cyberaanval, geen sabotage, geen netcongestie en ook geen 'zeldzaam atmosferisch fenomeen'. De verklaring voor de verontrustende stroomuitval op het Iberisch schiereiland wordt gezocht in het zuidwesten van Spanje. Daar zou sprake geweest zijn van een 'dramatisch verlies aan stroomopwekking' in een veld met zonnepanelen. Op televisie beweerde een deskundige dat het veld uitviel omdat er een wolk overheen trok. De mechanismen van het netwerk ter compensatie reageerden niet of onvoldoende, waardoor een domino-effect ontstond en andere regio's ook geen electriciteit meer kregen. De uitval werd in no time zó groot dat de twee bescheiden verbindingen door de Pyreneeën met het Franse net het niet konden opvangen. Voilá. Op het moment van de storing draaide Spanje overigens voor een heel groot deel op zonnestroom. Het stroomnet bevindt zich altijd in evenwicht. Wat eruit gaat moet er ook weer in. Als de stroom plotseling uitvalt - zoals bij een veld zonnepanelen onder een wolk - moet het meteen gecompenseerd worden om te vermijden dat de stroomfrequentie afwijkt van 50,4 Hz. Alternatieve bronnen als waterkrachtcentrales en fossiele energiecentrales konden echter niet snel genoeg ingeschakeld worden. Ook als dat wel lukt, maar de zon boven het veld zonnepanelen opeens terug is, dan is er juist kans op overbelasting. Wat ook tot uitval leidt. Welk mechanisme gisteren precies de aanleiding was tot de enorme uitval, moet nog uit onderzoek blijken. Men denkt dat de inbouw van een kunstmatige vertraging bij fluctuaties in de netfrequentie of -lading in de toekomst soelaas kan bieden.

     Alsof de duvel ermee speelt: vanmorgen was er een grote stroomstoring in Enschede en omgeving. Ruim 20.000 huishoudens zaten ongeveer een uur zonder stroom, verkeerslichten vielen uit, winkels gingen dicht en mensen moesten door de brandweer uit liften worden gehaald. Bij het MST sprong de noodvoorziening aan. Hier was de oorzaak geen raadsel: volgens een woordvoerder van netbeheerder Enexis werd de storing veroorzaakt door kortsluiting bij onderhoudswerkzaamheden aan een verdeelstation.

Op nieuw een zonovergoten dag. In De Bilt steeg de temperatuur om 15:20 uur naar 25,0 graden en daarmee is het de eerste officiële zomerse dag van het jaar. Dat is vroeg: gemiddeld is dat pas rond half mei. Bij ons werd het ruim 23 graden. We werkten in Numansdorp weer een aantal uren aan het schip. Noeste arbeid, zoals je op de foto hierboven ziet. Dulce is bijna klaar. Naar het begin van dit kwartaal

Het nieuwe kwatrijn van 'Poëzie in de sluis 2025' is nog afgedekt door een laken.

Donderdag 01-05-2025

Dit is de warmste dag van de serie. Bij ons wordt het bijna 28 graden, een zeer warm begin van de maand mei. 's Ochtends doen Anna en ik boodschappen voor het weekeinde. Indachtig de berichten over hoge concentraties PFAS in Europese wijnen koop ik alleen wat flessen rode wijn van andere continenten, in dit geval een biologische wijn uit Chili.

     Vanmiddag hangen twee medewerkers van HG Reclame in de Lingesluis de nieuwe banners op. Ter weerszijden op de sluismuren gaat het om twee banners met kindertekeningen over het thema '80-jaar bevrijding' van het Jeugdatelier Gorinchem, en één banner met het winnende gedicht van 'Poëzie in de sluis 2025'. Het is een kwatrijn dat nummer 23 is in de Gorcumse Poëzieroute. Met het varend erfgoed NIETS ZONDER GODS ZEGEN, het antieke vrachtscheepje uit 1925 van buurman Lourens, varen we de sluis in en vanaf het dek kunnen we met ladders de oude banners vervangen door de nieuwe. Een warm karweitje want de zon schijnt genadeloos heet op de sluismuren. Tenslotte komt er over het prijswinnend gedicht een doek te hangen, zie foto hierboven. Die zal bij de onthulling op de ochtend van bevrijdingsdag worden opgetrokken door de dichter en een van onze bestuursleden.

     Ik stuur nog een foto en een persberichtje naar de lokale pers. Straks komen Lourens & Joke een glas drinken. Morgenmiddag houdt het bestuur van de Poëzieroute met emmers water en schoonmaakmiddelen een kuisronde om alle 40 gedichten schoon te maken. Naar het begin van dit kwartaal

2 m2i 2015. Poetsronde van de Poëzieroute. Bestuurslid Suzan poetst het gedicht van Cor Klinkenbijl (nr. 34) op de Korenbrug.

Vrijdag 02-05-2025

Deze vrijdag is een overgangsdag. Na de reeks warme en tenslotte zelfs zomerse dagen zal een noordelijke stroming koude poollucht naar onze regio brengen. In de loop van de dag zal die de Waddeneilanden en het noorden des lands bereiken. Dat zorgt voor een groot temperatuurverschil met het nog zomers warme zuiden, met 14 graden in het noorden en rond de 25 graden bij ons. Morgen zal het niet meer dan 12 graden zijn, maar nog wel overwegend droog. Het neerslagtekort neemt verder toe in ons land en benadert in de 15-daagse prognose het recorddroge jaar 1976. De maand april 2025 was zeer zacht en droog; het was de op drie na zonnigste aprilmaand sinds 1901.

Vanmiddag gaat het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute op weg met emmers sop en schoonmaakmiddelen om de route te kuisen van vlekken, vuil en andere ongerechtigheden. Een inspectieronde én een kuisroute. Het weer kon niet beter, zon en 26 graden. Bestuurslid Suzan heeft haar hond Bram meegenomen, een leuke zwarte labrador met hoogtevrees. Hij durft later de Lange Brug niet over. Joop en ik wel. De staat van de locaties valt heel erg mee, even soppen en klaar. Alleen locatie nummer 29 - BOEM! Paukeslag! - van Paul van Ostaijen bij de kruitmagazijntjes op het Dalembolwerk vergt meer arbeid: gras en onkruid verwijderen en mos uit de letters krabben. Dat doet Joop (foto hier). De tocht doen we met veel plezier en aangename kout. Tenslotte belanden we bij locatie 1 - het station met Jozef Eijckmans lange gedicht 'Dienstregeling':

DIENSTREGELING

vóór het station
zag ik nog gisteren
een teder afscheid
(...)

Dat gedicht kun je zowel aan de buiten- als de binnenkant lezen. Binnen staat er een fiets van een maaltijdbezorger voor, maar de tekst hangt hoog genoeg. Wel zit de bevestiging rechtonder nog los: die heeft HG Reclame nog niet hersteld. Met stickerverwijderaar poetsen we plakvlekken weg. Het is kwart over vijf en genoeg voor vandaag. Op de Grote Markt genieten we een ijsje bij Venezia en thuis een glas wijn bij een kritisch doch vrolijk gesprek over middelbaar onderwijs, euthanasie en leven in het universum. Daar zit inmiddels Maarten, de partner van Suzan, ook bij. Wat is onze wereld vandaag klein en vredig. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 03-05-2025

De spanning blijft, de gebruikelijke daling zet nog niet in. De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, bleef ook in de maand april 2025 hoog: +0,61 graden Celsius boven het gemiddelde over de periode 1991 - 2020. In maart 2025 was het nog +0.57 graden. De tienjaars-trend sinds de start van de metingen in januari 1979 staat op +0,15 graden per decade, te onderscheiden in +0,22 graden/decade boven landmassa's en +0,13 graden/decade boven de oceanen.

     De vraag blijft wat er aan de hand is. De NOAA stelt in zijn prognose over mei 2025 dat La Niña nu al is geëindigd en dat de ENSO in neutrale toestand verkeert. Geen Niña en geen Niño. Het was dus een wel zeer korte La Niña. NOAA schrijft: 'The La Niña threshold is a Niño-3.4 index of at least -0.5 °C (-0.9 °F). With the March 2025 Niño-3.4 index measuring -0.01 °C (i.e., nearly identical to the 1991-2020 average) according to our most reliable sea surface temperature dataset (ERSSTv5), we can say with confidence that La Niña conditions have ended'. Vooralsnog verwacht NOAA dat de neutrale toestand deze zomer blijft aanhouden. Zie hieronder:

Zoals ik eerder schreef is deze tijd van het jaar er een die notoir moeilijk te voorspellen is, de 'spring predictability barrier'. 'As spring turns to summer, our crystal ball should become clearer. For now, we’ll bid La Niña adieu and bide our time in neutral', schrijft NOAA. Trump kon ook dit essentiële bureau niet met rust zal laten; hij ontsloeg twee maanden geleden al honderden medewerkers.

Vandaag hebben we de laatste zomerse dag van de serie. Het kan nog 20 graden worden, maar het blijft tenslotte daar net onder. De wind is naar het noorden gedraaid en voert polaire lucht aan over een nog koude Noordzee. 's Middags regent het in Limburg en vlak boven de eilanden. Morgen is het met 10 à 13 graden koud voor de tijd van het jaar.

De Duitse inlichtingendienst Bundesdienst für Verfassungsschutz (BfV) zei van de week na drie jaar onderzoek dat de AfD een rechts-extremistische beweging is. Meteen barstte de discussie los over een partijverbod. Het regime Trump reageert heel anders. De Amerikaanse buitenlandminister Marco Rubio deed het Duitse AfD-besluit vrijdag op X af als ‘vermomde tirannie’: 'Germany just gave its spy agency new powers to surveil the opposition. That’s not democracy—it’s tyranny in disguise. What is truly extremist is not the popular AfD—which took second in the recent election—but rather the establishment’s deadly open border immigration policies that the AfD opposes'. vicepresident JD Vance beschuldigde Duitsland er vervolgens zelfs van met de maatregelen tegen AfD de ‘Berlijnse Muur te herbouwen’. Hij schreef op X: 'The AfD is the most popular party in Germany, and by far the most representative of East Germany. Now the bureaucrats try to destroy it. The West tore down the Berlin Wall together. And it has been rebuilt—not by the Soviets or the Russians, but by the German establishment'.

     De geschiedenis neemt sinds Trump een cruciale wending en het gaat snel. Beide reacties demonstreren duidelijk dat de VS niet meer aan onze kant staan, de kant van democratie, rechtsstaat en mededogen. De Duitsers reageren terstond met te zeggen: 'We hebben door onze geschiedenis geleerd dat rechts-extremisme moet worden tegengehouden (...) Dit is democratie. Deze beslissing is het resultaat van een grondig en onafhankelijk onderzoek ter bescherming van onze Grondwet en de rechtsstaat. Onafhankelijke rechtbanken zullen het laatste woord hebben'.  Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 04-05-2025

De winnaar van de 'Nobelprijs' voor economie Paul Krugman (eigenlijk is het de jaarlijkse Prijs voor de economie van de Zweedse Rijksbank) waarschuwt in een interview met De Volkskrant de EU om beslist geen handelsovereenkomst met Trump te sluiten. De Amerikaanse president kan de eerste persoon in de geschiedenis zijn die de Amerikaanse economie eigenhandig een recessie bezorgt. ‘De laatste keer dat de VS de heffingen zo fors verhoogden was in 1930, met de Smoot-Hawley Tariff Act. Toen ging het percentage van zo’n 3 naar 20 procent. Smoot-Hawley wordt door economen beschouwd als het toppunt van rampzalig beleid. Nu dreigt Trump voor sommige landen met nóg hogere percentages, in een tijd dat er nog veel meer wordt gehandeld. Dat maakt het effect tien keer zo groot als in de jaren dertig.’ Maar volgens hem leeft de president in een fantasiewereld en weet hij niet wat hij doet. Hij probeert maar wat uit. 'Trump en zijn mensen zijn clowns, en dat zou lachwekkend zijn, ware het niet dat deze mannen ook daadwerkelijk macht hebben'. Nu verscheurt hij de huidige economische wereldorde, waarin de VS nu juist de belangrijkste rol speelt. De EU moet volgens hem geen deal met een onbetrouwbare president sluiten, maar met gelijke munt terugslaan. Dan 'kan Europa vrij veel invloed hebben op Trump. Zo wordt alle hoogwaardige apparatuur voor de productie van halfgeleiders hier gemaakt. Amerika is echt afhankelijk van ASML. Daarmee hebben jullie een sterke onderhandelingspositie. Dreig eens wat exporten te blokkeren. Dan is er een aanzienlijke kans dat Trump inbindt en dit allemaal tot een einde komt'.

Vannacht en vanochtend valt wat hele lichte regen. Later schijnt de zon bij stapelwolken. Verspreid over het land waren er meer van die lichte buitjes. Het is bij lange na niet genoeg om het toenemend neerslagtekort op te vijzelen. De curve van de prognose op de KNMI-droogtemonitor kruipt steeds dichter naar die van de 5-procent droogste jaren en zelfs die van het recordjaar 1976.

     De hele dag komt er geen regen meer. De buien uit het noorden vallen uiteen als ze bij ons in de buurt komen. Het wordt 15 graden. Ik haal de vlag uit de kelder en hang hem halfstok aan het gebouw. Naar het begin van dit kwartaal

(foto: Eric Heerema)

Maandag 05-05-2025, Bevrijdingsdag

Bevrijdingsdag vangt aan met zon. Ik hang de vlag uit. Terwijl vlakbij op Buiten de Waterpoort het Bevrijdingsfestival begonnen is, arriveren de een na de ander de bestuursleden van de Gorcumse Poëzieroute. Anna verstrekt ze allemaal koffie. Om elf uur lopen we naar de sluis voor de onthulling van het winnende gedicht in de wedstrijd 'Poëzie in de sluis 2025'. Even later vraagt een aardige, slanke man met verward haar en ronde brilleglazen of hij hier moet zijn voor voor de prijsuitreiking. Het is de winnaar, Sander Hop, musicus/componist/liedjesschrijver uit Amersfoort. Hij heeft zijn vriendin en zijn ouders meegenomen. We besluiten de ceremonie op het hogere niveau tussen havenkantoor en sluis te houden. Die begint met een doorleefde inleiding over de voorgeschiedenis van onze poëzieroute door stadgenoot en literatuurliefhebber Pim van Mourik. Leuke verhalen hoe het ooit begon in de jaren 90 met 'De Salon Voor Poëzie'. Een wandelroute langs de Gorcumse locaties uit 'De Waterman' (1933) van Arthur van Schendel, die er niet meer is, maar die als zodanig een regelrechte voorloper was van onze huidige route. Enige locaties ervan namen we destijds over. Onder het verhaal krijgen we het koud, het is bewolkt geraakt en nog geen 13 graden. De noordenwind is bepaal ijzig. Snel roep ik het winnende kwatrijn tot winnaar uit en vervolgens de dichter ook. Samen trekken we het doek omhoog vanaf de buitenste sluisdeur (foto hierboven en hier nog twee) en voor de tekstbanner weg:

Het nieuwe peil

Gevangen tussen kademuren

Beweeg ik naar het nieuwe peil

En weet dat het niet lang zal duren

Voor ik naar de vrijheid zeil

Het vers beviel ons bestuur omdat het eenvoudig is en goed loopt. Veel inzenders proberen teveel in een kwatrijn te proppen. Dat heeft Hop niet gedaan. De symboliek tussen opgesloten zijn in de sluis en de weidse vrijheid van de rivier is effectief en helder. Het opgesloten zijn deed aan oorlog denken en het stijgen van het waterpeil aan de weg naar vrijheid, zegt Hop.

Dat is het dan. Op de beide sluiswanden hangen de winnende tekeningen van het Gorcums Jeugdatelier, ook op het thema '80-jaar bevrijding'. De dichter/winnaar en Pim van Mourik ontvangen ieder een mooie fles wijn. Na afloop zoeken we met zijn allen de warmte en een versnapering op bij de Local Club op de Langendijk. Thuis maak ik snel een persbericht en plaats het op de website van De Stad Gorinchem en die van onszelf. Ik ben tevreden; het liep allemaal goed en nu is het van me af. Voor twee jaar, dan.

Chagrijn over de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië. Daar is de populistische revolutie nog in volle gang, concludeert De Volkskrant. In het najaar zette het Grondwettelijk Hof de ultranationalist en Poetin-aanhanger Calin Georgescu aan de kant vanwege Russische inmenging. Nu hebben we te maken met de ultrarechtse George Simion, die deze eerste ronde won met 41 procent van de stemmen. Hij noemt Trump zijn grootste vriend en belooft Georgescu premier te maken, als hij over twee weken de 2e ronde wint. Hij 'buit met succes de onvrede uit over de structurele problemen die in Roemenië spelen, zoals armoede, corruptie en de sociaal ontwrichtende leegloop van het platteland naar andere EU-landen'. Zijn tegenstrever is dan Nicusor Dan, die ook veel populariteit geniet, onder meer omdat hij tijdens zijn burgemeesterschap van Boekarest de corruptie aanpakte. Ook is hij geen lid van de gevestigde politieke partijen, wat hem een streepje voor geeft nu Roemeense kiezers zich tegen het omkooppraktijken van het zittende establishment keren. Er is nog hoop. Anders valt een cruciale dominosteen aan de oostflank van Europa en de NAVO weg. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 06-05-2025

Het is vandaag overwegend bewolkt en wordt net geen 14 graden bij een noordoostelijke wind. Anna gaat naar haar maandelijkse koffie met twee vriendinnen. Ik breng de vuilnis en het lege glaswerk weg en neem het nieuwe nummer mee van 'De Stad Gorinchem'. Daar staat het artikel in dat redacteur Eline Lohman circa een maand geleden na een gesprek met me schreef. Ik had haar toen onder embargo de naam van de winnaar van 'Poëzie in de sluis 2025' verstrekt. Het staat ook in de papieren editie. 's Middags gaat Anna nog een keer naar de stad voor boodschappen.

De lente van 2025 ligt op koers om een van de droogste lentes te worden die is gemeten, schrijft De Volkskrant. Gisteren liep het neerslagtekort op tot dat van de 5 procent droogste jaren. Vandaag is het bij het KNMI 110 mm. En het loopt verder op. 'Het is niet de meest extreme situatie ooit. Maar wel vrij extreem’, schetst droogteonderzoeker Job Dullaart (KNMI). ‘En komende weken zit er nauwelijks neerslag in de verwachting.’ Hij legt de schuld bij de ongewoon langdurige, noordelijke ligging van de straalstroom. Daardoor komen er bij ons nauwelijks regenzones vanaf zee aan en blijft ons land onder invloed van hogedrukgebieden boven het Europese vasteland. ‘De prognose is dat er komende twee weken een hogedrukgebied boven Groot-Brittannië ligt. Dat blokkeert alles wat potentieel vanuit het westen over ons land zou trekken’, zegt Dullaart. Of de droogte met een warmer klimaat te maken heeft, weet hij niet, want ter vergelijking: vorig jaar was de lente juist zeer nat. De jaren 2018, 2019 en 2022 gingen juist weer de boeken in als bijzonder droog. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 07-05-2025

Daar heb je het al: de NOAA maakte gisteren bekend dat het zijn dienstverlening moet inperken, omdat de regering Trump massaal medewerkers van het gerenommeerde federale weerbureau ontsloeg. Het gaat om databanken die wereldwijd gebruikt worden om klimaatverandering vast te leggen wat betreft sneeuw en zeeijs en de stijging van de zeespiegels in de oceanen, de kusten en aan de polen. Overal ter wereld werken meteorologen met deze gegevens, die vanaf nu niet meer up-to-date gehouden zullen worden. Het klimaat zal er niet minder door veranderen en de rampen komen toch wel, maar misschien iets meer onverwacht.

Staat - na Oekraïne en Gaza - de derde grote oorlog van deze tijd op het punt van uitbreken? Al een paar dagen rommelt het tussen de kernmachten India en Pakistan rond het decennialang bevroren conflict over Kashmir. Lees voor de aanloop dit artikel in De Volkskrant. Na een aanslag van separatistische guerilla's tegen hindoes in het omstreden grensgebied vuurde India raketten af op Pakistan. Pakistan reageerde met een aanval. Beide landen melden burgerdoden. Nu.nl houdt een liveblog bij over de ontwikkelingen.

Het is vandaag overwegend bewolkt met soms wat zon. De temperatuur in de middag is 14,4 graden. Anna gaat naar Tessa en haar meiden. Vajèn wordt vandaag 13 en ze zijn net terug van een korte vakantie op Mallorca. Nadat we in de zomerse dagen de ramen en de schuifpuit open hadden, is er een bromvlieg in huis. Ik haal bij de Action drie vliegenmeppers voor samen 66 cent. De jacht kan beginnen. Vandaag begint in Rome het conclaaf. De 133 kardinalen gaan eerst naar een speciale mis voor de verkiezingen van een paus: de Missa pro eligendo Romano Pontifice. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 08-05-2025

Al vaker vroeg ik aandacht voor de ongewoon hoge oppervlaktetemperaturen van het water in de oceanen. Dat zou mede zijn veroorzaakt door de IMO-2020 richtlijnen, die voorschrijven dat de scheepvaart wereldwijd schonere brandstof moet gebruiken. Dat gebeurde. De uitstoot van SO2 - zwaveldioxide en de schadelijke luchtvervuiling die het veroorzaakt - liepen daarna sterk terug. Als de aerosolen van SO2-druppels afnemen, neemt de albedo af, kaatsen ze minder zonnewarmte terug naar de ruimte en neemt de absorptie van CO2 door de oceanen toe. Ik schreef er eerder over; onder andere hier in januari van dit jaar. Sommigen menen dat het zelfs de belangrijkste oorzaak is van de sterk hogere opwarming van de oceanen. Het bevat een scherpe ironie: het opruimen van de ene vervuiling (SO2) geeft de andere (CO2) meer ruimte. Maar is het wel zo?

     De degelijke klimaatwebsite Klimaatverandering publiceerde deze week een stuk over de factoren die maakten dat klimaatverandering de hittegolf van 2023 in de Atlantische Oceaan versterkte. Daarin werd de schonere scheepsbrandstof niet genoemd, dus stelde ik onderaan het artikel er een vraag over. Binnen een paar uur kreeg ik antwoord. Uit verschillende studies blijkt dat de invloed op de mondiale opwarming van de reductie van SO2-uitstoot door de schonere brandstof niet zo groot is (zie hierboven). 'Scheepvaart is niet de enige sector waar deze tijdelijk koelende factor nu is afgenomen. Zo hebben China en andere Aziatische landen recent veel gedaan aan rookgasreiniging en ontzwaveling van brandstoffen', schrijft Bob Brand in zijn antwoord.

     Bovendien is de extra opwarming maar een tijdelijk effect, het is een soort 'inhaalgroei' voor het wegvallen van de sterke luchtvervuiling die zich vanaf de jaren 50 tot nu in de atmosfeer ophoopte, vooral boven industriegebieden, steden en drukke scheepvaartroutes.  Niemand haalt het in zijn hoofd om voor te stellen dat we dan maar weer over moeten gaan op vervuilende brandstoffen. De tijdelijkheid blijkt uit een grafiek van klimaatwetenschapper Zeke Hausfather van een halfjaar geleden:

Je ziet inderdaad hoe de koelende aerosol-factor in de laatste jaren minder prominent wordt. 'Per saldo zou er nu nog bijna 0,5 graad aan ‘achterstallige opwarming’ verborgen kunnen zijn, als gevolg van de huidige hoeveelheid antropogene aerosolen in de dampkring – let op de aanzienlijke onzekerheidsmarge'. schrijft Bob Brand in zijn antwoord. Welke oorzaken blijven over? Naast het tijdelijke effect van de El Niño van 2023/2024 is dat gewoon de doorgaande stijging van de uitstoot van sterke broeikasgassen zoals CO2 en methaan.

     Hoe staat het eigenlijk met de verwachtingen voor de ENSO in de Stille Oceaan, nu de koelende La Niña snel weg was? De NOAA zei op 5 mei jl.: 'ENSO-neutral conditions are present. Equatorial sea surface temperatures (SSTs) are near-average across most of the Pacific Ocean. ENSO-neutral is favored during the Northern Hemisphere summer, with a greater than 50% chance through August-October 2025'.

Het riskante conflict tussen India en Pakistan laait vandaag verder op. De Indiase regering stelt dat vannacht Pakistaanse raketaanvallen in het noorden en het westen van het land werden afgeslagen door de eigen luchtverdediging. India voerde zelf opnieuw luchtaanvallen met raketten en drones uit in het buurland. In het omstreden gebied in Kashmir waren over en weer beschietingen. De twee regeringen dreigen in de beruchte Val van Thucydides te trappen en een heilloze ladder van escalatie en tegenescalatie op te gaan.

Vandaag redelijk veel zon en bijna 17 graden. Er komt een mooi weekeinde aan. We doen boodschappen. Vanavond komen Wiger & Arina een glas drinken. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 09-05-2025

De lente verloopt dit jaar erg droog. Het neerslagtekort ligt nu vrijwel op hetzelfde niveau als het recorddroge jaar 1976. Ook de komende week blijft het droog weer. In de 15-daagse prognose zal de droogte zelfs boven die van 1976 uit stijgen. Een wekenlange, hardnekkige opeenvolging van hogedrukgebieden blokkeert de actieve oceaandepressies en leidt ze om richting Scandinavië of naar de Middelllandse Zee. Die hogedrukgebieden komen steeds vanuit de regio IJsland en Groenland, maar ook vanuit het Azorenhoog. In het westen van Europa viel in de afgelopen winter maar 30 procent van de normale hoeveelheid regen. Gevoegd bij de eveneens droge lentemaanden staat het peil in onze grote rivieren lager dan gewoonlijk. De waterschappen houden al maanden water vast om zo goed mogelijk door de droge tijd heen te komen. Het risico op natuurbranden is aanzienlijk. Alle seizoensmodellen tonen zonder uitzondering dat de droge periode nog de hele zomer aanhoudt, met vooral in juli en augustus zeer droge omstandigheden en hoge temperaturen.

     Het Europese klimaatbureau Copernicus constateert een duidelijke trend: wereldwijd is sprake van toenemende verdroging van de landmassa's. Dat laat overigens onverlet dat er locaal extreme regenbuien kunnen vallen, die een hele regio in korte tijd onder water kunnen zetten. In een warmere wereld zijn er meer weersextremen: droogte, hittegolven en overstromingen door zware regenval.

Een dergelijke grafiek is er ook van alleen Europa, met dezelfde trend van verdroging. April - 'the cruellest month' - was trouwens wereldwijd op één na de warmste aprilmaand ooit gemeten, slechts 0,07 graad Celsius koeler dan de warmste in 2024. De maand was 1,51 graden boven pre-industrieel niveau (1850 - 1900) en de 21e maand van 22 maanden op rij dat de gemiddelde wereldtemperatuur boven het niveau was van de Parijse Klimaatakkoorden van +1,5 graden boven pre-industriele waarden.

Morgenochtend zal een deel van een oude ruimtesonde van de vroegere Sovjet-Unie ergens op aarde neerslaan, tenzij het onderweg in de dampkring verbrandt door wrijving. Het gaat om de Kosmos 482, die in 1972 gelanceerd is met de bestemming Venus. Het lukte de vluchtleiding niet om de sonde uit haar baan om de aarde te krijgen. Waarschijnlijk gaat het nu om de landingsmodule van de sonde. Die zou bestand zijn tegen de hevige wrijving van de dichte Venus-atmosfeer en dus mogelijk de minder dichte aardatmosfeer overleven. Het proces zal volledig ongecontroleerd verlopen. Er is immers geen vluchtleiding die kan ingrijpen om de sonde of zijn module naar onbewoond gebied te sturen. Vier andere delen van de sonde stortten in 1972 neer in Nieuw-Zeeland. Daarbij raakte niemand gewond.

     EU Space Surveillance and Tracking (EU-SST), de organisatie die voor de Europese Unie alle objecten rond de aarde in de gaten houdt, heeft haar berekeningen vanochtend bijgewerkt. De dienst schat dat de sonde zaterdag om 8.07 uur vergaat, maar die becijfering heeft een foutmarge van 5 uren ervoor en erna. In die tijd komt hij onder meer over Nederland. Omdat de aarde voor 70 procent uit oceanen en zeeën bestaat en omdat grote delen van de continenten onbewoond zijn, is de kans dat iemand geraakt wordt miniem, maar als we morgenochtend niet wakker worden dan waren wij de pineut.

Vandaag weer een dag met overvloedige zonneschijn. Het is met 18 graden ietsje warmer dan gisteren. Ik bel de werf of ze het automatisch pompje voor de afvoer van de wasmachine al hebben geïnstalleerd. Nee, is het antwoord, ze zijn het vergeten en bestelden het gisteren pas. Nu duimen dat het op tijd komt! Vanavond eten we asperges en zondag willen we de dinghy naar de boot brengen, oppompen en onder een dekzeil op het voordek vastbinden. Omdat we volgende week nog wat afspraken hebben, willen we vertrekken op zaterdag 17 mei a.s. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 10-05-2025 

Zondag 11-05-2025

Wat een prachtige zomerdag - wou ik zeggen - maar het is nog lente. Het wordt bijna 24 graden. We halen om half elf onze dinghy uit de kelder en laden hem in het autootje. Achterbank opgeklapt; hij past er gemakkelijk in. Het is erg rustig op de snelwegen. In Numansdorp tillen we hem aan boord en leggen hem op het voordek. Eerst vul ik alle watertanks terwijl Anna koffie serveert. Daarna poetst ze de zwaluwpoep van het dek terwijl ik de drie segmenten van het bootje oppomp en al snel blijkt dat twee ervan weer leeglopen, de voorste snel die rechtsachter langzaam. Tja, kan gebeuren. De lekkage zit meestal in de naden en die zijn lastig te plakken. Ik bind het bootje vast en bevestig het dekzeil erover. Als we onderweg zijn zullen we wel zien wat te doen. Anna signaleert dat er water in de bilge staat bij de grote watertank (250 liter). Ook het bilgeputje roert zich. De toevoer staat echter op de waterzak van 90 liter, die niet lekt. Bij de voortank (200 liter) is ook geen lekkage. Dus moet het de eerste zijn; in de andere compartimenten van de bilge staat niks. We dweilen de bilge droog om het af te wachten. Ook iets om onderweg uit te zoeken.

     Na het middagdutje sluiten we af en rijden af. Op de A29 staat een lange file voor de Haringvlietbrug. Ook op de secundaire wegen staan files van sluipverkeer. Politiewagens rijden af en aan. We hebben geen last van de files. Op de ANWB-verkeersinformatie zien we dat er lange rijen in beide richtingen voor de brug staan. Een technische storing. Misschien kan de brug niet meer dicht door de warmte-uitzetting? Om half vijf zijn we thuis.

Gisteren kwamen India en Pakistan een staakt-het-vuren overeen, dat onmiddellijk in ging. Na een paar uur werd het al geschonden. Vanuit de steden Jammu en Srinagar in het Indiase deel van Kashmir werden explosies gemeld. Het lijkt erop dat de landen zich vannacht beter aan het bestand hielden.  Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 12-05-2025

De technische storing die gistermiddag voor lange files zorgde voor de Haringvlietbrug, kwam omdat de brug niet open ging. (Ik zou zeggen dat het autoverkeer dan wel door kan rijden). Of de storing vanwege uitzetting door de warmte was, is niet bekend. Het is opmerkelijk, omdat de brug twee jaar geleden werd opgeknapt. Toen werden de brugklep, het bewegingswerk en de technische installaties en systemen vervangen. Voor de komende tijd blijft de brug voor de scheepvaart helaas gestremd. Vervelend, want volgende week wilden we weer eens naar Hellevoetsluis. Dat kan nu alleen via een lange omvaartroute via Dordse Kil, de Oude Maas en het Spui. Ach, we zien nog wel.

Trump lijkt duidelijk geschrokken door zijn handelsoorlog. Gisteren verlaagden China en de VS alweer hun importtarieven. Voor negentig dagen. De Amerikaane tarieven zakken tot 30 procent, de Chinese tot 10. Het was 145 c.q. 125 procent. De handel stagneert al weken, de prijzen stijgen en in Amerikaanse winkels zijn lege schappen te zien. Trump zei gisteren dat er een ‘volledige reset’ nodig was voor de Amerikaans-Chinese handelsrelatie. Jojo-beleid, een probeersel van Trump. En als hij niet weet hoe het verder moet, stelt hij uit. The Art of the Deal. In elk geval reageren beleggers opgelucht, maar ook die zijn veelal adepten van de korte termijn. De NRC schrijft vandaag dat de schade die Trump heeft aangericht, zich niet met een druk op de knop laat herstellen.

     Nog zoiets. Eveneens gisteren tekende hij zijn zoveelste decreet. Daarin verlaagt hij de geneesmiddelprijzen die  overigens in de VS over de hele bandbreedte notoir veel te hoog zijn. Dat zou ze 30 tot 80 procent goedkoper moeten maken, maar de president geeft op geen enkele manier aan hoe dat zou moeten, behoudens dat volgens hem de verlaging zal worden gecompenseerd door hogere kosten in andere landen. 'They will rise throughout the World in order to equalize and, for the first time in many years, bring FAIRNESS TO AMERICA!' Een decreet is een toverstafje en Trump zwaait er graag mee, kijk maar eens naar de grafiek hieronder:

Hij tekende in drie maanden al meer dan 150 decreten. Wikipedia houdt ze hier bij. Méér dan Biden in zijn hele 4-jaarstermijn. Maar decreten hebben een beperkte geldigheid en werking. Geldigheid hebben vooral wetten die het Congres passeerden. Maar de president werkt nauwelijks met de volksvertegenwoordiging, waar hij wel een meerderheid in beide huizen heeft. Duurt hem te lang, vermoed ik. Nu vormen vooral rechters - 'volgens de president 'Obama-judges' - de laatste linie om ze te blokkeren of te schorsen. Hun uitspraken negeert hij doorgaans.

Komt er enige beweging in de meer dan drie jaar durende Oekraïne-oorlog? Ik vrees van niet - daarover later. Vorige week hadden de belangrijkste Europese landen samen met Zelensky in Kyiv een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren voor dertig dagen voorgesteld, dat moest leiden tot onderhandelingen. Poetin kwam vervolgens op 9 mei - na de militaire parade op het Rode Plein - met een onverwacht tegenvoorstel: onderhandelingen zonder voorwaarden vooraf op donderdag 15 mei in Istanboel. Over een bestand zei hij niets. Zelensky hield er daarna aan vast, maar hij werd door Trump teruggefloten; zie diens bericht op zijn Truth Social hierboven. Daarin commandeert hij beide partijen aan tafel. De Oekraïense president veerde snel terug en stelt nu voor om Poetin op 15 mei persoonlijk te ontmoeten in de stad aan de Bosporus. Die gaf nog geen reactie. Het voorstel van de Oekraïense leider is een opmerkelijke concessie, want de grondwet van zijn land verbiedt hem om te praten met een oorlogsmisdadiger. Erdogan vindt het in elk geval geweldig; hij spreekt al van een 'een historisch keerpunt'.

     Ik denk dus dat er helemaal geen doorbraak komt (en krijg graag ongelijk). Voorzover ik kan zien is Rusland weliswaar zwaar beschadigd, maar nog lang niet genoeg. Ik vermoed dat Poetin denkt dat hij de oorlog nog best langer kan volhouden, al lukt het nauwelijks om meer terreinwinst te boeken. De oorlog houdt hem en zijn regime mede in het zadel, overigens net als bij Netanyahu. Als het in Istanboel tot onderhandelingen komt, zal hij onmogelijke eisen neerleggen en pogen de schuld van een mislukking aan Zelensky te geven, mede om te zien wat Trump dan zal doen. Misschien trekt die zich wel terug en staakt de Amerikaanse wapenhulp en inlichtingenvoorzienig. Dan staat Europa verdeeld en wel er alleen voor, naast Zelensky.

Vandaag wordt het 23 graden. Geen wolkje aan de lucht. Aan de overkant is de groendienst begonnen met het plaatsen van de bakken met nieuwe geraniums. Vorige week hadden ze de winterviolen weggehaald. Anna past vanmorgen op bij Nikita en gaat 's middags naar haar jeugdvriendin Janny. Onze laatste week voor vertrek. Ik begin aan een stapeltje boeken om mee te nemen. Naar het begin van dit kwartaal