Logboek 2009/1 (Malta>Çanakkale)

Vanavond kleurt de hemel veelbelovend rood. Vergelijk deze foto eens met die van gisteren, die op dezelfde plaats werd genomen

Zaterdag 14-02-2009

Gisteravond zijn we lang op bezoek bij Nanning & Miranda op hun catamaran Famous Goose op de N-steiger. Een mooie, lange avond vol vrolijke discussies en gesprekken. Vandaag is het Valentijnsdag. Ans vindt op haar ontbijtbordje een Valentijnskaart van een al jarenlang trouwe aanbidder. Het is een voor Maltese begrippen koude dag, 10° C. We hebben dan ook de hele dag de kachel aan. Af en toe kletteren buien over het dek, maar de droge perioden nemen toe. Tegen de avond waait het nog steeds flink uit het westen, maar de zon kleurt de avondhemel veelbelovend rood (zie foto hierboven)

De Times of Malta meldt dat de autoriteiten gisteren 9 Soedanezen heeft teruggevlogen naar hun land. Volgende week zullen 37 migranten uit Ghana, Nigeria en Senegal gerepatrieerd worden en nog 75 in de komende weken. In zijn wanhoop is een Tunesische migrant in de Lyster Barracks, het opvangkamp op het vroegere oorlogsvliegveld Hal Far, gisteravond van een drie verdiepingen hoog gebouw gesprongen. Hij is in zorgelijke toestand naar het Mater Dei ziekenhuis gebracht. Andere migranten hielden een demonstratie uit protest tegen hun uitzichtloze toestand en probeerden brand te stichten.

Ik verdiep me vandaag langdurig in een bericht uit de wetenschapsrubriek op de site van NRC/Handelsblad. Onderzoekers van het Max Planck Instituut in Leipzig en het Amerikaanse 454 Life Science Corp (onderdeel van de farma-gigant Roche) maakten bekend dat ze de volgorde van de ‘letters' van meer dan 60 procent van het DNA van de Neanderthaler hebben bepaald, in totaal drie miljard basen, met behulp van materiaal uit drie 38.000 jaar oude fossiele botten. Mensen en Neanderthalers delen een gemeenschappelijke voorouder die ca. 500.000 jaar geleden leefde. Neanderthalers stierven 25.000 jaar geleden uit. De voorlopige DNA-analyses bevestigen eerdere conclusies: genetische invloed van Neanderthalers op mensen is afwezig, of erg klein, aldus de krant. Ik weet dat zo net nog niet. Het is altijd een intrigerende zaak geweest dat Homo Sapiens en Neanderthalers waarschijnlijk ettelijke tienduizenden jaren in deels dezelfde gebieden in Europa en Klein Azië hebben geleefd en er is nog steeds strijd over de vraag of beide soorten zoveel uiteengedreven waren door evolutie langs aparte lijnen, dat gemengde nakomelingen niet meer mogelijk waren. In een prehistorische begraafplaats in een grot in Lagar Velho, 140 kilometer noordelijk van Lissabon, vond men in 1998 tussen resten van moderne mensen een vrijwel volledig skelet van een 4-jarig jongetje, dat opmerkelijke Neanderthal-trekken had. Met radioactieve koolstofdatering werd de ouderdom van het skelet op 24.500 jaar gesteld. Dat is natuurlijk maar één vondst, maar uitgesloten is vermenging nog niet. Per slot hebben Neanderthalers en moderne mensen voor 99,5% hetzelfde genoom.

Even intrigerend is de kwestie van het uitsterven van de Neanderthalers, ongeveer 30.000 jaar geleden. Dat is nog steeds een onopgelost raadsel. De Neanderthaler was iets groter en robuuster dan Homo Sapiens, en met name had hij een grotere schedelinhoud en dus waarschijnlijk grotere hersenen. Dus betere hersenen? Hij kende taal, gebruikte gereedschappen en wapens en kende begrafenisrituelen, net als Homo Sapiens in die tijd. Toch moet de Neanderthaler een evolutionair nadeel hebben bezeten. Ik meen me te herinneren dat Jared Diamond in één van zijn boeken de verklaring zoekt in gewelddadige conflicten over jachtgebieden (een eerste geval van ethnic cleansing?) en een grotere vatbaarheid voor ziektes, maar dat staat allerminst vast.

Een derde intrigerende vraag is of Homo Sapiens, nadat hij 30.000 jaar geleden zijn laatste concurrent had afgeschud (misschien op de geheimzinnige kleine Flores-mens na) en alleen is overgebleven, nog zélf in staat is tot verdere evolutionaire ontwikkeling. Soms rijst de gedachte dat de mens binnenkort zijn eigen evolutie bewust gaat sturen met behulp van genetic engineering en zichzelf nieuwe capaciteiten en mogelijkheden gaat verschaffen. Een omstreden zaak? Natuurlijk en met reden, maar in mijn ogen evenzeer noodzakelijk en onvermijdelijk, willen we bijvoorbeeld ooit een eind maken aan ziektes als Alzheimer, MS en Parkinson. En zouden we niet graag wat intelligenter willen worden of langer blijven leven? Terug naar boven