Logboek 2025/1 Winter, 2 oorlogen
Gorinchem (25.026)
Zondag 26-01-2025
Afgelopen week overleed op 66-jarige leeftijd de dichteres Esther Jansma (1958 - 2025). Er waren perioden in de jaren negentig dat ik haar bundels graag las. Het was zelden vrolijk, er was veel dood in haar werk zoals in haar leven. Haar vader stierf jong, overigens in hetzelfde jaar als mijn vader, eveneens door een verkeersongeval. Later waren er twee dode kinderen. 'Moeder van dode kinderen', noemden recensenten haar wel. Als hoogleraar dendrochronologie in Utrecht onderzocht ze de ouderdom en herkomst van dood hout.
Je bent ergens, het doet er niet toe
waar, altijd aan een rand
(Uit het gedicht 'Dit hier' in de bundel 'Hier is de tijd', 1998). Of:
... dagdag naar alles
wat verdween en begon, doden, kinderen, alles
verandert nu eenmaal, de thermodynamica stelt
dat chaos de regel is, alles beweegt
voortdurend van gaaf naar voor altijd kapot
(Uit het gedicht 'Aardappelkunde' in de bundel 'Alles is nieuw', 2005).
Zo las ik destijds uit 'Waaigat' (1993) een gedicht, een sonnet dat bij me binnen kwam als een mokerslag. Opmerkelijk, het gedicht begint al in de titel:
De zoon die ik niet had
Bleek een monster met een vacht
die slechts ontstaan kan in het donker
onder stenen. Het was een wonder
dat hij zag dat ik er stond.
Er liep wat speeksel uit zijn mond.
Praten kon hij niet en hij was bang;
hij zag dat iets bestond buiten de kelder
waar hij jaren in lag vastgebonden.
Hij stonk, stond krom, zijn honger
was reusachtig. Ik sloeg
mijn armen om hem heen. We vielen om.
Schokkend in de groene vacht van het gras
begon hij te lachen. Hij lacht nog steeds.
Ik hoop nog steeds dat hij stopt.
Eigenlijk een verschrikkelijk gedicht. In zijn in de jaren 90 veelgelezen poëzierubriek in de NRC schreef Gerrit Komrij er een indringend artikel over. 'Een ontstelde geest droomt zich een gedrocht'. De associatie drong zich bij hem op met het bekende gedicht van Nijhoff 'Het stenen kindje'. Een verrassend verband, want daar gaat het om het nog niet geschreven woord: 'O zoontje in mij, o woord ongeschreven'. Dat gevoel krijg ik hier niet. Wel van een gruwelijke herinnering die de dichteres graag kwijt zou zijn. Komrij beseft dat ook: '...dit is Nijhoff in een met de vuist versplinterde spiegel'.
Donald Trump heeft een oplossing bedacht voor de Gazastrook. Gisteren zei hij dat het gebied 'volledig moet worden leeggemaakt'. 'Clean out the whole thing', letterlijk. Ik denk dat hij het meent, want hij had het al besproken met koning Abdullah van Jordanië en belt er vandaag over met de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi. Ik kan me niet voorstellen dat die twee er iets voor voelen. Al eerder weigerden ze om Gazanen op te vangen. De extreemrechtse Israëlische minister van Financiën Bezalel Smotrich noemt het op X zondag 'een geweldig idee' en hij wil het zo snel mogelijk ten uitvoer brengen. Een heel volk deporteren, nota bene door de nazaten van het volk dat de grootste massa-deportatie in de geschiedenis onderging. Na zijn inauguratie op maandag zei Trump dat er 'fantastische dingen' met Gaza gedaan kunnen worden. 'Een fenomenale locatie aan zee met het beste weer'. Hij lichtte dat niet toe, maar het lijkt de typische natte droom van een vastgoedman. Waarom in godsnaam wil extreemrechts altijd zo graag deporteren?
Zon en wolkenbanken in de ochtend, 's middags bewolkt, kalm weer, het wordt een graad of zes. Storm Herminia, de opvolgster van storm Éowyn, nadert op volle kracht de Ierse westkust waar nieuwe waarschuwingen voor zware windstoten en regenbuien werden uitgegeven. Van de bijna een miljoen huishoudens zonder stroom zijn er nog ruim 350.000 niet eens weer aangesloten. Naar het begin van dit kwartaal
website maken