Logboek 2021/4 Herfst en behandeling

Ansichtkaart van het rivieraanzicht van Gorcum, met de Lingesluis en de oliemolen De Eendracht. Foto waarschijnlijk van voor 1900. De molen werd in 1916 gesloopt voor het hout.

Direct naar

het laatste

verslag

Herfst. Drie maanden lang zullen de dagen steeds korter worden. Onze Dulce ligt gedurende de winter voor de deur in de Lingehaven. Dit herfstkwartaal komt het erop aan. Iemand die ik ooit liefhad heeft een ongeneeslijke ziekte. Zelf moet ik zien of de behandeling van mijn teruggekeerde prostaattumor succes zal hebben. De kansen liggen gunstig. De tumor zit op exact dezelfde plaats als de primaire tumor en elders in mijn lichaam zijn geen uitzaaiingen gevonden. Een intensieve lokale bestraling kan in vier van de vijf gevallen de tumor doen verdwijnen.

Vrijdag 01-10-2021

Vroeg uit de veren vanochtend. De straatverlichting is nog aan en het is droog. Anna heeft een actieve dag. Ze stopt de vitrage van de serre in de wasmachine. Ik worstel al een paar dagen met het laatste boek van de Amerikaanse theoretisch fysicus Sean Carroll ('Something Deeply Hidden. Quantum Worlds and the Emergence of Spacetime' (2019, One World). Inderdaad blijft er iets cruciaals voor mij diep verborgen, ik word er wanhopig en somber van. Dat velden fundamenteler zijn dan deeltjes, dat gaat nog, maar het houdt niet over. Carroll is een overtuigd Everettian, een aanhanger van de Veel-werelden-interpretatie van de quantumfysica, die in 1957 werd voorgesteld door Hugh Everett. Helemaal mis gaat het bij de vacuümenergie, die in hoofdstuk 12 aan de orde komt en die in zekere zin ook de kosmologische constante van Einstein genoemd kan worden. Binnen die context is het absolute vacuüm - zeg bijvoorbeeld in een kubus met ribben van een centimeter lege ruimte in het heelal - niet leeg en het bevat ook niet nul energie. Er is een laagste energieniveau van het vacuüm, die vacuümenergie heet en die bijvoorbeeld de versnelde uitdijing van het universum, vastgesteld in 1998, aandrijft. Af en toe schreef ik erover, toen ik dacht er iets van te snappen, bijvoorbeeld twee jaar geleden hier. Maar dezer dagen gaat mijn lampje uit.

De context is die van de quantumveldentheorie. Die heeft er geen moeite mee dat op basis van de vacuümenergie er steeds deeltjes in en uit het bestaan springen, zoals onophoudelijk gebeurt in de absolute leegte van het heelal. Maar op een bepaalde manier bestaan deeltjes eigenlijk niet; velden zijn essentieel, deeltjes niet. Een deeltje is slechts vibratie in een quantumveld. De werkelijkheid bestaat uit quantumvelden. De vraag is al heel lang hoeveel de energie van het vacuüm bedraagt. De bepaling daarvan geeft problemen. De quantumbijdrage daaraan blijkt oneindig groot te moeten zijn. Dat kan natuurlijk niet, maar toch gebeurt het steeds in de quantumfysica. Als je in de berekeningen de bijdrage beperkt tot alleen die golflengten groter dan de Plancklengte, krijg je weliswaar een eindige waarde, maar die is liefst 10¹²² groter dan de waarde die met waarnemingen vastgesteld wordt. Die discrepantie, die tot op heden onoplosbaar blijkt, wordt het probleem van de kosmologische constante genoemd of, dramatischer, de vacuümkatastrofe. Om die op te lossen zou een quantumtheorie van de zwaartekracht nodig zijn. Die bestaat nog niet.

Het beeld van een onrustig, ziedend vacuüm waarin door quantumfluctuaties alsmaar deeltjes in en uit de werkelijkheid springen klopt volgens Carroll niet. In het absolute vacuüm fluctueert niks, zegt hij. Het is in de veel-werelden-benadering een stationaire, onveranderlijke quantumstaat, waar werkelijk helemaal niks gebeurt. Nergens zijn er echte of virtuele deeltjes te zien, hoewel het theoretisch wel mogelijk is, maar de kans erop is ongelooflijk klein. Er zijn, als ik het goed snap, wel quantumvelden aanwezig die verstrengeld zijn, met elkaar en met de rest van de kosmos. Als het mogelijk zou zijn om die quantumvelden binnen de lege vacuümkubus aan ruimte als het ware 'op te poken', is het mogelijk om de quantumstaat van het hele universum in letterlijk iedere mogelijke staat te brengen. Dat resultaat heet het Reeh Schiedler teorema, ook wel het Taj Mahal teorema genoemd naar het bekende tempelcomplex in India, omdat je in beginsel een experiment zou kunnen doen - zonder je kamer te verlaten - met bijvoorbeeld als uitkomst dat er opeens een kopie van de Taj Mahal op de maan staat. Je begrijpt dat ik al veel eerder afhaakte. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 02-10-2021

De update van de gemiddelde wereldtemperatuur, gemeten door satellieten in de lagere atmosfeer, laat over september +0,25 graden Celsius zien. In augustus was het nog +0,17 graden. De lineaire opwarmingstrend sinds 1979, het begin van de satellietmetingen, blijft +0,14 graden per decennium (_0,12 boven de oceanen en +0,18 boven de landmassa's). Er is in deze periode geen sprake van een El Niño of tegenhanger La Niña,die het weerpatroon diepgaand kunnen beïnvloeden. Kijk maar naar de piek van het extreme El Niño-jaar 1998. De huidige toestand noemt men ENSO-neutraal, waarbij ENSO staat voor El Niño/Southern Oscillation in de Pacific. De temperaturen van het wateroppervlak in de centrale en oostelijk-equatoriale gebieden in de Stille Oceaan zijn al maanden iets onder het gemiddelde. 'Given these conditions, the ocean-atmosphere system reflected ENSO-neutral, but is edging toward La Niña', zegt het Amerikaanse Climate Prediction Center. Men geeft voor de winter 2021/2022 een kans van 70 - 80 procent op een La Niña in de noordelijke hemisfeer.

Na de concessie van D66 aan de ChristenUnie kan de kabinetsformatie eindelijk beginnen. Over de aanpak van belangrijke onderwerpen als klimaat, stikstof en landbouw, het woningtekort, kansenongelijkheid in het onderwijs, de toeslagen en het functioneren van de overheid moeten na een impasse van zeven maanden overeenkomsten gesloten worden. Ik schat dat iedere burger met enig politiek benul het rijtje prioriteiten moeiteloos kan opsommen. De rente is laag en de economie draait alweer beter dan voor de coronapandemie; een regeringsprogramma moet dus geen probleem zijn. Een afgang voor de Haagse politiek als het nu niet lukt.

Het is een overwegend grijze dag maar het blijft droog. We halen ons bijbootje van het voordek af, tillen het op de 3e Waterkering en voeren het voor de winter met een steekkarretje af naar onze kelderberging. Iedere dag ruimen we iets op. Een gelukje: ik win 100 euro in de Staatsloterij. Naar het begin van dit kwartaal

GeoSatelliet opname van Cycloon Shaheen op zaterdag 2 oktober 2021. (Credit: RAMMB/CIRA/CSU)

Zondag 03-10-2021

We hebben hier een miezerdag. Onderwijl is in de Golf van Oman een orkaan met het equivalent van categorie 2 onderweg om Oman te treffen. De orkaan heet Shaheen en nooit eerder is een orkaan zo ver westelijk in het gebied van de Arabische Zee waargenomen. De landfall is waarschijnlijk noordwestelijk van de hoofdstad Muskat, bij de stad Sohar, een havenstad met 200.000 inwoners. Men verwacht zeer hoge golven op de kust, en regenstormen en overstromingen als het Al Hajar kustgebergte de cycloon omhoog dwingt. Er bestaat enige vrees dat de orkaan verder zal trekken over het recordwarme water van de Perzische Golf, waar grote stormen nog zeldzamer zijn.

In Gorcum werd gisteren een schreeuwarend gezien. Bij de Merwedebrug in het natuurgebied Avelingen en later in Werkendam. Nooit van een schreeuwarend gehoord. Het lijkt me een wanhopige vogel. Een dwaalgast.

Na een miezerige ochtend volgt een miezerige middag. Gisteravond keken we naar 70 jaar satire op televisie, vandaag naar 70 jaar literaire programma's. Leuk om veel van de fragmenten terug te zien. We krijgen wel de indruk dat men in die jaren op TV steeds sneller en gejaagder is gaan praten.

     In Amsterdam is een grote protestmars tegen het coronabeleid. Het schijnen er ca. 20.000 te zijn. Men loopt met leuzes als 'Wil je verder leven als mens of als QR-code?' en 'Weg met de priktatuur'. Voor het Paleis op de Dam staat nu een galg met de tekst 'Voor Hugo de Jonge'. Dat al die mensen nu allemaal op de Dam kunnen staan, is dankzij het feit dat verreweg de meeste Nederlanders zich wel hebben laten vaccineren, moppert hoogleraar Leo Lucassen op Twitter.

     Ondertussen lijkt de langzame, langgerekte daling van het aantal coronainfecties tot stilstand te zijn gekomen. In 99,9 procent van de gevallen gaat het om de deltavariant. Het reproductiegetal zit nog steeds een fractie onder 1. Naar het begin van dit kwartaal

In de wachtkamer van afdeling radiotherapie van het UMCU.

Maandag 04-10-2021

Na de druilzondag is het vandaag droog met zonnige perioden. 's Middags is de intake op de afdeling radiotherapie van het UMCU. Ook daar krijg je, net als een paar weken eerder bij het Albert Schweitzer Ziekenhuis, een aparte parkeerplek. Mondkapjes hoeven niet. We lopen achter de dokter aan, een assistent-in-opleiding, een zeer jonge man. Zou haast je kleinzoon kunnen zijn. Dat doet je jezelf oud voelen. Het gesprek duurt ruim een uur, we krijgen heel wat informatie. Ik zal het niet samenvatten, alleen de hoofdpunten geven. Mijn recidief-prostaattumor groeit langzaam, heeft hij berekend op basis van de PSMA-scan in Dordrecht. De uitslag: 0,9 µg/L vindt hij gunstig. Uitgedrukt in de tijd waarin de waarde van mijn PSA verdubbelde, bedraagt die 28 maanden. Tweeëneeenhalf jaar. Een langzame groeier. De jonge dokter toont ons de felle oplichting op zijn scherm. Die zit namelijk voorin in mijn prostaat, althans in wat daar van over is na de bestraling bijna 12 jaar geleden. De recidief tumor zit relatief gunstig, ver van de plasbuis en de zaadblaasjes (vesiculae seminales) en dichtbij de endeldarm. We kijken de rest van de scan door: nergens anders zitten ophelderingen. Inderdaad, geen metastasen. De radiotherapeut vindt mijn gegevens en conditie gunstig en ook dat ik geen klachten heb.

     Dezer dagen krijg ik een MRI om de lokatie van de tumor preciezer vast te stellen. Tweede gunstig bericht: ik kom in aanmerking voor de inwendige bestraling, de HDR Salvage Brachytherapie met iridium. Dat is een grote opluchting voor me. Het gaat in beginsel in dagbehandeling. De wachtlijst is niet erg lang, begin november kan ik aan de beurt zijn. Nu het carcinoom niet snel groeit, is dat minder erg. Ik krijg vooraf een ruggenprik. Onder verdoving plaatsen ze, met contrôle door een echografie-sonde in de endeldarm, van buiten door het perineum 6 tot 12 buisjes in de tumor. Dan volgt een check met MRI. Daarna loopt het iridium via de buisjes naar binnen en moet ik een paar uren op de verpleegafdeling wachten tot ik weer kan plassen. Dat is alles. De dokter legt de bijwerkingen op korte en lange termijn uit: plas- en defaecatieklachten, bloed in plas en/of urine en erectieproblemen. Na jaren kunnen de bestraalde weefsels problemen gaan geven. Die zijn niet te voorspellen. Nou, dat zien we dan wel weer.

     Deze behandeling bestaat nog niet lang. Sinds 2019. De resultaten komen nog steeds binnen, dus een betrouwbare prognose is lastig. Na een maand zal de PSA al flink gezakt zijn en tot dusver is die in 97 procent van de gevallen na 2,5 jaar niet opnieuw gestegen.

Met lichte tred loop ik achter Anna aan naar buiten. Ik voel me - nogmaals - erg opgelucht. Er is een echte behandeling mogelijk! Op de ring rond Utrecht valt regen maar in mijn hart schijnt de zon. Dat we alle files door moeten, kan me even niet schelen. En vanavond bij het eten een glas wijn, ook al zijn het onze alkoholloze dagen. Naar het begin van dit kwartaal

Onderzoekers maten de vereiste mechanische krachten om de binding te breken moleculen CO en FePr. De binding toont zich as een symmetrisck kruis in een AF-microscoop opnames, voor en na het breken van de binding. Credit: Pengcheng Chen et al.

Dinsdag 05-10-2021

Van mijn jaren op de HBS, eind jaren 50 en de eerste helft van de jaren 60, herinner ik met liefde en genoegen de lessen scheikunde. Dat kwam mede door de enthousiaste docent, die vermocht je  mee te nemen in de stof. Bijvoorbeeld over de chemische binding tussen atomen. Atomen konden electronen delen in elkaars schil en zo zaten ze aan elkaar. Ik moest eraan denken door een artikel in Nature Communications van 24 september jl., waarin het verbreken van zulke verbindingen voor het eerst in alle duidelijkheid zichtbaar gemaakt werd met een AFM-microscoop (atoomkracht microscoop). Daarbij brengt men een micro-naaldje van slechts één atoom (koper, in dit geval) om steeds dichterbij de binding te komen tussen een molecule koolstofmonoxide (CO) en ijzerfthalocyanine (FePr), samen een CO-FePr complex. Om omgevingsinvloeden uit te schakelen vindt de procedure bij extreme koude plaats: 4 graden Kelvin. Toen het minuscule naaldje voorzichtig uiterst dicht boven het complex gebracht werd - op 30 picometer (0,000 000 000 001 meter) - begon de binding geleidelijk te vervagen om bij een afstand van 5 picometer helemaal te verdwijnen. Dat gebeurde zonder daadwerkelijk contact tussen het naaldje en het molecule. Fascinerend! Ik veronderstel dat het hier niet om electromagnetisme gaat. Voor de breuk was een kracht van 220 piconewton nodig, terwijl de kracht van de ijzer-koolstofbinding 150 piconewton was. Het gebeuren geeft inzicht in de krachten die spelen op atoomniveau. Quantumsimulaties kunnen het verschil tussen beide waardes mogelijk ophelderen. Is er een limiet aan microscopie? Hoeveel verder kun je nog gaan? Waarschijnlijk wel, misschien wel tot aan de Plancklengte, neem ik aan.

Onze minister van finaciën blijkt een kleine krabbelaar. Hij heeft niets strafbaars gedaan, zegt hij. Ach, wat geeft het? Belastingontduiking is al jaren kabinetsbeleid, aldus De Speld.

Een dinsdag met zon en regen. Zoals gevreesd veren de coronabesmettingen verder op. Het is tien dagen sinds de opheffing van de 1,5-meter afstandregel. Naar het begin van dit kwartaal

Het eerste klimaatmodel uit 1970 van Nobelprijswinnaar 2021 Syukuro Manabe bleek bijzonder adequaat. Blauwe lijn voorspelling 1970 - 2000. Zwarte lijn: metingen.

Woensdag 06-10-2021

Een van de drie Nobelprijswinnaars voor de natuurkunde is de Japanse meteoroloog Syukuro Manabe. Al in 1970 (toen studeerde ik nog) publiceerde hij zijn eerste klimaatmodel. Dat voorspelde een wereldwijde opwarming van 0,57 graden Celsius tussen 1970 en 2000. Het bleek een adequate voorspelling, want het werd +0,54 graden. Zie hierboven. De trend die Manabe's model toonde, zet zich sinds de eeuwwisseling onveranderd door - en zal zich de rest van de eeuw door blijven zetten. Een terechte toekenning. Helaas luisterde de wereld niet. Overigens werd de juistheid van de meeste klimaatmodellen al eerder bewezen, zoals ik hier bijna twee jaar geleden meldde.

Ik ontwaak vanmorgen met de resten van een rare droom in mijn hoofd. Ik moest ergens een toespraak houden en had een en ander bedacht om te zeggen, maar gelukkig nam Femke Halsema het van me over. Femke? Hoe kom ik daarbij? Einde droom.

     Het regent veel deze ochtend en ook 's middags. Anna gaat erdoor; ze moet naar de mondhygiëniste. Gisteren belde het UMCU mijn afspraak voor het MRI-onderzoek door: volgende week maandag. Dat is nodig ter voorbereiding van de inwendige bestraling. Lekker snel. Van de bootverzekering ontvang ik het Statement of insurance 2021/2022. Het havenkantoor wil er een kopie van hebben.

Opnieuw stijgen de coronabesmettingen, zelfs nu er weer een storing is die onderreportage geeft. Sinds de afschaffing van de 1,5-meter maatregel lopen de besmettingen op. Het percentage aan tests dat positief is, steeg bovendien van 7,6 naar 8,1 procent. Het duidt erop dat het virus weer opleeft. De ziekenhuisopnames stegen deze week met liefst een kwart. De sterfte daalt overigens wel. Naar het begin van dit kwartaal

De handelsprijs van gas via het zogenoemde TTF-systeem (bron: Reuters/NOS)

Donderdag 07-10-2021

Aandacht voor de energieprijzen. Sinds kort stijgen die sterk, met name die van aardgas. Consumenten schrikken zich rot, bericht de NOS. Het dreef de inflatie in september sterk op; in september tot 2,7 procent. Het hoogste niveau na anderhalf jaar. Van de ophoging van de CAO-lonen blijft zo weinig over. Sommige leveranciers van energie verhoogden hun prijzen met 60 procent. 'Ik schrok, ik heb een variabel tarief en mijn maandbedrag gaat omhoog van 116 euro naar 196 euro', zegt iemand. Dat is bijna duizend euro op jaarbasis. Er is een scala van oorzaken, zoals een relatief koude winter, lagere windsnelheden boven land, hogere vraag in Zuid-Azië, terughoudend gedrag bij de Russische leverancier Gazprom, lagere productieniveaus door de pandemie, paniek bij de groothandelaren en in ons geval het grotendeels wegvallen van de gasaanvoer uit Groningen. Ook de met veel tamtam opgezette gasrotonde Nederland werkt niet. Fabrieken verlagen of stoppen nu zelfs hun productie. De torenhoge energieprijzen zitten de opleving van de economie na de coronacrisis in de weg. Volgens de NRC komen huishoudens niet echt in de knel, omdat die laagcalorisch gas gebruiken dat goed op voorraad zou zijn, maar toch gaan de prijzen voor hen ook omhoog.

     Natuurlijk is er reden om eens na te gaan wat voor contract wij hebben. Variabele contracten voor (groen) gas en electra, zo blijkt. Onze energierekening over 2020 bedroeg EU 1475 voor 925 m3 gas en 3112 kWh electriciteit. Niet erg veel en dit jaar zitten we er flink onder, maar er komen nog koude maanden aan. Ons termijnbedrag is nu 118 euro per maand maar onze leverancier adviseert in een tool dat 'Vooruitkijker' heet een verhoging tot 188 euro. Zo! Zeventig euro in de maand erbij! Toch accepteer ik dat maar; niks vervelender dan straks in februari een hoop in één keer bijbetalen. De vraag blijft of we variabel moeten blijven doorgaan of een vast contract afsluiten. Dat weet ik nog niet. De prijsontwikkeling is onmogelijk te voorspellen. We moeten op een zachte winter hopen, want dan dalen die tarieven weer. 'Uiteindelijk valt alleen met een kristallen bol te zeggen wat de slimste keuze is', zeg iemand bij de NOS die er verstand van heeft. Een gok, derhalve. We zetten de thermostaat wat lager en wachten dus maar af.

Zijn de hogere energieprijzen eigenlijk wel goed? Dat weet ik ook niet. Olie en gas worden nog steeds zwaar gesubsideerd uit onze belastingcenten, met tientallen miljarden euro's. De energiebelasting zou bijvoorbeeld omlaag kunnen. De hoge prijzen zijn ook een sterke stimulans tot de hoogstnoodzakelijke energiebesparing bij industrie en huishoudens. Dat geldt niet voor iedereen. De koopkrachtplaatjes van Prinsjesdag kunnen de prullenbak in. In de Tweede Kamer is de veelgeplaagde Wopke H. verbaasd over 'hoe snel dit probleem heel groot is geworden. Een maand geleden was dit nauwelijks een thema. Ik verwacht dat het kabinet een ingreep zal moeten doen.' Daarbij denkt de politiek aan inkomenssteun via het verlagen van de energiebelasting of het verhogen van de algemene heffingskorting in de inkomstenbelasting  Dat draagt niet bij aan de oplossing. Bijna de helft van alle Nederlandse huishoudens woont in een slecht of matig geïsoleerd huis, doorgaans een huurhuis, zonder daar iets aan te kunnen doen. De laagbetaalden worden opnieuw slachtoffers. Ze hebben het geld voor isolatie niet en de huisbaas interesseert het niet. Maar inkomensteun is geld wegsmijten.We moeten stoppen met fossiele subsidies en het geld grootschalig en snel herinvesteren in drastische isolatie van woningen, plus huishoudens versneld van het gas afhelpen. Dat zou wel helpen. Dat zijn structurele oplossingen. Maar die zijn hachelijk, ze duren velen te lang en de politiek is doodsbenauwd voor gele hesjes. Het is dag 2 van de kabinetsformatie Remkes/Koolmees.

Vanmorgen is het grijs en wat nevelig na een heldere zonsopgang. Er staat geen wind meer als in de afgelopen dagen. Voor het eerst na bijna een jaar gaan we weer sporten. Het valt om de donder niet mee, maar we zetten door. Daarna tanken we het autootje vol - inderdaad voor EU 1,96 per liter. Duur, zeg! De huizenprijzen stegen in het afgelopen kwartaal met 19 procent. Er wordt al gesproken over een verbod op het bezit van tweede huizen en weren van beleggers van de woningmarkt. De abonnementprijzen van Netflix stijgen opeens met meer dan een kwart. Het is duidelijk, het leven wordt snel duurder, de lange periode van lage inflatie lijkt voorbij.

     's Middags schijnt de zon. Anna krabbelt vandaag op van een twee dagen durende migraine-aanval.

De Nobelprijs voor de literatuur gaat in 2021 naar de Tanzaniaanse schrijver Abdulrazak Gurnah. Nooit van gehoord, maar hij zou in de traditie staan van Conrad en Naipaul. Dat klinkt veelbelovend.

Het coronanieuws is terug. De besmettingen stijgen snel. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2760 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 837 meer dan gisteren terwijl het aantal vaccinaties de 24 miljoen nadert. Zit de correctie van de storing van gisteren erin verwerkt? Ja, dat blijkt het geval. Ziekenhuizen en IC's stijgen vandaag niet en het aantal coronadoden blijft laag. Opmerkelijk: uit een grafiek van Yorick Bleijenberg op Twitter blijkt dat de opleving van de besmettingen zich vooral in de gemeenten van de Biblebelt voordoet. Naar het begin van dit kwartaal

Gisteravond laat was het al mistig.

Vrijdag 08-10-2021

Vannacht hangt er dichte mist over het land. Het KNMI kondigt code geel af. Op veel plaatsen blijft hij hangen tot laat in de ochtend. Er is helemaal geen wind (anders was er ook geen mist). Later verschijnen er in de media tal van bijzondere foto's van. Anna gaat boodschappen doen in de binnenstad en ik breng het autootje voor de APK en een winterbeurt naar de garage. Van het UMCU krijg ik een vragenlijst in de bus voor het MRI-onderzoek van komende maandag. Heeft u een pacemaker of granaatscherven en kogels in uw lichaam? Enzovoorts. Het is onderzoek met behulp van magnetisme; metalen voorwerpen zouden tijdens de scan uit je lichaam gerukt kunnen worden. Het klinkt vreemd maar met mijn lange prostaathistorie heb ik toch nog nooit een MRI gehad. Dit wordt de eerste keer.

     In de middag is het zeer zonnig en aangenaam. Anna krijgt bezoek van haar jeugdvriendin Jannie. Aan het eind van de middag haal ik het autootje op: kapotte dimlamp vervangen, spijker uit linkervoorband gehaald en storing uit lambdasensor (?) gehaald. Dat valt mee.

De ultraconservatieve PiS-regering in Polen speelt al jaren hoog spel met Europa. Het hooggrechtshof heeft nu uitgesproken dat een essentieel deel van het Europees recht niet boven de Poolse grondwet uitgaat. Die uitspraak is nog niet van kracht; de regering schijnt hem nog rechtsgeldig te moeten verklaren. Het is een bom onder de Europese rechtsorde, schrijft De Volkskrant. Terecht. De Polen schenden een kernprincipe van de EU: uitspraken van het Europees Hof in Luxemburg zijn voor alle lidstaten bindend. Ze gaan dus boven nationale rechtspraak uit. Anders zou de Unie als los zand aan elkaar hangen.

     De Unie kan deze vergaande uitspraak onmogelijk negeren, anders zouden andere landen kunnen volgen. Bijvoorbeeld het Hongarije van Orban. De Commissie kan de Polen financieel treffen door de 36 miljard euro uit het Coronaherstelplan niet over te maken. Waarschijnlijk houdt de PiS-regering daarom de rechtsgeldigverklaring nog achter de hand. Sluw en hoog spel! Volgens sommigen is dit erger dan Brexit. Verdere desintegratie dreigt Europa in een steeds vijandiger wereld onmachtig te maken. Hoewel de Polen zeer pro-Europees zijn lijkt het de meerderheid van de Poolse bevolking niet te deren; de aanhang van PiS schijnt te groeien.

Vandaag wordt de Nobelprijs voor de vrede toegekend aan twee journalisten: de Filippijnse Maria Ressa en de Rus Dmitri Moeratov. Dappere mensen die met gevaar voor eigen vrijheid en leven strijden tegen de talrijke leugens en nepnieuws in hun landen.

Hear, hear. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) gaat voor maximaal vier weken in totaal driehonderd vluchtelingen opvangen in het voormalige belastingkantoor in Gorinchem, meldt AD Rivierenland. Ruim een jaar lang hebben de coalitiepartijen Democraten Gorinchem ('Minder politiek, meer Gorinchem') en Stadsbelang zich verzet vanwege een aantal schreeuwers in de buurt en een vermeende belofte, die nergens terug te vinden is. Lees er hier meer over. Maar velen schaamden zich dood in ons stadje en er komen verkiezingen aan. Dus zwichtte het gemeentebestuur tenslotte. Voor vier weken. Ach, hoe klein. Frequent heen-en-weer schuiven, die mensen. Dat bevordert de integratie.

Coronanieuws. Hoewel gisteren het aantal nieuwe besmettingen verhoogd was met die van de storing van woensdag, is het vandaag toch weer gestegen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2790 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 42 meer dan gisteren. Het reproductiegetal dd. 8 oktober is weer boven één: 1,02. Ziekenhuizen en IC's blijven nog gelijk. Het lijkt duidelijk: sinds het laten vallen van de 1,5-meter neemt de pandemie weer toe. Over een dag of tien zullen de ziekenhuizen ook gaan stijgen. Naar het begin van dit kwartaal

Het buitenboordmotortje gaat naar de kelderberging. Links op de achtergrond ons huis.

Zaterdag 09-10-2021

Het is een prachtig herfstweekeinde. De zon staat in een wolkeloze hemel dankzij een groot hogedrukgebied boven West-Europa. Zodra de zon de dauw van het dek heeft verdampt, ga ik aan de slag. Als eerste haal ik het buitenboordmotortje van de hekstoel en breng het naar onze kelderberging. De grote Egyptische testikelfenders en het reddingsmateriaal gaan onderdeks. Daarna berg ik een 20-tal lijnen onder de zeilhuik (en een keukenzeiltje) op, een klus van een uur of vier. Buurman Olaf, zelf een zeiler, helpt een tijdje mee. Tenslotte haal ik de buiskap weg, vouw hem op en breng hem ook in de kelder. Heerlijk werk bij dit weer en het is bijna af. Anna haalt het beddengoed op. Nog resteren de schoten van genua en grootzeil. Morgen. De genua zelf moet er ook nog af, maar het grootzeil laat ik weer op de giek zitten, onder de huik. Ondertussen ligt de haven vol met passanten; ook alle boxen naast ons zijn bezet. Halverwege de middag komt er over het Eind een demonstratie tegen de QR-codes voorbij. Voornamelijk schoolkinderen met gele parapluutjes, zo te zien. 'Liefde, vrijheid, geen dictatuur!'. Ik dacht eerst dat het een vroege carnavalsoptocht was.

Er is op de sociale media veel boosheid over de stijging van de energieprijzen. Prijzen die overigens gisteren alweer fors daalden. Ondertussen zijn er in Nederland zo'n 550.000 huishoudens die de hogere energienota's amper kunnen betalen. Kleine prijsvechters onder de energieleveranciers hebben het moeilijk; zij hebben vaak kleinere buffers en kleinere marges. Failissementen dreigen. Dat is pech voor hun klanten, die dan hun in de zomer opgebouwde voorschotten kwijt zullen zijn en bij andere firma's veel hogere tarieven moeten betalen. Daarom heeft het geen zin voor klanten met een variabel contract om nu op vast over te gaan. Beter nu wachten en de winter doorzitten in de hoop dat die zacht zal zijn. Van het voorjaar zakken de tarieven sowieso. In het veelgeplaagde Libanon is het allemaal veel erger. Wie geen generator heeft, zit er het hele weekend zonder stroom.

Coronanieuws. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2520 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 261 minder dan gisteren, maar wel boven het weekgemiddelde. Ziekenhuizen en IC's blijven gelijk. Uit de grafieken van Yorick Bleijenberg blijkt dat de besmettingen in alle leeftijdsgroepen stijgen en vooral in de Biblebelt. De burgemeester van Urk handhaaft niet eens op QR-codes in de horeca in zijn gemeente. Misschien kunnen alle wappies daar bij mekaar gaan wonen? Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 10-10-2021

Over de uitstoot van methaan in de atmosfeer gaat het niet vaak. Ten onrechte, het is een krachtiger broeikasgas dan CO2. Alleen blijft het niet zo lang in de atmosfeer aanwezig. CO2 blijft eeuwenlang hangen, maar methaan verdwijnt veel sneller: enige tientallen jaren. Zouden we de metaanuitstoot weten te stoppen, dan zou het in een mensenleven uit de atmosfeer weg zijn. Van nature is methaan afkomstig uit moerassen (toendra's!), veengebieden en tropische regenwouden. Ook bomen en planten stoten methaan uit. Een opmerkelijk bij-effect van het aanplanten van bossen om CO2 op te nemen, is de toename van de uitstoot van methaan. Maar de opname van CO2 in bossen is veel groter dan de methaanuitstoot. Sinds de landbouw in de wereld massale vormen aannam, draagt de mens enorm bij aan de uitstoot. De belangrijkste nieuwe bronnen zijn weliswaar de productie en het gebruik van fossiele brandstoffen (kolen, olie, gas), maar ook de rijstbouw, vuilstortplaatsen en afvalverwerking, en veeteelt. Bij de vertering van voedsel in de pens van een koe komt methaan vrij. Hoe meer veeteelt, hoe meer methaangas in de atmosfeer, schrijft het KNMI.

     In de aard-atmosfeer is er één molecule methaan aanwezig op 200 CO2-moleculen, maar methaan draagt sinds tweeëneenhalve eeuw maar liefst voor een kwart bij aan global warming. Het CH4-molecule belemmert de uitstraling van teruggekaatste warmte naar de ruimte veel beter dan CO2. Het reageert gemakkelijk met zuurstof en vormt daarbij (helaas) extra CO2.

     Op de aanstaande COP26-klimaatconferentie in Glasgow van 31 oktober tot en met 12 november streeft men naar een internationale afspraak, vergelijkbaar met Parijs 2015, om in 2030 de methaanuitstoot met 30 procent terug te brengen. Maar er zou meer moeten gebeuren. 'Raising that target to 50% could help us prevent 0.3°C of warming by the 2040s and 0.5°C by 2100, according to the IPCC. Given that the planet has already heated up 1.1°C, it would make a big difference to the world’s long-term warming forecast', schrijft Bloomberg. Het schijnt niet zo moeilijk of kostbaar te zijn om methaanlekkage in de kolen- en olieindustrie sterk te verminderen. Die dragen voor resp. 26% (olie) en 11% (steenkool) bij aan de uiystoot. Dat is vooral in China, Rusland en de VS Een groot deel - 31% - komt echter van landbouw (rijst!) en veeteelt.

     Wat betreft de rijstbouw zijn er nieuwe variëteiten ontwikkeld, die met minder water toe kunnen. Behalve methaan besparen ze ook dat andere hulpmiddel, het steeds schaarsere water. Het terugbrengen van de veeteelt is veel lastiger, zoals we in Nederland maar al te goed weten. Er zouden circa 1,4 miljard koeien in de wereld zijn. Men poogt intensief om additieven voor veevoer te ontwikkelen, waardoor er minder methaan ontstaat in de koeienmagen.

Vanochtend verdrijft de zon de mist al snel. Geleidelijk aan verdwijnen ook de passantenboten. Rustige zondag. Anna gaat 's middags op de fiets naar Tessa & Jeff en de kinderen.

De coronabesmettingen liggen weer hoog, ondanks het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2288 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 214 minder dan gisteren, maar liggen opnieuw boven het gemiddelde.Er is een lichte stijging bij ziekenhuizen en IC's. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 11-10-2021

Vanmorgen naar UMCU voor het MRI-onderzoek van mijn prostaatregio. De dame achter de receptie van Radiotherapie 2 verwijst ons naar wachtkamer D. 'Gewoon de witte streep op de grond volgen'. Anna neemt een glas water mee, ik koffie. Dat was stom zoals nog zal blijken. We hoeven niet lang te wachten. Een laborante haalt me op. Horloge moet af, lange broek uit; ik krijg een pyamabroek ervoor in de plaats. De zuster zet een infuusnaald in mijn linkerarm voor de contrastvloeistof. Dan gaan we naar de ruimte met het toestel. Een bakbeest. Het gaat de eerste MRI in mijn leven worden. Ik krijg oordopjes in en een koptelefoon op mijn hoofd. Welke zender?, vraagt de laborante. Radio 4.

     Even later schuif ik de nauwe, lage tunnel in. De doorsnede is 70 centimeter. Ik lig als een soort knakworst in een hot dog. Of ik zo stil mogelijk wil blijven liggen? Van claustrofobie heb ik nooit last en nu ook niet. De scansessies duren steeds tussen een halve en vijf minuten en gaan gepaard met helse geluiden van metaal op metaal, alsof er met een hamer op ketels en blikken wordt geslagen. 'PÔH-PÔH-PÔH-', bijvoorbeeld. En onafgebroken PÈÈÈÈH, daarna PALPA-PALPA-PALPA-..., en Krrrrr.... en zo meer. Wat een rotgeluiden. Radio 4 hoor je alleen maar in de korte pauzes. Zonder de pauzes duurt het scannen 32 minuten. Tegen het eind voel ik geweldige aandrang. De koffie, wat stom. Uit een speakertje klinkt de stem van de laborante 'nu komt de laatste scan, vijf minuten met contrast'. Decennialang stond ik in de zorg aan de andere kant, bedenk ik, en  concentreer me op de werking van het toestel. Mijn lichaam is voorwerp van onderzoek. Kernspintomografie. Een sterk magneetveld zet alle protonen in mijn lichaam in de houding; hun spins gaan in dezelfde richting staan en de snelheid van terugspringen meet men met radiogolven. Dat is niet niet voor alle protonen gelijk en geeft het contrast tussen verschillende weefsels. Jazeker. Ik voel dat ik wat druppels urine aan mijn contrôle ontsnappen. Pfff... Het apparaat ratelt verder. In de jaren 90 kocht ik de eerste MRI voor het Beatrixziekenhuis. Vijfentwintig jaar geleden. Binnenkort komt het UMCU met een primeur: MRI-STAT, een toestel dat in 5 minuten kan scannen in plaats van ruim een halfuur. Daar heb ik nu niks aan. Niet aan die blaas denken! Had ik maar geen koffie gedronken. Weer een paar druppels, maar de lagere druk in mijn blaas helpt wel om het einde te halen. Tja, ik vertel het de laborante. Dat zien we wel vaker, stelt ze me gerust, en reikt me een washandje dat ik meeneem naar de omkleedruimte. waar een toilet is. Tegen enen zijn we weer in Gorcum terug. Vooruit! Op naar de volgende stap: het gesprek met de anethesist en de behandeling.

Na een wolkenrijk begin met soms regendruppels wordt de dag steeds zonniger. Langs de haven is de gemeente begonnen de bakken met vrijwel uitgebloeide geraniums te vervangen door die met winterviolen. Alle passantenboten zijn weg.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2275 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 484 minder dan gisteren. De besmettingscijfers lopen desondanks verder op. De afgelopen week zijn dagelijks gemiddeld 2.407 positieve testen per dag gemeld, 43 procent meer dan vorige week. Toen was het aantal meldingen wekenlang vrijwel stabiel. Het percentage positieve testen nam in een week tijd toe van 7,9 naar 9,7. In de ziekenhuizen neemt de bezetting toe. Er liggen nu 497 mensen met corona (gisteren: 479), van wie 138 op de IC (gisteren: 130). Wat is er aan de hand? Het Staphorst-effect? De lagere buitentemperaturen? Of het gevolg van het aflopen van de 1,5-meter maatregel? Of alledrie? Naar het begin van dit kwartaal

De geraniumss gaan, de winterviolen.komen.

Dinsdag 12-10-2021

Vannacht veel regen; ook vanochtend regent het soms flink terwijl we zien hoe de groendienst van de gemeente om ons huis de zomerse geraniumbakken vervangen voor de winterse violenbakken. Dat doen ze ieder jaar. Anna is na een hoofdpijnnacht niet in conditie, dus we gaan niet sporten. Ik ga eens kijken naar mijn dossier in het patiëntenportaal van het UMCU. Is het verslag van mijn MRI van gisteren er al? Dat blijkt het geval, maar ik word voor de beelden en het verslag verwezen naar het TWIIN. Dat is het online-systeem waarmee 'Zorgverleners kunnen veilig medische gegevens uitwisselen met elkaar én met patiënten'. Maar patiënten kunnen er nog niet in om hun eigen gegevens te bekijken. Dat zou via Sharelink moeten kunnen 'vanaf april 2021'. Er is wel een rubriek 'Veelgestelde vragen', waar ik de vraag 'Kan een patiënt rechtstreeks bij het onderzoek?' vind. Zonder antwoord. Geen enkele van de veelgestelde vragen heeft een antwoord. Het systeem is duidelijk nog in ontwikkeling. Ik stuur in het UMCU-portaal een verzoek (E-consult) aan mijn radiotherapeut om verslag en beelden aan me te mailen. De afdeling meldt automatisch terug dat ik binnen drie dagen bericht zal krijgen.

's Middags wisselen buien en zon elkaar af. We ontvangen in de bus een uitnodiging van onze huisarts voor de jaarlijkse griepvaccinatie. Komende zaterdag al. Natuurlijk laten we die zetten.Omdat de griepepidemie vorig jaar waarschijnlijk door de coronamaatregelen uitbleef, verwacht men dit jaar een ernstiger griepgolf.

Coronanieuws. 'De verwachte najaarsstijging van het coronavirus lijkt ingezet', concludeert het RIVM. Ook in de rioolmeting wordt meer corona aangetroffen en bij Infectieradar, (waar ik wekelijks aan mee doe) waar mensen invullen hoe ze zich voelen, worden meer mensen met coronaklachten gemeten. Sinds 10.00 uur gisteren kwamen er 2914 nieuwe besmettingen bij; dat is 539 meer dan gisteren. Het reproductiegetal steeg verder en is nu 1.12 (per 23 september). Ziekenhuizen en IC's stegen verder. Naar het begin van dit kwartaal

Gaslek in onze straat vanochtend. Meting in het riool. De straat is afgezet.

Woensdag 13-10-2021

Een grijze ochtend. Vlakbij bij buren in de straat zijn twee mannen bezig een gat te boren in de stoepplaat. De bewoners laten een hek van gietijzer plaatsen zoals veel huizen hier hebben. We horen ineens een zacht fluitend geluid dat van buiten komt. We kunnen het niet thuisbrengen, er is nergens iets te zien. Even later klinkt een sirene; een brandweerauto met zwaailicht stopt voor het gebouw van de sociëteit. Is er brand? De brandweermannen zetten met roodwitte linten de straat en onze voetgangersbrug af en bellen bij de huizen aan. De politie is er nu ook. Bewoners komen op straat staan. Ik ga ook maar eens kijken (in kamerjas) en dan wordt het snel duidelijk. Een gaslek. Inderdaad ruik je gas op straat. Nu is de herkomst van het zachte fluiten ook duidelijk: uitstromend gas. Een man loopt met een piepende gasdetector rond. Hij trekt ook de riooldeksels op straat open om te meten. Gas kan zich daar ophopen, zegt hij. Iedereen in dat stuk van het Eind moet thuis het gas en electra afsluiten en het huis verlaten. Ontploffingsgevaar! Een pakketbezorger geeft de pakjes voor die bewoners bij ons af, want wij mogen in huis blijven. De netwerkbeheerder Stedin zal zo komen, zegt een agent. Anna gaat snel douchen voor het niet meer kan. Na een halfuur arriveren twee busjes van de netwerkbeheerder. Ze beginnen de gasleiding op te graven. Om half elf brengt een oplegger een graafmachine die een geul graaft. Na elf uur mag het verkeer weer doorrijden. De mensen van Stedin hebben zich met hun materiaal en spades teruggetrokken aan de huizenkant bij het kennelijke lek. De werklui gaan verder met het plaatsen van het hek.

Ik ga het nieuws lezen. Het is zover: de poolse regering bekrachtigt het besluit van het constitutioneel hof dat Europees recht ondergeschikt is aan Pools recht. Het land heeft de facto de Europese rechtsorde verlaten. Een juridische Polexit. De escalatie is compleet; de EU kan dit onmogelijk over zijn kant laten gaan. De rechtsorde is een fundament van de Unie. De coronacrisis is nog niet eens voorbij of de volgende EU-crisis is een feit. De Unie overleefde sinds 2008 de kredietcrisis, de eurocrisis, de Oekraïnecrisis, de migrantencrisis, de Brexit en de coronacrisis en werd er sterker van. Dat moet opnieuw gebeuren, het kan niet anders, men moet vermijden in de ongewisse wereld van concurrerende machtsblokken een nulliteit te worden. Merkel was leidend bij het oplossen van al die crises. Ze is er nog nét. Van mij mag ze deze crisis ook even snel oplossen.

     Volgende week is er een EU-top. Mark Rutte zei gisteren in een kamerdebat dat hij daar zal oproepen geen geld uit het coronaherstelfonds naar Polen te sturen. Een grote kamermeerderheid steunt hem. 

     Ook in Polen zelf is de weerstand groot. Dit weekeinde gingen honderdduizenden uit protest de straat op. Het schijnt dat rechters in het land de uitspraak van het Hof moeten toepassen. De regionale rechtbank van de zuidelijke universiteitsstad Krakau kondigde gisteren al aan dit te zullen weigeren.

Geleidelijk klaart het weer wat op. Anna gaat 's middags op de fiets naar Tessa. Aan het eind van de middag gaan we op de borrel bij onze gezamenlijke vriendin Ria, die vlakbij op de wal woont in Bastion VII.

Coronanieuws. De besmettingen stijgen sneller dan verwacht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3746 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 843 meer dan gisteren en het hoogste aantal sinds 27 juli. De ziekenhuizen stijgen verder, de IC's blijven gelijk. Ongeveer 90 procent van de corona-opnames in het Erasmus MC betreft ongevaccineerden.

     Nu zijn er landelijk opeens ook meer coronadoden. Het gemiddelde lag van de week op 5 per dag, maar vandaag zijn het er 12. In de media spreekt men al van 'de herfstgolf'. Hoe hoog zal die zijn? Het OMT adviseerde gisteren om niet op korte termijn meer versoepelingen door te voeren. 'De prognoses van het RIVM schetsen een ongunstiger beeld voor de komende herfst- en wintermaanden dan eerder gemodelleerd.' OMT-lid Gommers zegt vandaag dat de IC's de geprognosticeerde piek van 400 bezette bedden in januari niet aan kunnen. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 14-10-2021

Orkanen zijn niet zeer zeldzaam in de Middellandse Zee. Er is zelfs een aparte naam voor: Medicane. Het orkaanseizoen boven de Middellandse Zee loopt van september tot en met januari. Gisteren ontwikkelde zich er een ten zuiden van de Italiaanse laars, die de naam Ballos kreeg. Op het Griekse vasteland zal hij de komende dagen wolkbreuken, harde wind, overstromingen en een scherpe daling van de temperatuur brengen. Krap een week geleden bracht een eerdere Medicane, genaamd Athena, al hevige overstromingen op het grote eiland Evia.

     Brengt de opwarming van de aarde meer orkanen voort in de Middellandse Zee? Ik schreef er eerder over: hier in 2017, driemaal (hier en hier en hier in 2018). In de oceanen is niet zozeer sprake van meer, maar van intensievere orkanen. Klimaatwetenschapper Raghu Murtugudde van de Universiteit van Maryland, vertelde een jaar geleden in het blad Down to Earth van het aantal cyclonische stormen in de Med in 1980s, 1990s en 2000s toenam, maar het laatste decennium ongeveer gelijk bleef. 'It is however apparent that a warm Mediterranean is experiencing more of these storms.' Hij legt een relatie met het momenteel zwakke La Niña-fenomeen, die me niet helemaal duidelijk is. De database op de Engelstalige Wikipedia geeft hetzelfde beeld: toename van 1950 tot 2010 van circa 1 per tien jaar tot 27 in het voorlaatste decennium. Tussen 2010 en 2020 waren er 4 en dit jaar zijn het er al 7.

In de miezerige ochtend rijden we naar Sportcity. Het afwerken van het Biocircuit gaat al beter dan vorige week. Daarna doen we boodschappen bij de Plus in de buurt. In de middag knapt het weer op. Barbara en Nikita komen op bezoek.

     In het UMCU-patiëntenportaal vind ik de uitslag van het MRI-onderzoek van afgelopen maandag. Die is bemoedigend en stemt overeen met de PET-CT-scan van eerder. De beelden heb ik (nog) niet.

'9 mm laesie met diffusierestrictie posteromediaal perifere zone links, overeenkomend met PET positieve recidief (beeld 7 serie 802).
Prominente lymfeklieren inguinaal beiderzijds en obturatorloge beiderzijds. Op CT inguinaal, deels verkalkt. Granulomateus? Geen pathologisch vergrote lymfeklieren. Geen ossale laesies in het scan volume.'

De doorsnede van de tumor is 9 mm. Formaat van een kleine knikker. Diffusierestrictie betreft de geringere verspreiding van het contrastmiddel op die plek, denk ik. Over die prominente, deels verkalkte lymfeklieren ben ik niet helemaal gerust. Nooit last van gehad. Zou mogelijk een verouderingsfenomeen zijn? In elk geval zijn de klieren kennelijk niet pathologisch vergroot en waren er in de gescande regio geen uitzaaiingen in de botten. Ik hoop dat de brachytherapie nu snel begint. Beide onderzoeken leveren nu de exactie locatie daarvoor, tot op de millimeter.

Corona. Het aantal besmettingen is nauwelijks lager. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3662 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 70 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen wat verder. Het RIVM stelde vast dat drie van de vier opgenomen coronapatiënten niet gevaccineerd was.

     Er verschijnt een erg kritisch rapport van adviesgigant KPMG over de aanpak van de pandemie door ons kabinet. Daardoor stierven er meer mensen dan nodig was. De crux zou zitten in het sturen op basis van het aantal ziekenhuisopnames, en niet op basis van het aantal besmettingen. De opnames stijgen doorgaans tien tot veertien dagen na de besmettingen, waardoor de maatregelen steeds te laat waren. Daardoor zou Nederland het "beduidend minder goed" hebben gedaan dan bijvoorbeeld landen als Noorwegen, Denemarken en Finland. Ik ben benieuwd wat Rutte ervan zal zeggen. Toen Sylvana Simons een aantal maanden geleden exact hetzelfde zei in een motie, was de MP boos. 'Woorden kunnen kwetsen’, beet Rutte haar toen toe ‘En ik vind echt dat je niet alles kunt zeggen. (..) Beschaving en innerlijke censuur stellen ook grenzen aan wat je zegt.' Het pad van een politicus gaat niet over rozen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 15-10-2021

Eén van de meest onherbergzame gebieden ter wereld is Ellesmere Island, het noordelijkste eiland van Canada. Het ligt even ten noordwesten van Groenland. Het eiland is bedekt met gletsjers en ijsvelden. Toch wonen er mensen; 168 volgens Wikipedia. Er zijn drie nederzettingen op het eiland: Alert, Eureka, en Grise Fiord. In mei 2020 opende zich twee weken lang een groot gat ter grootte van tweemaal de provincie Utrecht met open zeewater in het permanente ijs aan de noordkant, de Tuvaijuittuq geheten. Zie de afbeelding hierboven. Zo'n strook open water, een polynia (Russisch) was hier niet eerder gezien. Gisteren verscheen er een nieuwe studie in de Geophysical Research Letters, die het gat documenteerde. Het is een zoveelste voorbeeld van de ongekend snelle opwarming van het noordpoolgebied - de polaire amplificatie - want normaliter is het ijs hier vijf meter dik. Extreem harde winden duwden het ijs opzij. Uit het onderzoek bleek dat er ook al 1998 en 2004 polynia's gevormd waren, die door niemand opgemerkt waren. Het verlies van ijs zal door een geringere albedo hier een terugkoppelingslus veroorzaken - een feedback loop - waardoor de ijssmelt gaat toenemen. Overigens zal volgens de wetenschappers de leefbaarheid van het gebied, een godverlaten ijswoestijn, door de polynia's aanvankelijk toenemen. In het open water is meer fotosynthese mogelijk, dus meer plankton. Het ecosysteem krijgt op de korte termijn een eco-boost, maar op langer termijn bedreigt het verdwijnen van zeeijs het bestaan van walrussen en zeevogels.

In Frankrijk deed de rechter gisteren een uitspraak die vergelijkbaar is met het Urgenda-vonnis van 2015 in Nederland. Hij verplichtte de Franse staat alle klimaatschade te compenseren, die is ontstaan door het niet halen van klimaatdoelen. De zaak was aangespannen door onder meer Oxfam Novib, Greenpeace, en de Franse oud-minister van ecologie Nicolas Hulot. De regering moet meer doen om de uitstoot van broeikasgassen omlaag te brengen en moet de ecologische schade herstellen die het teveel aan uitstoot tussen 2015 en 2018 heeft veroorzaakt. Dat is 15 miljoen ton CO2. Eén kolencentrale stoot 3 tot 4 miljoen CO2 uit. Het moet snel gebeuren, vóór 31 december 2022. Een overwinning, maar de staat zal wel beroep instellen.

Velen ergeren zich aan de horeca in Nederland. Het is nooit goed. Tom-Jan Meeus, parlementair verslaggever van de NRC, twittert: 'De horeca: volop coronasteun ontvangen, eindeloos gelobbyd tegen de coronamaatregelen, maar nu is een derde vd zaken niet bereid de coronapas te controleren - gevolg: langer coronamaatregelen'.

Vanochtend een miezerochtend, vanmiddag redelijk zonnig. Ik lees een boekje over de dood van dichter Hendrik Marsman, 'De laatste levensmaanden van H. Marsman', geschreven door Niels Bokhove en Arne Zuidhoek (De Utrechtse Boekhoudpers, 2021). Niels ken ik nog uit mijn eerste studiejaren in het Utrecht van de jaren 60. Marsman leefde bij het uitbreken van de oorlog met zijn vrouw Rien in Frankrijk. Ze probeerden via Bordeaux met een boot naar Engeland te ontkomen. Het vrachtscheepje Berenice voer in konvooi op weg naar Falmouth op 21 juni 1940 even ten zuidwesten van Belle Île waarschijnlijk op een mijn en zonk in drie minuten. Marsman kwam om, zijn lichaam werd nooit gevonden. Een koffer met manuscripten ook niet. Zijn vrouw Rien werd met zeven andere opvarenden gered door een ander schip van het konvooi en bereikte Engeland.

De coronabesmettingen stijgen verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3736 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 85 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen iets, de IC's niet. Het reproductiegetal steeg weer en is nu 1.26 (per 27 september). Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 16-10-2021

Wolkenvelden in de ochtend, zon in de middag. We rijden naar oost. In een schoolgebouw prikken de medewerkers van onze huisartsenpraktijk bij ons de griepprik en bij Anna ook de pneumococcenvaccinatie. Die kreeg ik vorig jaar. In de haven liggen net als vorig weekeind behoorlijk wat passantenboten. Velen rekken het vaarseizoen, maar wij gaan aan de slag om Dulce verder af te tuigen. We laten de grote genua zakken en slepen hem van boord en de 3e Waterkering op. Daar is ruimte om hem op te vouwen tot een handzaam pakket (zie hierboven en hier), vastgebonden met de schoten. Met een steekkarretje vervoeren we hem over de sluis naar huis, waar we hem in de kelder opbergen.

     Volgt een zonnige middag. We krijgen bezoek van Anna's beide dochters en de meisjes van Tessa. Ze kennen heel wat mensen in hun omgeving die, hoewel gevaccineerd, toch Covid-19 kregen. Ook landelijk blijven de besmettingen toenemen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3737 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 19 meer dan gisteren. 'Is dit het begin van golf nummer vier?', vraagt De Volkskrant zich af en spreekt van 'een tobberige brief van het OMT'. Het groeitempo van de besmettingen is nu even hoog als een jaar geleden, maar dan een week of twee later. Maar 'in het land der gevaccineerden betekent meer besmettingen vooral: meer mensen die zich een paar daagjes grieperig voelen, in plaats van uitpuilende ziekenhuizen', zegt hoogleraar epidemiologie Frits Rosendaal (LUMC). Is het virus op weg naar een gewone, jaarlijkse  seizoengriep? Of het nu al zo uitpakt, weet niemand. 'We weten nog niet zo goed waar we nu precies naar kijken’, zegt RIVM-modelleur Wallinga. De grootste onzekerheid zit voor het instituut bij de vaccinweigeraars. Zij maken het voorspellen moeilijk. In elk geval stijgen ziekenhuizen en IC's minder snel dan vorig jaar, maar weinigen in de zorg zijn er gerust op. Inderdaad: 'Nog veel is onzeker', zeggen Van Dissel en Wallinga elders in een interview met de NOS, 'maar de zorg kan zich maar beter voorbereiden.'

Vandaag lanceerde NASA op Cape Canaveral de ruimtesonde Lucy die minstens acht planetoïden gaat bezoeken in het gebied tussen de planeten Mars en Jupiter. Belangrijkste doel zijn in de jaren 2027 en 2028 de vier Trojanen  Eurybates (met een eigen maantje), Polymele, Leucus en Orus. Kleine hemellichamen die op Jupiter vooruit lopen in zijn baan om de zon. daarna zal de sonde terugzwiepen om de aarde en snelheid winnen om in 2033 een bezoek te brengen aan twee 'achteroplopers' in de baan van Jupiter: Patroclus en Menoetius, die om elkaar heen wervelen. Een binair systeem. Mogelijk krijgt Lucy in de jaren daarna nog andere missies. Het is de eerste keer dat al deze asteroïden worden onderzocht. NASA wil uitzoeken waar ze van gemaakt zijn, omdat dat iets kan vertellen over de stofwolk waaruit de zon, de aarde en andere planeten zijn ontstaan. Het ruimteonderzoek blijft doorgaan ook als ik er niet meer ben. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 17-10-2021

Een grijze zondag, maar droog. De een na de andere passantenboot vertrekt, het weekeinde is over. Het voelt zeer herfstig aan, de kades liggen vol bruin, afgevallen blad. Zie de website-header. Omdat het morgen ook nog droog blijft, besluiten we het teakdek van Dulce met de algendoder Boracol in te kwasten. Dat gaat snel, grote halen, snel thuis (foto hierboven een een andere hier). Ik vraag me af of dit nu voor de laatste keer zal zijn. Ondertussen laat ik de generator een halfuurtje lopen en ruim de laatste lijnen van het dek, de stellijntjes van de leiogen, de grootschoot en de lijntjes van de traveller van het grootzeil. Ook de looppplank halen we van de railing en bergen hem op in de kelderberging. De boot is nu klaar behoudens het winterklaar maken. Met Fons hebben we afgesproken dat hij dat begin december komt doen.

Al enige avonden kijken we op Netflix naar de afleveringen van de veelbesproken dramaserie Squid Game. Ik vind het een intelligente parodie op het meedogenloze hyperkapitalisme zoals het zich voordoet in Zuid-Korea, maar niet alleen daar. Toevallig zijn er vandaag berichten in het nieuws over honderd mensen die vijftig uur dansen voor een hoofdprijs van 100.000 euro in het SBS-programma Dansmarathon. Een complete uitputtingsslag in de evenementenhal te Breda. 'Het is bijna een soort mishandeling', zegt de presentatrice, die belang heeft bij hoge kijkcijfers. Die vielen overigens tegen. Deelnemers begonnen te hallucineren of sloegen doodmoe tegen de grond. De Volkskrant noemt het 'zombies op de dansvloer van John de Mol' en spreekt van 'een langgerekte marteling'. Het is een fenomeen dat vaker voorkomt. Ooit, in 1969, was er een film met Jane Fonda met ook zo'n marathon: 'They shoot horses, don't they?' Dat was tijdens de Grote Depressie van de jaren '30 in de VS. Ook een tijd van onmenselijk hyperkapitalisme.

Ondanks het weekeinde blijven de nieuwe coronabesmettingen hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3703 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er slechts 17 minder dan gisteren. De ziekenhuizen en de IC's stijgen ook, 533 resp. 142. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 18-10-2021

Einstein was een groot twijfelaar. Dat droeg bij aan zijn postuur als een van de grootste wetenschappers. In 1905 had hij onder andere zijn speciale relativiteitstheorie gepubliceerd en in 1915, tien jaar later, de algemene relativiteitstheorie. Behalve met de quantumfysica ('God dobbelt niet') had hij ook grote moeite met de opvatting dat het universum ooit een begin zou hebben. De Big Bang. Die had voor hem teveel een religieuze smaak, vond hij, de start van alles met een singulariteit vond hij een andere versie van het scheppingsverhaal. Wie zou dat heelal dan als het ware 'aangestoken' moeten hebben? Lang bleef hij geloven in het eeuwige, statische heelal van Newton. Dat is een steady state model, een kosmos die er altijd was en altijd zal bestaan. Dat kalme universum kon desondanks best uitdijen en tegelijk stabiel zijn, omdat er constant materie werd bijgeschapen. Hoe dat kon, was niet duidelijk. Mede daarom wees hij aanvankelijk het uitdijende heelal af dat de Rus Alexander Friedmann in 1922 beschreef op basis van de formules van zijn eigen algemene relativiteit, want zo'n heelal moet in het verleden veel kleiner geweest zijn en ooit zijn begonnen.  Maar in 1929 publiceerde de Amerikaan Edwin Hubble zijn waarnemingen die de wereld van sterrenkundigen schokte, want daaruit bleek dat het heelal veel groter was dan gedacht en uitdijde. In 1927 had de Belgische priester-wetenschapper George Lemaître echter al een artikel gepubliceerd over een dynamische, alsmaar uitdijende kosmos. Het werd toen niet opgemerkt, omdat het in het Frans was gesteld en in een Belgisch tijdschrift verscheen. Het leidde tenslotte tot de wet die zegt dat de snelheid waarmee sterrenstelsels van ons wegvliegen evenredig is met hun afstand. Hoe verder af, hoe sneller. Sinds 2018 heet dat officieel de Wet van Hubble-Lemaître.

     Veel later ontdekte men in de nalatenschap van Einstein een nooit gepubliceerd manuscript met de titel 'Über das Kosmologische Problem' dat nog steeds anticipeerde op het steady-state model. Het is bijna identiek aan een in april 1931 wél gepubliceerd artikel 'On the Cosmological Problem of the General Theory of Relativity', waarin Einstein wel de Hubble-waarnemingen verwerkte en tevens zijn fameuze kosmologische constante aanhield in combinatie met de voortdurende creatie van nieuwe deeltjes. Dat model hield in dat de kosmos weliswaar uitdijde maar niettemin er overal hetzelfde bleef uitzien.

     Een jaar later was de lange aarzeling van Einstein over. Met de Nederlander Willem De Sitter bracht hij het artikel 'On the Relation between the Expansion and the Mean Density of the Universe' uit. In hun model lieten ze ditmaal de kosmologische constante weg en tevens de positieve kromming van het heelal uit zijn eerder artikelen. In dat Einstein-De Sitter model is het universum precies vlak, dus zonder positieve of negative kromming en dijt eeuwig uit. Maar een oerknal ging hem nog steeds te ver, alleen lukte het hem niet om Lemaître ertoe te bewegen diens model te veranderen in één zonder begin-singulariteit. Het kloppend maken van zo'n model bleek niet mogelijk.

     Einstein overleed in 1955. Heeft hij voor zijn dood de oerknal aanvaard? Daar kom ik op terug. Ik lees het allemaal in een prachtig, nieuw boek van de Amerikaanse fysicus Paul Halpern, 'Flashes of Creation' (Basic Books, 2021) over de strijd tussen het oerknalmodel en het eeuwig statische heelal van de steady-state theorie. Een strijd die zich vooral in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw afspeelde en die beslist werd door de ontdekking in 1962 van de kosmische achtergrondstraling, het overal aanwezige restant van de gigantische hitte waarin 13,8 miljard jaar geleden het heelal werd geboren.

Het is een droge maandag met wat zon en hoge sluierbewolking. Je zou met dit weer heel goed halo's en bijzonnen kunnen zien, maar we komen ze niet tegen als we naar Sportcity rijden. Daarna langs bij de Plus. In de winkel gaat mijn telefoon. Een onbekend nummer. Ha, het UMCU, denk ik blij, maar ik hoor een vrouwenstem op een bandje zeggen 'that your BSN-number has been cancelled' of zoiets. Meteen opgehangen.

     Later op de middag belt mijn radiotherapeut toch. Hij bevestigt de MRI-uitslag die ik al gelezen had op het patiëntenportaal en vertelt dat ze inmiddels beide onderzoeken, deze en de eerdere PET-CT-scan, over elkaar hadden geprojecteerd en dat ze vrijwel totaal samenvielen. De tumor (9 mm) is klein en zit bijna in het midden van de prostaat , een ietsje links van de mediaanlijn en is overal omgeven door prostaatweefsel. Dat is gunstig omdat men gewend is bij het maken van de tekening van het te bestralen gebied voor de zekerheid rondom een halve centimeter extra te nemen. Er worden daarbij dus geen andere weefsels geraakt, ook niet aan de achterkant, waar de tumor dichtbij de endeldarm ligt. De bestralingstekening en het proefplan zijn intussen klaar. Daaruit moet blijken hoeveel buisjes er in de tumor worden gestoken. Nu is de beurt aan de screening door de anesthesioloog. Lang hoef ik niet meer te wachten, ze lopen in op de wachtlijst.

 \

Corona. De dag na het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3389 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 296 minder dan gisteren, maar zoals gezegd: het betreft het weekeinde. Wel hebben we vandaag de grootste opname van coronapatiënten in de ziekenhuizen (+57). Er liggen nu 610 mensen met corona in het ziekenhuis, van wie 146 op de IC. 'Ongevaccineerde mensen zouden zich er meer van bewust moeten zijn welk effect ze op de IC-capaciteit hebben', zegt het hoofd van intensivecareafdeling van het UMC Diederik van Dijk. Het Isalaziekenhuis in Zwolle, niet ver van Staphorst, stelt geplande zorg uit vanwege de toestroom van coronapatiënten.  Naar het begin van dit kwartaal

Nest200047 zit ergens in het sterrenstelsel in het midden van de foto. Helverlichte jets van plasma omgeven hem. Die vormen enorme bellen en filamenten die miljoenen lichtjaren ver alles vernietigen. Zie de nevels en gaswolken tot ver in de omtrek.

Dinsdag 19-10-2021

'Pale Blue Dot'. De titel van het boek dat astronoom Carl Sagan in 1994, publiceerde, was geïnspireerd op de beroemde foto die de Voyager 1 ruimtesonde op 14 februari 1990 nam van de aarde op een afstand van bijna 6 miljard kilometer. De aarde is erop te zien als een onooglijk, vaagblauw vlekje in de donkerte van de ruimte. Ik heb de foto weer eens opgezocht; het kost moeite om dat vlekje te vinden. Onooglijk, een veertje, een nulliteit in een kosmos die zo immens groot is, dat hij misschien wel oneindig is. Toch is het alles wat we hebben en toch zijn we jaar in jaar uit bezig dat vlekje te bevuilen, te plunderen en onleefbaar te maken. Een betekenisloze gebeurtenis in kosmisch opzicht. Daar vertolken heel andere krachten en processen een hoofdrol.

     Ik moest aan die foto denken toen ik vandaag over een nieuwe studie las, die astronomen (waaronder Nederlanders) maakten van de activiteiten van actieve zwarte gaten. Het verscheen gisteren in Nature Astronomy en hier kun je er meer over lezen. De wetenschappers bestudeerden het zwarte gat Nest200047, dat zich bevindt in een overigens onbeduidende groep van sterrenstelsels op ongeveer 200 miljoen lichtjaar afstand. In het centrale stelsel van die groep bevindt zich een zwart gat dat op spectaculaire wijze bezig is om alle materie in de omgeving, sterren, planeten, gaswolken, op te slokken en daarbij langs de magnetische veldlijnen vanaf zijn polen krachtige jets (deeltjesstromen) uitstoot. Dat is niet zogenaamde Hawkingstraling, maar materiaal dat met bijna lichtsnelheid weggeslingerd wordt uit de wervels van de accretieschijf van het gat. De enorme bellen en filamenten van superheet gas, die zich door die stromen vormen, bereiken afstanden van honderdduizenden lichtjaren en botsen tegen alles wat in hun weg staat. De impact op de wijde omgeving is onvoorstelbaar groot. Het is een hels tafereel van uitgestrekte intergalactische vernietiging en verstrooiing, waarbij honderden sterrenstelsels en hun eventuele werelden teloor gaan. Mochten er daar ergens levensvormen zijn, dan verdampen die in minder dan een milliseconde. Je zou kunnen spreken van sterilisatie van dat deel van het universum. Hierboven zie je er een opname van. Die massale destructie is al honderden miljoenen jaren gaande. Niet alleen bij het monster Nest200047, maar bij alle ontelbare zware gaten. Het geeft je het gevoel dat zij de echte actoren in het heelal zijn. Niet wij. Maar het universum is zó groot dat het er nauwelijks of niet door verandert. De vernietiging, hoe enorm ook, blijft een locale zaak.

Die afstand van 6 miljard kilometers van de Pale Blue Dot is omgerekend 0,000 634 lichtjaren. Irrelevant. Bleke blauwe punt. Een nulliteit. Maar wel de enige die we hebben. Waarom in godsnaam zijn we er niet zuiniger op?

Vanochtend druilerige regen en nevel. Vandaag is Floor jarig (43). Ik bel om te feliciteren. Zaterdagavond viert ze het. Anna stopt alle lijnen die we van boord haalden in de wasmachine. Ze komen er prachtig schoon uit maar wel in een knoedel. Het kost enige tijd om ze ontwarren en keurig op te schorten. Ze gaan naar de kelder. Het blijft buiten druilen. Rond het middaguur belt het UMCU voor twee afspraken volgende week dinsdag: voorlichting over de brachytherapie en screening door de anesthesioloog. Fijn dat het opschiet.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3949 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 560 meer dan gisteren. Wegens een storing bijbij RIVM schijnt het getal niet eens volledig te zijn. Het reproductiegetal is een fractie gedaald en is nu 1,2 (per 4 oktober). Het probleem betreft de ongevaccineerden die de ziekenhuiszorg belasten. Dat is ook in Gorcum zo. De GG&GD Zuid-Holland Zuid spreekt van 'een explosieve toename'. Tja, om ons stadje heen loopt de BibleBelt. Ook het Beatrixziekenhuis krijgt de handen er vol aan. Landelijk gaat de bezetting van ziekenhuizen en IC's boven de prognose van het RIVM uit (bron: NICE). En dan is de griepgolf nog niet eens begonnen. Hetzelfde fenomeen zie je in Oost-Europa (Baltische landen, Roemenië, Servië), waar de besmettings- en sterftecijfers pieken omdat de vaccinatiegraad volstrekt onvoldoende is. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 20-10-2021

Virologen en epidemiologen, ziekenhuispersoneel, politici, iedereen houdt de adem in. Zullen de coronabesmettingen veel verder stijgen ondanks de hoge vaccinatiegraad (87%) en zullen ziekenhuizen en IC's straks overlopen? Sinds het begin vul ik wekelijks trouw de Infectieradar van het RIVM in. Die houdt de ontwikkeling van corona-gerelateerde klachten onder de bevolking bij. Daarmee zou men een nieuwe besmettingsgolf kunnen zien aankomen. Welke kant zal het opgaan? Datagraver heeft over het afgelopen jaar tot aan nu de grafiek van de Infectieradar en die van positieve Covid-19 gevallen over elkaar geprojecteerd (hierboven). Het is een interessante vergelijking. Het idee erachter is dat een stijging van de Infectieradar vooruit loopt op een nieuwe coronagolf en die als het ware aankondigt. Dat lijkt nu te gebeuren. Natuurlijk lijken coronaklachten op griepklachten; ze kunnen het beeld vertekenen. Bedenk dat er nog geen duidelijke start is van een griepgolf. De hogere curve van Infectieradar kan er ook op duiden dat veel mensen zich niet laten testen op corona. In dat geval komen die er nog bij als ze toch ziek worden. En tenslotte kan er uiteraard toch een griepgolf op gang zijn gekomen. De komende maand zal het leren.

     Het virus zet in de vorm van de deltavariant zijn dans door de wereld voort. In Nieuw Zeeland, lange tijd hét voorbeeld van indamming met strenge maatregelen, flakkert het bij een vaccinatiegraad van 83% (boven 12 jaar) toch weer op naar een nieuw record-aantal, met name bij onvoldoende gevaccineerde jongeren en inheemse Maori-groepen. Europa was afgelopen week de enige andere regio in de wereld waar het aantal positieve coronatests steeg, zie je bij de WHO. Meer dan de helft van de Europese landen toont een stijging, waardoor het aantal positieve tests in Europa gemiddeld met 7 procent stijgt. Het gaat om 1,3 miljoen positieve tests vorige week. In de overige vijf regio's die de WHO hanteert daalt het aantal positieve tests juist: vooral in de regio Afrika (18 procent) en de regio Westelijke stille oceaan, waaronder Australië valt (16 procent). Onderreportage en minder testen lijkt me de oorzaak.

      In de hele regio Europa, zoals de WHO die hanteert, dus inclusief Rusland, Oekraïne en Rurkije, is slechts 30 procent van de bevolking volledig gevaccineerd. Een perfecte situatie om nieuwe virusvarianten te laten ontstaan. Momenteel is 100 procent van de besmettingen door de deltavariant.

Het is vanmorgen zacht en grijs. Een enkele bui striemt de haven en geleidelijk begint de zuidwestenwind aan te trekken. De Europese stormsite Estofex waarschuwt voor een categorie 2 storm ('severe'). Dan wordt het de eerste herfststorm. Het hoogste niveau is 3. Ik vul op het patiëntenportaal van het UMCU een uitgebreid formulier in ten behoeve van de anesthesioloog. Die heeft het dus al als ik volgende week dinsdag op mijn screeningsgesprek kom. Anna kampt met een beginnende migraine.

     's Middags valt het wel mee met de wind. We meten hier niet meer dan 4 - 5 Beaufort met een enkele windstoot tot 7. Aan de kust in Noord-Holland staat permanent 7. In de loop van de avond zal de wind afnemen om later vannacht weer aan te sterken. In de vroege ochtend kunnen de windstoten tijdelijk pieken tot 100 km/uur.

Corona. Het hoogste aantal besmettingen in bijna  drie maanden. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4609 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 679 meer dan gisteren en het is het hoogste getal sinds 24 juli. Er zitten echter ook de gevallen bij die door de storing van gisteren niet meegeteld waren. Niettemin neemt de stijgingstrend licht af. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 650 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 617), van wie 165 op de IC (gisteren: 152). Naar het begin van dit kwartaal

De weer- en windsituatie om 13 uur Nederlandse tijd (bron: WX Charts) De isobaren liggen boven ons land dicht bij elkaar.

Donderdag 21-10-2021

Stormachtige wind vannacht. Volgens het locale weerstation van Joop Kuijntjes woei het bij ons maximaal 40 knopen. 8 Beaufort, maar tot een officiële storm (een uur lang BF 9) kwam het niet, zelfs niet aan de kust. Ik slaap door alles heen, zelfs als Anna in de vroege ochtend wakker wordt van een zware windstoot. Vanochtend staat de auto van een glaszetter voor de deur. Ergens zal een raam ingewaaid zijn. In Barendrecht was er vannacht rond half drie zelfs een windhoos, die veel schade aanrichtte. Vanmorgen om half tien treft een andere windhoos een camping in Zelhem. Gisteren was er een in 's Heerenberg. Zijn windhozen minder zeldzaam in Nederland aan het worden? Sommige denken van wel. 'Hoe warmer, hoe meer energie'. De barometer is goed gezakt: 996 hPa. Het stormachtige weer houdt de hele dag nog aan: het KNMI heeft code geel afgekondigd voor de rest van de dag.

     We rijden door de regenbuien naar Sportcity. Twee rondjes Biocircuit in 40 minuten. Na gebruik moet je de toestellen even schoonmaken met een ontsmettingsmiddel. Een man van middelbare leeftijd doet het niet. Vriendelijk zeg ik er wat van. Hij mompelt iets onverstaanbaars en gaat een doek en een spuitflesje halen. Maar hij gebruikt ze niet. Een wappie? Nu moeten we de toestellen extra schoonmaken; vóór en na gebruik. Moet je nu een verklikker zijn tegen de medewerkers? Ja, vind ik, per slot lopen we risico al zijn we gevaccineerd. Anderen ook. Dus als we na afloop koffie drinken, geven we het door. Een medewerker loopt naar de man toe, maar ik heb geen zin af te wachten wat er gebeurt. 's Middags schijnt een poos de zon.

Gisteravond zagen we de immer tekortschietende VVD-staatsecretaris Broekers-Knol op bezoek in Ter Apel, waar honderden vluchtelingen al minstens een week onder kwalijke omstandigheden de nacht doorbrengen. De politica is tergend imcompetent. We hoorden haar zeggen dat er deze week 500 opvangplaatsen bij komen, waarvan vrijdag 300 in Gorcum. Gorcum moet de staatsecretaris redden, dacht ik. Die waren al bijna een maandlang bekend, temeer een gotspe als je bedenkt hoezeer om het oude belastingkantoor gestreden moest worden tegen de locale, populistische partijen in B&W in. 

Deze week verschijnt een rapport van de VN 'The Production Gap'. 'Governments’ planned fossil fuel production remains dangerously out of sync with Paris Agreement limits.' Het rapport onderschrijft de bevindingen van het IPCC van afgelopen juli, dat er drastische en grootschalige maatregelen nodig zijn om de temperatuurstijging op aarde te beperken. Als de landen hun huidige, gebrekkige plannen handhaven, zal de gemiddelde temperatuur wereldwijd aan het einde van de eeuw met een rampzalige 2,7 graden gestegen zijn. De gas- en olieproductie neemt de komende twintig jaar wereldwijd doodgewoon toe en de kolenproductie neemt maar een beetje af. Volgende week begint de UN klimaatconferentie COP26 in Glasgow. Om me heen zijn de verwachtingen steeds lager. Ik merk dat ikzelf ook weer sceptisch ben. Meest waarschijnlijk is dat ik straks als zoveel roependen in de woestijn de pijp zal uitgaan. Het besef een futiliteit te zijn is me bekend; het is opnieuw duidelijk.

     Het schokt me als ik vanmiddag lees dat parlementair verslaggever Ron Fresen uitgezaaide prostaatkanker heeft. Hij stopt met het journaal. Elf jaar lang na de primaire tumor was hij 'kankervrij' en is nu pas 62. Hoe wreed is zijn lot. 'Bij recidive is het altijd uitgezaaid, altijd ongeneeslijk', zegt hij, maar dat gaat in mijn geval niet op. Het doet me beseffen hoeveel meer geluk ik heb. Tot dusver is er bij mijn recidief-tumor geen sprake van metastasering en is er sinds 2019 wél een behandeling. Fresen ondergaat nu zware chemokuren. 'Bij uitgezaaide prostaatkanker is het een kwestie van rekken en erbij blijven, zo krijg je er hopelijk vijf tot acht jaar bij'.

Corona. Een nieuwe subvariant van de deltavariant van het coronavirus is in opmars in het Verenigd Koninkrijk. De subvariant 'AY.4.2' is mogelijk mede de oorzaak van de zeer snelle stijging van de besmettingen in het VK. Het is nog geen officiële variant bij de WHO. Er zijn deskundigen die denken dat de variant 10 tot 15 procent besmettelijker is dan de nu wereldwijd dominante deltavariant. Het RIVM laat weten dat 'AY.4.2' al zo'n tien weken in Nederland aanwezig is. 'We zien in de kiemsurveillance dat het aandeel van deze variant zo'n 0,1 tot 0,2 procent van alle besmettingen uitmaakt', zegt een woordvoerder tegen de NOS. Dat kan snel toenemen. Ze gaan er in het OMT over praten.

     De besmettingen tikken door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5223 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 621 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's blijven nagenoeg gelijk. Naar het begin van dit kwartaal

Alleen bewegen als het niet gezien wordt. Oppenheimer in de NRC over de wekenlange geheimzinnigheid van de kabinetsformatie.(bron: NRC)

Vrijdag 22-10-2021

Van de week keken we met veel waardering de Zuid-Koreaanse serie Squid Game op Netflix uit. Fantasievol en intelligent, vonden we. Overleven in een moordend spelconcept voor kansloze mensen met onbetaalbare schulden. Verliezers worden onbarmhartig geëxecuteerd. De beeldtaal en de opzet van de decors en de filmomgeving zelf hadden een game-karakter, zoals het complex van trappen en poortjes waardoor de spelers achter elkaar naar de zes arena's moesten lopen. Een Escher-decor. Bij de vormgeving werd fraai gebruik gemaakt van eenvoudige meetkundige figuren zoals driehoeken, cirkels en vierkanten. Symbolen die we vaak online tegenkomen. De spelleider - Frontman - draagt een Darth Vaderachtig kostuum. De bekende cartoonist Oppenheimer gebruikte het 1e spel van de zes Red Light, Green Light, waarbij de spelers zich alleen mogen bewegen als een grote pop niet kijkt. Hij zag er de huidige kabinetsformatie in, die zich al weken in volledige beslotenheid voltrekt. Alleen bewegen als het niet gezien wordt. Morele dilemma's werden helder en indringend getoond: moet je elkaar helpen en vervolgens letterlijk laten vallen? De existentiële desolaatheid, de uitzichtloze armoede in de moderne wereld-metropolen en de scènes met de stervende eigenaar van de spelshow deden me zelfs denken aan een bekend boek van Hermann Hesse, 'De Steppewolf' (1927). Het open einde geeft de mogelijkheid van een nieuw seizoen. Aanbevolen, die filmserie!

Een grotendeels droge vrijdag. Na vieren buien. De nieuwe coronabesmettingen stijgen verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5903 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 700 meer dan gisteren. Opeens lopen de ziekenhuisbezettingen flink op. Er werden 118 nieuwe coronapatiënten opgenomen. Er zijn er nu bijna 700. Het is inderdaad zo'n veertien dagen nadat de nieuwe besmettingen stegen en dat was weer tien dagen na de versoepelingen van 25 september. Het schema is: besmettingen → ziekenhuizen → IC's → doden. De IC's zullen binnen een week volgen en ongeveer een week daarna zullen de sterfgevallen stijgen. Overigens waren er vandaag al tien.

     Steeds vaker dreigen operaties te worden uitgesteld omdat er op de IC's geen plaats is. Zelfs open-hart operaties en kankerchirurgie. Bezetten de meeste reguliere patiënten een IC-bed maar een paar dagen, coronapatiënten liggen gemiddeld 17 dagen op de IC. Iedere coronapatiënt belemmert dus acht operaties. Vier van de vijf is niet-gevaccineerd en had er dus helemaal niet hoeven liggen, als hij verantwoordlijkheidsgevoel had bezeten. De discussie steekt in de kranten en op de sociale media op om ongevaccineeerden de toegang tot de IC's te beletten (behalve voor de mensen met zwakke immuunsystemen e.d.). hadden ze zich maar maar moeten laten inenten. Iemand sterft omdat er teveel wappies op de IC liggen. Tja, dat kan ik wel navoelen, maar doen we er goed aan met die selectie te beginnen? Dat geeft precedenten - rokers, drinkers, druggebruikers, hoogbejaarden, onverzekerden, enz. - en dan is het eind zoek. Zij die weken aan de beademing liggen zijn vrijwel allemaal spijtoptanten. 'Had ik die vaccinaties maar genomen'. Misschien bedenken meer mensen zich en helpt de discussie het aantal vaccinaties te laten stijgen. Naar het begin van dit kwartaal

Artist's impression van signalen van radiobron ASKAP J173608.2-321635 door Sebastian Zentilomo.

Zaterdag 23-10-2021

'Strange radio waves emerge from direction of the galactic centre', luidt de kop van het persbericht. Altijd leuk, zo'n bericht. Meestal blijkt het later niks bijzonders, al kan het soms lang duren. Natuurlijk denken velen meteen aan mogelijke signalen van een buitenaardse beschaving. De bron van de radiostraling heet ASKAP J173608.2-321635 en werd ontdekt bij een survey met de gevoelige ASKAP-radiotelescoop in West-Australië. De bron was niet te zien in het gebied van zichtbare lichtstraling. De radiogolven varieerden van vrijwel niets tot honderd keer zo sterk, zonder duidelijk ritme. Op onvoorspelbare momenten doofde het uit om later weer op te duiken. Daarom kon het niet om een pulsar gaan, een opgebrande ster, die snelle, regelmatige radiosignalen afgeven. In 2020 zag men het signaal zes weken achtereen. Mogelijk gaat het om een nieuwe klasse van astronomische objecten.

In Oostenrijk ligt de vaccinatiegraad op 62 procent en de nieuwe besmettingen lopen ook daar op en het skiseizoen staat voor deur. De waarnemende kanselier Schallenberg - de jonge rechtse branie Kurz moest aftreden wegen verdenkingen van corruptie - heeft geen zin in drastische maatregelen. Toch stelde hij gisteravond voor dat een nieuwe lockdown alleen voor ongevaccineerden zal gelden. Die moeten thuisblijven en mogen alleen boodschappen doen. 'Massive Ausgangsbeschränkungen für Ungeimpfte'. Aan de bestuurlijke kwaliteiten van iemand die bijna 40 procent van de bevolking wil opsluiten hoef je niet twijfelen. Stel het je voor: hoe wil men dat handhaven? Moeten alle mensen op straat hun coronapas gaan tonen? Dat zal een massief succes worden.

Een droge dag met rustig herfstweer. We maken ons gereed om straks naar Amsterdam te rijden, waar Floor haar verjaardag viert. Naar het begin van dit kwartaal

De schone slaapster kijkt televisie in kamer 619, Hotel Ibis Centre Stopera, Amsterdam

Zondag 24-10-2021

Erg gezellig, de verjaardag van Floor gisteravond. We hadden een kamer geboekt in Hotel Ibis Stopera, een eenvoudig maar schoon hotel op korte afstand van haar. Je hoefde alleen maar een straat over te steken. De prijzen in Amsterdam - hotel, parkeren - zijn overigens hoog, met name de parkeergarages. Het autootje stond voor de nacht in die van het stadhuis. Ze zeggen dat het gemeentebestuur zo poogt de binnenstad voor autoverkeer onaantrekkelijk te maken. Dat werkt, de volgende keer nemen we toch maar het openbaar vervoer. Bus naar Utrecht, trein naar Amsterdam en lopen vanaf het CS.

     Het deed ons goed om Floor, Jason en Thijs & Lisa weer te zien. Liesje & Ron waren er ook en er was over en weer veel te vertellen. Later op de avond kwam Pijke nog langs. En natuurlijk al die vrolijke jonge mensen uit de vriendenkring. We zijn benieuwd of we er Covid-19 opdeden, want daar was het wel een geschikte ambiance voor. Tja, in elk geval waren er geen vaccinweigeraars, zo was onze indruk, maar zeker wisten we het niet. Na een aangenaam ontbijt, rondom ons vooral jonge toeristen aan de tafels, reden we tegen het lage strijklicht van de herfstzon in weer terug naar Gorcum.

     Het is een prachtige middag met een wolkenloze hemel, die veel wandelaars over straat en sluis doet kuieren. Er staan tal van vissers op de steigers. Nooit de lol van vissen ingezien. Uit de radiospeakers klinkt het strijkkwintet van Schubert. Een pootje van mijn leesbril is gebroken, het is al de tweede keer. Ik smelt de stukken steeds aan elkaar boven een waxinelichtje. Niet omdat de winkels dicht zijn, maar omdat het leuk is het bestaan van mensen en dingen te verlengen. De bril kost een euro of vijf, geloof ik.

De opmars van de deltavariant van het coronavirus gaat dit weekeinde door. Waren er gisteren wat minder nieuwe besmettingen, vandaag waren er tot 10.00 uur vanochtend bij het RIVM 6350 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 655 meer dan gisteren. Volgens de oude routekaart corona van het kabinet (februari 2021) zijn we terug op het niveau van 'zeer ernstig'. Niemand in het kabinet reageert echter. Guus Valk van NRC verwacht dat we in dit tempo komende donderdag over de grens van 9000 positieve testen heengaan. In de Nederlandse ziekenhuizen liggen nu 748 coronapatiënten. Dat zijn er 45 meer dan gisteren. De bezetting blijft daarmee flink oplopen en heeft het hoogste niveau bereikt sinds 9 juni. Van die 748 coronapatiënten liggen er 185 op de intensive care, 6 meer dan gisteren.

Aan de Oder-Neissegrens met Polen hield de Duitse politie vandaag zo'n vijftig rechtsextremisten aan, die afgelopen nacht gewapend met pepperspray, messen en wapenstokken op zoek waren naar migranten, om te voorkomen dat zij Duitsland binnen zouden komen. Dat is kennelijk niet gelukt. De vluchtelingen waren aangevoerd vanaf de Orient naar Wit-Rusland en daarna Polen door de dictator Loekasjenko, die ermee probeert de Europese Unie te destabiliseren en te straffen voor de steun aan de oppositie tegen zijn regime. Dit jaar waren het er al meer dan 6000. Opmerkelijk hoe ultrarechts steeds vaker radeloze mensen slachtoffert en optrekt met dictators van welke pluimage dan ook. Wat voor lol schuilt er in die verwrongen geesten, die zo gretig weerlozen aanvallen? Maar de Unie is zelf niet brandschoon en staat nog steeds toe hoe Frontex, haar grensbewakingsdienst, illegaal migranten terugstuurt in pusch-back operaties. Zo heeft de Duitse minister Seehofer (Binnenlandse Zaken) intussen 800 extra agenten aan de Poolse grens gestationeerd om de migratie tegen te gaan. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 25-10-2021

Stagnatie in de natuurwetenschappen. Al tientallen jaren lang waren er geen belangrijke ontdekkingen meer, laat staan doorbraken zoals de algemene relativiteit (1915), de quantumfysica (1920s), het oerknalmodel en de kosmische achtergrondstraling (jaren 60). De enige uitzondering was de ontdekking van de versnelde uitdijing van het universum in 1998. En het Higgsdeeltje (2013) dan? Dat werd al in 1964 voorspeld. De ontdekking van zwaartekrachtgolven (1915) misschien? Die werden al honderd jaar eerder door Einstein voorspeld. Op basis van die eerdere ontdekkingen werden heel veel nuttige technologieën ontwikkeld, zoals internet, GPS, smartphones, deeltjesversnellers (CERN) en straks mogelijk quantumcomputers, maar fundamenteel nieuwe ontdekkingen bleven uit. Heeft de fysica een probleem? Sabine Hossenfelder, van wie ik een aantal jaren geleden het kritische boek 'Lost in Math' (Basic Books, 2018) las, vindt van wel.  In een artikel van 22 oktober in het blad Cosmos schrijft ze dat de ontwikkeling sinds de jaren 80 feitelijk stagneert. Voor problemen als de onverenigbaarheid van relativiteit en quantumfysica, quantumzwaartekracht, donkere materie en donkere energie vindt men al decennia geen oplossingen. 'It’s not like physicists are short on ideas for solving those problems. It’s just that so far all their ideas were falsified: theories of grand unification, supersymmetric particles, extra dimensions, various fifth forces, and countless dark matter particles have been ruled out. The only ideas that survived are those that are unfalsifiable to begin with, because they can be arbitrarily amended when conflicting evidence arises.' Onbewijsbare theorieën zijn er inderdaad genoeg. Ik voeg het multiversum er nog aan toe. Maar nieuwe ontdekkingen? Ho maar. 'Sometimes I’m embarrassed to be associated with this discipline. But the worst part is that most of my colleagues think this situation is perfectly okay.'

     Tja, stagnatie in de fysica. Ik ben minder thuis in de biologie, maar het komt me voor dat het daar ook al zo is. Sinds de grootste ontdekking - die van het erfelijkheidsmechanisme, de genetische code en de dubbele helix door Watson & Crick in 1953 - herinner ik me geen fundamentele ontdekkingen meer in dat vak. Natuurlijk nam de moleculaire biologie een grote vlucht, vooral door quantumconcepten, maar dat zijn uitwerkingen van het eerdere paradigma. De stilstand is opmerkelijk want er blijven raadsels genoeg over.

     Rond 1800 en in de 19e eeuw dachten velen dat met het 100 procent voorspelbare universum van Newton de wetenschap alles had opgelost. In 1814 bedacht Laplace zijn demon: het summum van determinisme. Enige decennia later zetten Maxwell en Einstein alles op zijn kop, hoewel het determinisme nog niet helemaal verdwenen was. Dat ging tien jaar later bij de quantumrevolutie ten onder. In mijn boekenkast staat een boek van de wetenschapsjournalist John Horgan: 'The End of Science' (Little, Brown and Comp.) Dat verscheen in 1996. In hetzelfde decennium dat Francis Fukuyama het einde van de geschiedenis uitriep, sprak Hogan van de schemertijd voor de wetenschap en voorspelde dat er in de toekomst weinig nieuws meer te verwachten was. Twee jaar later werd de versnelde uitdijing van het heelal ontdekt, die het concept van het heelal meteen grondig veranderde. Dat was voor het laatst. Hoewel fysici al dertig jaar een 'Theorie van Alles' beloofden, daar bleef het bij.

     Hossenfelder meent dat fysici en filosofen ten onrechte uit elkaar gegroeid zijn. De eerstgenoemden stellen zich te weinig fundamentele vragen, zoals over de aard van het begrip 'meting' in de quantumfysica. Hoe en waardoor doet een meting de golffunctie in elkaar storten? De golffunctie zou in beginsel een beschrijving van heel onze wereld vormen, maar kan zelf niet waargenomen worden. De overgrote meerderheid van natuurkundigen negeert echter de filosofen die zich erop stortten. Hossenfelder noemt dat jammer en voert de Frauchiger-Renner paradox op, iets waar ik nog nooit van gehoord had. Zelfs op Wikipedia vind ik hem eerst niet. Die paradox zou behelzen dat de quantumfysica het vruchtbare gebruik van zichzelf niet kan verklaren. Tenslotte vind ik hem hier, als een uitbreiding van een ander gedachtenexperiment: Wigner's Friend (zie afbeelding hierboven). Ik kan er (nog) niks over zeggen behalve dat het sterk is verbonden met het meetprobleem en met superpositie en verstrengeling - wat Einstein als 'a spooky action at a distance' kritiseerde - en dat een van mijn favoriete auteurs erbij betrokken is: David Deutsch. De Frauchiger-Renner paradox zou laten zien dat de quantumfysica geen fundamentele theorie van de werkelijkheid kán zijn.

     Quantumwetenschappers werd decennialang te verstaan gegeven dat dergelijke vragen zinloos waren. 'Shut up and calculate!', werd gezegd. Die houding bleek al die tijd zeer vruchtbaar bij het ontwikkelen van talrijke toepassingen, maar meer en meer vinden mensen die situatie onbevredigend. Daaruit put Hossenfelder hoop. Na Fukuyama ging de geschiedenis verder, moge dat ook voor de natuurwetenschappen opgaan.

Een saaie grijze dag. Sport en boodschappen. We sporten van 11 tot 12 uur; dan is er bijna niemand. Weer thuis zien we de wagens van Circus Barani langs manoeuvreren, op weg naar Buiten de Waterpoort. Aan het eind van de week zal de jaarlijkse kermis op de Markt worden opgebouwd. Corona bestaat niet. Morgen gaan wij weer naar het UMCU: voorlichting over de bestraling en screening voor de ruggeprik door de anesthesioloog.

Corona. De besmettingen stegen minder door het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5331 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1003 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen liggen bijna 800 coronapatiënten en bijna 200 op de IC's. Het kabinet zint op maatregelen. Vrijdag ontvangt het een nieuw advies van het OMT. De persconferentie van Rutte en De Jonge is een week vervroegd, naar volgende week dinsdag. De Jonge zei dat ‘de epidemie in toenemende mate een epidemie is geworden van niet-gevaccineerde mensen’. Maatregelen voor alleen die groep sluit hij niet uit. In België wil men de mondkapjesplicht weer uitbreiden. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 26-10-2021

Het eerste dat we vanmorgen op het nieuws horen is dat er in de academische ziekenhuizen gestaakt wordt voor hoger loon. Geen planbare zorg vandaag. Gaat mijn afspraak wel door? Ik meen dat de zorg aan kankerpatiënten nooit door dergelijke acties getroffen wordt. Op de website van het UMCU staat dat iedereen die het betreft afgebeld zal worden. Er staat ook een lijst van afdelingen die in zondagsdienst zijn. Radiotherapie staat er niet bij en ik ben niet afgebeld, dus het zal wel doorgaan. Het is droog, bewolkt en niet koud. Op de steigers staan rijen vissers. Eentje haalt een fikse snoekbaars op.

     Op het UMCU is het rustig. Hier en daar hangt een spandoek van de FNV. Een verpleegkundige geeft ons een grondig vertoog over de uitvoering van de brachytherapie. Het begint al om 7 uur  (2e shift om 8 uur). Vanwege de ochtendfiles kunnen we gebruikmaken van het gastenverblijf, zodat we niet in de zenuwen hoeven te zitten om te laat te komen. Vijf dagen tevoren moet je een laxeermiddel slikken. De rest (scheren, klysma, antbioticum, ruggeprik, blaaskatheter, echosonde endeldarm, MRI, plaatsing 10 of meer holle naalden, MRI, toedienen radioactief iridium) geloven jullie wel. Of ik het goed vind dat er medisch studenten meekijken? Ja, zo heb ik het zelf ook moeten leren. Daarna komt de jonge dokter voor de ondertekening over mijn deelname als proefpersoon aan de PRECISE-studie naar de effectiviteit van deze nieuwe behandeling bij teruggekeerd prostaatcarcinoom. Per slot is het een academisch ziekenhuis en moet hij promoveren. Dan de pre-operatieve screening bij een aardige anesthesiste-in-opleiding.  Ik kom er kerngezond uit, zelfs met een tamelijk goede bloeddruk een rustige pols en een piepklein geruisje aan de linker halsslagader. Nu is het wachten op de datum van de ingreep. Nét in de kop van de files rijden we vrij vlot terug naar Gorcum.

Nu we toch in medische sferen zijn: er is een treffend bericht van het ECDC, het European Centre for Disease Prevention and Control, het Europese RIVM, zeg maar. Het instituut waarschuwt voor een zwaar griepseizoen omdat het meest voorkomende type virus, A(H3N2), een variant is die vooral ouderen hard treft en die zich weinig aantrekt van de griepprik. Hoe vervelend! Samen met de herfstgolf, de huidige opleving van de coronapandemie, kan dat veel mensen treffen en de druk op de ziekenhuizen nog extra doen toenemen.

      Met die herfstgolf is het toch al vreemd gesteld. De grafiek hierboven laat iets opmerkelijks zien: de besmettingen lopen op bij alle leeftijdsgroepen. Niet alleen bij de jongeren. Zou de meerderheid van al die gevallen niet-gevaccineerd zijn? Ik vermoed dat dat het geval is.

    Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5791 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 460 meer dan gisteren. Het reproductiegetal staat met 1,19 nog flink boven één. In de ziekenhuizen werden 122 nieuwe gevallen opgenomen. De bezetting met Covid-patiënten is nu 849. De IC's zakten en staan op 192. Het geruzie over maatregelen en over de uitbreiding van de capaciteit van ziekenhuizen en IC's neemt toe. De Zorgautoriteit (NZA), de toezichthouder op de zorg gaat in tegen tegen de wens van het ministerie: 1350 IC-bedden is de max, schrijft De Volkskrant. Verder opschalen is ‘niet haalbaar'. Ook het gezever tussen gevaccineerden en ongevaccineerden neemt snel toe. Volgens een onderzoek van Één Vandaag is het geduld van de eerste groep op: 72 procent van de gevaccineerden wil dat het kabinet extra maatregelen oplegt aan niet-gevaccineerden. Vrijwel alle ondervraagde ongevaccineerden (98 procent) zijn fel tegen, en zeggen zich niet aan die maatregelen te gaan houden. 'Een minderheid van ongevaccineerden houdt Nederland in gijzeling', schrijft Max Pam boos in De Volkskrant, 'en daar lijkt weinig tegen te doen'. Hij stelt voor om ze bij elkaar te brengen, bijvoorbeeld door geen limiet te stellen aan het bezoek van kerkdiensten, zodat ze elkaar Covid kunnen geven. Dat kan ook bij festivals alleen voor hen en vakken speciaal voor ongevaccineerden in stadions. 'Hoe meer zielen, hoe beter'. In ziekenhuizen moeten geplande operaties voorgaan.  Naar het begin van dit kwartaal

De Oosterscheldekering.

Woensdag 27-10-2021

Verder met het uitzichtloze gezeik. De mensen gaan hun eigen wereld echt niet redden.

1. De concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer heeft vorig jaar een recordniveau bereikt. Dat staat in een nieuw rapport van de WMO, de World Meteorological Organisatie 'No.17: The State of Greenhouse Gases in the Atmosphere Based on Global Observations through 2020'. De tijdelijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen door de coronapandemie deed daar uiteindelijk niets aan af. De concentratie ervan nam in 2020 meer toe dan het jaarlijks gemiddelde in de jaren 2000 tot 2010. Als dat niet verandert hebben we aan het eind van deze eeuw een rampzalige stijging van 2,7 graden Celsius ten opzichte van het pre-industrieële niveau.

2, Door voortgaande ontbossing en verdroging neemt het zuidwestelijk regenwoud in het Amazonegebied niet langer CO2 op, zoals het tot voor kort nog deed. Door de ontbossing en afgenomen luchtvochtigheid regent het er veel minder regent dan voorheen. Dat staat in hetzelfde rapport.

3. Het KNMI stelt zijn prognose voor de zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust in 2100 naar boven bij in het zojuist verschenen rapport Klimaatsignaal '21. Die wordt niet meer becijferd op maximaal één meter, maar op maximaal 1,2 tot 2 meter als de ijskappen van Groenland en van Antarctica versneld blijven c.q. gaan afsmelten. Verder voorziet men een toename van de kans op valwinden, mogelijk meer droge lentes en zomers en meer extreme regenbuien in de zomer. 'Ons klimaat schuift steeds meer in de richting van het klimaat van Zuid-Europa op', stelt het KNMI.

Er is ook goed nieuws: het Pensioenfonds ABP stopt eindelijk met beleggen in olie- en gasbedrijven. PFZW, ons eigen fonds, was al eerder begonnen met afbouwen van die investeringen. In Australië maakt het zeer conservatieve mediabedrijf News Corp van magnaat Rupert Murdoch een ommezwaai en pleit, na jaren van kritiek op de klimaatbeweging en ontkenning van klimaatverandering, tot verbazing van velen opeens voor een klimaatneutraal continent in 2050. De invloed van het concern op de publieke opinie in het land is enorm.

In de Middellandse Zee zorgt een zware storm voor grote poblemen in het oosten van Sicilië, vooral in de stad Catania, die door zware wolkbreuken tot 260 mm/m2 en overstromingen wordt geteisterd. Er vielen twee doden en de schade is enorm. In 2008 en 2014 lagen we met Dulce in de oude haven van die prachtige historische stad. De Italiaanse weersite Il Meteo verwacht dat de cycloon de rest van de week op zijn plaats blijft rondtollen en zich zelfs versterkt tot een echte Medicane. Meer zware regens en overstromingen verwacht men op donderdag en vrijdag. Ik las nog geen naam voor de storm. Over de vorige cycloon in de Med schreef ik half oktober. Die heette Ballos en trof Griekenland. Krap een week daarvoor was er ook al een: Athena, die het grote eiland Evia trof.

Deze dag is zacht, half bewolkt en winderig. Anna gaat 's middags naar Tessa en haar meiden. Het coronavirus toont zijn gemene gezicht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7301 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1526 meer dan gisteren. Ziekenhuizen stegen met 113 coronaopnames, de IC's met 21 en er waren vandaag 17 coronadoden. Dokters vliegen elkaar in de haren: de ziekenhuizen liggen vol, zegt Kuipers bij Jinek; welnee, zegt Levi in De Telegraaf. Ook in het OMT schijnt een controverse te bestaan over aparte maatregelen voor ongevaccineerden. Morgen komt het team bijeen.

Belangrijk nieuws inzake de Poolse rechtstaat. Het Europese Hof legt Polen een hoge dwangsom op vanwege de omstreden tuchtkamer: een miljoen euro per dag zolang die kamer niet wordt afgeschaft of drastisch hervormd. Polen heeft al een dwangsom van een half miljoen euro per dag te betalen sinds 25 september vanwege de sterk vervuilende bruinkolenmijn bij de grens met Tsjechië. Die moet sluiten maar dat gebeurt niet. De dwangsommen kunnen worden ingehouden op de miljarden steungeld die voor Polen op de plank liggen.

     Even verderop wordt de rechtstaat in Moldavië, dat sinds een jaar een pro-Europese regering heeft, bedreigd door Poetin. Volgens de  Financial Times wil het Russische Gazprom dat Moldavië meer afstand neemt van de EU. De Russen zouden alleen bereid zijn het land voldoende goedkoper aardgas te leveren als Moldavië zijn vrijhandelsafspraken met de EU zou laten vallen en ook zou wachten met de hervorming van zijn energiemarkt. Er is een nieuwe, alternatieve pijplijn tussen het land en Roemenië, die niet gebruikt wordt. Waarom weet ik niet. We zijn gewaarschuwd! Als we Nordstream2 openzetten, neemt ook onze afhankelijkheid van Poetin toe.

     Natuurlijk is er zowel bij Polen als Moldavië sprake van een geopolitieke machtstrijd tussen twee blokken, maar het onze is wel een democratische rechtstaat en het andere een criminele autocratie. Een wezenlijk verschil. Naar het begin van dit kwartaal

Coronagevallen en -doden in Europa. Bron: Datagraver 28 oktober 2021, 11.00 uur.

Donderdag 28-10-2021

Grafieken, curves, soms heb ik er een hekel aan, maar vaak vertellen ze de waarheid: voortgaande opwarming, voortgaande uitstoot, stijgende woningprijzen, de coronagolven, de stikstofconcentraties, de maatschappelijke ellende. Hierboven zie je dat de huidige herfstgolf van de coronapandemie vooral huishoudt in Oost Europa en de Balkan, waar de vaccinatiegraden laag zijn. Uitzondering is de curve van Rusland, die anders dan voor de andere landen nogal vlak verloopt. De werkelijkheid is anders, minstens driemaal zo hoog. De winter moet in Europa nog beginnen, het griepseizoen is nog nauwelijks op gang gekomen.

     Voortgaande stijging van besmettingen bij ons. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7717 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 431 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stegen flink. Voor het eerst sinds 7 juni liggen er meer dan 900 mensen (944). Op de IC's valt het wel mee (203). Het aantal coronadoden blijft relatief hoog: 15.

     Vandaag een zonnige, zachte herfstdag. De normale temperatuur is 13,3 graden, maar het wordt vandaag bijna 17 graden. De bomen dragen nog veel blad; het schijnt dat de herfst veertien dagen vertraagd is. Sommige bomen hebben zelfs nog deels groene bladeren. Weeronline plaatst een weerspreuk: 'Houden de bomen hun bladeren lang, wees voor een strenge winter bang' en verklaart het zelf voor onzin. Dat is het ook. Sport en boodschappen in de ochtend, in de middag bezoek van Barbara en Nikita (23 weken). Vanavond hebben we VVE-vergadering in Bon'Apart.

De natuurkundige Sean Carroll verdeelt in een tweet de mensen in eternalists en presentists. 'Eternalists (like me) think all moments are “real,” including the past. But there are Presentists who don’t agree. I’d say, if you think other locations in space are real, you should say the same about moments in time'. Niet onlogisch, als je bedenkt dat 'ruimtetijd' een samenhangend begrip is. Mogelijk is het heelal ook oneindig groot en dan is alles mogelijk. In onze alledaagse macrowereld kan je echter niet terug naar het verleden, ook Carroll niet; dat kan wel in de quantumwereld van elementaire deeltjes en velden. Ik kan weliswaar in het heden naar een dierbare plek in mijn verleden reizen, bijvoorbeeld naar Gaasterland zoals afgelopen zomer, maar nooit naar de tijd teruggaan dat ik er vaak bij mijn grootouders logeerde. Helaas! Herinneringen verwijzen naar een echt verleden, maar ze zijn het niet. Dus moet ik wel een presentist zijn. Naar het begin van dit kwartaal

Herfst op Buiten de Waterpoort: circus op de wal en een cruiseschip voor de wal (foto: Annet Ardesch)

Vrijdag 29-10-2021

Gisteravond de vergadering van onze VVE in de achterkamer van Le Bon'Apart. Van de VVE ben ik voorzitter. Veel besluiten genomen maar nog niet over een videobelsysteem. Daarmee kun je goed zien wie er voor de deur staat en dat op film vastleggen. De surveillance-society. Maar eerst willen we meer offertes hebben. De rekening voor twee uur vergaderen was erg hoog: 464 euro incl. een paar consumpties, voor 7 personen. Dat doen we niet meer.

     Vanochtend breekt een schitterende herfstdag aan. Het zal opnieuw 17 tot 18 graden worden, wat op zich niet langer exceptioneel is - sinds een jaar of tien. ‘Uitschieters komen vaker voor: vorig jaar steeg het kwik in oktober nog tot 20,3 graden', 'zegt NOS-weerman Peter Kuipers-Munneke. 'Achttien graden is tegenwoordig niet meer zo extreem. Het is gewoon een zachte herfstdag.’ Op het terrein van Buiten de Waterpoort staat Circus Barani en voor de wal ligt een cruiseschip. Sinds de versoepelingen komen die steeds vaker en storten hun gezelschappen van schuifelende ouderen de kade op en de stad in, zulks tot genoegen van winkeliers en horeca.  De foto hierboven werd genomen door een kennis en heeft een licht-sentimentale waarde voor me. Mooier uitzicht had ik nooit. Ze woont op de plek waar ik in de Rivas-tijd mijn werkkamer had in het managementcentrum, toen het Gasthuis er nog stond.

     Op de boot vervang ik de natte handdoeken op een van de plekken waar het bij regen lekt. Thuis maak ik een afspraak bij de afdeling radiologie van BZ op komende maandag voor een echografie van mijn linker halsslagader. Voor de zekerheid, mijn huisarts vertrouwt het geruisje niet dat van de week bij de preoperatieve screening werd gevonden. het kan wijzen op een vernauwing door aderverkalking.Het zijn toch al tijden waarin de langzame aftakeling van het lijf zich opdringt. Bij de lunch, een sesambroodje, breekt er een flink stuk van een voortand in mijn bovenkaak af. Ik heb een gezicht dat ik sinds mijn jeugd niet meer had. Het toont allerminst jeugdig. Uiteraard is het vrijdag, de dag waarop onze tandartsenpraktijk gesloten is.

Waar je ook van schrikt, is het bericht in De Volkskrant dat voor het eerst sinds januari dezer dagen zo'n 500 thuiswonende 70-plussers positief voor corona testen. Thuiswonend! Dat zijn wij! Het lijkt alsof de effectiviteit van de vaccins afneemt. De afgelopen week testten dagelijks gemiddeld 566 thuiswonende 70-plussers positief. Nog begin oktober waren het er minder dan 100 per dag. Je krijgt de neiging om weer een mondkapje te gaan dragen. Gelukkig blijft het aantal doden onder hen laag; dat is dan wel het effect van de vaccinaties.

      De herfstgolf zet verder door. Het aantal nieuwe besmettingen blijft ver boven 7000. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7439 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 260 minder dan gisteren. De ziekenhuisopnames zijn voor het eerst sinds 5 juni boven de 1000 geklommen: 1021 waarvan 217 op de IC's. Het aantal coronadoden bleef boven 10 (13). Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 30-10-2021

Eergisteren barstte er een grote zonnevlam los van het oppervlak van de zon. Het was tot dusver de grootste in de huidige zonnevlekkencyclus. De stroom van geladen deeltjes van de uitbarsting zullen vandaag of morgen de aarde bereiken, waar ze intense sluiers van poollicht kunnen veroorzaken en radioverkeer en de communicatie met satellieten verstoren zoals het GPS-signaal. De zon is in december 2019 begonnen aan een nieuwe zonnevlekkencyclus (nummer 25). Die kennen een periodiciteit van 11 jaar. Actieve cycli hebben een gering effect op het klimaat. Ze versterken de opwarmingstrend met ongeveer 0,03 graden.

Aan het begin van de schemer begon het gisteravond te regenen. Vanmorgen regent het nog. Vannacht werden we wakker van jongelui die voor het raam van de slaapkamer stonden te lachten. Even later hoorden we een soort zuiggeluid als van een leeglopende ballon, vermoedelijk duidend op de consumptie van lachgas. Vanochtend zitten de kades en de steigers weer vol vissers. In de stromende regen halen ze de ene na de andere vis uit het water.. Tegen de middag is de wedstrijd afgelopen. Heel geleidelijk wordt het wat droger. Vanavond komen Wiger & Arina bij ons Indisch eten.

De leiders van de G20-top in Rome zijn van plan om meer te doen tegen klimaatverandering om de doelen van Parijs 2015 te halen. Dat staat tenminste in een conceptverklaring die persbureau Reuters kon inzien. De G20-landen zijn samen verantwoordelijk voor 80 percent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. De top vindt plaats in de aanloop naar de grote klimaatconferentie COP26 in Glasgow. Veel regeringsleiders zullen erheen reizen maar niet Poetin en Xi Jinping, die er ook in Rome niet bij zijn.

     Het is voor het eerst sinds vele decennia dat de wereld twee  gemeenschappelijke vijanden heeft die ieder land bedreigen, om één gezamenlijk front tegen te vormen en ze samen te bestrijden: de coronapandemie en de opwarming van het klimaat. Een schone en brave gedachte, maar tot op vandaag bleven in beide gevallen de tegenstellingen een effectieve aanpak verhinderen Oorzaken: nationalisme, eigen volk eerst, rivaliteit tussen de grootmachten en de groeiende kloof tussen arm en rijk. Kijk bijvoorbeeld naar de oneerlijke verdeling van vaccins, waardoor in arme landen de pandemie nauwelijks gelimiteerd kan voortwoekeren en nieuwe, gevaarlijke varianten kan uitbroeden. Zolang niet iedereen gevaccineerd is, lopen we allemaal risico. Absurd eigenlijk, in het zicht wat de wereld aan ellende op korte en langere termijn te wachten staat. De harde grenzen en het enge nationalisme van de populisten en de autocraten zullen de oplossing niet leveren.

In eigen land blijven de besmettingen stijgen, net als in heel Europa. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7999 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 560 meer dan gisteren. Het totale aantal positieve testen sinds het begin van de pandemie staat in ons land nu op 2.123.880. Ook het reproductiegetal is weer omhoog: 1,26. De verdubbelingstijd van de infecties stond op 23 oktober op 13,6 dagen. Alle kans dat we bij de persconferentie van Rutte en De Jonge a.s. dinsdag boven de 10.000 zullen zitten. De ziekenhuizen stegen met 138 opnames en de IC's met 13. In totaal zijn er 1042 coronapatiënten in de ziekenhuizen. Opnieuw zijn er 13 coronadoden. Het totaal aantal coronadoden ligt in Nederland op 18.397. Naar het begin van dit kwartaal

Regen. Dit was niet vanochtend, maar gisterochtend.

Zondag 31-10-2021

Is er straks nog landbouw mogelijk rond de evenaar?, vraag De Volkskrant zich af. 'Landen in een brede gordel rond de evenaar worden in de komende decennia door de klimaatopwarming te heet en te droog voor voedselteelt: daar zullen oogsten afnemen'.' In gematigde gebieden zoals het onze kan de voedselproductie juist toenemen door hogere temperaturen, meer CO2 in de lucht en een langer groeiseizoen. Dat geldt ook voor Canada, het noordoosten van de VS en Rusland. Maar het netto-effect is negatief.  Als de klimaatopwarming doorgaat zal de wereldwijde landbouw elke tien jaar 1 procent minder calorieën produceren, zegt het IPCC. Dat is vergelijkbaar met ieder decennium minder voedsel voor 50 miljoen mensen, op jaarbasis. betere technologie en planetenveredeling kan dat niet bijhouden. Er zullen vaker hongersnoden in de tropen ontstaan, Landen zullen de eigen productie voor zichzelf houden; een fenomeen dat we ook bij de productie van coronavaccins zien. Naarmate de oceanen opwarmen en de temperatuurgrens van het water opschuift, trekken de vissen mee en verhuizen massaal naar noordelijke wateren. Onderzoek van de VN-landbouworganisatie FAO voorspelt dat door de klimaatverandering de visvangst in tropische zeeën, maar ook in Europese wateren, halverwege deze eeuw met 30 tot 40 procent zal afnemen. World gone wrong.

     Vandaag begint de klimaatconferentie COP26 in Glasgow. Veel wereldleiders zijn van de G20 in Rome doorgereisd naar Schotland om de conferentie bij te wonen. Bijna geen land ter wereld ligt op koers om de 1,5 graad opwarming van de Parijse akkoorden (2015) te halen. Ze zullen met elkaar nieuwe, hoopgevende commitments afspreken - en die vervolgens opnieuw onvoldoende of helemaal niet nakomen.

Gisteren schreef ik over de grote zonnevlam, de grootste tot dusver in de huidige zonnevlekkencyclus. De deeltjesstraling zou na twee dagen in de aardatmosfeer extra veel poollicht veroorzaken. Gisteravond werd het inderdaad op veel plaatsen in Nederland gezien. Tamelijk gering, overigens. Zie hier.

Vandaag is het droog tot voorbij de middag. Ik zet alle klokken in huis een uur achteruit. Dit jaar is nauwelijks discussie over de wintertijd; dat was wel eens anders. Verder in de ochtend komen er opeens drie brandweerauto's langs met loeiende sirenes. Ze scheuren door naar Buiten de Waterpoort. Wat is er aan de hand? Brand in het circus? Nee, later blijkt wat de reden is voor het massale uitrukken van de hulpdiensten. Een weggebruiker zag iemand onder de Merwedebrug in de rivier liggen. Je denkt meteen dat hij of zij van de brug is gesprongen. Een politiehelikopter, traumahelikopter, ambulances en een duikteam voeren een zoektocht uit. Ze vinden niemand en de zoektocht is inmiddels gestaakt.

     De dochters van Anna bellen hun moeder regelmatig met huishoudelijke of medische vragen. Moeder weet raad. Een van hen stuurt vandaag een foto van rode vlekken op haar onderarm. Wat kan dat zijn? Anna weet het meteen: heb je er lang een warme kruik tegen aan laten liggen? Dat heeft ze zelf ook wel eens. Bingo! Moeder weet raad. Ook de hele wereld heeft te lang de hitte tegen zich aan laten stijgen, bedenk ik ineens. De leiders lossen het niet op. Wat moeten we doen? We moeten de moeders naar Glasgow sturen.

Ondanks het weekeinde stijgen de coronacijfers door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8219 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 243 meer dan gisteren. Het is het hoogste aantal besmettingen sinds 19 juli. Toen hadden we de Dansen met Janssen-piek, ook wel de discopiek genoemd. In onze regio - Zuid-Holland Zuid - waren de meeste nieuwe meldingen. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1122 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1042), van wie 220 op de IC (gisteren: 218). Het aantal coronadoden was 14. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 01-11-2021

Morgen is de persconferentie van Rutte en De Jonge. Dat er weer beperkende maatregelen komen, lijkt wel vast te staan: waarschijnlijk opnieuw 1,5 meter, meer thuiswerken en mogelijk ook mondkapjes in openbare binnenruimtes. Verstandig. De vraag is of het gebruik van de QR-code wordt uitgebreid. Dat bepleitte voorzitter Bruls van het Veiligheidsberaad gisteren. Het zou de ongevaccineerden treffen. Wat gebeurt er als er geen maatregelen zouden komen? Statisticus Yorick Bleijenberg maakte er de grafiek hierboven over, waarbij hij de trendlijnen simpel doortrekt. Als dat gebeurt, kunnen we inderdaad geen kerst vieren. Het effect van de nieuwe maatregelen laat nog enkele weken op zich wachten. Op zijn vroegst zou eind november de piek kunnen zijn. De vraag is hoe hoog en of ziekenhuizen en IC's die aan kunnen.

Na alle regen van gistermiddag en -avond is het vandaag droog, koud en winderig. Een man van Ambiance Zonwering komt om het kapotte in-betweenscherm op te halen. We zitten dus weer te kijk. Buiten zijn werklieden in gele hesjes van de gemeente bezig met blazers, scheppen en kruiwagens al het gevallen gebladerte op te ruimen. In een bootje haalt een man de begroeiing bij de waterlijn van ons pand weg. Ik rijd naar BZ waar ze op de röntgenafdeling een echografie van mijn carotiden maken. Niks afwijkends dat het lichte geruis links zou kunnen verklaren. Wel is mijn linker a. vertebralis wat dunner dan mijn rechter. Dat is waarschijnlijk mijn hele leven al zo. Na al de regen lopen we naar de boot om de natte handdoeken te vervangen. Aan beide kanten zit er vistuig in de zeerailing. De sportvissers van het weekeinde. Ik knip het los. Vervolgens is het tijd voor de tandarts. Een kordate, zelfbewuste jongedame restaureert in twintig minuten mijn voortand. Ik kan het leven weer voluit toelachen en voel me hartstikke gezond, alsof mijn prostaat geen enkele rol speelt.

Er volgt een rustige herfstmiddag, waarin naar verwachting de komende coronamaatregelen uitlekken. Coronapassen op meer plekken, o.a. sportscholen, en de terugkeer van de mondkapjesplicht. Of die ook in winkels geldt, is nog niet duidelijk. Wel geldt het bij de kapper en andere contactberoepen. Door het weekeinde zijn de positieve tests wat lager. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7744 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 452 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting wel toe. Er liggen nu 1212 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1122), van wie 236 op de IC (gisteren: 220).

     Nog ruim binnen twee jaar eiste de coronapandemie tot dusver over de hele wereld vijf miljoen doden, blijkt uit de telling van de Johns Hopkins University. Door onderreportage en geheimhouding ligt het werkelijke aantal veel hoger. Volgens de WHO wel twee of drie keer hoger. Ter vergelijking: bij de Spaanse griep (1918 - 1920 waren het er 17 tot 100 miljoen, bij de Aziatische griep (1957) minstens 1 miljoen, bij de HongKong griep (1968) 700.000 tot 1 miljoen en bij de Mexicaanse griep (2009/2010) circa 14.000. De meeste coronadoden worden gemeld in de Verenigde Staten (bijna 750.000), Brazilië (ruim 600.000) en India bijna 460.000). Ook in Rusland is een gigantische onderreportage; volgens The Moscow Times zou het werkelijke aantal sterfgevallen op 723.000 staan. Nederland heeft ongeveer 18.850 coronadoden.

Op de COP26 in Glasgow is er geen gebrek aan ferme taal van politieke leiders. VN-secretaris-generaal Guterres zegt dat we op de rand van de afgrond staan. 'Of we stoppen het, of het stopt ons. (....) Falen staat voor een doodvonnis'. Daarvoor zei gastheer Boris Johnson dat de wereld dreigt te stikken onder 'een deken van CO2'. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 02-11-2021

De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, is sinds september gestegen. Toen was het +0,25 graden Celsius boven het 30-jarig gemiddelde van 1991 - 2020. Over de maand november 2021 was hij 0,37 graden Celsius hoger. De lineaire opwarmingstrend blijft +0,14 graden per decennium, waarvan +0,12 boven de oceanen en +0,18 over land.

Vanochtend een druilochtend. Sportschool, supermarkt. De COP26 meldt trots via de media dat de eerste toezegging van 'Glasgow' een feit is: meer dan honderd leiders hebben afgesproken dat er voor 2030 een eind komt aan de ontbossing in de wereld. Ze zetten 16,5 miljard euro in om beschadigde stukken bos te herstellen, natuurbranden te bestrijden en inheemse bevolkingen ondersteuning te bieden. Zelfs Brazilië doet eraan mee. Het lijkt heel wat, maar volgens mij is zoiets op eerdere klimaatconferenties ook al beloofd. Er kwam niets van terecht. Onze MP had ook een toespraak. 'We have to move from the blah, blah, blah to action', zei de man tegen de media, wiens drie kabinetten de zaak lieten versloffen.

Het COA verwacht eind deze maand opnieuw problemen bij de opvang van asielzoekers. De toestroom vermindert niet en er komen nog steeds te weinig opvangplaatsen bij. Het gaat vooral om Syriërs, Turken en Afghanen. Enkele honderden verblijven zelfs in kantoren van de IND. De noodopvang in het voormalige Gorcums belastingkantoor voor 300 mensen stopt na vier weken. Daarvan is ongeveer de helft voorbij. Je ziet het probleem aankomen. Wat gaan de lokale populisten in Gorcum doen? Dus de collegepartijen Democraten Gorinchem ('minder politiek, meer geluk') en Stadsbelang? Gaan ze die 300 eind november op straat zetten als ze nergens heen kunnen? Dat zal toch niet?

Vanavond is de persconferentie. De besmettingen stijgen verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7761 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 17 meer dan gisteren. Het reproductiecijfer daalde een fractie naar 1.20 per 18 oktober. De ziekenhuizen stijgen vrij snel door. Met 100 opnames. Daardoor liggen er nu 1312 coronapatiënten in de ziekenhuizen, waarvan 240 mensen op de IC's, dat waren er gisteren 236. De coronasterfgevallen stegen naar 18.

     Onwil en tegenstand bij de nieuwe - vrij lichte - maatregelen die het kabinet vanavond zal aankondigen stijgen ook. Grote delen van het volk hebben er geen zin meer in. Tegelijk lees je de effecten van al die onverschilligheid. Zo waren er 1027 besmettingen tijdens het Amsterdams Dance Event van 13 tot en met 17 oktober. Op de sociale media circuleert het bericht dat de zwembaden weigeren met de QR-code te gaan werken. Geweldig land, dat eensgezind de pandemie aanpakt. Veel deskundigen vinden de verwachte maatregelen overigens te licht, meldt De Volkskrant. Een 'corona-light pakket'. In elk geval vindt de Gezondheidsraad vandaag dat we als 60-plussers allemaal een 3e injectie met het vaccin moeten krijgen.

Boosheid alom ook na een bericht in De Telegraaf: 'Waarom bemoeit Brussel zich met voordeel Nederlandse huizenbezitter?' Nou, dat adviseert de EU al tientallen jaren en niet voor niks. De alsmaar stijgende huizenprijzen, aangejaagd door de belastingaftrek, vormen een levensgevaarlijke tijdbom, de verhoudingen tussen huizenbezitters en huurders zijn volledig uit het lood en veel mensen nemen veel te zware hypotheekschulden op hun rug. De exceptionele hypotheekaftrek is schadelijk en valt niet langer te handhaven. Ze werd in alle EU-landen allang afgeschaft, behalve in Frankrijk en bij ons. De gotspe is enerzijds dat VVD en CDA zich er altijd met hand en tand tegen verzetten en dat Wopke Hoekstra het nu opeens in de formatie voorstelt, en anderzijds dat ons land zélf structurele hervormingen van de lidstaten eiste bij de instelling van het coronaherstelfonds van de EU. Bij monde van Wopke. Dat komt nu als een boemerang bij ons terug. En terecht. Hervormen we niet, dan kunnen we naar die miljardenfondsen fluiten. Ach, ach, de sociale media ontploffen. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in de mist.

Woensdag 03-11-2021

De persconferentie van Rutte en De Jonge. Buiten zijn luidruchtige protestbetogingen met stenen en vuurwerk voor de politie. De meeste maatregelen zijn al bekend, maar toch een paar verrassingen. De buitenterrassen bijvoorbeeld. Daar is straks ook een coronapas voor nodig. Heeft dat veel effect? Het seizoen is voorbij, maar ja, op veel plaatsen heb je van die energievretende terrasverwarmers. Alsof er geen klimaatcrisis is. Opmerkelijk is verder de timing. De maatregelen gaan zaterdag in en het volgende ijk- en beslisingsmoment is al volgende week vrijdag, een tijdstip waarop er nauwelijks nog effecten op de aantallen besmettingen c.q. opnames kunnen zijn. Commentatoren spreken van 'trechteren', een nieuwe term voor politici die zaken alvast in de week willen leggen. In dit geval uitbreiding van de QR-code naar bedrijven, zorginstellingen en 'niet-essentiële' winkels. Ik scan de praatprogramma's. De aanwezige dokters snappen het wel, de leken doorgaans niet. Die vinden tal van ongerijmdheden en kermen over een tweedeling in de maatschappij, alsof de niet-gevaccineerden er niets aan konden doen. Dat geldt alleen voor mensen met medische problemen, die vaccinatie bemoeilijken. De rest, waarvan 30 procent niet-westerse allochtonen en 12 procent rechtzinnige christenen, kiest er zelf voor. Die mogen de samenleving niet in gijzeling houden. De dokters denken dat het pakket nieuwe maatregelen tekort zal schieten. De directeur van vaccingigant Pfizer kijkt alleen maar blij. Vandaag valt het OMT het kabinet af waar het de verplichte toepassing van de coronapas in de zorg betreft. Mondkapje en 1,5 meter afstand zouden daar voldoende zijn.

Vanochtend trekt er na acht uur opeens dichte mist binnen. Zomaar, van het ene moment op het andere. Tegen half elf breekt de zon er steeds vaker doorheen. Vanochtend brengt Jaap van Dissel nieuwe prognoses mee naar de kamercommisie voor volksgezondheid. Alles hangt af van de mate waarin mensen hun contacten de komende tijd beperken. In 'een uitbundige decembermaand' kan in het slechtste geval 4.500 bezette ziekenhuisbedden betekenen, waarvan ruim 1.100 op de IC's. Ik kan me dat eigenlijk niet goed voorstellen bij het huidige, hoge niveau van de vaccinaties. De scherpe toename van de pandemie komt niet alleen door de 13 procent niet-gevaccineerden, denk ik. Het gaat er meer naar uitzien dat hij steeds meer door heel ons land heen woedt. De oorzaak zit hem volgens Van Dissel er mede in dat de effectiviteit van de vaccins tegen besmetting is gedaald. Die was 75 procent in juni en zou nu 50 procent zijn. Tegen ziek worden beschermen ze beter: 75 procent en tegen ziekenhuisopname voor 93 procent. De aanstaande boost-injectie voor 60-plussers moet derhalve meer de verspreiding van het virus beperken en de ongevaccineerden en de samenleving als geheel beschermen dan de ouderen zelf.

Er volgt een waterkoude maar rustige middag. Anna gaar naar de kermis met Tessa en haar dochters. De besmettingen knallen door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9195 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1459 meer dan gisteren. De 10.000 is in zicht. In de ziekenhuizen blijft de bezetting min of meer stabiel. Er liggen nu 1310 mensen met corona (gisteren: 1312), van wie 250 op de IC (gisteren: 240). Het aantal sterfgevallen schiet omhoog naar 33. De politie arresteerde in Amsterdam twee doktersassistentes. Die verkochten vervalste coronapassen voor 500 tot 1000 euro. Het lijkt erop dat veel mensen zich alsnog laten vaccineren. 'Ik moet nu wel, anders kan ik nergens meer binnen', zegt iemand tegen Omroep Brabant. In 's Hertogenbosch riep de GG&GD ze op vandaag niet meer naar de priklocatie te komen. Het is tevens drukker dan gebruikelijk bij de GGD-priklocaties in Limburg-Noord, Zuid-Limburg, Drenthe, Twente, Gelderland-Zuid en Brabant-Zuidoost. Wilders spreekt in het parlement boos van 'drang', maar wat mij betreft is het een goede ontwikkeling. Naar het begin naar dit kwartaal

Donderdag 04-11-2021

Het Atlantisch orkaanseizoen 2021 toont zich de laatste weken rustig. Sinds een dag of drie circuleert de tropische storm Wanda vrij noordelijk in het midden van de oceaan. Op die hoogte zijn de wateren te koud om haar voldoende energie te kunnen geven om uit te groeien tot een orkaan. Ze lijkt nu de Azoren te zullen missen en op weg te gaan naar West-Europa. Het orkaanseizoen 2021 was tot op heden vrij actief; de stormnamen zijn met de komst van Wanda op. Als er meer nodig zijn gebruikt men een reservelijst.

     Het effect van de voortgaande opwarming van het oceaanwater op de frequentie van tropische stormen is lastig in te schatten. 'De aanname dat de orkanen mee zullen migreren met de 26°C zeewatertemperatuurgrens is te simplistisch', vindt het KNMI op zijn website. Er spelen veel verschillende factoren een rol en de helft van de studies vindt een toename, de andere helft een afname bij een verdubbeling van CO2. 'Studies naar de verandering van alle factoren die het ontstaan en de groei van orkanen beïnvloeden laten zien dat de toename van de zeewatertemperatuur vrijwel precies gecompenseerd wordt door een toename van de stabiliteit van de atmosfeer. De grenswaarde zou dan in de buurt van de 28°C komen te liggen.' Daarmee bedoelen ze oceaanwatertemperatuur.

Op de COP26 sloten meer dan honderd landen een akkoord over de uitstoot van methaan, het meest krachtige broeikasgas. Het is opmerkelijk dat er nog niet zo'n akkoord was, want methaan is het meest krachtige broeikasgas. Het veroorzaakt meer dan een kwart van de door de mens veroorzaakte opwarming. Reductie met 30 procent tot 2030 en voortzetting van dat beleid daarna, zou aan het einde van de eeuw zo’n 0,8 graden opwarming kunnen voorkomen. Helaas, de landen die het meeste uitstoten, doen niet mee aan het methaanakkoord, meldt Paul Luttikhuis in de NRC. Dat zijn China, Rusland, Australië en India. Europa stoot niet veel methaan uit, behalve dan de koeien. Voor ons zou het betekenen dat de veestapel flink zou moeten inkrimpen. Dat zou de  snelste reductie van methaan geven. Maar daarover blijft Europa vaag.

     En het stoppen met de ontbossing per 2030? Harde afspraken maakte de COP26 daar niet over, meldde ik eergisteren. Indonesië, één van de ondertekenaars van dat vol trots gepresenteerde akkoord, maakte vandaag bekend het niet te zien als een belofte. De Indonesische milieuminister Siti Nurbaya Bakar vindt het ‘ongepast’ om Indonesië te dwingen tot het stoppen met ontbossing. Die mag volgens haar ‘niet stoppen in de naam van koolstofemissies’. De scepsis over het succes van de COP26 neemt toe.

Tenenkrommend zie je vaak in talkshows mensen praten over onderwerpen - met name Covid - waar ze totaal geen verstand van hebben. Gisteravond was het weer raak in Jinek. Overigens na een interessant interview met Tanja Nijmeijer, de Nederlandse vrouw die lang deelnam aan de FARC-guerillaoorlog in Columbia. Een vrouw voor wie ik bewondering voelde omdat ze dapper was en consequenties trok uit haar opvattingen. Ze had er een boek over geschreven, ook over haar teleurstellingen en fouten. Maar de brave oud-kamervoorzitter, de sportschoolhouder, de parlementair verslaggever en het PVV-kamerlid vonden het allemaal maar kwalijk en schandalig. Ze had haar ouders in de steek gelaten, enz. De afschuwelijke onderdrukking van de verpauperde bevolking door coca-boeren, drugskartels, leger en paramilitairen kwam niet aan de orde. Toen kwam corona. Het kamerdebat over het pakket coronamaatregelen van het kabinet. Nou, de sportschoolhouder en Agema kregen ruim baan om onweersproken desinformatie te verspreiden. De laatste wist er ook nog de toestroom van 'allochtonen' aan te verbinden. Jinek was opnieuw niet op haar best en je zag hoe de hele tijd de kern van de zaak werd ontweken: wat moet er gebeuren als we het gebruik van de QR-code niet uitbreiden? Gezond leven en méér sporten, zei de sportschoolhouder. De enige andere optie om de stijgende besmettingen aan te pakken: een nieuwe, zware lockdown instellen hing zwaar boven de tafel, maar werd angstvallig door niemand genoemd. Een waardeloze discussie.

Na wat zon in de morgen hebben we een stille, kille dag. Omdat Anna vannacht een migraineaanval kreeg, gaan we niet sporten. We verschuiven het naar morgenochtend. 's Middags gaat Anna naar de kapper. Tot mijn verdriet vindt ze dat haar mooie, lange haar wat korter moet, maar bij terugkeer valt het resultaat me mee. Om half vijf belt het UMCU. Mijn brachytherapie is over twee weken, op donderdag 18 november.

Corona.  De koepelorganisatie van gezondheidsdiensten GGD GHOR maakt vandaag bekend dat er gisteren een recordaantal vaccinaties werden gezet: 13.000, nu de coronapas op meerdere plekken verplicht gaat worden. Op de locaties waar je zonder afspraak terecht kon, stonden mensen in de rij.

     Voor het eerst sinds 18 juli zijn er op één dag meer dan 10.000 coronabesmettingen geregistreerd. Afgelopen etmaal kwamen er 10.272 positieve tests bij, dat zijn er 1102 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen is de bezetting opnieuw toegenomen. Er liggen nu 1327 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren 1310), van wie 273 op de IC (gisteren 250). Er werden 24 coronadoden gemeld. Ook Duitsland telde vandaag het hoogste aantal (34.000) cornabesmettingen sinds het begin van de pandemie. De vaccinatiegraad bedraagt daar bijna 78 procent. De IC's beginnen er vol te lopen met voornamelijk niet-gevaccineerden.

     Dat het er steeds meer op lijkt dat de effectieve bescherming van de vaccins afneemt, maakt me onrustig. Hoe snel gaat dat verval? Aanvankelijk was ik voorstander van het eerst vaccineren van arme landen, met name in Afrika, uit een gevoel van rechtvaardigheid en ook teneinde het aantal bronnen voor gevaarlijke mutaties te verminderen, maar nu aarzel ik. Solidariteit is goed maar om nou zelf de pijp uit te gaan... De Tweede Kamer neemt zojuist een motie daarover aan van de fractie Den Haan en D66, waarin staat dat 60-plussers eerder dan december een boost-injectie moeten krijgen. Naar het begin van dit kwartaal

Een zwart gat verlicht door invallende materie, een tekening van 1979, lang voordat er een werd waargenomen. Je ziet maar de helft van het gat; de onderste helft wordt afgedekt door de accretieschijf van materie eromheen. Credit: Jean-Pierre Luminet.

Vrijdag 05-11-2021

Eén van de meest gewelddadige gebeurtenissen in het heelal is het botsen en samensmelten van zwarte gaten. Dat kon voor het eerst worden vastgesteld door de registratie van zwaartekrachtgolven, honderd jaar eerdere door Einstein voorspeld, op 14 september 2015 door het LIGO-project. Fuserende zwarte gaten ontstaan uit een paar mega-sterren die om elkaar heen spiralen. Dubbelsterren. Sinds 2015 zijn dergelijke mega-fusies vaker gezien, waarbij opviel dat die zwarte gaten veel zwaarder waren dan men verklaren kon. Dat liep op tot enorme monsters van zo'n 100 zonnen grootte. In een nieuwe studie, gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters, komen de auteurs met een oplossing ervoor: zwarte gaten groeien mee met de versnelde uitdijing van het universum. Tussen de geboorte van zwarte gaten en hun samensmelten ligt een hele lange tijdsperiode van miljarden jaren, een tijdspanne waarin het heelal enorm veel groter wordt en de om elkaar heen draaiende zwarte gaten meegroeien, zonder dat daarvoor het onophoudelijk opslokken van gas en andere sterren voor nodig is. Klinkt niet onlogisch, als de ruimte zelf uitdijt, dan groeit die ook binnen het zwarte gat. Dat meegroeien heet cosmological coupling. Straling zoals licht kan eveneens kosmologisch gekoppeld zijn, maar dat verliest door de expansie van het heelal juist energie. Voor de zwarte gaten zou dat niet gelden. In een modeltest simuleerden de auteurs geboorte, levensloop en dood van miljoenen dubbelsterren. Vanaf hun dood werden die naar elkaar toe spiralende dubbelsterren die zwarte gaten vormden, gekoppeld aan de expansie van het heelal. De uitkomsten klopten redelijk goed met de metingen van LIGO-VIRGO. Dus tegengestelde kosmologische koppeling bij die zwarte gaten, opmerkelijk.

Nieuwe beloftes op de COP26 in Glasgow. Verschillende landen, waaronder grote investeerders in de fossiele industrie als de Verenigde Staten en Canada, beloven om binnen een jaar een einde te maken aan hun overheidssteun voor buitenlandse projecten in kolen, olie en gas. Eerst leek het of Nederland niet tekende, 'moet een nieuw kabinet doen', maar later laat een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat weten dat ons land de verklaring steunt.

De dag vangt aan met een mooie zonsopgang. Ik reserveer een kamer voor de nacht van 17 op 18 november in het gastenverblijf van het UMCU. De voorbereiding van de inwendige bestraling van mijn prostaattumor begint al om 7 uur; ik wil absoluut niet door files op de A27 te laat komen. We rijden naar de sportschool voor drie kwartier fitness. Ingaande morgen moet je er de coronapas tonen. Intussen miezert het een beetje. Later volgt een mooie, zonnige middag, aan het eind waarvan we naar Tessa lopen die haar verjaardag viert.

De coronabesmettingen stijgen verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 10.949 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 700 meer dan gisteren. Het reproductiegetal is een fractie gedaald naar 1,18. De ziekenhuizen stegen verder. Er zijn nu 1350 mensen met corona opgenomen (gisteren: 1327), van wie 286 op de IC (gisteren: 273). Er waren vandaag 20 coronadoden. Vaccinfabrikant Pfizer meldt de komst van een pil, die de ontwikkeling van het virus in geïnfecteerde mensen remt. Paxlovid zou effectief zijn in het prille begin van Covid-19 en zou de kans op ziekenhuisopnames verkleinen bij kwetsbare coronapatiënten. Het gaat om een remmer van het enzym protease, dat ervoor zorgt dat virale aminozuurketens in kleine stukjes worden geknipt, die nodig zijn voor de replicatie van virussen. Proteaseremmers zijn ondermeer effectief bij de bestrijding van het HIV-virus. De EMA moet het middel nog goedkeuren. Het zou een veelbelovende ontwikkeling kunnen zijn. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 06-11-2021

Vandaag gaan naast de basisregels de nieuwe coronamaatregelen in: checken van de coronapas op meer plekken, zoals terrassen en sportscholen, en mondkapjes in winkels en supermarkten. Op de Gorcumse kermis werken ze met een polsbandje. Of er aanstaande vrijdag nog strengere maatregelen nodig zijn, hangt helemaal af van het gedrag van de bevolking, zeggen Jaap van Dissel en Jacco Wallinga van het RIVM. Dus of men de regels volgt, met name het testen en thuisblijven bij klachten. Op dit moment doet 40 procent van de mensen dat niet. Zij kunnen dus doorgaan met anderen te besmetten. NB: dat geldt ook voor gevaccineerden! Overigens daalde de bescherming tegen IC-opname bij gevaccineerde 70-plussers binnen een halfjaar van 98 naar 89 procent. Dat is nog steeds hoog.

     De komende twee weken zullen de aantallen besmettingen blijven stijgen en het RIVM verwacht de piek in de ziekenhuisopnames weer twee weken later, dus half december, maar de modellen zijn erg onzeker. Van Dissel verwacht dat we de komende jaren niet van corona afkomen. Zolang niet de hele wereld voldoende gevaccineerd is zullen er nieuwe introducties en varanten ons land binnenkomen. Herhaalde boosterinjecties zullen voor ouderen en kwetsbare groepen nodig zijn. 'Zuchtend en met toenemend chagrijn glijdt Nederland de derde coronawinter in, en meer coronabeperkingen liggen in het verschiet. Wordt dit onze nieuwe wereld: elke winter de mondkapjes op en een paar maanden thuiswerken?', schrijft De Volkskrant.

     Vannacht greep het ministerie van volksgezondheid in en verwijderde bijna honderd valse QR-codes. Het betreft frauduleuze buitenlandse codes, die breed worden gedeeld via apps als Telegram. Dat is geen dag te vroeg. Sinds de invoering wordt ermee gefraudeerd door GG&GD-medewerkers en doktersassistenten en via een Android-app. Daarnaast word je bij toegang zelden om je ID gevraagd. De grote fitnessketen Basic Fit met 200 clubs verklaart vandaag bij de QR-code het ID niet te zullen controleren. Ruim baan voor fraude. In ons land kunnen ook besmette gevaccineerden, waarvan er geleidelijk meer komen, hun QR-code blijven gebruiken.  Het ministerie van volksgezondheid zoekt naar ‘geitenpaadjes’ om dat op te lossen, waarbij tegelijkertijd privacy en veiligheid niet worden aangetast. Die zijn nog niet gevonden.

Een aantal dagen geleden schreef ik dat Nederland meedoet aan de COP26-afspraak van ruim twintig landen om te stoppen met investeringen in fossiele energiewinning. De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Investeringsbank ondertekenden die deal. Maar tot grote schande van ons land blijkt dat niet te kloppen, Nederland doet niet mee. Wat een afgang. Ons land staat nog altijd garant voor miljarden euro's aan fossiele investeringen in het buitenland en is niet bezig met het afbouwen ervan. De reden? Omdat het kabinet demissionair is. Gelukkig zal de Tweede Kamer aanstaande dinsdag stemmen over een voorstel om te stoppen met de investeringen in fossiele energie in het buitenland waaronder de garantstellingen door de staat. Het kan nog net voor het einde van de COP26 goed komen.

Gisteravond een leuke verjaardagviering bij Tessa. Ze had de bezoeken verspreid; nu was het onze beurt. Barbara en haar gezin waren er ook en Jeff had lekkere soto gemaakt. Hier een foto. Vandaag een nogal grijze dag. Er is een grote klimaatmars in Amsterdam. Men hoopt op meer dan 40.000 deelnemers; dat was het aantal van de mars in maart 2019. Ik had wel mee willlen lopen, maar het lijkt me vanwege besmettingsgevaar bij zoveel mensen niet verstandig. Ook in Glasgow is een grote demonstratie. ‘Keep 1.5 alive' is een van de meest gehoorde formuleringen in de eerste week van de klimaatconferentie. De tot dusver gemaakte afspraken op de COP26 gaan de demonstranten niet ver genoeg. Komende week staan nog twee moeilijke kwesties op de agenda: geld en uitstoothandel. Het eerste gaat over de honderd miljard dollar die jaarlijks van rijke naar arme landen moet gaan. Dat werd al 12 jaar geleden afgesproken, maar tot dusver werd dat bedrag bij lange na niet gehaald. Over het tweede punt, de handel in uitstoot tussen landen, wordt al zes jaar gepraat, maar tot nu toe zonder resultaat.

Het is een overwegend droge en grijze zaterdag. Anna haalt wat boodschappen. Iedereen droeg een mondkapje in de winkels. Eind van de middag gaan we naar een housewarm-party van nieuwe buren op het Eind. Met mondkapje op.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.024 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1109 meer dan gisteren. Het is het hoogste aantal van dit jaar. De ziekenhuizen stijgen verder. Er zijn nu 1399 mensen met corona opgenomen (een toename van 49), van wie 288 op de IC (gisteren: 286). Het aantal coronadoden is vandaag ook weer hoger: 36. Naar het begin van dit kwartaal

Gespot op de klimaatdemonstratie in Amsterdam. De nieuwe vlag van Nederland.. (foto op Twitter aangetroffen)

Zondag 07-11-2021

Er liepen gistermiddag volgens de organisatie 40.000 mensen mee in de klimaatmars van Amsterdam. Evenveel als in maart 2019 toen er nog geen pandemie was. Er liepen opvallend veel jongeren mee, zag De Volkskrant. Iemand zwaaide met een nieuwe vlag voor Nederland (hierboven) en er vloog een reclamevliegtuigje rond met een tekst voor kernenergie. Problemen waren er niet, behalve toen agenten een groep actievoerders omsingelden en afsplitsten van de rest van de betogers. Volgens een aanwezige journalist ging het om leden van de jonge communisten. De reden daarvoor was niet duidelijk.

     Een recente herinschatting van de wereldwijde CO2-uitstoot wijst uit dat die over het laatste decennium gezien vrijwel gelijk geweest is. De oorzaak is de daling met 5,4 procent in 2020 door de coronapandemie. Dat is het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat de rebound in 2021 tot dusver alweer 4,9 procent is. In minder dan één jaar wordt de daling weggevaagd. China heeft de grootste uitstoot van CO2.

     Vandaag betogen 20 tot 25.000 mensen op het Malieveld in Den Haag tegen de coronamaatregelen, met name tegen de inzet van vaccinatiebewijzen en QR-codes. Volgens hen verdelen die de samenleving in plaats van te verbinden. Onder de demonstranten zijn aanhangers van de extreemrechtse groepering Voorpost. Zij zwaaien met Prinsenvlaggen, de oranje-wit-blauwe vlag die NSB'ers gebruikten. Ondermeer Thierry Baudet houdt een toespraak. Zijn toehoorders staan - in volledige vrijheid - te scanderen dat ze hun vrijheid terug willen: 'WIJ ZIJN HET HELEMAAL ZAT! WE WILLEN ONZE VRIJHEID TERUG!' Uiteraard in hoofdletters.

Het wordt een tamelijk zonnige zondag met veel wandelaars. Ik zoek het verslag op van de duplex-echo van mijn halsslagaders. Dat had ik nog niet gedaan omdat de laborante zei dat ze dacht dat het in orde was. Dat blijkt te kloppen: 'Minimale wandonregelmatigheden. Normale stroomsnelheden. Antegrade flow vertebralis beiderzijds. Rechts dominant', luidt het verslag van de radioloog. Niks mis mee, geen aderverkalking. Ik tel de dagen af: nog elf tot mijn behandeling.

De coronacijfers schieten op en neer. Ze liggen altijd lager in het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.398 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 609 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1490 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1399), van wie 305 op de IC (gisteren: 288). Er zijn 8 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 08-11-2021

Op YouTube staat een mooi filmpje, waar je in een versnelde timelapse bij een eruptie een filament van gas vanaf het oppervlak ziet ontsnappen uit een actieve regio (zonnevlek). Het spectaculaire filmpje werd gemaakt met een kleine telescoop in Frankrijk. Het filament is enorm; vergelijk het met het onnozele formaat van de aarde linksboven. Vlak erna ejecteerde de zon een krachtige zonnevlam van deeltjesstraling de ruimte in. Die miste maar juist de aarde en veroorzaakte de uitgebreide gloed van poollicht die vorige week ook in het noorden van Nederland werd waargenomen. Ik schreef er toen over. Als de bundel de aarde had getroffen zou dat een wijdverbeide storing van radioverkeer, GPS en andere electronica hebben veroorzaakt. De huidige zonnevlekcyclus - nummer 25 - begon in 2019 en duurt nog tot 2030. Hij levert een kleine extra bijdrage aan de opwarming van de aarde en van het klimaat.

Weer een wanvertoning van ons land op de COP26. Eerst niet meedoen aan de stop op investeringen in fossiel ('moet nieuw kabinet over beslissen'), en dan weer wel. 'Nu is de top, en dan moet je het ook niet uitstellen', zegt demissionair premier Rutte over het nieuwe besluit. Hij erkende dat hij met oproep tot "actie! actie! actie!" op het congres ook wel een "grote broek" had aangetrokken. Enfin, beter ten halve gekeerd...

Vandaag veel grijs en wat zon. Het blijft droog. We doen onze boodschappen en gaan sporten na vertoon van onze QR-code. Het ID vraagt men niet, maar dat kan zijn  omdat ze ons kennen. Na terugkeer zie ik dat er weer kunstvisjes en vishaken in het touwwerk van de boot zit. Vervelend, want die haakjes doen de lijnen rafelen bij het eruit peuteren. Een visser komt kijken en verontschuldigt zich uitvoerig. Hij stond aan de overkant, een eind van de boot vandaan, maar de wind pakte zijn werplijn, enzovoorts. Ik geef hem de kunstvisjes terug, want die kosten nogal wat. Hij belooft beter op te letten. Dan naar het havenkantoor, waar ze ook geen oplossing weten. Ik veronderstel dat ze geen zin hebben in een visverbod voor de eerste havenkom, want ja, wie moet dat handhaven...

De coronabesmettingen rijzen verder de pan uit. Bij de coronateststraten in Utrecht staan vandaag lange rijen. De dag na het weekeinde is altijd een drukke dag. Op sociale media klagen mensen dat ze geen afspraak kunnen inplannen, meldt RTV Utrecht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.848 nieuwe positieve tests gemeld, het op een na hoogste aantal dit jaar.. Dat zijn er 468 meer dan gisteren. Als het aantal positieve tests in het huidige tempo blijft stijgen, wordt de piek van 20 december vorig jaar naar verwachting van het OMT nog deze week overtroffen. Er liggen nu 1573 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1490), van wie 326 op de intensive care (gisteren: 305). Er zijn 22 sterfgevallen. In Duitsland en Oostenrijk, waar de besmettingen ook alsmaar stijgen, legt men de bewegingsvrijheid van ongevaccineerden sterk aan banden. Een 2G-beleid voor geimpft of genesen. met alleen een negatieve test mag je niet een restaurant in. Men spreekt van een ‘schnitzel-lockdown’.

Dit is ernstig: aan de grens van Polen met Wit-Rusland dreigt een grote crisis. Door dictator Loekasjenko binnengevlogen SyrIërs, Irakezen en Afghanen maken met honderden - en misschien wel duizenden - tegelijk het grenshek kapot voor een massale doorbraak naar Europa. De dictator gebruikt ze als speelbalin zijn conflict met de EU. De vluchtelingen zetten filmpjes op sociale media en dreigen de Poolse soldaten met stenen en schoppen. Journalisten mogen het grensgebied niet in. Drommen vluchtelingen trekken nog over de Wit-Russische snelwegen naar het westen, naar de grens. Anderen worden met vrachtwagens van het leger aangevoerd. Men noemt aantallen van tienduizend en meer. Er zijn talrijke vrouwen en kinderen bij. Polen heeft de noodtoestand uitgeroepen en tienduizenden soldaten extra ingezet. Litouwen ook. Wat moeten die soldaten gaan doen? Pushbacks? De vluchtelingen terugdringen en over de grens duwen? Dat is in flagrante strijd met de vluchtelingenconventie van Genève en de verdragen van de EU. Bij de grens zullen ze door Loekasjenko's zwaarbewapende troepen met geweld worden tegengehouden. Ze zitten in de tang, er zullen doden vallen. Eerder overleden er volgens gegevens van de Poolse grenswacht tien mensen in het grensgebied. Zij stierven van uitputting en onderkoeling. Een van hen verdronk in de rivier Boeg. De winter komt eraan. Een verschrikkelijk drama dreigt. Het is niet de eerste keer maar bij mijn weten waren er nog nooit zoveel en ik zit te emmeren over zonnevlekken en vishaakjes. Naar het begin van dit kwartaal

De besmettingen van thuiswonende 70-plussers lopen snel op. Stand per 7 november 2021. Bron: Volkskrant)

Dinsdag 09-11-2021

De Volkskrant onderscheidt vanmorgen drie actuele trends in de stijgende coronacijfers: (1) Limburg is de nieuwe brandhaard, terwijl de vaccinatiegraad er niet lager is dan verder in  het land; (2) er is een kleine kentering in de aantallen ziekenhuisopnames uit de Bible Belt, en (3) de besmettingen nemen het snelst toe bij thuiswonende 70-plussers, waar het virus op grote schaal rondgaat. Dat is dus bij mensen als wij. Tegelijk is er sprake van een lichte afname van de effectiviteit van de vaccins in onze groep. Gemiddeld worden nu bijna 200 coronapatiënten per dag nieuw opgenomen. Van deze patiënten is ruim 52 procent 70 jaar of ouder. We hebben dus alle reden om thuis te blijven en opnieuw bezoek en gezelschappen te schuwen, zeker nu er nieuwe besmettingen in onze beide families zijn.

     De paniek bij ziekenhuizen en in de samenleving loopt snel op. Reden voor het Artsen Collectief, de club van wappie-dokters, olie op het vuur te gooien. 'Het coronabeleid staat op een kantelpunt. De vaccins verliezen snel hun bescherming, eerst tegen besmetting en nu ook tegen ernstige ziekte. In toenemende mate vullen de ziekenhuis- en ic-bedden zich met gevaccineerden', zegt de organisatie op Twitter. Maar de vaccins verliezen gelukkig heel langzaam hun beschermende werking, alleen zijn er héél véél meer wel- dan niet-gevaccineerden. In ziekenhuizen en vooral op de IC's is het nog steeds andersom.

     Ondertussen zeveren veel mensen over het afblazen van de elfde-van-de-elfde. Limburg laat het niet doorgaan, de provincie kleurt zwart op de besmettingskaarten. Brabant wel, dat kleurt rood tot donkerrood. De argumentaties zijn uitentreure bekend: als we niksdoen, gaan mensen het thuis zelf vieren en dan hebben we er helemaal geen contrôle op. Inderdaad, er is een opmerkelijke neiging bij veel mensen om de pandemie te negeren en massaal feest te vieren. Zodanig dat het je haast doet denken aan de massale orgies tijdens de pestepidemie in de 14e eeuw. Anderzijds is er bij velen een onvermogen tot vooruitzien, tot anticiperen en maatregelen treffen. Deels snap ik dat: je lichaam voelt immers kerngezond en je hebt het gevoel alles aan te kunnen. Zelf heb ik dat ook steeds bij mijn eigen prostaatkwaal. Daar merk ik eveneens niks van, niets beperkt me en het is niet gemakkelijk voorstelbaar dat je toch geleidelijk ondermijnd wordt. Twaalf jaar geleden was dat zo en nu nog steeds, maar als ik destijds niet had laten ingrijpen was ik er denkelijk nu niet meer geweest. Zeker is in elk geval dat je op den duur een erg pijnlijk lot wacht als je niks doet, als er eenmaal uitzaaiingen onder de periost van je botten groeien. Met Covid en met klimaatverandering is het precies hetzefde.

     Al dagen zwellen de stemmen aan die willen dat de boost-injectie van de vaccins voor 65-plussers eerder komt dan in december. Een bont politiek front dringt aan op spoed, wijzend naar Denemarken, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en Israël. We hebben nog bijna 10 miljoen vaccins van Pfizer en Moderna op voorraad, waarom kan het niet eerder?

Het is een overwegend bewolkte dag, waarin niets gebeurt behalve het bezoek van een monteur voor de jaarlijkse onderhoudsbeurt van onze alarminstallatie. We blijven de hele dag binnen.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.024 nieuwe positieve tests gemeld, het op een na hoogste aantal dit jaar.. Dat zijn er 176 meer dan gisteren. Het reproductiegetal blijft veel te hoog: 1,19 (per 25 oktober). Er liggen nu 1647 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1573), van wie 319 op de intensive care (gisteren: 326). Er zijn 29 sterfgevallen (gisteren 22). Er is opnieuw grote drukte in de teststraten van de GG&GD'en. Waarom hebben die alweer hun capaciteit niet op orde, net als een jaar geleden? Een afspraak maken is moeilijk, zowel per telefoon als online.

     Uit Rusland en Oekraïne worden recordaantallen coronadoden per dag gemeld.  In Rusland (144 miljoen inwoners) werden 1211 doden gemeld, in Oekraïne (44 miljoen inwoners) 833 sterfgevallen. Na Bulgarije, Roemenië en Letland zijn het per 100.000 inwoners de zwaarst getroffen landen in Europa.

     Over het grote belang van vaccineren. Het CDC, de Amerikaane pendant van ons RIVM, publiceert vandaag een nieuwe studie onder volwassenen met Covid-19 in het ziekenhuis. Daaruit bleek dat ongevaccineerde personen, die een infectie met corona doormaakten, 5,49 zoveel kans maken op een herinfectie dan volledig gevaccineerden. Wat leren we daarvan? Vaccins beschermen beter dan een doorgemaakte infectie. 'All eligible persons should be vaccinated against COVID-19 as soon as possible, including unvaccinated persons previously infected with SARS-CoV-2.' De boodschap is glashelder.  Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 10-11-2021

Je wordt er somber van, de grafiek met de 4 kengetallen uit de coronapandemie in ons land. Exponentiële groei - en het OMT komt vandaag pas bij elkaar. Alles gaat snel omhoog, besmettingen, ziekenhuisopnames, IC-opnames en sterfte. Alleen het percentage nieuwe besmettingen daalt niet. Terwijl het de zorg over de schoenen loopt, hart- en kankeroperaties worden afgezegd en men opnieuw spreekt over 'code zwart' zevert men in Brabant over carnaval vieren. In Limburg liggen de ziekenhuizen vol en de verantwoordelijken (minister, bestuurders en LCPS) wijzen naar elkaar. En Hugo de Jonge, die gaat proberen om via diplomatieke kanalen voor de wintersporters de strengere G2-regels in Oostenrijk te versoepelen. De mate waarin de vaccins verzwakken en minder bescherming bieden is me niet duidelijk; AstraZeneca zou beduidend minder hoge antistoffenniveaus geven dan de mRNA-vaccins, zoals Pfizer en Moderna, vooral bij mensen tussen de 61 en 65. Wij hebben 2x Pfizer maar we blijven weer binnen. Een gepland etentje morgen in Utrecht met vrienden hebben we in gemeenzaam overleg gecancelled.

     Ik vraag me af waarom die booster-injectie moet wachten tot in december. Ook wat betreft de druk van oudere coronapatiënten op ziekenhuizen lijkt het me zinvol om zo snel mogelijk te starten. De GG&GD Utrecht zou morgen al kunnen beginnen. In Israël, dat iedereen altijd vooruit is, zijn al 4 miljoen boosterprikken gezet bij mensen van alle leeftijden. Het aantal nieuwe besmettingen daalde daarna drastisch. Maar Hugo de Jonge bagatelliseert vandaag opnieuw het afzwakken van de vaccins. 'In de oudste groepen zien we de eerste procentjes afname van immuniteit.'

     De  werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zien een nieuwe lockdown niet zitten en ook willen ze geen QR-codes op de werkvloer controleren. Helpt lekker mee.

De Portugese politicus en schrijver Bruno Maçães merkt in zijn nieuwe boek 'Geopolitics for the End Time. From the Pandemic to the The Climate Crisis' (Hurst & Co, 2021) op hoeveel erger de impact van corona  zou zijn geweest als het zich allemaal honderd jaar geleden had afgespeeld. Dus in 1918/1919 toen de Spaanse griep om zich heen sloeg. Dat wil zeggen zonder internet, telefoon en andere media. Toen was er geen online onderwijs, waren handel en thuiswerken niet mogelijk, laat staan massaverspreidng van vaccins, communicatie, nieuwsvoorziening, email en online boodschappen. Alles moest bij fysieke winkels gehaald worden. Hij citeert Noah Smith van Bloomberg: 'Imagine the lines stretchingaround the block as impatient mask-wearing crowds stood six feet apart, waiting hours for the change to buy toilet paper or soap'. Je zou in die tijd niet thuis hebben mogen blijven omdat anders je kantoor, fabriek of school dicht zouden moeten en de samenleving knarsend tot stilstand zou geraken. Dat gebeurt nu in elk geval niet. Of nog niet? Het geeft aan hoe waardevol de digitale technologie voor ons leven is en laat vooral ook zien hoe de omgeving, de wereld buiten onszelf, opeens vijandig kan zijn, net zo onleefbaar als de leegte buiten ons fragiele ruimteschip Aarde. Le silence éternel de ces espaces infinis m'effraie.

Het is een grijze dag, maar ten zuiden van de rivieren schijnt een aangename herfstzon. Dat zie ik als ik naar Made rijd om bij de watersportwinkel van Van der Werff zes milieuvriendelijke flacons koelvloeistof te halen. Die zijn om begin december, als Fons komt, de boot winterklaar te maken.

Voortgaande stijging van besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.713 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1380 meer dan gisteren. Het is bijna het hoogste aantal sinds het begin van de pandemie.  Het record is van 20 december 2020, toen er 12.997 besmettingen waren. Het percentage positieve testen (17,6%) blijft inderdaad omhoog gaan. In de ziekenhuizen bleef de bezetting gelijk. Er liggen nu 1647 evenveel mensen met corona in het ziekenhuis als gisteren, van wie 327 op de IC (gisteren: 319). Er waren 25 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

(uit: De Volkskrant, bron: RIVM)

Donderdag 11-11-2021

Ik wilde de rest van de week wat minder aandacht besteden aan de pandemie, maar de impact van deze historische gebeurtenis is steeds weer te groot om te negeren. Het wachten is nu op de beslissing van het kabinet. Morgen komt er weer een persco. Inmiddels is een deel van het advies van het OMT uitgelekt: een korte lockdown van twee weken en daarna 2G-beleid, waarbij je met een negatieve test geen QR-code krijgt. Groepsgrootte en sluitingstijden worden krapper, maar de scholen sluiten niet (voorzover ze nog open zijn). Ik zou er vóór zijn dat men het OMT-advies gewoon bekend maakt, zodat je kunt zien welke afwegingen het kabinet gaat maken. In grote delen van het zuiden barsten de carnavalsfeesten los. Weer een super-spreader event? Op voorhand weet je dat bezopen mensen zich niet aan de beperkingen houden.

     Een aantal dagen later de samenleving deels sluiten lijkt me niet zo'n 'intelligente' lockdown. Ik heb er gemengde gevoelens over, temeer waar duidelijk is dat de meeste besmettingen in de thuissituatie plaatsvinden. De strengere maatregelen die het OMT zou voorstellen treffen de restaurants, cafés, theaters en bioscopen. Op basis van het bron- en contactonderzoek lijken die echter geen groot aandeel in de verspreiding van het virus te hebben (zie hierboven). De QR-maatregel heeft effect, zou je zeggen. Beperking van het thuisbezoek ligt dan eerder voor de hand. Een en ander blijkt uit de gegevens van het bron- en contactonderzoek van de GGD'en, waarmee je overigens voorzichtig moet zijn, want van niet meer dan 28,5 procent van de positief getesten is een mogelijke besmettingslocatie bekend. Bovendien kun je thuis besmet worden door een huisgenoot die dagen eerder naar de kroeg of een feest is geweest. Die besmetting valt eigenlijk in de verkeerde categorie.

Hoe ingewikkeld is ook de afweging tussen een boosterprik voor 60-plussers enerzijds en anderzijds eerst voortgaande vaccinatie van de rest van de wereld, zoals de WHO adviseert!

Boosterprik. Volgens de meest recente cijfers (tot 31 oktober) van het RIVM lopen gevaccineerde 70-plussers op dit moment 89 procent minder kans op een ziekenhuisopname na besmetting. Bij 70-minners is dat 96 procent. Een boosterprik zou het voor 70-plussers weer kunnen opkrikken richting die 96 procent. Een derde prik zou denkelijk het aantal ziekenhuisopnames flink kunnen terugdringen. De NOS geeft een simpel rekenvoorbeeld: een bescherming van 89 procent betekent dat nu 11 op de 100 ziekenhuisopnames onder besmette 70-plussers niet voorkomen kunnen worden door vaccinatie. Als de vaccineffectiviteit VE stijgt naar 96 procent (de VE onder 70-minners), daalt dat getal naar 4 op de 100. Dat zijn in dit rekenvoorbeeld dus 7 ziekenhuisopnames minder. De ongevaccineerde mensen blijven het grootste probleem.

Wereldwijde vaccinatie completeren. Bij de NOS zeggen twee deskundigen (immunoloog Van Egmond en vaccinoloog Van Els): 'Wanneer vinden we de bescherming goed genoeg? We kunnen heel veel energie steken in het optimaal beschermen van de eigen bevolking, maar daar buiten gebeurt van alles. Het is een wereldwijde epidemie. Je kunt beter die energie steken in het vaccineren van mensen wereldwijd, ook om mutaties te voorkomen.'

Ga dat maar eens afwegen. Ik weet het ook niet. Het lijkt op het bekende verschil tussen korte en lange termijn. Een boostershot beschermt snel beter tegen de huidige deltavariant en ontziet de zorg, maar als er nieuwe varianten blijven komen, moeten er steeds weer nieuwe boosterinjecties geprikt worden. Een wereldwijde campagne vermindert op termijn de bronnen voor nieuwe virusvarianten: grote pools van vatbare mensen waarin veel mutanten ontstaan die het virus kan uitproberen. Want misschien kun je - omgekeerd - ook zeggen dat we nu in de problemen blijven zitten omdat we niet van meet af aan de hele wereld van vaccins hadden voorzien.

Het is een overwegend bewolkte dag. Barbara komt even op de koffie. In Gorcum gaat de intocht van Sinterklaas op komende zaterdag niet door. Wel gaan Sint en zijn Pieten bij drie winkelcentra langs. Ik krijg tweemaal een telefoontje waarop iemand op een bandje in het Engels zegt dat het mis is met mijn BSN-nummer. Meteen weggedrukt. Anna, dochter van een schilder, werkt met een kwastje en witte verf kale plekjes weg in de keuken en op de voordeur.

Opnieuw schrik ik van de aantallen nieuwe besmettingen. Veel hoger dan verwqcht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 16.364 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 3688 meer dan gisteren. Het is het hoogste aantal sinds het begin van de pandemie in maart 2020, maar toen werd er wel veel minder getest. Het percentage positief geteste mensen blijft ook hoog: 17,7%. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1699 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1647), van wie 330 op de IC (gisteren: 327). Het aantal coronadoden is 26. De landsbestuurders zitten ermee in hun maag. Vandaag kwamen ze er niet uit, vanavond is er een extra Catshuisberaad. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 12-11-2021

Anna en ik hebben besloten om niet meer naar buiten te gaan (behoudens noodzakelijke boodschappen) tot aan mijn ingreep van komende donderdag in het UMCU. Het mag niet gebeuren dat het niet door kan gaan omdat ik een besmetting met het coronavirus opdeed. De fitness twee keer in de week laten we ook maar even vallen. Ondertussen wordt de boostercampagne versneld voor ziekenhuismedewerkers en ouderen en gehandicapten in instellingen. Die krijgen de injectie al vanaf komende week. Of wij als 'mobiele ouderen' ook eerder kunnen dan in december is nog niet duidelijk. Het is vandaag een licht-zonnige dag. Snel haal ik in de binnenstad de laatste boodschappen voor het weekeinde. Anna krabbelt op van een dagenlange migraine-storm.

     Vanavond dus weer een persconferentie. De maatregelen lekten ook nu weer grotendeels uit: een gedeeltelijke lockdown van drie weken voor de horeca en niet-essentiële winkels, die morgen ingaat. Ze moeten om 19 uur dicht. Thuis mag je maximaal 4 bezoekers ontvangen, bij sportwedstijden mag geen publiek en er moet zoveel mogelijk thuis gewerkt worden. Velen zullen weer gaan zeuren over 'gebrek aan perspectief'. Allemachtig, niemand weet toch hoe die pandemie zich ontwikkelt! We worden steeds weer onaangenaam verrast. De voetbalwereld is kwaad en spreekt van 'beleidsarmoede' en horeca  is ook woest. Koninklijke Horeca Nederland verwacht dat veel bedrijven zich niet zullen houden aan de sluitingstijd van 19.00 uur. Ondertussen moet het hartcentrum van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) opnieuw operaties afzeggen omdat er geen IC-bedden beschikbaar zijn. De voorzitter van het Sinterklaascomité in Tilburg stapt op omdat de intocht dóórgaat. De man is longarts. Overigens gaat de intocht van de goedheiligman in Amsterdam ook door. 'Het is een doorstroomevenement in de buitenlucht en voornamelijk voor de doelgroep kinderen, die niet tot de risicogroepen behoren.' Die kinderen gaan zeker zonder ouders en grootouders.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 16.287 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 44 minder dan gisteren, toen het hoogste aantal sinds het begin van de pandemie werd gemeld. Het reproductiegetal is met 1,21 een fractie hoger (per 28 oktober). In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1755 mensen met corona (gisteren: 1699), van wie 353 op de IC (gisteren: 330). Er waren 32 coronadoden.

We moeten niet somber worden. Zie hierboven een serie grafiekjes van een aantal Europese landen wat betreft de vaccinatiegraad naast de aantallen coronadoden, met dank aan Volkskrant-journalist Maarten Keulemans die hem vond. Wat zie je er duidelijk in: hoe hoger vaccinatiegraad, des te meer 'ontkoppeld' de stijging van gevallen (groen) ten opzichte van sterfte (rood) en ziekenhuisopnames (oranje/blauw). Ze zijn gerangschikt volgens aflopende vaccinatiegraad. Het is het zoveelste bewijs hoe goed de vaccins werken! Uiteraard zijn er opmerkelijke verschillen, tussen sommige landen die qua vaccinatiegraad dicht bij elkaar liggen, dus andere factoren spelen ook een rol.

     Je vraagt je wel af wat de invloed van politieke systemen is. Regelmatig hoor je zeggen dat niemand de overheid vertrouwt in de voormalige oostbloklanden en in Rusland. Zouden de gevestigde democratieën het beter doen dan jonge? En dan autoritair geregeerde landen? In elk geval houdt de pandemie enorm huis in Brazilië en Rusland, maar weer niet in China. Dat land grijpt steeds hard, gericht en snel in met grootschalige lockdowns en het heeft een relatief hoge vaccinatiegraad (ruim 76% ofwel meer dan 1 miljard mensen). Het houdt daarmee het virus aardig in bedwang. Met bijna 5000 coronadoden doet het land het aanzienlijk beter dan ons eigen land (bijna 20.000 doden). Natuurlijk weet je niet hoe betrouwbaar de cijfers zijn. Oppositie tolereert de communistische partij niet. Bruno Maçães oppert in 'Geopolitics for the End Time' (Hurst & Co, 2021) dat Covid-19 voor de westerse democratieën een probleem is van openbare gezondheidszorg, terwijl het voor de Chinese autoriteiten een nationale veiligheidscrisis is. Ik pleit daarmee niet voor een partijdictatuur; de Chinese overheid houdt niet voor niets de touwtjes strak, uit angst voor wanorde. Niets vreest men meer dan volksopstanden. Naar het begin van dit kwartaal

Foto uit een video. Wit-Russische soldaten verblinden Poolse grenstroepen met stroboscooplicht om vluchtelingen te helpen de EU-grens over te komen.(bron: NOS)

Zaterdag 13-11-2021

We kijken naar de persco. Rutte spreekt van 'een harde klap'. Hm. De maatregelen zijn een fractie anders na langdurig kabinetsberaad. Geen twee weken maar drie weken down. Horeca niet dicht om 18 maar om 20 uur. Tom-Jan Meeus spreekt vanmorgen in de NRC van een halfdown en een tweetrapsraket: 'Drie weken halfdown. En in die periode wetgeving – onder meer de coronapas voor de werkvloer en 2G (pas voor alleen gevaccineerden en genezen coronapatiënten) – door de Kamers krijgen zodat de halfdown weer ingetrokken kan worden.' Hij vraagt zich af of die drie weken voldoende zijn om de wetgeving te voltooien, zeker waar het kabinet in de senaat geen meerderheid heeft. Lukt het niet, dan blijven we in halfdown. Als de besmettingen in de komende drie weken voldoende dalen, leunt het beleid volkomen op 2G. Je kunt nu al voorspellen dat daar niks van terecht komt. Minder dan de helft van bezoekers van bijvoorbeeld bioscopen wordt om een ID-bewijs gevraagd als ze hun coronapas laten zien. Fraude is gemakkelijk. Gemiddeld moet zeven op de tien bezoekers ergens een toegangsbewijs tonen, maar niet een ID. Bovendien werden er tienduizenden valse QR-codes via de GGD-locatie van Schiphol in omloop gebracht.

     In alle stadscentra was het beeld gisteravond hetzelfde. Massaal gingen de jongeren nog één keer uit stappen. Vanmiddag komt het bericht dat de horeca in de Friese hoofdstad Leeuwarden niet van plan is om vanavond om 20.00 uur de deuren te sluiten. 'We binne der klear mei'. Dat mag CDA-burgemeester Buma op gaan lossen. Op sociale media tref je veel oproepen voor een landelijke proteststaking komende week: 'supermarkten vermijden, winkels dicht (mkb), sportscholen dicht, havens plat, bouw plat, ringwegen vol (maandag 15 nov.), lawaaiprotest (dinsdag), demonstratie Malieveld (woensdag)' Initiatiefnemer is Gele Hesjes NL. Je weet op voorhand dat er niks van zal komen, de grote meerderheid van de mensen steunt de maatregelen. Het moet me van het hart: eigenlijk zou je eerder positief moeten zijn over het vermogen van onze samenlevingen om - ondanks alle gestuntel - de crisis van een wereldwijde, aggressieve pandemie op te vangen: overheden namen hun verantwoordelijkheid, troffen maatregelen en stelden lockdowns in, effectieve vaccins werden supersnel ontworpen, gefabriceerd en verspreid, bedrijven werden ondersteund en vielen niet om, er was geen massale werkloosheid en de economieën stortten niet ineen. Noem het maar weinig. Wat had je dan nog meer gewild? Ja, nachtbraken in de kroeg, zeker? Komt wel weer terug.

De toestand aan de Wit-Russische grens is tegelijk ten hemel schreiend en uiterst gevaarlijk. Vele duizenden door Loekasjenko geímporteerde vluchtelingen uit Syrië, Irak, Afghanistan en Jemen zitten al bijna een week aan de Poolse en Baltische EU-grenzen klem tussen Poolse troepen, die ze willen weren en Belarus-troepen die ze proberen over de grens te duwen. Ze drinken water uit de moerassen. Gisteren vond de Poolse politie bij een dorp het dode lichaam van een jonge Syrische vluchteling. Tot nu toe zijn ten minste negen mensen in het grensgebied overleden. Het is er een hel van honger en vrieskou en een krankzinnige escalatie dreigt. Het VK stuurde een klein contingent militairen om de Polen bij te staan. Poetin liet al tweemaal bommenwerpers langs de grens vliegen. Loekasjenko zelf wil de gaskraan naar Polen en Duitsland dicht draaien. Op sociale media komen meldingen dat Gazprom de gastoevoer via de Yamal-Europe leiding al met 40 procent vermindert. Ook zijn er  berichten dat Belarus-soldaten vannacht begonnen met het slopen van de prikkeldraadhekken, terwijl ze de Poolse soldaten verblindden met laserlicht en stroboscopen (hierboven). Ze gaven ook traangasgranaten aan de wanhopige vluchtelingen, die er de Polen mee bestookten bij pogingen de grens over te komen. Het einde van de erbarmelijke toestand is niet in zicht. Nog steeds spoeden honderden vluchtelingen, velen met kinderen, zich in taxi's over de snelwegen van Minsk naar de EU-grens. 'The biggest winners are the taxi drivers'. En de mensensmokkelaars, voeg ik toe. In de hoofdstad van Wit-Rusland zouden nog zo'n 8000 tot 15000 vluchtelingen verblijven.

     Europa poogt krampachtig met oplossingen te komen. Met 27 lidstaten valt dat niet mee. De invloed van Merkel is tanende. Al twee keer overlegde ze zonder zichtbaar resultaat met Poetin. Pas maandag verwacht men een reactie van Brussel. Dat kunnen nieuwe sancties tegen Loekasjenko zijn.

Vannacht regen, vanochtend nog wat buien. Later is het droog met zelfs zon. In de binnenstad heerst een grote Sinterklaasdrukte met rondtrekkende Pietenbandjes en al. We komen er niet.

     De besmettingen zijn vandaag minder hoog. Het virus danst zijn onvoorspelbare dans. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.902 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2364 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen neemt de bezetting toe. Er liggen nu 1755 mensen met corona (gisteren: 1699), van wie 353 op de IC (gisteren: 330). Er zijn 33 coronadoden. Later komt er bericht dat de coronacijfers vandaag vertekend zijn door een storing. Die storing is er morgen ook nog. Naar het begin van dit kwartaal

het climate ambition gap. We liggen nog steeds op koers voor meer dan 2 graden opwarming in 2100.

Zondag 14-11-2021

Een stille herfstzondag. Gisteren heeft iemand de geometrische beelden van Winiarski schoon geschrobd. Het bladerdak van de grote es aan de overkant begint nu ook te verkleuren. Hij is elk jaar de laatste. De bomen aan het Eind zijn allang kaal. Een enkele vroege zondagochtendwandelaar loopt langs. Altijd dezelfden, we kennen hun gezichten. Dat geldt ook voor de vissers op de steigers. Het blijft de hele dag grijs. We blijven in quarantaine tot aan mijn ingreep op donderdag. Het bekende gestiefel van Gorcummers over de sluis. Soms heb ik zin om ze erin te gooien.

Over 'perspectief'. Zelfs bij een vaccinatiegraad van 86 procent, met vaccins die uitstekend beschermen tegen ziekenhuisopnames, blijkt een najaarsgolf niet te voorkomen. De NOS vroeg negen epidemiologen en immunologen over de toekomst van het virus. Allemaal gaan ze er vanuit dat we volgend najaar opnieuw met een coronagolf te maken krijgen. 'We hebben weinig voorbeelden van het succesvol uitroeien van een luchtweginfectie', zegt er een. Het virus blijft circuleren, zeggen ze op één na. Alle maatregelen loslaten lijkt onmogelijk. 'De deltavariant is te besmettelijk. En het vaccin beschermt te weinig tegen besmettingen'. Mogelijk krijgen we voortaan iedere zomer een boosterprik. 'Uiteindelijk zal het virus waarschijnlijk endemisch worden. Het blijft in de samenleving, waarbij er in de winter een hele kleine opleving zal zijn en in de zomer het weer weg is.' Het grootschalig vaccineren van de bevolking van arme landen is essentieel, want over één ding zijn alle experts het eens: als er een agressievere mutatie komt dan de huidige deltavariant, dan gaat het toch weer mis en kunnen alle modellen en voorspellingen de prullenbak in.

     De sluiting van de horeca om 20 uur verliep over het algemeen zonder problemen. In Leeuwarden kreeg CDA-burgemeester Buma het toch voor elkaar dat de kroegen om 20 uur dicht gingen. Maar honderden jongeren verzamelden zich op het Wilhelminaplein na het sluiten van de horeca en richtten een feest aan. Op de trappen van het gerechtsgebouw werd gedronken en gezongen. De mobiele eenheid moest ingrijpen toen jongeren zwaar vuurwerk naar agenten gooiden. In Breda bleven circa 80 kroegen tot middernacht open. 'Twaalf uur vinden we een gepaste tijd', zeggen de kasteleins. Burgemeester Depla liet het maar zo, hij had te weinig handhavers, maar de volgende keer krijgen ze een boete, zei hij. Minister Grapperhaus overlegt met brancheorganisatie KHN over een ‘inloop tot 20.00 uur-model'. Nieuwe gasten mogen er na die tijd niet meer in, maar de zittende gasten kunnen langer blijven. Een slimme polder-oplossing.

De COP26, de klimaatconferentie in Glasgow, bracht geen wereldwijde overeenstemming over afspraken die de opwarming moeten beperken tot 1,5 graden in 2100. Voorzitter Sharma bood geëmotioneeerd zijn excuses aan. Onder druk van met name grote uitstoters als China en India kwam er een slappe, onverplichtende formulering over het 'verminderen' van het gebruik van steenkool. Dus niet over het 'uiteindelijk stoppen'. Veel deelnemers en commentatoren denken dat met dit resultaat de 1,5-graden-doelstelling niet meer haalbaar is. 'Uiteindelijk is het too little too late en het laat de mensen die nu al de hardste klappen krijgen in de steek', zegt Maarten van Aalst van het Klimaatcentrum van het Internationale Rode Kruis. Hilde Stroot, klimaatspecialist bij Oxfam Novib zegt: 'Het lijkt wel of veel leiders op een andere planeet leven dan de rest van ons.' Milieubewegingennetwerk Friends of the Earth spreekt van 'niets minder dan een schandaal'. 'Alleen de woorden '1,5 graden' zijn zinloos als er in de overeenkomst niets staat om die woorden waar te maken. COP26 zal de geschiedenis ingaan als een verraad van de landen in het zuiden. In de steek gelaten zonder geld voor de energietransitie, aanpassing of verlies en schade.'

     De top is afgesloten en laat de wereld liggen op een koers naar een meedogenloze opwarming van 2,5 - 2,9 graden in AD 2100 (zie hierboven), met vage, onverplichtende beloften om het nog tot een eveneens rampzalige +1,8 graden te brengen. 'Het optimistische scenario'. Na de eeuwwisseling gaat het rampscenario gewoon door.

Gisteren was er een storing in de aanlevering van coronacijfers door de GGD'en bij het RIVM, waardoor ze lager waren. De storing werkt ook vandaag door. Dus onderrapportage, je hebt er niks aan. Pas in de komende dagen worden de cijfers beter maar je kunt ervan uitgaan dat de besmettingen stijgen. Bijna één op de vijf testen is nu positief. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.052 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1837 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1863 mensen met corona (gisteren: 1790), van wie 377 op de IC (gisteren: 365). Er waren 7 coronadoden.

     In Oostenrijk gaat morgen een lockdown in voor miljoenen niet-gevaccineerden. Met 64 procent is de vaccinatiegraad erg laag. Mensen die niet zijn ingeënt, mogen alleen in noodzakelijke gevallen naar buiten, bijvoorbeeld voor boodschappen, werk of een inenting. Duitsland overweegt om thuiswerken verplicht te stellen. Naar het begin van dit kwartaal

De flacons antivries voor de motoren, de drinkwatertanks en -leidingen, de wasmachine en de toiletten staan klaar.

Maandag 15-11-2021

Een sombere novemberochtend. Anna haalt in de vroegte snel wat boodschappen. Ze ziet weinig mensen op straat, ook niet op de maandagochtendmarkt. Ik breng de vuilniszakken weg en samen vervangen we de natte handdoeken aan boord. Weinig lekkage, overigens. In de kajuit staan de flacons antivries klaar voor als Fons komt. Mannen laden de terrasmeubels en de parasols van de Derde Waterkering in een vrachtwagen. De ochtendspits is vanochtend heel wat rustiger. Volgens de ANWB staat er maar 19 kilometer file. Er is de hele dag geen zon. Ach, we zitten toch binnen. Dit jaar komt er opnieuw geen schaatstent op de markt. Jammer, maar te riskant.

     Hoofdschuddend vernemen we het nieuws van een derde coronabesmetting in onze families, bij een volledig gevaccineerde. Opnieuw overgesprongen van iemand uit de jongere generatie, die zich niet had laten vaccineren. Je wordt erg kwaad over zoveel onverschilligheid en onverantwoordelijkheid.

De Zweedse auteur en klimaatactivist  Andreas Malm stelde in 2021 een goede vraag in zijn boek 'Corona, Climate, Chronic Emergency' (2021) voor een klimaatbeleid 'op voet van oorlog' te ontwikkelen, naar analogie met de aanpak van de coronapandemie. Inderdaad, daar waren de oorlogsmetaforen niet van de lucht. 'Why did the states of the global North act on corona but not on climate?', vraagt hij zich af. Goede vraag. Ik heb het boek besteld. Bij de Portugees Bruno Maçães is die vraag ook aan de orde. Er zijn overeenkomsten en verschillen tussen de huidige pandemie en klimaatontwikkeling. De aantallen slachtoffers van corona worden dagelijks bijgehouden: er zijn ondertussen meer dan 5 miljoen coronadoden en het eind is nog lang niet in zicht. Het getal is met zekerheid een onderschatting, het kunnen er gemakkelijk 10 miljoen zijn.

     De slachtoffers van klimaatopwarming zijn niet zo gemakkelijk te vinden. Malm zelf komt op 150.000 klimaatdoden per jaar (zomer 2020). Waarschijnlijk jaagt de klimaatdystopie van de toekomst nog onvoldoende angst aan. Het is tot dusver vooral een probleem voor de zuidelijke helft van de planeet, terwijl de pandemie tot zover zijn slachtoffers veeleer maakt onder de inwoners van ontwikkelde, dominante landen op het noordelijk halfrond. Verklaart dat de veel grotere inzet van middelen dan voor klimaat? En het steeds weer mislukken van internationale klimaatconferenties zoals de COP26? Corona vergt de inzet van nationale staten, maar alleen een wereldwijde, gecombineerde actie van alle landen kan de uitstoot van broeikasgassen voldoende én tijdig terugbrengen. Daarvoor zijn de staten helaas te zeer gevangen in een prisoner's dilemma. Als er één wat doet, profiteren de anderen mee. En natuurlijk denk je dat er een evident verschil bestaat in acuutheid; corona valt nu aan en opwarming is sluipender en op langer termijn. Maar dat is niet helemaal juist.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 19.274 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 7250 meer dan gisteren. De achterstallige besmettingen door de storing van gisteren en eergisteren zouden er nu ook bij zitten, zodat je nog niet goed weet waar je aan toe bent. Het gemiddeld aantal dagelijks positief geteste mensen per 100.000 inwoners loopt echter nog steeds op. Het is nu 110,3. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1985 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1863), van wie 380 op de IC (gisteren: 377). 31 van 71 Nederlandse ziekenhuizen kunnen op dit moment niet alle planbare zorg meer leveren. Er waren 16 coronadoden.

     De eerste uitnodigingen voor de boosterprik zullen overmorgen in de bus liggen bij 80-plussers. Vanaf januari zijn de 60- tot 80-jarigen aan de beurt. Volhouden dus. De politiek harrewart over het G2 en G3 beleid. Morgen is het kamerdebat. Minister De Jonge dreigt. Hij zegt dat het alternatief voor G2 nog erger is: mocht de Kamer de 2G-maatregel niet steunen, dan zijn meer lockdowns deze winter onontkoombaar. Inderdaad. Baudet noemt in een tweet de ongevaccineerden in ons land 'de nieuwe joden'. Zijn restantje aanhang vindt het prachtig. Naar het begin van dit kwartaal

De grote es tegenover ons begint ook te verkleuren.

Dinsdag 16-11-2021

Opnieuw zwaarbewolkt en kil. De grijze dagen. Nog twee dagen tot mijn behandeling. Sinds zondag moet ik ter voorbereiding drie zakjes Metamucil per dag innemen. Gemalen vezels en zaadhuiden van de plant Psyllium, met de Nederlandse naam Vlozaad. Grappig. Het hoort in de weegbree-familie en wordt vooral verbouwd in India en Pakistan. En je moet extra water drinken. De verdere details betreffende de stoelgang bespaar ik u. Van al dat water drinken moet ik er nu 's nachts uit om te plassen. Niet zo erg, ik ben blij dat ik deze week eindelijk aan de beurt ben. Wachten valt me altijd zwaar. Uiteraard blijven we de hele dag binnen.

Het gezever over tweedeling en 2G, 3G, 1G (ChristenUnie) of helemaal niks (FvD). Het kabinet stelt 2G voor, vanmiddag is er een eerste debat in de Tweede Kamer. Voor mijn gevoel gaat het niet werken. Ik lees overigens dat de GGD'en al aan hun maximale testcapaciteit zitten, maar bij 2G telt de testuitslag niet mee, alleen vaccinatie en herstel. In één op drie gevallen wordt de QR-code niet gecheckt. Handhaving vindt nauwelijks plaats en vervalste QR-codes zijn gemakkelijk te versieren. Spoedtest.nl, de grootste aanbieder van coronatests, bliijk ook valse vaccinatiebewijzen en QR-codes te verstrekken en is nu gesloten. Het schijnt dat een of meerdere artsen van het bedrijf misbruik maakten van een systeem waarmee ze zelf vaccinaties in CoronaCheck kunnen registreren. Als de besmettingen blijven stijgen, kan alleen een nog strengere lockdown ons helpen. Die roept de verwende samenleving over zichzelf af. Deskundigen pleiten vandaag voor een totale lockdowm van drie weken. Op dit moment is sprake van exponentiële groei, bij de huidige maatregelen zijn er teveel contactmogelijkheden, 2G zal onvoldoende werken en overbelasting in de zorg is nabij. Zonder hard ingrijpen loopt de zaak uit de hand.

Nog meer chagrijn. Ik kan het niet helpen. Het schijnt dat mijn favoriete themakanaal op de DAB+ digitale radio gaat verdwijnen. NOS 4 Concerten staat op mijn studeerkamer altijd aan. Het brengt een onafgebroken mix van klassieke muziek uit 2000 jaar muziekgeschiedenis, zonder aankondigingen, nieuws, spelletjes of pseudo-lolligheid. Maar de NPO schrapt per 1 januari a.s. meer dan de helft van haar themakanalen. Er moet 'een sterkere focus ontstaan op de hoofdkanalen die zich richten op het jongere publiek: 3FM en FunX. Hiermee kunnen we ons audio-aanbod voor jongeren een kwaliteitsimpuls geven.' Ze zoeken het maar uit. Ik vind wel goede buitenlandse klassieke zenders op internet via deze startpagina.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 20.252 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 996 meer dan gisteren. De cijfers zijn nog steeds vertekend door de storingen bij de GGD in de afgelopen dagen. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners stijgt ook en is nu 115,9. De meeste besmettingen zijn nu bij kinderen op de basisschool. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2071 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1985), van wie 385 op de IC (gisteren: 380). Er waren 35 coronadoden.

Opmerkelijk: de gasprijs is in de loop van de ochtend opnieuw gaan stijgen nadat bekend werd dat Duitsland voorlopig nog geen toestemming geeft voor de ingebruikname van de gaspijpleiding Nordstream 2. Reden: de deelnemende bedrijven moeten eerst volgens Duits recht georganiseerd worden. Gazprom levert tot dusver niet meer gas aan Europa, zoals Poetin beloofde, terwijl dictator Loekasjenko dreigt de aanvoer naar Polen en Duitsland te verminderen. Naar het begin van dit kwartaal

Patiënteninformatiefolder UMCU.

Woensdag 17-11-2021

Na regen komt vanmorgen zonneschijn. Aldus gesterkt rijden we om twee uur 's middags naar het UMCU. De vorige dag hadden we vanwege het besmettingsrisico besloten toch maar niet met het OV te gaan. A27, afslag Utrecht Science Park, Parkeergarage UMCU, mondkapjes op, luchtbrug over het tracé van de sneltram. Bij een inlichtingenbalie wijst iemand ons de weg naar het Gastenverblijf op Oost 3. Derde verdieping dus. Een vrijwillige dame leidt ons rond. Een aardige, rustige huiskamer met goede voorzieningen (geen bar). We hebben kamer 6, ook prima (foto hier). Uitzicht op herfstige loofbomen en het Hubrecht Instute, de tent van de biologen in wat vroeger De Uithof heette maar in de anglicistische drang nu Science Park. We installeren ons en drinken thee in de huiskamer, waar nog twee gasten zachtjes zitten te praten. Daarna terug naar de kamer. Hier moeten we uren stukslaan tot morgenochtend 7 uur, als de brachytherapie begint. Ik lees de behandelprocedure nog eens door. Straks zullen we naar een van de restaurants lopen voor een lichte maaltijd. Natuurlijk zie ik wel tegen de inwendige bestraling op, maar voel me kalm. Door het raam zie ik lichte wolken aan de hemel, die kleurt door de ondergaande zon.

Hardnekkige gewoontes blijven moeilijk uit te roeien. Ik heb mijn laptop meegenomen en scan het nieuws. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 20.829 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 607 meer dan gisteren. Opnieuw een record, het is het hoogste aantal positieve tests dat tot nu toe op één dag is gemeld. Nog steeds speelt de storing door. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners stijgt ook: 119,2. De GG&GD's hebben hun maximale testcapaciteit bereikt en spreken van een 'testinfarct'. Bij commerciële testcentra schijnt nog wel capaciteit te zijn, maar ze werken niet gratis en de uitslagen worden niet altijd aan het RIVM doorgegeven. Het reproductiegetal (per 1 november) blijft 1,21. In de ziekenhuizen neemt de bezetting toe. Er liggen nu 2077 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2071), van wie 402 op de IC (gisteren: 385). Er zijn 44 coronadoden.

     Statisticus Yorick Bleijenberg legt in een tweet uit dat 20.000 positieve testen met zich meebrengen dat er bijna 43.000 huisgenoten voor 5 dagen in quarantaine moeten. (Het CBS rekent 2,14 personen tot 'een gemiddeld huishouden). Dat betekent dat er haast een kwart miljoen mensen thuis moet blijven. 'Dat zal de R wel drukken', als men er zich tenminste aan houdt. Helaas is er nog steeds geharrewar over die quarantaineregels.

In de Tweede Kamer schorst men vanmiddag kort het begrotingsdebat, nadat FvD-kamerlid Pepijn van Houwelingen bedreigingen uitte jegens Sjoerd Sjoerdsma van D66. 'Uw tijd komt nog wel. Er komen tribunalen.’ Dat is absoluut schandalig en mag niet getolereerd worden. Het is conform het recept van Baudet om aandacht te krijgen: in het manifest Over het nut van ophef, zette de FvD-leider uiteen dat hij opzettelijke provocaties als essentieel onderdeel van zijn politieke werkwijze beschouwt. De Kamer weet nog niet hoe ze ermee om moet gaan. Naar het begin van dit kwartaal

Het is gelukt. Terug op de afdeling Oncologie.

Donderdag 18-11-2021

We eten gisteravond in een een groot, vrijwel leeg selfservice restaurant op de begane grond. Een lichte maaltijd, soepje, salade, broodje. We zitten aan een lange tafel tegenover elkaar. Achter de hoge ramen is het donker. Verspreid over de ruimte zitten wat personeelsleden van het ziekenhuis te eten. Sommigen zitten met laptop voor zich. Studenten? Ooit was ik zelf student in dit ziekenhuis, later co-assistent, in een ander gebouwencomplex, nog aan de Catharijnesingel in de stad. Kon ik dat maar even opnieuw beleven. Verderop aan onze tafel zit een jongen in de witte outfit van een verpleegkundige te facetimen met een groep mensen over mindfullness. Hoe vaak at ik in andere tijden in een ziekenhuis? Ontelbare keren. Een gemak toen ik vrijgezel was. Nu sta ik aan de andere kant, die van de patiënten. Alles overkomt je een keer.

     Terug op onze kamer. We kijken naar de journaals, naar het wetenschapsprogramma Alfa, daarna Nieuwsuur. Op media en email wensen velen me sterkte, waarvoor veel dank. Anna haalt thee. Daarna lezen we nog wat in bed. Lakoniek, dat is het woord. Het is stil, geluiden dringen hier nauwelijks door. Met enige verbazing stel ik vast dat ik helemaal niet pieker over de ingreep van morgen.Laat morgen voor morgen zorgen. Zo val ik tamelijk gemakkelijk in slaap. Het eerste wat ik denk als om vijf uur de wekker gaat, is 'Mijn tumor weet nog niet dat hij straks weggestraald wordt'. Inderdaad, wat zullen zijn cellen zich een hoedje schrikken als allesvernietigende iridiumstraling ze straks treft.

Ik moet nuchter blijven, maar een kop thee mag wel. Zonder suiker. Uitgebreid douchen. We lopen om kwart voor zeven naar de verpleegafdeling Oncologie op Oost 3. Daar krijg ik een kamer, een operatiebloes, een klysma, een bloedsuikerprik, een scheerbeurt beneden en er wordt bloed geprikt voor een referentie-PSA. Alles op een aardige manier door een verpleegster uit Geldermalsen. Om acht uur rijden ze me naar de liften, waar ik afscheid neem van Anna. Die gaat de hotelkamer opruimen en vanochtend de stad in. Op de afdeling Radiotherapie stelt iedereen zich keurig voor. Ik moet op een MRI-trolley gaan liggen, krijg een infuus en cardiobewaking (bloedruk, hartslag, ECG, saturatie). Dan krijg ik op L 2/3 de lumbaalpunctie, waar ik tegenop zag. Meteen krijg ik nare zenuwpijn in mijn rechterbeen. Bah! De anesthesiste probeert het op L 4/5; weer zenuwpijn maar veel minder. Helaas komt de naald niet verder, ze komt er niet door. Ik voel dat er een vasovegetatieve reactie opkomt: zweten en misselijkheid. Mijn bloeddruk daalt. Ik meld het en meteen gaat de LP-naald eruit. Pfff... Ze spuiten atropine en ephedrine in het infuus, even later ook propofol, een angstremmer.  Ik ben snel weer in orde. 'Oude rug', ze plagen me. Er komt een andere anesthesiste die opnieuw - en met succes - op L 2/3 prikt. Geen zenuwpijn en er komt wat liquor. Mooi zo. Snel worden mijn benen zwaar en verdwijnt het gevoel eruit, iets later ook in het bekkengebied. Ze brengen de blaaskatheter in en daarna de echo-probe. Ik voel er totaal niks van en ervaar geen enkele schaamte ondanks alle dames om me heen die me recht in het kruis kijken. Mijn benen komen wijduit in gynaecologische steunen te liggen. Weet je ook eens wat dat is. Ik voel me merkwaardig opgewekt en emotioneel worden en praat honderduit. Propofol is geloof ik ook een party-drug. Over onze zeiltochten, over Rivas en het MST. Zo'n mooi leven! Even denk ik te gaan huilen van vreugde en ook van het gevoel dat het allemaal voorbij is. Twee radiotherapeuten gaan tussen mijn benen aan het werk om door het perineum, op geleide van het echobeeld, de naaldbuisjes in mijn tumor te plaatsen. Ze praten zachtjes met elkaar. Of ik me even een tijdje stil wil houden Het is een nauwgezet en tijdrovend werkje van drie kwartier. Op zeker moment val ik in slaap. Ook de propofol. Als ik wakker ben vertellen ze dat ik lekker snurkte. Ja zeg, ik lag op mijn rug.

     Om kwart voor elf rijden ze me naar de naastliggende MRI-ruimte. Of ik muziek wil. Radio 4 graag. Deze scan is om te zien of de buisjes goed zitten. Dat is het geval. Nu gaan de radiotherapeuten aan het bestralingsplan werken. Bepalen welke stralingsdosis in ieder buisje moet. Het zijn er zeven. Dat duurt weer een halfuur, maar nu mag ik eten en drinken. Ik kies water en een bruin broodje kaas. Eet u altijd zo goedkoop?, vraagt de laborante. Ik breng de tijd door met lezen en vooral heel stil liggen. Mijn prostaat mag beslist niet bewegen! Dan komt de contrôle-MRI, die ze over de eerste heen projecteren. Als ze wel beweging zien, moet de zaak worden aangepast. Maar gelukkig, de bestraling mag aanvangen. 'Ten aanval!', zeg ik hardop in mezelf. Ze bevestigen de buisjes met 7 slangen aan het stralingsapparaat.

Het bestralen zelf kost een minuut of tien. Niks na al de voorbereiding. Nu moeten de tumorcellen geleidelijk afsterven. Ik word bevrijd van alle lijnen en van de 7 buisjes, met uitzondering van de blaaskatheter en het infuus en mag zelf op het ziekenhuisbed kruipen. De leuke afdelingszuster uit Geldermalsen rijdt me terug. Ik bel om half twee Anna, die juist terugkeert uit de binnenstad. Haar oogst: een nieuwe spijkerbroek en voor mij een nieuw petje. Wat is Anna een schat. Ik moet nu wachten tot de verdoving verder wegtrekt, van mijn voeten af naar boven, en tot ik aandrang voel tot urineren. Om mijn onderlichaam zit een flink verband. Het perineum bloedde flink. We wachten en Anna maakt de foto hierboven. Meestal kijk ik nogal meewarig naar dat soort strijdbare foto's van mensen met kanker. De ziekte krijgt je vroeg of laat toch wel te pakken; iederen weet het. Nu plaats ik zelf een. Tegen vier uur mag de katheter weg en produceer er uitscheiding van beiderlei aard. De urine - ik moet in een urinefles plassen - bevat geen bloed, wel doet het urineren enige pijn. Enfin, het vochtinfuus mag nu ook weg en wij mogen vertrekken wanneer ik nog een keer urineer. Vlak voor vertrek komt de radiotherapeut langs. Mijn referentie-PSA van vanmorgen is zelfs een minieme fractie lager dan twee maanden terug: 0,8 µg/l (toen 0,9). Zegt niks - en mijn recidief-tumor van 9 mm is duidelijk aangetoond - ook hierin ben ik geen wappie. Het kan nog maanden tot een jaar duren voordat de PSA helemaal op nul is. Eerste contrôle is op 16 december.

     Dit verslag is wat warrig. Morgen weer over Covid-19. De pijn neemt toe. Het voelt alsof heel mijn onderlichaam met een hooivork is omgeploegd. De vernieling van de natuur is de schuld van de boeren. Ik neem twee Paracetamol. Naar het begin van dit kwartaal

Snelle toename van oversterfte in Nederland. (De Volkskrant Bron: CBS)

Vrijdag 19-11-2021

Heerlijk om de ingreep achter de rug te hebben en weer thuis te zijn in mijn aangenaam boekenhol. Een verdiend glas rode wijn, dacht ik gisteravond. Maar dat viel tegen, na het tweede glas moest ik naar het toilet snellen. Ja, vrijwel lege maag, te optimistisch. Vannacht sliep ik als een roos zonder eruit te moeten voor een plas. Vanmorgen slechts geringe pijn bij het urineren. Volgens voorschrift laat ik het bad vollopen en ga erin zitten om het verband van het perineum te verwijderen. Gaat heel vlot, geen bloedingen. In deze toestand ga je stoorloze excretiefuncties erg waarderen. Het is een zonnige, zachte herfstdag. Anna haalt snel boodschappen in de binnenstad voordat de drukte aanbreekt.

Gisteren liepen de coronabesmettingen opnieuw hoog op. Bij het RIVM waren tot gisteren 10.00 uur 23.680 nieuwe positieve tests gemeld, 2887 meer dan eergisteren. het vierde dagrecord op een rij. Ik denk dat de storing er nu uit is. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners steeg hard: 135,5. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2110 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2077), van wie 413 op de IC (gisteren: 402). Er waren 34 coronadoden. Volgens het CBS is de werkelijke coronasterfte vijf keer zo hoog als in de cijfers van het RIVM (zie grafiek hierboven). Dat zou komen 'omdat er voor coronasterfte geen meldingsplicht geldt'. Dat is nieuw voor me. Voor de diagnose 'Covid-19' geldt wel een meldingsplicht, het staat op de lijst als A-ziekte, maar een dodelijke afloop hoeft men niet te melden en dus blijft veel coronasterfte verborgen. Ook wereldwijd neemt de sterfte door Covid-19 sinds enkele weken weer toe. Dat komt volledig door Europa; op de andere werelddelen is er nauwelijks stijging of neemt de coronasterfte af. Tot verbazing van vele wetenschappers blijft het nachtmerrie-scenario in Afrika nog steeds afwezig. De besmettingen dalen er zelfs, al sinds juli, terwijl maar 6 procent van de bevolking gevaccineerd is. Komt het door de overwegend jonge mensen? Of de gebrekkinge registratie?

     Af en toe is het niet te geloven hoever mensen van de wetenschao kunnen afdwalen. Klimaatscepticus Marcel Crok ontppt zich nu ook als corona-wappie. In een tweet wijdt hij de oversterfte bij het CBS aan de vaccinatie van de bevolking!

     Het meest mallotige van gisteren is dat het kabinet van plan is om géén algemeen vuurwerkverbod met Oud & Nieuw aan te kondigen, terwijl er een zorginfarct in de ziekenhuizen dreigt. In brandbrieven verzoeken de burgemeesters en de artsenorganisatie KNMG om dat alsjeblieft wel te doen. Opnieuw was er een hoog aantal besmettingen op basisscholen. Veel scholen zijn dicht. De kinderen worden niet erg ziek maar ze kunnen gemakkelijk volwassenen besmetten. Sommigen bepleiten daarom een collectieve sluiting. Minister Arie Slob doet er luchtig over, zoals meerdere kabinetsleden steeds doen. 'Ik ben ervan overtuigd dat scholen verantwoord open zijn', zegt Slob en verschuilt zich achter het OMT. Even na het middaguur komt het bericht dat het kabinet 180 graden draait: er komt toch een landelijk vuurwerkverbod.

     Er blijken criminele idioten te zijn die op internet 'coronakits' te koop aanbieden. Daarmee kunnen mensen zichzelf thuis besmetten om aan een herstelbewijs te komen. Voor hen en hun omgeving is dat knap gevaarlijk. De Inspectie IGJ is verontwaardigd over het initiatief en onderzoekt 'welke vervolgstappen nodig zijn'.

     Oostenrijk gaat maandag in een zware lockdown voor tien en mogelijk twintig dagen. Ook geldt vanaf 1 februari een vaccinatieplicht. Het land heeft ondanks de invoering van 2G plus een lockdown voor ongevaccineerder nog steeds een lage vaccinatiegraad (65 procent).  'Het is niet gelukt om genoeg mensen te overtuigen zich in te laten enten', zegt bondskanselier Schallenberg.

     Waar ik moeite mee heb is dat tot op heden coronapatiënten voorrang krijgen bij opname in ziekenhuizen en op IC's. Waarom moet de coronazorg steeds worden opgeschaald ten koste van de reguliere zorg? Afgesproken zorg en ingrepen moeten steeds vaker wijken, zelfs als dat risico's heeft. Niet eerlijk! Ik denk dat het kabinet een dwingende verdeelsleutel moet instellen tussen coronapatiënten en overige acute opnames. Dan zullen ook Covid-patiënten buiten het ziekenhuis sterven, maar dat gold al voor alle andere zieken.

Ach, ach, ik voel weer boosheid en schaamte opkomen over dat kwalijke gemeentebestuur van ons. Vandaag is het de laatste dag van de vier weken noodopvang van asielzoekers in het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. '300 mensen moeten noodgedwongen weer verder op hun tocht, met de bus op weg naar allerlei uithoeken van het land. Want Gorinchem gaat dicht. Het is zuur en onnodig', schrijft Groen Links op FB. 'Een prima uitgerust en ingericht pand, dat bij uitstek geschikt is voor de opvang van asielzoekers komt vanaf morgen weer leeg te staan. Alleen omdat het college en een aantal partijen in de raad per se een periode van vier weken en geen dag langer wilden afspreken met het COA.' Over klachten van omwonenden heb ik niks gehoord, terwijl ze die doorgaans luidruchtig delen op sociale media. De bewoners gaan naar verschillende locaties, variërend van Leeuwarden in Friesland tot Schinnen in het zuiden van Limburg én locaties er tussenin. Het schijnt dat 150 vluchtelingen misschien in een cruiseschip aan de Handelskade in het Merwedekanaal (tegenover het kerkhof) mogen wonen, tot 1 april - als het cruiseseizoen begint. Tenminste, als het aan B&W ligt, maar de lokale politici voelen zich er door overvallen.  En de rest? het kwalijke besluit komt vooral van de Democraten Gorinchem ('Minder politiek, meer Gorinchem'). En het College is natuurlijk rijkelijk laat, men had er vier weken geleden al aan kunnen beginnen.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 21.099 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2542 minder dan gisteren. Ook het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners is vandaag iets lager: 120,7. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2147 mensen met corona (gisteren: 2110), van wie 428 op de IC (gisteren: 413). Er waren 39 coronadoden. Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) bereidt zich voor op ‘fase-3’, beter bekend als ‘code zwart’. Volgende week gaat men ermee 'oefenen'. In Belgische ziekenhuizen willen personeelsleden gaan staken tegen de vaccinatieplicht, onder leiding van drie vakbonden. De situatie is er even overbelast als bij ons, tussen nu en half december verwacht men de piek op de IC's. Naar het begin van dit kwartaal

Het verval van Iridium-129. In de eerste stap ontstaat gammastrling, in de laatste twee stappen bètastraling (Beeld: Seoul National University)

Zaterdag 20-11-2021

Het wonderlijke Periodiek Systeem der Elementen werd in 1869/1870 gepubliceerd door de Russische chemicus Dmitri Mendelejev en tegelijk en onafhankelijk door de Duitser Julius Lothar Meyer. Niemand wist toen nog wat atomen waren. Het element Iridium (Ir) staat erin op atoomnummer 77. Toen ik vannacht wakker lag bedacht ik: ik weet niet eens welke straling vrijkomt bij het radioactief verval van dat element. Dat kun je snel vinden op internet. Men gebruikt de isotoop Iridium-192 die op aarde niet voorkomt in de natuur. Hij wordt geproduceerd in een reactor door de stabiele isotoop Iridium-191 te bombarderen met neutronen. De halveringstijd van Iridium-192 bedraagt ongeveer 73,83 dagen. Daarbij komt gammastraling vrij met een energie tussen de 0,296 en 0,468 MeV. Om de stof voor de brachytherapie van de prostaat wat robuuster te maken, gebruikt men het element in een combinatie met platina, Ir-Pt, ter grootte van een rijstkorrel die door de buisjes in de tumor wordt geschoten. Ik geloof dat ze er heel kort blijven en weer terug worden gevangen in het stralingsapparaat naast je bed. Er blijft dus geen radioactiviteit in je prostaat achter. Het Iridium-192 vervalt aan het einde in de twee stabiele isotopen Platinum-192 en Osmium-192.

     Zoals altijd worden de zaken ingewikkelder en onduidelijk als je verder gaat zoeken. Behalve gammastraling (γ) blijkt er via een paar tussenstappen ook bètastraling (β) vrij te komen bij het verval (zie afbeelding hierboven). Die bestaat uit electronen of positronen. Hm. Wat ik daarmee moet, weet ik niet, maar mijn indruk is dat er veel meer gammastraling vrijkomt (eerste vervalstap in het plaatje). Bètastraling is veel minder doordringend.

Met leven toegerust voor beiden,
liep ik vannacht de gangen in,
die naar u leiden.

Eergisteravond overleed mijn tweede ex. Ze was al een tijd zwaar ziek. Geen corona. We waren op vier maanden na even oud (74). Natuurlijk vertel ik er niet over., dat is mijn rol niet. Maar op diezelfde donderdag lagen we dus allebei in een ziekenhuis in Utrecht. Vreemd. Een levenslang slepende dans van hoop en wanhoop, terwijl zij stierf kreeg ik er een nieuwe levensfase bij. Het raakt me meer dan ik dacht. We hadden jaren waarin we gelukkig met elkaar waren en twee mooie jongens kregen. Er blijft veel over en tegelijk ging er veel voorgoed verloren. Je kunt het er nu nooit meer met haar over hebben. Zo gaan die dingen en het went niet.

Vannacht slecht geslapen. Pas tegen de ochtend lukt het een paar uren. Het is een grijze dag, somber en zacht tegelijk. We komen niet buiten, alleen breng ik even de vuilnis weg.

     Gisteravond zware rellen in Rotterdam tegen de 2G-regels. Het fladderappes richtte veel vernielingen aan en stak politieauto's in brand. De politie schoot met scherp en verwondde twee demonstranten. Er werden 51 mensen gearresteerd, van wie de helft jongeren. Vandaag demonstreert men in Amsterdam en Breda met rouwbanden om en kaarsen. De demonstranten zijn ervan overtuigd dat er doden zijn gevallen tijdens het protest in Rotterdam gisteravond. Volgens de politie niet. Ook in Wenen zijn tienduizenden op de been tegen het coronabeleid en de aangekondigde, strenge lockdown.

     De beleidsverwarring en verlamming in ons land wordt vergroot door de ChristenUnie. Het congres van die partij spreekt zich uit tegen een mogelijke 2G-maatregel en fractieleider Segers neemt dat over. '2G is geen heilzame weg. Het maakt de polarisatie in de samenleving groter'. Principes gaan boven effectieve aanpak van de pandemie, Nu moet de PvdA het kabinet redden met het 2G-voornemen, of we moeten een heel erg strenge lockdown onder ogen zien.

Dat er iets moet gebeuren is me duidelijk. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 21.873 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 812 meer dan gisteren. De facto kunnen de aantallen niet meer verder stijgen, want de GG&GD's zitten aan hun maximumcapaciteit. Daarmee verliezen we het zicht op het virus, want de groei stopt echt niet. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners stijgt weer en is nu 125,2. Het reproductiecijfer is ook hoger: 1,26 per 4 november. De groeifactor is nu week-op-week 49%; de cijfers vedubbelen elke 12,3 dagen. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2217 mensen met corona (gisteren: 2147), van wie 432 op de IC (gisteren: 428). Het aantal coronadoden stijgt naar 55.

     Dit loopt gigantisch uit de klauw, is mijn  indruk. In een uitvoerig artikel 'De komende corona crash' dd. 19 november 2021 becijfert statisticus Steeph (Stephan Ockhuijsen) welke ellende er ons nog te wachten staat. Stijgende dagcijfers zullen over twee weken een onhoudbare situatie opleveren in de zorg. Bedenk: die besmettingen hebben we al en ze vertalen zich in die twee weken noodwendig door in ziekenhuizen en IC's. De doorrekening geeft dan tegen de 3.000 verpleegbedden gevuld en 600 IC bedden. Een soortgelijke becijfering is er ook voor de sterfte. De vertaling in meer coronadoden vergt drie weken vanaf nu. En de huidige dagcijfers hebben waarschijnlijk hun piek nog niet bereikt. 'Het enige wat gaat helpen is een drastische vermindering van het aantal contacten dat iedereen heeft. En daarbij maak ik geen onderscheid tussen gevaccineerden en ongevaccineerden of geteste mensen of ongeteste mensen. Geen van de wegen leveren nu 100% garantie op. En bij de enorme verspreiding die we nu al hebben, is ieder contact een gok. (...) Nu helpt alleen een totale lockdown nog maar een beetje. Maar dan ook echt een volledige lockdown. Maximaal thuiswerken, scholen dicht, geen vrienden of familie op bezoek, horeca en uitgaansleven dicht, alleen essentiële winkels open, etc… En dat zeker 3 weken.'  Naar het begin van dit kwartaal

De feestverlichting brandt weer op het Eind.

Zondag 21-11-2021

Na een bewolkt begin krijgen we een mooie herfstzondag. Na de zonnige uren volgen er enkele regenbuien. Mijn onderlichaam is ietwat gevoelig; daar ergens beneden zit een afstervende tumor. Ik voel me ook een beetje koortsig. We maken er in ons zelfgekozen corona-isolement een rustige lees-zondag van. Ik lees het verbijsterende, derde boek van Michael Wolff over de Trumpjaren uit, 'Landslide' (Ned. vert 'Aardverschuiving', Prometheus, 2021), dat de laatse periode beschrijft tot en met de bestorming van het Capitool op 6 januari van dit jaar. Ik deel zijn mening dat die bestorming niet door Trump en zijn entourage georganiseerd was, al had hij de opstand wel opgeroepen. De man is niet eens in staat om een plan te te bedenken en uit te voeren. Hij werkt puur op gevoel en intuïtie. Dat betekent niet dat je hem moet onderschatten, want toch beheerst hij de Republikeinse partij. Het interview met de ex-president aan het eind van het boek in Mar-A-Lago laat verwachten dat we nog niet van hem af zijn.

Gisteravond weer veel rellen tegen de coronmaatregelen. In Den Haag, Katwijk, Roermond, Stein, Urk en Bunschoten, vooral jongeren na sluitingstijd van de horeca. De politie werd bestookt met stenen en zwaar vuurwerk en arresteerde tientallen mensen. Ook vandaag zijn er tienduizenden op de been in Brussel tegen de coronamaatregelen in België. Ze eisen hun vrijheid terug. Sommigen bekogelen de politie met vuurwerk. 

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 20.717 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1124 minder dan gisteren, hoewel het aantal positieve coronatests gemiddeld blijft stijgen. Een steeds groter deel van de testen blijkt positief, inmiddels 21,9 procent. In de ziekenhuizen nam de bezetting fors verder toe. Er liggen nu 2316 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2217), van wie 466 op de IC (gisteren: 432). Er waren 11 coronadoden.

     Dat het snel verkeerd gaat lopen, betoogde ik gisteren en eerder al. Viroloog en OMT-lid Marion Koopmans en Veiligheidsberaad-voorzitter Hubert Bruls zeggen vandaag in het VPRO-programma Buitenhof dat de aanstaande week cruciaal is. De huidige maatregelen hebben geen effect omdat teveel mensen er zich niets van aantrekken. 'Als de naleving van de maatregelen niet fundamenteel verandert en het aantal besmettingen niet substantieel daalt, dan koersen we af op een lockdown die de hele winter gaat duren.' 

     Persoonlijk denk ik dat er zelfs een vaccinatieplicht moet komen, anders krijgen we het virus nooit onder de knie. Een herhaalde vaccinatieplicht zelfs omdat de effectiviteit van de vaccins op termijn afneemt en omdat er zich nog allerlei gevaarlijke mutanten kunnen voordoen. Het recht op fysieke integriteit is geen absoluut beginsel, ook niet in rechtstaten. Denk aan adem- en bloedproeven, bodyscans en fouilleren. Het College voor de Rechten van de Mens zegt dat een vaccinatieplicht mogelijk is. 'Als de noodzaak en proportionaliteit van een verplichting tot vaccinatie voldoende kunnen worden aangetoond, is een dergelijke maatregel dus niet in strijd met de mensenrechten.' Politieke moed is ook nodig. Naar het begin van dit kwartaal

Een waakzame reiger vanmorgen onder ons raam. Hij heeft verdraaid goed door dat de visser beet heeft.

Maandag 22-11-2021

Een zonnige ochtend. Er wordt geleefd in de haven, en hoe! Voor ons raam zit de reiger, een vaste bewoner, op de steiger met zijn kop ingetrokken tussen de veren. Plotseling strekt hij de nek, de kop schiet omhoog, iets trekt zijn aandacht. De visser verderop haalt namelijk juist een bliekje uit het water op. Die worden wel eens naar de reiger gegooid. Zo ook nu. Het hele verhaaltje hierboven in één foto. In het midden onderaan de reiger, rechtsboven het gevangen bliekje.

     De dag spoedt zich naar een zonnig einde. Anna en ik doen allebei apart snel wat boodschappen. De rouwkaart van mijn ex ligt in de bus met een uitnodiging voor de crematie over een week. Een lastige vraag: gaan of niet, wat is het besmettingsrisico? Ik weet het nog niet. In de lange middag verdiep ik me uitvoerig in het stikstofprobleem met een nieuw boek, 'Stikstof.  De sluipende effecten op natuur en gezondheid' van de hoogleraren Jan Willen Erisman en Wim de Vries e.a. (Biowetenschappen & Maatschappij, 2021).

Alsmaar verder stijgende coronacijfers, overbelaste ziekenhuizen, gewelddadige rellen in diverse steden. Het kabinet staat voor ingrijpende beslissingen als de cijfers deze week niet dalen. Maar ach, er staat pas voor 3 december een 'persco' gepland. Als de cijfers niet beter worden komt het OMT komende woensdag of al eerder voor spoedoverleg bij elkaar. Een nieuwe lockdown, inclusief schoolsluiting, ligt dan op tafel. Demissionair minister Hugo de Jonge gaat vandaag een wet indienen bij het parlement voor een 2G-beleid bij versoepeling van de maatregelen, maar versoepeling zit er helemaal niet in. 'Makkelijke keuzes zijn er niet meer', schrijft Pim van den Dool in de NRC.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 23.066 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2372 meer dan gisteren en het op een na hoogste aantal in Nederland sinds het begin van de pandemie. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners ligt hoog: 132. Geen sprake van vermindering. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2430 mensen met corona (gisteren: 2316), van wie 470 op de IC (gisteren: 466). Er waren 29 coronadoden.

Dringt de ernst wel tot de regering door? Rutte volstaat met een oproep aan alle Nederlanders zich de komende week echt goed aan alle maatregelen te houden. 'Er is een kentering nodig'. Maar het kabinet doet nog even niks. Pas op 3 december willen ze een nieuwe afweging maken. Volgens de MP gaat het er bij krachtig leiderschap niet om dat als 'iedereen in talkshows zegt dat je maatregelen moet nemen, je extra maatregelen neemt'. Hugo de Jonge denkt 'dat we nog heel ver van code zwart af zijn.' Overigens beaamt Ernst Kuipers dat vanmiddag. Hm, al die waarschuwende dokters en ziekenhuisbestuurders wauwelen dus maar wat. Hoe ver liggen de inschattingen uiteen! Rutte zegt ook nog dat de effecten van een eventuele lockdown 'gigantisch' zijn voor 'de economie en onze jongeren', terwijl de statisticus Stephan Ockhuijzen, die ik tamelijk vertrouw, - eergisteren vatte ik zijn artikel 'De komende coronacrash' samen - vandaag becijfert in een tweet wat we de komende dagen kunnen verwachten:

Vandaag 23.000 nieuwe gevallen betekent:

- Over 8 dagen 400 ziekenhuisopnames, per dag

- Over 12 dagen 80 IC opnames, per dag

- Over 16 dagen 70 sterfgevallen, per dag.

Ik verwonder me; het lijkt soms wel of ze in verschillende werelden leven. Welke is de werkelijke? Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 23-11-2021

In het zachte namiddaglicht lichtte de grote es aan de overkant fraai op. Ach, wat mooi, het licht verbijzondert de boom alsof het hem heiligt, jammer dat het zo kort duurt. De foto is van gistermiddag, de machtige boom is nu helemaal geel. Het is snel gegaan, dat was een week geleden wel anders. Vanmorgen miezert het. Ik voel me goed, dankbaar dat alle excretiefuncties normaal verlopen. In mijn UMCU-dossier concludeert de radiotherapeut: 'Ongecompliceerde HDR procedure.' 'Zijltje' heeft weer eens geluk gehad, denk ik. Inderdaad, het lijkt erop dat geen van structuren in mijn onderlichaam beschadigd werden, maar er bestaan ook latere bijwerkingen: 'mictieklachten zoals toename van aandrang, pollakisurie, (beperkte) incontinentie, darmklachten zoals toename in frequentie van defecatie, dunnere defecatie, rectaal bloedverlies en erectiestoornissen', schrijft de radiotherapeut in de uitschrijfbrief aan mijn huisarts. Dus afwachten. De procedure is nieuw. Oudere methoden gaven veel nadelige bijwerkingen, bij deze techniek is dat nog onvoldoende bekend. Daarom neem ik deel aan een studie 'PRostatE Cancer MRI guided focal SalvagE high-dose-rate brachytherapy (PRECISE) studie'. 'De verwachting is dat met deze lokale, MRI-geleide techniek, de toxiciteit van rectum, urethra en blaas (en dus de bijwerkingen) bij patiënten met gelokaliseerd prostaatcarcinoom recidief zullen verminderen', staat in de toelichting.

De zon verschijnt in de tweede halft van de morgen. Het is een volledig windstille dag. Buurman Wiger komt koffiedrinken. De coronabesmettingen bijven stabiel hoog. Vandaag meldt het RIVM 23.039 besmettingen, gisteren 23.047. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners blijft ook hoog: 131,8. Het reproductiecijfer daalt een fractie en is nu 1,21 per 8 november. Vooral bij kinderen in de basisschoolleeftijd is het aantal meldingen ongekend hoog, met ruim 1.700 besmettingen per 100 duizend leeftijdsgenoten testten zij bijna dubbel zo vaak positief als de rest van de bevolking. Daarna komen de 5- tot en met 9-jarigen met bijna 12.000 positieve testen. Nota bene: de besmettingscijfers zijn waarschijnlijk een forse onderschatting van het totaal aantal besmettingen! Van het BCO, het bron- en contactonderzoek door de GG&GD'en, komt al weken weinig tot niets meer terecht. Dat betekent dat je dus niet meer weet waar de meeste besmettingen plaatvinden.

     Er liggen nu 2540 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2430), van wie 488 op de IC (gisteren: 470). Men brengt weer coronapatiënten over naar Duitsland. Er waren bij ons 53 coronadoden. Veertien ziekenhuizen lukt het niet meer om de 'kritieke planbare zorg' altijd op tijd te verlenen. Dat is de zorg die binnen zes weken verleend moet worden om gezondheidsschade te voorkomen.

     Wat moet je er nog van zeggen? Het virus slaat harder toe dan de vorige winter, ondanks een vaccinatiegraad van bijna 85 procent. Het woedt vooral onder ongevaccineerden, die er vaker zwaar ziek van worden. De WHO zegt op grond van de huidige ontwikkeling van de pandemie te vrezen dat vóór maart In Europa nog eens 700 duizend mensen zullen overlijden aan de gevolgen van Covid-19. Daar willen we niet bij horen, we blijven binnen en hebben besloten ook niet naar de crematie van mijn ex te gaan. Je kunt het online zien.

     Zojuist lees ik dat het kabinet opeens toch iets doet: de 1,5 meter afstand wordt met ingang van morgen weer verplicht.  Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 24-11-2021

Het is een overwegend grijze dag. Ik had vandaag eens niet over Covid-19 willen schrijven, maar bijvoorbeeld over die DART-sonde die over een klein jaar een asteroïde een miniem stukje uit zijn baan moet slaan, maar ja, het virus...

Vandaag komen de meest bij corona betrokken ministers bij elkaar om te kijken of versneld nieuwe maatregelen (en een persconferentie) nodig zijn. Veel dokters ('klojo's in witte jassen', Baudet) luiden de alarmbel. In Nieuwsuur hoorde ik microbioloog en OMT-lid Mark Bonten het gisteravond duidelijk stellen: men probeert om

- code zwart te voorkomen;

- om geen harde maatregelen te nemen;

- om weg te blijven bij vaccinatiedrang, -dwang of -plicht.

Die drie zaken gaan niet samen, zegt hij, ze moeten kiezen. Ook IC-hoofd Diederik Gommers maant het kabinet tot actie. Gommers waarschuwt voor code zwart over tien dagen. Wie de oplopende grafiek over het stijgen van de IC-bezetting hierboven ziet, kan het alleen maar beamen: 488 Covid-bedden, 451 non-Covid-bedden, 188 BOSS-bedden (Beds Open for Safety and Support), dat zijn noodbedden die vrij moeten blijven voor onder meer hartinfarcten en verkeerslachtoffers. Tekort 65 bedden. 1131 bedden nodig, 1066 beschikbaar.

     Tja, waar zijn we aan toe? Ik schijn iets te missen. Belangrijke mensen vinden helemaal niet dat de zaak acuut is. Gommers had het OMT opgeroepen om vandaag al bijeen te komen, maar dat doen ze niet, de vergadering blijft op vrijdag aanstaande. Ernst Kuipers en demissionair minister De Jonge weerspraken Gommers. Hugo de Jonge zei gisteren dat we nog 'heel ver vandaan' zijn van code zwart. Kuipers stelde dat vanuit de zorg niet te snel over 'code zwart' gerept moet worden om onrust te voorkomen.

     En waarom doet de overheid geen moeite om vaccinatie-weigeraars te overtuigen? Daarover lees je veel wilde theorieën. Mark Rutte is veel te bang dat hij daardoor kiezers verliest, schrijft Jan Kuitenbrouwer in HP/De Tijd. Wopke Hoekstra en Gert-Jan Segers willen de religieuze antivaxers niet te hard tegen het hoofd stoten. Een golf onnodige zieken en onnodige doden nemen ze volgens Kuitenbrouwer op de koop toe. Hm, het komt op me over als een sterk verhaal, maar je weet nooit. Het is in elk geval omineus dat de politieke bestuurders opnieuw in een crisis zo lamgeslagen lijken, net als bij klimaat, stikstof en huizen. Kuitenbrouwer verwijst naar een eerdere Volkskrant-column van Daniela Hooghiemstra, die een wáár woord spreekt. Dan gaat het over de ongevaccineerden: 'Sinds een vaccin tegen het coronavirus beschikbaar kwam, ondermijnt een minderheid het plan van de rest om het virus met wetenschappelijk bewezen middelen onder controle te krijgen. (...) Dat bestuurders een kleine groep niet durven aan te spreken, terwijl ze intussen hun hand niet omdraaien voor het gijzelen van een heel volk, vind ik het raadsel van deze tijd.'

     We zijn niet gezegend met dit kaliber politici. Is het de schuld van het volk? Dat heeft ze immers gekozen. Er zitten 19 partijen in het parlement, die allemaal door elkaar roepen. Het poldermodel? Of ligt het aan het systeem? Is een democratie minder geschikt om een pandemie aan te pakken? Maar de autocratieën in de wereld doen het nog veel slechter.

     Volkskrant-redacteur Maarten Keulemans constateert 'de nauwelijks verhulde ergernis van het OMT over politiek die maar zit te debatteren: '2G, 3G of toch 2G-plus'? Terwijl er voor bestrijding epidemie andere dingen nodig zijn dan QR-codes.' Uit Duitsland komt het bericht dat er een nieuwe regering werd gevormd van SPD, Groenen en liberalen. In twee maanden! Bij ons duurt het al meer dan zeven!

Toch zonnig in de middag. Rond het middaguur bracht ik de vuilnis weg. Op de Langendijk iiepen twee verklede meiden op stelten (foto hier). Zeker Black Friday nonsens. Ook liep ik even langs Boekhandel De Mandarijn. Die hoort wat mij betreft bij de zogenaamde 'essentiële winkels'. Twee biografieën die ik niet kon laten liggen, de ene van Nele Beyens over Els Borst 'Medicus in de politiek' (Wereldbibliotheek, 2021) en de andere van Alex Rutten over Jan Foudraine (Ambo/anthos, 2021). Generatiegenoten, maar ze komen niet in elkaars boeken voor. Ik zit er de hele middag in te lezen. Wie mijn romancyclus kent, weet dat Foudraine voor me van betekenis was toen ik in 1973 als prille dokter in de psychiatrie ging werken (deel 3). Zijn latere bekentenis tot Bhagwan overigens niet.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 23.789 nieuwe positieve tests gemeld, een nieuw dagrecord. Ten opzichte van gisteren zijn er 785 positieve testen meer. Het gemiddeld aantal positief geteste mensen per 100.000 inwoners steeg ook: 136,1. In de ziekenhuizen nam de bezetting wat af. Er liggen nu 2535 mensen met corona (gisteren: 2540), van wie 505 op de IC (gisteren: 488). Dat is wel hoger. Er waren 50 coronadoden.

     Het kabinet gaat de 'persco' van volgende week vrijdag een week vervroegen. Het OMT komt vanavond al bij elkaar en brengt morgen een advies uit over extra maatregelen. Het kabinet wil dan vrijdag besluiten nemen en die op de persconferentie bekendmaken. De Telegraaf bericht dat twee weken scholensluiting ook op tafel ligt. 'Kinderen het recht op onderwijs ontnemen opdat ongevaccineerden hun recht op lichamelijke integriteit kunnen behouden', tweet parlementair-journalist Tom-Jan Meeus boos. Wat mijns inziens nu nodig is: eerst een zware lockdown tot begin januari, over twee weken een vaccinatieplicht, een versnelling van de boostinjecties voor 60-plussers en vanaf begin januari een consistent 2G-beleid. Zal het zover komen? Naar het begin van dit kwartaal

Nieuwe temperatuurreconstructie over de afgelopen 24.000 jaar. NB: onderbreking van de curve rond AD 1000 (bron: zie bespreking).

Donderdag 25-11-2021

Onlangs verscheen een nieuwe temperatuurreconstructie over de afgelopen 24.000 jaar. Hij bestrijkt een deel van de laatste ijstijd toen de ijskappen het grootst waren, het huidige interglaciaal (het hele Holoceen) en een projectie tot AD 2100. De reconstructie komt opvallend goed overeen met de klimaatmodellen, die men over die periode maakte. Een meer technische uitleg vind je hier. Een aantal zaken vallen op. Allereerst de lange periode van stabiliteit gedurende het Holoceen, die het ontstaan van landbouw en onze industriële beschaving mogelijk maakte. In die periode steeg de zeespiegel geleidelijk sterk door het afsmelten van de enorme ijskappen die zich terugtrokken naar de polen, en werd onder meer het Nederlandse landschap gevormd en de Noordzee. Merk het intrigerende dipje op van 12.000 jaar geleden, het Jongere Dryas geheten. Het is hét voorbeeld dat snelle klimaatomslagen mogelijk zijn. Ik schreef er bijna 15 jaar geleden al over. In deze reconstructie was de laatste ijstijd 7 graden kouder dan het tijdens het Holoceen was. In vorige reconstructies was dat wat minder. Bovendien is het zogeheten Holoceen Klimaatoptimum (ca. 8000 jaar geleden) helemaal verdwenen. Volgens eerdere reconstructies zou de gemiddelde wereldtemperatuur toen een piek hebben bereikt, om daarna heel langzaam te dalen tot halverwege de negentiende eeuw. Het Middeleeuws klimaatoptimum (950 tot 1250) en de fameuze Kleine IJstijd (15e tot 19e eeuw) zie ik ook niet terug, maar ik denk dat ze precies wegvallen in de onderbreking van de curve rond het jaar 1000. In de oorspronkelijke (nieuwe) reconstructie zie je ze wel. Het zijn veel kleinere uitslagen dan bij het Jongere Dryas.

     In het artikel op Klimaatveranda vind je ook een mooie animatie met tussenpozen van 200 jaar. Daarop kun je goed  zien dat het smelten van de ijskappen op het noordelijk halfrond een grote invloed had op de lokale temperaturen in Noord-Amerika en het noorden van Eurazië tijdens de déglaciatie. 'Volgens het onderzoek van Osman is het verloop van de gemiddelde wereldtemperatuur tijdens de hele periode van 24.000 jaar vrijwel volledig te verklaren door de veranderingen in de hoeveelheid ijs en de invloed daarvan op de albedo en door veranderingen in de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer. Veranderingen in de oceaancirculatie en de Milanković-cycli dragen ook wat bij, maar niet meer dan een paar procent. Op lokaal niveau kan dat anders zijn. Oceaancirculatie en variaties in de aardbaan kunnen immers een aanzienlijke invloed hebben op de verdeling van warmte over het aardoppervlak.'

     De afwisseling van ijstijden (ca. 100.000 jaren) en de perioden ertussen, de interglacialen (ca. 10.000 jaren), over de laatste 2,6 miljoen jaren - het Kwartair (= Pleistoceen + Holoceen) - is volgens de wetenschappers nog niet afgelopen. Lang dacht men in de vorige eeuw dat we op weg waren naar een nieuwe ijstijd. In artikeltjes van klimaatsceptici kom je dat nog wel eens tegen. Maar die nieuwe ijstijd wordt zeer waarschijnlijk weggevangen wegens de huidige klimaatopwarming door de uitstoot van broeikasgassen door de mensheid. Méér dan weggevangen, in feite, in plaats van een ijstijd verwachten klimaatwetenschappers een uitermate warme periode over de vele tientallen eeuwen dat de hoge CO2-concentraties nog in onze atmosfeer aanwezig blijven.

Vandaag wordt bekend dat de carnavalvieringen in het zuiden inderdaad leidden tot meer coronabesmettingen. In Den Bosch verdubbelde het aantal zelfs. Oeteldonk heeft dus flink meegeholpen op weg naar een zware lockdown.

Duitsland laat zien wat een land vermag als het goed geregeerd wordt. De nieuwe Duitse regering van SPD, Groenen en FDP belooft niet minder dan een sociaal-economische revolutie. In vijf punten:

1. Een vaccinatieplicht voor een aantal beroepsgroepen, zoals zorgpersoneel en militairen. Massale uitbreiding van de vaccinatiecampagne en de instelling van een expertgroep met niet alleen epidemiologen en virologen, maar ook sociologen en psychologen, 3G op de werkvloer en het openbaar vervoer.

2. Een boost in digitalisering en overal glasvezel.

3. Een nieuw superministerie voor Economie en Klimaatbescherming, dat de energietransitie moet versnellen, vervroegde sluiting van kolencentrales, in 2030 moet 80 procent van de Duitse stroomvoorziening uit hernieuwbare energie bestaan, alle daken die het dragen kunnen, worden in de toekomst voorzien van zonnepanelen, 2 procent van de Duitse bodem wordt voor windmolenparken gereserveerd, meer windparken in zee leveren in 2030  minstens 30 gigawatt energie, genoeg voor 30 miljoen huishoudens.

4. Het minimumloon stijgt naar 12 euro voor 10 miljoen mensen, jaarlijks bouwt men 400.000 nieuwe woningen, stijging van huurprijzen wordt beperkt, cannabis wordt gelegaliseerd.

5. Europa moet sterker en onafhankelijker worden.

De liberale FDP wist te verijdelen dat de maximumsnelheid op de Autobahnen terugging naar 130 km. Desondanks is het, dunkt me, geen gek regeringsprogramma. Misschien hebben de informateurs en de politieke partijen in Nederland er iets aan? Vandaag schrijven Remkes en Koolmees aan de 2eKamervoorzitter dat het nog wel even kan duren.

Ochtend met miezer, middag met zon. Voor een enkele boodschap even de stad in. Bij de Syrische kapper op de Langendijk zitten de kappers buiten op een kluitje te roken. Aha, denk ik, een buitenkansje! Van een stormloop op de kapper vanwege de aanstaande lockdown, zoals ik van de week las, is hier even geen sprake. Twintig minuten later sta ik weer buiten. Voorlopig hoef ik niet meer. Thuis is een monteur bezig met de servicebeurt van onze cv-ketel. Ook weer geregeld.

Dalen de besmettingen? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 22.274 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1488 minder dan gisteren. Opmerkelijk, want vrijwel steeds zijn de aantallen op woensdagen en donderdagen de hoogste van de week. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2545 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2535), van wie 530 op de IC (gisteren: 505). Er zijn 61 coronadoden.

     Gisteren gewaagde Hugo de Jonge nog van 'zware maatregelen die eraan komen'. Vandaag lekt het nieuwe OMT-advies uit. Men adviseert het kabinet het hele onderwijs open te houden en verder alleen dat restaurants en cafés, niet-essentiële winkels en 'doorstroomlocaties' om 17.00 uur dicht moeten. Ik snap het niet, voor mijn gevoel is dit niet genoeg. Gaan we dáármee code zwart voorkomen? Er zijn geruchten dat een deel van het OMT veel zwaardere maatregelen wilde. Er zouden felle discussies gevoerd zijn. Naar het begin van dit kwartaal

Het kostte de deltavariant ongeveer 100 dagen om in Zuid-Afrika dominant te worden. B.1.1.529 kreeg dat in 2 weken voor elkaar.

Vrijdag 26-11-2021

Weer niet over de DART-missie en ook niet over de mooiste CD van Bruce Springsteen, 'The Ghost of Tom Joad' (1995), die ik gisteravond afspeelde:

Men walking along the railroad tracks
Goin' some place, there's no goin' back
Highway Patrol choppers comin' up over the ridge

 
Hot soup on a campfire under the bridge
Shelter line stretchin' around the corner
Welcome to the new world order.

Het album is uit 1995, maar je ziet de mensen bij de grens van Wit-Rusland en de EU voor je.

Maar toen sprong het bericht in De Volkskrant naar voren van een nieuwe, gevaarlijke coronavariant in Zuid-Afrika: B.1.1.529. Red Alert! Waarschijnlijk nog besmettelijker dan de huidige deltavariant. De variant werd ook in omringende landen gesignaleerd. Dat gevaar hing al tijden boven de wereld. Het is opmerkelijk dat het juist op Black Friday gebeurt. Kranten schrijven vanochtend dat de nieuwe variant bezig is de deltavariant 'te verpulveren'. De spike van het virus, waarmee het de cellen binnendringt, zou meer dan 30 mutaties hebben. Het kan zich dus supersnel verspreiden en er zou sprake zijn van exponentiële groei. In Zuid-Afrika is de vaccinatiegraad maar 24 procent. Of de variant ook zieker maakt is nog niet bekend. Een speciale werkgroep van de WHO, waar de bekende Rotterdamse virologe en OMT-lid Marion Koopmans lid van is, buigt er zich vandaag over. Mogelijk krijgt de variant de naam van de Griekse letter ν (Nu). De hashtag #NuVariant is meteen trending op Twitter. Het stroomt er vol met paniekreacties. De Europese Unie wil onmiddellijk een noodstop voor vluchten uit  zuidelijk Afrika. Even later worden vluchten naar Nederland vanaf 12.00 uur verboden. Marion Koopmans denkt dat die maatregel al te laat is: 'De ervaring leert dat dit misschien niet zoveel effect heeft omdat dit virus al langer circuleert.’ Ze zegt dat het ‘ook zeker denkbaar’ is dat de variant elders is ontstaan of, erger, van enig dier op de mens oversprong. ‘En dan is het dweilen met de kraan open.’

     Ik vind een artikel van gisteren over de nieuwe variant in Nature van gisteren. Daarin staat dat B.1.1.529 eerder deze maand in Botswana werd geïdentificeerd en in HongKong opdook bij reizigers uit Zuid-Afrika. Ook in Israël werd een geval gevonden. Volgens premier Bennett balanceert Israël 'op de rand van een noodtoestand'. Door het grote aantal mutaties in het spike-eiwit zou de herkenbaarheid voor antilichamen moeilijker zijn. Dan zouden de vaccins eveneens minder effectief kunnen zijn. Er zijn indicaties uit computermodellen dat de variant tevens in staat is een deel van de opgebouwde immuniteit te omzeilen, namelijk die van T-cellen. Gelukkig kan de variant gemakkelijk worden opgespoord; hij reageert op de normale qPCR-test. De huidige vaccins zijn in principe razendsnel af te stemmen op eventuele nieuwe varianten, zo beloofden vaccinologen altijd.

     Het kostte de deltavariant ongeveer 100 dagen om in Zuid-Afrika dominant te worden. B.1.1.529 kreeg dat in 2 weken voor elkaar. Zie de grafiek hierboven. Het reproductiegetal R van de NuVariant zou op 2 liggen. Dat zou inderdaad garant staan voor exponentiële groei. Dit kan wel eens een majeure impact gaan hebben. Intussen zakken de aandelenbeursen vandaag snel en ook de olieprijs daalt. Een vliegtuig dat onderweg is vanuit Johannesburg (Zuid-Afrika) naar Schiphol, mag nog wel landen. Passagiers en bemanning zullen worden getest en in quarantaine moeten.

Na wat ochtendzon krijgen we een kille regendag. Het zijn rare tijden. In de restaurants in het land wordt massaal geboekt voor vanavond, omdat ze ingaande morgen om 17 uur dicht moeten. Ze gaan ook weer over op afhalen. In de loop van de middag wordt bekend dat de avondsluiting pas zondag ingaat, dus morgenavond kun je ook nog uit eten. Supermarkten blijven tot 20 uur open. Schoolkinderen moeten mondkapjes op in de gangen van het schoolgebouw. Zoals ik ik gisteren al schreef: ik heb sterk het gevoel dat het niet genoeg zal zijn, zeker als de Nuvariant er nog bij komt. Vanaf nu is ook de fase 2d bij de ziekenhuizen officieel van kracht, hetgeen betekent dat alle planbare operaties worden uitgesteld. Nogmaals: het zijn rare tijden. Ondertusssen gaat de politie er van uit dat het een druk weekend wordt met demonstraties, acties, evenementen en voetbalwedstrijden. Zucht.

     In België vindt men vandaag de eerste besmetting met de Nuvariant. Gevonden bij een jonge vrouw, meldt de Franstalige omroep RTBF. Ze zou net zijn aangekomen uit Egypte en reisde via Turkije. Een link met zuidelijk Afrika zou er op het eerste gezicht niet zijn.

Opnieuw een hele kleine indicatie dat we misschien de piek van besmettingen gehad hebben. Of het ligt eraan dat de GG&GD'en hun maximale capaciteit bereikt hebben. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 21.350 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 895 minder dan gisteren. Ook het reproductiegetal is een kleine fractie gedaald: 1,18 per 11 november. In de ziekenhuizen nam de bezetting flink toe. Er liggen nu 2598 mensen met corona (gisteren: 2545), van wie 528 op de IC (gisteren: 530). Er zijn 59 coronadoden.

     In het slechtste geval dalen we even uiterst langzaam af - áls er tenminste een piek is - tot de Nuvariant in de komende maanden de pandemie opnieuw aanwakkert, nét zoals de deltavariant het een jaar geleden deed. Van groot belang is daarbij de mate waarin de vaccins effectief zijn en blijven.  Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 27-11-2021

Verwonderd kijken we gisteravond naar de persconferentie. Het is waar, ze nemen te lichte maatregelen. Een avondlockdown. De besmettingen zullen daardoor maar heel langzaam dalen. LUMC-epidemioloog Rosendaal is niet zo somber. 'Dit is de laatste ruk waarin iedereen ermee in aanraking komt, en dan worden er steeds minder mensen ziek'. Ik hoop het. Het hangt allemaal erg af van de eigenschappen van de nieuwe virusvariant B.1.1.529. Besmettelijker? Gevaarlijker? Die variant heet overigens niet 'nu' maar 'omikron', besliste de WHO. Waarom? 'Omdat 'nu' teveel lijkt op 'mu', en dat is te ingewikkeld', tweet Marion Koopmans. Oh. Waarom dan geen 'epsilon'? Dat komt toch na 'delta'? Men heeft echter meerdere letters overgeslagen. Een gerucht wil dat ook de χ erbij zat. Die wordt uitgesproken als 'chi' of erger 'xi'. Dat kon niet. De X staat bijna achteraan in het Griekse alfabet.

(Naschrift: later ontdek ik in een overzicht dat er wél coronavarianten waren met de andere Griekse letters, 21B (Kappa), 21C (epsilon), 21 D (Eta), 21F (Iota), 21G (Lambda) en 21H (Mu). Omikron was 21K. Dus geen politieke reden! Het wachten is nu op de xi-variant).

Tien procent van de passagiers van de laatste twee vluchten uit Zuid-Afrika bleek gisteren besmet. Dat is een hoog aantal. Of het om omikron ging wordt nog onderzocht. Epidemioloog Amrish Baidjoe zegt vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal dat het zeer aannemelijk is dat er al mensen in ons land mee besmet zijn.

     In elk geval wordt de boostercampagne versneld. Net als vorig jaar is Nederland weer de hekkensluiter in Europa. Ik doe mijn best niet steeds mee te zingen in het luide koor van de kabinetskritiek, maar dat valt niet altijd mee. Ik stem erg in met de jongste column van parlementair redacteur Tom-Jan Meeus in de NRC vanmorgen: 'Nu blijkt hoe ernstig Den Haag dit jaar het landsbestuur heeft verwaarloosd'. Hij schrijft onder meer: 'Consistentie en stabiliteit van beleid ontbreken hier, en dat wordt in Den Haag mede verklaard door de „springerige” c.q. „hijgerige” houding van Rutte en De Jonge. Mensen die zich bij beleidskeuzes, zo hoor je op verschillende ministeries, net zo makkelijk laten leiden door opinieonderzoek of Twitter dan door langetermijndenken. Het gevolg: een regering die meer reageert dan regeert.'

Vandaag vallen veel buien. De barometer zakt flink onder 1000 hPa. Er is niks aan en er is niks te beleven. In Duitsland denkt men bij een reiziger uit Zuid-Afrika 'typische omikron-mutaties' te hebben gevonden en in het VK, in Nottingham en Chelmsford, werden twee omikron-gevallen bevestigd.

     De getallen jojo'en. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 22.089 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 764 meer dan gisteren. Het percentage positieve testen is iets gedaald, van 21,9 naar 21,8 procent. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2624 mensen met corona (gisteren: 2598), van wie 555 op de IC (gisteren: 528). Er waren 55 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De omikron-variant (21K) ontstond al 1,5 jaar geleden. Zie rode pijl (Bron: https://nextstrain.org/ncov/gisaid/africa?l=scatter&scatterY=S1_mutations)

Zondag 28-11-2021

Opmerkelijk. De nieuwe omikronvariant zou zich al anderhalf jaar geleden hebben afgesplitst van een oude corona-tak. Zie hierboven. Dus niet uit een van de recente varianten. Omikron is daarna lang in een gebied geweest waar zeer weinig surveillance was. Of het evolueerde traag in een individu met een chronische infectie. Dat kan haast niet in Zuid-Afrika geweest zijn. Misschien zat het lange tijd ondergedoken in een dierlijke vector. Het grote aantal mutaties kwam pas vanaf september/oktober in omloop, toen het waarschijnlijk eindelijk nieuwe gastheren vond. Zo'n lange periode van rust zou gunstiger zijn om mutaties de kans tot ontstaan te geven, las ik ergens. Die omstandigheid bestaat eerder in dunbevolkte ontwikkelingslanden en met name in Afrika, waar meer dan 90 procent van de mensen nog niet eens zijn eerste prik heeft gehad. ‘Ons falen om sub-Sahara-Afrika te helpen vaccineren stelt ons allemaal bloot aan een nieuwe, nog virulentere covid-variant’, twitterde IMF-directeur Kristalina Georgieva. ‘Het omikron-nieuws is een urgente aansporing nog meer te doen om de hele wereld te vaccineren.’ De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Blinken prijst Zuid-Afrika voor zijn openheid over de nieuwe variant, maar het land zelf voelt zich gestraft door alle inreisverboden. 

Na Italië meldt ook Australië twee omikron-besmettingen. Beide passagiers kwamen zaterdag aan in Sydney vanuit zuidelijk Afrika via Qatar en ondergingen direct een test. Israël en Marokko sluiten de grenzen voor alle buitenlanders. In Denemarken is de variant nu eveneens. Het wachten is op de uitslag van de eerste sequentietest door het RIVM onder de 61 positief geteste passagiers van de beide vluchten die gisteren vanuit Zuid-Afrika op Schiphol landden. De vraag is ook wanneer de variant opduikt in de kiemsurveillance van het RIVM. Daarmee brengt men alle bouwstenen van het erfelijk materiaal van het virus (het RNA) in kaart en kan men het aandeel van de verschillende varianten vaststellen. Ik ben benieuwd. Besmettingen met de variant lijken in 3,5 dagen te verdubbelen. 'Als er in NL 1 sample met Omikron in de kiemsurveillance gevonden wordt, waren er 17-23 dagen geleden naar schatting al ~100 besmettingen met Omikron. In de tussentijd heeft Omikron natuurlijk niet stilgezeten maar 5-6.5 verdubbelingstijden doorgemaakt', schrijft wetenschapper Henk-Jan Westeneng op Twitter. Hij rekent voor dat er dan al 3200-9000 mensen besmet zijn met deze variant. Als dat zo blijkt te zijn, dan hebben de inreisverboden uit zuidelijk Afrika geen enkele zin.

     Cruciaal is verder natuurlijk hoe ziek de mensen ervan worden. Als dat minder erg is, dan zou het virus op weg kunnen zijn naar aanpassing aan de mens en naar een gewone seizoengriep. Maar dat is niet zonder problemen. Want als omikron én besmettelijker is én minder ziek maakt, groeit hij exponentieel en verdringt snel de deltavariant. Maar... maakt véél meer mensen ziek; dat zijn vooral lichte gevallen én vanwege de getalsmatige omvang desondanks ook véél zware. De wet van de grote getallen. Dan blijft de druk op de ziekenhuizen groot.

     En als omikron erger ziek maakt? Dan hebben we ontzettende pech. Een ander punt van zorg is de mogelijkheid van 'immune escape', waarbij de vaccins veel minder bescherming bieden. Gevolg: aanhoudende exponentiële groei. Of de versnelde boostercampagne dat wegvangt, is beslist niet zeker. De aanmaak van een aangepast vaccin kost enige maanden. Conclusie in mijn ogen: strengere algemene lockdown is onafwendbaar. Daar zijn we helaas niet goed in. Vragen, vragen, weinig antwoorden, het ziet er allemachtig slecht uit.

Een bericht in The New York Times dat de WHO de Griekse letter 'xi' oversloeg vanwege Chinese gevoeligheid, is volgens mij niet juist. Zie het naschrift in mijn verslag van gisteren.

Vannacht schrokken we tegen een uur of drie op van een hele serie vuurwerkknallen buiten. Tientallen. Ze kwamen van de overkant van de haven. Er was verder niks te zien, Even wat zon vanmorgen, maar verder regen, net als gisteren.

     In het begin van de middag komt het bericht dat er 13 omikrongevallen zaten op de twee KLM-vluchten van gisteren uit Zuid-Afrika. Hugo de Jonge heeft een kort persmoment, staande aan een kade aan de Rotterdamse haven. Er zijn nu geen extra maatregelen nodig voor Nederlandse reizigers uit zuidelijk Afrika, zegt hij.

     Een kleine stijging. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 22.193 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 130 meer dan gisteren. het percentage positieve tests blijft hoog. Ik heb de indruk dat de hoogte van de cijfers wordt bepaald door de maximum-testcapaciteit bij de GG&GD'en. Hoger kunnen ze niet worden. We weten niet goed waar we aan toe zijn. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2642 mensen met corona (gisteren: 2624), van wie 551 op de IC (gisteren: 555). Er waren 45 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 29-11-2021

Zonnige perioden en buien met regen en natte sneeuw wisselen elkaar vandaag alsmaar af. In zo'n zonnige periode lopen we naar de boot om de drinkwatertanks leeg te laten lopen. Komende zaterdag komen Fons & Jo-Anne. Dan zal Fons de boot winterklaar maken. We vervangen ook de natte handdoeken door droge. De lekkage viel wel mee. Verder haal ik de natte bladeren van het dek, zodat het beter opdroogt. Anna maakt erwtensoep voor vanavond, de klassieke met rookworst, rundvlees, varkensvlees en saucijsjes. 's Middags kijken we naar de livestream van de bijeenkomst voor de crematie van mijn ex. Rommert spreekt met gevoel en Bas had een pianostukje gemaakt. Ook met gevoel. Op een scherm passeren veel foto's van vroeger; vaak heb ik ze zelf gemaakt. Sad feelings. Er wordt een lang hoofdstuk voor altijd afgesloten.

Het schiet niet op. De besmettingen blijven stabiel - of de registratie bij het RIVM zit nog steeds op zijn maximum. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 21.552 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 581 minder dan gisteren. De ziekenhuisopnames stijgen flink en de IC's ook. Het is de grootste toename op één dag sinds 4 januari Er liggen nu 2772 mensen met corona (gisteren: 2642), van wie 563 op de IC (gisteren: 551). Er waren 33 coronadoden. Inmiddels zijn er 14 mensen met de omikronvariant in Nederland en 33 in de hele EU. Al die mensen waren onlangs in Afrika geweest. Naar het begin van dit kwartaal

Credit: CC0 Public Domain

Dinsdag 30-11-2021

De makke bij quantumcomputers is dat het erg lastig is om ze te bouwen, moeilijk zijn op te schalen en moeilijk om mee te werken. Dat vergt zeer lage temperaturen, kouder dan in de ruimte tussen de sterren. De verdere ontwikkeling is mede daardoor erg moeizaam. Aan de Stanford University werpen onderzoekers zich nu op een nieuw type, fotonische quantumcomputers, die werken met fotonen, deeltjes van licht. Die kunnen eenvoudig informatie overbrengen en bovendien werkt een fotonische quantumcomputer bij kamertemperatuur. Al eerder was het gelukt om enkelvoudige 'logische poorten' te maken voor fotonen, maar tot op heden lukte het niet om ze in grote aantallen te maken en ze op een betrouwbare manier aan elkaar te verbinden om er meer complexe berekeningen mee te doen.

     Senior-auteur is de hoogleraar Shanhui Fan, directeur van het Edward L. Ginzton Laboratory. De onderzoekers van Stanford stellen een ontwerp voor, waarin een laser slechts een enkel atoom manipuleert, dat op zijn beurt de toestand van fotonen kan veranderen door middel van het wonderlijke fenomeen van quantumteleportatie. Je kunt het atoom steeds weer resetten en steeds opnieuw gebruiken voor een heleboel quantumpoorten, zodat je er niet steeds nieuwe hoeft te bouwen. Dat maakt het veel gemakkelijker om een quantumcomputer te construeren. Je hebt er alleen maar een kabel van glasvezels voor nodig, een bundelsplitter, een paar optische schakelaars en een optische ruimte voor nodig. Die zaken zijn gewoon te koop, worden in veel andere toepassingen gebruikt en ze worden steeds verfijnder.

     Het ontwerp heeft twee componenten: een ring van glasvezel voor opslag en een verstrooingsunit. De opslagring werkt analoog aan het geheugen van een gewone computer, is een cirkelvormige glasvezelbundel, waarin een aantal fotonen rondcirkelen. Op dezelfde wijze waarop bits informatie opslaan in een gewone computer, vertegenwoordigt ieder foton een quantumbit c.q. een qubit, de eenheid van quantuminformatie. De draairichting van het foton in de opslagring bepaalt de digitale waarde van de qubit, dus 0 of 1. Omdat in quantumtermen een foton in een superpositie kan bestaan, kan het in beide richtingen door de ring circuleren en tegelijk zowel 0 als 1 zijn.

     Vervolgens kunnen de operators het foton manipuleren en het van de opslagring naar de verstrooingsunit sturen, waar het terechtkomt in een ruimte waar zich één enkel atoom bevindt, waarmee het reageert en in quantumverstrengeling raakt. Dat is het merkwaardige fenomeen dat Einstein in de jaren 30 van de vorige eeuw 'spooky action at a distance' noemde: onmiddellijke verandering bij het ene deeltje als je de verstrengelde partner manipuleert. Sneller dan het licht, want op exact hetzelfde moment. Na de verstrengeling verlaat het foton de ruimte met het atoom erin en daarna laat men een laserstraal het atoom treffen. Daardoor verandert de quantumtoestand van het atoom en ogenblikkelijk ook de status van het verstrengelde foton.

     'By measuring the state of the atom, you can teleport operations onto the photons', zegt een van de onderzoekers Ben Bartlett in Phys.org/news. 'So we only need the one controllable atomic qubit and we can use it as a proxy to indirectly manipulate all of the other photonic qubits.' Het klinkt inderdaad verbluffend eenvoudig, want je kunt dat ene atoom steeds weer gebruiken en opnieuw verstrengelen met meerdere, opvolgende fotonen. Om een computerprogramma te laten lopen hoef je alleen maar de code te vertalen in een reeks manipulaties met het ene atoom door de achtereenvolgende serie fotonen, die je de verstrooingsunit binnen stuurt. Vernuftig (als het klopt). Dus instructies invoeren in de vorm van reeksen verstrengelde fotonen. Tja, misschien zijn quantumcomputers met ongekend grote vermogens niet meer zover weg.

Het is een vervelende, sombere regendag. Vanmiddag moet ik naar een vergadering van het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute in Hoornaar. Niet alle bestuursleden wonen in de stad. Vanwege corona verplaatsen we de voorgenomen viering van het tienjarig bestaan van maart naar begin juni. Er komt over een tijdje een nieuw gedicht in de route, op de Krommenhoek. Daar kom ik nog op terug.

Het RIVM meldt dat het instituut de coronavariant omikron heeft aangetroffen in twee testmonsters die op resp. 19 en 23 november in Nederland waren afgenomen. De variant was dus al veel eerder in ons land. Waarom werd ze niet eerder opgemerkt? Dat geldt ook voor andere landen. In de hele EU telt men vandaag 44 besmettingen met de variant. Het gaat om Oostenrijk, België, Tsjechië, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Portugal, Spanje en Zweden. De inreisbeperkingen van veel landen zijn dus niet erg zinvol; op zijn best geven ze enig respijt. De bestaande coronavaccins zijn waarschijnlijk veel minder effectief tegen de omikronvariant dan tegen eerdere varianten van het virus. Dat zegt de directeur van farmaceut Moderna, Stéphane Bancel, tegen de Financial Times.

Over de aantallen besmettingen. Daar hebben we nauwelijks meer zicht op. De GGD'en zitten al een dag of tien aan het maximum van hun testcapaciteit en daar bovenop laat slechts 42 procent van de mensen met klachten zich testen. Heeft het nog nut? Bovendien is het bron- en contactonderzoek vrijwel verlopen.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 22.165 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 613 meer dan gisteren, maar - zie eerder - het zegt niet zoveel. Ëén op de drie ziekenhuizen stopt alle planbare zorg. Daarnaast geven 24 van de 74 ziekenhuizen aan dat ook kritieke planbare zorg niet geheel volgens planning geleverd kan worden. Dat betreft onder meer hartoperaties en kankerbehandelingen. Momenteel liggen er 2.845 coronapatiënten in het ziekenhuis (gisteren 2772), van wie 595 op de IC (gisteren 563). Er waren 65 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 01-12-2021

Nacht van regen en wind. Halverwege de ochtend klaart het kort op. Op Vlieland woei het even Bf 9. De rest van de dag brengt veel buien en geleidelijk zakt de temperatuur. De meteorologische winter is begonnen. November was nat en zacht, maar nu zal het kouder worden. In Scandinavië is het zelfs ongewoon koud; het vriest er af en toe meer dan veertig graden onder nul. Dat komt door een stagnatie in de overheersende straalstroom, een slingerende gordel van harde winden rond het poolgebied op 10 kilometer hoogte. Er zit een diepe en zeer koude, uitgezakte lus in, die weinig van zijn plaats komt. Je ziet dat mooi op het weerkaartje van 29 november. Men denkt dat die vertragingen en uitzakkingen van de straalstroom worden veroorzaakt door de versnelde opwarming van het gebied rond de noordpool, de arctische amplificatie. Ik schreef er nogal eens over. Misschien gaat weerman Piet Paulusma voor de zoveelste keer een strenge winter voorspellen, dat doet hij elk jaar, maar dat hoeft helemaal niet. Een volgende keer blijft er zomaar een warme instulping van de jetstream een dikke week boven ons hoofd hangen. Toch even opzoeken wat Piet voor deze winter voorspelt. En ja hoor: 'Een stevige winter sneeuw, ijs en meer'. Er komt zelfs minstens één periode voor langer dan een week op schaatsen, op ijsbanen of op natuurijs. Ik geloof er niks van.

De bijdrage van virologe en OMT-lid Marion Koopmans in Op1 gisteravond stemde tot nadenken. Onderwerp: de omikronvariant. 'We kunnen corona alleen bestrijden als we ook aandacht hebben voor Afrika', zegt ze. 'We zijn aan het dweilen met de kraan open.' Inderdaad. Iemand anders - ik weet niet wie - zei dat de omikronvariant ons treft als een boemerang. In de slecht gevaccineerde delen van de wereld kan het virus gemakkelijk circuleren en nieuwe mutaties vormen, die soms gevaarlijker zullen zijn en ook de rijke landen treffen, bijvoorbeeld als ze deels of geheel vaccinproof zijn. Van omikron is dat nog niet duidelijk. Zolang we niet allemaal gevaccineerd zijn, zullen we van het virus niet verlost zijn, ik heb het hier bij herhaling betoogt. Dat we in Europa nu een boosterinjectie inzetten, is begrijpelijk, de bescherming neemt langzaam af, maar we zullen daarnaast moeten zorgen dat de arme landen snel voldoende vaccins en campagnehulp ontvangen.

Ergernis. Opnieuw een storing in de besmettingscijfers van het RIVM. Daardoor zijn ze lager, minder dan 20.000. Tussen dinsdagochtend en woensdagochtend zijn 18.588 nieuwe gevallen geregistreerd. Hoeveel het er zouden zijn geweest zonder de storing, kan het het RIVM niet zeggen. Morgen zitten ze er misschien weer bij. Een echte daling in de ziekenhuizen. Er liggen nu 2768 mensen met corona in het ziekenhuis. Gisteren waren dat er 2845. 587 van hen liggen op de IC. Dat waren er gisteren 595. Er waren 45 coronadoden.

     Jaap van Dissel geeft vandaag in de Tweede Kamer toe dat eerder boosteren wél had gescheeld. Er hadden dan minder coronapatiënten in de ziekenhuizen gelegen, erkent hij. En minder gestorven. Hoeveel, weet hij niet.

     Er zijn nu 59 omikronbesmettingen in de EU, waarvan 16 in Nederland. Naar het begin van dit kwartaal

De historische stoomsleepboot Jan de Sterke, terug voor de winter. Op de achtergrond rechts ons huis. (foto: Riveer)

Donderdag 02-12-2021

Gisteren keerde de stoomsleepboot 'Jan de Sterke', gebouwd in 1913, voor de winter terug op zijn vaste plekje in de Lingehaven. Een andere vaste winteraar, de narrow boat, een traditionele Engelse kanaalboot, is er nog niet. Ik sprak van de week de eigenaar, die vertelde dat hij nog komt. En zie, vandaag ligt hij er weer. We zijn compleet.

     Veel regen vannacht. Vandaag is een dag met regenbuien, afgewisseld met perioden van felle zonneschijn. Anna doet de boodschappen. Verder blijven we binnen. Ik lees met veel herkenning de biografie van Els Borst door Nele Beyens, 'Medicus in de politiek' (Wereldbibiotheek, 2021). Ik heb er veel van meegemaakt vanaf 1983, toen ik het Utrechts ziekenhuiswereldje binnentrad als adjunct-directeur medische zaken van het toenmalige Ziekenhuis Oudenrijn. Zij was toen medisch directeur van het vroegere AZU aan de Catharijnesingel, het ziekenhuis waar een groot deel van mijn opleiding plaatsvond.

De storing bij het RIVM is weg. De opgave van vandaag bevat de nagekomen meldingen die gisteren niet verwerkt waren, dus is te hoog. Er kwamen tot 10.00 uur vanmorgen 23.142 nieuwe positieve tests bij. Dat zijn er 4584 meer dan gisteren. Het reproductiegetal is per 15 november gedaald naar 1,05. Het percentage positieve testen daalt ook gestaag, een teken dat er daadwerkelijk sprake is van een afname van de besmettingen. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2813 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2768), van wie 605 op de IC (gisteren: 587). Er waren 65 coronadoden.

     Hugo de Jonge beloofde gisteren in de Tweede Kamer dat we als 60-plussers nog voor de jaarwisseling onze boosterinjectie zullen krijgen. Vandaag was het cohort met geboortejaar 1941 aan de beurt. Militairen gaan helpen en apothekers, thuiszorginstellingen en huisartsen bieden zich aan.

     De schrik slaat je om het hart als je de groeicijfers van de omikronvariant in Gauteng, Zuid-Afrika ziet. In korte tijd steeg de R, het reproductiecijfer, van de variant van 0,5 naar meer dan 2,5! Dat krijgen we waarschijnlijk in februari/maart voor onze kiezen. Overigens zijn er opnieuw vage berichten dat hij minder ziek zou maken. Het Europees gezondheidsinstituut ECDC schrijft vandaag dat de variant in de komende maanden verantwoordelijk zal zijn voor meer dan de helft van alle besmettingen in Europa. Het aantal omikrongevallen in de EU is opgelopen naar 79, meldt de ECDC. De variant is inmiddels in 15 landen opgedoken. Nederland is 'koploper' met 16 bevestigde omikrongevallen. Daarna zijn Portugal (14), Duitsland (10) en Italië (9) de landen met de meeste omikronbesmettingen.

     In Duitsland besluiten de zestien deelstaten, de vertrekkende bondkanselier Merkel en haar opvolger Olaf Scholz tot een vaccinatieplicht met ingang van 1 februari 2022. De Bondsdag moet het voorstel nog wel goedkeuren.

Steeds meer spanning aan de Russisch/Oekraïense grens. Sinds begin november bouwde Poetin er grote troepenconcentraties op, zo'n 100.000 man. Eerder deze maand waarschuwden Amerikaanse inlichtingendiensten dat Moskou mogelijk een invasie aan het voorbereiden is. Dat zou ook blijken uit satellietbeelden. Gisteren eiste Poetin garanties van de NAVO, namelijk dat de organisatie zich niet verder naar het oosten uitbreidt en geen wapens in de buurt van de Russische grenzen stationneert. Hij waarschuwde dat er een "rode lijn" wordt overschreden als de NAVO troepen stuurt naar Oekraïne of wapens plaatst in het land. Een paar dagen eerder werd volgens president Zelensky in Kiev een coup verijdeld, waar Russen bij betrokken waren. Vandaag ontmoetten Blinken en Lavrov, de ministers van buitenlandse zaken van de VS en Rusland, elkaar in Stockholm. Er zijn geen aanwijzingen dat de spanning daardoor is afgenomen; ze waren na een halfuur al uitgepraat. Het kan goed zijn dat Poetin het erop zou willen wagen terreinwinst in het oosten van Oekraïne te boeken nu Europa zucht onder een nieuwe coronagolf en de regering in Duitsland wisselt. Overigens is die golf in Rusland zelf nog veel erger, maar dat blijkt niet uit de officiële opgaven. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 03-12-2021

De wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, was met +0,08 graden Celsius over de maand november flink lager dan in oktober (+0,37). De lineaire opwarmingstrend blijft echter ongewijzigd op +0,14 graden per decennium, waarvan +0,12 boven de oceanen en +0,18 boven landmassa's.

Een sombere dag met regen, vooral in de ochtend. We hebben een koude, natte periode. Lezen: 'Van muur tot muur. De wereldpolitiek sinds 1989' van de Belgische politicoloog Jonathan Holslag (De Bezige Bij, 2021). Met die muren bedoelt hij: van de Berlijnse muur tot die van Trump. In die dertig jaar namen het nationalisme en het bouwen van grensmuren in de wereld sterk toe. Morgen de boot winterklaar maken met Fons.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 21.612 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1500 minder dan gisteren. Ik neem aan dat de fouten vanwege de storing er nu uit zijn. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2728 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2813), van wie 603 op de IC (gisteren: 605). Er waren 62 coronadoden. Ziekenhuizen schalen hun IC's verder op; a.s. maandag moeten er 1250 plaatsen zijn.

     Vaccins beschermen ons ouderen steeds minder. Onder gevaccineerde ouderen komen nu bijna net zoveel positieve coronatests voor als onder ouderen die niet zijn gevaccineerd, blijkt uit nieuwe cijfers uit Nederland en België. Laat men in godsnaam opschieten met die boostercampagne! Enfin, in elk geval beschermen de coronavaccins nog steeds voor 91 procent tegen ziekenhuisopname en voor 96 procent tegen opname op een IC. Het virus infecteert een 60-plusser dus gemakkelijker,maar na een paar dagen ontwaakt het immuungeheugen, het systeem van T-cellen onder andere, en dat voorkomt dat je ernstiger ziek wordt.  Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 04-12-2021

Het reproductiegetal R van corona daalde gisteren naar 0,99 (per 15 november). Dat lijkt goed nieuws, al moet het verder dalen om het aantal besmettingen echt te laten dalen. De makke is alleen dat sinds de GGD'en op hun maximum-testcapaciteit zitten, de R niet veel meer zegt. De R wordt berekend op basis van het aantal gemelde COVID-19 gevallen per dag in Nederland en als dat een plafond heeft door de testcapaciteit, dan kan het werkelijke cijfer hoger zijn. De laatste tijd blijven de aantalen dagelijkse besmettingen schommelen rond 21.000 en het aantal dagelijkse testen rond 100.000 en het gemiddeld aantal testen zit de laatste zeven dagen op bijna 97.000. Een plateaufase. Als het aantal besmettingen veel hoger is dan gemeld, dan is het reproductiegetal ook veel hoger. Je weet het niet, ook hier varen we al een week of wat in den blinde.

     Wat niet helpt is dat de GGD'en pas nu begonnen lijken hun testcapaciteit uit te breiden. Sinds gisteravond is de website GGDreservisten.nl online. Daar hebben zich inmiddels 1500 'prikkers' gemeld zoals geneeskundestudenten en voormalig zorgmedewerkers. Er worden nu ook militairen ingezet. Wat ook niet helpt is dat steeds minder mensen zich bij klachten laten testen. Ze doen liever zelftesten thuis maar die zijn niet betrouwbaar. Aan de andere kant lijkt men zich steeds beter aan de verscherpte maatregelen te houden: 1,5 meter afstand en mondkapjes in openbare ruimten en winkels. Tot slot zal de omokronvariant de komende maanden snel oprukken. Die omzeilt de vaccins en infecteert ook gevaccineerde mensen. Mogelijk maakt hij minder ziek en is het virus bezig zich tot een nieuwe seizoengriep te ontwikkelen. Dat is het gunstige scenario, maar het kan ook erger worden.

Aan de oostgrens van Oekraïne neemt de oorlogsdreiging toe. Er staan nu 125.000 Oekraïense soldaten langs die grens tegenover 100.000 Russische aan de andere zijde. Poetin maakte deze week gewag van een 'rode lijn', die overschreden zou worden bij het zenden van troepen of wapens door de NAVO naar Oekraïne of het plaatsen van raketafweerssystemen. De Amerikaanse krant The Washington Post schrijft op basis van een document van de Amerikaanse inlichtingendiensten en gesprekken met anonieme bronnen dat Rusland zou zich klaarmaken om begin volgend jaar Oekraïne binnen te vallen met ruim 175.000 troepen. De Amerikaanse president Biden wuift het dreigen met die rode lijn weg. ‘Ik hoef geen respect te hebben voor de rode lijnen van wie dan ook'. Hoewel de situatie explosief is, verwacht ik niet dat Poetin durft door te zetten. De VS en de EU dreigen met 'zware sancties' en de oorlog is niet populair bij de Russische bevolking. Maar je weet nooit.

Na een mistige ochtend rest een dag met allengs meer regen. Vanmiddag komen Fons & Jo-Ann. Allebei gevaccineerd en getest. We hebben een hotelkamer voor ze geboekt in Hotel Goud & Zilver. Met Fons ga ik de boot winterklaar maken. Daarna gaan we aan de Indonesische rijsttafel van Anna.

In de locaties in Alphen aan den Rijn, Gouda en Leiden van GGD Midden-Holland kan men vandaag zonder afspraak terecht voor een boosterinjectie. Al gauw stonden er lange rijen, zodat er nu geen plaatsen meer over zijn. In onze regio gaf Rivas razendsnel boosterinjecties aan de bewoners van zijn 17 woonzorglocaties. Adequaat reageren kán dus wel.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 22.723 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1142 meer dan gisteren. Hoog! En de storing is weg. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2670 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2728), van wie 597 op de intensive care (gisteren: 603). Er waren 56 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Opname door het Yutu-2 maankarretje van een grote kubus aan de achterkant van de maan (foto: CNSA)

Zondag 05-12-2021

Hoewel de pandemie in ons land niet afneemt en in de komende maanden een nieuwe piek lijkt te gaan krijgen van de omikronvariant, is het leuk om even aandacht te besteden aan hele andere, wondere zaken. Even iets anders dan het voortdurend naargeestige coronanieuws. Het Chinese maankarretje Yutu-2 rijdt al sinds januari 2019 rond op de achterkant van de maan. Het heeft daar al 840 meter afgelegd. niet erg veel maar je moet in aanmerking nemen dat de zonnepanelen van het wagentje een groot deel van het jaar in het duister verkeren. Alleen wanneer de achterzijde van de maan zonlicht ontvangt, kan het die opladen om de verkenning voort te zetten. In de loop van 2019 ontdekte Yutu een gelachtige substantie in een maankrater. Ruimtesnot? Het bleek bij nader onderzoek een glasachtige rots van natuurlijke oorsprong te zijn, gesmolten rots door de hitte van een meteoorinslag.

     Maar deze week ontdekte het op 80 meter afstand een grote kubus in de Von Kármán krater. Zie de foto hierboven. De Chinezen gaven het object de naam '神秘小屋', ofwel 'mysterieus huis'. Het object ziet er op de foto wazig uit, maar de komende 2 à 3 maandagen zal het karretje dichterbij proberen te komen. Hoogstwaarschijnlijk is het een enorm rotsblok. Het gebied is vol met impactkraters.

Gisteren met Fons de boot winterklaar gemaakt. Hier een foto. Dieselmotor, generator, drinkwatersystemen warm en koud water, voetpompsysteem, boiler, wasmachine en voorste toilet. Helaas net niet genoeg antivries voor het achterste toilet, douche, buitendouche en bilgeputje. Maar die kan ikzelf komende week wel doen. Daarna een vrolijke avond tot één uur vannacht. Vandaag hebben we een nogal grijze zondag. Barbara komt 's middags op bezoek.

Stijging in het weekeinde, dat komt zelden voor. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 23.153 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 461 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen is de bezetting toegenomen. Er liggen nu 2692 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2670), van wie 598 op de IC (gisteren: 597). Er waren 26 coronadoden.

Het geboortecohort van 1942 kan vanaf vanmiddag online een afspraak maken voor een boosterprik. Wie liever belt, moet volgens minister De Jonge wachten op een uitnodigingsbrief. De actie van GGD Midden-Holland om mensen zonder afspraak te prikken is gestopt omdat de priklocatie en de wegen eromheen compleet ontregeld raakten door de toevloed. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 06-12-2021

Een gemengd Amerikaanse, Indiase en Canadese onderzoeksgroep heeft uitgevonden dat de omikronvariant, die aan zijn spike meer dan dertig mutaties heeft zitten, een stukje heeft overgenomen van de spike van een ander coronavirus, het gewone verkoudheidsvirus HCoV 229E. Dat is interessant. De preprint van het artikel staat hier. Het mechanisme van uitwisseling is overigens goed bekend; je ziet het hierboven en in het artikel verder uitgelegd. Het kon zich waarschijnlijk voltrekken bij iemand die met beide virussen besmet was. Het nieuwe stukje zit precies op de plek van drie aminozuren die de menselijke afweer, de T-cellen gebruiken om het virus te herkennen. Dat onderdeel staat technisch bekend als ins214EPE. Het is ook mogelijk dat het Covid-19 virus die sequentie overnam van het menselijk lichaam zelf, zeggen de onderzoekers. Dat kan gebeurd zijn toen het originele stukje virus-RNA tijdens de celdeling even zoek raakte en het virus wat menselijk erfelijk materiaal mee kopieerde in zijn eigen bouwplan.

     Duidelijk is dat juist die locatie een belangrijke rol speelt bij de herkenning en het opstarten van de afweer. Dat verklaart waarom de omikronvariant zoveel meer besmettelijk is en dat de huidige vaccins mogelijk minder werken. Het toont vooral aan hoe gevaarlijk het is om het coronavirus onbelemmerd te laten circuleren in een ongevaccineerde bevolking, zoals in Afrika, zegt een van de onderzoekers. Ruim baan voor kopieerfouten in het RNA van het virus en een grote kans op dubbelinfecties met andere corona-verkoudheidvirussen - en dus grote kans op gevaarlijke mutaties. Zo snel mogelijk vaccineren van de complete wereldbevolking is essentieel om de ziekte onder de knie te krijgen. In Zuid-Afrika zijn de meeste nieuwe besmettingen nu met de nieuwe omikronvariant. Het aantal dagelijkse besmettingen liep vorige week op van zo'n 2300 op maandag tot meer dan 16.000 op vrijdag. Omikron werd inmiddels aangetoond in 18 landen van het Europese continent.

Het is vanochtend wat nevelig en het wordt een zeer grijze dag. Vanavond zullen er buien komen met natte sneeuw en hagel. Anna doet de boodschappen in de stad. In het nieuws zeggen ze dat mensen in deze coronatijd hun boodschappen dichter bij huis halen. Dat zou goed zijn voor de centra van middelgrote steden, zoals Gorcum, maar niet voor die van de grotere steden. Na Anna's terugkeer halen we de kerstspullen uit de kelder: de drie kunstboompjes, waarvan een nog van mijn moeder (3 foto's hier). Dat boompje is nu twintig jaar oud; na haar dood heb ik hem ieder jaar opgezet, zelfs in de jaren dat we aan boord leefden hadden we hem mee. Als alles staat, alle ballen hangen, de lampjes glinsteren en de boompjes niet meer omvallen, loop ik naar de boot om de lege containers antivries in de plasticafvalbak weg te gooien. Ik heb nog twee volle besteld om het achterste toilet e.d. mee te doen.

De besmettingen liggen al weken op een stabiel niveau. Het gaat op en neer, maar de gemiddelden blijven gelijk. Er is onzekerheid over door zelftests en maximumcapaciteit. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 21.053 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2073 minder dan gisteren. Nog steeds blijkt één op de vijf positief. Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is opnieuw toegenomen. Er liggen nu 2754 mensen met corona, gisteren waren dat er 2692. Van hen liggen er 611 op de IC, tegen 598 gisteren. Er waren 34 coronadoden.

     De GGD's gaven vorige week meer dan 150.000 mensen een boosterprik. Het totale aantal extra inentingen komt daarmee op ruim 230.000. Vanaf nu kunnen ook mensen die in 1943 zijn geboren een afspraak maken voor een derde coronavaccinatie, twittert minister Hugo de Jonge. Wie weet of hij gelijk heeft? Hij beloofde de Tweede Kamer dat er deze week 350.000 prikken zullen worden gezet en dat het er vanaf volgende week 700.000 per week zullen zijn. Er gaan dan extra priklocaties open, waaronder 9 XXL-priklocaties.

     In Duitsland gaat de 'stoplichtcoalitie' door nu ook De Groenen instemden met het regeeraccoord. Woensdag zal Olaf Scholz bondskanselier zijn. De nieuwe minister van volksgezondheid Karl Lauterbach wil een harde aanpak van corona. Hij is gezondheidseconoom en epidemioloog. Strenge maatregelen en mogelijk een vaccinatieplicht. In Slovenië daarentegen verklaart vandaag het hoogste gerechtshof de vaccinatieplicht voor de publieke sector ongrondwettig. Dat schiet lekker op: in het land is slechts 55 procent van de 2,1 miljoen inwoners gevaccineerd.  Naar het begin van dit kwartaal

Storm Barra.

Dinsdag 07-12-2021

Vannacht viel er dichte, natte sneeuw. Niets bleef liggen. Vanochtend is er helder zonlicht. Boven Ierland en Wales woedt de flinke storm Barra met een kerndruk van slechts 954 hPa. Hij brengt daar sneeuwstormen. We krijgen er niet veel last van, want de storm trekt volgens de prognoses naar het noorden weg om snel te verpieteren voor de Noorse kust. Barra is de tweede storm dit seizoen die een naam kreeg; de eerste was de minder zware Arwen. Ik vind het ietwat aanstellerig, want met orkanen heeft het niets te maken. De namen worden bedacht door het Britse MetOffice, samen met de Ierse dienst Met Éireann en ons KNMI. Tegelijk meet men in de zeer koude uitzakking van de straalstroom boven Noorwegen en Lapland barre temperaturen: min 43,8 graden vorst, en wordt er in Moskou meer sneeuw verwacht dan er ooit viel in de jaren sinds Stalin.

Goed nieuws. De prijs die bedrijven moeten betalen voor de uitstoot van CO2 is de afgelopen weken enorm gestegen. Gisteren werd een record bereikt van 80 euro per ton. Die prijs was al vele jaren veel te laag om bedrijven ertoe te brengen minder fossiele energie te verbranden. Een deskundige denkt dat de oorzaak de hogere gasprijs is. Om te voorkomen dat delen van Europa komende winter zonder gas komen te zitten, nemen kolencentrales een deel van de elektriciteitsvoorziening op zich. Omdat de kolencentrales veel CO2 uitstoten, moeten die veel extra rechten kopen voor die extra uitstoot. Uiteraard werken de extra kosten door in de prijzen voor de consument. We betalen al tientallen jaren veel te weinig voor alle klimaatschade die de uitstoot veroorzaakt. Tot dusver ontwikelde de fossiele economie zich gratis op het conto van de geleidelijke vernietiging van milieu en klimaat.

In de middag bewolkt de hemel steeds meer. Het koudefront dat bij de storm Barra hoort, slingert vanavond en vannacht over ons land heen met veel regen, vooral in het noordwesten van het land. Omdat de wind uit zuidoost gaat waaien loopt de temperatuur in de rest van het land zelfs wat op. Morgen is het front voorbij en schijnt de zon weer. Echte winter is nog niet in zicht (en ik moet nog met antivries op de boot aan de gang).

De besmettingen dalen vandaag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 18.017 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 3016 minder dan gisteren. Toch is nog één op de vijf testen positief. Door de sterke toename van thuis testen weet je niet meer hoe het echt zit, maar ook het reproductiegetal R daalde (per 22 november) naar 0,95. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe, ondanks het optimisme van Ernst Kuipers gisteravond in Op1. Er liggen nu 2841 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2760), van wie 639 op de IC (gisteren: 626). Er overleden 65 coronapatiënten.

     Volgens het RIVM kwamen er 18 omikron-besmettingen bij. Dat brengt het totaal in Nederland op 36. Hugo de Jonge twittert blij dat de geboortejaren 1944 en 1945 online hun boosterprikken mogen afspreken. Naar het begin van dit kwartaal

Niet meer de allerlaatste, Nederland is bezig aan een inhaalslag boosterprikken.

Woensdag 08-12-2021

Na een regenachtige dag schijnt vanochtend de zon weer. Ik zie op het nieuws dat de geboortecohorten van 1946 en 1947 vanaf elf uur een afspraak kunnen maken voor een boosterprik, zowel online als per telefoon. Als je het afsprakennummer belt, mag je zelfs met zijn tweeën afspreken als je partner minderjarig, pardon, boven de 60 is. Maar telefonisch is er geen doorkomen aan, alle lijnen zijn onophoudelijk bezet. Dan maar online pogen, al kun je daar voor je 60+ partner niet op dezelfde tijd/plaats afspreken. Op de priksite lukt het beter en je krijgt drie opties, helaas allemaal na de kerstdagen of in januari. Bij een tweede poging poppen er andere opties tevoorschijn, waarvan eentje morgenochtend al, in Nieuwegein om half elf. Wonderlijk toeval, daar hebben we juist om elf uur afgesproken bij Paul & Tine te komen lunchen! Snel leg ik de afspraak vast. En Anna, mijn 60-plus partner? We melden ons gewoon met zijn tweeën, zeg ik, het moet al gek zijn als ze eisen dat we nóg een keer komen. Bovendien ik las een paar keer dat ze die partner-plussers dan ook wel prikken.

     Het is een actieve dag. Ik diep de lichtslingers om het want van Dulce mee te versieren op uit de kelder en test ze. Ze doen het. We brengen ze naar de boot. Daar maken we eerst de antivriesbehandeling af van het achterste toilet. de douche (aan- en afvoer), de buitendouche en de gootsteen in de kombuis. Nét niet genoeg voor het bilgeputje en zijn afvoer. Dus haal ik nog 2 liter antivries bij de Praxis. Doen we in het weekeinde, net als de slingers, want het is inmiddels voorbij tweeën.

Uit een eerste onderzoek naar de omikronvariant in Zuid-Afrika blijkt - zoals gevreesd -  fors minder gevoeligheid voor antichamen in serum van 12 gevaccineerde en geïnfecteerde mensen. Het in de studie toegepaste Pfizer-vaccin was beduidend minder werkzaam. De gevolgen voor de effectiviteit van de huidige vaccins kan aanzienlijk zijn. Aan de andere kant is de variant waarschijnlijk inderdaad minder ziekmakend dan de eerdere, zegt een woordvoerder van de WHO.

De besmettingscijfers blijven hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 18.144 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 155 meer dan gisteren. Het totale aantal testen daalt, maar niet het percentage positieven. Dat steeg naar bijna 1 op 4. De ziekenhuisbezetting bleef nagenoeg gelijk in vergelijking met gisteren. Er liggen nu 2840 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2841), van wie 642 op de IC (gisteren: 639). Er waren 72 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 09-12-2021

Gisteravond omstreeks zes uur stonden in de heldere lucht de planeten Jupiter, Saturnus en Venus vrijwel op één lijn met de maan. Ik klom meteen de wal op naast het havenkantoor voor een foto, omdat Venus al snel onder zou gaan. Je ziet ze alledrie fraai op een rijtje boven de rivier staan, met rechtsonder de veerboten bij Buiten de Waterpoort. Niet scherp, maar toch mooi.

     Daarna deden we voor het eerst ieder een corona-zelftest, met het oog op ons lunchbezoek aan Paul & Tine in Nieuwegein. Die deden zelf ook ieder een test: allebei negatief. Er is overigens geen kunst aan, zelfs niet het gevoelig peuren met het wattenstokje in je beide neusgaten. De uitslagen: negatief (foto hier).

     Vanmorgen wolken en zon. We rijden om kwart voor tien naar de vaccinatiestraat in Nieuwegein, waar in een grote hal alles vlot en zonder wachtrij wordt afgewikkeld. Dat Anna geen afspraak heeft is helemaal geen probleem. Er zijn overigens in een lange rij desks twee voor mensen die zonder afspraak komen. Het vaccin dat we krijgen is ditmaal geen Pfizer, maar Moderna. Daarna naar Paul & Tine voor een lekkere, lange en gezellige lunch. Tine zet ons op de foto (foto hier). Zij krijgen later in de middag hun boosterprik. De hemel zit intussen vol grijze regenwolken. In de miezer rijden we over een drukke A27 terug naar Gorcum.

     In de serre van ons apartement drapeer ik kunstig langs de binnenramen een rode lichtslinger ter verhoging van de kerstsfeer. Die vond ik in onze kelder. Maar het valt bij Anna niet in goed aarde. 'Het lijkt wel of we hier een bordeel hebben!' (foto hier). Gehoorzaam haal ik hem weer weg. Stel je voor dat we hier een stormloop krijgen!

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 19.838 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1722 meer dan gisteren. Geen verdere afname. In de ziekenhuizen is de bezetting met coronapatiënten iets toegenomen. Er liggen nu 2848 mensen met corona (gisteren: 2840), van wie 644 op de IC (gisteren: 642). Er zijn 78 coronadoden.

     Met regelmaat benadruk ik het vaccineren van de arme landen. Zolang niet iedereen gevaccineerd is, blijven we allemaal gevaar lopen vanwege de kans op nieuwe virusmutanten. Maar o schande! Van de 22 miljoen vaccins die Nederland voor het einde van jaar aan arme landen zou leveren, blijken er tot nu toe pas een paar honderdduizend verspreid. Minister De Bruijn van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking weet niet hoe dat komt. Hij zal nagaan 'waar de bottleneck zit'. Naar het begin van dit kwartaal

Twee zwarte gaten spiralen naar elkaar toe tot ze botsen (bron: NewScientist)

Vrijdag 10-12-2021

Doemverhalen in coronatijd. Het blijft waar dat we nog door iets anders kunnen vergaan. Door een botsing van twee zwarte gaten bijvoorbeeld. Die zijn niet zeldzaam. De NewScientist schrijft er deze maand over. De opvatting dat ons heelal niet het allerlaagste energieniveau heeft, maar een iets hoger niveau, is al geruime tijd in zwang bij kosmologen. Daarom noemt men het 'vals vacuüm'. Verval naar dat allerlaagste niveau, het 'echte vacuüm'. blijft altijd een mogelijkheid. Ontstaat er ergens zo'n bel van echte nul-energie, dan zou die zich met de snelheid van het licht naar alle kanten uitbreiden. De facto zou zo'n uitdijende bubbel alles op zijn weg naar nul energie dwingen. Opslokken dus. Sommigen denken dat er bij een botsing tussen twee zwarte gaten dergelijke bubbels van echt vacuüm kunnen ontstaan, maar door de enorme zwaartekracht vallen die bubbels in beginsel allemaal meteen terug in een van de zwarte monstergaten. Dan is er niks aan de hand. Maar niet altijd: In het gebied tussen de botsende zwarte gaten is de aantrekkingskracht van beide kanten in evenwicht. Mogelijk kan een bel voor een korte tijd op die plek gevangen worden, en dus blijven voortbestaan', zegt deeltjesfysicus Rostislav Konoplich tegen de NewScientist. Als zo'n bubbel dan buiten het bereik van de zwarte gaten raakt en hij met de lichtsnelheid uitdijt, kan hij het hele heelal vernietigen. Tja, dat is tot dusver in de 13,8 miljard jaar dat de kosmos bestaat niet gebeurd. Daaraan kun je enige hoop ontlenen tijdens deze pandemie.

     Maar het verhaaltje in de NewScientist klopt volgens mij niet, om een paar redenen. De bubbel van echt vacuüm mag zich dan wel uitbreiden met de lichtsnelheid, sinds 1998 weten we dat het heelal zich al 7 miljard jaar met een veel grotere snelheid uitbreidt. (Oorzaak: donkere energie). Dus komen er steeds grotere gebieden buiten bereik van de bubbel. Maar niets kan sneller dan licht, toch? Klopt, binnen de ruimtetijd van het universum is dat het geval, maar de kosmos zélf is er niet aan gebonden. Die kan zich met groter snelheid uitbreiden. In wat? Ja, dat weten we niet, maar volgens steeds meer kosmologen is er een oplossing voor: het heelal is onbegrensd. Oneindig groot. Dan kan het zich nergens in uitbreiden.

     Dat brengt ons bij de tweede reden dat vacuümbubbels het universum niet kunnen vernietigen. Als het oneindig uitgestrekt is, dan blijft het overgrote deel buiten het bereik van de alles opslorpende vacuümbubbel. Dat veilige deel is overigens zelf op zijn beurt ook oneindig groot - en daar zitten wij ergens in met onze aarde, ons zonnestelsel en onze Melkweg, wachtend - op wat? Over omniversa zal ik het niet hebben.

In de grijze wolkenochtend ga ik op cadeautjesjacht. Aan Sinterklaas doen we niet, wel aan kerstgeschenken. Het lukt wonderwel en ze liggen nu veertien dagen onder de kerstboom. Anna werpt er verwachtingsvolle blikken op. Ze is nog niet zover, maar ik ben lekker klaar. Op de grijze ochtend volgt een miezermiddag. De donkere dagen voor kerstmis. De ingreep in mijn recidief prostaattumor is nu drie weken geleden en het gaat wonderwel goed. Geen klachten. Over een week contrôle in het UMCU. Van de boosterprik hebben we een wat pijnlijke arm, maar verder geen problemen.

De dalende tendens van de besmettingen zet zich vandaag door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 17.562 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2242 minder dan gisteren. Nog steeds is ruim 1 op de 5 testen positief. Het reproductiegetal R steeg licht en is nu 0,97 (per 25 november).Ook in de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2803 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2848), van wie 655 op de IC (gisteren: 644). Er waren 85 coronadoden. De aantallen sterfgevallen nemen de laatste dagen toe. Het totaal aantal coronadoden sinds het begin van de pandemie ligt in Nederland nu op 20.000.

     Het RIVM is het zicht op de omikronvariant kwijt, meldt De Volksktrant. 'De variant verspreidt zich onder de radar in Nederland.' Hoe kan dat? De variant werd inmiddels bij tachtig mensen in Nederland aangetroffen. Bij zes van hen kon de GGD geen lijntje naar Afrika ontdekken en dus weet men de herkomst niet en of er meer rondgaat onder de bevolking. Hoelang het precies duurt voordat omikron de overhand krijgt, is nog niet goed te zeggen. De Europese gezondheidsdienst ECDC zei eerder rekening te houden met ‘maanden’. Vlak over de grens in Kleef in Duitsland liggen twee met de omikronvariant besmette kinderen in het ziekenhuis. In tegenstelling tot de geruchten dat omikron minder ziek zou maken, is het met de kinderen slecht gesteld. Ook één volledig ingeënte volwassene zou ernstig ziek zijn. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce met kerstversiering. Links ervan ons huis en de stoomsleepboot Jan de Sterke..

Zaterdag 11-12-2021

In een overdadig zonnige ochtend spannen we de lichtslingers op de boot, voor en achter de mast. Uitzoeken hoe het ook weer zat, maar het lukt eigenlijk vrij gemakkelijk - en ze doen het. We verheugen ons op het vallen van de avond als de tijdklok ze doet aan springen. Ook gooi ik de laatste antivries in het bilgeputje en  pomp het door, en in de gootsteenafvoer in de kombuis. Nu mag het streng gaan vriezen.

     's Middags legt onze buurtvereniging KNAKE de tradionele kerstbomenbrug over de doorvaart van de 3e Waterkering. Om ongeveer half vijf vanmiddag springen op onze Dulce de lichtslingers aan. Het is een prachtig gezicht. Ik wacht even tot het donker is en maak foto's, waaronder die hierboven.

Het drama van de noodopvang van asielzoekers krijgt in Gorcum een nieuw hoofdstuk. In november werden 300 vluchtelingen ondergebracht in het voormalig belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. Maar na vier weken moesten ze weer weg, want dat was afgesproken met enige luidruchtige protesteerders in de naastgelegen flat, die er overigens totaal geen last van hadden. De nood in de opvang blijft hoog. Nu leven veel van de asielzoekers in onleefbare tenten en sporthallen overal in het land. Het college van B&W kwam met het plan om 150 mensen tot april onder te brengen in een cruiseschip aan de Handelskade van het Merwedekanaal. Daarover zou de gemeenteraad gisteravond stemmen, maar dat werd uitgesteld naar 16 december, want eerder op de dag liet de Commissaris van de Koning aan de burgemeester weten dat Gorinchem door de staatssecretaris zal worden aangewezen om crisisnoodopvang van vluchtelingen mogelijk te maken in.... het voormalig belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. Ja uiteraard, waar anders? AD Rivierenland heeft later het bericht ook. 'De crisis is zo groot, dat Broekers-Knol nu haar eigen keuze maakt.' 'Als burgemeester dien je zo’n aanwijzing gewoon op te volgen’, zegt een noodrechtspecialist in de krant. Ik gun Gorcum en vooral de Democraten Gorinchem ('minder politiek, meer geluk') deze harde correctie van een huichelachtig weifelbeleid.

Klimaat. Extreem noodweer met zware tornado's leidden tot enorme ravage in het midden van de VS. De tornado's hadden de langste tracks ooit gezien in de maand december. De stad Mayfield is in zijn geheel weggevaagd. De gouverneur van de staat Kentucky denkt dat er zeker vijftig mensen het leven lieten, maar dat hij uitgaat van zeventig tot honderd doden. De noodtoestand werd afgekondigd en tienduizenden huishoudens zitten zonder stroom.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 17.828 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 302 meer dan gisteren. Het percentage positieve testen stijgt weer wat naar bijna 1 op 4. In de ziekenhuizen nam de bezetting af, de IC's bleven gelijk. Er liggen nu 2764 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2803), van wie 655 op de IC net als gisteren. Er waren 70 coronadoden.

     In het VK verscheen gisteren een uiterst recente studie over de besmettelijkheid van de omikronvariant. Daaruit blijkt dat de variant drie tot acht keer besmettelijker is dan de deltavariant. 'Preliminary analyses indicate approximately three- to eight-fold increased risk of reinfection with the Omicron variant.' En; 'If Omicron continues to grow at the present rate, Omicron case numbers are projected to reach parity with Delta cases in midDecember.'  Dat leidt onverbiddelijk tot expontiële groei, ook bij ons. Uit de studie blijkt dat de met vaccinaties opgebouwde geheugencapaciteit van de T-cellen in staat is voldoende weerstand op gang te brengen .Naar het begin van dit kwartaal

Iemand stuurde ons gisteravond deze foto toe, Links van Dulce zie je kerstbomenbrug van buurtvereniging KNAKE goed.

Zondag 12-12-2021

In de heldere avond staat een halve maan die Sinterklaasachtig door de bomen schijnt. Vannacht regen. Om half twee worden we wakker van muziek en gejoel. Een van de bewoners heeft een feestje. Een ander klopt geërgerd langdurig op de muur. Zoiets komt eigenlijk nooit voor in ons gebouw. Om twee uur stoppen ze ermee, we slapen weer in. Ach, het is onbegonnen werk, elke week worden er in ons land duizenden borrels en huisfeestjes georganiseerd waarbij het aantal gasten doorgaans boven de vier uitkomt.

     Volgt een totaal verregende zondag. Vanmiddag is er voor een deel van het kabinet weer overleg in het Catshuis. Onderwerp: een mogelijke verlenging van de avondlockdown. Het OMT adviseerde daar gisteren toe. De besmettingscijfers dalen licht, maar zijn nog te hoog en bovendien komt de omikronvariant snel op. Dus ook geen uitzondering rond Kerst voor het maximum van vier bezoekers thuis. We hebben de kerstbezoeken van de kinderen al over de dagen voor, op en na de Kerst verspreid.

De besmettingen dalen verder, maar het is weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 16.671 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1131 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting iets af, de IC's bleven gelijk. Er liggen nu 2762 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2764), van wie 642 op de IC (gisteren 655). Er waren 39 coronadoden.

     Op de sociale media roept men op tot 'verzet' op onbekende locaties verspreid over het land vandaag. Het zou gaan om groeperingen die zich 'Defend' noemen, wappiegroepen in verschillende steden met de bekende complottheorieën. Er is extra beveliging bij het Catshuis, de Tweede Kamer en het Mediapark. Veel zal het verzet niet voorstellen, het volk kijkt naar de scheurijzers van de F1 in 'Abbedabbie'. Naar het begin van dit kwartaal

Puin van de supertornado bij Mayfield in de staat Kentucky werd tot boven 10 kilometer (>30 Kft) hoogte opgestuwd.

Maandag 13-12-2021

Jo Biden heeft zijn milieubureau EPA gevraagd om te onderzoeken of de opwarming van het klimaat een rol speelde bij het ontstaan van de dodelijke tornado's van afgelopen weekeinde in Kentucky en andere staten in het midden van de VS. Er waren extreem sterke supercellen ontstaan die puin en brokstukken tot 10 kilometer hoogte opstuwden. Zó hoog komt zelden of nooit voor. Een van de tornado's volgde een extreem lang pad van bijna 400 kilometer. Er kwamen circa honderd mensen om en er werd enorme schade aangericht. Het stadje Mayfield werd met de grond gelijk gemaakt. Die vraag zingt nu rond op de sociale media. Duidelijk is dat er geen eenduidig oorzakelijk verband bestaat tussen een individuele weergebeurtenis en klimaatopwarming. Zo simpel werkt dat niet, het is enorm veel complexer. Er is wel overeenstemming dat de fameuze tornado-alley zich over de laatste decennia meer naar het oosten en het zuidoosten verplaatst naar gebieden zoals Kentucky, waar de bebouwing er niet op ingesteld is (o.a. zware kelders om in te schuilen).

     Normaliter strekt het tornadoseizoen in de VS zich uit van april tot juni. Weerman Peter Kuipers Munneke legt bij de NOS uit dat het samenvallen van drie weerpatronen boven Kentucky het fatale weer veroorzaakte: 'Heel warme lucht uit de Golf van Mexico kwam hier in botsing met koude lucht uit de Rockies en Canada. Doordat de straalstroom precies boven die botsende luchtsoorten lag, werd de lucht nog harder omhoog gezogen.' Door de ongebruikelijk langdurige en aanwakkerende La Niña is het in deze tijd ongewoon warm in het zuiden van de VS. We hebben wereldwijd te maken met een tweede winter op rij met een La Niña. Dat zou inderdaad meer kans op extreme koudegolven in Canada en het noorden van de VS opleveren, terwijl het zuiden van Amerika juist heter en droger wordt. Als die contrastrijke weersystemen botsen kunnen er in de MidWest ook buiten het tornadoseizoen zeer krachtige tornado's ontstaan zoals dit weekeinde. Bij ons zijn de effecten van een langdurige La Niña onzeker.

Het is een grijze maandag. En het is met een graad of tien zacht. Met instemming lees ik een column van Marcel van Roosmalen in de NRC over de Formule 1 in Qatar: 'De beelden van die oranje tribune hadden iets treurigs. Vroeger was sport voor het volk, maar als de camera nu inzoomde zag je vooral volgevreten mannen van middelbare leeftijd die in hun oranje uniform met onze driekleur stonden te zwaaien. Een rood-wit-blauwe middelvinger naar de rest van het land.'

Opmerkelijk stevige uitspraken van de nieuwe, Duitse minister van buitenlandse zaken Annalena Baerbock na afloop van de G7-ministersbijeenkomst die in het teken stond van de spanningen tussen Oekraïne en Rusland: in het geval van een nieuwe escalatie door Poetin in Oekraïne, mag Rusland de Nord Stream 2-gaspijpleiding niet in gebruik nemen. Dat hebben we Merkel nooit horen zeggen. Wat is wijsheid? De Russen hebben de inkomsten van die pijplijn zeer nodig en kunnen hem goed gebruiken om Oekraïne onder druk te zetten door te dreigen de huidige gastoevoer door dat land te sluiten. Sommigen zeggen dat Poetin alleen wijkt voor krachtige maatregelen, anderen denken dat het hem juist zal provoceren tot een extra harde tegenreactie.

     Ik moet zeggen dat ik veel verwacht van de nieuwe regering in Duitsland. Met name een versterking van het economische beleid van Brussel. Dan gaat het met name om handelsakkoorden met sterkere sociale en milieuregels en om een Europese grensbelasting voor vervuilende bedrijven en producten. Een carbon border adjustement (CBAM) die een sterke impuls moet geven aan de vernieuwing van onze maakindustrie. Dat is geen protectionisme, want die belasting en de groene maatstaven gelden voor alle bedrijven, of ze nu in of buiten de Europese Unie liggen. Merkel hield dat altijd tegen ter bescherming van de Duitse autoindustrie. Ik hoop dat men nu ook voortvarend de Europese Green Deal van Frans Timmermans ontwikkelt, waarmee de uitstoot van broeikasgassen per 2030 met 55 procent teruggebracht wordt, om in 2050 een koolstofneutraal continent te worden. En verder dat de EU eindelijk resoluut de Poolse schendingen van de rechtstaat aanpakt. Geen coronasteungeld naar Warschau.

Corona. Verdere daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.844 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2811 minder dan gisteren. Ook in de ziekenhuizen en de IC's nam de bezetting af. Er liggen nu 2768 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2782), van wie 650 op de IC (gisteren: 662). Er waren 28 coronadoden. Het zetten van boosterprikken wordt wegens de dreiging van de omikronvariant versneld, zegt Hugo de Jonge. Naar het begin van dit kwartaal

De grote kerstboom langs de A2 bij IJsselstein. (Foto: Corrie van der Stelt, vanaf de Stalkaarsenflat).

Dinsdag 14-12-2021

Grijs en zacht, deze dinsdag. Hoge temperaturen voor de tijd van het jaar. Volgende week tonen de meeste prognoses ('de pluim') een koudeinval. Of dat kans geeft op een witte kerst? Wie weet? Zou leuk zijn.

Merkwaardige gang van zaken met dat regeerakkoord. Kennelijk had men grote haast om vóór het kerstreces aan het groeiende ongeduld in de samenleving tegemoet te komen na de langste formatie ooit. Maar het stuk is niet compleet, de gebruikelijke financiële doorrekening door het CPB zit er niet bij, stelt de NRC vast. Hoe kunnen de toekomstige regeringsfracties vandaag dan instemmen als ze niet weten wat het akkoord kost? De nieuwe bestuurscultuur? Natuurlijk komt die doorrekening er nog wel een keer, waarschijnlijk in januari, maar het kan dan mee- of - erger! - tegenvallen. Dan moeten de plannen meteen aangepast worden.

     Een ander probleem is dat goede mensen niet staan te popelen om minister of staatsecretaris te worden. Het afbreukrisisco is veel groter dan vroeger en 24/7-banen in de schijnwerpers zijn tegenwoordig minder gewild. Overigens wijst veel erop dat drie van de vier leiders van de formerende partijen een post in het kabinet ambiëren. Alleen Segers wil in de Kamer blijven, schrijft Tom-Jan Meeus. Dus: Rutte, Kaag en Hoekstra. Alsof die mensen na vier jaar met vallen en opstaan regeren en de langste formatie ooit nog vol nieuwe energie zitten! Tja, het kleven aan de macht is een universeel fenomeen. Ook hier dus weinig kans voor de alom aanbeden nieuwe bestuurscultuur. Als het dualisme de komende periode een nieuwe kans moet krijgen, 'is het wel wonderlijk als partijen de stem van hun leider in het kabinet wegstoppen.' Ach, ik had van die dwangmatig uitgesproken mantra nooit iets verwacht, politiek bedrijven is nu eenmaal niet mogelijk zonder afstemming vooraf in binnenkamers. 'Ik steun jou als jij mij steunt', etc.

     Helaas is het meeste uit het regeerakkoord nog onbekend. En wat doen ze met het feit dat Schiphol helemaal geen milieuvergunning blijkt te hebben? Dat kwam van de week aan het licht toen het akkoord op een oor na gevild was. Het zoveelste feit in een rij van misstanden en wanbestuur: teveel stikstof, teveel mest, teveel fijnstof, te weinig woningen, te weinig CO2-reductie, te weinig vluchtelingenopvang, te weinig sociaal beleid. En wat nog meer? Teveel gelijkhebbers, teveel politieke partijen, teveel markt en te weinig visie en karakter.

Duidelijk een voortgezette daling van de besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.852 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 992 minder dan gisteren. Het duurde lang maar het novemberpakket van maatregelen werkt. Dat blijkt ook uit de daling van het reproductiegetal. Nu 0,93 per 29 november. In de ziekenhuizen nam de bezetting iets af; de IC's stegen iets. Er liggen nu 2764 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2768), van wie 654 op de IC (gisteren: 650). Er waren wel 74 coronadoden.

     Vanavond de zoveelste persconferentie. Wat we verwachten mogen: verlenging van de avondlockdown met vier weken, dus tot 14 januari, en voor de scholen een vervroeging van de kerstvakantie met vier dagen. 'Als alle opa's en oma's nu op de kinderen gaan passen, heeft zo'n schoolsluiting weinig zin', merkt kinderarts/epidemioloog Patricia Bruijning in De Volkskrant nuchter op. Tja, beide maatregelen zijn toch begrijpelijk. Kabinet en OMT-adviseurs vrezen de aankomende mega-golf van de omikronvariant. 'Binnen een paar weken'. Iedere drie dagen verdubbelt hij zich in de meeste Europese landen. Naar het begin van dit kwartaal

Afbeelding uit twitterdraad van Tomas Pueyo.

Woensdag 15-12-2021

Onze burgemeester is nog steeds boos over de aanwijzing door mevrouw Broekers-Knol om het voormalig belastingkantoor te heropenen voor de noodopvang van asielzoekers. 'Dit toont het failliet van het huidige opvangsysteem aan', zegt ze in AD Rivierenland. Ik zou eerder zeggen dat de aanwijzing het failliet van de Gorcumse gemeentepolitiek aantoont. Ze hebben het over zichzelf afgeroepen door vanwege wat luidruchtige lieden het kant-en-klare gebouw niet opnieuw in te zetten. De burgemeester besprak de aanwijzing vandaag met de wethouders van de stad. Donderdag praat ze erover met de gemeenteraad. Het college zal toch alsjeblieft niet de kwestie over de rug van wanhopige vluchtelingen willen uitvechten en als een boos stampvoetende kleuter tegen de juf in beroep gaan?

Corona. Jaap van Dissel toont zeer recente Britse cijfers over de omikronvariant in de vaste Kamercommissie VWS. Daaruit blijkt dat wie is ingeënt met tweemaal het Pfizervaccin, zoals wij, nog maar voor zo’n 30 procent beschermd is tegen het krijgen van het omikronvirus. Dat wil zeggen: zonder boosterinenting. Ook blijkt uit de eerste cijfers uit Denemarken dat mensen die besmet raken met de omikronvariant net zo vaak in het ziekenhuis belanden als bij de andere varianten. Kanttekening: er zijn nog maar weinig cijfers.

     Omikron zal al begin januari dominant zijn in ons land. Van Dissel haalt een modelstudie aan die erop kan wijzen dat de besmettingsgolf die omikron kan veroorzaken tot de hoogste piek ooit in de ziekenhuizen kan leiden en zelfs heftiger kunnen zijn dan de eerste coronagolf. Volgens het meest optimistische scenario gaat het om 600 ziekenhuisopnames per dag en 100 tot 125 IC-opnames per dag. Als dat zou kloppen, moet de overheid zeer snel ingrijpen met een echte lockdown, om niet opnieuw te laat te zijn. Er gaan geruchten dat er komende dinsdag weer een persconferentie zal zijn.

De ingenieur en bloggende statisticus Tomas Pueyo maakte in het voorjaar van 2020, in het begin van de pandemie, grote indruk met zijn 'Hamer-en-dans' analyse. Ik schreef er onder meer in april 2020 over. Nu publiceert hij op Twitter opnieuw een interessante analyse, een paradox die volgens hem van toepassing zou zijn op Omikron: de 'Scary Virus Paradox'. Die zegt dat minder ziekmakende en minder lethale virussen juist méér slachoffers kunnen maken. Waarom? Omdat de samenleving minder in het geweer komt. 'Virusses that aren't deadly don't mobilize society as much, letting them kill more'. Hm, dat kan wel eens waar zijn. Het heeft, zegt Pueyo, te maken met een andere statistische paradox, de paradox van Simpson. Die zegt dat er een positieve trend kan zijn in data voor elk van twee afzonderlijke groepen, maar dat er een negatieve trend kan verschijnen als de data worden gecombineerd. Voor Omikron kunnen de twee aparte groepen zijn: enerzijds zij die genezen zijn of gevaccineerd, en de niet-gevaccineerden. Voor elk van beide groepen apart kan Omikron dodelijker zijn dan de deltavariant, maar bij combinatie van de data juist minder.

     Hij geeft een rekenvoorbeeld (de cijfers zijn fictief): stel dat 10 procent van de bevolking immuun is en dat de deltavariant 0,1% van de gevaccineerden doodt en 1% van de ongevaccineerden. Dan is de gecombineerde fatalitiy rate (FR) 0,91%. Omikron verschijnt daarna, als 90 procent van de bevolking immuun is, maar deze variant is veel besmettelijker, verdringt delta en is dodelijker omdat het mensen infecteert met een FR van 0,3% bij gevaccineerde en genezen mensen en 1,1% bij niet-gevaccineerden. De gecombineerde FR is dan 0,38%. Dat lijkt 60 procent lager, zou je zeggen, maar dan verhul je dat de FR in werkelijkheid 20% hoger is, zegt Pueyo. Hm. Ik moet het helemaal narekenen om het te snappen en te zien dat het klopt, maar wat dan nog? Het beroep op de zorg is in elk geval veel lager - zou ik zeggen. Wel zijn er veel meer slachtoffers bij de ongevaccineerden. De voornaamste slotsom uit het voorbeeld is naar mijn mening dat vaccineren en boosteren erg helpt, maar het is geen rekenvoorbeeld van de scary virus paradox. (Wel van Simpsons paradox).

Op deze zeer grijze en zachte dag wordt het regeerakkoord bekendgemaakt. De richting lijkt me overwegend goed, met uitzondering van de weigering om de stikstofcrisis grondig aan te pakken. Veel geld in een te voorzichtige aanpak. De noodzakelijke reductie van de veestapel komt er niet. Wat een angsthazerij! Zolang het CDA aan de macht wordt gedoogd, is dat onderwerp taboe. Het motto van het kabinet is ook belachelijk: 'Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst'. Ja, waar moet je anders naar vooruitzien? Maar OK, ik moet het nog allemaal eens goed doorlezen.

Verder over corona. Voor het moment geen verdere daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.557 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 724 meer dan gisteren. De totale bezetting in ziekenhuizen nam wel af. Er liggen nu 2642 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2764), van wie 646 op de IC (gisteren: 654). Er waren 41 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Dit kaartje laat goed zien dat het in Kentucky om een cluster van tornado's ging (afbeelding uit besproken blog).

Donderdag 16-12-2021

Op het klimaatblog Klimaatveranda, dat ik graag volg, staat een goed verhaal over de vraag of de vernietigende tornadocluster in Kentucky nu wel of niet door de opwarming van het klimaat wordt veroorzaakt. Het stuk is meer to the point dan wat ik er van de week over schreef, en legt uit dat het inderdaad niet zo simpel is. Tornado's lijken meer dan vroeger in clusters voor te komen, die bovendien meer richting winterseizoen en naar het oosten van de VS verschuiven, waar méér mensen wonen. 'Het belangrijkste effect van klimaatverandering op tornado’s zou wel eens kunnen zijn dat ze nog onvoorspelbaarder worden dan ze al zijn. En dat zorgt ongetwijfeld voor extra risico’s. Of het ook een significante risicofactor is, durf ik niet te zeggen', schrijft de auteur. Geen erg duidelijke conclusie, net zoals ik van de week al schreef.

Er is veel boosheid bij de oppositie over de strukturele 'bezuiniging' van 4,5 miljard euro op de zorg. Velen zien niet dat het géén bezuiniging is, de zorguitgaven blijven stijgen, alleen minder. Door onder meer vergrijzing, een verwachte stijging van het aantal chronisch zieken en de verslechterende leefstijl zullen die uitgaven over veertig jaar zijn verdrievoudigd, waarschuwde adviesorgaan de WRR in september. Als je daar niets aan doet gaat binnenkort de helft van de economische groei naar de zorg. De geringere stijging die het kabinet beoogt moet die trend doorbreken en moet het gevolg zijn van meer doelmatigheid, reductie van te dure medicijnenprijzen en overbodige behandelingen, en van onvoldoende benutting van kostbare apparatuur, zoals bijvoorbeeld teveel werkeloze DaVinci-robots. Dat is goed en noodzakelijk, hoewel de vraag blijft hoe je dat aanpakt. Daarover staat niets in het akkoord.

Tegen de voorspelling in is het een stralend zonnige dag. De laagstaande zon komt niet meer op over de huizen aan de Kriekenmarkt, maar rechts ervan over de rivier. Aan het eind van de ochtend krijgen we gezellig bezoek van Barbara en Nikita. Barbara's dochter is nu 30 weken zwanger en het gaat prima.

     Halverwege de middag rijden we naar het UMCU in Utrecht voor de eerste contrôle na de inwendige bestraling van mijn recidief prostaattumor. Bij binnenkomst prikken ze bloed voor de PSA-bepaling. De dokter en ik zijn heel tevreden. De volgende contrôles kunnen per telefoon over 2 en 5 maanden. We rijden terug in de beginnende files en tegen de prachtig ondergaande zon in. De weilanden hangen vol lage nevels en de bleke maan is bijna vol. Thuis kijk ik in mijn dossier voor de uitslag van de PSA. Toch iets hoger: 1,1 µg/L (referentiewaarde op de dag van behandeling was 0,8 µg/L). Dat kan gebeuren, het duurt maanden voordat die echt zakt.

Corona. Weer flink meer besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 16.439 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2902 meer dan gisteren. Vervelend is dat je niet weet hoeveel omikron ertussen zit. Het aantal door coronapatiënten bezette ziekenhuisbedden is voor de tweede dag op rij afgenomen. Er liggen nu 2568 mensen met corona (gisteren: 2642), van wie 645 op de IC (gisteren: 646). Er waren 55 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 17-12-2021

Sinds mijn zeilreis naar Antarctica in februari/maart 2020 houd ik het nieuws over hem in de gaten, de gigantische Thwaites-gletsjer aan de westkant van het ijzige continent. Een jaar daarvoor werd gemeld  dat de Thwaites nog veel sneller afsmelt dan gedacht. 'Eerder onderzoek liet zien dat de gletsjer nu al liefst 4% bijdraagt aan de zeespiegelstijging. Als het op land gelegen deel van de gletsjer zou instorten, zou dat een snelle stijging van circa 60 centimeter in de wereldzeeën veroorzaken, met een tsunami die talrijke kuststeden weg zou vagen over de hele wereld, schreef ik toen (lees hier). Door het warmere oceaanwater smelt de onderzijde van de drijvende gletsjertong versneld af en maakt hem instabiel. Hij wordt wel de 'doomsday glacier' genoemd. Totale afsmelting zou binnen 50 tot 100 jaar kunnen gebeuren en levert tenslotte twee meter zeespiegelstijging op.

     Vandaar dat ik even opkeek van een bericht deze week in The Washington Post: 'Crucial Antarctic ice shelf could fail within five years'. Dat gaat over het noordoostelijke ijsplateau van de Thwaites, dat altijd beschouwd werd als het meest stabiele deel. Maar satellietopnamen van de vorige maand laten lange, diagonale kloven en spleten zien in dat deel van de gletsjer. 'This eastern ice shelf is likely to shatter into hundreds of icebergs', zegt men. Dat leidt op zich niet tot stijging van de zeespiegel, want gletsjertong en ijsbergen drijven al in het water. Zie de afbeelding hierboven. Maar 'suddenly the whole thing would collapse', zegt een glaciologe tegen de krant, want als het drijvende plateau door de verzwakking in zou storten, wordt het landdeel van de gletsjer niet meer afgeremd. Daardoor zou zijn snelheid verdriedubbelen en, eenmaal in zee geschoven, in korte tijd de tientallen centimeters aan extra zeespiegelstijging veroorzaken. Dan zouden kuststeden overal ter wereld in de problemen komen.

Wat betreft de herkomst van de omikronvariant werd van meet af aan gedacht aan een dierlijke vector, waar het virus lang in rondging en talrijke mutaties onderging. Lees hier. Een gisteren verschenen analyse 'Evidence for a mouse origin of the SARS-CoV-2 Omicron variant' versterkt die optie. Muizen! Die vondst werd gedaan door een groep onder leiding van geneticus Wenfeng Qian van de Chinese Academie van Wetenschappen.  Zo draagt omikron twee mutaties die haast altijd voorkomen bij muizenvarianten van het virus, maar die bij menselijke varianten extreem zeldzaam zijn. 'Our results suggest that the progenitor of Omicron jumped from humans to mice, rapidly accumulated mutations conducive to infecting that host, then jumped back into humans, indicating an inter-species evolutionary trajectory for the Omicron outbreak. Lees hier meer. Dat is niet zo raar, eerder in deze pandemie sprong het virus in Denemerken over op nertsen, waar ook snelle mutatie dreigde naar een variant die niet gevoelig was voor de vaccins. De Deense regering liet snel alle nertsenpopulaties ruimen.

Weer een muisgrijze dag, zou ik haast zeggen. We maken separaat tochten door de winkelstraten voor boodschappen en cadeautjes. De laatste voor de (verspreide) kerstbezoeken van kinderen en kleinkinderen. Daarna doe ik antivries in de aanvoerleiding met afsluiter van het achterste toilet op de boot, de laatste winterklus. Weer zitten er vislijnen vast in de relingdraden. De buurman van de narrow boat zegt dat er gisteren van die vissersjochies aan boord klommen (hij was er zelf niet bij, maar had het gehoord van iemand). Vervelend. Ik geef hem mijn mobiel nummer, zodat hij me meteen kan waarschuwen.. Anna krijgt 's middags een vriendin op bezoek.

Corona. Het OMT is vandaag bijeen voor een advies over Omikron. Er zijn extra maatregelen nodig, zeggen ze. Dat advies zal leiden tot nieuw overleg in het Catshuis en waarschijnlijk inderdaad extra maatregelen. Welke is nog niet duidelijk. In Amsterdam steeg het aandeel omikron in steekproeven al naar 14 procent van alle onderzochte virusmonsters. Volgens een eerste, nog zeer ruwe berekening van het RIVM zal de variant waarschijnlijk kort na de jaarwisseling in de meerderheid zijn in ons land. Daarop zou een ziektegolf kunnen volgen, met 600 ziekenhuisopnamen en 100 tot 125 ic-opnamen per dag, schatte Jaap van Dissel deze week op basis van Britse cijfers.

    Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 15.433 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 990 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2472 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2568), van wie 638 op de IC (gisteren: 645). Er waren 61 coronadoden.

     De boostercampagne loopt uit de hand, sinds de toegang door Hugo de Jonge te snel werd verruimd. De telefoonlijn is permanent bezet en de online afsprakenwebsite is onbereikbaar. Mensen mopperen over de janboel. Ik snap het. Vandaag blijkt uit onderzoek in Chili dat de sterftecijfers van mensen met een booster drie keer zo laag zijn als bij 2x gevaccineerden zonder boosterprik.  Naar het begin van dit kwartaal

De omikronvariant dringt beter door in bronchiaal epitheel dan in de diepere longblaasjes. (bron: Hongkong studie, zie tekst)

Zaterdag 18-12-2021

De dag vangt even grijs aan als de vorige. Vroeg loop ik de binnenstad in voor boodschappen die we vergeten waren en de allerlaatste cadeautjes voor onder de kerstboom. Vele anderen kwamen op hetzelfde idee en haasten zich langs de winkels. Mensen klagen dat ze onvoldoende tijd hebben om alle kerstcadeautjes bijeen te krijgen. Dat wordt extra drukte bij de online winkels en de pakketbezorgers! De dames bij Boekhandel De Mandarijn mopperen ook: 'De drukste dagen van het jaar dicht!' Zeer waarschijnlijk neemt het kabinet vandaag het OMT-advies over. Mogelijk vandaag nog een persconferentie en een strenge lockdown: horeca, niet-essentiële winkels, sportscholen, bioscopen, museums en theaters dicht, alsook de rest van het onderwijs. Een avondklok verwacht men niet. Het zou de eerste keer zijn dat de regering maatregelen instelt vóór een coronagolf. Om half elf komen de burgemeesters van het veiligheidsberaad bijeen en vanmiddag het kabinet.

    Natuurlijk geeft men de regering de schuld. Volgens Amrish Baidjoe, veldepidemioloog en microbioloog, komt de ellende voornamelijk omdat Nederland in de zomer te snel heeft versoepeld en te laat begon met de boostercampagne. Iedere twee dagen verdubbelt het aantal omikronbesmettingen. De exponentiéle groei is steeds weer indrukwekkend. In België en Duitsland is het nu 10 procent van het totaal. Waarschijnlijk is hij al dominant in Amsterdam.

Geleidelijk komen er meer feiten over de nieuwe variant:

1. Omikron kan mogelijk langer dan de eerdere coronavarianten overleven in aerosolen, microscopische kleine uitgeademde vochtdruppeltjes die in de lucht blijven zweven, blijkt uit een onderzoek. Goed ventileren is dus belangrijk.

2. Omikron infecteert menselijke cellen twee keer zo snel als de deltavariant, blijkt uit celproeven die deze week werden gepubliceerd in een preprint (voorpublicatie). De variant is een zeer effectieve verspreider. Vergeleken met het oorspronkelijke virus, SARS-CoV-2, is het infectievermogen zelf vier keer toegenomen.

3. Omikron lijkt minder diep in de longen binnen te dringen. Onderzoekers in Hongkong rapporteerden deze week vroege resultaten van laboratoriumonderzoek waaruit bleek dat de variant zich maar liefst 70 keer zo snel vermenigvuldigt als de deltavariant in menselijke cellen van de bronchiën. In de diepere longcellen, die de longblaasjes vormen, vermenigvuldigt de omikronvariant zich juist minder snel. Het lijkt erop dat hij zo mensen gemakkelijker kan besmetten en, omdat de ontsteking niet zo diep in de longen zit, worden mensen mogelijk minder ziek. Zie ook de grafiek hierboven uit de eerder genoemde Hongkong-studie.

4. Uit Noors onderzoek blijkt dat de gemiddelde incubatietijd van omikron relatief kort is: al na drie dagen krijgen mensen de eerste (milde) klachten.

5. De meeste Omikroninfecties zijn 'stille infecties', veel mensen merken er niks van en zien dus geen reden te testen. Ze gaan de straat op of naar hun werk of andere bijeenkomsten en besmetten anderen.

6. Omikron lijkt zich bij besmetting weinig aan te trekken van de vaccins (behalve bij juist geboosterde mensen). Dat heet het 'doorbraak-van-immuniteit scenario'. De vaccins helpen wel je minder ziek te laten worden. Er zijn ook prille cijfers die tonen dat je na een doorgemaakt omicroninfectie al snel opnieuw geïnfecteerd kunt worden door deze variant.

Het grote gevaar zit vooral hierin dat omikron zeer waarschijnlijk heel veel mensen zal besmetten. Ook 2x gevaccineerden. Door de wet van de grote getallen dreigen de ziekenhuizen dan alsnog in grote problemen te raken.

In de middag nog steeds grijs weer. De rest van deze laatste zaterdag voor de nieuwe lockdown is er inderdaad een stormloop op de winkels. Hier en daar staan rijen mensen, vooral voor de kappers. De harde lockdown zou tot zeker 14 januari moeten duren. Om zeven uur vanavond weer een persco. Anders dan de andere keren zal Jaap van Dissel er nu ook bij zijn. Het maffe is dat de aantallen besmettingen nu nog verder dalen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 14.742 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 653 minder dan gisteren. Dat geldt ook voor de ziekenhuizen. Daar nam de bezetting af. Er liggen nu 2373 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2472), van wie 637 op de IC (gisteren: 638). Er waren 50 coronadoden. Onder de oppervlakte groeit omikron snel omhoog.

     De WHO maakt vandaag bekend dat de variant nu in 89 landen aanwezig is en iedere anderhalve tot drie dagen verdubbbelt, ook in landen met hoge vaccinatiegraden. Naar het begin van dit kwartaal

Een grauwe, stille zondagochtend.

Zondag 19-12-2021

Rond twee uur vannacht wat geknal ergens in de binnenstad. Vuurwerk of geteisem dat elkaar neerknalt? Uren later de zoveelste grauwe ochtend. Het blijft grijs met wat motregen. Buiten is het stil alsof iedereen besloot thuis te blijven om de totale lockdown in bed door te brengen. Zelfs de steigers zijn leeg; de vissers kwamen niet opdagen. Daarom een positief geluid. De Geneefse virologe Isabella Eckerle oppert in een draadje op Twitter dat de omikronvariant misschien wel a blessing in disguise is, een ticket uit de pandemie. Ze acht het mogelijk dat omikron in een korte, maar zware periode zoveel mensen zal infecteren, zowel 2x gevaccineerden als minder of niet-gevaccineerden, dat er onder de bevolking nauwelijks meer seronegatieven voorkomen. Mensen zonder afweer. Dan zou de vaak verheerlijkte groepsimmuniteit bereikt zijn. De virusvariant blijft onder die omstandiigheden wel periodiek circuleren, met name in de winter, als een nieuwe griep maar zonder al teveel mensen zwaar ziek te maken. Hm. Dat zou inderdaad een weg uit de ellende kunnen zijn, maar we moeten eerst wel door een waarschijnlijk zware vijfde golf in januari/februari heen. Marion Koopmans plaatst op Twitter een van de grafieken uit de jongste modellering, de grafiek die maakte dat het OMT afgelopen vrijdag aan de bel trok. 'Grote mate van onzekerheid, maar aantallen IC-opnames hoger dan wat we tot nu toe gezien hebben'. Die toont dat we zelfs bij een strenge lockdown eind januari een piek kunnen verwachten van bijna 2000 mensen op de IC's.

De 'persco' werd gisteravond goed bekeken, beter dan de vorige keren. Of het zo'n goed idee was om Jaap van Dissel mee te nemen? Hij gebruikte ingewikkelde formuleringen en moeilijke woorden en zijn vergelijking van omikron met een andere jas was niet helemaal to the point. De jas is maar voor een deel anders. Gelukkig maar.

De gemeente Gorcum legt zich neer bij de aanwijzing uit Den Haag om 300 asielzoekers op te gaan vangen in het voormalig belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. Terecht, verzet zou onbegrijpelijk zijn geweest; in het gebouw werden meermaals met succes vluchtelingen opgevangen. Mevrouw de burgemeester zei afgelopen donderdagavond tegen de raad: 'Als burgemeester ben ik getraind op te treden tijdens crises. Niet lullen, maar poetsen. (...) In onze stad hebben we al vaker vluchtelingen tijdelijk een thuis mogen bieden. Niet omdat het moest, maar omdat we dat zelf wilden. En zo doen we dat nu ook. We geven opvolging aan de aanwijzing omdat we een stad zijn waar we met elkaar een thuis willen bieden aan vluchtelingen. Aan hen die ontheemd zijn.' Waarom weigerden ze dan eerder? 'Die aanwijzing die wij gekregen hebben, doet eigenlijk niet ter zake.' Oh. Het Rijk had de gemeente niet onder druk hoeven zetten, zei ze. Toch liet ze de opvang al na vier weken beëindigen vanwege een paar luidruchtig protesterende buren. De druk uit Den Haag was dus wél nodig. De opvang gaat komende woensdag open. De voorgestelde opvang van 150 asielzoekers in een cruiseschip aan de Handelskade schrapt men, dat wel, maar ze gaan door met de zoektocht naar kleinschalige opvang. Die duurt al een jaar.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.331 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1400 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting opnieuw af. Er liggen nu 2342 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2373), van wie 628 op de IC (gisteren: 637). Het RIVM verwacht door omikron al gauw weer toename. Er waren 48 coronadoden. Als altijd is weer veel gezever over een kabinet dat geen perspectief biedt, onder andere vandaag door de hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers van Universiteit Leiden. Ze spreekt van 'een gemiste kans'. 'Dat hebben mensen nodig. Wat zijn de scenario's vanaf 15 januari?' Ja, het kan vriezen en dooien. Ze zegt er niet bij hoe je dat zou kunnen weten.  Naar het begin van dit kwartaal

Anna's zoon Derrick, Caelan (12) en Anna

Maandag 20-12-2021

Wolken en (eindelijk) weer wat zon. Het is vrijwel windstil en vannacht kan het een paar graden vriezen. Om kwart over tien rijden we naar Wormerveer voor een bezoek aan Anna's zoon Derrick. Die woont op een mooie plek aan de Nauernasche Vaart op de grens van Krommenie. Derrick is hotelmanager maar hij heeft vandaag vrij. Zijn vrouw Nicky is er niet; zij moest wel naar haar werk. Hij heeft voor de kerstdagen zijn zoon Caelan (12) te logeren uit Tsjechië. In de achterliggende maanden heeft hij op zolder een mooie kamer voor hem gebouwd. Caelan groeit uit tot een leuke, prille pre-puber, succesvol op school in Liberec, nog steeds met Nederlands als tweede taal en verknocht aan gamen op de PS4. Het is behoorlijk lang geleden dat we ze allebei zagen dus er is veel bij te praten. Even voor half drie rijden we over nog tamelijk drukke wegen en tegen schel, laag zonlicht in terug naar Gorcum. Rechts van ons - in het westen - hangt een zware wolkenband. Het wegtrekkende koufront. Inderdaad is er vorst op komst. 

Niet alleen het weer is stil, we zitten tussen twee coronagolven in, de vierde golf ebt af en de vijfde golf nadert rap. Stilte voor de storm. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.220 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1111 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2430 mensen met corona (gisteren: 2342), van wie 615 op de IC (gisteren: 628). Er waren 36 coronadoden. De gouverneur van Antwerpen vraagt Nederlanders om niet naar het zuiden af te zakken. Naar het begin van dit kwartaal

(foto: buurvrouw Joke Ruppert)

Dinsdag 21-12-2021

Een bleekgele maan verscheen gisteravond boven ons schip in een heldere winterlucht. Het vroor vannacht een graad of vier. Vandaag is de wintersolstice (om 16.58 uur). Het blijft echter bij een prikje, voor de kerst stijgen de temperaturen weer tot een graad of tien. Geen witte kerst. Er komt hooguit wat natte sneeuw. Ons land ligt dezer dagen precies onder een overgangszône: zachte lucht ten zuiden van ons, koude lucht ten noorden van ons. Welke kant die grens opschuift, staat niet vast. In elk geval is het vandaag een mooie, zonnige winterdag. Geen wolkje beroert de hemel. Separaat boodschappen gedaan in een stille binnenstad. De helft van de winkels is dicht, de rest poogt met een tafel in de voordeur nog wat omzet te vergaren.

Bericht dat ik mijn rijbewijs moet verlengen. Eind april word ik 75. Daar hoort een medische keuring bij. Je kunt een en ander online regelen. Zo krijg ik een document retour, een formulier dat de keuringsarts moet invullen na wat onderzoek (o.a. bloeddruk en nuchter bloedsuiker). Ik maak een afspraak voor komende vrijdag met de keuringsarts bij ons aan de overkant op de Krommenhoek.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9450 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2770 minder dan gisteren. Voordat omikron de samenleving met een vijfde golf gaat teisteren, dalen de besmettingen een heel eind. Er was ook sprake van een 'Max-effect': 78 positieve testen kwamen afgelopen week van reizigers die kort daarvoor in de Verenigde Arabische Emiraten waren geweest. Dat zijn er veel meer dan in de afgelopen maanden. Het reproductiegetal dd. 6 december bedraagt nu 0,88. In de ziekenhuizen daalt de bezetting verder; op de IC's blijft de bezetting gelijk. 20 van de 73 ziekenhuizen kunnen de kritiek planbare zorg niet binnen zes weken leveren. Er waren 31 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Plusminus, Jan van Munster en Ewerdt Hilgemann (1991), foto: Liesbeth de Boer, Mooi Gorinchem)

Woensdag 22-12-2021

Hierboven een fraaie foto van Plusminus, de gespleten zwerfkei die de kunstenaars Jan van Munster en Ewerdt Hilgemann in 1991 plaatsten onder de kastanjebomen op Buiten de Waterpoort. Op de linker steen staat een plusteken en op de rechter een min. Fraai, omdat de fotografe afdrukte op het moment dat het zonlicht exact tussen beide helften door viel, waarmee ze het een soort klein zonneheiligdom maakte, een mini-Stonehenge. Ze maakte (of plaatste) de foto zo te zien op dag en (vrijwel) uur van de winterzonnewende. Dat kan geen toeval zijn, het verraadt dat de kunstenaars de helften bewust zo neergelegd hebben. Mooi gemaakt en mooi getroffen. Ik vond hem op het FB-account van Mooi Gorinchem.

Het RIVM waarschuwde gisteren dat de huidige lockdown een nieuwe golf besmettingen en ziekenhuisopnames zal afremmen, maar niet kunnen voorkomen. Dat komt door de snelle verspreiding van omikron. De boostercampagne zal het wel dempen. De variant maakte het afgelopen weekeinde 10 tot 15 procent van de besmettingen uit, eind van deze week waarschijnlijk de helft en zal voor het einde van het jaar dominant zijn. Rond het einde van het jaar verwacht men dat de huidige daling zich weer in een stijging zal omzetten. Een dag of tien daarna kan de bezetting in de ziekenhuizen weer oplopen, afhankelijk van de ernst van omikron.

Niet iedereen weet dat je de coronacheck-app (QR-toegangscode) zelf moet aanvullen met de boosterinjectie. Wij wisten het in elk geval niet, maar het zong rond op de sociale media. De aanvulling is eenvoudig. Op het scherm staat rechtsboven een '+' teken. Klik daarop en de rest wijst zich vanzelf. Het werkt met behulp van je DigiD.

Opnieuw een heldere winterdag. De opgaande zon kleurt de schaarse wolken zachtrose. Anna schiet al vroeg even de binnenstad in. Bij het wegbrengen van het vuil zie ik ons autootje aan de overkant. Helemaal bedekt met aangevroren rijp (foto hier). We hoeven niet weg. Buiten woedt de pandemie. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.460 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 4029 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2275 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2369), van wie 601 op de IC (gisteren: 615). Er waren 48 coronadoden. De nieuwe Duitse minister Lauterbach van Volksgezondheid denkt dat er medio mei/juni een vierde vaccinatie nodig is om de verspreiding van de omikronvariant tegen te gaan. Een 2e booster dus. Naar het begin van dit kwartaal

De Merwede vanaf de Altenawal (foto van gisteren).

Donderdag 23-12-2021

Nacht met lichte vorst. In de noordelijke helft van het land regent het, bij ons is het zwaar bewolkt. Voor boven de rivieren geldt code oranje vanwege gladheid door ijzel. De komende dagen is het warmer. Het zijn rare tijden. Ineens veranderen de kerstplannen. Mijn kleinzoon Thijs heeft corona, hij zit in quarantaine met zijn vader. Lisa had het in november al gehad. Floor & Jason testen nog negatief maar dat kan gemakkelijk veranderen. Zij zitten ook in quarantaine en we hebben samen vastgesteld dat het niet verstandig is dat ze 1e kerstdag hier komen. Het hotel kan ik afzeggen. Vanmiddag belt Bas uit Den Haag. Hij ligt al een paar dagen met corona in bed. Snotneus, spierpijn, koorts. Gelukkig niet zonder boodschappenl; die doet zijn huisgenoot. Het hakt er wel even in, we zien met de kerstdagen mijn kinderen niet, met een hoop cadeautjes onder de boom en een volle koelkast. Het is niet anders. Gelukkig komen de dochters van Anna (separaat) wel langs.

Engels onderzoek van een grote database wijst uit dat de omikronvariant inderdaad minder ziek maakt. Toch maken epidemiologen zich zorgen over de hoge besmettelijkheid, want bij grote aantallen besmettingen kunnen de ziekenhuizen toch overvol raken. Vandaag bespreekt het OMT de cijfers. Ondertussen is er veel kritiek op het OMT, Van Dissel en het kabinet. 'Vaccins alleen zullen geen enkel land uit deze crisis redden. Landen kunnen – en moeten – de verspreiding van Omikron voorkomen met maatregelen die vandaag werken. Niet vaccins in plaats van maskers. Niet vaccins in plaats van afstand nemen. Niet vaccins in plaats van ventilatie of handhygiëne. Doe het allemaal. Doe het consequent. Doe het goed', schrijft antropolge Ginny Mooy in Meer over Medisch. Mooy was lid van het Red Team, een groep van diverse deskundigen die vaak het coronabeleid kritiseerde. Eerder dit jaar hief het zichzelf op om niet altijd en eeuwig in de contramine te zijn. Nu zet Mooy dat op haar eentje voort. Ze haalt de CEO van Pfizer/BionTech aan die dezer dagen zei: 'COVID-19 vaccines will not be enough to withstand the Omicron variant. We must be aware that even triple-vaccinated are likely to transmit the disease…It is obvious we are far from 95 per cent effectiveness that we obtained against the initial virus.'

     Hm. Ik leid eruit af dat we niet moeten stoppen met boosteren, maar vooral de overige maatregelen niet mogen verwaarlozen: afstand houden, mondkapjes, ventileren, enzovoorts. En zo weinig mogelijk naar buiten en mensen ontvangen of bezoeken. Teveel mensen lichten de hand met die regels.

Ik verwacht niet dat Poetin tot oorlog zal overgaan in Oekraïne, maar je houdt wel je hart vast. Europa en de NAVO zijn militair te zwak om hem zonder Amerikaanse steun te weerstaan. De opgesloten Russische activist Navalny zendt vanuit de Goelag een verontrustende twitterdraad de wereld in: 'The TV set in our barrack hysterically fights NATO all day long. On every channel, they talk about NATO threats. Putin himself laments that NATO is at our doorstep and we have nowhere to retreat.' De Russen luisteren niet meer naar ander nieuws. Poetin houdt vandaag op zijn jaarlijkse persconferentie het Westen verantwoordelijk. Dat zou afspraken uit het verleden geschonden hebben. 'In de jaren 90 is ons beloofd dat er nog geen centimeter naar het oosten zou worden uitgebreid. En wat gebeurde er? We zijn bedrogen. Domweg bedrogen. Vijf keer is de NAVO uitgebreid en nu zien we dat er wapens in Roemenië en Polen worden geplaatst.' Hij heeft geen gelijk. Een dergelijke belofte is destijds bij de Duitse eenwording wel geopperd, ik meen bijvoorbeeld door Bush sr. of Kohl, maar nooit tot een formele afspraak tussen beide blokken gemaakt. Lees o.a. hier. Bovendien wilden de bevolkingen van de landen van het Warschaupact in overgrote meerderheid toetreden en onder de NAVO-paraplu schuilen. Daar op terugkomen is niet mogelijk en in mijn ogen ook niet wenselijk. Rusland is een criminele autocratie en met geboefte kun je geen afspraken maken. Daar kun je je alleen tegen wapenen.

Het dagelijks aantal nieuwe besmettingen wil niet snel verder zakken. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 13.400 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 41 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 2240 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2275), van wie 583 op de IC (gisteren: 601). Er waren 40 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 24-12-2021

Het aantal sterfgevallen in ons land is vorige week voor de tweede week op rij gedaald, meldt het CBS, maar er is nog steeds duidelijk sprake van oversterfte. Er is oversterfte in alle leeftijdsgroepen, die voor het grootste deel voor rekening van de pandemie komt. Als je het overzicht over de laatste jaren ziet, is die oversterfte duidelijk gekoppeld aan corona (zie hierboven). Afgelopen week beliep de oversterfte circa 1000 mensen. Dat is niet mis. De coronasterfte in Nederland bedraagt officieel ruim 20.000 mensen vanaf het begin in maart 2020, maar beloopt in werkelijkheid het dubbele.

De Amerikaanse schrijfster Joan Didion overleed deze week op 87-jarige leeftijd. Ze was zwaar Parkinson-patiënt. In De Volkskrant staat een stukje over haar van Hans Bouman. Destijds was ik onder de indruk van 'The Year of Magical Thinking' uit 2006 over de dood van haar man. Ook herinner ik me dit gedichtje en voelde het als een opdracht:

Do not whine

Do not complain

Work harder

Spend more time alone

Dat laatste lukt in tijden van Covid-19 heel aardig.

Het is een zeer grijze dag met motregen in de middag. De temperatuur is opgelopen tot bij de tien graden. Tussen de middag loop ik langs de arbo-dokter aan de overkant, die me goedkeurt voor verlenging van mijn rijbewijs. Online kan ik echter niet verder met de aanvraag, want DigiD heeft een storing. Bas voelt zich wat beter, maar blijft in elk geval tot maandag thuis. Floor zal ik straks even bellen.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.517 nieuwe positieve coronatests gemeld. Dat zijn er 843 minder dan gisteren. In de regio rondom Amsterdam, waar de omikronvariant al dominant is, is er wel een toename van het aantal meldingen. De bezetting in de ziekenhuizen nam af. Er liggen nu 2145 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2240), van wie 565 op de IC (gisteren: 583). Er waren 41 coronadoden.

     Bij de woning van minister Hugo de Jonge is een politiepost geplaatst, voor de veiligheid. Waarom precies werd niet gezegd. Naar het begin van dit kwartaal

De complexe route van de James Webb ruimtelescoop naar het 2e Lagrangepunt, waar hij moet uitvouwen. De witte lijnen zijn die van het zwaartekrachtveld. Nul op de Lagrangepunten (afbeelding: Scienific American)

Zaterdag 25-12-2021, 1e Kerstdag

Het voornaamste kerstgebeuren is voor mij de lancering van de James Webb ruimtelescoop in de loop van de dag. Het is een hachelijk avontuur, niet zozeer de lancering zelf met het beproefde systeem van een Arianeraket op de Franse basis Kourou in Frans-Guyana, maar de complexe operatie met twee koerswijzigingen onderweg en het uitvouwen van de facetspiegel en  - zonder dat het scheurt het grote schild te ontplooien tegen de hitte van de zon. Dat moet stoorloos zich voltrekken op een afstand van 1,5 miljoen kilometer van de aarde, in het tweede Lagrangepunt L2). Op dat punt zijn de zwaartekracht van zon en aarde met elkaar in evenwicht en kost het weinig energie om de telescoop op dat punt te houden. Het hele proces van lanceren, reizen en uitvouwen duurt 30 dagen. De wereld van astronomen houdt zijn hart vast, want er is twintig jaar aan gewerkt en er kan zoveel verkeerd gaan. Als alles lukt kan de telescoop, die werkt op de golflengte van infrarood licht, honderd keer dieper in het heelal kijken dan de Hubble ruimtetelescoop 1990). 'Dieper' wil niet alleen zeggen 'verder' maar vooral 'ouder', dichterbij de oerknal dan ooit. Verder = ouder in het heelal. Het universum werd doorzichtig voor licht en andere straling toen het 380.000 jaar oud was. Van die tijd dateert de kosmische achtergrondstraling, de CMB, die nu afgekoeld is tot 3 graden Kelvin. In de miljoenen jaren daarna waren er nog geen sterren, planeten of sterrenstelsels ontstaan, het heelal was in alle richtingen donker, de Cosmic Dark Ages. James Webb kan mogelijk ons de allereerste stervorming uit samenklonterende wolken van materie laten zien. Ten tweede kan de Webb ons meer leren over de atmosferen van exoplaneten en of er mogelijk sporen van leven in aanwezig zijn. De lancering is vandaag om 13.20 uur Nederlandse tijd. Je kunt hem onder meer hier live volgen.

De lanceerfasen van de Arianeraket met de James Web ruimtelescoop (beeld: ESA)

Eerste Kerstdag ving grijs aan, maar tegen het middaguur klaart het op. Het is flink kouder geworden. In de helderblauwe lucht schijnt de zon. Vanaf 13.00 uur volg ik met grote spanning de live-uitzending van ESA uit Kourou. De basis ligt dicht bij de evenaar en dat geeft de raket op voorhand de draaisnelheid mee van de aarde: ca. 1000 km per uur.  Alle systemen staan op groen. In het contrôlecentrum draagt iedereen een mondmasker. Tien minuten voor lift-off is het allerlaatste weerrapport prima. 'All systems are go!' het aftellen gebeurt in het Frans. 'Décollage!' Een groots moment, ik kan het niet helpen. Succes is ook voor mij persoonlijk van belang. De nieuwe ruimtetelescoop zal veel nieuwe ontdekkingen doen die ik nog kan meemaken, maar als het mislukt... tja, dan is er binnen de resterende jaren van mijn leven niet zo snel een andere.

     Na twee minuten worden op 80 kilometer de twee boosterraketten afgeworpen. Zie schema hierboven. De snelheid is 5000 km/uur. Zeven minuten na lift-off gaat op 220 kilometer hoogte de omhullende kap van de telescoop eraf, hij ligt opgevouwen, klein en kwetsbaar op de top van de raket. De laatste trap stuwt hem nu voort. Twee minuten later wordt de hoofdmotor afgestoten. Op 27 minuten en 1500 km hoogte gaat de laatste trap naar opzij weg. Er klinkt applaus. Punctueel ontvouwen de zonnepanelen zich. De Webb is nu alleen en op weg naar Lagrange 2. Fantastisch!

In de loop van de middag komen Barbara, Michel en Nikita (31 weken) op kerstbezoek. De appeltaart die Anna vanmorgen bakte gaat erin als appeltaart.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 12.629 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 134 meer dan gisteren. Let op: in 51 van de 352 gemeenten -'Amsterdam voorop - werden meer besmettingen gemeld dan vorige week. De bezetting nam af in de ziekenhuizen. Er liggen nu 1997 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2145), van wie 553 op de IC (gisteren: 565). Er waren 45 coronadoden. En wat is het woord van het jaar geworden? Juist: wappie. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 26-12-2021, 2e Kerstdag

Gisteren ontdekten we de top 2500 van 192TV, een zender die ooit voortkwam uit de piratenzender Radio Veronica. Het volgen van de uitzending van een onafgebroken massa hits uit ons verleden is genieten. Een feest der herkenning! Van Pat Boone tot Prince, zeg maar, of van Tom Manders en het Cocktail Trio tot Freek de Jonge als het om Nederlandstalig lied gaat. Het grote, positieve verschil met de top 2000 van Radio 2 is dat er niks gezegd wordt, geen geouwehoer van ijdele presentatoren, geen reclame tussendoor, geen onnozele chatberichten, alleen maar clips. Een geduchte concurrent. Vanmorgen zetten we hem weer op. Het duurt nog de hele week. Bij Ziggo is het kanaal 610, bij KPN kanaal 113. De zender is normaliter een betaalzender, maar Ziggo heeft hem in het basispakket gestopt. De complete lijst van 2500 nummers staat hier.

Bij Pieter Omtzigt geen adventstemming. Vlak voor de kerstdagen stelt hij kamervragen over de aanwijzing van een aantal gemeenten, waaronder Gorcum, om gedwongen noodopvang voor vluchtelingen op te zetten. Volgens hem is er geen wettelijke basis voor de dwang-aanwijzing. 'Hoe kan de regering dit doen (en al helemaal zonder overleg)?' Ja, denk je, maak het die mensen nog even moeilijk vlak voor de feestdagen.

Het lijkt erop dat Poetin vlak voor de kerst inbond. Na maandenlange oefeningen langs de grens met Oekraïne stuurde hij tienduizenden militairen terug naar hun bases.  Het Russische leger liet dat gisteren aan persbureau Interfax weten. Het was al met al een kostbare operatie. Heeft hij er iets mee bereikt? Vooral meer alertheid in het Westen, denk ik. Jaroslaw Kaczynski, de reactionaire leider van de Poolse regeringspartij PiS, is ook in kerststemming. Van de week zei hij dat sommige landen 'niet enthousiast zijn over het vooruitzicht dat een Duits Vierde Rijk wordt gebouwd op het fundament van de EU'. Hij is erg benauwd voor een toenemend federalisme in Europa, met name bij de nieuwe regering-Scholz in de bondsrepubliek. Tja, wil Europa veilig blijven dan moeten in mijn ogen we dáár juist voor kiezen: de Verenigde Staten van Europa.

De succesvolle lancering van de James Webb ruimtelescoop gisteren was een indrukwekkende gebeurtenis. Na een kleine 30 dagen zal hij daar aankomen, zich installeren en ontvouwen. En gedurende maanden afkoelen tot de optimale bedrijfstemperatuur van min 229 graden. Dat is nodig om zoveel mogelijk ruis te elimineren. Temperatuur geeft straling en straling is ruis. Nu kun je de Webb hier voortdurend volgen op zijn 1,5 miljoen kilometer lange reis naar Lagrange 2. Zijn snelheid bedraagt ruim 18.000 km/sec.

Het is lang bewolkt en fris, deze 2e Kerstdag. Later komt er wat zon en vele wandelaars passeren over de sluis. We krijgen gezellig kerstbezoek van Tessa & Jeff en hun meisjes. Allemaal negatief getest. Ze vinden hier cadeautjes onder de boom. Natuurlijk hebben we 192TV opstaan.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.962 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 639 minder dan gisteren, maar in Amsterdam stijgen de besmettingen met 22 procent. De bezetting in de ziekenhuizen nam licht toe. Er liggen nu 2002 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1997), van wie 560 op de IC (gisteren: 553). Er waren 11 coronadoden. In het weekend geeft men minder sterfgevallen door aan het RIVM. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 27-12-2021

De James Webb ruimtetelescoop is nu twee dagen op weg naar Lagrange 2. Je kunt hem hier op het hele traject volgen. Behalve het eerste zonnepaneel klapte ook de Gimbaled Antenna Assembly (GAA) uit en werd getest. (gimbaled betekent 'cardanisch', ik moest het opzoeken). Met die antenne zal de Webb tweemaal daags 28,6 Gigabyte aan wetenschappelijke data naar de aarde sturen. Eerder in deze eerste dagen was er de eerste (geplande) koerscorrectie met een stoot energie van 65 minuten van de motoren. De monitoren van spanning en temperatuur zijn inmiddels ook aan gezet. Tegen 16.00 uur is de afgelegde afstand bijna 380.000 kilometer. Dat is de afstand aarde - maan.

Vanmorgen dichte mist, die pas tegen elven optrekt. Het motregent. Vervelend weer. In de laatste dagen van het jaar zal het kwik tot bijkans 15 graden oplopen. Een deel van de dag hebben we 192tv opstaan.

Dit jaar geen kerstkaart van mijn Japanse vriend Shuzo Azuchi Gulliver. Twee jaar geleden kreeg ik er nog wel een. Volgens de Japanse Wikipedia leeft hij nog wel. Sinds de jaren negentig is hij docent aan de Keio University , de University of Tokyo en de Ritsumeikan University in Japan.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 11.495 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 444 minder dan gisteren, maar er waren maar 30.000 tests, waarvan liefst bijna 32% positief. Vorig jaar 35.000 waarvan 16% positief. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 2014 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2002), van wie 550 op de IC (gisteren: 560). Er waren 12 coronadoden. Voor de grensovergangen naar België en Duitsland staan files vam mensen die er gaan winkelen of eten. Naar het begin van dit kwartaal

(foto: Annet Ardesch)

Dinsdag 28-12-2021

Een miezerige ochtend. Later zal het harder gaan regenen. 192tv staat vrijwel de hele dag op. Een van de vissers op de steigers wordt onwel en wordt afgevoerd in een snel gealarmeerde ambulance. Ik bel Bas om te vragen hoe het gaat; hij slaapt veel en heeft geen koorts meer. Het CBR meldt dat ik voor een keuring naar een oogarts moet. In BZ kan ik op 12 januari terecht op de poli oogheelkunde. De lampjes in een van de kunstkerstboompjes zijn stuk. Anna vindt een doosje met vier reservelampjes, maar die passen er niet in. We gaan verder het jaar uit met de twee kerstboompjes die resteren. De Webb-ruimtelescoop is vanochtend op 450.000 kilometer van de aarde en heeft de tweede koerscorrectie 1b correct uitgevoerd, een korte, geplande stoot voordat later op de dag een begin wordt gemaakt met het uitklappen van het zonneschild.

     Ondertussen wordt de regen steeds dichter. We lopen naar de boot om de natte handdoeken bij de lekkages te vervangen door droge. Er zit een vislijn vast in het anker en in het vrijboord liggen handenvol visvoer, dat de vissers strooien om vis te lokken. Na het middaguur klaart het weer op. De barometer is gezakt naar 988 hPa. Anna gaat met de fiets naar Barbara. Onderwijl regent het weer. Dat waren de wederwaardigheden op deze sombere dag in de doelverloren week tussen kerst en oudjaar.

Het demissionaire kabinet heeft afgelopen zomer overwogen om CO2-uitstotende bedrijven in Nederland tijdelijk, gedeeltelijk of zelfs volledig te sluiten. Dit had op vrijwillige basis moeten gebeuren. Daarmee zou de Staat op korte termijn volledig aan het Urgendavonnis voldoen. Dat bleek gisteravond in Nieuwsuur. Het betrof bedrijven met industriële installaties en afvalverbrandingsinstallaties. Waarom gebeurde het niet? Het duurde te lang en kostte teveel, blijkt uit de documenten die Nieuwsuur dankzij de WOB in zijn bezit kreeg. Het plan zou tijdens de kabinetsformatie aan de orde komen, maar dat gebeurde niet. VNO-NCW vindt dat met het sluiten van fabrieken het klimaat niets opschiet. 'Dat leidt slechts tot het verschuiven van productie, vaak naar landen waar de emissies hoger zijn'. Niet te geloven, het aloude waterbedargument. Als wij niet vervuilen doen anderen het wel. Zodat er niks gebeurt - de katastrofes komen vanzelf. In 2020 haalde ons land nipt de doelstelling dankzij corona. Dit jaar zal het erom spannen.

Dit is zó triest: de mensenrechtenorganisatie Memorial, die de herinnering aan de massamoorden en de Goelag van Stalin levend houdt, is door het Russische Hooggerechtshof verboden. De organisatie werd in de jaren 80 mede opgericht door fysicus en Nobelprijswinnaar Andrei Sacharov in de tijd van de Sovjet-Unie. De autoriteiten achten het veel te gevaarlijk dat de mensen hun verleden kennen. De dictatuur in Rusland is nu opnieuw totaal.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9.213 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2255 minder dan gisteren. Zo laag was het sinds 3 november niet - maar er was weer een storing. De omikronvariant is nu dominant in Nederland (meer dan 50 procent). In de ziekenhuizen liggen nu 2006 coronapatiënten, van wie 535 op de IC. Gisteren waren dat er 2014 en 550 op de IC. Er waren 75 coronadoden. Omikron maakt minder ziek, dus de tijd van hoge sterftecijfers en ziekenhuisopnamen door het coronavirus is voorbij. Dat zei Sir John Bell, hoofd van het Britse vaccinatieprogramma tijdens een interview op de BBC-radio.  Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 29-12-2021

Oudjaarsavond 2021 zal bijzonder zacht zijn, voorspellen de prognoses. Tijdens de jaarwisseling zal het zo'n graad of twaalf zijn, Stevige zuidwestenwinden drijven warme lucht uit het gebied van de Canarische eilanden en Madeira naar onze regio. Nieuwjaarsdag zal een graad of tien warmer zijn dan normaal. Dergelijke temperaturen zijn gangbaar in april. Vandaag is het met 12 graden al onalledaags warm en er valt opnieuw veel regen. Warme, natte winters, dat was de belofte van klimaatverandering voor West Europa. Vanochtend is het grijs en droog. Anna had een slechte nacht wegens een aanval van migraine. Ze was eerder een gezegende maand lang zonder hoofdpijn.

     Door de natte straten loop ik naar de groenteboer in de Arkelstraat. Er zijn weinig mensen op straat. Tessa en Lina-Mae zijn op de koffie als ik thuiskom. In de brievenbus ligt een uitnodiging voor de boostervaccinatie van het ministerie van volksgezondheid. Die begeerde prik heb ik drie weken geleden al gehad.

     De eerste asielzoekers komen vanmiddag aan in de noodopvanglocatie in Gorcum. De gemeente heeft niet geprotesteerd tegen de dwang. Juristen en Pieter Omtzigt vragen zich af of er wel een wettelijke grondslag is voor die dwang. Behalve Gorcum leggen ook Rotterdam, Barendrecht en Schiedam zich erbij neer; Enschede gaat onderzoeken of de aanwijzing wel mag en Venray heeft een hoop vragen en wil ondanks de schrijnende nood eerst een haalbaarheidsonderzoek.

Goed nieuws voor ons als watersporters. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft besloten de verzegelingsplicht van de vuilwatertanks niet in 2022 in te voeren. Er komt tevens een overgangsperiode. Misschien van vijf jaar, zoals het Watersportverbond vroeg. In dat geval ontsnappen we met Dulce nét de dans.

De James Web ruimtelescoop heeft er nu vier dagen op zitten en heeft er bijna 40% van het traject. In kilometers en niet in tijd, want hij vliegt niet steeds even snel en zal ook nog omwegen moeten maken bij Lagrange 2. In de afgelopen dag klapte hij het eerste pallet uit met een deel van het in vijf lagen opgevouwen zonneschild, het achterste. Tevoren werden verschillende instrumenten voor de verdere ontvouwingen voorgewarmd.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 15.804 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 6622 meer dan gisteren, zonder twijfel door de omikronvariant. Gisteren was er sprake van een technische storing waardoor de gegevens niet volledig zijn doorgekomen bij het RIVM. De ziekenhuizen bleven gelijk. Er liggen nu 1978 mensen met corona in het ziekenhuis, van wie 515 op de IC. Er waren 51 coronadoden. Demissionair minister De Jonge van Volksgezondheid waarschuwt voor een te snelle versoepeling van de huidige lockdown, die voorlopig geldt tot en met vrijdag 14 januari. Naar het begin van dit kwartaal

Eerder deze week waren Rommert, Nora en Lois in Limburg. Hier op de Maasdijk. De trui van Rommert heeft kerstverlichting.

Donderdag 30-12-2021

De laatste dag voor oudjaarsdag is grijs en zacht. Het blijft droog. Vandaag is het landelijk de warmste 30 december ooit gemeten. Even na het middaguur arriveren Rommert, Lois en Nora. Ze hadden zich vanmorgen getest en wij ook. Alles negatief. Het is een groot genoegen ze alledrie weer te zien. Mijn jongste kleinkind is vrolijk en ondernemend en gaat meteen op verkenningstocht. Mijn studeerkamer vindt ze het leukst, net als ikzelf, en daarin wekt Newtons Cradle de meeste belangstelling. Let op: ze raust er niet wild mee om maar laat de balletjes heel voorzichtig tegen elkaar stoten zoals het hoort; kijk, die wordt nog eens natuurkundige. Ze heeft nog steeds de neussonde in; omdat ze last van haar oortjes heeft hebben haar ouders het leren-eten uitgesteld naar het nieuwe jaar. Anna had het poppenhuis, waar veel van de meisjes-kleinkinderen mee speelden, tevoorschijn gehaald. Dat krijgt ook veel aandacht. En de cadeautjes onder de kerstboom. Hier twee foto's.

De volgende fase in de 30-daagse tocht van de James Webb ruimtetelescoop. Een ruim één meter lange staaf of schacht werd uitgeschoven. Daaraan komt later de (nu nog) ingevouwen facet-hoofdspiegel te zitten. De staaf - de Deployable Tower Assembly (DTA) - moet de spiegel op afstand houden van de satelliet om de invloed van diens warmte te minimaliseren. Ook werd er weer electronische apparatuur uitgeschoven voor onder meer de stuurraketten. Tenslotte werd er aan de achterkant van de satelliet een scherm uitgebracht, de Aft Momentum Flap, dat de druk van de zonnewind zoveel mogelijk moet afbuigen van het grote, al uitgevouwen zonneschild. De snelheid is teruggelopen naar 0,8 km/sec. NASA heeft inmiddels uitgerekend dat de vlekkeloze lancering een voordeel heeft. Vooraf schatte men in dat de missie minstens vijf jaar zou duren. Door de effectieve lancering zal de Webb straks echter genoeg brandstof voor de stuurraketten overhouden om zelfs meer dan tien jaar stabiel in zijn uiteindelijke omloopbaan bij Lagrange 2 te blijven. Nou, die tien jaar wil ik nog wel meemaken.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 14.868 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 890 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 1870 mensen met corona (gisteren: 1978), van wie 505 op de IC (gisteren: 528). Er waren 40 coronadoden. De kappers knippen uit protest etalagepoppen voor hun zaken. In Amsterdam wordt voor Nieuwjaarsdag een grote demonstratie tegen de coronamaatregelen verboden, terwijl de vakbonden voor die dag een staking van de Mobiele Eenheid hadden aangekondigd. De driehoek verwacht teveel deelnemers, zodat er niet voldoende afstand gehouden kan worden. De politie mag het dus alleen opknappen tegen de rellende wappies. De ultrarechste Samen voor NL heeft aangekondigd de confrontatie te zullen opzoeken en de regels te gaan overtreden. 'De grootste mars van de menselijke verbinding'. Alles bijeen een recept voor ernstige moeilijkheden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 31-12-2021, Oudejaarsdag

Vanochtend als we opstaan is de kamertemperatuur bij ons 21,5 graden. De verwarming hoeft niet aan. De zon komt stralend op over de rivier en kleurt de hemel fel oranje. Het blijkt dat we de warmste oudejaarsdag ooit gemeten beleven. In De Bilt steeg de temperatuur in de nacht al naar 14,4 graden, een temperatuur die gebruikelijk is in de tweede helft van april. Normaal ligt de maximumtemperatuur eind december rond ongeveer 6 graden overdag. Met dit jaar erbij zijn er maar liefst vijf jaren uit deze eeuw in de top-10 zachtste oudjaarsdagen te vinden: 2021, 2017, 2015, 2011 en 2006. Ik heb er geen begrip voor dat de opwarming van het klimaat nog steeds ontkend wordt. Zo zet iemand juist vandaag de volgende reactie op de website Klimaatverandering: 'Zo we zijn alweer 2 jaartjes verder, hebben vorig jaar weer een elfstedentocht gehad dus al dat geklets over opwarming van de aarde met schuld aan de mens is als sneeuw voor de zon verdwenen. Staan we weer met 2 pootjes op de grond!'

     Hoe ernstig zo'n ontkenning van de werkelijkheid is werd ons gisteravond weer eens duidelijk toen we op Netflix de dystopische film 'Don't Look Up' zagen. De analogie met klimaat is duidelijk, maar in de film gaat het om de nadering van een komeet, groter dan die 65 miljoen jaar geleden het uitsterven van de dinosaurussen teweegbracht. De astronomen die hem ontdekten willen de regering meteen op de hoogte brengen, opdat hij tijdig met botsende raketten uit zijn fatale baan gestoten kan worden. Na zeven uur wachten op de gang in Het Witte Huis horen ze dat ze morgen maar terug moeten komen. De president heeft het te druk met aankomende tussentijdse verkiezingen. Dat voorval zet de toon in de film, die draait om het voortdurend ontkennen van de werkelijkheid. De film neemt politici, woordvoerders, miljardairs, generaals, lobbyisten, complotfantasten, mediapersoonlijkheden, deelnemers aan talkshows, influencers en andere egotrippers, irrationelen en narcisten effectief op de hak. De eigenwaan, het doorgeslagen exhibitionisme. Uiteindelijk stort de komeet op de aarde. Apocalyps. Een pijnlijke film.

De Webb ruimtelescoop is nu 6 dagen op weg. Vandaag werd de beschermende membraan van het (nog ingeklapte) zonneschild afgetrokken. De snelheid liep terug naar 0,73 km/sec. Je kunt nu ook de temperaturen zien van de zonzijde en de andere kant: resp. bijna 28 graden en - -45 graden Celsius.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 16.796 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1968 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 1779 mensen met corona (gisteren: 1870), van wie 494 op de IC (gisteren: 505). Er waren 33 coronadoden. Ongeveer een kwart van de bevolking van 18 jaar en ouder kreeg tot nu een boosterinjectie. Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/71