Logboek 2025/1 Winter, 2 oorlogen
Gorinchem (25.073)
Steeds weer leveren de opnames van het verre - oude - heelal door de James Webb ruimtetelescoop verrassingen op. Nu blijkt uit onderzoek met de telescoop door Lior Shamir van Kansas State University (VS) van 263 vroege sterrenstelsels dat de overgrote meerderheid dezelfde kant op draait. Ongeveer tweederde van de sterrenstelsels draait met de klok mee, en de rest tegen de klok in. Het gaat om oude stelsels in het JADES-veld, waar ik eerder over schreef. Dat veld is op 13,4 miljard lichtjaren afstand van de aarde en bestond dus al toen de kosmos pas een paar honderd miljoen jaar oud was. Je zou verwachten dat in een willekeurig heelal het aantal sterrenstelsels dat in de ene richting draait ongeveer gelijk zou moeten zijn aan het aantal stelsels dat de andere kant op draait. Dat lijkt dus niet zo te zijn.
'It is still not clear what causes this to happen, but there are two primary possible explanations', zegt Shamir. De eerste is dat het universum vanaf de oerknal al draaide. Draaiend ontstond, dus. Dan zijn de huidige oerknal-theorieën onvolledig, maar het is mogelijk wel in overeenstemming met de theorie dat ons heelal in feite niets anders is dan het inwendige van een oorspronkelijk zwart gat.
Een tweede mogelijkheid is dat de waarnemingen van Webb vertekend worden door de rotatie van onze eigen Melkweg. Alles in onze nabijheid en ook de aarde zelf draait om het centrum van de Melkweg en wordt beïnvloed door het dopplereffect. Astronomen verwachten dat door dit effect licht, afkomstig van sterrenstelsels die tegengesteld draaien aan de omwenteling van het Melkwegstelsel, doorgaans wat helderder is. Hierdoor zouden volgens Shamir deze sterrenstelsels oververtegenwoordigd kunnen zijn in de Webb-waarnemingen. 'If that is indeed the case, we will need to re-calibrate our distance measurements for the deep universe'. Zo'n hercalibratie zou misschien ook andere raadsels van het vroege heelal kunnen oplossen, met name de verschillen die men waarneemt in (enerzijds) de uitdijingssnelheid van het heelal en (anderzijds) het bestaan van grote sterrenstelsels die volgens de bestaande afstandsmetingen ouder lijken dan het heelal zelf is. Het oorspronkelijke artikel staat hier. Daar komt de foto hierboven vandaan.
Uiteindelijk zei Poetin gisteravond zoals verwacht geen duidelijk ja of nee op het voorstel van Trump voor een bestand van 30 dagen in Oekraïne. Hij is 'in beginsel voor', maar er zijn voorwaarden. 'Hij kwam met een waslijst aan pinnig geformuleerde vragen' (NRC). De tijdelijke overeenkomst voor een staakt-het-vuren moet voor hem leiden tot een 'duurzame vrede' en is alleen mogelijk als 'de grondoorzaak van de crisis' in Oekraïne wordt opgelost. De grondoorzaak was voor de Russische leider steeds het blote bestaan van een zelfstandig Oekraïne, het presidentschap van Zelensky en de wens van toetreding tot de NAVO. En verder: Wie gaan het staakt-het-vuren controleren? Zullen de resterende Oekraïense troepen in de regio Koersk zich overgeven? En mogen ze dan zomaar vertrekken terwijl ze in zijn ogen grove misdaden tegen burgers begingen? Hij eist ook dat Oekraïne een bestand niet gebruikt om nieuwe eenheden te mobiliseren en te trainen. Ook vindt hij dat het land geen nieuwe wapensteun mag ontvangen zolang het staakt-het-vuren van kracht is. Je ziet dat het bestand nog niet rond is. Natuurlijk heeft Poetin nog totaal geen zin in een bestand, nu zijn troepen in Koersk en de Donbas voortgang boeken. Dus wil hij het afhouden en tijd winnen. 'Misschien moet ik maar eens met Trump bellen'.
Helaas viel het kabinet gisteren niet. Terwijl Yesilgöz in Kyiv was, verzonnen Schoof en de drie coalitiepartijen PVV, BBB en NSC in een dag lang praten een list: we noemen het niet eurobonds maar anders ('defensiebonds'?) en als de EU meer leent dan 150 miljard euro, moet Schoof eerst de Tweede Kamer om toestemming vragen. Ik geloof niet dat zijn modderfiguur er in Europa van opknapt. Vanochtend spreekt het kabinet erover. De ministers van BuZa, Financiën en Defensie denken dat het imago van Nederland er niet onder leed. (Bulderend gelach).
Vanmiddag met de veerpont naar Sleeuwijk, waar op de fraaie woonboot van Karen H. de vergadering van de Poëzieroute is. Hoofdonderwerp: de keus van de winnaar/winnares van 'Poëzie in de sluis 2025'. De meningen zijn verdeeld. Het kost tijd om eruit te komen. Uiteraard blijven de naam van winnaar en de tekst van het winnende kwatrijn nog geheim tot aan de onthulling op maandagochtend 5 mei. Op de terugweg is de zon weg en de gure noordenwind dwingt ons naar de luwte in de kajuit. Naar het begin van dit kwartaal
website maken