Logboek 2016/3 Verder door Nederland
Het vorig seizoen varen door Nederland leverde flinke contrasten op met de voorafgaande acht jaren. De talrijke bruggen en sluizen, de doorgaans geringe diepten en natuurlijk het wisselvallige weer. In de voorgaande jaren waren de wateren diep en zonder veel belemmeringen in de doorvaart, zelfs in het Suezkanaal. En het was eigenlijk altijd mooi weer, dat is nu wel anders! Extra opvallend zijn de vaak profuse regenbuien die veel wateroverlast aan wal veroorzaken.
De komende periode willen we het noordelijk deel van vastemastroute verkennen en ondermeer familie in Friesland bezoeken. De maand augustus leggen we de boot ergens neer om naar huis te gaan. In die maand zal het jongste kleinkind van Ans ter wereld komen, als alles goed gaat en daar lijkt het gelukkig op. Bovendien is die maand veel te druk op het water en heerst er teveel hufterigheid. Daar hebben we geen zin. Eind augustus nemen we de draad weer op.
Gorinchem (3)
Vrijdag 01-07-2016
Het was een kletsnatte en warme junimaand, meldt Weeronline, met wateroverlast door zware onweers- en regenbuien. De gemiddelde temperatuur (16,8) was ruim een graad hoger dan het langjarig gemiddelde (15,6). Daarmee komt juni 2016 in de tien warmste junimaanden. De eerste helft van 2016 was extreem nat en warm. Het hele jaar 2016 kan wel eens het natste jaar sinds het begin van de metingen worden. De kans op een nat voorjaar is altijd groter vlak na een El Niño en in 2015/2016 was dat een recordsterke. Voorlopig komt er nog geen eind aan het (licht) wisselvallige weer,maar het komend weekeinde lijkt een fractie droger te worden. Het Gorcumse Hippiefestival valt misschien toch niet helemaal in het water.
Vandaag regent het af en toe. Ik verwonder me over 'Onderworpen' van Michel Houellebecq (Arbeiderspers, 2015). Hij beschrijft ook nu weer het van hem bekende beeld van de verlopen academicus met zijn kleurloze, verlepte hedonisme. Ondertussen komt in 2022 in Frankrijk, uit angst voor Marie Le Pen, een gematigde moslimpartij aan de macht, die geleidelijk aan de samenleving islamiseert. Als religieus geïnspireerde partij de opvolger van de christendemocraten. vrouwen zijn gesluierd, ze verliezen hun werk en blijven thuis. De meeste intellectuelen leggen er zich bij neer, passen zich aan, houden er thuis meerdere piepjonge echtgenotes op na en alles wordt ruim gefinancierd door de Saoedi's. Het valt eigenlijk allemaal best mee: straatgeweld verdwijnt, alkohol mag en de werkeloosheid neemt af. Sharia-light.
Het boek kan worden opgevat als satire, als een kritiek op wat wel de sluipende islamisering van onze maatschappij wordt genoemd. De islam als Paard van Troje. Het toeval wilde dat het boek op de dag uitkwam van de jihadistische aanslag op het blad Charlie Hebdo. Dat bracht er een cartoon over (hierboven). De boodschap van Houellebecq lijkt te zijn dat we niet zozeer het jihadisme moeten vrezen, maar vooral de gematigde islam. omdat die langs electorale weg veel meer macht en invloed kan vergaren. Een terechte waarschuwing? Ik vraag het me af, maar het is niet slecht om de zaak scherp in de gaten te houden. Zo eenvoudig is dat overigens nog niet: ik herinner me dat Tweede Kamerlid Tunahan Kuzu van de beweging DENK voorstelde aan staatssecretaris Dekker om in de examenperiode dit jaar rekening te houden met de Ramadan. Dekker wilde het niet, maar is het verzoek onredelijk? Mij dunkt - met lichte aarzeling - van niet, in Vlaanderen en Engeland gebeurt het al. Maar ergens ligt een grens. Terug naar boven
Gorinchem (4)
Zaterdag 02-07-2016
Gezellige verjaardag gisteravond bij Ans' kleindochter Nikita gevierd. Ze werd 17 en als ze nu overgaat moet ze volgend jaar eindexamen VWO doen. Ze liet zich het hoofd niet op hol brengen door haar deelname aan The Voice of Holland.
Vandaag een wisselvallige dag. We nemen 's middags even een kijkje op het Hippiefestival. Langs de vele VW-busjes lopen en de vele snuisterijenkraampjes. Een Vietnamese loempia. Het weer houdt zich heel redelijk, al dreigt steeds een donkere regenwolk boven de zuidelijke oever van de Merwede (foto hierboven). De drassigheid van het terrein valt mee; de gemeente had ijlings voor het podium zand aangebracht. Kinderen van de Gorcumse Zangwerkplaats van powervrouw Helga Buitelaar beten vandaag het spits af. Bij de vertolking van Melanie's 'Lay down' kunnen we niet stil blijven staan. We zijn niet de enigen. Ook de iconische oude rocker met de grote zonnebril en de sjaals aan zijn polsen is er dit jaar weer. Hij loopt echter met een stok en erg soepel beweegt hij niet meer (foto hier). We lopen door het woud van VW-campers, verbouwde Citroën Type H busjes en dergelijke. Hier 2 foto's. Het veld staat ermee vol tot aan het Merwedestrandje. Veel belegen ouderen in hippie-kledij. De Zangwerkgroep is inmiddels klaar. We verlaten het terrein; de changementen duren nogal lang.
De middelpuntviegende krachten in Europa krijgen onverwacht helaas een nieuwe kans door de uitspraak van het Grondwettelijk Hof in Oostenrijk. Dat verklaarde de presidentsverkiezingen van 22 mei jl. ongeldig omdat er iets mis ging met het tellen van de poststemmen. De populist Hofer werd toen nipt verslagen door een linkse kandidaat. De verkiezingen moeten overgedaan worden en Hofer grijpt zijn kans om er een referendum over een Öxit van te maken. Er is een gerede kans dat hij na de BREXIT-uitspraak van de Britten ditmaal wint.
Later in de middag, na een fikse bui, ga ik nog een keer kijken. Tot mijn verbazing blijkeen de Peterbrug en de Tolsteeg te zijn afgesloten, waarschijnlijk omdat er geen verkeer naar het festivalterrein op Buiten de Waterpoort mag. 'Proef afsluiten Tolsteeg al gestart!', grapt de betreffende wethouder op Facebook. De zon schijnt lekker, er zijn veel meer mensen en ook meer modder. Op het podium komt snoeiharde hardrock van een groep die covers van Hawkwind uitvoert, een spacerockband uit de jaren 70. De bassen dreunen diep door in je buik. Op een opzwepend ritme van drums en gitaren brullen de bandleden alsmaar 'Hashish!...Haschish!...Hashish!', een boodschap die wel begrepen wordt door het publiek. Er worden Mars-repen uitgedeeld uit een doos, waar 'spacecakes' op staat. Volgens mij zijn ze niet echt maar ik heb het niet onderzocht. Vak voor het podium swingt een kleine groep, waaronder onze hardrock-icoon met de sjaals aan zijn polsen. Hij kan toch nog dansen, constateer ik (foto hier).
Morgenmiddag gaan we zeker nog een terug. Dan treden (om vijf uur) Barbara, Nikita en verdere aanhang op met nummers van Joe Cocker, in een gelegenheidsband met de lokale bluescoryfee Ron 'El Kroppo' Krop. Dat kan leuk worden. Terug naar boven
Gorinchem (5)
Zondag 03-07-2016
De dag vangt zonnig aan; veelbelovend voor de laatste dag van het Gorcums Hippiefestival. Aan het eind van de middag zullen veel familieleden van Ans (Barbara, Michel, Jordin, Nikita, opa Dirk-Jan en Jeff) optreden samen met bluesartiest Ron Krop. Ze zullen nummers brengen van Joe Cocker. En verder wordt mijn jongste zoon Bas vandaag 26 jaar. Op Facebook heet hij tegenwoordig Kornuit Horsehead Zijlstra. Daar publiceert hij zijn muziek en zijn glitches. Dat zijn bewust verstoorde afbeeldingen. Ik bel hem op om hem te feliciteren.
Eén fikse regenbui met een donderklap en dat is alles tot dusver. Het is daarna weer zonnig met oer-Hollandse wolkengevaarten. Wiger & Arina, onze buren, zijn ook weer thuis en komen op de koffie. Ze brachten in de afgelopen periode hun boot van Schotland via Ierland naar de Spaanse ria's. Daar ligt hij nu in de veilige marina van Villagarcia. We bezochten die haven in de zomer van 2006. In augustus willen ze zich weer inschepen om nog vijf weken door dat prachtige gebied te varen.
De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer was over de afgelopen maand nog steeds flink in de plus (hiernaast), maar dalend. Plus 0,34 graden Celsius. Dat komt door de afname van de record El Niño en de aanvang van zijn tegenhander, de koelende La Niña. Er zijn speculaties dat 2016 op weg is het warmste jaar ooit (sinds de start van de metingen) te worden. Dan moeten de satellietmetingen in de komende maanden niet teveel dalen.
Een wijs woord voor mensen die nu voor een NEXIT ijveren. Men vergeet dat Europa het rijkste en meest humane continent in de wereld is geworden. Dat zegt Helle Thorning-Schmidt, ex-premier van Denemarken, in een artikel in de NRC. Een waar woord; zoiets zet je niet op het spel.
Half vier, we maken ons op om naar Buiten de Waterpoort te lopen. Terug naar boven
Gorinchem (6)
Maandag 04-07-2016
Gistermiddag genoten we op het Hippiefestival van de muziek en van elkaar. De ambiance was volledig in orde: zonnig weer en aanstekelijke muziek op het podium. Voor Ans was het niet minder dan een familiereünie. Haar zoon Derrick en zijn vriendin Nicky waren er, haar dochters Barbara en Tessa met aanhang en bovenal was Katharina er, de Tsjechische ex van Derrick, met hun kinderen Liam en Caelan (foto hier). Mijn oude vriend Herman U. dook ook nog op. Samen struinden we het festivalterrein rond langs de kraampjes met esoterische meuk, de modderplassen met besmeurde kleuters erin, de dekens op de grond met groepen met vrolijk uitgedoste mensen en belegen hippies, en genoten - glas in de hand - van de verschillende optredens, onder andere van Helga Buitelaar die een geloofwaardige vertolking van Janis Joplinnummers gaf. Het liep allemaal flink uit, maar wat was daar erg aan? Het optreden van de gelegenheidsband van de Gorcumse bluescoryfee Ron Krop kwam bijna een uur later. Daarin traden ondermeer wethouder Arjen Rijsdijk (basgitaar) op en nogal wat leden van Ans' familie: Jeffrey (drums), opa Dirk-Jan (gitaar) en Barbara en Michel. De laatste was als leadzanger in 'Bird on a wire' uit het tweede album van Leonard Cohen voor mij een verrassing. Nooit eerder hoorde ik hem zingen en voorwaar, hij deed het bepaald verdienstelijk. We stonden bijeen aan een tafeltje dichtbij het podium en ik danste en zong met kleine Caelan op mijn schouders (foto hier). Mijn persoonlijk hoogtepunt was de Gorcummer Hans Veen, die solo met zijn gitaar een aantal dierbare nummers van de Amerikaanse folkzanger Tim Hardin bracht (foto hier). Hardin is al bijna veertig jaar dood. Nostalgie van de bovenste rang:
What can I say, she's walking away
From what we've seen.
What can I do, still loving you?
It's all a dream.
How can we hang on to a dream?
How can it ever be the way it seems?
(Uit: 'How can we hang on to a dream', 1966)
Die prachtige song werd pas in 1987 een hit in ons land, toen de ballad gebruikt werd in de film 'Zoeken naar Eileen' op basis van het gelijknamige boek van Leon de Winter.
Vandaag is het een dag met wolken en veel zon. We maken een halve wallenloop, kopen verse kabeljauw op de maandagmarkt en drinken koffie op het terras van Tax ('eat, drink, love'). Bij buurman Datema koop ik de waterkaarten van Noord-Holland en Friesland. 'Wat hebben jullie toch een zwaar leven', zeggen Joop en Marja.
Na Boris Johnson vlucht opnieuw een BREXIT-leider voor wat hij heeft aangericht: Nigel Farage stapt uit de politiek. Hij wil zijn leven terug. Dat is uiteraard zijn goed recht, maar het typeert veel populistische leiders dat ze niet weten wat ze met electorale zeges aan moeten, ze hebben geen programma en nemen dan maar snel de kuierlatten, de natie achterlatend met de rotzooi. Dezelfde eigenschap hebben mensen als Wilders, Baudet en Jan Roos, vergis je daar niet in. Een hoop rumoer maken, maar als ze winnen dan weten ze niet hoe het verder moet en lopen weg. Terug naar boven
Gorinchem (7)
Dinsdag 05-07-2016
Op 5 augustus 2011 werd hij gelanceerd. Sindsdien legde hij 3 miljard kilometer af, de NASA ruimtesonde Juno. Gisteren arriveerde hij bij de grote gasplaneet Jupiter en voerde zijn voorgeprogrammeerde rem-manoeuvre feilloos uit. Daardoor viel hij in Jupiters zwaarterachtput. Na de manoeuvre richtte de sonde zijn drie zonnepanelen naar de zon en ook dat lukte. Een fraaie technische prestatie van NASA! In de komende 20 maanden beschrijft de sonde 37 langerekte ellipsvormige banen om de planeet. Dan verzamelt hij gegevens over de inwendige structuur, de dampkring en het magnetisch veld van de grote gasplaneet. Materiaal dat de onderzoekers meer moet leren over het ontstaan van het zonnestelsel.
Deze week werd ook de knoop doorgehakt over het vervolg van de succesvolle New Horizons missie naar de dwergplaneet Pluto. Die wordt naar de Kuipergordel doorgestuurd om daar het object 2014 MU69 te bezoeken. Op 1 januari 2019 zal hij dat kleine ijsachtige object (30 kilometer doorsnede) op 3000 kilometer passeren. Daarmee hoopt men ook meer inzicht te krijgen in het ontstaan van ons zonnestelsel.
Tot slot besloot NASA dat de eveneens succesvolle sonde Dawn bij de dwergpaneet Ceres zal blijven om er verder onderzoek te doen. Een voorgestelde vervolgmissie naar de 150 kilometer grote planetoïde Adeona werd afgestemd. Dawn heeft nog voldoende brandstof tot begin 2017. In die periode warmt Ceres op omdat hij dichter bij de zon komt en zouden delen van de ijskorst kunnen smelten. Misschien levert dat meer informatie op over de oceaan van vloeibaar water, die eronder zou zitten.
Wat schieten we ermee op als we straks snappen waardoor de zon en de planeten ontstonden? Ja zeg! 'Wetenschap is de titanische poging van het menselijk intellect zich uit zijn kosmische isolement te verlossen door te begrijpen', aldus Professor Nummedal in 'Nooit meer slapen' (1966) van W.F. Hermans.
In verband met de Brexit (die maar niet op wil schieten) lees ik de nieuwe studie van de historicus Brendan Simms 'Britain's Europe. A Thousand Years of Conflict and Cooperation' (Allen Lane, 2016). Als er iets uit blijkt dan is het wel dat de Engelsen, behalve zonder de Schotten en de Ieren, in die duizend jaar vooral nooit zonder Europa konden. Een stabiel Europa, wel te verstaan. Dat hele millennium was vergeven van oorlog en ellende. Je kunt er onder andere bij Shakespeare over lezen. Henry Pelham, eerste minister, zei halverwege de 18e eeuw: 'The [Holy Roman] Empire may be considered as the bulwark of Great Britain, which if it be thrown down, leaves us naked and defenseles.' Voor dat Empire kun je nu de EU lezen. De afhankelijkheid van ons eigen land van de stabiliteit in Europa is de facto nog groter. Het verlangen van populisten om uit de Unie te treden en die te dereguleren is dan ook van een onbegrijpelijke suïcidialiteit.
Een dag met nogal wat regenbuien, ook vanmiddag nog. Het Britse pond gaat vandaag verder onderuit, hoewel de beurskoersen zich wat herstellen. De regering in Londen vertoont enige paniekreacties: men wil de vennootschapsbelasting drastisch verlagen om de vlucht van bedrijven en investeerders tegen te gaan. Door die vlucht dreigt een forse waardedaling van het vastgoed. En verder hoeven de banken opeens lagere buffers aan te houden, zodat ze meer geld kunnen uitlenen. Dat is niet zonder risico, dunkt me, kijk naar de verziekte banken in Italië. Die politici spelen roulette met de economie.
Tessa komt met Vajèn op de thee. Terug naar boven
Gorinchem (8)
Woensdag 06-07-2016
Van de week hoorde Ans' kleindochter Nikita dat ze over is. Volgend jaar dus eindexamen VWO. Prachtig, zo'n beginnend leven, oma is trots. Mijn eigen kleinzoon Thijs gaat over naar groep 3. Ondertussen zitten we de tijd uit en slijten onze dagen in irrelevantie. Daar is weinig aan te doen, het is een gegeven bij ouder worden. Gelukkig levert het tijd op voor mooie dingen. De laatste dagen speel ik nu en dan het Allegro cantabile af van de 5e Orgelsymfonie (1879) van de Franse componist Charles-Marie Widor af. Op mijn studeerkamer, want mijn geliefde heeft een hekel aan orgelmuziek. Het is een verrukkelijk stukje muziek met guirlandes van arpeggio's die een lichtvoetige dans vormen van een minuut of zeven die je weer met het leven verzoent. Beluister hetzelf via de link hiernaast. Ik zou wel eens willen weten waar die melodie vandaan komt.
Vandaag een mooie zomerdag. Terwijl de beurzen verder zakken en het Britse pond opnieuw lager is, probeert de Britse regering uit alle macht tegengas te geven. Gisteren schreef ik daar al over. Vandaag zegt een kabinetsminister dat de belastingen omlaag moeten om de economie een impuls te geven. Niet alleen de vennootschapsbelasting, maar ook het belastingvrije deel van de lonen zou met zeker duizend pond per jaar omhoog moeten. Alsjeblieft! Het begrotingstekort doet er niet meer toe, zegt hij letterlijk, waarmee hij de jongere generaties - toch al gefrustreerd door de BREXIT - nog erger opzadelt met torenhoge schulden in de toekomst. Op de pof leven, heet dat. NB: omdat de UK geen euroland is, valt het niet onder het stabiliteitspact.
De 2e Golfoorlog (maart 2003). Zoals veel mensen ben ik destijds er ook ingetuind door de misleidende berichten van de CIA over de massavernietigingwapens van Saddam Hoessein. Die bleken er niet te zijn, maar toen hadden George W. Bush en Tony Blair met hun Coalition of the Willing zich al hopeloos in de moeilijkheden gewerkt. Ook Nederland nam daaraan deel; onze bijdrage werd doorgedramd door toenmalig premier Balkenende. Nu is er dan het eindrapport van de Britse onderzoekscommisie onder leiding van Sir John Chilcot. Het is vernietigend: in 2003 vormde het bewind in Irak geen enkele miltaire bedreiging en er waren nog genoeg vreedzame mogelijkheden om het conflict vreedzaam op te lossen. Of dat de bloedige conflicten tussen shiiten en soennieten en de opkomst van Islamitische Staat had kunnen voorkomen, is voor mij echter de vraag. Terug naar boven
Gorinchem (9)
Donderdag 07-07-2016
Nadat Gorcum al zijn schouwburg De Nieuwe Doelen verspeelde slaagt het gemeentelijk bestuur erin om een nieuwe miskleun te maken: de bouw van een afzichtelijke pisgele hoteldoos in het kwetsbare gebied van Buiten de Waterpoort. Daar staat het Gorcumse rock-café Genesis van Willem Hak. Hak had de grond in erfpacht gekregen van de gemeente. Omdat het café langzaam aan in de achterliggende Duveltjesgracht dreigde te zakken, vroeg Hak in 2007 aan de gemeente of nieuwbouw mogelijk was. Omdat hij daar geen geld voor had, ging hij een samenwerking aan met ondernemer Berry Voet van Le Bon'Apart, het succesvolle hotel/restaurant bij ons op het Eind. Voet wilde in samenspraak met Hak een hotel bouwen waar een nieuw café Genesis onderdeel van zou worden met Hak als exploitant. Er kwam een plan voor de bouw van een foeilelijke pisgele hoteldoos; een plan dat de gemeente in de zomer van 2014 met een nogal stiekeme procedure schielijk goedkeurde. Dat ontwerp is een aanfluiting voor de historisch kwetsbare omgeving. Het staat vrijwel voor het schitterende Tolkasteel. Op deze plaats foeterde ik er regelmatig over (lees o.a. hier, met foto). Men zegt dat achter Voet de Oosterhoutse investeerder Roel den Braven schuilgaat. Die verstrekte ook het geld voor Le Bon'Apart en het kwijnende Hamelhuis. Er zou achter alles een vastgoed-kongsi annex borrelclub zitten, bestaande uit Den Braven, Voet, Dick van Zanten (van de lokale partij Stadsbelangen) en oud-burgemeester Piet IJssels.
Maar Hak en Voet kregen naar het schijnt ruzie; waarover weet ik niet, maar gelet op hun karakterverschillen verwondert me dat niet. Misschien paste een hard-rock café toch minder de chique ambiance van het hotel? Ondertussen verliep eind april de erfpacht van Hak. Volgens De Stad Gorinchem heeft het tweetal al maanden niet meer met elkaar gesproken. Hak zou nog tot november verlenging van de erfpacht hebben gevraagd en gekregen. Je verwacht dat de gemeente zou pogen te bemiddelen; in plaats daarvan gaf men buiten Hak om de erfpacht aan Voet. Het heeft er alle schijn van dat de gemeente Hak liet struikelen ten faveure van Voet. Die kan nu dus gaan bouwen. Volgens DSG zijn de voorbereidingen al begonnen: 'Bomen zijn al verwijderd en deze week wordt ook de bestrating opgeschoven.' De cultuurslopende VVD-wethouder Doodkorte wast ijverig zijn handen in onschuld; hij vindt dat Voet en Hak er zelf maar moeten uitkomen; de gemeente is geen partij. Hak is woest. 'We gaan op alle fronten actie voeren, tot aan de rechter aan toe', zegt hij. Ook de Genesis-aanhang maakt zich op voor een harde strijd (afbeelding hierboven).
Hoe is dat allemaal mogelijk in een College met een Groen Links-wethouder? Arjen Rijsdijk zei onlangs dat de pisgele hoteldoos inderdaad niet past in de historische context, maar 'dat het er daarom juist een duidelijk contrast mee vormt'. Absurde krompraat.
Ach, doet het er nog toe? In dezelfde periode verleent het gemeentebestuur het Van der Valk-concern toestemming voor de bouw van een mega-hotel (125 kamers) met vergaderzalen, zes bioscoopzalen, restaurants, bars, een spa, wellness- en fitnessruimtes en gokhallen, een 'amusino' in Gorcum Oost bij de A15. Hoe kun je zo stom zijn? Met zijn all-in arrangementen probeert het de klanten vooral binnen de eigen muren te houden. Dat gaat ten koste van de bezoekersstroom naar de binnenstad, schreef ik hier eerder. Ik denk dat met de komst van Van der Valk het aanbod aan hotelkamers nogal fors is voor een klein stadje, en ik voorspel dat de pisgele hoteldoos van Voet en Den Braven straks niet levensvatbaar zal blijken te zijn. Metterdaad zoveelste miskleun van dit gemeentebestuur.
Mijn idee over de kandidatuur van Donald Trump was steeds dat Hillary Clinton goed uit was met zo'n omstreden tegenstander. Een flink deel van de Republikeinen moet niets van hem hebben. Dat bleek ook de meest recente peilingen, waarin ze een forse voorsprong had. Een nieuwe peiling van NBC-News bevestigt dat beeld: Clinton zou het veel moeilijker hebben tegen andere Republikeinen, of zelfs van ze verliezen, zoals van de afgeschreven John Kasich. Je moet voor Clinton hopen dat de komende Republikeinse conventie geen andere presidentskandidaat nomineert dan Trump.
We hebben vandaag een wat omfloerste maar droge dag. Door de sluis komen veel jachten en de haven stroomt geleidelijk vol passanten. Morgen gaan wij ook weer aan boord, maar eerst gaan we vanmiddag naar het ziekenhuis voor de afscheidsreceptie van mijn opvolger als voorzitter van de Rivas Zorggroep, Pieter de Kort. Lees hier zijn afscheidsinterview. Hij zat er langer dan ik, liefst 16 jaar (en ik bijna 13). Bijna dertig jaar lang stabiel bestuur is relatief zeldzaam, zelfs in de zorg. Terug naar boven
Hoorn (5)
Vrijdag 08-07-2016
Vanmorgen vroeg een flinke regenbui, maar het is droog als we de koffers en Sir Geldof in het autootje laden. Overigens is de Sir nu echt in de rui geraakt, hij zingt weinig meer en zijn staatveren zijn op één na verdwenen. Een dwaas gezicht, goed dat er niemand komt kijken. Nu we met de auto naar Hoorn gaan, kunnen we alvast veel boodschappen meenemen bij Plus Jan Sterk op Oost. Het is twaalf uur als we de A27 oprijden. Bij Amsterdam wordt het donker en even later krijgen we fikse regen over ons heen, bij Hoorn is het weer droog maar grijs. We karren alles over de steigers naar onze Dulce, die er wat vuilgroen bij ligt. Morgen een wasbeurt, nu richten we eerst alles in. De broedende fuut zit nog op zijn nestje naast onze steiger (foto hierboven). Aan het eind van de middag komt de zon zelfs nog door de wolken. Het plan is om morgenochtend water in te nemen en naar Enkhuizen te varen. Zondag zal ik met de trein teruggaan om het autootje op te halen. Maandag willen we oversteken naar Friesland.
Onderweg in de auto hoor ik in de actualiteitenrubrieken weer misverstanden uiten naar aanleiding van de NAVO-top in Warschau. In kringen van populisten hoor je die ook vaak: met de uitbreiding naar de oostbloklanden en met name de Baltische staten zou de NAVO de accoorden uit de jaren 90 met Rusland hebben geschonden. Begrijpelijk dat Poetin zich bedreigd voelt. Niets is minder waar, Poetin voelt zich helemaal niet bedreigd, hij is vooral hondsbrutaal. Het gaat om de NATO/Russia Founding Act die in 1997 in Parijs overeengekomen werd met de toenmalige president Jeltsin. De gewraakte bepaling luidt: 'NATO reïterates that in the current and foreseeable security environment, the Alliance will carry out its collective defence and other missions by ensuring the necessary interoperability, integration, and capability for reinforcement rather than by additional permanent stationing of substantial combat forces.' Dus zolang er geen nieuwe dreiging in Oost-Europa ontstaat zal de NAVO er geen permanente troepen stationeren. Daar heeft de NAVO zich keurig aan gehouden, maar inmiddels is die dreiging er wel gekomen met de wederrechtelijke annexatie van De Krim en het Russische gestook aan de oostgrens van Oekraïne, als ook door de dreigementen die Poetin de laatste jaren uit tegen de Baltische staten en Finland. In hetzelfde document van 1997 beloven de partijen 'respect for sovereignty, independence and territorial integrity of all states and their inherent right to choose the means to ensure their own security, the inviolability of borders and peoples' right of self-determination as enshrined in the Helsinki Final Act and other OSCE documents.' Juist dat beginsel werd flagrant door het regime van Poetin geschonden. De NAVO heeft dus alle recht om permanente troepen in de Baltische staten te stationeren. Overigens doet het dat met slechts 4000 man, die ook nog wisselen, een wat lachwekkende manier om het 'niet permanent' te doen lijken. De Russen hebben nu zoveel troepen geconcentreerd aan hun grenzen dat ze, als ze het willen, die 4000 man moeiteloos kunnen wegvagen en oprukken naar de grens Van Duitsland.
Staatsecretaris Dijkstra is blij dat het aantal vrijwillige terugkeerders onder de asielzoekers toeneemt. Hij doelt op de 'gelukszoekers', mensen die uit veilige landen komen en geen recht op de vluchtelingenstatus hebben. Maar onder de terugkeerders zitten ook erkende vluchtelingen die tergend lang moeten wachten om hun gezinnen te laten overkomen. Doorgaans kwamen ze alleen om hun gezin de gevaren en de ellende van de vluchtelingenroutes te besparen. Gezinshereniging is een recht, maar het kabinet heeft vorig jaar de schandalige maatregel genomen om de procedure te verlengen van 6 naar 9 maanden en langer. Een traineertactiek? De IND ontkent, maar uit ambtelijke stukken die De Volkskrant heeft ingezien rijst het beeld dat het aantal nareizigers wel degelijk wordt gezien als een kraan die meer of minder kan worden opengedraaid. Ik snap niet hoe weldenkende mensen daartoe in staat zijn, maar helaas - kijk naar de uitslag van een enquète die de krant vandaag hield. Met de stelling: 'Het is terecht dat de overheid gezinshereniging voor asielzoekers vertraagt om de asielstroom in te perken' is liefst 68% van de respondenten het eens. Ongelooflijk hoe laag en schandalig dat is! Hoe kun je zoiets voor je geweten verantwoorden? Je schaamt je dood voor je eigen volk. Zulke mensen verdienen het om zélf in een situatie te raken waarin de overkomst van hun eigen gezinnen uit een oorlog bewust getraineerd wordt. Terug naar boven
Stavoren
Zaterdag 09-07-2016
Afvaart om negen uur. In de Binnenhaven nemen we water in (foto hier).In de buitenhaven is men bezig tribunes op te bouwen voor de Europese Kampioenschappen Open Water zwemmen 2016. Op tijd weg dus. Buitengaats is het uitermate kalm. Voor het lapje zeilen we op ons dooie gemak naar de sluis bij het Enkhuizerzand. Die schut vlot (foto hier). Het hoogteverschil voor en na schutten is dermate miniem, enkele centimeters, dat je je afvraagt waar het eigelijk voor nodig is. We varen langs de historische stad Enkhuizen, het is net twaalf uur. Omdat het zo vroeg is besluiten we gelijk door te gaan naar Stavoren. Morgen kunnen we dan met veerboot en trein terug naar Hoorn om het autootje op te halen.
Nu komen we op het noordelijk deel van het IJsselmeer, met een betonde route naar Stavoren. Het zuidwestenwindje stuwt ons rustig noordelijk over kabbelende golven (foto hierboven). Rustig peinzen en mijmeren is er echter niet bij, het is weekend en verdraaide druk op het water. Uitkijken! Op zeker moment zien we midden in de vaargeul een object, omringd door vier kardinale tonnen. Het lijkt wel de brug van een schip. het IJsselmeer is niet diep; later horen we dat daar inderdaad een gezonken vrachtschip ligt (foto hier). Allengs komt de Friese kust in zicht, de lage heuvels van Gaasterland. Daar ligt een belangrijk deel van mijn vroege jeugd. De zon gaat steeds meer schuil achter hoge sluierbewolking en uit het westen naderen wolkenbanken; er is een warmtefront op komst met regen en harde wind. Ik schat in dat we echter ruim op tijd in de haven zijn en dat is ook zo.
Om kwart over één varen we binnen en vergeten op het beeld van het Vrouwtje van Stavoren te letten. We zijn vroeg;er is nog een mooie box voor ons aan een binnensteiger. Afmeren met de neus naar de steiger en de boeg in de wind, zodat de buiskap ons luwte geeft tegen het komend warmtefront. Uit het kleine hutje haal ik het neustrapje tevoorschijn, dat we voor het laatst gebruikten in het Egyptische Hurghada.
Met een kop thee kijken we genoeglijk hoe de haven allengs vol stroomt met boten (foto hier). Aan de stadskade komen ze straks vierdik te liggen; dat heb je niet in een box. Ondertussen wordt de bewolking dikker en donkerder, de wind trekt aan. We slaan de bimini over de kuip. Om half vier roffelt de regen op het doek en zie ik op de windmeter ZW Bf 5 - 6. Nog steeds komen er boten binnen, waaronder een Duits jachtje met motorpech. Hij vaart op een puntje genua maar verzuimt helaas om tegen de wind in te draaien voor het afmeren langs een ander jacht. In plaats daarvan knalt hij met de wind achter ertegenaan. Pff.. (de beste stuurlui staan aan wal). Even voor vijf uur stoppen wind en regen snel; een warme zwoelte blijft achter, het warmtefront is voorbij. Morgen dus terug naar Hoorn om het autootje op te halen. Terug naar boven
Stavoren (2)
Zondag 10-07-2016
Vanmorgen lopen we langs de haven naar de aanlegplaats van de veerboot naar Enkhuizen (foto hier). Het is weer een omfloerste dag, net als gisteren. Eigenaardig weer eigenlijk, steeds lijken zich wolken op te bouwen, de wind trekt aan, de zon verdwijnt en je denkt dat er wel snel regen zal komen. Maar steeds klaart het na een kwartier of zo weer op. Dat patroon doet zich de hele dag voor. Tegelijk is het tamelijk warm, een graad of 24. De veerboot vertrekt om 10.10 uur en doet er tachtig minuten over. We zitten achterop aan een tafeltje met een ontzettend saai, ouder echtpaar. Het gesprek sleept zich voort, de geliefde doet werkelijk haar best op de conversatie. Tja, je blijft beleefd. Onderweg passeren we dat gezonken vrachtschip, dat ik gisteren al meldde, een aangename onderbreking. Ik maak er nog een foto van (foto hier). Het betreft het Belgische binnenvaartschip Alsvin, dat afgelopen dinsdag zonk toen door sterke tegenwind en zeegang het ruim volsloeg. Te zwaar beladen voor dit weer. De drie opvarenden werden gered.
Even na half één zijn we in Enkhuzien. Het station is vlakbij en de trein naar Hoorn vertrekt al na twintig minuten. Boemelen door een groen landschap van weiden en sloten. In Hoorn lopen we door de binnenstad langs de vistent, alwaar een lekker bakje kibbeling als lunch. In de haven heerst grote drukte door de EK Buitenwaterzwemmen. Het terrein van de WSV Hoorn is vol met officials en sportlieden,maar ons autootje staat er nog keurig. We rijden door de Wieringermeer en over de Afsluitdijk terug naar Friesland. Via Bolsward en Workum komen we in het bosrijke heuvelland van Gaasterland. Wat is het hier toch mooi! Nu we de komende dagen de auto hebben, wil ik wat toertochtjes maken en een aantal plekken uit mijn vroegste jeugd bezoeken, maar nu rijden we door naar Stavoren. Er is nog tijd voor een laat middagdutje. Het weer schijnt de komende dagen minder te worden.
Wat ik nog vergat te vermelden: gisteravond zeiden onze buren dat er een mevrouw in een groen jack bij onze boot stond. Het bleek een oude kennis te zijn uit de overwintering in 2007/2008 in het Portugese Lagos, Anneke v.d. V van de Selene. Ze woont tegenwoordig in Lemmer en leest trouw ons weblog. Het werd een gezellige avond, terugkijken op al die mensen die er toen ook lagen. Een paar ervan zijn inmiddels dood. Aarzel niet, pluk de dag voorat je zelf geplukt wordt. Terug naar boven
Stavoren (3)
Maandag 11-07-2016
Vanmorgen staat er een harde zuidwestenwind kracht 6. In de loop van de middag zal het zelfs 7 worden, maar het is tenminste droog. De boot rukt aan de touwen, want er loopt nogal wat swell de haven binnen. Goed dat we gisteren ons autootje hier hebben gehaald. We besluiten erop uit te gaan en rijden als eerste naar het Roode Klif, een heuvel die een eindmorene die de arctische ijskap in het Pleistoceen voor zich uit duwde. Als kind lieten mijn ouders mijn broertje en mij deze plek graag zien. Het is voor de Friezen historische grond vanwege de Slag bij Warns die hier in 1354 geleverd werd tegen de binnendringende torpen van Graaf Willem IV van Holland. Gehinderd door hun zware harnassen verloren de Hollanders de strijd tegen de Friese boeren en vissers. Op de gedenksteen, een afgerond rotsblok uit de vroegere morene, staat 'leaver dea as slaef'. Dat kan iedereen vertalen. De weg loopt over het klif en aan de andere kant zien we schuimkoppige zeegang van het IJsselmeer tegen de voet slaan (foto hier).
Verder onderlangs de voormalige zeedijk. Hier en daar zijn de veeroosters er nog, die moeten verhinderen dat de schapen weglopen. Even voor Mirns staat een huisje onder aan de dijk, dat ik maar al te goed ken: het Jagershuis. Hier woonde in de jaren 50 en 60 het gezin van mijn Oom Jan met (geloof ik) negen kinderen. Een prachtige, eenzame plek, die nu verscholen ligt onder hoog geboomte (foto hier). Hoe al die mensen erin pasten, snap je niet, en dan konden wij met ons gezin van vier er ook nog logeren. Tante Wietske en mijn moeder legden 'kermisbedden' op de grond. Een feest.
We rijden langs de heuvelige woudrand naar Rijs, het dorp met het Rijsterbos, het mooiste bos dat ik ooit kende. Hier woonden mijn grootouders aan de bosrand, in een klein huisje (foto hier) naast De Griene Leane. Pake en Beppe. Voorzover ik me herinner haalden ze hun drinkwater uit een put op het erf, een pomp met een zwengel. De leane was een van de drie lanen die het bos in voerden, helemaal tot aan het IJsselmeer. 'De zee', zeiden ze vroeger. Later verhuisden ze naar een hoog huis, dat Pomona heette. Dat stond op een tuinderij die ook zo heette. Ik heb er wel eens over geschreven, bijvoorbeeld hier en hier. Maar dat hoge huis staat er niet meer en mijn koppig zoeken achter het terrein van de voormalige kinderkolonie - nu ondermeer een restaurant - brengt het niet tevoorschijn. Hier wilde men vorig jaar Syrische vluchtelingen onderbrengen, maar het dorp protesteerde en nu staat de rest van de gebouwen leeg.
We lopen voor een kop koffie langs de bosrand naar Hotel/Restaurant Jans, ook al zo'n plek uit mijn jeugd. We reserveren voor het avondeten vanavond. Daarna het bos in. Alleen die bosgeuren! Ik was vergeten hoe lekker een bos ruikt. Een geur van vroeger, toen ik hier als kind vaak logeerde en Pake me iedere dag aan de hand meenam, het bos in. Over de zandige bospaden langs de holle boom (die er niet meer is), de statige lanen, de holle weggetjes, het vredestempeltje en de monumentale beuken waar niets onder wil groeien (foto hierboven). Het is alsof ik door mijn boek loop, maar het is natuurlijk andersom en dit is echt en bestaat nog. Een wereld op zich, nog redelijk intact gebleven. Op zeker moment komen we bij de plek waar men ooit - in 1849 - stenen vond, die verondersteld werden van een hunebed te zijn. Het enige hunebed in Friesland. Maar later vonden een archeoloog uit dat het om een steenkist ging, een graf uit de Steentijd. Zie hier 2 foto's van onze wandeling.
We rijden terug over Hemelum, het dorp waar mijn moeder geboren werd en waar Pake en Beppe begraven liggen bij het oude kerkje (foto hier). Zou hun graf er nog zijn? We parkeren het autootje op de Buorren en lopen erheen. Ook dit is typisch Lucas-gebied. Niet ver van de ingang is een nieuw graf. Ik loop door en op mijn herinnering afgaand vind ik direct hun graf, een dubbel graf, ze zijn naast elkaar begraven, hij in 1961 en zij in 1974. Het is er dus nog. Beiden zijn van vóór de vorige eeuwwisseling, mensen uit de 19e eeuw toen er nog geen electriciteit en waterleiding in de huizen was.
Terug naar Stavoren. Het waait nu een dikke Bf 7, maar de boot is in orde en de zon is gaan schijnen. Morgen zien we wel weer, eerst lekker eten bij Jans. Terug naar boven
Stavoren (4)
Dinsdag 12-07-2016
We zaten gisteravond in Hotel Jans aan een raam dat uitzag op de middelste laan die het Rijsterbos in voert. Hierlangs liep ik als kind talloze malen het bos in, alleen of met Pake of met ons gezin. Ik heb altijd een lichte, irrationele hoop dat als je de omstandigheden van vroeger dicht genoeg benadert, het verleden weerkeert. Springen in de tijd. Het is nog nooit gelukt en ook nu niet. Het eten was echter prima en de Nero d' Avola ook. We brachten er een aangename avond door.
Vannacht uitbundig veel regen maar minder wind. Het heeft behoorlijk gelekt in de bakboord garderobekast in de achterhut, zodanig dat een van onze regenpakken weervlekken heeft gekregen. Ans stopt het jack in de wasmachine, maar dat helpt niet. Balen.
Vanochtend schijnt de zon. De meeste jachten varen uit, maar wij gaan op bezoek bij mijn neef Sjouke en zijn vrouw Vivi in het nabije Balk. Ze wonen daar al 42 jaar. Sjouke is de oudste zoon van de broer van mijn moeder. We halen er veel herinneringen op aan onze jeugd. Familiegeheimen, verhalen uit de crisistijd en de oorlog, worden ontrafeld. Weinigen kwamen die periode zonder kleerscheuren door. Allengs krijg ik de neiging in het Fries te praten. Zo overbruggen we moeiteloos 50, 60 jaren. Sjouke voer vroeger op de grote vaart en werkte daarna lang bij de jachtbouwer van de Friendships in Balk. Die ging in 1991 failliet. Praten, praten. Sjouke duikt een document op over onze grootvader Wiebe, dat een van zijn schoonzonen over diens oorlogsverleden opstelde. Ik neem me voor zijn dossier eens op te zoeken in het Nationaal Archief, waar volgens mij de gegevens van de Bijzondere Rechtspleging bewaard worden. Die zijn van iemand die meer dan honderd jaar geleden geboren is openbaar toegankelijk. Een gevoelige aangelegenheid binnen de familie, maar ik wil nu wel eens weten hoe de vork precies in de steel stak.
Vivi serveert een lekkere groentesoep bij de lunch. Omstreeks twee uur vertrekken we en doen boodschappen bij de Lidl in Balk. Wat is het toch gemakkelijk met dat autootje bij ons! Terug aan boord. De zon schijnt en het is warm, we klappen de bimini op en nestelen ons in de kuip. Mijn geliefde gaat de weervlekken in het zeilpak te lijf met een bleekmiddel. Tevreden constateert ze dat de vlekken daardoor als sneeuw voor de zon verdwijnen. Naspoelen in de wasmachine en klaar.
Ik zie dat er tijdens onze afwezigheid iemand gebeld heeft en ingesproken. Het is een voormalige collega, die vertelt dat een van mijn vroegere secretaresses is overleden. Ans kent haar ook; we zijn van slag: zo jong nog! Ik had destijds in Gorcum twee secretaresses, bijna 13 jaar lang en nu zijn ze alletwee dood. Allebei borstkanker. Rust zacht, Diny. Terug naar boven
Stavoren (5)
Woensdag 13-07-2016
Vandaag bezoeken we per autootje Workum en Woudsend. Het is een dag met dreigende wolkenluchten en toch redelijk wat zon. Eerst Workum, waar we uiteraard het Jopie Huismanmuseum bezoeken. Jopie's Paradys wordt het ook genoemd, want de autodidactische kunstenaar verzamelde al zijn werken om zich heen. Er mocht er geeneen verkocht worden en dat kon de rijk geworden handelaar in lompen en oude metalen zich permitteren. Een wonderlijk getalenteerde schilder en tekenaar - en een gedreven prater. Dat leren we in de audiotour door het museum. 'Ik ben begonnen met schilderen, net zoals ik begonnen ben met ademhalen. Zonder dat ik me er van bewust was. Het is gewoon een drang, van binnenuit. Net als eten en drinken', zei hij ervan. We zijn onder de indruk van de terecht beroemd geworden stofuitdrukking op zijn schilderijen. Wonderlijke man en een groot talent.
In Workum is vandaag het bekende type rommelmarkt. Beetje rondslenteren, kijken, kijken, niet kopen want we hebben alles al. Volgens Ans kan er niets meer bij in ons appartement. Daarna rijden we langs de Fluessen naar Woudsend om een bijzondere lokatie op te zoeken, waar zich in literair opzicht een opmerkelijke voorval afspeelt aan het eind van deel 1 van mijn romancyclus: het terras van Café Restaurant 'De Watersport' naast de brug in het centrum van het dorp (foto hierboven). Hier speelde zich het bekende gedicht 'Nader tot U' zich af uit de gelijknamige bundel van Gerard Reve. Het was halverwege de jaren 60 en Reve woonde vlakbij in het gehucht Greonterp. Waarom mijn 1e deel ermee afsluit? Daarvoor moet je het lezen. Nu zitten er wat vermoeide kinderen van het zeilkamp aan de overkant van de straat.
We keren naar Stavoren terug. Komend weekend zijn hier de Staverse Visserijdagen. Dat lijkt ons gezellig, maar alle jachten moeten morgen weg omdat de Oude Haven vol komt te liggen met vissersschepen. Ach, we wilden eigenlijk toch al morgen door naar Harlingen. Het Lahringen van Simon Vestdijk.
Hoe is het met de wereld? De vertrekkende Britse premier Cameron adviseert zijn opvolgster Theresa May om 'zo dicht mogelijk bij de EU te blijven'. Dit is volgens hem 'het beste voor de handelseconomie, de onderlinge samenwerking en veiligheid van de UK', zegt de man die de onverantwoordelijke gok met het referendum deed. May heeft al gezegd dat ze dit jaar nog niet de voor een BREXIT vereiste artikel 50 procedure zal starten. De BREXIT-premier Cameron verlaat Dowingstreet 10 'als een schlemiel', zegt De Volkskrant. Vanmiddag lees ik verder in de lijvige studie 'Brittain's Europe' van de historicus Brendan Simms (Allen Lane, 2016), waaruit eens te meer blijkt dat de UK nooit zonder het vasteland zou kunnen bestaan. Terug naar boven
Harlingen
Donderdag 14-07-2016
Vanochtend ziet de dag er een stuk minder fraai uit dan verwacht: het is overwegend bewolkt en waait Bf 5 - 6 uit noord- tot noordwest en het is met 16 - 17 graden koud. In de verte hangt een bui. We besluiten toch naar het noorden te varen, maar als het tegenzit kunnen we gemakkelijk uitwijken naar een van de havens aan de Friese westkust. En het is niet zo ver, circa 20 mijlen. Ans baalt ervan en als we niet uit Stavoren wegmoesten (vanwege de Visserijdagen), dan waren we niet gegaan. Er staat een holle zeegang buitengaats, de boot stamt er soms flink van. Golven bruisen af en toe over het voordek. Weinig schepen te zien. We zetten de blik op oneindig en zitten het uit. Omstreeks half twaalf zijn we bij de Lorentzsluizen in Kornwerderzand. De sluis staat open en het licht is groen, de sluismeester heeft op ons gewacht. De bruggen van de Afsluitdijk volgen meteen.
Nu zijn we weer op zout water! De organismen op de scheepshuid, de 'aangroei', schrikken zich rot. Die houden van zoet en niet van zout. We varen de geul in langs de Friese kust naar Harlingen, de Boontjes geheten. De zeegang is hier rustiger dan op het IJsselmeer. Regen striemt de boot. We kruipen bij elkaar achter de buiskap. Van ton naar ton vorderen we tussen de drooggevallen wadplaten door. In het noorden is het in de verte droog. Daar ligt een platbodem op het wad, ernaast staan mensen. Wadlopers. Nog een stuk verder ligt een donkere vorm op het zand; met de kijker zien we dat het een eenzame zeehond is. Ook niet een echt leuk bestaan, dunkt ons.
Even na één uur zijn we bij Harlingen. Er zijn veel schepen in de geul naar Terschelling. Ook de veerboot vaart uit. In de havenkom gaat de Sasbrug vlot open en direct erop de brug naar de Noorderhaven, de pittoreske haven in de binnenstad van Harlingen. We zijn vroeg en vinden een plekje aan een vingersteiger (foto hier). Dat is prettig want anders moet je aanmeren aan de kade met lange lijnen vanwege eb en vloed. Nu hoeft dat niet. En je krijgt boten naast je en mensen over je dek.
's Middags maak in een wandeling. Als ik terugkom heeft Ans de vloerdelen open. Het lekt ergens, zegt ze, het bilgeputje is overgelopen en de pomp sloeg niet aan. De vlotter zal klem. Inmiddels heeft ze alles weggepompt. We piekeren over de oorzaak. Het water was zoet, dus mogelijk is het drinkwater uit een van de tanks of condenswater van de koelkast - of de nieuwe boiler lekt. Maar er zij meer mogelijkheden, we zullen steeds het bilgeputje controleren. Overigens stond er ook weer wat water - zout water - in de bilge voor de kajuittrap. Het bezit van een schip geeft altijd zorgen. Buiten is het droog, dat wel. Terug naar boven
Harlingen (2)
Vrijdag 15-07-2016
We zijn erg gelukkig samen, gisteravond in de eetzaal van Hotel/Restaurant 'Zeezicht' aan de Oude Buitenhaven van Harlingen (foto hier). Fel zonlicht schittert in onze glazen Viognier en we genieten van sliptongetjes (Ans) en de mosselen met knoflook (ik). Zo is het leven goed en we weten niet dat op hetzelfde tijdstip in het Franse Nice iemand met een vrachtwagen de hel aanricht in een menigte mensen die Quatorze Juillet viert. 80 doden. We zien het pas als we aan boord naar Nieuwsuur kijken. Weer een lone wolf en helaas naar alle waarschijnlijkheid ook weer een islamitische fanaticus.
Het leven gaat door, ook de Tour de France start weer en wij lopen naar de Grote Bredeplaats voor een kop koffie op een terras. De zon schijnt en het waait minder. Vlakbij is een cafétaria met een bookswap, waar Ans boeken omruilt voor andere. Daarna is de letterkunde aan de beurt: we lopen de Simon Vestdijk wandelroute. Weinig mensen lopen hem, zegt de mevrouw van het VVV-kantoor. De man 'die sneller schreef dan God kan lezen' (dixit Adriaan Roland Holst) werd hier in 1898 geboren. Tientallen jaren was hij een van mijn favoriete auteurs; een voorbeeld want hij was arts én schrijver. Zijn jeugd speelde zich hier af en hij beschreef die ontroerend in de eerste delen van zijn Anton Wachtercyclus. 'Terug tot Ina Damman' uit 1934, het derde deel, vind ik nog altijd één van de mooiste romans die ik in mijn leven las.
De route voert door het oude Harlingen en begint bij het huis aan de Voorstraat, waar Vestdijk geboren werd. Het is nu een kledingwinkel (foto hier). Ik herinner me de angst voor een zwarte schoorsteen, een van V's vroegste jeugdherinneringen, beschreven in deel 1 van de cyclus. Maar die schoorsteen is niet zichtbaar vanaf de straat en ook niet vanaf de steeg ernaast. De wandeling brengt ons ook langs mooie lokaties die niets met de schrijver te maken hebben, zoals de verstilde Zoutsloot met veel oude huisjes. Op de kruising van de Simon Stijlstraat en de Voorstraat staat het bekende beeldje dat kunstenares Suze Boschma-Berkhout van Anton Wachter maakte (foto hier).
Het meest boeit me het huis aan de Zuidoostersingel 35, waar Vestdijk vanaf zijn 11e woonde. Dus in de periode dat hij op de 3-jarige HBS van Harlingen zat. Het huis heeft aan de voorkant een erker, die de vader van Vestdijk in die tijd liet aanbouwen. Verbaasd stellen we vast dat het huis te koop staat (foto hierboven) en we onderdukken een opwelling om het te kopen. Nee, hier willen we niet wonen, we zijn gelukkig met ons appartementje in Gorcum. Maar anders... Iedere dag liep Simon (c.q. Anton) hier over het paadje langs de Singel naar school. Onderweg wachtte hij op Ina Damman, zijn grote liefde. Ze woonde in het nabije Franeker en samen liepen ze over de Rozengracht naar de HBS of 's middags naar het station. Hij droeg haar schooltas. We lopen nu diezelfde route. Meestal wachtte hij haar op bij het oude gebouwtje van de brandspuit; dat staat er nog. Hij durfde haar nooit zijn gevoelens te openbaren. First love is the deepest. Je moet dat boek beslist lezen. Het gebouw van de HBS aan de Zuiderhaven is er niet meer, er staat nu een flat voor senioren.
De wandeling eindigt bij het Hannemahuis, het gemeentemuseum. Hier heeft men op de eerste verdieping een Vestdijkkamer ingericht (foto hier). Daar is eigenlijk weinig te zien dat ik nog niet ken. Er is een wandkast met alle eerste drukken van Vestdijks' romans, de meeste ervan bezit ik ook. De oude foto's staan ook in het bekende boekje van Nol Gregoor , 'Vestdijk en Lahringen' uit 1958. We lopen terug voor een luie middag op de boot. In de zon in de kuip zien we hoe vanaf drie uur de haven snel volloopt. Geen verdere lekkage in de bilge. Een nieuwe gedachte rijst: misschien kwam de lekkage door de overvloedige regen. Straks op de journaals de rauwe werkelijkheid van nu. Terug naar boven
Harlingen (3)
Zaterdag 16-07-2016
Tijdens Nieuwsuur kwamen gisteravond de eerste verwarde berichten door: een poging tot staatsgreep door militairen in Turkije. Troepen bezetten de bruggen over de Bosporus en strategische plaatsen in Ankara en Istanboel. Straaljagers en helikopters vliegen boven beide steden. Het moment is tactisch gekozen: president Erdogan is buitenslands. Op de televisie wordt een onduidelijke verklaring van de coupplegers voorgelezen: ze willen zich inzetten voor de mensenrechten. De nieuwssites van de kranten hebben live-blogs waarop je de ontwikkelingen stap voor stap kunt volgen. Het is een buitengewoon hachelijke zaak. Het leger was sinds Atatürk in Turkije traditioneel een bewaker van de seculiere staat, maar de verschillende legercoups in de vorige eeuw (1960, 1971, en 1980) brachten het land weinig goeds. Als Erdogan weg moet zal het volk hem zelf weg moeten stemmen. De oppositiepartijen in het Turkse parlement (CHP en de Koerdische HDP) noemden de coup dan ook illegaal. Na een uur of anderhalf roept hij zijn aanhangers op massaal de straat op te gaan. Logisch, want daar ligt zijn enige kracht.
Om half één houd ik het voor gezien. Vanmorgen zit ik alweer vroeg achter de laptop. Omdat het weekend is zijn er 's ochtends in Nederland geen tv-journaals; stom eigenlijk. De couppoging blijkt verijdeld. Erdogans aanhang ging massaal de straat op. Er zijn tientallen doden en honderden arrestaties. Erdogan zweert dat hij het leger zal schoonvegen. In democratisch opzicht is het een ramp, want Erdogan krijgt nu de vrije hand om de staat verder naar zijn hand te zetten en te islamiseren. Vanmiddag wordt al bekend dat Erdogan meteen meer dan 2700 rechters heeft ontslagen. Scheiding der machten en onafhankelijke rechtsspraak bestaat niet meer in Turkije.
Er was gisteravond een typerende reactie van duizenden Turkse jongeren bij het Turkse consulaat in Rotterdam. Het is niet vreemd dat ze voor de democratische orde en voor Erdogan opkomen, integendeel, de grote meerderheid van de Turken in ons land steunt hem. Ontsierend is dat islamisering bij de demonstranten voorop staat, dat ze 'Allah-u-akbar!' roepen en een cameraploeg van de NOS aanvallen.
Waar was Erdogan tijdens de couppoging? Daarover bestaat onduidelijkheid. Eerst zou hij in Mongolië zitten maar volgens latere berichten was hij in de badplaats Marmaris aan de zuidkust. Daar lagen we vaak met de boot. Een Nederlandse toerist meldt dat tegenstanders hem daar vannacht zochten. Er hing een helikopter boven zijn hotel en daarop volgde een harde knal, vertelt de toerist. 'Kort daarna was het één grote oorlog. Met veel lawaai van schietende mensen.' Erdogan was er niet meer. Vandaag verlieten nogal wat gasten het hotel, maar anderen bleven. 'Nu is het echt heel bizar. Mensen liggen gewoon weer aan het zwembad op hun opblaaskrokodil.'
Een droge dag en minder kou en wind. Helaas blijft de bewolking de hele dag hangen. de foto hierboven is dan ook van gisteren. We lezen veel, drinken koffie op een terras in de Voorstraat en slenteren langs de kramen en de winkels. Op de Kleine Bredeplaats zit een muziekwinkel met zeer goedkope CD's in de aanbieding. De eigenaar zegt dat hij met pensioen gaat. Overal vrijwel lege schappen, maar klassieke CD's heeft hij nog. Zo vind ik er drie (samen voor 5 euro) van weinig bekende Britse en Amerikaanse componisten: strijkwartetten van E.J. Moeran, orkestwerken waaronder een Celloconcert van Arthur Bliss en een Vioolconcert van Earl Kim.
Morgen blijven we ook nog hier, omdat we inschatten dat er nog weekenddrukte op Terschelling is. Maandag zou bovendien de zon weer moeten schijnen, aldus de prognoses. We bestellen voor vanavond twee Indonesische schotels bij Meester Cornelis Bezorgservice. Gisteren liep er iemand met foldertjes over de steiger langs de jachten. Terug naar boven
Harlingen (4)
Zondag 17-07-2017
Er zijn van die dagen - vaak zondagen - dat er niets gebeurt en waarop je niets presteert terwijl ze toch belangrijk zijn. Mogelijk is dit er een van. De dag vangt aan met uitbundige zonneschijn en slechts wat hoge cirrusstrepen. We maken een lange zondagochtendwandeling en drinken onze koffie op een terras naast de terminal voor de veerboten naar de eilanden. De wind is nog steeds west maar een fractie minder koud. Ovder de rest van de wandeling weet ik weinig te vertellen dan dat Harlingen een pittoresk stadje is, maar dat weten de lezers wel.
De rest van de dag lees ik en peins over het boek van Brendan Simms. Ik geloof dat we de Britten dichtbij ons moeten zien te houden. Natuurlijk levert hun vertrek een verzwakking van de Europese Unie op, maar ze zijn in elk geval nog lid van de NATO. Een bondgenoot dus. Ook zullen we de Schotten moeten waarschuwen. Als Edingburgh onafhankelijk wil worden, zullen we het niet tot de Unie moeten toelaten. Dat verzwakt het UK en schept een gevaarlijk precedent voor b.v. Catalonië (en de Friezen?). Als de BREXIT iets duidelijk maakt is het wel dit: Europa dreigt verder te desintegreren als de overblijvende staten niet bereid zijn tempo te maken met de integratie en door te stoten, souvereiniteit in te leveren en van de EU een echte politieke en militaire unie te maken. Desnoods alleen met de zes landen van het begin, dus Frankrijk, Italië, Duitsland en de drie Beneluxlanden, maar liefst met meer landen. Als dat niet gebeurt zullen we allemaal verliezen, in meerdere of mindere mate, maar in elk geval aanzienlijke politieke, economische en militaire risico's lopen. Dat is de bittere en duidelijke les die de bloedige geschiedenis van ons continent leert. Ik kom er ongetwijfeld vaker en uitgebreider op terug. Terug naar boven
West-Terschelling
Maandag 18-07-2016
Afvaart om kwart over acht. Veel jachten verlaten de haven. De Prins Hendrikbrug en de Sasbrug staan open om een lange rij schepen door te laten. Het is een overdadig zonnige ochtend met een lichte wind uit WNW. De zee is rustig. Op de Pollendam hebben we de wind precies tegen. Het is druk op het water. We varen over wat ik 'het fietspad' noem, een met gele boeien betonde strook voor de pleziervaart naast de grote vaargeul. De veerboot 'Friesland' komt ons tegemoet (foto hier). Dan volgt de Blauwe Slenk, die vrijwel west loopt. Een andere veerboot en een visser lopen ons voobij (foto hier). In de verte ligt het vogeleiland Griend en nog verder zien we de duinen van Vlieland en Terschelling. De vuurtoren Brandaris is duidelijk te zien. Overigens luisteren we uit op VHF 2, het kanaal van de verkeersdienst Brandaris.
Varen naar de eilanden Vlieland en Terschelling is een zig-zagkoers varen door de geulen; dat betekent ook dat je soms een tijdje kunt zeilen. Dat geldt voor ons op de West Meep, die naar het oosten voert. Die zig-zagkoers brengt ook met zich mee dat je ene keer de tijstroom mee hebt en de andere keer juist tegen. Op de West Meep hebben we hem tegen, liefst 2,5 knopen, dus het is mooi dat het zeil erbij kan. De snelle veerboot 'Tiger' komt ons tegemoet en achterop komt opnieuw de 'Friesland' aanvaren. We remmen wat af om hem te laten passeren en voor ons de nauwe geul Slenk in te laten draaien. Daar is weinig ruimte en deze geul ligt precies in de wind, maar hier staat de stroom geweldig mee. We lopen 8 tot 9 knopen over de grond. Zo komen we tegen twaalf uur uit op het Schuitengat, de aanloop van de haven van West-Terschelling (foto hierboven).
We motoren voorbij de aanlegplaats van de veerboten en die van de bruine vloot naar achteren. Daar is de jachthaven. Een bootje met een havenmeester vaart ons tegemoet. Hij wijst ons waar we moeten liggen: achterin bij de jachten langer dan 12 meter. We vinden een plaatsje naast een dure Duitse Contest.
Een halfuurtje later lopen we over de lange steiger naar het havengebouw. De haven ligt erg vol. Massatoerisme. We lopen naar het dorp West-Terschelling en lunchen in de Boomstraat, vlakbij de Brandaris. Het is flink druk. Terug op de boot dutje, daarna havengeld betalen en luieren. We blijven hier een paar dagen. Morgen wordt het een warme dag. We zullen dan de vouwfietsjes in elkaar zetten en eens op het eiland rondkijken. De zomer lijkt eindelijk aangebroken. Terug naar boven
West-Terschelling (2)
Dinsdag 19-07-2016
Op een heldere nacht met volle maan volgt een wolkenloze, stralend zonnige dag. De hemel is diepblauw. Onze Duitse buurman, de dure Contest 55, vertrekt om half negen op weg naar Cuxhaven. Goed moment, het blijft in elk geval een paar dagen zeer rustig weer met wind uit het westen. Pas overmorgen draait de wind naar het oosten. Wij nemen zijn plekje in, een prinselijke plek direct aan de steiger en aan het eind ervan, met fraai uitzicht over het spiegelgladde wad (foto hierboven). Ergens ver op zee schuift een driemaster voorbij. Nu we naast de steiger liggen is er een goede gelegenheid om de vouwfietsjes op te graven, in elkaar te zetten en de banden op te pompen. Na de arbeid gutst het zweet van mijn rug, maar we kunnen weer fietsen. Ze zaten zeker een jaar in de bakskisten.
We fietsen naar West-Terschelling en kiezen een schelpenfietspad naar een mysterieus bosmeertje, dat Dodemanskisten heet. Een idylle tussen de dennenbossen met een paar grassige eilandjes erin (foto hier). Woudstilte. Libellen, zoemende insecten. Het water heeft een merkwaardige, haast donkerpaarse kleur. Voor ons een klasje witte eenden en verderop, aan de overkant, staan reigers roerloos in het oeverriet. We tellen er vijf. Ze lijken elkaar nadrukkelijk te negeren. Voorheen, toen we nog in Andel aan de rivier woonden, zagen we ook zo'n curieus gezelschap. Die reigers negeren elkaar helemaal niet, ze bespieden elkaar nauwkeurig om een partner uit te kiezen, eigenlijk is het een reigersexclub. Dus ook hier. Waarom heet dat meertje Dodemanskisten? Natuurlijk zit daar een verhaal achter, maar dat schijnt niet te achterhalen te zijn. Men vermoedt dat het de rest is van een vroegere zeearm. We fietsen naar de overkant, waar iemand uit een omgevallen dennenboom een grote krokodil heeft gesneden.
We fietsen verder zonder plan over de schelpenpaden die door naaldbossen en loofbos slingeren en stijgen en dalen door begroeid duinlandschap. Zoveel wilde bloemen dat je je erover verwondert. Heerlijk geurende, wilde kamperfoelie, bloeiende braamstruiken, en tal van planten die we niet kunnen thuisbengen. Wel duidelijk is dat onze conditie flink afgenomen is sinds we niet meer twee keer in de week sporten. Op sommige kruispunten staan paddestoelen, richtingaanwijzers. We kiezen voor West aan Zee in de veronderstelling dat daar het strand is. Na een uur zijn we er, een breed zandstrand, fel beschenen door de zon (foto hier). Je moet je fiets voor de laatste duinovergang parkeren, maar de meeste mensen doen dat niet. Wij wel. Gelukkig is er een strandtent. In de schaduw van een parasol drinken we Rivella, alsof het vanzelf spreekt. Licht sprankelend en fris, voorzover ik weet wordt het in Friesland gemaakt uit boekwei. Ik herinner me het uit mijn vroegste jeugd; op Terschelling dronk je Rivella. Wat ik niet wist is dat het oorspronkelijk uit Zwitserland stamt.
We fietsen terug over een kortere weg naar West-Terschelling. Daar doen we een boodschap bij de lokale Spar-supermarkt. Ondanks de hitte is het druk in de straatjes. Alles opgeteld hebben we zeker 20 kilometer afgelegd over een ongelijk parcours (en niet electrisch, Herman!). De middag brengen we luierend door in de kuip, in de barmhartige schaduw van de bimini. De haven loopt weer vol. We krijgen een buurman, een uiterst beleefde Engelsman. Ik begin niet over de BREXIT. Morgen wordt het nóg warmer dan vandaag, maar er is geen reden tot klagen. Terug naar boven
West-Terschelling (3)
Woensdag 20-07-2016
Het waait vannacht flink; de oostenwind is eerder gekomen dan voorspeld. Vanochtend staat hij nog door onder de onbewolkte hemel. Men verwacht de eerste tropische dag van deze zomer. Op een tip van een lezer Fred in het Gastenboek proberen we vanochtend het overwoekerde pad te vinden dat hij zo mooi vindt, maar we pakken het bij het geheimzinnige meertje Dodemanskisten verkeerd aan en belanden op andere - ook mooie plaatsen. Tenslotte verzeilen we na een mooie fietstocht weer aan het brede strand bij strandrestaurant De Walvis. Op woensdagen gesloten, meldt een bordje. We stallen de fietsen en maken een lange tocht langs de waterlijn. Het is afgaand tij, overal bubbeltjes en modderige kringetjes van weet-ik-wat-voor diertjes. Zo kun je wel uren doorkuieren terwijl de uitlopers van de lichte branding om je voeten spoelen (foto hierboven). Er zijn hier verbazend weinig mensen, zo dicht bij West-Terschelling. Voor onze neus vaart de veerboot door de geul naar het westen en buigt naar zuidoost af bij de Slenk. Voor het strand liggen twee platbodems droog te vallen. Verder is alles leeg in de richting van de Noordsvaarder, een gebied dat we morgen willen bezoeken.
Luiheid is 's middags toegstaan. We vermaken ons om de kordate havenmeesteres die als een ware meesteres de aankomende jachte de vakken in dirigeert, die bij hun lengtemaat horen. Zij berijdt als een titaanse heldin de met een krachtige buitenboordmotor uitgeruste havendinghy en niemand durft haar tegen te spreken. Omdat wij aan het begin van ons vak liggen, blijven we lang van buren verschoond, want ze vult de vakken van achteren af. Daar ligt men zes tot zeven rijen dik. Tenslotte krijgen we aardige mensen naast ons uit Teylingen, een dorpje dat bij Warmond schijnt te liggen. Ze maakten een rondje Atlantic, zoals het heet. Dat doen wij niet meer, zegt mijn Anna. Ach, de wereld schijnt me dezer dagen sowieso al veraf.
Aan het eind van de middag is de wind naar zuid geruimd. In de kajuit is het 29 graden. Het bewolkt nu snel en even later vallen de eerste druppels. Het KNMI gaf code geel af voor zwaar onweer en regen. Terug naar boven
West-Terschelling (4)
Donderdag 21-07-2016
Na die eerste druppels was het over met de regen, gisteravond. Maar iedereen werd onrustig toen vanonder een dichte, grijze hemel een aanzwellende wind uit het zuidwesten kwam aandraven met het gebulder als van een op hol geslagen kudde buffels. Snel extra touwtjes gelegd, maar na een minuut of vijf was het over. Verder geen onweer en geen regen in een rustige nacht.
Dus fietsten we gisteravond op ons gemak naar het plein bij de Brandaris en vonden er een aangenaam restaurant, dat Flaman heette. De naam is van het notariskantoor dat vroeger op deze plek zat. We aten heerlijke coquilles (Ans) en Catalaanse mosselen (ik), vooraf gegaan door verrukkelijke verse oesters, met een chardonnay/viognier erbij.
Vandaag is het bewolkt en wat minder warm. Veel jachten vertrekken, maar wij hebben zin om nog te blijven. De resterende bewolking verdwijnt al gauw, zodat het opnieuw een zonovergoten dag wordt. We fietsen naar het nabijgelegen zwembad waar een huifkartocht begint over de Noordsvaarder, de westelijke zand- en duinplaat van Terschelling. Inderdaad is een huifkartocht wat oubollig, maar wat geeft het? De voerman van de beide Friese trekpaarden is ook al oubollig, met zijn 70 jaar een typische representant van het volk hier dat wars is van alle nieuwe dingen. Zo vertelt hij dat hij onlangs ook maar een mobieltje aanschafte. 'Toen ik ermee wegliep begon het ding te bibberen. Ik terug naar die winkel. Dat ding bibbert, zei ik. Dat is een SMS'je, zeiden ze. Toen heb ik hem maar aan mijn vrouw gegeven.' Ondertussen trekken de arme paarden, badend in het zweet, de zware kar met een vijftiental toeristen over de zandige bos- en duinpaden. Het is een ontluisterend gezicht. De voerman vertelt nu dat er van zeespiegelstijging geen sprake is. van intellectuelen moet hij niks hebben. Hij woont buitendijks en vroeger overstroomde zijn tuin nog wel eens, maar de laatste vijftien jaar is het niet meer voorgekomen. Wat een ouwehoer, ik heb geen zin ertegenin te gaan.
Na de bossen rijden we over mulle zandpaadjes tussen de duinen. De koetsier wijst plantjes aan, zoals parnassia en het geneeskrachtige duizendguldenkruid. Op een paaltje naast het pad zit een raaf op een paal,maar die is niet bijzonder. Na een uur zijn we bij de Noordsvaarder. Omdat er volle maan is, hebben we springvloed maar het water trekt zich al terug. De paarden trekken de kar door het ondiepe water en omdat de bodem hier hard is, hebben ze het gemakkelijker. Rond ons is sprake van nieuwe duinvorming. De lage duinen zijn begroeid met bieshavergras, vertelt de voerman. Daar heb ik nog nooit van gehoord, maar volgens onze koetsier komt het vanzelf, en een paar jaar later komt het helmgras.
Tussen twee lage duinenrijen stoppen we. De voerman haalt een kist, waaruit hij koffie, thee en mierzoete kruidenbitter schenkt. Ook deelt hij pondkoek rond. Ik loop een duin op (door het bieshavergras) en vind plekken met zeekraal, die je zo kunt eten. Licht zoutig en lekker. Ook vind ik een witte kam, de inwendige schelp van een Sepia, die ik meeneem voor onze Sir Geldof (nog flink in de rui). Die pikt er graag in. Ik maak een foto van de huifkar en het gezelschap (zie hierboven) en een van mijn beminde Anna, die de arme, dampende paarden staat te vertroetelen (foto hier).
Na een uur zijn we weer terug bij het zwembad. We fietsen naar de Hema in West voor een boodschap en een ijsje. 's Middags lekken luieren en lezen onder de bimini in de kuip. Irrelevant leven hoeft geen slecht leven te zijn. Sir Geldof pikt inderdaad flink in de sepiakam.
Enige tijd geleden schreef ik wat badinerend over de Belgische onderzoekers die drie rotsachtige exoplaneten hadden ontdekt, bij een koele dwergster,die ze TRAPPIST-1 noemden (lees hier). De ster staat in het sterrenbeeld Waterman, op 'slechts' 40 lichtjaren afstand van de aarde. Dus in onze kosmische achtertuin. Sinds de Belgische ontdekking heeft men met de Hubble-spacestelescoop spectroscopisch vervolgonderzoek gedaan. Daaruit blijkt dat de drie planeten een compacte atmosfeer hebben, zoals onze aarde, en dat het inderdaad om rotsplaneten gaat en dat ze misschien bewoonbaar zijn. Dan zou er leven kunnen zijn ontstaan, maar er zijn ernstige handicaps. De planeten draaien in banen dicht bij hun ster, zodat een jaar - een volledige omwenteling - er slechts enkele dagen duurt. Ze keren steeds dezelfde kant naar hun ster, zodat er grote temperatuurverschillen zijn tussen hun hete voor- en ijskoude achterzijdes. Dat kan alles verwoestende harde winden veroorzaken. Ook is er veel röntgen- en UV-straling. De beste plek om naar leven te zoeken is in het schemergebied tussen de voor en achterkanten van de drie planeten. Terug naar boven
West-Terschelling (5)
Vrijdag 22-07-2016
Gisteravond kreeg ik bericht van het overlijden van mijn ex-schoonvader. Hij was bijna 98 en overleefde zijn vrouw anderhalf jaar. Ik kende hem als een geestige en charmante man, klein van stuk en eigenlijk altijd goed gehumeurd. Rust zacht, pa (zo bleef ik hem na mijn scheiding noemen).
In het oosten des lands vielen gisteravond zware buien. Niet hier, we hebben geluk. Vanmorgen is het grijs bewolkt, maar na negen uur komt de zo door. Het ziet ernaar uit dat het regengebied van vandaag eveneens oostelijk van ons langstrekt. De wind is wel gedraaid en noordelijk, helaas precies in de kuip.
We pakken de fietsjes en rijden naar het Zeeaquarium, tevens een natuurmuseum. Het ritme van 's ochtends een excursie en 's middags luieren bevalt ons prima. Het acquarium is niet groot. Het bezit een grote collectie opgezette vogels, waaronder we ook de graspieper aantreffen. Op een van onze tochten begin jaren 00 vanaf het Deense Thyborøn liftten eens twee uitgeputte graspiepers mee. Ze kropen bij elkaar in een bos touw onder de buiskap en vlogen weg toen we Terschelling naderden.
In het zeeacquarium hebben ze ook een paar mooie acquaria, met grote zeebaarzen, pijlstaartroggen, kleine haaien en andere lokale vissoorten. Er is ook een bak waar men de roggen kan aaien, hetgeen we niet doen. Een rog is niet aaibaar en we denken dat ze aaien helemaal niet lekker vinden. Er is veel informatie over klimaatverandering, maar die krijgt van het aanwezige publiek helaas nauwelijks aandacht. Te moeilijk en teveel tekst, vermoed ik. Men poogt het niet te simpel te maken door ook de onzekerheden en de opvattingen van klimaatsceptici weer te geven. Bij een paneel over de oorzaken van onweer staat een electriseermachine van Wimshurst, maar die doet het niet.
Na het bezoek fietsen we naar de viswinkel (foto hier) en eten garnalenkroketten voor de lunch. Voor vanavond nemen we drie lekkerbekjes en lamsoor mee.
Op de website van de NRC lees ik met belangstelling een artikel over Amerikaans onderzoek naar de motieven van zelfmoordterroristen. Ik citeer: 'Het zijn mensen met een gebrek aan zelfrespect, een onverdraaglijk gevoel van vernedering of onbeduidendheid. Mensen die hun gevoel van eigenwaarde hebben verloren. Lieden die alleen nog door een extreme gewelddaad, zoals massamoord met een vrachtwagen of een automatisch geweer, de aandacht op zich weten te vestigen.' Het klinkt me bekend in de oren en ik heb er ook wel eens over geschreven naar aanleiding van de piloot Andreas Lubitz die anderhalf jaar geleden een vliegtuig vol passagiers met opzet tegen een berg vloog (lees hier). Het gaat om lieden die zoveel mogelijk mensen met zich mee de dood in willen nemen. Ik noemde het toen 'herostratisme' in navolging van het verhaal 'Érostrate' van Jean-Paul Sartre uit 1939. Het is dus geen nieuw verschijnsel en de lone wolfs zijn ook zeker niet alleen islamitische radicalen. Denk aan Karst Tates, Tristan van der Vlis, Anders Breivik en de eerder genoemde Lubitz. Het fenomeen een naam geven betekent nog niet dat het verklaard is.
Het is de hele dag bewolkt maar regen krijgen we niet. Nu, tegen zessen, klaart het een klein beetje op. Morgen willen we terugkeren naar Harlingen of doorvaren naar Franeker. Het is de bedoeling dat we de dag erna het autootje uit Stavoren halen en de boot voor een aantal weken wegleggen. Daarna keren we terug naar Gorcum. De bevalling van Ans' dochter Tessa nadert met rasse schreden en die wil mijn geliefde uiteraard voor geen goud missen. Terug naar boven
Franeker
Zaterdag 23-07-2016
Gisteren tijdens de afwas zei Ans ineens: 'Hé, daar gaat Torum!'. Inderdaad, de boot die buiten de haven uitvoer was de Torum van onze zeilvrienden Bert & Mieke. Een composietjacht ontworpen door Dick Zaal. We ontmoetten ze in 2007, ons eerste vertrekjaar, in het Noordspaanse Camariñas. Net als wij voor jaren vertrokken. Bert was voorheen huisarts en we ontmoetten elkaar zoals dat gaat in diverse volgende havens en werden al snel vrienden. Daar bewaren Ans en ik goede herinneringen aan. Terwijl wij tenslotte de Middellandse Zee invoeren kozen zij voor een Atlantische oversteek vanaf de Kaapverden. Bert overleed helaas in de zomer van 2013 en Mieke kwam desondanks toch nog in november van dat jaar naar Utrecht voor de presentatie van mijn tweede boek. En nu zien we hun schip hier wegvaren! Misschien zijn het (een van) hun kinderen, want die zeilden graag, of is de boot verkocht? Jammer dat we het schip niet eerder zagen, dan hadden we het kunnen vragen. In elk geval heeft Torum zijn naam gehouden.
Een bewolkte dag, droog en niet koud. We maken een snelle oversteek naar Harlingen. Het hele traject is na de nauwe Slenk bezeild en daar genieten we erg van. De wind is oost Bf 4 en we maken regelmatig meer dan 7,5 knopen. Opnieuw wisselend de tijstroom mee en tegen, dus soms varen we 9,5 knopen over de grond. Op de Pollendam bij Harlingen komt ons een flottielje van de bruine vloot tegemoet, allemaal onder zeil. Een mooi gezicht, alsof je in een oudhollands zeeschilderij vaart (foto hierboven).
De Tjerk Hiddessluizen bij Harlingen draaien vlot. Zo varen we opeens in het vredige water van het Van Harinxmakanaal. Drie bruggen en we draaien bij Franeker het nauwe, ondiepe gaatje in van de WV Franeker. met enig gas door de blubber bereiken we een box met een groen schildje. Een vrije box. In dit beschutte haventje kunnen we de boot een paar weken laten liggen en teruggaan naar Gorcum om de bevalling van Tessa af te wachten. Morgen met de trein via Leeuwarden naar Stavoren om het autootje op te halen. Maandag naar huis.
Na mijn stukje over herostratisme van gisteren sloeg opnieuw een lone wolf toe, ditmaal in München in Duitsland. Niet een recente vluchteling, maar een 18-jarige Duitse jongen van Iraanse komaf. Negen doden, eigenlijk tien als je de dader meetelt. Hij lijkt volledig in dat beeld te passen (waarmee het nog niet verklaard is, laat staan opgelost): waarschijnlijk geen islamist, maar iemand die geobsedeerd was door mass killings. Iemand merkte op dat gisteren precies vijf jaar geleden Anders Breivik 77 mensen doodschoot. Terug naar boven
Franeker (2)
Zondag 24-07-2016
Vandaag halen we het autootje op uit Stavoren, zodat we er morgen mee naar huis kunnen. Met de havenmeester maakten we de afspraak dat onze boot voor een heel schappelijke prijs een maand op een ander plekje in de haven kan liggen. Het is een halfuurtje lopen naar het station. Daar blijkt dat opa Tom zijn ov-kaart niet bij zich heeft. Die zit in zijn jasje en dat jasje heeft hij niet aan. Gelukkig kun je ook gewoon enkeltjes kopen. We wachten op net zo'n Arriva-boemeltje als in Gorcum (foto hierboven). Deze rijdt tussen Leeuwarden en Harlingen v.v. In Leeuwarden hebben ze het oude stationgebouw bewaart dat ik me uit mijn jeugd herinner. Er is tijd voor koffie. Dan zitten we opnieuw in een Arriva-boemeltje, ditmaal naar Stavoren. Het is een redelijk warme dag met wisselende gezichten: 's ochtends volledig bewolkt, later wisselen zon en regendreiging elkaar af.
Om twaalf uur stappen we uit in Stavoren en lopen naar de plek voor langparkeerders. Het autootje is er in onaangeroerde staat. Over de smalle wegen rijden we noor het noorden. Het is nu veel drukker in vakantieland Gaasterland dan een paar weken terug. We passeren Bolsward en daar raakt het navigatieprogramma op mijn smartphone hopeloos achterop. Dan maar goed letten op verkeersborden en op je gevoel, net als vroeger. Via plaatsjes met vreemde namen - Lollum! - komen we toch bij Franeker uit. Het is één uur en als we door het centrum rijden, is daar totaal niks te doen. Alles is dicht. Dan maar lunchen op de boot, waarna we geen zin meer hebben om naar Eisinga's Planetarium te gaan. Misschien over een maand.
Gelezen: het toneelstuk 'Copenhagen' van de Britse schrijver Michael Frayne (Anchor Books, 1998). Een zeer intrigerend stuk over het met raadsels omhulde bezoek dat de Duitse fysicus Werner Heisenberg in 1941 bracht aan zijn oudere collega Niels Bohr in het door de Nazi's bezette Kopenhagen. Zowel bij de geallieerden als bij de Nazi's werkten fysici aan de ontwikkeling van de atoombom, een race die de uitslag van de wereldoorlog kon bepalen. Als Hitler eerder de bom had bezeten (en gebruikt), had de wereld er nu anders uitgezien. Maar de Duitsers lagen achter. Wat Heisenberg aan Bohr kwam vragen is onderwerp van vele speculaties. Vroeg hij om de oplossing van problemen waar de Duitse fysici niet uitkwamen? Of bekende hij dat hij dat hij het onderzoek stiekem vertraagde? Zeker is dat Heisenberg geen Nazi was, maar moedwillig je land de oorlog laten verliezen? Er zijn vele boeken over geschreven en de naam van Heisenberg, die in 1927 het beroemde onzekerheidsbeginsel formuleerde, heeft altijd een flinke mate van omstreden gehouden. Hij stierf in 1976. Bohr en zijn vrouw Margarethe wisten in 1942 naar Zweden en vervolgens de USA te ontkomen. Terug naar boven
Gorinchem
Maandag 25-07-2016
Schoon schip maken, inpakken, auto inladen, schip verplaatsen naar de weglegplek aan de overkant en tenslotte het schip afsluiten (afsluiters dicht, stroomgebruikers uit behalve de bilgepomp, etc.), het kost alles een aantal uren. De walstroom gaat eraf want er zijn nogal wat stalen damwanden in de buurt. gevaar voor electrolyse. Maar de zonnepanelen houden de accu's wel op spanning. Het weer werkt in zekere zin niet mee, want in tegenstelling tot de afgelopen weken van zomerweer is het nu maar treurig: donkergrijze wolken waaruit af en toe wat regen valt (foto hierboven). Toch laden die panelen zelfs met dit weer. Ik voel een zekere tegenzin om van boord te gaan, maar uiteraard snap ik dat Ans nu graag naar haar jongste dochter gaat. Het is half elf als we wegrijden na een laatste blik op de boot. Hopelijk gaat alles goed en kunnen we over een goed maand verder met onze reis door Nederland.
De rit naar huis is vlot en na tweeëneenhalf uur en enige regenbuien stoppen op het Gorcums Eind voor ons huis om uit te laden. De haven ligt vol motorjachten en ze zon breekt door. Buurvrouw Joke staat de klimop te snoeien; zij zijn terug van een maandenlange tocht met hun Niets Zonder Gods Zegen door Noord-Duitsland en naar Berlijn. Sir Geldof laden we als eerste uit maar hij is stil en toont weinig vreugde.
Na een uurtje hebben we alles weer op orde. terug in Gorcum. Eerst een ligbad! De stapel post brengt geen verrassingen. Ach, na een paar dagen is alles weer gewoon. Terug naar boven
Gorinchem (2)
Dinsdag 26-07-2016
Vandaag lees ik 'Een woord een woord' van Frank Westerman (De Bezige Bij, 2016), een onderzoek naar gijzelingen en de vraag wanneer woorden in geweld overgaan en ook of woorden iets kunnen uitrichten. Dat is een actueel thema in deze tijd van jihdistische terreur. Ook vandaag nog brengen twee jihadisten in een Frans dorp een bejaarde priester om het leven. Ze worden door de politie doodgeschoten. Overigens bleek een van de daders bekend bij de inlichtingendiensten en droeg hij een enkelband.
'Ik ben opgegroeid met het idee dat dit de vooruitgang is: ruzies vecht je uit met woorden', schrijft Westermann. Wat dat betreft zijn we in deze tijd van korte lontjes niet veel verder gekomen. De auteur wekt de verhalen van de Molukse treinkapingen uit de jaren 70 weer tot leven en vergelijkt ze met de Tsjetsjeense terreuracties in het Rusland van de jaren 90, zowel wat betreft de mate waarin de gijzelnemers zelf geweld gebruiken als de aanpak van overheid en terreurbestrijders. Onderhandelen of niet en zo ja, hoe dan? Tijd rekken maar hoe lang, of de daders zo snel mogelijk uitschakelen? Die vragen komen uitvoerig aan de orde. De Dutch Approach (eindeloos onderhandelen) of die van de Russen (niet praten maar schieten)? Het lijkt erop dat de Russische aanpak de laatste jaren de overhand heeft.
Er valt veel over het boek te zeggen, maar ik moet er eerst wat meer over nadenken.
In de tijd van die eerste treinkaping bij Wijster (december 1975) was ik in de Angolese burgeroorlog en had dringender zaken aan mijn hoofd (lees deel 3 van mijn romancyclus). De Molukse treinkapers hadden revolutionairen als Che Guevara als voorbeeld en voelden zich solidair met het Fretilin, de verzetsbeweging op het Portugese deel van het eiland Timor. Ik herinner me dat wij toen vonden dat de Molukkers in Nederland de verkeerde partij aanvielen. Nederland had weliswaar de Molukkers bij de de kolonisatie bedonderd en genegeerd, maar had als ex-koloniale macht nu niets meer in Indonesië te vertellen. Als ze een bevrijdingsstrijd wilden voeren, moesten ze dat op Ambon of de andere Molukse eilanden doen, net als het Fretilin in Oost-Timor en zoals hun eerste eigen president Chris Somoukil dat tot 1963 op het eiland Ceram had gedaan. Een standpunt waarmee links de Molukkers toen in feite in de kou liet staan.
Het is vandaag een mooie dag, warm met een door hoge bewolking omfloerste zon. Ik doe wat boodschappen en bezoek mijn huisarts wegen een verstopte gehoorbuis rechts. Die spuit hij door en nu heb ik weer stereo. Vanavond barbeque in de tuin bij Barbara. Terug naar boven
Gorinchem (3)
Woensdag 27-07-2016
Dwergplaneet Ceres blijft verbazen. Over dit grootste object in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter heb ik al vaak geschreven (o.a. hier en hier), sinds de Amerikaanse ruimtesonde Dawn sinds het voorjaar van 2015 er in een baan omheen draait. toen ging het om de geheimzinnige witte vlekken die uit glinsterend ijs of zouten kunnen bestaan. Een vandaag online gepubliceerd artikel in Nature Communications laat nog iets vreemds zien. Want men verwachtte dat het oppervlak van de dwergplaneet vol zou zitten met gote en kleine kraters, talloze littekens van inslagen van brokken ruimtepuin waar de planetoïdengordel zo vol mee is. Maar zoveel vindt met. Vesta, het kleinere rotsachtige zusje van de dwergplaneet, heeft er veel meer. Het lijkt of er in het verleden een grote schoonmaakoperatie op Ceres is geweest, een inwendige geologische activiteit die het oppervlak weer vlak maakte. De randen van de grootste impactkrater Kerwan (280 kilometer wijd) zijn ook afgevlakt (foto hiernaast).
De bodem bestaat waarschijnlijk uit een dikke ijslaag, waaronder een rotsachtige kern en mogelijk ook een oceaan van vloeibaar water. Daar kan leven in zijn ontstaan.
Het is een overwegend grijze en benauwde dag. We zetten door en gaan voor het eerst in maanden weer naar het fitnesscentrum bij de A15 op Oost. Een vol uur lang, waarin blijkt dat onze conditie aan boord de afgelopen maanden enigszins is afgenomen. We schatten dat het 80% is van wat het dit voorjaar was. Dat loop je snel in, maar dan moeten we wel weer trouw twee keer in de week gaan.
's Middags komen Tessa en Vajèn op de thee. Na vier uur regent het. Terug naar boven
Gorinchem (4)
Donderdag 28-07-2016
Laten we wel zijn: veel van de onheilsprofetieën over een BREXIT zijn niet uitgekomen. De beurzen zijn weer terug op het oude niveau en veel bedrijven in de City, het financiële hart van Londen, zijn niet naar hoofdsteden in de EU uitgeweken. Alleen het Britse pond is nog steeds een stuk lager. Misschien is de periode te kort om het goed te beoordelen. Bovendien is de nieuwe premier Theresa May een tegenstander een tegenstander geweest van een BREXIt en maakt ze nu geen haast ermee. Pas begin volgend jaar zal ze via EU-artikel 50 het vertrek van de UK aanvragen. Het lijkt er dus op dat de Britten vooralsnog dicht bij Europa zullen blijven en dat stelt de financiële markten en het bedrijfsleven gerust. Het is uiteraard ook zeer verstandig, want duizend jaar geschiedenis heeft laten zien dat de Britten niet zonder het continent kunnen.
Zou het straks in november bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen ook kunnen meevallen? Documentairemaker Michael Moore (o.a. 'Bowling for Columbine' en 'Fahrenheit 9/11') heeft er een hard hoofd in. 'What happened in the UK with Brexit is going to happen here.' Op zijn weblog somt hij vijf redenen op waarom Donald Trump zal winnen. Hij is ondermeer somber over de jeugd nu ze de linkse Bernie Sanders hebben verloren. Dat is reden 5 in zijn overzicht en het is vanwege 'the anger that so many have toward a broken political system, millions are going to vote for Trump not because they agree with him, not because they like his bigotry or ego, but just because they can. Just because it will upset the apple cart and make mommy and daddy mad.'
Het lijkt dezelfde woede die velen in Europa in de armen van de populisten drijft. Je moet er niet aan denken dat de impulsieve dwaas Trump president van het machtigste land op aarde zal worden! Gelukkig belooft Moore om volgende week in zijn blog de Achilleshiel van Trump te onthullen en hoe hij toch verslagen kan worden.
Een mooie dag vandaag met zacht zonlicht dat door een wazige laag vocht in de atmosfeer gefilterd wordt. Er zijn veel boten in de haven en toeristen over de sluis. Af en toe zet iemand het gedichtfragment van Jozef Eijckmans op onze gevel op de foto. Ik lees de korte roman 'Dijk' van H.M. van de Brink (Atlas Contact, 2016) met veel bewondering uit. Heel knap en overtuigend geschreven en vol van dubbele betekenissen. Een prachtig boek!
Over bewondering gesproken. Angela Merkel zegt vandaag op een persconferentie in Berlijn naar aanleiding van de recente aanslagen in Duitsland, waarbij de daders in enkele gevallen migranten waren, dat 'we niet in oorlog zijn met de islam' en dat Duitsland zich aan zijn principes houdt en asiel zal blijven verlenen aan hen die dat nodig hebben. Ze staat nog steeds achter haar 'Wir schaffen das!'. Kijk, dat is menselijkheid, daar heb ik grote bewondering voor, daar kunnen onze eigen benepen politici een voorbeeld aan nemen. Terug naar boven
Gorinchem (5)
Vrijdag 29-07-2016
Van schoonzoon Michel kreeg ik een aantal foto's ge-appt van de gezellige barbeque bij hem in de tuin, afgelopen dinsdag. Hierboven zie je er eentje. Ik sta weer eens te oreren hetgeen impliceert dat ik het naar mijn zin heb.
De laatste avonden kijken we uiterst geboeid naar de afleveringen van het 4e seizoen van de Amerikaanse TV-serie House of Cards. De dag vangt aan met veel bewolking en soms regen. Toch is er ook af en toe zon, steeds vaker eigenlijk. Het is een dag van veel lezen, 'Waarom bestaat de wereld?' van de Amerikaanse filosoof Jim Holt (Ned. vert. Nijgh & Van Ditmar, 2012)). Een geestig boek.
Al een paar dagen ligt de tafel vol met babykleertjes, die Anna gewassen heeft en stuk voor stuk keurig opvouwt. Daarna gaat ze op de fiets naar Tessa om te helpen met de wieg. Straks zal ik met de auto de doos met kleertjes langsbrengen als ik even bij mijn goede vriend Inge in Heukelum langsga. Terug naar boven
Gorinchem (6)
Zaterdag 30-07-2016
Terwijl we ruim een uur sporten op Oost en boodschappen doen, vallen er enkele flinke zomerse regenbuien. Tussendoor schijnt met enige aarzeling de zon. Ik lees verder in Jim Holt (zie gisteren) en dat confronteert me weer eens met het zogenaamde 'ontologisch godsbewijs' van Anselmus van Canterbury (1033 -1109). Dat zit wel vernuftig in elkaar. Kort door de bocht:
1. God is het meest volmaakte wezen dat denkbaar is.
2. Een wezen dat bestaat is beter (volmaakter) dan een wezen dat niet bestaat.
3. Dus bestaat God.
De eerste premisse staat niet ter discussie, want het is de definitie van God. Over de tweede kun je wel het nodige aanmerken, namelijk of het wel altijd zo is dat bestaan beter (volmaakter) is dan niet-bestaan. Ben je zelf beter dan Koning Kaskoeskielewan omdat je wél bestaat? Geeft het louter bestaan aan een entiteit een extra waarde? Zo ja, welke dan en waarom? Omdat een denkbeeldige entiteit niet 'echt' is, misschien? Mogelijk bestaat die denkbeeldige entiteit toch wel ergens in of buiten het universum, maar is hij nog niet ontdekt. Wat is 'echt' trouwens en waarom is het beter dan denkbeeldig? Tja.
Grappig is dat het bewijs van Anselmus al meteen in zijn eigen tijd door iemand werd aangevochten die eveneens monnik was: Gaunilo van Marmoutiers. Hij maakt een parodie op het bewijs van Anselmus door te zeggen dat er ergens in de oceaan een 'Verloren Eiland' moet zijn:
1. Geen eiland is groter dan het Verloren Eiland.
2. Als het Verloren Eiland bestaat is het alleen daardoor al groter dan elk denkbeeldig eiland.
3. Dus bestaat het Verloren Eiland.
Geweldig! Een slimme lezer, geoefend in deze logica, zou nu opmerken dat de combinatie van beide redeneringen het bewijs oplevert dat God niets anders dan een verloren eiland kan zijn. De cartoon hierboven geeft er ook nog een leuke draai aan. Zo blijf je zitten met die godsbewijzen. In België is een website die er alleen maar over gaat: Godsbewijzen.be.
Heerlijke middag in mijn studeerkamer. Met de post arriveren wat boeken, die ik bestelde en waarschijnlijk nooit zal lezen. Desondanks voel ik me er ieder keer rijker door. Als ik wil, kan ik ze namelijk wel lezen. Misschien is dat met God en met verloren eilanden ook zo. Als je wilt... maar je doet het niet.
Leuk vooruitzicht: mijn oudste zoon Rommert heeft sinds enige tijd een meisje. Dat kwam wel vaker voor en er waren hele leuke bij. Maar ditmaal komt hij haar voorstellen. Na een borrel hier nemen we ze straks mee naar de Griek op de Langendijk. Terug naar boven
Gorinchem (7)
Zondag 31-07-2016
Erg interessant is de revisie van het ontologisch godbewijs van Anselmus van Canterbury (zie gisteren), die de beroemde wiskundige Kurt Gödel in 1978, een paar jaar voor zijn dood door versterving, opstelde met de logicus Saul Kripke. Dat wist ik niet; wel was me bekend dat hij geloofde in God en een leven na de dood. De revisie staat bekend als Gödels ontologisch godsbewijs. Het wordt ook wel het modale ontologisch argument genoemd. Gödels bekende - 'onvolledigheidsstellingen' zijn punt 4 in mijn ambitieuze Werkprogramma van 5 raadselachtige zaken uit 2008, dat niet erg opschiet.
Jim Holt (zie gisteren en eergisteren) formuleert het zo. Als God bestaat zou zijn grootsheid door niets worden overtroffen. Het is denkbaar dat er op zijn minst één mogelijke wereld bestaat die zo'n maximaal groot wezen bevat. Maar zo'n maximaal groot wezen moet vervolgens noodzakelijkerwijs in alle mogelijke werelden de grootste zijn. Anders zou hij niet de maximaal grootste zijn. Dus als het mogelijk is dat God bestaat, dan is zijn bestaan noodzakelijk.
De crux zit hem natuurlijk in de allereerste aanname: dat God bestaat. Maar je kunt met hetzelfde recht aannemen dat er een mogelijke wereld is waarin God niet bestaat. Als je het niet-bestaan van God aanneemt, dan kan hij in geen enkele mogelijke wereld bestaan. Bestaan en niet-bestaan van God kunnen niet allebei waar zijn. Aan de wortel van het modale ontologisch argument ligt dus een geloofscredo en dat kan van alles zijn, zelfs een Verloren Eiland.
Persbureau Reuters meldt nieuws uit Angola, meer precies uit de olierijke provincie Cabinda. Daar werd voor het eerst sedert lange tijd gevochten met de afscheidingsbeweging FLEC bij het stadje Belize, diep in het regenwoud. Daarbij zouden negen Angolese soldaten zijn gedood. Een bericht dat diepe herinneringen wakker roept van halverwege de jaren 70, toen ik als revolutionair dokter in de provincie werkte voor de MPLA, de beweging die uiteindelijk de burgeroorlog in het land won. Toen was dat FLEC al actief. Er is nu kennelijk een nieuwe generatie gekomen. De olie-inkomsten van de provincie zijn nog altijd van vitaal belang voor de heersende kliek in de Angolese hoofdstad Luanda. Mijn tijd daar werd een leerzame mislukking. Al die herinneringen zijn terecht gekomen in deel 3 van mijn romancyclus 'Soms priemt een lichtstraal'.
Rommerts meisje kwam gisteren toch niet mee; er kwam iets tussen. Ach, er komen nog genoeg gelegenheden. Met zijn drieën hadden we een leuke avond bij de Griek op de Langendijk. We zaten aan een tafeltje aan de straatkant. Er was veel te bepraten. Rommerts bedrijfje loopt prima en hij is vier maanden geleden gestopt met roken. Hier 2 vrolijke foto's.
Vandaag een redelijke dag, overwegend droog, veel wolken maar ook zon. Drukte in de sluis met jachten en op de sluis met dagjesmensen en Gorcummers. We maken zelf in tempo een halve wallenloop en ik duik weer in Jim Holt. Straks komen onze buren Wiger & Arina op de borrel. Overmorgen (dinsdag) zullen we ze naar Schiphol brengen, want ze gaan weer terug naar hun boot in de Spaanse ria's (Villagarcia). Hopelijk zijn de tijdrovende contrôles bij de toegang van de luchthaven vanwege een veronderstelde kans op een aanslag dan weer voorbij. Terug naar boven
Gorinchem (8)
Maandag 01-08-2016
Gisteravond verbaasde ik me over alle ophef over het optreden van de Belgische politieke activist Abu Jahjah in het VPRO-programma Zomergasten. Er keken nog geen half miljoen mensen. Ze zagen een zorgvuldig argumenterende en goed geïnformeerde man uit de Arabische wereld (Libanon), naar wie ik met interesse luisterde. Niks mis mee, dus vanwaar al die opwinding? Jammer dat interviewer Erdbrink hem te vaak onderbrak. Dat het gesprek soms wat stekelig was, vond ik niet erg. Veel indruk maakten de fragmenten met een Arabische terroriste uit de film 'La Battaglia di Algheri' (1966) van de Italiaanse filmer Gillo Pontecorvo. Die film zag ik eind jaren 60 in de toenmalige bioscoop Studio op de Oudegracht in Utrecht. Indruk maakte ook het fragment uit de documentaire film (van een Israëlische cineast!) over de massamoord van 1982 door Libanese falangisten in de Palestijnse kampen Sabra en Shatila onder de hoede van het invasieleger van de Israëlische generaal (later premier) Ariël Sharon. Een oorlogsmisdaad die altijd onbestraft is gebleven. Toen we in 2010 in Beiroet waren probeerden we tevergeefs die kampen te bezoeken; geen taxichauffeur wilde ons erheen brengen.
Jahjah zei geen antisemiet te zijn. Dat zou hemzelf immers eveneens treffen, want joden en arabieren zijn allebei semieten. Ook vond hij zichzelf niet anti-joods, wel anti-zionistisch. Zionisme is naar zijn mening een vorm van kolonialisme. Dat is geen vreemde opvatting. Als voorbeeld toonde hij een Parijse toespraak van de Israëlische premier Netanyahu, die Franse joden opriep massaal naar Israël te emigreren. Jahjah noemde zich 'een nogal traditionele linkse Arabische nationalist' en tevens een atheïst. Nee, dat zei hij niet, hij noemde zich een agnost. Hij geloofdeniet meer in Allah en ook niet in de God van de christenen (zijn moeder is christen). Dat is nogal een gang voor iemand die in het Midden-Oosten is opgegroeid. Daar zou hij veel zaken over kunnen vertellen die betekenisvol voor naar het jihadisme neigende jongeren konden zijn, maar helaas vroeg Erdbrink er niet op door. In oktober verschijnt bij De Bezige Bij een nieuw boek van hem, 'Pleidooi voor radicalisering', waarin hij gaat pleiten voor een constructieve vorm van ricalisering. Uit protest verlieten enige auteurs de uitgeverij, zoals Leon de Winter, Jessica Durlacher en Tommy Wieringa; auteurs die anders altijd zeggen voor de vrijheid van meningsuiting op te komen. Ik zal dat boek zeker aanschaffen en lezen, dus ik kom er hier nog op terug.
Op een enkele regenbui na is het vandaag droog en zelfs af en toe zonnig. We lopen al vroeg naar de Turkse visboer op de maandgochtendmarkt (foto hierboven) en kopen verse heek-filet. Zou hij ook een Erdogan-aanhanger zijn? Ik vraag het hem niet, maar de verleiding was een moment lang groot. En dan nog? Geen vis meer bij hem kopen? Kom nou!
Terwijl ik de middag doorbreng met Jim Holt is Tessa bij haar moeder op bezoek. De eerste is er in boekvorm en de tweede in het echt. Wat is het verschil? Dat zit hem in de persoonlijke aanwezigheid, de aanraakbaarheid zogezegd. Echt = aanraakbaar. De filosoof Jim Holt is minder echt, althans vanuit mij gezien. Ach, laat ook maar, van zoveel filosofie word je daas. Terug naar boven
Gorinchem (9)
Dinsdag 02-08-2016
In een van de laatste hoofdstukken praat Jim Holt in zijn boek 'Waarom bestaat de wereld?' (Ned. vert. Nijgh & Van Ditmar, 2014) met de Britse filosoof Derek Parfit. Op zeker moment vat hij diens ideeën over de reden waarom de wereld bestaat samen in bovenstaand schema. Het gesprek met Parfit en het schema inspireerde Holt, eenmaal terug in New York, tot een redenering, die erop uitkomt dat het niet anders kan zijn dan dat wij in een oneindige, kenmerkloze wereld leven. Hij gebruikte daartoe twee uitgangspunten:
1. Voor elke waarheid is een verklaring waarom ze waar is. (Dat is het Principe van de Toereikende Grond van de Duitse filosoof Leibniz). Het behelst dat er voor alles een oorzaak moet zijn.
2. Geen enkele waarheid verklaart zichzelf. Dit uitgangspunt verbiedt cirkelredeneringen.
Verder gebruikte hij twee soorten 'selectoren', die bepalen welke werelden kunnen bestaan. Bijvoorbeeld 'goedheid', 'eenvoud', oorzakelijkheid' of 'schoonheid' of wat dan ook. De andere selector bepaalt welke selector gekozen word; dat is de 'metaselector'. Ik zal hier het schema en de redenering niet uiteenzetten; daarvoor kun je beter zelf het boek lezen.
Leuk is de selector 'eenvoud'. De eenvoudigste selector is geen selector. De metaselector ook niet. Die veroorzaken niets, dus een nul-wereld. Die is duidelijk in ons geval niet aan de orde. Hierboven zie je die optie links in het donkere deel van het schema.
De slotsom van Holt in zijn redenering was dat we in een oneindige wereld van kosmische betekenisloosheid leven. Geweldig. Of die wereld enige zin heeft, komt niet aan de orde. Zingeving is een ander thema. Het is misschien geen 'selector' (zie hierboven), want met zingeving zit je al gauw in een cirkelredenering. Waarschijnlijk moet je daar blij over zijn. Ik herinner me dat de Nederlandse filosoof Jaap van Heerden eens schreef: 'Zingeving en verheugd besluiten tot barbaars optreden zijn steeds hand in hand gegaan' (In: 'Wees blij dat het leven geen zin heeft', ECI, 1990). Holt was in elk geval erg enthousiast over zijn redenering en stuurde die over de post naar Parfit in Oxford. Die schreef hem terug:
'Beste Jim, Bedant voor deze bijzonder boeiende boodschap. Ik zal hier heel zorgvuldig over moeten nadenken.'
Sindsdien hebben we totaal niets meer van Parfit gehoord.
Vandaag veel regen. We rijden naar de sportschool op Oost voor onze fitness. Straks zullen we onze vrienden en buren Wiger & Arina naar Schiphol brengen. Extra vroeg op weg in verband met de voortdurende contrôleacties van de politie en de marechaussee. Het 'signaal' dat er kans is op een terreuraanslag geldt kennelijk nog steeds. Het zou om een mogelijke aanslag met een klein formaat wapens gaan, zoals onlangs op de vliegvelden van Brussel en Istanboel. Terug naar boven
Gorinchem (10)
Woensdag 03-08-2016
De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur, gemeten door satellieten in de lagere atmosfeer, toont over de maand juli een plus van 0,39 graden Celsius (hiernaast). De record-piek onder invloed van de laatste El Niño is achter de rug. De dempende effecten van het zusje La Niña werken nog niet echt door. Daarom staat het nog niet vast of 2016 het warmste jaar ooit zal worden (sinds het begin van de metingen).
|
Klimaatscepticus Roy Spencer (die op zijn website de updates van de UAH-grafiek bijhoudt) heeft een apart grafiekje over de laatste 20 jaar gemaakt, waarin hij het verloop voor de komende maanden heeft ingetekend, indien 2016 metterdaad het warmste jaar zou worden (hiernaast). Vanaf de vorige record El Niño dus. Helemaal rechts zie je bij de pijl het streepje van de projectie. De toekomst zal het leren. Intussen kunnen we in Nederland wennen aan de extreme regenval, die zich onder invloed vanhet warmere klimaat steeds meer voordoet. Boeren voelen zich er het slachtoffer van (maar verzekeren zich er nauwelijks tegen). |
 |
Gisteren brachten we onze vrienden en buren Wiger & Arina naar Schiphol. Ze hadden een vracht bagage bij zich (foto hier), waarvan het belangrijkste hun beide nieuwe vouwfietsen waren. De file bij Schiphol viel mee en bij de contrôle door de bewapende marechaussee hoefden we niet te stoppen. Zodoende waren we rond vijf uur alweer thuis.
Vandaag is het een barre regendag. Sneu voor al die mensen in de haven. Ans gaat naar haar jeugdvriendin Jannie en ik doe de boodschappen.
Sowell HiFi belt even na vieren door dat mijn audioversterker klaar is, mijn mooie Marantz-PM80. Een oud beestje, maar nog steeds een prima en gewilde versterker, de moeite waard om te laten repareren. Het heeft wel even geduurd; ik bracht hem bijna twee maanden geleden weg, maar er moesten nieuwe onderdelen geïmporteerd worden. Ik haal hem gelijk op en plaats hem terug op zijn plek. Even later genieten we van het fraaie, genuanceerde geluid. De kosten: 179 euro. Daar heb je geen gelijkwaardige nieuwe voor. Heerlijk dat hij het weer doet! Terug naar boven
Gorinchem (11)
Donderdag 04-08-2016
Een verbluffend fenomeen in ons eigen zonnestelsel werd onlangs voor het eerst direct waargenomen: de periodieke ineenstorting van de atmosfeer van de Jupiter-maan Io. Die atmosfeeris bijzonder ijl en bestaat uit zwaveldioxidegas (SO2), afkomstig uit talrijke vulkanen. Steeds als de maan in de slagschaduw van Jupiter komt - dat gebeurt iedere 1,7 dag - daalt de temperatuur van -150 naar -170 graden en bevriest de atmosfeer en stort als ijs neer op het oppervlak. Als Io na twee uren er weer uit raakt, dan sublimeert het ijs en bouwt de atmosfeer zich weer op. Hierboven zie je dat gebeuren op een artist's impression.
Dat wonderbaarlijke proces zag men onlangs voor het eerst direct tijdens twee nachtelijke observaties in november 2013, met de zeer gevoelige TEXES-infraroodspectrograaf op de 8-meter Gemini North-telescoop op Mauna Kea, Hawaii. Ze werden gisteren gepubliceerd in de Journal of Geophysical Research. Io is de meest vulkanisch actieve maan in het zonnestelsel ten gevolge van getijdenwerking door de hevige zwaartekracht van de zeer nabije reuzenplaneet. De vulkanen spuwen voortdurend parapluvormige pluimen van zwaveldioxidegas uit. Het toeval wil dat de NASA ruimtesonde Juno, gelanceerd in 2011, sinds kort in de buurt is en mogelijk nog betere beelden kan leveren.
Ach, vermeerdering van kennis geeft vermeerdering van smart. Dat schreef de Prediker in het gelijknamige bijbelboek. Welke smart? De smart dat je daar nooit zelf zult zijn, daar bij de maan Io. Zoals je er waarschijnlijk ook niet meer zult zijn als er eindelijk buitenaards leven wordt ontdekt. Maar vooruit, vandaag geen zwartgalligheid! Regen en zon wisselen elkaar af, een mooie dag om de draad van Skyrim weer eens op te nemen. Ik maak enige vorderingen in level 47.
In Amerika onderzoeken de Republikeinen hoe ze kandidaat Donald Trump kunnen vervangen in het geval hij zich plotseling terugtrekt. Dat is zeker mogelijk; het zou niet de eerste keer zijn dat een populist er opeens de brui aan geeft. Denk bijvoorbeeld aan Geen Peil na het dwaze Oekraïene referendum of aan Brexiteer Boris Johnson (hoewel die later nog minister werd). Wat we in de politiek en in de landsregering hard nodig hebben zijn intelligente mensen met een lange adem en een afgewogen oordeel. Helaas lijken er steeds meer schreeuwerige figuren te komen die snel willen scoren. In dat verband is de oproep van Ron Meyer, de nieuwe voorzitter van de Socialistische Partij, niet bemoedigend. Onlangs zei hij dat de partij 'meer straatvechters' nodig heeft, 'de rauwheid van de straat moet de kamer binnen komen'. Alsjeblieft zeg, van dat slag zijn er al teveel. Terug naar boven
Gorinchem (12)
Vrijdag 05-08-2016
Leuke becijfering bij Jim Holt (blz. 301): er leven nu ruim 7 miljard mensen op de aarde. Vanaf het ontstaan, circa 200.000 jaar geleden in Afrika, leefden er naar schatting 40 miljard mensen, inclusief degenen die nu leven. Een andere schatting (statiticus Peter Grünwald) houdt het op ruim 100 miljard. Laten we het afronden op 100 miljard. Hun bestaan was/is volledig toevallig; zehadden net zo goed niet kunnen bestaan. Waarom? Welnu: het genoom van de mens bevat circa 20.000 tot 30.000 actieve genen. Elk gen heeft minstens twee actieve varianten (allelen). Dat betekent dat het aantal verschillende combinaties 230.000 is. Ongeveer een 1 gevolgd door 10.000 nullen, een duizelingwekkend aantal. Zóveel verschillende mensen maakt ons genoom mogelijk. Daarvan bestonden/bestaan er tot dusver slechts 100 miljard, een 1 met 9 nullen. Die minieme fractie is niet meer dan 0,00000....000001, waabij op de drie puntjes iets minder dan 10.000 nullen ingevuld moeten worden. 'Kortom', schrijft Holt, 'de overweldigende meerderheid van alle genetisch mogelijke mensen bestaat uit ongeboren schimmen.' Vanwaar die overdaad?, vraag je je af, en hoeveel genieën kunnen we in de toekomst nog verwachten?
Voeg daarbij dat het heelal waarschijnlijk een oneindige omvang heeft. De materie is er volledig willekeurig over verspreid. Iedere mogelijke rangschikking van materie, schrijft Holt, moet dus ergens bestaan - waaronder exacte en minder exacte kopieën van onze aarde en de wezens die er leven. Dus ook van jezelf. 'Een snel rekensommetje leert dat er ergens zo'n 10 tot de 10e tot de 28e macht meter (101028) verderop een exacte kopie van jou moet bestaan.' Die kopie zul je nooit tegen het lijf lopen, gelet om de ongelooflijk verre afstanden en het feit dat het heelal ook nog altijd maar uitbreidt met een sneheid groter dan die van het licht. Opnieuw: waarom al die overdaad?
Een aardige dag met redelijk wat zon. Behoorlijk veel toeristen over de sluis en passanten in de haven. We rijden naar Oost voor ruim vijf kwartier fitness en de weekendboodschappen bij Plus Jan Sterk. Veel gelezen in mijn leesstoel terwijl Anna naar een vriendin is. Ik verzeil op Facebook weer eens in een discussie over de abjecte pisgele hoteldoos, die op Buiten de Waterpoort moet verrijzen. Ik schreef er regelmatig over (o.a. anderhalf jaar geleden hier). Het valt weer op hoe weinig effect discussies op FB hebben. Weinig serieuze bijdragen en waar komen altijd weer die goedkope lolbroeken vandaan? Teveel mensen hebben geen zin ook maar ergens warm voor te lopen. Het gevolg is dat de lokale politiek ongehinderd zijn stuntelende gang voortzet.
Erdogan is democratisch gekozen, net als Hitler in 1933. Je hoort en leest die vergelijking vaker en ook het vervolg erop: na een paar maanden gebruikte Hitler de amateuristische brand in de Rijksdag om de democratie af te schaffen in Duitsland. Zo kon hij het Derde Rijk scheppen. Het optreden van Erdogan na de amateuristische staatsgreep is vergelijkbaar. Hij wil een islamitische staat invoeren. Er zijn nu al meer dan 60.000 mensen gearresteerd, ontslagen of geschorst. Vandaag ontslaat het Turkse regime 167 wetenschappers. Wat hadden die met de mislukte coup van doen?
Uiteraard zijn er ook verschillen tussen Hitler en Erdogan, maar het gaat me om het mechanisme: knullig verzet van de onnozele Van de Lubbe in het eerste geval, een knullige coup in het tweede geval, gretig aangegegrepen door de regimes voor vergaande repressie. Overigens kan het best zijn dat Gülen-aanhangers er actief bij betrokken waren (lees hier). Terug naar boven
Gorinchem (13)
Zaterdag 06-08-2016
De opwarming van de wereld schept nieuwe klimaatrecords. De Britse krant The Guardian somt ze weer eens op en zet er het plaatje hierboven bij. Weinig regeringen nemen er nota van. Ik heb de laatste tijd weinig lust om alarmerend klimaatnieuws te brengen. Wat is de zin ervan? Het is eerder nieuws als een klimaatrecord niet wordt gebroken. De wereld vertoont het lemmingenscenario. Presidentskandidaat Trump heeft zelfs het voornemen het jongste klimaatverdrag van Parijs op te zeggen als hij verkozen wordt. Dat zei hij eind mei. Een verdrag dat zelf al niet eens voldoet, niet qua doelstellingen en niet qua uitvoering.
'To sail into a dying world', dat was het motto dat ik bijna tien jaar geleden meegaf aan dit weblog. Ik vond het toch wat pathetisch en daarom voegde ik er enige relativerende elementen aan toe. Maar na die decade is het alleen maar erger geworden. 'De gevolgen van klimaatverandering zijn niet meer subtiel', zei de klimatoloog Michael Mann van de week bij het verschijnen van het jongste State of the Climate rapport van de Amerikaanse NOAA. Voor het eerst sinds het begin van de registraties komt de wereldgemiddelde temperatuur meer dan één graad Celsius boven de pre-industriële niveaus. Extreme droogtes, extreme regens, overstromingen zijn vrijwel iedere week aan de orde.
Vanmorgen lichte regen, later zon. Het is stil in huis. Ans is er niet. Misschien ben ik daarom wel somber. Ze sliep vannacht bij de hoogzwangere Tessa, die niet alleen wilde zijn. Jeff en kleine Vajèn kamperen ergens voor een nacht. Ik sliep trouwens goed. Vanochtend loop ik de stad in. In de winkelstraten staan talrijke kraampjes met meuk. In de Kelenstraat staan opgestapelde kratten met tweedehandsboeken. Ik wil er voorbij lopen, tot ik een vrouw zie met een grote uil. Een levende uil (foto hier), hoe toepasselijk om met een uil voor een boekenkraam te gaan staan.
Om half twaalf belt Ans om te vragen of ik haar kom ophalen. Het monnikenbestaan was kort. 's Middags komen Michel, Barbara en Nikita op de thee. Terug naar boven
Gorinchem (14)
Zondag 07-08-2016
Het gewicht van de ziel is 21,3 gram. De Amerikaanse dokter Duncan MacDougall woog, in aanwezigheid van vier collega's, in 1901 in een bejaardenhuis zes arme tuberculose-patiënten terwijl ze stierven. Ze lagen op een industriële weegschaal en vier patiënten waren na hun dood iets lichter. Ik zie de scène voor me: de dokters kijken gespannen naar de balanswijzer terwijl de patiënt langzaam stikt. Bij twee mislukte het; waarom weet ik niet. Het geringe verschil kwam door de ziel, die het lichaam verliet, aldus MacDougall. De andere stervenden verloren eerst een beetje gewicht en daarna veel meer. Er was een die gewicht verloor en het daarna weer terugkreeg, maar de dokter rapporteerde alleen de eerste patiënt van 21 gram. De dokter deed het ook bij honden en schapen. Die doodde hij zelf. Schapen verloren wat gewicht, honden niet. Honden hebben geen ziel, zei de dokter. Zijn resultaten bleken bij later onderzoek niet reproduceerbaar. Mogelijk gering gewichtsverlies schrijft men toe aan verdamping van resterend transpiratievocht. Honden verliezen vocht door hijgen en transpireren niet. En schapen? Dat weet ik niet.
De wetenschap bewees nooit het bestaan van de ziel. Van God ook niet, laat staan Zijn gewicht. Maar ook zonder gewicht kunnen de ziel en God nog wel bestaan, zeggen gelovigen, alleen niet als materie maar als 'energie'. Dat vind je op diverse religieuze websites. Een complicatie is dat het Bijbelboek Genesis daarentegen meldt: 'En God schiep de mens naar zijn evenbeeld; naar Gods beeld schiep Hij hem', want de mens is wel een materieel wezen. In zaken van het geloof is alles bruikbaar en sinds Einstein de gelijkstelling bewees tussen materie en energie (E = mc2), zijn de gelovigen er weer uit. Maar kan 'energie' een Zoon hebben? Ja, zeg, ik stop ermee. Anders dan in de wetenschap kan je met het geloof alle kanten op. Bewijs is niet vereist. En 'bewustzijn' dan? Kun je dat met de 'ziel' gelijkstellen? Voor mijn part, het beestje moet een naam hebben en het bewustzijn is een functie van de hersenen, mogelijk een bijproduct van de evolutie van het zoogdierbrein. Als het brein stopt, produceert het geen bewustzijn meer. De 'ziel' sterft met de breinstofwisseling en kan niet meer opgeroepen worden.
Zondag. Veel bewolking, nu en dan wat zon. We boffen, het is droog en vanmiddag hebben we een tuiinfeestje bij onze vrienden Paul & Tine in Nieuwegein. Terug naar boven
Gorinchem (15)
Maandag 08-08-2016
Eindelijk lijkt er iemand wakker geworden bij de lokale afdeling van Groen Links. Het gaat om Matthieu van Pelt, die in de steunfractie zit. Dus de raadsfractie zelf houdt zich gedeisd. In AD Rivierenland windt Van Pelt zich op over de voorgenomen bouw van de abjecte pisgele hoteldoos op de plaats van het verkrottende hard-rock café Genesis op Buiten de Waterpoort. 'Het is historisch onverantwoord om zoiets moderns langs de vestingwal te zetten', zegt hij. Daar heeft hij groot gelijk in en steeds meer binnenstadsbewoners zijn mordicus tegen deze ontsiering in de historische omgeving van Tolkasteel en vestingwal. Het ontwerp werd goedgekeurd door de gemeente, uiterst stiekem in de zomer van 2014, zodat bijna niemand het in de gaten had. Pikant is natuurlijk dat Groen Links-wethouder Arjen Rijsdijk er toen ook mee instemde, met de absurd kromme redenering dat de pisgele hoteldoos een duidelijk contrast schept. Opstand in eigen gelederen bij Groen Links! Nu vurig hopen dat het iets uithaalt.
Een handjevol lokale ondernemers en schreeuwerige reclametypes denkt dat het nog iets wordt met de hoteldoos, maar je kunt op je vingers natellen dat de komst van de 300 hotelbedden van het Van der Valk 'Amusino' een dusdanige overcapaciteit schept, dat de doos geen toekomst beschoren is. Ook niet met de Polen van Damen Shipyards. Zeker als die te duur worden door nieuwe EU-regels: gelijke lonen voor gelijke arbeid. In de jaren 60 kwam Gorcum in opstand toen het gemeentebestuur de Lingehaven wilde dempen. Zoiets zou nu ook moeten gebeuren.
In dezelfde krant staat dat er dit jaar minder toeristen naar de Gorcumse binnenstad komen. Dat meldt de lokale VVV. Tot dusver kregen ze 2000 bezoekers minder aan hun balie in het Gorcums Museum. Dat is niet weinig op normaal ruim 14.000. Maar het is geen reden tot bezorgdheid: 'De mensen die komen, kiezen vaker voor een dagarrangement of een wandeling. In de verkoop van beide is een duidelijke stijgende lijn te zien.' Een rare redenering. Ze denken dat die ontbrekende mensen nu wél naar de nieuwe ANWB-vestiging in de Arkelstraat gaan (die zat voorheen bij de VVV in). Dus waarschijnlijk neemt het toerisme overall helemaal niet af. Als ik het goed onthouden heb moet de VVV verhuizen naar de bibliotheek, een veel minder zichbare lokatie. Dan zal hun klandizie nog wel verder afnemen.
Gisteren na een gezellige tuinbarbeque bij Paul & Tine in Nieuwegein nog naar de tweede aflevering van Zomergasten gekeken. Ditmaal met cabaretier Arjen Lubach. Grappig hoe beide heren, Lubach en presentator Thomas Erdbrink, op elkaar leken. Niet alleen fysiek maar ook qua opvattingen. Dat maakte de uitzending bepaald minder interessant dan vorige week met Abu Jahjah. Op zeker moment merkte ik dat het me verveelde en dus ging ik maar slapen.
Vandaag een redelijke dag met af en toe wat zon en veel wind. Ik begin met 'Life on the Edge. The Coming of Age of Quantum Biology' (Bantam Press, 2014) van de Britse theoretisch fysicus Jim Al-Khalili en de moleculair geneticus Johnjoe McFadden. Ook speel ik een paar uren Skyrim. Terug naar boven
Gorinchem (16)
Dinsdag 09-08-2016
Altijd een interessant moment: het CPB komt met de groeiramingen. Een belangrijke basis voor de begrotingsvoorstellen van het kabinet op de 3e dinsdag van september. De raming voor 2017 stond op een groei van 2,1%, maar die is nu door de BREXIT met een half procent verlaagd tot 1,6%. Fors, dunkt me, maar ook de vermindering van de gasopbrengsten in Groningen drukt de prognose. Desondanks daalt het begrotingstekort flink. Dit jaar is het tekort 1,2 procent en voor 2017 voorziet het CPB bij ongewijzigd beleid 0,6 procent tekort. Dat is een positief miljardenverschil. Ik vrees dat de meeste politici die miljarden meteen willen uitgeven met het oog op de verkiezingen volgend jaar. Geld uitgeven ten laste van toekomstige generaties, omdat de economie minder groeit.
Doordat de inflatie bijna nul is, blijft de koopkracht redelijk intact. Zie de grafiek tot en met 2015 hiernaast. Beter betaalden gaan er zelfs het meest op vooruit (+1.2%), terwijl gepensioneerden erbij inboeten. De meerderheid krijgt met een geringe pensioenverlaging te maken. Er is wel ruimte om wat meer geld aan ouderenzorg, defensie en onderwijs & onderzoek te besteden.
De over-all conclusie moet luiden dat het ondanks alle crises nog steeds redelijk goed gaat in Nederland, maar het permanent verongelijkte deel van de bevolking wil dat niet zien.
Vanmorgen motregen. We rijden naar Oost voor anderhalf uur fitness en boodschappen bij Plus Jan Sterk. Bij het verlaten van de winkel regent het als een oordeel. Ik houd wel dergelijke malse buien en ze zijn meestal snel voorbij. Zo ook nu. Als we bij het Eind arriveren schijnt de zon alweer. Het is een stuk frisser dan gisteren. Ergens las ik - maar ik weet niet meer waar - dat deze zomer weer warmterecords zal breken. Niet omdat door de temperaturen overdag, maar door de hoge temperaturen in de nachten. Dat hebben we ook geconstateerd. We slapen al weken slechts onder een laken.
Even de stad in gelopen. Besteld boek afgehaald bij De Mandarijn. We moeten de boekhandels steunen en dus niet bij Bol.com bestellen.
Ik heb al jaren een donkerblauw jasje dat ik graag draag. In de loop der jaren is het onder de mokerende zon in de Med verschoten geraakt, maar de geliefde verft het... in de wasmachine! Speciale verf erin, draaien, drogen en het ziet er weer als nieuw uit. Nooit geweten dat het zo kon. Terug naar boven
Gorinchem (17)
Woensdag 10-08-2016
Een team van onderzoekers van San Francisco State University heeft in een paper voor het Astrophysical Journal een lijst uitgebracht met de 20 exoplaneten, gekozen uit 4000 kandidaten uit de Kepler missie van NASA, die de meeste kans bieden op het vinden van leven. Eerst selecteerden ze 216, die zich in de bewoonbare zône bevinden van hun ster. In dat gebied is water vloeibaar. Vervolgens kozen ze 20 uit die maximaal tweemaal de grootte van de aarde hebben, waarschijnlijk een rotsachtig oppervlak bezitten en boevndien dynamisch voldoende stabiel zijn. Ze bevinden zich allemaal op grote afstand, zodat het moeilijk is te bepalen wat de samenstelling van hun atmosferen is. Onder de 20 is Kepler 186f op 500 lichtjaren afstand, die in 2014 werd ontdekt.
Hierboven zijn ze ingetekend in een vergelijkend schema, waarin ook Venus, Aarde en Mars zijn opgenomen. De linkerzône is zo dicht bij de ster dat het waarschijnlijk leidt tot een op hol geslagen broeikaseffect in de atmosfeer van planeten (zoals op Venus). In de rechterzône is de meeste kans op buitenaards leven. De zoektocht gaat onvermimderd verder.
Gisteravond een erg leuke avond met onze buren Lourens & Joke (foto hier). Ze zijn inmiddels weer terug van een tocht naar Berlijn met hun monumentale motorschip uit 1925 Niets Zonder Gods Zegen. We hebben alle buurtroddels en de lokale politiek uitputtend doorgenomen. Ans had erg lekkere pindasoep gemaakt en die opgediend in onze schilderachtige koolvormige terrine uit Portugal.
Vandaag is het opnieuw fris met perioden van felle zon en soms hevige hagelbuien. Tessa en Vajèn komen 's middags op de thee.
Op dezelfde dag dat de kranten berichten dat de Duitsers steeds meer asielzoekers aan de grens tegenhouden, circuleert op tamelijk obscure extreem-rechtse media het bericht dat er 's nachts duizenden immigranten door chartervluchten op Duitse luchthavens worden ingevlogen uit Griekenland en Turkije (lees hier). 'Bei Nacht und Nebel landet Charterflug um Charterflug...' Alleen die frase al, die verwijst naar de concentratiekampen waar de Nazi's verzetsmensen in lieten verdwijnen. De bron is Kopp Verlag, een notoire uitgever van pseudowetenschappelijke en rechts-extremistische lectuur. Als bewijs publiceert men overzichten van de aankomsten van nachtelijke chartervluchten op de vliegvelden Köln-Bonn en Hannover. Je kunt er echter niets aan zien; het lijken de gewone toeristencharters te zijn. De bedoeling is, dunkt me, te suggereren dat de Bondsrepubliek heimelijk de vluchtelingendeal met Erdogan uitvoert. Dat lijkt me onwaarschijnlijk, maar ik zal het in de gaten houden. Mocht het waar zijn, dan zullen we er snel meer over horen. Terug naar boven
Gorinchem (18)
Donderdag 11-08-2016
Gisteravond keken we op DVD naar de fim 'Somewhere in time' (1980) van Jeannot Schwarz. Een nogal klef-romantisch drama over tijdreizen, maar dat is een onderwerp waar ik tuk op ben. Hoofdrollen van Christopher Reeve en Jane Seymour, die erg mooi is in de film. Omdat de film nu al 35 jaar oud is, krijgt de beleving van vergane tijd ongewild een extra dimensie. Op het feestje (anno 1972) voor een première wordt een toneelschrijver benadert door een onbekende oude vrouw. Ze stopt hem een oud vestzakhorloge in zijn hand en zegt 'Please come back to me', en verdwijnt. Niet lang daarna overlijdt ze. Zo vangt een time-travel intrige aan die de spelers acht jaar later terugvoert naar een antiek hotel in 1912. De methode is uiteraard lachwekkend, want hij bestaat uit hevige concentratie terwijl je ervoor zorgt dat alles om je heen, de meubels en je kleren, niets uitgezonderd, uit die tijd is. Dan lukt het wel. Nee, het leuke zit hem vooral in de tijd-paradoxen die onvermijdelijk ontstaan. In deze film kloppen ze overigens helemaal niet, maar dat zat me niet erg dwars, ook al vanwege de mooie muziek van Rachmaninovs 'Rhapsodie op een thema van Paganini'. Die - paradox - pas in 1934 gecomponeerd werd.
Vandaag regent het de ganse dag. Geen weer om de deur uit te gaan, wel weer om lang Skyrim te spelen. Inmiddels level 48.
'Elite moet stoppen met zelfkastijding', schrijft ene Josephine Bersee vandaag in De Volkskrant. Het is niet 'onze' schuld dat de verongelijkte lager-opgeleiden, de volgelingen van Wilders en andere populisten, achterblijven. het is niet langer politiek correct om hoog-opgeleid te zijn, schrijft ze. Van een dergelijk schuldgevoel heb ik persoonlijk nog nooit last gehad, maar dat terzijde. Besree schrijft: 'In plaats van zich te laten verblinden door hun frustratie die onder andere leidt tot vreemdelingenhaat, zal de achtergebleven groep zich moeten realiseren dat ze zelf hun houding moeten veranderen om te voorkomen dat ze overbodig wordt.' Inderdaad. Helaas maak je dat zelden mee, het is immers veel gemakkelijker om 'de elite' van alles de schuld te geven. Terug naar boven
Gorinchem (19)
Vrijdag 12-08-2016
Zeilersnieuws. Het Dagblad van het Noorden meldt dat er vannacht een zeiljacht zonk in het Westgat, tussen Ameland en Schiermonnikoog. Het schip kwam met twee andere jachten van de Noordzee en was op weg naar Lauwersoog, toen het buiten de betonde vaargeul aan de grond liep en bleef vastzitten. Waarschijnlijk wegens afgaand tij. De kustwacht probeerde de boot los te trekken en misschien ontstond daarbij een gat in de romp doordat de kiel losscheurde. Het jacht draaide plotseling en kantelde om (foto hierboven). De opvarenden kwamen in het water terecht en werden door de reddingboot aan boord genomen. Van het filmpje bij het krantenartikel word je niet goed. Het KNRM-reddingstation Lauwersoog heeft ook een verslag. Zo te zien is het een Dehler 36. Vanmorgen kon de kustwacht het wrak niet meer terugvinden.
Het gemeenteraardslid Ilhan Tekir van Groen Links ligt onder vuur, aldus het AD vanmorgen. Hij zou in een gesprek met De Volkskrant zijn steun aan Erdogan hebben uitgesproken. De krant plaatst meteen de reactie van Rutger Groot Wassink, fractievoorzitter van GroenLinks in Amsterdam. Waarom Amsterdam? Omdat die meneer meteen fel op Twitter reageert: 'Je kunt nooit GroenLinkser en Erdogan-aanhanger zijn. Uitgesloten. Punt.' Maar wat zei Tekir eigenlijk? Lees daarvoor het VKplus-artikel 'Verzet tegen de coup is juist het toppunt van integratie'. Daarin spreekt hij inderdaad zijn steun voor de Turkse president uit: Erdogan is in het Turks politiek spectrum de minst slechte van alle kwaden. Dus toch 'een kwaad', bij gebrek aan een stevige, seculiere oppositie. Dat lijkt een stuk genuanceerder, en eerlijk gezegd vertrouw ikzelf die Gülen-beweging ook niet. Maar kennelijk steunt Tekir wél de verschroeide aarde-strategie van Erdogan tegen de Koerdische vrijheidsstrijders. Daarover hoor je hem in de VK niet. Hm.
Binnen de Gorcumse GL-gemeentraadsfractie reageert men tolerant en verzoenend. Fractievoorzitter Rutger van Breemen (heten alle voorzitters bij GL Rutger?) vindt het niet zo'n punt. Ze hebben wel vaker discussies met Tekir. Hij noemt de kritiek van zijn Amsterdamse collega en naamgenoot 'kort door de bocht'. Tja, je kunt het punt voor je uit blijven schuiven tot het er een keer echt op aankomt.
Vanmorgen bewolkt maar niet meer zo koud. We sporten anderhalf uur op Oost. Mijn conditie is weer terug op het niveau van eind april. Na afloop doen we de weekendboodschappen bij Plus Jan Sterk. 's Middags wordt het zonnig, het lijkt of de zomer terugkeert. Dat deed hij eerder en meestal voor korte tijd. Terug naar boven
Gorinchem (20)
Zaterdag 13-08-2016
Gisteravond weer eens naar een orgelconcert in de Grote Kerk. Niet van de stadsorganist Budding maar van een gast: Everhard Zwart. Hij speelde behalve een mars van Guilmant en het Praeludium und Fuge BWV 541 van Bach, een 'Fantasie over 'Het Gebed des Heeren', een ingetogen en zangerige compositie van zijn vader, orgelcomponist Willem Hendrik Zwart (1925 - 1997), destijds organist te Kampen. Een organistenfamilie want diens vader was de organist Jan Zwart (1877 - 1937) terwijl behalve Everhard ook drie andere kleinzoons tegenwoordig in de muziek zitten. Hier op Youtube hoor je dat stuk in een vertolking door kleinzoon Jan Zwart. Ook een Zwart? Ja, dat is dus een broer van Everhard; ach laat maar.
Het concert duurde nauwelijks een uur. Er zaten hooguit 35 à 40 mensen in de kerk. Het pièce de résistance was een lang werk van Franz List de Fantasie und Fuge 'Ad nos, ad salutarem undam'. Dat betekent zoiets als 'Kom o reddende golf'. Van het orgelwerk van Liszt weet ik helemaal niets en dus kende ik dit ook niet en in het programmablaadje stond geen enkele toelichting. Toch schijnt het een van zijn bekendere orgelstukken te zijn. Hij schreef het in de winter van 1850 in Weimar en baseerde de koraal op een opera van Meyerbeer. Het stuk bevat nogal wat drama, grote contrasten tussen fluisterzachte en delen waarin het Gorcumse Bätz-Witte orgel - foto hierboven - met al zijn macht en pracht de ruimte vulde in enorme (reddende) golven. Ik voelde na een halfuur enige opluchting dat het voorbij was. Wie de lust voelt kan het werk beluisteren op YouTube.
Vanmorgen is het overwegend bewolkt maar droog met tamelijk vochtige warmte. We rijden naar het Betuwedorp Beesd voor een bezoek aan een hele oude vriend en vroegere buurman van me, Ad Hogerdijk. Vroeger wijnhandelaar in Deil en wat is nou leuker en leerzamer dan een aardige wijnhandelaar als buurman? We waren zestien jaar lang buren. Inge, de zoon van Ad en wijlen zijn vrouw Sandrina, is ook wijnhandelaar en wel in Heukelum (Heerlijk Heukelum). Kennelijk werkt de erfelijkheid van professies bij wijnhandelaren net als bij organisten.
We troffen Ad op zijn kamer in Zorgcentrum De Lingehof. Voor zijn ruim tachtig jaren en veel doorstane ziektes zag hij er verrassend goed uit. We gingen koffie drinken in de gemeenschapsruimte. Daar was men bezig Bingo te spelen, dus we moesten stil zijn anders konden de bejaarden, 90% vrouwen, de nummers niet horen. Dat konden ze toch al niet, bleek ons, want ze riepen maar wat. Achter een tafeltje zat een oude man die in een microfoon nummers riep. 'Zestien!'
'Zestig?', riepen ze in de rij dikke dames voor ons.
'Nee!' 'Zestien!'
'Ja zestig, ik hoor het wel', riep een dame die haar bingokaart op een enorme boezem had liggen, 'Bingo!'
'Zestien!' klonk het onvermoeibaar door de luidsprekers.
'Bingo!', riepen vier dames, die elkaar met hun kaarten om de oren sloegen (enzovoorts).
Niettemin kregen we een standje toen we zachtjes een gesprek voerden. Ben je zelf bijna zeventig en krijg je nog een schrobbering van zo'n verlepte muts van een vrijwilligster. We kregen met zijn drieën de slappe lach en toen was het einde helemaal zoek (foto hier).
Weer thuis. Grote drukte in de haven en in de sluis, die op volle toeren schut. Steeds staan tientallen wandelaars en slentelaars te kijken. Ook het terras van Bon'Apart op de 3e Waterkering zit propvol. Het kan niet anders dan dat Gorcum een goed toeristenseizoen doormaakt. Anna is bezig met de bereiding van rode koolsoep met spekjes, mierikswortel en nog wat ingrediënten. Ik mag proeven. Verrukkelijk! Straks krijgen we bezoek van mijn zwager Cees en schoonzus Mieke. Terug naar boven
Gorinchem (21)
Zondag 14-08-2016
Aanvankelijk is het bewolkt, maar laten zijn er lange periodes met zon. Het bekende beeld van toeristen die over de sluis drentelen en zich over het hek buigen om naar de jachten te kijken die voortdurend de sluis door geschut worden. We zijn lui, het is zondag, en ik lees de biografie die de neerlandicus Nico Teuning over de dichter Jan Arends schreef, 'Angst voor de winter' (Lebowski, 2e herziene druk 2014). In een aantal opzichten was Arends net zo'n schlemiel en loser als de vroeggestorven Max de Jong, over wie Keuning ook een biografie schreef. Arends, die vaak in psychiatrische inrichtingen zat, werd overigens ook maar 49. Toen sprong hij uit het raam van zijn kamer in Amsterdam.
Arends was graag butler in huishoudens van gefortuneerde dames. Die vond hij door advertenties te plaatsen. Uit de reacties koos hij zijn favoriete type vrouw: groot, liefst tussen de 30 en 40, met mooie, dikke benen, bazige vrouwen die hem vernederden. Daar genoot hij van. "Zoals een ander homoseksueel is, ben ik huisknecht', zei hij zelf. 'Als ik bij zo'n wijf kom - het zijn altijd wijven, nooit vrouwen, dat vergroot de haat die ik voor hen voel - beleef ik daar mijn plezier aan 's avonds in bed.' Op zijn eentje, wel te verstaan.
Arends was ondermeer drie jaar opgenomen in het Willem Arntsz Huis in Utrecht. Hij werd een jaar voor ik daar zelf als afdelingsarts ging werken, ontslagen. (Zie deel 3 van mijn romancyclus). Arends zat in het gedeelte dat we destijds 'de oudbouw' noemden, een onoverzichtelijke doolhof van hoge ziekenzalen en eindeloze gangen aan de Lange Nieuwstraat en de Agnietenstraat. Hij had er een eigen kamertje om in te schrijven, in de buurt van de beruchte 'Zaal 2', waar de ergste gevallen waren opgesloten. Opvallend genoeg was Arends erg tevreden over de inrichting. 'Daar hebben ze me aardig uit de puree geholpen.' Hij had 'een geweldige dokter', die in de biografie niet met naam genoemd wordt. Volgens mij was het de psychiater Anton Amir, die niet lang daarna overstapte naar de Utrechtse GGD.
In het Willem Arntsz Huis schreef Arends zijn verhalenbundel "Keefman', gepubliceerd in 1972, waarmee hij grote bekendheid kreeg. De titel blijkt het gevolg van een typefout; eerst was het 'Leefman', maar toen Arends een per abuis een 'K' typte, beviel de naam hem beter. Grappig is dat biograaf Teuning voor zijn boek ook een hoofdverpleegkundige uit die tijd interviewde, die ik goed gekend heb. Dat was Hans Grimmelikhuijse, een verpleger van oude stempel die in de oudbouw een krachtig bewind voerde en die ik destijds als tegenstander ervoer. Later, toen hij na zijn pensioen als suppoost in het Utrechts Muziekcentrum werkte, ontmoette ik hem jaarlijks tijdens de Nacht van de Poëzie en hadden we lange gesprekken waarin we nader tot elkaar kwamen. Op die Nacht kom ik allang niet meer en ik vermoed dat hij niet meer leeft.
Van de 'magere' gedichten van Arends was ik nooit erg gecharmeerd. Eigenlijk waren het in stukjes gehakte volzinnen. Toch zitten er fragmenten bij die je treffen in al hun hun bondigheid:
Ik
ben een dichter
omdat ik
hardop schrijf.
(ongepubliceerd; uit de biografie van Nico Keuning)
Ondanks de zonnige zomerdag blijven we vandaag binnen, lezend en rommelend in huis. Er is weinig nieuws, behalve dat leden van haar kabinet laten doorschemeren dat de nieuwe Britse premier Theresa May de BREXIT graag wil uitstellen tot eind 2019. Dat verbaast me niet. De Britten schrikken terug in de wetenschap dat ze niet zonder de Europese Unie kunnen. Terug naar boven
Gorinchem (22)
Maandag 15-08-2016
Jagen op de scoop, zo werkt de pers. Wie het eerste breaking news heeft. Het Duitse weekblad Der Spiegel bracht afgelopen week een 'Wissenschäfliche sensation! Mögliche zweite Erde in unserer Nachbarschaft entdeckt!' Die tweede Aarde zou een rotsplaneet zijn - eine bisher unbekannter Planet - in de bewoonbare zône van onze buurster Proxima Centauri, op ruim 4 lichtjaren afstand. Ophef om de ontdekking van een mogelijke planeet bij de ster, zoals ik al meldde ik in januari meldde. Misschien is er iets uitgelekt van het nadere ESO-onderzoek naar die naburige exoplaneet. De organisatie komt eind deze maand met een officiële bekendmaking. Vanmiddag neemt de NRC het bericht van Der Spiegel over met dezelfde nuance. Het bericht zou afkomstig zijn 'van een astrofysicus van ESO die anoniem wil blijven'. De ESO zwijgt hardnekkig.
Gisteravond keken we naar een levendige aflevering van VPRO's Zomergasten met oud-politica Hedy d'Ancona. 'De fijnste zomergast tot nu toe', schrijft De Volkskrant vanochtend. Terecht. Ik was erg ingenomen met het fragment uit de film 'Le Bonheur' uit 1965 van Agnès Varda dat d'Ancona liet zien. Een film die ik eind jaren 60 zag in het Utrechtse Studio-theater en die een grote indruk op me maakte. We hadden hem op DVD zelfs bij ons aan boord en keken ernaar in 2011, toen we in het Egyptische Hurghada lagen. Ik schreef er toen wat uitvoeriger over op dit weblog en de film kwam ook terecht in mijn romancyclus (deel 1), die ik toen nog moest schrijven.
Het is vandaag een lekkere, zonnige zomerdag. We lopen voor verse mosselen en garnalen naar de maandagmarkt, die een aindje opgeschoven is naar Achter de Kerk, omdat men bezig is op de Groenmarkt een van de podia op te bouwen voor de Gorcumse Zomerfeesten. Die beginnen overmorgen. Bij Boekhandel De Mandarijn scoor ik de herziene vijfde druk van het magnum opus van landbouwhoogleraar en multibestuurder Louise Fresco, 'Hamburgers in het paradijs' (Bert Bakker, 2013), een boek dat al geruime tijd uitverkocht was en dat ik niet wilde missen. Alles wat je weten wil over voedsel. We drinken koffie op het zonnige terras van het Museumcafé (foto hier) en wandelen naar huis.
In de haven heerst de hele dag grote drukte. Aan het eind van de middag zijn steeds alle passantenplaatsen bezet. Een kleine catamaran weet nog een plekje achterin de eerste havenkom te bemachtigen (foto hierboven). Over de sluis lopen de hele dag dag door drommen gedeeltelijk ontklede mensen. De bouwvak is nog niet voorbij en Ans' dochter Tessa is nog niet bevallen. Terug naar boven
Gorinchem (23)
Dinsdag 16-08-2016
In alle vroegte vanmorgen naar de Rivas-prikpost op Oost. De halfjaarlijkse PSA-bepaling. Volgende week heb ik de halfjaarlijkse contrôle bij mijn uroloog. Er staan al vijf mensen voor de deur als ik aankom. We zijn te vroeg, de prikzuster moet nog komen. Zwijgend staan we voor de deur terwijl er achtereenvolgend nog vijf mensen komen. Ieder vraagt netjes wie de laatste was. Dan komt de zuster, die ik nog ken van het lab in mijn ziekenhuistijd. Kort babbeltje tijdens de bloedafname. Naar huis.
Het wordt een mooie zomerdag. We rijden naar de sportschool op Oost en doen daarna de boodschappen. Het is prettig als het leven een vertrouwde regelmaat kent. Het gaat ook vlugger. Een leven van vaste gewoontes is snel voorbij, ook al word je stokoud.
Thuis schuiven we de raampui van de serre open en drinken er koffie. Kijken naar de langsschuifelende toeristen. 'Leuk plekje hebt u hier!', zeggen er sommigen. Zeker.
Afgelopen juli was de heetste maand ooit gemeten, maakt NASA bekend (afbeelding hiernaast). Het was 0,84 graden Celsius warmer was dan de gemiddelde julimaand tussen 1950 en 1980. Dat had een stuk lager moeten zijn nu de record El Niño voorbij is.
Op notoire ontkenners maken de feiten geen indruk. Zo schreef Simon Rozendaal, die zichzelf 'een objectieve wetenschapsjournalist' noemt, een week of wat geleden in Elsevier dat het met de opwarming wel meevalt. Ik lag wel vaker met hem in de clinch (o.a. hier en hier). Hij valt klimaatwetenschappers graag aan. Ditmaal ging het om een onderzoek dat constateerde dat thermometers niet de 'echte' temperatuur aangeven. Daarom beschuldigt hij de bouwers en beheerders van klimaatmodellen. 'Ze zeggen dat de thermometers de verkeerde temperatuur aangeven en corrigeren met behulp van de computermodellen. Dat is misschien geen gesjoemel, maar wel gegoochel.' Een beschuldiging die vooral duidelijk maakt dat Rozendaal van de wetenschap achter het onderzoek niets snapt en die uitvoerig wordt weerlegt op de debat-website Klimaatverandering (post hier te lezen).
Mensen als Simon Rozendaal zijn rare mensen. Ik snap niet waarom ze zo hun best doen om mensen zand in de ogen strooien over de verontrustende ontwikkelingen van ons klimaat. Ontwikkelingen die we allemaal dagelijks kunnen zien. Dat soort mensen draagt door hun misleiding mede-verantwoordelijkheid voor de gevolgen van een veel te laat ingrijpen door overheden.
Verder lezen in Louïse Fresco. Het is een dikke pil (> 500 bladzijden) in kleine letters. Maar boeiend!
Vanavond mosselen. Nog geen spoedtelefoontje van Tessa. Terug naar boven
Gorinchem (24)
Woensdag 17-08-2016
Mooie zomerdag. Vanmorgen vergadert het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute in Utrecht, bij een lid dat onlangs naar die schone stad verhuisde (maar bestuurslid blijft). Nu de route klaar is spreken we over een passende openingsmanifestatie in het najaar en over het onderhoud. want in de publieke ruimte zijn mooie zaken altijd kwetsbaar. Kijk maar eens hoe onverzorgd de stenen tafelen met het gedichtfragment van Ida Gerhardt op de kop van Buiten de Waterpoort erbij ligt. Dat is overigens de enige locatie onder verantwoordelijkheid van de gemeente, de rest is onze zorg. In het afgelopen jaar zijn er zomaar drie gedichten verdwenen (en nu weer terug) en soms worden de gedichten die op sokkels staan gewoon gestolen of losgewrikt. Restauratie en vervanging kosten geld, dus we zullen ons weer tot fondsen en sponsors moeten wenden. De verkoop van de nieuwe routebrochure bij de boek- en tijdschriftenhandels, de VVV en de bibliotheek loopt goed.
Ons bestuurslid Willeke woont in een appartement op het terrein aan de Catharijnesingel, waar vroeger het AZU stond. het Academisch Ziekenhuis waar ik ben opgeleid en dat een voorname rol speelt in mijn romancyclus. Na de vergadering maken we een nostalgische wandeling door de zuidelijke binnenstad, want ook de leden Bert en Willeke zelf woonden er vroeger. We lopen langs vele bekende plaatsen, het Willem Arntsz Huis, de Nieuwegracht, het Centraal Museum en door de Twijnstraat. Ook even langs het bovenhuisje waar ik van 1974 tot 1979 woonde. Lucas-territory. We lunchen aangenaam op het terras van Eetcafé De Poort.
Terug in Gorcum. Nog geen bevalling. Op Facebook wordt nog steeds druk gedebatteerd over de komst van de abjecte pisgele hoteldoos op de plaats van Rockcafé Genesis. Ik ageerde er regelmatig tegen, o.a. hier en hier. De Gorcumse entertainer en musicus Chris Poldervaart dook in de dossiers bij de gemeente en publiceerde zijn bevindingen gisteren hier op FB. Ik ga dat hier niet herhalen. Hij constateert dat de gemeente niet veel te verwijten valt. Daar kun je over van mening verschillen. Er is destijds - begin 2014 - wel degelijk bezwaar gemaakt tegen het ontwerpplan. Op 4 februari 2014 schreef de Stichting Stadsherstel Gorinchem in een brief aan B&W:
'Wij zien in het bestemmingsplan een nieuwe ontwikkeling opgenomen voor de locatie Genesis Buiten de Waterpoort /aan de Duveltjesgracht. Wij juichen de sloop van de bestaande opstallen en herontwikkeling van de locatie met leuke functies (horeca, hotel) toe. Wij zijn echter zeer kritisch op de wijze waarop de nieuwbouw nu vorm krijgt. Het nieuwbouwplan vinden wij niet passend in de kwetsbare, historische context van de locatie:
- Het plan is veel te grootschalig voor deze plek;
- De in de begeleidende tekst beschreven paviljoenachtige opzet herkennen wij in het geheel niet in het nu uitgewerkte bouwplan;
- Er wordt een ‘muur’ opgeworpen naar de Duveltjesgracht toe. Het is belangrijk doorzichten naar de gracht en achterliggende stad vanaf Buiten de Waterpoort in het plan op te nemen.'
Heldere kritiek. Wat deed de gemeente daarmee? Niks voorzover ik weet.
Typerend is de zalvende, verhullende onderbouwing voor het wangedrocht. 'Een hotel, vooral toegespitst op zakenrelaties van grote Gorcumse ondernemingen' Zakenrelaties, dat haalt je de koekoek! De financiële basis is de huisvesting van langerdurende 'relaties' van Damen Shipyards, in casu goedkope Poolse en Roemeense arbeiders. Een wankele basis nu de wereldhandel en dus de scheepsbouw stagneren. Voeg daarbij de nieuwe Europese regels, die vergen dat gelijke arbeid ook gelijke loon betekent - en dan zijn de Oosteuropeanen niet zo goedkoop meer. En last-but-not-least krijgen we in Gorcum met waarschijnlijke overcapaciteit van hotelbedden te maken door de komst van de 300 kamers in het Van der Valk 'Amusino' in Gorcum-Oost.
Chris Poldervaart zegt dat de bouw direct na de bouwvak zal beginnen. Het risico is dus groot dat de pisgele hoteldoos straks leeg op de Duveltjesgracht staat. Wat een gezicht zal dat zijn, een nieuw monument voor de bijziendheid van de Gorcumse bestuurders. Terug naar boven
Gorinchem (25)
Donderdag 18-08-2016
Hoe is het met Ilhan Tekir, het gemeenteraadslid van Groen Links die onlangs in een interview met De Volkskrant de Turkse president Erdogan steunde en bij de Turkse verkiezingen op diens AK-partij stemde? Want hij heeft twee nationaliteiten. Hij is 'blij met de inspanningen die de AK-partij levert als het gaat om culturele acceptatie van Koerden', schrijft hij op zijn blog van 7 augustus. Ik denk dat de Koerden in het oorlogsgebied daar ook blij mee zijn. 'Er is nu zelfs een Koerdische staatsomroep.' Jazeker, een zender met AK-propaganda, want in heel Turkije - laat staan in Koerdistan - bestaan geen onafhankelijke media meer. Maar de grootste zorg van Tekir is 'de zwakke scheiding der machten in de Turkse rechtsstaat'. Is er dan een rechtstaat in Turkije, waar 80.000 mensen zijn opgepakt na de amateuristische legercoup? Maar, schrijft Tekir, sinds jaar en dag stemt de meerderheid van de Koerden op de AK-partij. Dat ligt aantoonbaar genuanceerder. In Koerdistan wonen niet alleen Koerden, maar ook Turken, Turkmenen en andere groepen. De kiesdrempel is hoog (10%), maar toch haalde de Koerdische HDP-partij in 2015 voor het eerst zetels in het parlement in Ankara. De HDP heeft de mislukte coup meteen veroordeeld.
We moeten Ilhan Tekir in de gaten blijven houden.
In de andere partijen in de Gorcumse gemeenteraad zitten ook mensen van Turkse komaf. Dat zijn Ali Koçak (fractievoorzitter PvdA)en Eyup Güngör (SP). Hoe zij erover denken kan ik nergens vinden, dus heb ik ze vanmorgen in een emailtje om hun standpunten gevraagd. Ik kan me voorstellen dat ze weinig lust voelen om te reageren, zoals veel Turken in Nederland zich liever gedeisd houden, maar ja, dan moet je niet in de politiek gaan.
Weer een mooie zomerdag. Warmer dan gisteren. Nog even, want een nieuw front met regen en onweer is op de oceaan onderweg naar Europa. Het bekende beeld: een volle haven, een vol terras en veel toeristen langs (foto hierboven). Overigens is de grote drukte in de sluis te danken aan de sluitng van de grote Merwedesluis vanwege ingrijpende onderhoudswerken.
We lopen over Buiten de Waterpoort, waar veel mensen verpozen en waar het jaarlijkse Timmerdorp voor schoolkinderen een grote bedrijvigheid kent. Ook op het Merwedestrandje is het druk. Verder over de wallen gaan we niet, want Anna - die haar mobiel permanent bij zich draagt - wil meteen kunnen uitrukken zodra Tessa doorbelt dat de bevalling begint. Terug naar boven
Gorinchem (26)
Vrijdag 19-08-2016
Al ruim zestig jaren speurt men in het heelal naar radiosignalen van buitenaardse beschavingen. Het SETI-project. In 1977 stuitte men op iets dat het WOW!-signaal ging heten. Zeer waarschijnlijk een artefact (lees hier). De kans dat dergelijke radiosignalen gevonden is vrijwel miniem. Ga maar na: het heelal is onvoorstelbaar groot en de zoekbundel is in verhouding ontstellend smal. En waar moet je die op richten? Bovendien: als er intelligent leven zou zijn, dan is de periode waarin die radiostraling wordt uitzendt uiterst kort vergeleken met de vele miljarden jaren dat het universum bestaat. Het zou een onwaarschijnlijk toeval zijn als men die zou treffen; een speld in een hooiberg wordt eerder gevonden. Dus rees de gedachte om juist te gaan zoeken in de richting waar de laatste jaren veel exoplaneten zijn gevonden.
In The Astrophysical Journal verscheen onlangs een verslag van zo'n onderzoek. Een groep astrofysici onder leiding van Steven Tingay (ICRAR, Curtin University, Australia; National Institute for Astrophysics, Italy) onderzocht
|
Radiospectrum van GJ 667C, een van de dichtstbij staande sterren van het zoekgebied van de MWA. Hij staat op 22 lichtjaren afstand. |
observatiemateriaal van de Murchison Widefield Array-radiotelescoop (MWA) in West-Australië. Tot dusver werd steeds gezocht op radiofrequenties van 1.4–1.7 GHz. Dat is het gebied va de SHF, de superkorte golf radio; die wordt gebruikt door mobiele telefoons, maar eigenlijk is dat te hoog. De MWA registeert nu echter op frequenties van 80-300 megahertz, die door de Ultrakorte Golf radio gebruikt wordt (FM-radio- en televisieuitzendingen, communicatie en navigatie luchtvaart, amateurradio). Hierboven zie je een hemelkaart van het zoekgebied, een regio waar 38 sterren staan met samen 45 exoplaneten, gevonden door de Kepler-missie. Maar kunstmatige buitenaardse signalen werden niet gevonden (zie hiernaast), mogelijk omdat de gevoeligheid van de MWA te laag is. Menselijke radiosignalen zijn nog 1000 maal minder sterk. In de toekomst komen er gevoeliger detectoren, zoals de Square Kilometer Array. Die is 50 maal gevoeliger dan de WMA. Desondanks doet het futiel aan. Er is natuurlijk ook een kans dat 'ze' ons eerst vinden. |
Gisteravond keken we naar een goede film op DVD: 'Transcendence' uit 2014 van Wally Pfister. Onderwerp is een uit-de hand gelopen kwantumcomputer met arteficial intelligence en een persoonlijkheid en bewustzijn, die werden downgeload van de ontwerper. Kortom, de nachtmerrie van een megacomputer die ons de baas is en wereldwijd overal in onze netwerken zit. Een volgens sommigen onafwendbare ontwikkeling, de volgende stap in de evolutie die zich losmaakt van de biologische basis. 'The singularity is here'. De eerste logische stap van zo'n supercomputer is zijn eigen voortbestaan veilig te stellen door ons als mensen te beheersen. Dan kunnen we hem bij wijze van spreken niet meer uitzetten. Over die materie schreef ik eerder hier wat uitgebreider, naar aanleiding van het boek 'Superintelligentie' van de Zweeds/Britse hoogleraar Nick Bostrom (Ned. vert. De Wereld, 2015).
De dag vangt zonnig aan maar in de loop van de middag raakt de hemel bedekt. Het is benauwd. We gaan 's ochtends trouw anderhalf uur naar de sportschool, halen het autootje door de wasstraat en doen de weekendboodschappen. 's Middags feliciteer ik telefonisch mijn oudste zoon Rommert, die vandaag 29 wordt. Veel lezen in Louïse Fresco. Plezier over een opiniestuk van Afshin Elian in Elsevier tegen het dragen van de boerkini door moslima's op onze stranden. Hij is voor een verbod, want met die boerkini's intimideren ze ons. De altijd zure hoogleraar van Iraanse komaf ziet vrouwen liever bloot. Ik ook. Terug naar boven
Gorinchem (27)
Zaterdag 20-08-2016
Ik wil het weer eens duidelijk zeggen. Twijfels heb ik niet meer. Terwijl dit weekeinde miljoenen mensen de Franse wegen verstoppen, terugkerend van hun zonvakanties, en anderen nachten opblijven om de Olympische Spelen in Brazilië te volgen, voltrekken zich wereldwijd diverse klimaatrampen. In de VS zelf zijn door record hittegolven de jaarlijkse bosbranden in Californië omvangrijker en heftiger dan ooit, evenals de uitgestrekte overstromingen in Louisiana. Ook in China en India zijn er deze zomer heftige overstromingen en aardverschuivingen na ongekend zware regens. In Koeweit werd half juni een temperatuur van 54 graden Celsius gemeten, hoger dan ooit op het oostelijk halfrond. Alle afgelopen 15 maanden waren de warmste ooit gemeten en dit jaar is op weg om het warmste jaar te worden sinds de start van de metingen in 1880.
De verschijnselen van wereldwijde opwarming hebben hun sluipend karakter verloren. Iedere dag worden locale records gebroken. Volgens het Klimaataccoord van Parijs van jongstleden december moeten maatregelen de opwarming beperken tot maximaal 1,5 graad Celsius bij de komenden eeuwwisseling ten opzichte van pré-industriële waarden. Op zich is die limiet in 2100 al gevaarlijk, maar de maximale grens van 2,0 graden opwarming bleef in de accoorden staan. De werkelijkheid is dat in de eerste helft van 2016 de kritische drempel van 1,5 graden al werd overschreden. Dat kan mede worden toegeschreven aan de nawerking van de record El Niño, maar die effecten zouden nu uitgewerkt moeten zijn. De extreme weerverschijnselen kunnen niet meer worden opgevat als natuurlijke variaties. Vijftienduizend jaar nadat hij de landbouw uitvond is de succesvolle diersoort Homo Sapiens bezig zijn wereld in snel tempo te vernietigen. Drastische reducties in de uitstoot van broeikasgassen zijn onontkoombaar.
Vanmorgen na enige regen droog en later overwegend zonnig. Opnieuw heel veel drukte in de haven en op de sluis. Ans maakt een grote pan soep vor vanavond. 's Middags komt Tessa op de thee. Het kan nu iedere dag gebeuren. Straks komt het gehele gezin Pellencau (Barbara en de rest) gezellig soep eten. Terug naar boven
Gorinchem (28)
Zondag 21-08-2016
Gisteravond een lucht met scherpe contrasten in het oosten. Felle zon op de panden aan de Kriekenmarkt en een donkere regenlucht erboven (foto hierboven), onheilspellend als bij een schilderij van Willink. Enigszins blasé laten we later op de avond het vuurwerk boven de rivier, dat de Zomerfeesten afsluit, aan ons voorbij gaan. In de Med waren er wekelijks vuurwerkshows en ze lijken allemaal op elkaar. Vannacht veel herrie van jongelui op straat. Op de kade beneden ons zitten ze tot vier uur vannacht te lachen en te praten. Tja, dat heb je als je in een aantrekkelijke binnenstad woont en bovendien zijn we zelf ook jong geweest.
Zondagochtend, regen. Een korte dip, bezweren de weersites ons, vanaf woensdag komt er zelfs een hittegolf. Daar hebben we recht op, die hebben we deze zomer nog niet gehad. Vanwege het weer en het ochtendnieuws heb je de neiging om weer in bed te kruipen. De voorzitter van Alternative für Deutschland vindt dat Duitse burgers die de wet respecteren het recht moeten hebben om wapens te dragen. Vanwege alle kritiek op zijn gewelddadige aanpak van de misdaad dreigt de Filipijnse president Duterte uit de VN te stappen. Populisten aan de macht en zie, het eerste dat verdwijnt zijn de mensenrechten.
Het regent pijpenstelen. Bootjes met verregende mensen scharrelen door de sluis. Typisch weer om binnen te blijven en Skyrim te spelen. 's Middags zijn er korte perioden met zon. Muziek op de DAB+ radio van Radio4 Concerten, een nieuw radiokanaal dat ik pas ontdekte en dat 24/7 onafgebroken klassieke muziek heeft zonder irritant gebabbel van ijdele presentatoren. Een genot. Terug naar boven
Gorinchem (29)
Maandag 22-08-2016
Het tafereel hierboven toont Eva in het Paradijs. Ze ligt naakt uitgestrekt in het overdadige groen. Haar rechterhand ondersteunt haar hoofd. Het is een van de eerste naakten in de Romaanse beeldhouwkunst. Haar linkerhand tast achter haar naar de appel aan de boom van kennis van goed en van kwaad. Aan de rechterkant is een paneel verloren gegaan; daar zie je nog een stukje van de staart van de slang. Het lijkt alsof Satan met zijn staart de tak met verboden vruchten naar Eva toebuigt. Dit bas-reliëf sierde vroeger de latei boven de oostelijke toegang tot de kathedraal van Autun in Frankrijk. Het bevindt zich sinds 1766 in het naastgelegen Musée Rolin. Merkwaardige afbeelding, al is het maar vanwege de vreemde, dromigere blik waarmee ze naar links kijkt. Volgens sommigen staat daar op een eveneens verloren gegaan paneel haar metgezel Adam.
In haar dikke boek over voedsel, schaarste en overvoed, 'Hamburgers in het Paradijs' (Bert Bakker, 2013) beschrijft Louïse Fresco het bas-reliëf. Zij meent dat de uitdrukking van de ogen laat zien dat Eva geen willoos slachtoffer was van het Kwaad. Die blik varieert, aldus Fresco, afhankelijk van het standpunt van de kijker 'van geconcentreerd en zelfverzekerd naar droevig, alsof ze verdrietig is om iets onvermijdelijks. (...) Het lijkt erop dat zij ook zelf uit was op de ontdekking van het kwaad, of op z'n minst aan haar verleiding heeft meegewerkt.' Misschien, je kunt met die blik alle kanten op. Daarmee, zegt Fresco, geef ik Eva niet de schuld van de zondeval ('blaming the victim'): 'Eva is het prototype van de moderne, onderzoekende mensheid.' Mooi gezegd, maar het is natuurlijk pure inlegkunde. Voor hetzelfde geld kun je beweren dat ze net wakker wordt en, nog slaperig, willoos de slang haar de vrucht in de hand laat duwen. Daarop duiden de liggende houding en de rechterhand, die haar hoofd ondersteunt.
Gisteravond de Vlaamse schrijfster Griet op de Beeck in VPRO-Zomergasten. Ik las nog geen van haar boeken; Ans wel en die vond ze goed. De uitzending was leerzaam en overstelpend. Kordaat pareerde de schrijfster al te impertinente vragen van interviewer Erdbrink, zoals toen hij vroeg 'Ben je met iemand?' Even stilte, toen 'Dat vind ik wel een ongezellige vraag.' Ander onderwerp.
Toch kwam er veel persoonlijks aan bod, zoals zelfmoord en haar anorexie-verleden. Op zeker moment woog ze nog maar 38 kilo. Sterk als je daar weet uit te geraken. Maar Op de Beeck weet anderen te bewonderen en dan ben je een gelukkig mens. Ze toonde veel interessante fragmenten, waarvan vooral dat uit de film 'Le tout nouveau testament' (2015) van de Belgische cineast Jaco van Dormael me boeide. God heeft behalve een Zoon ook een Dochter (van 10 jaar), die naar de mensen gaat om ze één voor één een briefje te geven met hun sterfdatum. Geweldig, een thema dat doet denken aan de beste tijden van Sartre, zoals in diens 'Les jeux sont fait'. Ik heb hem meteen besteld.
Vanmorgen regenbuien. Ans gaat naar Tessa babykleertjes en ander textiel strijken en ik loop naar het ziekenhuis voor de halfjaarlijkse contrôle bij mijn uroloog. De wachttijd bedraagt drie kwartier, maar dan krijg ik te horen dat mijn PSA 0,2 ng/ml. bedraagt. Vorige week geprikt. 'Je prostaat is stabiel', zegt René. Opluchting! Opnieuw een halfjaar vakantie, zo voelt het. Als op wolken loop ik naar het huis van Tessa om het Ans te vertellen. Koffie. Dan door naar huis voor een middag lezen en Skyrim. Het is inmiddels droog en later zelfs zonnig, alsof het weer mijn gunstige uitslag wil meevieren. Er komen tropische dagen aan. Terug naar boven
Gorinchem (30)
Dinsdag 23-08-2016
Kleine fracties in de gemeenteraad willen ook meedoen. Zo'n eendagsvlieg is Gorcum Actief met met een eenmans-, pardon eenvrouwsfractie. De zetel wordt bekleed door senior copywriter Everdien Hamann. Eerst waren ze met zijn tweeën in de raad, maar fractielid Hans van Mourik (fysiotherapeut) liep in 2014 over naar de fractie van Stadsbelang. Voor de raadsverkiezingen van maart 2015 stelde Gorcum Actief voor om de oude Waterpoort te herbouwen, maar na de verkiezingen verdween het punt schielijk van de agenda. Te ingewikkeld. Nu heeft Hamann bedacht dat de binnenstad ervan zou profiteren als er gratis geparkeerd mag worden, waarmee ze 'zowel het historische karakter als een leuk kernwinkelgebied in stand wil houden', alsof al die auto's die de binnenstad vervuilen en je van de sokken rijden daaraan bijdragen. Ze wist zelfs een motie door de raad te krijgen om dat te onderzoeken 'voor één dag in de week, bijvoorbeeld dinsdag'. Zo'n typische losse flodder. De gemeente geeft overigens ondertussen al tonnen uit aan overbodig onderzoek, zoals 'De Visie van de Stad' en de herindeling van de raadszaal, dus huppakee.
Ondertussen heeft B&W uitgezocht dat de jaarlijkse inkomsten uit betaald parkeren €1.852.033,- bedragen, waarvan de dinsdag € 254.232,- oplevert. Het minst (zondag is al gratis) en dat is logisch, want 's middags zijn traditioneel nog steeds veel winkels dicht. Of gratis parkeren meer bezoekers oplevert is voorzover ik weet nog nooit bewezen, maar in elk geval zouden meer auto's de binnenstad nog onleefbaarder maken. Niet alleen struikel je nu al over al dat blik als je er niet de smalle trottoirs door opgedreven wordt, maar de aanzienlijke vervuiling zou nog groter worden. Gorcum hoort nu al bij de 8% van de gemeenten met het meeste fijnstof en roet in de lucht, bleek uit een recent onderzoek. Méér luchtvervuiling, dat is pas goed voor de ondernemers in de binnenstad! Ongewild rook je als niet-roker dagelijks 6 sigaretten mee over je longen. Vanzelfsprekend komt dat door de A15 en de A27, twee snelwegen die langs de stad liggen. Wie dan ook nóg meer auto's de stad in wil halen, is niet goed snik. Niet-rokende Gorcummers en alle mensen met chronische longklachten en hart- en vaatziekten mijden de binnenstad en stemmen niet op Gorcum Actief.
Vandaag wordt het zonnig en 25 graden. We volgen de vaste regelmaat van anderhalf uur fitness op Oost en daarna boodschappen bij Plus Jan Sterk. Terug thuis plaats ik de beide alinea's hierboven op de sites voor lezersnieuws van de Gorcumse Courant en De Stad Gorinchem, lokale bladen die op het stadhuis goed gelezen worden. Per slot wil je met je stukje enige invloed uitoefenen. Drie uur later heeft DSG hem nog niet geplaatst. Probleem? Misschien omdat Everdien Hamann bij BDU Uitgevers werkt, die ondermeer DSG uitbrengen? Dat kan ik me niet voorstellen, want ze schrijft ook wel eens stukjes in de GC. Terug naar boven
Gorinchem (31)
Woensdag 24-08-2016
Vandaag een tropische dag. Eergisteren had ik het over Eva en het Paradijs. In het Paradijs is het altijd zonnig, een in ecologisch opzicht onmogelijke wereld waar de evolutie en de struggle for life is uitgeschakeld. Ontwikkeling is er dus niet, in de ideale wereld van de drie grote monotheïstische religies (jodendom, christendom en islam) heerst stagnatie, de tijd is uitgeschakeld. De hortus occlusus buiten de werkelijkheid, omringd door een hoge muur. Lam en leeuw leven ongedwongen naast elkaar en lijden en sterven zijn er niet mogelijk. Adam en Eva leven dus vegetarisch, schrijft Louise Fresco in haar prachtige monografie 'Hamburgers in het Paradijs' (Bert Bakker, 2012). Dat was ik vergeten. Letterlijk zegt God nadat hij het eerste mensenpaar heeft geschapen: 'Hierbij geef ik jullie alle zaaddragende planten en alle vruchtbomen op de aarde; dat zal jullie voedsel zijn' (Genesis 1:29). Dat gold ook voor de dieren, de vissen der zee en het gevogelte; die mogen alleen 'het groene kruid' eten.
Geen biefstuk dus, maar God verandert zijn standpunt na de zondvloed - volgens de overlevering tweeduizend jaar later - zegt God tegen Noah: 'Alles wat leeft en beweegt zal jullie tot voedsel dienen; dit alles geef ik je, zoals ik je ook de planten heb gegeven' (Genesis 9:3). Dat is maar goed ook, want de eerste oogsten na de zondvloed lieten nog op zich wachten. In de drie grote religies is de mens dus een omnivoor; vegetarisme is voor het paradijs.
In de relatieve koelte van de ochtend maken we een kwart wallenwandeling. Op het Merwedestrandje zitten al wat badgasten (foto hier). Daarna vertrekt Ans voor de rest van de dag naar Tessa; die is precies deze dag uitgerekend. Ze neemt per ongeluk mijn telefoon mee, zodat ik niet weet wat er daar gebeurt.
's Middags loopt de temperatuur op tot 28 graden en er is weinig wind. Ik blijf binnen; in huis is het het koelst. Verder lezen in Louise Fresco en luisteren naar het 8e strijkkwartet van Antonin Dvořák.
Aan de zuidelijke Franse stranden slaan ze door met het lachwekkende boerkiniverbod. Op een strand dwingen gendarmes op vernederende wijze een relaxende vrouw het bedekkende kledingstuk uit te trekken. Ze vraagt nog waarom. Vanwege de laïcité, is het antwoord. Alom verontwaardiging; het filmpje gaat viral op internet. Geweldig, in het vrije Westen dwingen we vrouwen zich uit te kleden. Verplichte blootheid, het lijkt het Paradijs wel. Waar is de Franse liberté gebleven? De verkoop van boerkini's is in Franse steden ineens verdriedubbeld. Ik verwacht en hoop dat het Franse Hooggerechtshof morgen een eind aan deze dwaze maatregel voor maakt, die alleen maar voor de bühne is en meer kwaad dan goed doet. Terug naar boven.
Gorinchem (32)
Donderdag 25-08-2016
Gisteren kwamen alle media met het nieuws over de exoplaneet in de bewoonbare zône van de nabije koele rode ster Proxima Centauri, na de officiële persconferentie van de ESO. Daar vind je ook een mooie artist's impression van het oppervlak (zie hierboven). De exoplaneet heet nu officieel Proxima b. Ik schreef er al eerder deze maand over, na een scoop van Der Spiegel, en eigenlijk al in januari van dit jaar. Ach, wat maakt het uit, het feit alleen al van zo'n nabije en potentieel bewoonbare planeet is sensationeel. Proxima b is 1,3 maal zwaarder dan de aarde en draait in 11,2 dagen rond de moederster (de aarde in 356 dagen). Hij staat dan ook veel dichterbij, dichterbij dan onze Mercurius bij de zon staat, op slechts 7 miljoen kilometer afstand, maar de ster is een rode dwergster en beduidend koeler dan onze zon. Om het wat ingewikkelder te maken: in de buurt is ook een dubbelstersysteem, Alpha Centauri AB, waarvan Alpha Centauri B ook een exoplaneet heeft. Die heet Alpha Centauri Bb en werd ontdekt in 2012. Hij is waarschijnlijk een lavaplaneet buiten de bewoonbare zône. Eigenlijk vormen de sterren dus een driedubbelstelsel. Dat maakt het lastig hun banen vooruit te berekenen; vanwege het drielichamenprobleem is een universele analytische oplossing ervan (nog) niet mogelijk.
Terug naar de meer belovende Proxima b. Diens oppervlaktetemperatuur staat de aanwezigheid toe van vloeibaar water. Dat is een voorwaarde voor het ontstaan van leven zoals wij het kennen, maar de dwergster straalt meer ultraviolet- en röntgenstraling uit dan onze zon, straling die schadelijk voor leven kan zijn. Misschien heeft pril leven daar in zijn evolutie een oplossing voor gevonden, zoals bij ons bepaalde extremofiele bacterieën. Pas als in 2024 de European Extremely Large Telescope (E-ELT) klaar is kunnen we meer te weten komen. Die zal gedetailleerder beelden kunnen maken dan de Hubble Ruimtetelescoop. En dan is er natuurlijk ook - al in 2010 - een poging begonnen om de 4 lichtjaren afstand te overbruggen en Proxima Centauri te bereiken met ultrasnelle, door licht voortgestuwde nanobots, het Breakthrough StarShot-project. Die zouden over twintig jaar gelanceerd kunnen worden en nog twintig jaar later kunnen arriveren. Over veertig jaar, ik zou dan 109 jaar zijn, pfff. Ik schreef er in april van dit jaar al eens over.
In AD Rivierenland vanmorgen een stukje over de heropening van de discussie over de inrichting van het Eind en de proefsluiting van de Tolsteeg: 'Discussie over het Eind begint met schone lei' (lees hier). Dat zegt de wethouder; ditmaal is dat Arjen Rijsdijk (Groen Links). Een nieuwe kans voor de gemeente om de binnenstad aantrekkelijker te mken voor bewoners en publiek. Nog onlangs sprak onze bewonersvereniging KNAKE zich in een extra ledenvergadering massaal uit voor een een autoluw Eind (lees hier en hier). Gaat Rijsdijk het verder schoppen dan zijn voorganger tegen de luidruchtige auto-liefhebbers en de kortzichtige ondernemers, die denken dat iedereen de auto voor de winkel wil parkeren? Laten we het hopen.
Vandaag is het nog warmer dan gisteren. Opnieuw maken we zolang het nog koel is een wallenloop, ditmaal een halve om de Oost. Bij de groepen ganzen in de Woelse Waard heerst grote opschudding. Ze maken veel kabaal en wat er aan de hand is kunnen we niet zien. Misschien schrikken ze van een bootje of lopen er mensen. Of is het een familieruzie.
Vanmiddag is het 30 graden in de schaduw. We blijven in de koelte van ons appartement. Ik luister ademloos naar 'Dover Beach' van de Amerikaanse componist Samuel Barber (opus 3, 1931), een compositie voor bariton en strijkkwartet op een gedicht van de Engelse dichter Matthew Arnold uit 1867. Het beschrijft het geluid van de branding in de smalle zeestraat bij Dover. Dat doet de dichter denken hoe:
'Sophocles long ago
Heard it on the Ægæan, and it brought
Into his mind the turbid ebb and flow
Of human misery; we
Find also in the sound a thought,
Hearing it by this distant northern sea.
(...)
Op die verre exoplaneet, staande aan de kust van een onbekende zee op de bergrichel die je boven dit stukje ziet, is het misschien niet anders.
Gorinchem (33)
Vrijdag 26-08-2016
Op een mailtje over het niet plaatsen van mijn ingezonden stukje 'Gratis parkeren vervuilt de binnenstad nog meer' antwoordt gisteren iemand van de redactie dat het inderdaad nog niet gepubliceerd is. 'Dat heeft hoogstwaarschijnlijk een technische reden.'Ze gaan het meteen op de site zetten. Na een uurtje staat het erop, voor de helft (zie hier). Het wordt aan het begin van de 2e alinea midden in een zin afgebroken. Nieuw mailtje. Antwoord van de redactie: 'Ik heb het nog eens nagekeken, maar het bericht staat volledig op de site.' Vanmorgen derde mailtje gestuurd, nu met de volledige tekst. Ondertussen staat het al dagen correct hier in de Gorcumse Courant. Murphy's Law of onwil? Laten we het op het eerste houden.
's Middags komt er bericht dat het stukje er integraal opstaat met een screendump als bewijs. Het gekke is dat ik op die link nog steeds de halve versie krijg. Nu snap ik het niet meer.
Over mailtjes. Ruim een week geleden vroeg ik de gemeenteraadsleden met een Turkse achtergond Koçak (PvdA) en Güngör (SP) naar hun standpunten over Erdogan, de mislukte coup en de tegenstellingen in de Turkse gemeenschap in Nederland. Omdat ze beiden met voorkeurstemmen van de Turkse gemeenschap in Gorcum in de raad zijn gekomen, vind ik dat we er recht op hebben. Helaas, tot dusver geen enkele reactie. Ik heb hun lokale partijbureaus vriendelijk gevraagd om ze even op te porren.
Gisteravond zaten we even na zes uur met een glas witte wijn in onze serre met de schuifpui open. Opeens hoorden sirenes dichterbij komen. Drie brandweerauto's reden snel over de Peterbrug en het Eind naar Buiten de Waterpoort. Het bleek om een bij Brakel zoekgeraakte zwemmer te gaan. Hulpdiensten vonden het lichaam van de man van 29 jaar uit Zaltbommel ergens langs de oever. De rivier is gevaarlijk zwemwater. Ik herinner me dat ik als kind eind jaren 50 met mijn ouders en broertje eens op een strandje bij Woudrichem zat, tegenover Gorcum. De Merwedebrug voor de A27 was er nog niet. Het was een stralende zomerdag. Twee oudere jongens zwommen vrij ver van de kant, toen er eentje begon te schreeuwen. We dachten dat het bij hun spel hoorde, tot hij niet meer boven kwam. Onder water getrokken door de rivier. Nooit meer vergeet ik de rest van het betrokken gezin. Ze zaten uren op hun handdoeken op het strand, wezenloos voor zich uitstarend. Van een reddingsactie herinner ik me niets.
Vroeg vanmorgen naar Oost voor anderhalf uur fitness en de weekendboodschappen. Om twaalf uur is het in de schaduw al 28 graden. Net als gisteren blijven we de rest van de dag binnen. Ons appartementje is koel vanwege de dikke muren. Van Tessa geen nieuws. Ik stel een aanvraag op voor het Nationaal Archief in Den Haag voor gegevens in het CABR over mijn grootvader. De afhandeling vergt een week of zes. Terug naar boven
Gorinchem (34)
Zaterdag 27-08-2016
Een team astronomen geleid door de Nederlandse astronoom Pieter van Dokkum deed met de Gemini North-telescoop op Mauna Kea, Hawaii onlangs een vreemde ontdekking. Ze zagen een sterrenstelsel dat voor 99,99% uit Donkere Materie bestaat (foto hierboven). Het bericht stond gisteren in Astrophysical Journal Letters en hier is het persbericht. Ze noemden het stelsel Dragonfly 44 naar de naam van het zoekprogramma waarmee het vreemde stelsel vorig jaar werd gevonden.
Net als bij onze Melkweg wordt Dragonfly 44 omringd door een halo van kleinere bolvormige sterrenhopen. Dat betekent dat het totale gewicht ongeveer gelijk moet zijn aan dat van de Melkweg, maar de opname laat zien dat maar één honderste bestaat uit (lichtgevende) sterren. Dus zou het stelsel allang uiteengerukt moeten zijn, behalve als het verder geheel uit de geheimzinnige Donkere Materie bestaat. Het is nog volledig onbekend wat dat precies is. Verschillende detectoren op aarde zijn er al jaren naar op zoek, maar nog nooit werd een donker materiedeeltje geregistreerd. Die deeltjes zijn onvoorstelbaar licht en reageren nauwelijks met gewone materie, behalve via hun (minieme) zwaartekracht. Van Dokkum en zijn groep gaan nu op zoek naar donkere materiestelsels die dichterbij staan, zodat ze misschien de ultrazwakke signalen van de geheimzinnige deeltjes kunnen registreren. Voor de duidelijkheid: slechts 5% van ons heelal bestaat uit gewone materie, 27% is Donkere Materie en de rest - 68% - is de nog veel geheimzinniger Donkere Energie. Zonder die deeltjes is het universum echter onverklaarbaar (en mét ze ook).
Het Franse Hooggerechtshof heeft op principiële gronden een eind gemaakt aan het boerkini-verbod in een dertigtal Franse gemeenten. Terecht in mijn ogen. Het hof acht het verbod een 'ernstige en illegale aantasting van de fundamentele vrijheiden, te weten de vrijheid van beweging, de vrijheid van geweten en de persoonlijke vrijheid'. Strijdig met de grondwet dus. Het is een afgang voor ondermeer premier Valls, die zich ervoor uitsprak. Hij wil toch vasthouden aan het verbod en negeert daarmee de inrichting van de rechtsstaat. Hij is niet de enige; onder andere de gemeente Nice blijft boetes geven aan vrouwen in boerkini op de stranden. Loco-burgemeester Rudy Salles slaat helemaal door; hij zei gisteravond op BBC dat nonnen in habijt eveneens niet mogen. Ook Nicholas Sarkozy probeert bij de aanstaande verkiezingen opnieuw president te worden door over extreem-rechts te spelen. Hij belooft dat hij de boerkini wettelijk zal verbieden, als hij in 2017 zal worden gekozen door 'het vrije Frankrijk'. Net als Valls overspeelt Sarkozy zijn hand en hij moet dat weten; na de uitspraak van het hof zal hij eerst de grondwet moeten wijzingen voor een dergelijk verbod. Dat gaat hem niet lukken.
Grappig is dat niemand in Israël, toch het land van zionistische apartheid, opkijkt van de boerkini op het strand. Dat konden we vaak genoeg zelf constateren toen we in de badplaats Ashkelon overwinterden.
In de koele ochtenduren maken we vandaag weer een wandeling over de wallen en Buiten de Waterpoort. Op de terugweg halen we noten bij de Marokkaanse groenteboer op de Westwagenstraat, en aardbeien en sappige reines claudes bij het stalletje op de hoek van Hoogstraat en Kelenstraat.
's Middags luister ik op mijn kamer naar een Naxos CD, vandaag ontvangen, met drie strijkkwartetten van Ralph Vaughan Williams (1872 - 1958). Ik heb me eigenlijk nooit gerealiseerd dat de componist het grootste deel van zijn leven in de 20e eeuw leefde. Aan zijn muziek is dat niet te horen. Die is melodisch en past erg in de Engelse romantische traditie, net alsof de verschrikkingen van twee wereldoorlogen aan hem voorbij gingen. Maar hij diende als vrijwillig ambulancechauffeur in WO I in Frankrijk en Griekenland. Het permanente gebulder van kanonnen aan het front beschadigde zijn gehoor voor de rest van zijn leven, maar in zijn muziek bleef hij een 19e eeuwer.
Ondertussen komt Tessa bij haar moeder op bezoek (Jeff is met Vajèn naar het strandje aan de Merwede). Nog geen bevalling in zicht, maar het kan iedere dag gebeuren. Buiten is het druk in en op de sluis. Terug naar boven
Gorinchem (35)
Zondag 28-08-2016
Albert Bierstadt schilderde een wereld die nog in orde was, zoals op het schilderij hierboven uit 1868: 'Among the Sierra Nevada Mountians'. Je kunt je voorstellen dat het landschap er zo uitzag voor de oorspronkelijke bewoners, de Amerikaanse Indianen toen de Europeanen het land nog niet veroverd hadden. Zo schilderde Bierstadt er talrijke. De fraaie lichtval was een specialisatie van hem. Een geïdealiseerde natuur, vreedzaam, een nog niet door de mens verstoord paradijs. Het beeld van de vredige hertenkudde bij een rimpelloos bergmeer straalt onschuld uit; er is geen roofdier in zicht. Wreedheid bestaat niet. Mensen zie je ook niet, Adam en Eva zijn even elders vruchten aan het plukken. Auto's, treinen, steden en industrie zijn er nog niet.
Natuurlijk weet je dat het een illusie is. Lelijkheid en wreedheid bestaan wel degelijk. Natuur is immers eten of gegeten worden. Survival of the fittest, de motor van de evolutie. Het paradijs is daarentegen statisch en kent geen natuurlijke selectie. In de Hof van Eden blijft alles zoals het was, daarbuiten heerst alleen maar voortdurende strijd. Aan de top van de voedselpiramide leven roofdieren van zwakkere prooidieren. Temidden van het idyllische landschap verstookten de Indianen het grootste deel van de uitgestrekte wouden en veroorzaakten een onafzienbare erosie van het landschap, waardoor de vruchtbare gronden wegspoelden. Ook richtten ze slachtingen aan van de enorme kudden kolossale bizons en andere dieren. Onschuld heeft nooit bestaan.
Het mooie schilderij van de Sierra Nevada is van 1868. Een nieuwe studie, deze week gepubliceerd in Nature, laat zien dat ook de door mensen veroorzaakte klimaatopwarming eerder begon dan tot dusver gedacht. Met behulp van veel materiaal als ijsboorkernen en jaarringen in hout wisten ze een nieuwe reconstructie te maken van het klimaat over de laatste 500 jaar. Die toont dat de wereldwijde opwarming van de oceanen in feite al rond 1830 begon, tegelijk met die van de continentale landmassa's op het noordelijk halfrond. Alfred Bierstadt had daar nog geen enkel idee van en de Amerikaanse Indianen ook niet. Wij wel.
Gisteravond brak er een kort onweer los. Het volle terras van Restaurant Bon'Apart op de 3e Waterkering werd snel ontruimd; de gasten konden binnen verder eten. Maar er kwam geen regen en het onzweer trok snel weg. Later hoorden we toch weer knallen in het oosten, maar dat was het vurwerk ter gelegenheid van de Visserijdagen in Woudrichem.
Vanmorgen valt er een enkele bui. Vanaf een uur of acht plaatsen werklui op Eind en Kriekenmarkt kraampjes voor de Hip & Happy Market. Ze bouwen de drie auto's die zijn blijven staan, geheel in. Ondertussen breekt de zon door; om tien uur is het alweer 26 graden maar het is winderig en later opnieuw bewolkt. Tegen elven lopen we een ronde langs de kramen. Leuk shirt voor Ans, Turkse broodjes voor de lunch, snoezig babybroekje, enzo. Bij onze serre staan de twee jonge vrouwen weer met hun voetmassagetentje (Natuurlijk in Balans uit Hoornaar). De geliefde kan de verleiding niet weerstaan en ondergaat een genotvolle massage (foto hier en nog een van de markt, waarop 'Tante Ans 'm smeert').
's Middags is het razend druk op de markt. Tout Gorcum passeert. Voor het massagetentje bij ons achter staat een rij wachtenden. Bekende stadgenoten laten zich masseren (foto hier). Het weer houdt zich goed. Straks een borrel met Ria P. Terug naar boven
Gorinchem (36)
Maandag 29-08-2016
Een near-miss afgelopen zaterdagnacht. Een ongeveer 40 meter groot rotsblok miste de aarde om 01.24 uur UTC op slechts 85.000 kilometer, dat is 0,22 van de afstand van de maan-aarde. De asteroïde met de naam 2016 QA2 werd pas een paar uur eerder ontdekt door het SONEAR observatorium in Brazilië. Zijn formaat is twee keer zo groot als de asteroïde die in 2013 in Siberië neerkwam en alle ruiten in de stad Tsjeljabinsk deed breken. Honderden mensen kwamen toen in het ziekenhuis terecht. 2016 QA2 wordt gerekend tot de Aten Asteroïden, die horen tot de categorie van de Aardscheerders.
Bij VPRO-Zomergasten kwam gisteravond geen einde aan het onstuitbare blijmoedig enthousiasme van de vijfde gast, hoogleraar ouderengeneeskunde Andrea Maier. Het lukte interviewer Thomas Erdbrink niet om haar uit die houding te krijgen, zelfs niet in het begin toen ze vertelde om de vader die - ontvlucht uit de toenmalige DDR - op haar achtste levensjaar opeens verdween en die nooit meer iets met haar te maken wilde hebben. Ze vond het een fantastische man. Niettemin kwamen er veel interessante zaken aan de orde in een stroom van tomeloos optimisme. De wetenschap zal ervoor zorgen dat we op afzienbare termijn allemaal minstens 130 zullen worden, zonder aftakeling. Ook 1000 jaar oud worden ligt binnen bereik door het weer laten groeien van de telomeren in onze celkernen en specifieke antibiotica. Ik heb terstond de boeken van biomedicus en gerontoloog Aubrey de Grey besteld. Hij zegt dat eerste mensen die 1000 jaar oud zullen worden nu al op aarde rondlopen. En dan dat filmfragment uit 'The Age of Adaline'! Ook meteen besteld. Voorwaar een boeiende zomergast.
In een notendop maakt het verhaal van Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy, rapporteur van een enquêtecommissie die onderzoek doet naar de rol van Brussel in het dieselschandaal dat vorig jaar bij Volkswagen aan het licht kwam, duidelijk waarom het Europees gezag moet groeien en dat van de lidstaten moet afnemen. Wil de gemeenschappelijke markt echt werken, dan moet de macht van de nationale staten verder ingeperkt worden. Zowel Duitsland als Frankrijk hebben hun eigen autoindustrie de hand boven het hoofd gehouden, de een bij Volkswagen en de ander bij Renault. Ze konden met speciale software iedereen bedonderen met veel te hoge emissiewaarden. Dieselmotoren van Volkswagen stootten tot veertig keer de toegestane hoeveelheid stikstofoxiden uit (onderzoek EPA 2015). De reacties van de nationale regeringen waren gematigd, hoewel in Duitsland nog een strafbaarheidsonderzoek van het Openbaar Ministerie loopt. De Europese Commisse gaf de autofabrikanten onder druk van de lidstaten uitstel om aan de emissie-eisen te voldoen. De dieselmotoren mogen in 2019 nog steeds tweemaal zoveel stikstofoxides uitstoten dan de limiet tien jaar geleden toestond (en in 2021 nog 50% meer). Dat het uitstel duizenden extra levens kost en tienduizenden extra chronisch zieken oplevert, daar hoor je geen protest tegen van de lidstaten. Voor wiens belang zitten die er?
Vanmorgen is het een stuk koeler. Nu en dan een regenbuitje maar allengs droog. We sporten anderhalf uur op Oost en daarna gaat Ans een paar uren bij haar dochter Tessa kijken. Nog geen bevalling. Ik lees en volg het nieuws. In Finland doen ze een interessant experiment: 2000 mensen krijgen een basisinkomen van 560 euro per maand. belastingvrij. Daarvoor hoeven ze geen enkele tegenprestatie te leveren. Het bedrag is zeer krap; nauwelijks genoeg om van te leven. De hoop is dat zo'n basisinkomen de werkgelegenheid bevordert en de administratieve lasten van de overheid sterk vermindert. Het zou bij ons ook geprobeerd moeten worden. Terug naar boven
Gorinchem (37)
Dinsdag 30-08-2016
Om half zeven rinkelt de telefoon van Ans. We schrikken wakker. Het is Tessa, de bevalling is begonnen, ze gaat naar het ziekenhuis. Ans schiet uit bed en in de kleren terwijl ik snel een kop thee maak. De geliefde vertrekt met de hoogste spoed. Een beetje beduusd besluit ik me ook maar te gaan aankleden. Ontbijtje, de journaals, de nieuwsites. je doet wat je gewend bent maar eigenlijk kan ik me niet goed concentreren. Een man ontkomt nooit geheel aan een gevoel van overbodigheid in zulke situaties. Dan maar even leeg glaswerk wegbrengen. Het is zonnig, er is een warme dag op komst.
Om half tien besluit ik toch maar naar het ziekenhuis te lopen. Op de kade rinkelt mijn telefoon: Ans die vertelt dat er en dochter geboren is. Twintig minuten later mag ik haar even vasthouden, Lina-Mae, 5130 gram, 53 centimeter, geboren om 9.22 uur, behalve Jeff en Ans was ook Barbara erbij. Ze ziet er sterk en mooi uit, deze rustige baby, alles is in orde, ze is stevig met veel donker haar. Dat hadden die van mij ook, zegt Ans. Voorwaar, het baby'tje lijkt erg op haar zusje Vajèn. Die weet het trouwens nog niet; ze is op school. Hier begint een hele nieuwe levenslijn, denk ik, hoe bijzonder is dat. Ik mag even de Babinski-reflex doen. De teentjes spreiden zich, geheel in orde, mooi hoor!
Familie druppelt binnen: de zus van Jeff, Michel, Derrick is onderweg uit Amsterdam, het wordt vol op de kamer. Ik besluit terug naar de binnenstad te lopen. Met lichte pas, want alles is goed gegaan. Samen hebben we nu 9 kleinkinderen; Ans 7 en ik 2. Welk een rijkdom. Hier vind je nog 2 foto's.
Veel zin om te schrijven heb ik niet, zelfs niet om Skyrim ye spelen, maar ik kan wel een belofte inlossen inzake de wanstaltige pisgele hoteldoos, die men op de rand van de Duveltjesgracht wil bouwen, vlak voor het oude Tolkasteel. Zie eerder oa. hieren hier. Niemand zou zich destijds verzet hebben, toen het nog kon. Twee weken geleden vond ik echter een brief uit februari 2014 van de Stichting Stadsherstel Gorinchem (SSG) met zware kritiek (lees het hier). Die kwam hierop neer:
- Niet passend in de kwetsbare, historische context van de locatie.
- Het plan is veel te grootschalig voor de plek.
- De in de toelichting beschreven paviljoenachtige opzet herkennen reclamanten in het geheel niet in het nu uitgewerkte bouwplan.
- Er wordt een muur opgeworpen naar de Duveltjesgracht toe. Het is belangrijk doorzichten naar de gracht en achterliggende stad vanaf Buiten de Waterpoort in het plan op te nemen.
Bij de gemeente heb ik de reactie van B&W opgevraagd. Die staat in een document van voorjaar 2014 dat 'Nota van zienswijzen Bestemmingsplan Binnenstad e.o.' heet. Het komt erop neer dat de gemeente de bezwaren gewoon aan de kant veegt. Botweg, zonder op de kritiek in te gaan, bezingt men de lof van het abjecte ontwerp:
|
De Duveltjesgracht met het Tolkasteel in vroeger tijden. |
'Wij kunnen ons verenigen met het bouwplan voor de nieuwe horecaontwikkeling en vinden het bouwplan niet te grootschalig voor de locatie. Het bouwplan betekent een kwalitatieve impuls voor het gebied Buiten de Waterpoort. De huidige bebouwing is kwalitatief en esthetisch minder aanvaardbaar in de bestaande omgeving. Het gebied Buiten de Waterpoort ligt als een eiland in de stroom; een entiteit op zich omringd door lucht en water. Het ontwerp voor de horecaontwikkeling refereert sterk aan deze bijzondere eigenschappen van de locatie. Het paviljoenachtige bouwwerk is vormgegeven als een eiland in de stroom, waarbij het stabiele lichaam van de onderbouw, opgenomen in het dijklichaam, is vormgegeven als een ingetogen volume dat opgaat in het landschap en de natuurlijke omgeving. |
De transparante middenbouw verwijst naar de ruimtelijkheid van lucht en water op deze plek. Deze bouwlaag, waarin zich juist daarom de publiek toegankelijke functies bevinden, is zo transparant mogelijk uitgevoerd om een doorzicht te creëren naar de karakteristieke omgeving. Juist door deze transparante laag lijkt de bovenbouw als een eiland te drijven in de ruimte, welk effect versterkt wordt door de bijzondere vormgeving en materialisatie van dit volume.'
Loop het eens langs. B&W vindt het ontwerp 'niet te grootschalig'. Waarom niet, legt men niet uit, terwijl het gruwelijke ontwerp ruim twee keer zo groot en hoger is dan het huidige Genesis-café (foto hierboven, rechts). Dan komt de lofzang op het ontwerp 'dat als een eiland op de stroom ligt'. Daarna komen erg zweverige blabla-zinnen die bij iedere architect op de plank liggen. De eigen aard van de kwetsbare, historische context komt totaal niet aan de orde. Dat is niet argumenteren, dat is poneren. Zo verknalt men weer eens de stad; geen aanpassing van het bestemmingsplan. De SSG is totaal niet serieus genomen.
Vandaag kwam ieman op Facebook met het bericht dat de gemeente zelfs van plan is om de Duveltjesgracht te koppelen met de vluchthaven, op de plaats waar de oude waterscheidingsmuur met stenen beer staat. Dan kunnen gasten met hun boten direct aan de pisgele hoteldoos aanleggen. Eerlijk gezegd komt me dat zó buitensporig voor, dat het wel een Broodje Aap verhaal moet zijn. Terug naar boven
Gorinchem (38)
Woensdag 31-08-2016
Voor het eerst in jaren kon gisteren het dagelijks weblog niet geplaatst worden. Er stond een foto in van Tessa en haar baby, maar ze had uitdrukkelijk verzocht om de kans te krijgen zélf de eerste afbeelding van haar tweede dochter op internet te zetten. Een begrijpelijke wens die ik respecteer; dus volgt de publicatie van het blog later vandaag. Wie het miste kn het hier teruglezen.
De Russische RATAN-600 radiotelescoop registeerde op 15 mei 2015 op de 2,7 centimeterband een mysterieus radiosignaal (zie hierboven). Het signaal kwam uit de richting van de ster HD164595. Dat is een zonachtige ster met een leeftijd van ca. 6,3 miljard jaar op een afstand van 95 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Hercules. Het nieuws werd nu pas bekend gemaakt op het blog Centauri Dreams en overgenomen door Astronieuws. HD164595 is een zonachtige ster (0,99 zonmassa) met een leeftijd van 6,3 miljard jaar (zon = 5 miljard jaar). Om de ster draait in elk geval één grote gasvormige planeet (HD164595b), 16 maal zo zwaar als onze zon. Een 'warme Neptunus' in een baan dicht om de ster. Maar er kunnen gemakkelijk meer kleinere, niet-ontdekte planeten zijn met meer aardse eigenschappen. Omdat het radiosignaal zo smal is (zie hierboven) is het een goede kandidaat voor een mogelijk signaal van intelligent buitenaards leven. Het is vreemd dat het nieuws nu pas naar buiten komt, want volgens afspraak moeten dergelijke potentieel intelligente radiosignalen direct gepubliceerd worden, zodat er wereldwijd gericht vervolgonderzoek gedaan kan worden. Volgens de website KIJK, die het bericht ook brengt, onderzoekt de Amerikaanse SETI Allen Telescope Array sinds een paar dagen ook het betreffende plekje aan de hemel, maar heeft vooralsnog niets geks gezien.
Na het schrappen van het dwaze boerkiniverbod door de Franse Conseil d'Etat gingen een aantal gemeenten aan de Côte d'Azur door met het te handhaven. In Nice deelde men op het strand 30 boetes uit aan overtreedsters. Nu komen de een na de ander erop terug; het verbod is daadwerkelijk van de baan. Maar er komt ondertussen geen eind aan de aantasting van onze rechtstaten. In Nederland publiceerde Anadolu Ajansi (AA), het Turkse staatspersbureau, een lijst van organisaties die met Gülen zouden sympathiseren. Op de lijst staan onder meer de krant Zaman Vandaag en scholen als het Cosmicus College en basisschool Witte Tulp, die de afgelopen weken al met Gülen geassocieerd werden. Die krant bericht vandaag dat het Turkse consulaat in Rotterdam begin augustus een aantal Nederlandse gevangenissen en detentiecentra per brief gevraagd heeft identiteitsgegevens van Turkse gedetineerden te verstrekken. Dat is bevestigd door de Dienst Justitiële Instellingen (DJI), die uiteraard niet meewerkt. Het is niet meer of mindere dan een geheven fuck you middelvinger tegen minister Koenders en de Nederlandse regering.
Veel vrolijkheid in de media over de overstap van Jan Roos, de man van het rare Oekraïne-referendum, naar het populistische partijtje VNL ('lage belastingen, meer veiligheid, minder immigratie'). Dat kan alleen maar de PVV schaden. De berooide ex-advocaat Bram Moskovicz ging hem voor. In Elsevier maakt de immer verontwaardigde hoogleraar Afshin Elian zich onsterfelijk belachelijk door te klagen dat populistische partijen 'niet kunnen functioneren door een gebrek aan capabele mensen'. Hij spreekt van 'gevaarlijke maatschappelijke uitsluiting'. Dat haalt je de koekoek, dat is de omgekeerde wereld. Jan Roos kunnen ze krijgen, maar capabele mensen voelen er terecht niets voor om die kwalijke partijen te steunen.
Het is een mooie zomerdag. Of is het al nazomer? Anna gaat de hele dag naar Tessa. Ze keert aan het eind van de middag terug met twee manden met was- en strijkgoed. Het gaat goe met moeder en kind. Terug naar boven
Gorinchem (39)
Donderdag 01-09-2016
Wat zouden je opvattingen zijn als je in de negentig bent geworden? Dat vraag ik me wel eens af. Ik moet het natuurlijk nog wel worden, maar dat terzijde. Voor Dago Steenis, 'filosoof van de universele evolutie', is het duidelijk. Hij is van 1925 en nu dus inderdaad in de negentig. Hij denkt dat we evolueren vanaf de oertijd, het animalium, via een transitium naar het humanium (zie schema hiernaast). In die laatste fase hebben we ondermeer het achterhaalde fenomeen van de nationale staten overwonnen en is er een wereldregering. Want door het bestaan van 193 nationale staten die ieder hun eigen nationale belangen nastreven, zullen we nooit in staat zijn om de wereldproblemen op te lossen. Van mijn nieuwe uitgever ontving ik zijn nieuwste boekje, dat deze week uitkomt: "Een Wereld zonder Staten' (Aspekt, 2016).
Het is een sympathieke gedachte. Toch hoorde ik decennialang niets meer over een wereldregering, een idee dat ik me vooral herinner uit nogal softe kringen in de jaren 70. Maar de gedachte is dus blijven bestaan en tegenwoordig wordt het niet alleen door Steenis, maar ook door supranationalisten nagestreefd. En... het is natuurlijk waar dat deze in staten verdeelde wereld allerminst in staat is om problemen op wereldschaal op te lossen: honger, overbevolking, oorlog, vervuiling, de toenemende kloof tussen arm en rijk en de wereldwijde opwarming van het klimaat. Ook de formatie van de Europese Unie juich ikzelf vaak heimelijk toe als belangrijke stap op weg naar zo'n wereldregering, maar gelet op de toenemende instabiliteit en versplintering in de wereld ben ik er niet erg optimistisch over.
Het boekje van Steenis is eerder een pamflet dan een grondige analyse en strategie om er te komen. Hij stapt hap-snap door de geschiedenis van de mensheid vanaf het animalium, met veel slordigheden. Voor hem bedrijft iedere nationale staat expansionisme en hij toont geen gevoel voor het probleem dat in een verdeelde wereld iedere staat erop uit moet zijn om allereerst het eigen voortbestaan te beveiligen. Met een leger derhalve dat de grenzen moet beschermen. Op de weg naar een wereldregering blokkeert het dilemma van de dorpsakker de voortgang. Wie de akker voor allen bewerkt, heeft minder tijd voor zijn eigen akker; die het niet doet, profiteert er wel van. Dat wordt ook wel het dilemma van de collectieve actie genoemd, ofwel het Free-rider probleem. Een land dat zijn soevereiniteit inlevert en zijn defensie verwaarloosd, is kwetsbaar voor andere staten die het minder goed bedoelen. Alleen in de onwaarschijnlijke omstandigheid dat alle 193 landen het tegelijk doen, is er een kans.
De evolutie gaat bij Steenis altijd vooruit: 'Evolutie houdt ook vooruitgang in'. Hij lijkt dat te baseren op een Wet der Toenemende Potientëring van de marxistische historicus Jan Romein. Een dergelijke wet ken ik niet van Romein. Na enig zoeken blijkt dat hij het begrip 'potentiëring' gebruikte in een rede voor de Nederlandse Sociologische Vereniging, vlak na WO II, waar het ook zijn keerzijde had - zoals het toegenomen vermogen om vernietigingsoorlogen te voeren, evenals het toegenomen vermogen om sociale onrechtvaardigheden met steeds perfecter middelen te handhaven. Op- én neergang derhalve. Van een dialecticus als Romein mag je dat ook verwachten.
Persoonlijk geloof ik niet dat de evolutie altijd vooruit gaat, naar steeds hogere niveaus. Evolutie kan onder druk van de omstandigheden ook teruggaan naar simpeler vormen. De evolutie kent geen richting en geen doel. Levensvormen pogen net als samenlevingen en natiestaten zo goed mogelijk te overleven. Wetenschap, intelligentie en techniek kunnen daarbij helpen, maar ook tegenwerken en zelfs vernietigen. Een sombere visie? Eerder realistisch in mijn ogen, maar ik ben nog geen negentig.
De bewolking verdwijnt vanmorgen vroeg om plaats te maken voor de zon. Op de website van Astronieuws zie ik dat het mysterieuze signaal van de zonachtige ster HD 164595, waarover ik gisteren schreef, nu al wordt toegeschreven aan een bron op aarde. Het signaal werd in mei 2015 opgepikt door de Russische radiotelescoop Ratan-600, maar de astronome Yulia Sotnikova meldt op de website van het Special Astrophysical Observatory van de Russische Academie van Wetenschappen dat nadere analyse leerde dat het vrijwel zeker van aardse oorsprong was. Nu begrijp ik dat het signaal niet eerder werd gepubliceerd. Dergelijke 'vervuilingen' komen vaker voor. Ik herinner me dat het een paar jaar geleden bij een andere radiotelescoop om een storende magnetron ging.
We rijden naar Tessa, mand met schone baby-was op de achterbank. Lina-Mae ligt vredig te slapen in haar wiegje (foto hier). Wonderlijk, dat lange zwarte haar. Tessa voelt zich goed. De kraamhulp serveert koffie terwijl vader Jeff naar het gemeentehuis is voor de geboorteaangifte van zijn dochter. Ans blijft de rest van de dag en ik loop na een halfuurtje terug naar de binnenstad. Onderweg wat boodschappen. Heerlijke middag met boeken en muziek. Terug naar boven
Gorinchem (40)
Vrijdag 02-09-2016
Ilhan Tekir, het Turkse gemeenteraadslid dat 'kritisch' achter Erdogan staat, is toch uit de fractie van Groen Links gezet. Dat berichten landelijke en lokale kranten vandaag (o.a. hier AD Rivierenland). Opvallend, omdat de fractie hem aanvankelijk bleef steunen, zoals ik drie en twee weken geleden nog schreef. Daar vind je meer over de gewraakte uitspraken van Tekir. Fractievoorzitter Rutger van Breemen vond de heftige kritiek binnen de partij toen nog 'kort door de bocht'. Wat zou er sindsdien veranderd zijn? Nu hebben Van Breemen, Groen Links-wethouder Arjen Rijsdijk en het afdelingsbestuur regio Zuid-Holland - Oost Tekir de wacht aangezegd. In een verklaring schrijven ze dat na 'intensieve gesprekken' is gebleken dat het vertrouwen weg is. 'De fractie en het afdelingsbestuur hebben geprobeerd alsnog een gemeenschappelijke basis te vinden. Helaas is dat niet gelukt'. Het is typisch zo'n tekst waar niets in staat. Wat was precies het verschil van mening over 'hoe met de gevolgen daarvan om te gaan'. Van de kritische pro-Erdogan opstelling van Tekir dus. Moest hij voortaan zijn mond houden? Het schijnt dat hij weigerde in een verklaring afstand van zijn uitspraken te doen. 'Zo gaan we niet met elkaar om.' Nu beweert hij dat hij uit GL werd gezet 'zonder hoor en wederhoor'. Maar hij durfde zelf niet een gesprek aan met tien kritische leden van zijn partij. Dat vind ik zwak. Partijvoorzitter Marjolein Meijer zegt immers in De Volkskrant dat 'Turkse Nederlanders die AKP stemmen zijn nog steeds welkom als lid van GroenLinks.' Hm, ze spreidt in de krant toch wel enige dubbelzinnigheid ten toon.
Tekir is gevraagd zijn zetel op te geven, maar dat doet hij niet. Hij is immers met veel voorkeurstemmen uit de Turkse gemeenschap verkozen, zegt hij, maar als ik het goed heb haalde hij in 2014 er de kiesdeler niet mee. Groen Links wordt door zijn vertrek gehalveerd. Kan de partij zijn wethouder houden? Volgens De Stad Gorinchem zette Tekir gisteravond een hoge borst op: 'De oproep om mijn zetel op te geven kan ik nauwelijks serieus nemen. Een partij die zo ondemocratisch, zo onfatsoenlijk opereert, verliest het morele recht om wie-dan-ook tot de orde te roepen'. Spuug niet in de bron waaruit je zo lang hebt gedronken, denk ik bij mezelf.
Het betekent dat er nu nóg een fractie bijkomt, de twaalfde, in een al flink versnipperde gemeenteraad met maar 25 zetels. Een aanfluiting en de volgende verkiezingen zijn pas in 2018. De bestuurlijke samenhang in Gorcum brokkelt steeds verder af. Dat belooft niet veel goeds voor belangrijke onderwerpen als het Verkeersstructuurplan voor de binnenstad en de proefsluiting van de Tolsteeg, waar het college zich opnieuw hard voor maakt. Ik moet nog zien of er iets van terecht komt.
Hoe zit het intussen met de andere raadsleden van Turkse komaf? Twee weken gelden vroeg ik Ali Koçak (fractievoorzitter PvdA) en Eyup Güngör (SP) per email naar hun opvattingen over Erdogan, de mislukte coup en de groeiende tegenstellingen binnen de Turkse gemeenschap. Ik snap wel dat ze zich liever gedeisd houden, maar het is belangrijk om te weten. Cliëntelisme is in de kringen van Turkse volksvertegenwoordigers immers niet zeldzaam, zeker nu 'de lange hand van Erdogan' stevig in ons land poogt in te grijpen. Bovendien is het een feit dat de helft van de Turkse Nederlanders zich in de eerste plaats Turk voelen en dan pas Nederlander. Dat zou minder gelden voor Gülen-aanhangers, wordt gezegd. Omdat ik niets van beide raadsleden hoorde, vroeg ik een week geleden hun lokale partijbureaus om ze op te porren en me te antwoorden. Tot op heden heeft het niet geholpen.
De naam Jansen Steur dook deze week ook opnieuw in de pers op. In de NRC meldt Wim Köhler een studie van tien Amerikaanse neurologen over de diagnose MS (Multipele Sclerose). Zij bestudeerden de medische dossiers van 110 patiënten die ten onrechte de diagnose MS kregen. MS-misdiagnosen zijn niet zeldzaam, schrijven ze. Kóhler refereert aan de opvattingen van emeritus neurologie-hoogleraar Rien Vermeulen (die ook hier in mijn weblog voorkomt en dus in mijn boek over de affaire), de man die in 2013 JS bijsprong. In maart van dit jaar zei hij nog: 'Dertien foute diagnoses op duizenden dossiers, wat zegt dat? Hij deed het beter dan de gemiddelde neuroloog.' Een opvatting die ikzelf geleidelijk ook kreeg naar aanleiding van een onthutsend onderzoek naar de dossiers van JS, dat als weinig opgemerkte bijlage bij het Lemstra II-rapport zat (zie mijn blogpost van 03-04-2016). Was er eigenlijk wel een zaak Jansen Steur? De Hoge Raad sprak hem jongstleden juni in cassatie vrij.
Het is droog met vrij veel wolken als Ans me naar de fitness op Oost brengt. Zelf moet ze even bijspringen in het gezin van Barbara, die naar haar werk is. Later haalt ze me weer op en doen we samen de weekendboodschappen. 's Middags gaat ze naar Tessa. Druk, druk, druk. Ik hoop dat we in de loop van volgende week weer naar de boot kunnen. Terug naar boven
Gorinchem (41)
Zaterdag 03-09-2016
Wat is een Planck Ster eigenlijk? Die vraag kwam van de week opeens in het nieuws op Facebook, waar een publicatie van de website Visionair.nl op grote schaal werd gedeeld. Het had betrekking op een artikel van twee fysici, Carlo Rovelli en Francesca Vidotto (de laatste van de Radboud Universiteit Nijmegen) dat al begin 2014 verscheen ('Planck Stars'). Waarom zo'n stuk opeens doorbreekt in de sociale media weet ik niet. Maar terug naar de vraag; wat is een Planck Ster?
De vraag heeft te maken met een onopgelost probleem rond de aard van zwarte gaten in het heelal. Zwarte gaten zitten in de kernen van sterrenstelsels, maar ze kunnen ook daarbuiten voorkomen. Ook in onze eigen Melkweg zit zo'n enorm zwart gat. Die heeft de naam Sagittarius A*. Een zwart gat ontstaat door het instorten van grote sterren aan het eind van hun bestaan. De brandstof is bijna opgebruikt en de zwaartekracht drukt de resterende materie van de ster steeds dichter op elkaar. Bij een zekere dichtheid kan zelfs het licht er niet meer uit ontsnappen; het zwarte gat is geboren en slokt alle materie in de buurt op. Onder de enorme druk van de zwaartekracht wordt de kern van het gat steeds dichter en kleiner. Tot zover is er niks mis, maar hoelang gaat die concentratie door? Volgens de Algemene Relativiteitstheorie van Einstein bij supergrote zwarte gaten net zolang tot de massa oneindig dicht is. Dat heet een singulariteit. Daar laat Einsteins theorie het afweten; voor wat er dan gebeurt gaat de theorie niet meer op, de verhoudingen zijn te klein geworden, daar telt alleen de quantumfysica nog. Op die minieme schaal ontstaat er een tot dusver onopgelost probleem, de informatieparadox. Die is voor mij te ingewikkeld om uit te leggen, maar het komt erop neer dat in een singulariteit informatie over de quantumstaat verloren zou gaan, terwijl informatie in het heelal niet verloren kán gaan. Op een of andere manier die ik niet begrijp stellen theoretisch fysici 'energie' equivalent aan 'informatie' (lees hier). Zoals er een Wet van Behoud van Energie is, is er daarom ook een van Behoud van Informatie.
Rovelli en Vidotto stellen in hun artikel van 2014 dat er toch een ondergrens is aan die dichtheid in een zwart gat. daardoor onstaat er geen singulariteit. Een fundamentele limiet die samenhangt met de ruimtetijd zelf verhindert dat. Daardoor vermijden ze de informatieparadox. Als een ster ineenstort tot het volume van een atoomkern, wordt de Planckdichtheid bereikt. Dit is c5/hG2, rond de 1093gram per kubieke centimeter. Dichter kan niet; het is de dichtheid die het heelal direct na de oerknal had, na het verstrijken van de Plancktijd van 10-43 seconde. In de quantummechanica is dat de kleinste betekenisvolle eenheid van tijd en daardoor ontstaat een afstotend effect, volgens beide auteurs. De kern van het zwarte gat 'veert terug' gedurende een fractie van een seconde - alleen kun je dat niet waarnemen. Het terugveren wordt als het ware bevroren in de tijd, omdat er vlakbij zwarte gaten sprake is van een extreme vervorming van de de ruimtetijd en een bijna volledige stilstand van de tijd. En nu komt het: voor een waarnemer buiten het zwarte gat kost dat 'terugveren' vele miljarden jaren, langer dan het heelal zelf bestaat. Rovelli en Vidotti denken dat op deze manier zwarte gaten van vóór de Big Bang hebben kunnen overleven. Van vóór het huidige heelal dus. Dat is - veronderstel ik - omdat het universum zelf ook niet kleiner kan zijn dan de Planckdichtheid en terugveert als die bereikt is. De theorie veronderstelt dus een pulserend heelal, dunkt me. En waar dat heelal nou weer vandaan komt, vermeldt de theorie niet.
Rovelli is overigens de auteur van een klein boekje, 'Zeven korte beschouwingen over Natuurkunde' (Ned. vert. Bert Bakker, 2015), dat ik jongstleden december hier lovend besprak.
Vanmorgen vroeg lijkt het geregend te hebben. Later komt de zon door. Ons vogeltje, Sir Geldof, lijkt uit de lange ruiperiode te komen. Hij doet aandoenlijke pogingen tot zingen.
We maken een halve wallenwandeling en kijken op de terugweg even bij de Gasthuisgang. Die werd opgeknapt door woningbouwvereniging Poort 6 en gisteren geopend door wethouder Arjen Rijsdijk. Het project maakt deel uit van een 'Stegenplan' van de Stichting Binnenstadsmanagement, bedoeld om om de vele stegen in de binnenstad op te fleuren. In het overdekte gedeelte van de oude steeg (bij de Gasthuisstraat) was vroeger een automatiek. Ans herinnert zich die nog. De figuur ervan werd in tegels teruggebracht op de muur waar hij destijds zat (foto hier). Een goed initiatief.
's Middags gaat Ans naar Tessa. Alles goed met de baby en met haar. Terug naar boven
Gorinchem (42)
Zondag 04-09-2016
Met meer spanning dan gewoonlijk zag ik uit naar de maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten. Meteorologen verwachtten een daling door de nadering van de nieuwe La Niña, na het afebben van de record El Niño van 2015/2016. Maar dat gebeurt niet, er is sprake van een stijging en wel van 0,44 graden Celsius ten opzichte van het gemiddelde sinds 1979 (grafiek hiernaast). Nieuwe voorspellingen van het Climate Prediction Center van de Amerikaanse National Weatherservice suggeren een zwakkere La Niña dan aanvankelijk verwacht.
|
De kans dat 2016 het warmste jaar ooit wordt, is daarmee sterk toegenomen, zoals blijkt uit de projectie van de temperatuurdaling die wereldwijd nodig zou zijn om dat te verhinderen (hiernaast). Ondertussen meldt De Volkskrant positief nieuws: het Chinese parlement heeft zaterdag het Klimaataccoord van Parijs geratificeerd in de aanloop van de koemnde G20-top in Hangzhou. China's aandeel in de wereldwijde emissies van broeikasgassen is 20%. Later maken de Verenigde Staten, na China de grootste vervuiler met bijna 18 procent van de wereldwijde uitstoot, ook op het punt te staan het akkoord te bekrachtigen.
|
 |
Een veel minder belangrijk record: zonder dat ik het in de gaten had overschreed het totaal aantal bezoekers van mijn website dezer dagen de 12 miljoen (staat onderaan de bladzijde). Dat is het aantal dagelijks unieke bezoekers, geteld vanaf de start bijna 10 jaar geleden.
In de aanloop van de G20-conferentie worden meer zaken geregeld (of afgeregeld) door de deelnemende staatshoofden. Obama herhaalt tegen de nieuwe Britse prime-minister Theresa May dat er na een BREXIT niet snel een nieuwe handelsovereenkomst met de USA zal komen. De president geeft voorrang aan de TPP-deal met Azië en TTIP met Europa, daarna komt de UK pas aan de beurt. Ook de Japanse regering waarschuwt de Britten opnieuw voor de BREXIT en een rapport van 15 pagina's. 'Un unprecendented warning', schrijft Sky News. De helft van de Japanse investeringen in de EU loopt via Londen, inclusief bedrijven als Nissan, Honda, Mitsubishi, Nomura and Daiwa. 'We strongly request that the UK will consider this fact seriously and respond in a responsible manner to minimise any harmful effects on these businesses', aldus het rapport.
Niet minder belangrijk: Obama en Poetin zouden op de top een nieuw staakt-het-vuren in Syrië overeen willen komen. Een van de punten uit het akkoord zou zijn dat Rusland de Syrische luchtmacht zal tegenhouden om de gematigde rebellen te bombarderen, aldus De Volkskrant. Maar een paar uur later blijkt het nog niet rond te zijn.
Een winderige dag vandaag, met af en toe een lichte bui. Maar de zomer schijnt weer te keren. We hebben afgesproken om ons donderdag in Franeker weer in te schepen om onze tocht door Nederland te vervolgen. Halverwege de middag rijdt Ans met een pan hariri-soep naar Tessa. Straks ga ik die daar mee op eten. Daarna naar GoPo in de Haarhorst waar de familieband zal optreden rond een uur of negen.
Een rustige middag alleen met een nieuwe CD met liederen van Samuel Barber. Daar staat het sombere, maar moie 'Dover Beach' op waar ik een week geleden over schreef. Ik draai het achtereen met de repeat-knop. Er staan meer mooie liederen op die CD, onder andere - verrassing - enkele van de Franse gedichten van Rilke.
De rust wordt onderbroken door brandweersirenes. Ik ga even kijken. Ze stoppen op Buiten de Waterpoort bij de veersteiger, waar in grote haast een blusboot (normaal een snelle watertaxi) gereed wordt geamaakt en naar de rivier vertrekt. Terug naar boven
Gorinchem (43)
Maandag 05-09-2016
Terwijl Ans gisteravond bij Tessa en haar baby was, ging ik met Jeff naar GoPo in de Haarhorst. Daar moest hij drummen met een band onder leiding van blues-veteraan Ron Krop met onder andere Michel & Barbara (foto hierboven). Meeswingen met covers van Joe Cocker en anderen. Jong talent Michel waagde zich met Leonard Cohen's 'Bird on a wire' in de hogere regionen van zijn stembereik (foto hier).
Later zagen we bij Tessa het laatste stuk van VPRO's Zomergasten met Mark Rutte. Onze immer opgewekte premier draaide zich als steeds onder al te persoonlijke vragen uit, zoals hij ook handig te stellige uitspraken vermeed, bijvoorbeeld over het uitsluiten van regeringsdeelname van de PVV. Eigenlijk vind ik die handigheid wel iets sympathieks hebben, daar waar het hem lukt om zichzelf niet steeds in het centrum te plaatsen, maar het leren ontwijken is hem duidelijk een tweede natuur geworden. Bij De Volkskrant denkt de commentator zelfs dat Rutte geen diepere laag heeft. Misschien. Mogelijk houdt hij die liever voor zich en daar heeft hij groot gelijk in.
Vanmorgen zon. Het is alweer warmer dan gisteren. Anna gaat opnieuw helpen bij Tessa en ik loop de stad in voor een enkele boodschap. Op het terras van Tax ('eat, drink, love') drink ik op een zitbankje in de zon een décafe koffie verkeerd en kijk naar de mensen die over de markt slenteren. Ergens in de stad klinken de sirenes van de maandelijkse test op de eerste maandag. Alles lijkt in dan ook in orde. Je ziet hier lekker op die bank, maar vanmorgen las ik bij AD-Rivierenland de maandag-column van stadgenoot Roy Grünwald dat de gemeente nu wil dat dergelijke zitbanken en ook de groenbakken van de terrassen verdwijnen. Dat zou in de 'Terrassennota' van 1 maart van dit jaar staan en de maatregel ging in op 2 maart. Zou de bank waarop ik nu stil zit te genieten ook weg moeten? Het meisje van de bediening weet het niet. Ik heb eens op de Markt rondgekeken: er staan een flink aantal groenbakken tussen terrassen. Ze maken het gezellig. Bij Restaurant De Beren hebben ze een heleboel zitbanken. Moeten die allemaal weg, het zal toch niet waar zijn? Dat je iets moet regelen voor terrassen snap ik wel; je moet wildgroei, geluidsoverlast en landjepik voorkomen. Maar dit?
Op de gemeentelijke website kun je die nota downloaden. En inderdaad: 'er worden bij pleinterrassen geen terrasafscheidingen toegestaan'. Waarom niet? 'Transparantie en toegankelijkheid'. Een doordenker. En zitbanken?
'Statafels, verhoogde zittafels met barkrukken en zitbanken zijn niet toegestaan.' Dat is ook voor de transparantie en de openheid. Het moet niet te knus worden in Gorcum. Voor een deel begrijp ik wel dat zichtbelemmering lelijk kan zijn; daarom mogen zitbanken zoals bij Tax wél, want dat is een z.g. 'gevelterras'. Niet op pleinterrassen dus, maar de zitbanken en groenbakken die ik vanmorgen zag tasten dat zeker niet aan. Maatregelen moet je in het openbaar bestuur met enig verstand en benul voor proporties toepassen.
Op de terugweg loop ik even aan bij Marja & Joop van onze buren Datema Amsterdam om er een waterkaart van Zuidwest Overijssel te kopen. Het gebied van oude stadjes als Kampen, Blokzijl, e.d. Dat willen we de komende weken aandoen. Overigens zullen we het komende dagen niet verschoppen, want op zondag moeten we voor een paar dagen weer naar huis terug, omdat Tessa dan geen hulp heeft. Pas daarna kunnen we onze tocht voortzetten. Hopelijk houdt het mooie zomerweer lang aan.
Het nieuws is treurig vanochtend. Merkel verloor de verkiezingen in de Duitse deelstaat Mecklenburg-Vorpommern. Voormalige DDR-gebied. De rabiate populistische schreeuwers van de AfD kregen ongeveer 21% van de stemmen en werden de op één na grootste partij. En dat in een deelstaat waar slechts 2500 vluchtelingen wonen (op een bevolking van 1,3 miljoen) en waar dankzij forse staatsinvesteringen de werkeloosheid halveerde in de afgelopen tien jaar. Veel mensen die nooit aan verkiezingen deelnamen stemden nu op de populisten. Er staat tegenover dat de neo-nazi's van de NPD nu uit het deelstaatparlement zijn gewipt.
Rustige middag. Ans komt thuis. Straks komen onze zeilvrienden Jaap & Diana op bezoek. Tijdens onze zeiljaren kwamen we ze regelmatig tegen. Terug naar boven
Gorinchem (44)
Dinsdag 06-09-2016
Wat een leuke avond, gisteravond met onze zeilvrienden Jaap & Diana. Na de borrel thuis gingen we eten bij La Cubanita in de Molenstraat. Een van de weinige restaurants die op maandagavond open zijn. Onbeperkt tapas eten voor EU 17.50 en ondertussen veel verhalen ophalen uit de jaren dat we met onze boten rondzwierven. De grote tochten die we maakten door de binnenlanden van Turkije (o.a. door Koerdistan), Syrië, Libanon, Israël en Jordanië. Over het lot van zeilers die we ontmoetten; Jaap & Diana hebben met velen nog contact. Nu trekken ze door Europa met hun camper, nadat ze een aantal jaren geleden hun boot verkochten op Levkas. Soms missen ze het varen, vooral Diana. Dan rijst er een idee. Komend jaar willen wij naar de Oostzee, om Polen en de Baltische staten te bezoeken en misschien ook Sint Petersburg. Maar Ans wil niet mee door de Duitse Bocht, dus ik zou de boot naar Cuxhaven zeilen met een opstapper en Ans in Cuxhaven oppikken. De opstapper rijdt dan met onze auto terug. Maar plots is er de idee en de afspraak dat ik dat in mei 2017 met Jaap zal doen, vanuit Lauwersoog. Ans en Diana zullen ondertussen met de camper naar Cuxhaven rijden en vanaf daar varen Ans en ik dan de Elbe op en door het Noordoostzeekanaal naar de Oostzee. Prachtig geregeld!
Vrolijk lopen we terug en ik loop met Jaap & Diana nog mee naar de jachthaven, waar hun camper op de camperplaats op de punt naast de Vluchthaven staat. Opgewekt en ietwat tipsy bezichtig ik hun kampeerauto en loop met lichte tred over de donkere dijk terug naar huis.
Vanmorgen voel ik me natuurlijk een beetje brak. Ans gaat naar de tandarts en ik naar de sportschool op Oost. Discipline, ook onder moeilijke omstandigheden! Het viel mee. We hebben een overwegend bewolkte maar tamelijk warme dag.
Onlangs signaleerde ik het nieuws over de ontdekking van de eerste ster van Donkere materie door de Nederlandse astronoom Pieter van Dokkum en zijn team. Twee jaar eerder ontdekte de Europese ruimtetelescoop XMM-Newton een onverklaard röntgensignaal met een energie van ca. 3,5 kiloelektronvolt (keV) dat afkomstig is van verre clusters van sterrenstelsels. Astronomen dachten dat het signaal misschien afkomstig was van donkere-materiedeeltjes die elkaar annihileren - het zou dan voor het eerst zijn dat donkere materie echt was
|
Close-up van Philae met één poot omhoog (foto:ESA) |
waargenomen.Maar dat blijkt niet te kloppen. In The Astrophysical Journal staat een artikel van natuurkundigen van het Duitse Max Planck Institut für Kernphysik, waarin ze laboratoriumproeven beschrijven die laten zien dat de waargenomen röntgenstraling vermoedelijk afkomstig is van volledig geïoniseerde zwavelatomen die een elektron oppikken van een naburig waterstofatoom en daarbij een röntgenfoton uitzenden met een energie van 3,47 keV. helaas, maar zo werkt de wetenschap. De ontdekking van de eerste donkere materiester van Van Dokkum staat nog wel overeind.
En... de Philae lander op de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko is eindelijk gevonden, nota bene in de serie van laatste opnames van de Rosetta-sonde. De close-up van de opname is aandoenlijk. Philae ligt op zijn kant en een een poot steekt dwaas en hulpeloos omhoog, alsof hij lijkt te wachten op iemand die hem recht gaat zetten (foto hiernaast). Binnen een maand zal de sonde zijn missie beëindigen. De lander blijkt op 12 november 2014 zoals verwacht in een donkere spleet te zijn beland, waar zonlicht de batterijen niet op kon laden. Eind september zal Rosetta zelf naar het oppervlak van de komeer afdalen, waarbij tot op het laatste moment metingen worden gedaan. |
Het Gorcumse raadslid Ilhan Tekir die dezer dagen uit de fractie van Groen Links werd gezet vanwege zijn 'kritische' steun aan Erdogan (lees hier een eerdere blogpost), schrijft vanmorgen op de site van De Volkskrant dat hij verbijsterd is 'over het grote, angstige, bijna krampachtige stilzwijgen binnen GroenLinks. Is er werkelijk niemand die vraagtekens durft te zetten bij het partijbesluit om iemand zonder fatsoenlijk hoor en wederhoor te verketteren en te verbannen? Hoe ver is de partij weggezakt?' Dat men zich binnen Groen Links ongemakkelijk over hem voelde, kan hij begrijpen, maar niet 'de ongegeneerde pressie'. Lees het artikel vooral zelf. Heeft hij gelijk dat GL het vrije woord de nek omdraait? Ik heb zo mijn twijfels, zowel over de partij als over Tekir. Die ging zelf het gesprek met een partijdelegatie uit de weg omdat hij het 'een tribunaal' vond. Was dat wel zo? Daarmee zette hij de partij voor het blok. In de verklaring van de partijafdeling en Gorcumse fractie staat 'dat er 'intensieve gesprekken met hem' zijn gevoerd. Wat is er nou waar? Een partij waarin men zegt dat er voor kritische Erdogan-aanhangers wel plaats zou zijn. Tekir schenkt geen klare wijn en GL ook niet. Terug naar boven
Gorinchem (45)
Woensdag 07-09-2016
Hoe is het leven onder jihadisten? Van de week zagen we de film 'Timbuktu' uit 2014 van Abderrahmane Sissako. De jihadistische organisatie Ansar Dine ('Verdedigers van het Geloof') hield in 2012 een groot deel van Mali bezet, waaronder ook de woestijnstad Timbuktu, en voerde er de Sharia in. Zij ontvoerde in 2011 de Nederlander Sjaak Rijke. De aanleiding voor de film zou de steniging van een vrouw geweest zijn. De film won verschillende prijzen en was genomineerd voor een Oscar. Hij toont indringend de lukrake manier waarop onder de sharia vonnissen worden uitgesproken en de wreedheid waarmee ze worden uitgevoerd. Wat de film bijzonder maakt is die trage beeldbeweging die kenmerkend lijkt te zijn voor cineasten uit West-Afrika en die ik voor mezelf altijd de 'existentiële stijl' noem.
Toevallig was er dezer dagen een bericht uit Mali, waar nog steeds hele regio's in het noordelijk deel door jihadisten bezet worden.
Vanmorgen lees ik de 65 bladzijden van het Concept Verkiezingsprogramma 2017-2021 van Groen Links. De vergaande reductie van broeikasgassen, de aanpak van belastingontwijking door multinationals, de afschaffing van de aftrek van de hypotheekrente en van de eigen bijdrage in zorg, de oprichting van een Europese defensiemacht, een betere opvang en integratie van vluchtelingen, verhoging en fiscalisering van de AOW en progressievere belastingen (rijken betalen meer) spreken me zeer aan. Helaas mis ik beleid over de buitengrenzen van de EU. Ook over subsidiëring van de culturele sector. Terwijl cisgenese wordt toegestaan (genetische modificatie binnen soorten) wordt helaas transgenese verboden (genetische modificatie tussen soorten). Gouden rijst zou dus van Groen Links niet mogen. Over buitenlandse politiek blijft het stuk vaag, bijvoorbeeld over het conflict Oekraïne/Rusland en de aanpak van het Rusland van Poetin en het moslimradicalisme. Goed is weer de onmiddelijke start van integratie van vluchtelingen en de snellere gezinshereniging.
Er is meer te noemen, maar dit zijn voor mij de hoofdlijnen. Voor mij gaat de keus op 18 maart 2017 tussen Groen Links en D66. Het lijvige programma van de laatste partij moet ik nog lezen. Wel ben ik - met name in het geval van GL - erg benieuwd naar de financieerbaarheid. De doorrekening van het programma door het CPB dus.
De laatste dag voor ons vertrek naar de boot is een mooie zomerdag. Vanmorgen drink ik een kop koffie bij Emmy in boekhandel De Mandarijn en keer met een boek van James Salter terug. Nooit iets gelezen van hem, maar mijn dochter Floor zegt dat ik dat beslist wel moet doen. 's Middags is het 26 graden. De haven leeft in deze dagen weer wat op. Meer bootjes en meer wandelaars. Ans gaat de hele middag naar Tessa en baby Lina-Mae.
Een interessant rapport van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) verschijnt vanmiddag. Die heeft onderzoek gedaan naar de kwaliteitseffecten van veertien ziekenhuisfusies in de periode 2007-2013. De fusies werden op 97 punten getoetst, maar ik weet niet welke allemaal. In elk geval betroffen ze zowel kwaliteit van de zorg als ervaringen van patiënten, wachttijden en sterftecijfers. Ze werden vergeleken met dezelfde gegevens van niet-gefuseerde ziekenhuizen. Het resultaat: ziekenhuisfusies leiden niet tot betere zorg. 'Bestuurders van ziekenhuizen gebruiken vaak het argument dat de fusie goed is voor patiënten omdat de kwaliteit van de zorg zou verbeteren. Dit zien we niet terug in de onderzoeksresultaten', zegt de ACM-voorzitter. In het bedrijfsleven is het al net zo. Is de periode waarover de gegevens verzameld werden wel lang genoeg?
Dezelfde conclusie werd overigens anderhalf jaar geleden ook al getrokken in een onderzoek van de Nationale Zorgautoriteit (NZa). Slecht nieuws voor de fusie tussen de ziekenhuizen in Gorcum en Dordrecht, die nog geen goedkeuring heeft van de NZa. In 2015 verbood de NZa die fusie; er loopt nog een beroep. Ik herinner me overigens nog dat eind jaren 80 de vroegere Gorcumse burgemeester Leen Vleggeert probeerde om ons ziekenhuis te laten fuseren met het toenmalige Dordtse Merwedeziekenhuis. We zagen er niks in; toevallig schreef ik er jongstleden april nog over. Het kan verkeren.
Het onderzoek betreft alleen horizontale fusies, fusies tussen ziekenhuizen, en geen transmurale (verticale) fusies om de zorgketen beter te laten werken, zoals de Rivas-fusie in 1999. Ik ben er nog altijd sterk van overtuigd dat die de zorg wél verbeteren. Terug naar boven
Franeker (3)
Donderdag 08-09-2016
Om 10 uur hebben we alles routineus ingepakt. We rijden het autootje voor en laden in. Sir Geldof komt met zijn kooi, overdekt met een handdoek, op de achterbank, vast met een autogordel. We sluiten ons appartementje af, het is tien uur en een stralende zomerochtend. Bij Plus Jan Sterk op Oost slaan we voorraden in en het is elf uur als we op weg gaan. Via Amsterdam en de Afsluitdijk is de kortste weg naar Franeker. Onderweg koffie met een broodje bij een benzinestation. Het is haf twee als we bij de jachthaven arriveren. Eerst met Sir Geldof en wat tassen naar de boot, een omweg om de hele havenkom. Dulce ligt er prima bij (foto hierboven). Vuil, dat wel, na ruim zes weken. Terwijl Ans inruimt haal ik met een kruiwagen de voorraden en de resterende tassen uit het autootje.
We slaan aan het werk, leggen walstroom aan met een lang snoer van de kabelhaspel (het is hier een plek zonder stroom) en koppelen een extra waterslang aan om de tanks te vullen. Aan het eind van de middag is de boot ingeruimd, schoongemaakt en vaarklaar. Anna is bij het schoonmaken veel fanatieker dan ik. Vogelpoep van vogels die rode bessen hebben gegeten! Dat trekt in het polyester. De zon moet het eruit bleken. En spinnenpoep (geen rode bessen)! Ze zet 'er haar huid op', zoals we dat vroeger in Frielsland noemden. We zijn erg moe. Glas koele witte wijn in de kuip. De rest van de wereld doet er even niet toe. Morgen vertrekken we naar Leeuwarden. Terug naar boven
Leeuwarden
Vrijdag 09-09-2016
Wat slapen we altijd lekker aan boord! Het is al acht uur als we wakker worden. Journaals kijken, goede ontvangst met Digitenne. Na het ontbijt proberen we van wal te steken, maar de Dulce zit dik in de modderprut. Het valt niet mee om eruit te komen, maar met wrikken, voor- en achteruit varen en scheefhangen komen we los. Om tien uur varen we het Van Harinxmakanaal op naar de eerste brug. Het is een mooie zomerdag met nauwelijks een wolkje aan de strakblauwe hemel. Groene oevers, een enkele boerderij, een fietspad langs het water, een roofvogel op een paaltje en vooral: ruimte. De ruimte wordt overigens op veel plaatsen ingeperkt door hoge windmolens en de op de daken van menige boerderij zijn zonnepanelen aangebracht. Dat is het landschap van 2016 en het zal nog wel verder veranderen.
Bij de koffie ontdekken we dat de stootwillen nog hangen. Bij het binnenhalen laat Anna er eentje vallen. De schipper moppert geschrokken maar we voeren een snelle manoeuvre uit en de geliefde haalt hem op het zwemplatform zwierig weer binnen. Mensen op een veerpontje kijken verbaasd hoe handig we dat doen.
We passeren kerkdorpen: Dronryp, Deinum; de torens hebben uitjes als dakvorm, net als in Oekraïne. Er is weinig verkeer op het kanaal, een enkele beroepsschipper, wat jachten. Tegen half twaalf zijn we bij Leeuwarden. We gaan via het Zwette om de stad heen, niet naar de binnenstad, want zondag moet de boot een dag of drie veilig liggen in een bewaakte jachthaven als we even terug naar Gorcum gaan. De vele bruggen, spoor- en verkeersbruggen openen rap. Ik vaar ten zuiden van de stad waar ik geboren ben. In deze wijk woonde mijn nichtje en dit zorgcentrum woonde mijn Indische tante Ani, denk ik als ik passeer. Over haar schreef ik bijna tien jaar geleden deze herinnering.
Tenslotte kunnen we bakboord uit de Tijnje indraaien. Ook hier lag ergens mijn jeugd; ik ben geboren in een husije aan de Tijnjedijk nummer 20. Een huisnummer dat je nooit vergeet, al bestaat het niet meer. Even verderop is de Nieuwe Leeuwarder Jachthaven. Het is één uur. We tanken de grote dieseltank vol en krijgen buitenop een ligplaats, voor een rij van zes campers. We delen dezelfde walstroom. Zo worden toch nog verenigd met de zwervers van de weg. Allemaal pensionado's uiteraard, net als wij. We lunchen en bedenken dat het nog vroeg genoeg is om de auto op te halen. Hoeven we dat morgen niet te doen. De havenmeester geeft ons een stadskaart en we lopen ruim drie kilometer naar het station, waar de stoptrein naar Harlingen al klaar staat. Met moeite vinden we een zitplaats; de trein is afgeladen met studenten uit Twente die het weekend naar huis gaan. Eerstejaars. Leuk om naar hun enthousiaste gesprekken te luisteren, ach, was ik nog een keer jong! In Franeker is het opnieuw een kilometer of drie lopen naar de jachthaven waaruit we vanmorgen vertrokken. Met het autootje zijn we in twintig minuten weer bij de boot. Morgen eens rustig oude plekken opzoeken uit mijn vroegste jeugd - als ze er nog zijn. Ik ben geboren in het oude dorp Huizum, dat aan Leeuwarden vastgroeide en - als ik het goed heb - voor een deel gesloopt werd voor de nieuwbouw voor het ziekenhuis Medisch Centrum Leeuwarden. Terug naar boven
Leeuwarden (2)
Zaterdag 10-09-2016
Rustige nacht. Anna houdt angstvallig deur en ramen van de achterhut dicht, zodat we ietwat benauwd slapen maar in elk geval niet gestoken worden door muggen. Na het ontbijt rijden we met het autootje naar Huizum, een klein dorpje dat tijdens de oorlog door de Duitsers bij de stad Leeuwarden werd gevoegd. Ik ben er geboren op de Tijnjedijk en heb er gewoond tot mijn 7e jaar. Tynjedyk in het Fries. Maar die is er niet meer, behoudens een klein stukje waar een rij nieuwe huisjes staat op de plek waar vroeger de rij stond met het huisje waarin ik ter wereld kwam (nummer 20). Daar zie je niks aan. In de jaren 90 was ik er nog een keer, toen men juist met de afbraak begon. Toen heb ik er foto's van gemaakt, een piepklein huisje waar ik op zolder sliep. Ik herinner me dat ik een keer wakker werd van een nachtmerrie: een leeuw stond beneden aan de trap te brullen. Tegenover ons huisje was destijds een tuinderij; grappig dat er nu een grote Intratuin is gevestigd. Daar heb ik mijn linkerpink verloren toen mijn vriendjes het hek dicht deden terwijl de pink ertussen zat. Helemaal plat, maar het deed geen pijn. Ik liep de straat over, 'Mem! Mem!' Mijn moeder viel bijkans flauw maar nam me toch achterop de fiets mee naar de huisarts, dokter Van der Hem, die aan het eind van de Huizumerlaan woonde, bij de Schrans. Hij keek ernaar, pakte een schaar en knipte hem eraf. Tja, later in mijn leven werd het niks met pianospelen.
Nu en dan schreef ik in dit blog herinneringen op aan het dorp, zoals hier (toen we er in 2007 waren voor begrafenis van mijn Indische tante Ani), hier en hier. Her en der zijn stukjes van het oude dorp bewaard, maar alles is geheel omringd door nieuwbouw, de vloed van de uitbreidende stad.
We lopen naar het oude dorpskerkje dat op een terp staat. Er omheen is de begraafplaats. Diverse familieleden liggen hier begraven, onder ander gisteren genoemde tante Ani en haar man (oom Hille), de jongste broer van mijn vader. En mijn nicht Klaasje, die we 'Suske' noemden en die soms op ons moest passen omdat ze wat ouder was. Maar of we die graven kunnen vinden? Ze woonde vlak in de buurt. Voor ons parkeert een witte auto naast de haag van de begraafplaats. Er stappen een man een vrouw uit; de man kijkt me met herkenning aan. Dan zie ik het ook: Harry, de man van Klaasje. Wat een extreem toeval! Hij is hier met zijn nieuwe vriendin en ze gaan nieuwe plantjes op het graf zetten. Nu hoeven we niet naar die graven te zoeken. In het graf van Hille & Ani ligt ook mijn grootmoeder, beppe Trijntje, de moeder van mijn vader, die ik nooit gekend heb. Ze overleed in 1946, voor ik geboren was. Trijntje Zijlstra-Veenstra staat als derde op de steen.
We nemen afscheid van Harry en zijn vriendin en lopen verder door de fragmenten van het dorp. Ik kan ze moeilijk aan elkaar passen. Vroeger lag vlakbij het ophaalbrugje, dat er nog is (foto hierboven) een kleine kom met de woonboot waar mijn vriendje Harm op woonde. Maar die kom is nergens te bekennen. Om de begraafplaats liep vroeger een voetpad, de Badweg, die er ook niet meer is. Die weg liep naar het openluchtzwembad, ook weg. Allemaal huizen en flats. Wel vind ik het gebouw van mijn kleuterschool en dat van mijn lagere school, de Jan van Nassauschool heette die, als ik het me goed herinner. Ertegenover waren eindeloze weilanden, nu staan daar de betonnen blokken van het Medisch Centrum Leeuwarden. in het schoolgebouw zit er nu firma voor orthopedische materialen. Vlakbij de klant, zogezegd. Ik staar naar het schoolplein. Het is kaal, maar vroeger stond er een enorme schaduwrijke boom. Links is de zijdeur waardoor we naar binnen marcheerden, naar het klaslokaal. Ik herinner me mijn eerste schooldag nog. Tegelijk bang en trots was ik. Ook herinner me dat op een vijfde mei de hoofdonderwijzer over de oorlog vertelde, die nog maar kort geleden was. 'We waren bang', zei hij en dat maakte grote indruk op me. Bang? Zo'n machtig man als de hoofdmeester?
Ook die kleuterschool herinner ik me nog wel. Er was een meisje dat ontzettend naar vis stonk. Een keer moest ik voor straf de klas uit, het donkere bezemhok in. Wat ik misdaan had weet ik niet meer. Het leek wel uren te duren in die kast en ik bedacht dat iedereen allang naar huis was en dat ze me gewoon waren vergeten. Dus liep ik de school uit en de Huizumerlaan in. Het was een mooie dag, zonlicht spatte van de gevels. Ik liep door het dorp naar huis, waar mijn moeder me verwonderd begroette en zei: Waarom ben je zo vroeg?
We rijden naar de Schrans, vroeger en nu nog een winkelstraat die naar het centrum van Leeuwarden voert. We stallen de auto bij een AH-supermarkt. De Schrans is afgesloten voor verkeer, er staan talrijke kraampjes. Onder een tent staan oude mannen in visserskielen te zingen, een shantykoor. Wat haat ik die koren. We passeren de overweg van het spoor naar groningen, allemaal nog bekend van vroeger en via een brug komen bij het Zaailand. Hier stond vroeger een patatkraam waar ik mijn allereerste patatje van mijn vader kreeg. De verrukkelijke smaak herinner ik me nog. Her en der staan nog veel meer van die vreselijke shantykoren te galmen. Als je niks kunt, kun je nog altijd... We drinken koffie op de Nieuwstadt en vinden de grote boekhandel van Van der Velde. 'Mijn moeder werkte hier vroeger', zeg ik aan de balie, 'vlak na de oorlog.' Dat is zo, ze werkte bij de familie Van der Velde in de huishouding en ook in de winkel. Ze verwijzen me naar 'meneer Van der Velde', aan een balie dieper in de winkel. Rudy Van der Velde blijkt hij te heten en hij is de kleinzoon van de mensen die de zaak dreven toen mijn moeder er werkte. Hij wijst naar drie schilderijen tegenover de balie, daar staan ze op. Maar de huidige zaak zat in die tijd aan de andere kant van de Nieuwstadt, op de hoek met de Doelesteeg, zegt hij en geeft me een mapje met oude foto's van de boekhandel mee.
We lopen naar de overkant. Nu zit er een vaag soort kledingwinkel (foto hier). De lelijke gemoderniseerde gevel is van later tijd. Hier werkte mijn moeder dus en op een dag, halverwege de oorlog, stond ze in de deuropening en zag een jongeman struikelen. Ze schoot in de lach en later zou ze met hem trouwen. Ik was hun eerste kind. Grappig, voor de deur ligt een platte steen met een gedicht erop. Niet over de liefde; het is in het Fries en heet 'Autosoasiologysk'. Het werd geschreven door Sikke Doele, in leven kunstredacteur van de Leeuwarder Courant, na een bezoek aan een kroeg in de Doelesteeg (zie hier). Dat er toch een gedicht ligt, exact op de plaats waar mijn ouders de liefde vonden! Wie weet zaten ze ooit samen in die kroeg van de dichter. Helaas is de steen, nummer 40 van de Poëzieroute Leeuwarden, dusdanig versleten en vervuild dat het gedicht niet meer te lezen is. Bij gelegenheid zal ik het eens pogen te achterhalen.
Terug naar de boot. Late lunch en een dommelige middag in de kuip. De hemel is gesluierd geraakt, mogelijk valt er vannacht wat regen. Morgen weer tijdelijk even naar Gorcum terug. Terug naar boven
Gorinchem (46)
Zondag 11-09-2016
Vanmorgen zien we bij Discovery Channel een uitgewerkte weergave van de registraties en de contacten van de vluchtleiding in de VS met de vier vliegtuigen die gekaapt werden op 9/11, vandaag vijftien jaar geleden. Beklemmend en fascinerend te zien hoe de vluchtleiders geleidelijk beseffen dat er wel iets heel ongewoons aan de gang is. Zoals iedereen weten ook wij waar we waren toen op die dag het nieuws insloeg. Ik liep op de lange brug tussen de twee locaties van MST op weg van de Haaksbergerstraat naar het Ariënsplein en kwam een opgewonden clustermanager tegen. Die vertelde me dat er een vliegtuig was ingeslagen in een toren van het World Trade Center. Even later zag ik verbijsterd op een televisie in een koffiekamer het tweede toestel inslaan in de andere toren.
Je kunt wel zeggen dat de wereld sindsdien veranderd is. Aan het optimisme over een nieuwe wereldorde na de ineenstorting van de Sovjet Unie kwam een einde en nieuwe polarisaties en conflicten ontstonden. Geen einde van de geschiedenis, de wereld lijkt gevaarlijker dan ooit: twee nieuwe kernmachten erbij (Iran en Noord-Korea), radicaal-islamitische agressie en terrorisme, toegenomen migratiestromen, opkomend rechts-extreem populisme (Trump!), enzovoorts. The War on Terror is nog allerminst gewonnen. Tegelijkertijd is de wereld rijker en beter gevoed dan ooit eerder. Maar er is ook een toenemende ongrijpbaarheid van zich fiscaal misdragende multinationals, een toename van de kloof tussen arm en rijk en een verontrustende toename van ongegeneerde machtspolitiek (China, Rusland), kortzichtig nationalisme, isolationisme en handelsprotectie. En last but not least een tergend onvermogen om de klimaatcrisis aan te pakken. Wat we in zo'n tijd nooit moeten doen is de Europese Unie uithollen en verzwakken. Er is maar één wereld en je kunt nergens anders heen. Chillen op de boot? Natuurlijk, aan de zelfkant van wat er gebeurt - maak je er onvermijdelijk deel van uit.
Vandaag overlijdt ook de oudere broer van de man die het populisme in ons land herintroduceerde, Pim Fortuyn. Marten Fortuyn (73) was een chagrijnige broer, niet in staat om in de voetsporen van Pim te treden en de LPF tot een succes te maken. Hij verloor zijn vrouw en zijn bedrijf. Ik mocht hem niet (de Heilige Pim trouwens ook niet). De rest van zijn leven stond in het teken van Pim, zei hij eens. Dat was dan zijn eigen schuld.
We pakken ons boeltje in en sluiten de boot af (foto hierboven). Het is een bewolkte maar warme dag. Om kwart voor elf rijden we af en na een vlotte rit zijn we even voor half twee terug in Gorcum. Inruimen kost weinig tijd, veel hebben we niet meegenomen en donderdag zullen we ons weer inschepen. Het mooie weer schijnt nog de hele week aan te houden. Terug naar boven
Gorinchem (47)
Maandag 12-09-2016
Met afgrijzen zie ik dat Donald Trump in de peilingen inloopt op Hillary Clinton. Eerst lag hij tien procent achter, nu loopt het terug naar slechts 3%. En daar zit nog niet eens het effect in van de longontsteking, die Hillary eerst nog poogde te verzwijgen. Veel media denken dat het funest is voor haar imago. Het is dus goed om erop te wijzen dat voor Trump zoiets als het klimaatprobleem niet bestaat. Afgelopen winter hield hij een bijeenkomst tijdens de strenge winter in een van de noordelijke staten en kreeg een vraag over opwarming van de aarde. 'Look outside!', was zijn enige reactie. Trump is ook van plan om het US Environmental Protection Agency te ontmantelen. Dat is sedert 1970 het federale agentschap dat belast is met de bescherming van de volksgezondheid en de bescherming van het milieu. Ook de running mate van Trump kan er wat van; hij noemde global warning onlangs 'een mythe'. Voor Hillary Clinton is het daarentegen 'an urgent threat and a defining challence of our time'.
Ik doe die constatering op een recordwarme 12e september. Buiten is het nét geen dertig graden. Anna ging al vroeg op de fiets weg om Tessa te helpen met Lina-Mae en ik ging anderhalf uur sporten op Oost en enige boodschappen doen. Binnen is het koel door de dikke muren van ons appartement.
Het NOAA National Hurricane Center maakt bekend dat het huidige orkaanseizoen zijn maximum heeft bereikt. Er zijn nu (tot 10 september) meer orkanen en tropische stormen geteld dan ooit eerder in de laatste honderd jaar. Warmere oceanen, meer energie voor stormen. Maar al die voortdurende waarschuwingen hebben een 'aandachtdodend karakter'. Op een of andere manier dringt het gevaar van toekomstige catastrophes niet of nauwelijks door tot het publiek. En als dan ook nog Trump aan de macht komt in de VS... Velen geloven machtige mensen, ook in zaken waar die totaal geen verstand van (willen) hebben. Terug naar boven
Gorinchem (48)
Dinsdag 13-09-2016
Tuk op records zijn de media, ook al betekenen ze mogelijke calamiteiten in de toekomst. Al doet de wereld er niets mee, het nieuws moet dagelijks worden opgediend. Subtropische lucht stroomt sinds gisteren ons land binnen en zorgt voor de warmste 12e september in De Bilt sinds 1959. Een hardnekkig hogedrukgebied houdt storingen boven de Atlantische Oceaan op afstand. Vandaag wordt het nog warmer en waarschijnlijk de warmste 13e september sinds het begin van de metingen.
Nog steeds hoor je mensen zeggen dat het in de geschiedenis van de aarde wel eens warmer was. Een natuurlijke fluctuatie, sussen ze, er is niks aan de hand, het wordt vanzelf weer koeler. Dergelijke fluctuaties komen door de cyclus van de zon, zeggen ze. Dat klopt, alleen niet nu. Nu warmt de aarde op terwijl de zonneactiviteit juist laag is. Het zou dus koeler moeten worden, maar het tegendeel gebeurt en dat is alarmerend. De grafiek hierboven van de Duitse klimaatwetenschapper Stephan Rahmstorf toont het duidelijk. Het bewijst dat de huidige opwarming manmade is. Dus hebben we te maken met drie recordjaren, 2014/2015/2016, terwijl de zon kouder wordt.
Het laatste zonneminimum (2008-2010) was het diepste sinds tenminste 1950 en het vorige zonnemaximum (2013-2015) kan men amper als zodanig omschrijven. Dat laten o.a. de data betreffende de zonnevlekken en de metingen aan de zonnesterkte door satellieten zien. Maar de sceptici hebben een antwoord: de afkoeling door de koudere zon komt nog, het klimaat reageert er vertraagd op, wacht maar af. Inderdaad heeft het aardse klimaat een zekere traagheid, die komt door de enorme waterbakken van de oceanen. Klimaat-inertie heet dat. De opwarming die we nu zien is volgens de sceptici een vertraagde reactie op de toename van de zonneactiviteit voor 1950. Klimaatsimulaties wijzen echter uit dat de inertie door de oceanen nooit zó lang duurt: 60% van de temperatuurstijging vindt plaats in de eerste 20 jaar. Maar nu heeft ongeveer 80% van de mondiale opwarming sinds circa 1900 plaatsgevonden na 1970.
Toch is de invloed van zonnewarmte an sich erg groot, dus je begrijpt wel wat we kunnen verwachten als de zon in de afzienbare toekomst een nieuwe fase van verhoogde activiteit ingaat. (Rahmstorfs' artikel staat in NL-vertaling op de website Klimaatverandering).
|
Rahmstorf citeert - het is te leuk om te negeren - een artikel van de klimaatscepticus Fritz Vahrenholt uit het Duitse blad 'Die Welt' uit 2010. Hij schreef daar: 'Die Winter werden merklich strenger. Das beunruhigt all jene, die der Frage nachgehen, warum die Erderwärmung offenbar pausiert.' Zijn antwoord: 'Natürlich, it’s the sun, stupid!” Vahrenholt is politicus (SPD), geen klimaatwetenschapper. In 2012 publiceerde hij zelfs een boek 'Die kalte Sonne' (Hoffmann und Campe, 2012, met Sebastian Lüning). Daarin publiceerde hij een eigen prognose van de wereldwijde temperatuurontwikkeling tot 2030. Het leuke is dat Rahmstorf sindsdien iedere maand de satellietmetingen, dus de werkelijke ontwikkeling, in die grafiek plaatst. Het plaatje hiernaast spreekt boekdelen. Dat die grafiek ook maandelijks wordt bijgehouden op de Duitse Wikipedia zal Vahrenholt behoorlijk ergeren, vermoed ik. |
Messdaten der globalen Temperatur der NASA (gleitendes Mittel über 12 Monate) im Vergleich zur Prognose für die globale Temperatur bis 2030 von Vahrenholt und Lüning (nach Die kalte Sonne, Abb. 73.), Stand September 2016 (bron: Duitse Wikipedia) |
Vanmorgen vroeg gaat Ans weer naar Tessa. Het wordt al gauw warm, warmer dan gisteren. Ik blijf in de koelte van ons huis. Om 13.45 uur is het een feit: de Bilt noteert meer dan dertig graden, dit is de warmste 13e september die sinds het begin van de metingen door het KNMI gemeten werd. 'Een record-late tropische dag', zegt Weeronline. Voor morgenmiddag verwacht men 28 tot 32 graden. Donderdag 27 tot 30 graden. Het record in De Bilt staat voor 14 september op 28,2 graden en voor donderdag op 'slechts' 26,6. Het noteren van weerrecords is routine. Terug naar boven
Gorinchem (49)
Woensdag 14-09-2016
Onlangs ontdekte ik een nieuwe dichter. Een dichteres. Dat is niet zo moeilijk, de wereld barst van de dichters en ook van de prozaschrijvers. Zitten we daarop te wachten? Ja, lang niet op allemaal natuurlijk, maar soms vind je eentje die er bovenuit steekt. In dit geval de Amerikaanse dichteres Denise Levertov (1923 - 1997). Duidelijk iemand van de vorige eeuw, mag je in 2016 zeggen. Ze was van oorsprong Brits met in haar verleden joodse, duitse en communistische invloeden. Vanaf haar vijfde jaar wist ze dat ze dichteres wilde worden. In 1948 emigreerde ze met haar man naar de VS, waar ze actief was in de Vietnambeweging en protestpoëzie maakte. Aanvankelijk was ze atheïste, maar in haar later leven schreef ze meer over religieuze thema's en trad zelfs toe tot de RK-kerk. Dat vind ik nog altijd een vorm van capituleren voor de waarheid; velen doen dat als de dood nadert. Heine bekeerde zich bijvoorbeeld ook op zijn doodsbed. Verder kan het me niet zoveel schelen; gedichten moeten voor zichzelf spreken. En dat doen ze. Zoals meestal bij de ontdekking van een nieuwe dichter heb ik meteen 'The Collected Poems' besteld (New Directions, 2013). Duizend bladzijden - Levertov was een productief dichter - daar graas ik de laatste dagen in. Overwegend vrije versvorm en ogenschijnlijk simpel - maar bij zorgvuldige herllezing is die eenvoud bedrieglijk. Tot dusver ben ik het meest gecharmeerd van haar laatste bundel van 40 gedichten, die na haar dood in 1997 uitkwam: 'This Great Unknowing'. Een mooie titel. Het gedicht 'From Below' uit die laatste bundel is een voorbeeld van die ogenschijnlijke simpelheid. Ga er even voor zitten en neem de tijd, lees het langzaam.
 |
|
FROM BELOW
I move among the ankles of forest Elders, tread
their moist rugs of moss, duff of their soft brown carpets. Far above, their arms are held open wide to each other, or waving - what they know, what perplexities and wisdoms they exchange, unknown to me as were the thoughts of grownups when in infancy I wandered
into a roofed clearing amidst human feet and legs and the massive carved legs of the table,
the minds of people, the minds of trees equally remote, my attention then filled with sensations, my attention now
caught by leaf and bark at eye level and by thoughts of my own, but sometimes drawn to upgazing-up and up: to wonder about what rises so far above me into the light.
|
Inderdaad vandaag opnieuw een weerrecord. De zoveelste dag op rij: het dagrecord voor de 14e september werd ruim gebroken (De Bilt 31,4 graden) en nooit eerder - sinds de start van de metingen in 1901 - was er zo laat in het seizoen een tropische dag. Er zijn nog meer records op de link hierboven te vinden.
Anna is vandaag weer naar haar dochter om te helpen met Lina-Mae. Ik ga vroeg sporten. lees veel en speel een uurtje of wat Skyrim. Al drie dagen loop ik aan het eind van de middag naar Tessa, waar Ans dagelijks kookt. Na het eten loop ik weer terug door de warme straten van de stad. Morgen terug naar Friesland en de boot. Terug naar boven
Leeuwarden (3)
Donderdag 15-09-2016
Een rijke dag. Vanmorgen lever ik eerst Ans om tien voor tien af bij haar tandarts. Gaatje. Aansluitend tank ik ons autootje vol en sla voorraden in bij Plus Jan Sterk op Oost. Op de terugweg komt Anna me reeds tegemoet op de rotonde van de Stoep van Ceelen (Gorcummers weten waar dat is). Thuis laden we de geerdstaande tassen in het autootje. Elf uur op de A27. Herlijk warm weer en vlotte rit naar het noorden via de A27 en de polders naar Friesland. Fryslân is niet ver. Om kwart over één passeren we de slagboom van de Nieuwe Leeuwarder Jachthaven naast het grote complex van Campina Melkunie. Hoe ligt ons scheepje erbij? Nou, prima. Overladen en inruimen en zo is snel gedaan.
's Middags rijden we naar Veenwouden en leggen we een bezoek af bij oude familie: mijn tante Hinke en haar man Klaas. Zij is de jongste zus van mijn moeder, een nakomertje in het gezin van mijn grootouders (van moederszijde), slechts tien jaar ouder dan ik. Daarom zeiden mijn broertje en ik in one jeugd nooit 'tante' tegen haar, maar gewoon 'Hinke' en dat ging nooit meer over. Wat hadden we een gezellige middag bij hen in de tuin van hun mooie huis aan de rand van het dorp (foto hier)! Verhalen over vroeger, ze vervelen me nooit. Om vijf uur verlaten we hen en rijden terug naar Leeuwarden, op zoek naar een plek om te eten. Die vinden we op goed geluk in het centrum bij SEMS op het Gouverneursplein. Lekker eten, ondermeer oesters, coquilles en kalfswang met een Italiaane nebbiolo erbij. Lekker buiten op straat met veel leuk passerend publiek. Prima stad, Leeuwarden. Het loopt nu tegen tienen en we zijn terug aan boord. Het is nog warm, de voorzegde regen is nog niet gearriveerd, maar de late hittegolf is morgen zo goed als over. Morgen door het Prinses Margrietkanaal naar Lemmer, we willen weer naar het zuiden. Terug naar boven
Lemmer
16-09-2016
Om half zes vanochtend begint het te regenen. Niet hard en niet lang, maar het blijft de hele dag tamelijk dicht bewolkt. een stuk kouder dan de afgelopen dagen. Vertrek om half tien. Afslag naar het oosten op het Van Harinxmakanaal, verderop weer een stuk naar zuidoost. Daar staan borden die stuurboorduit wijzen voor de Vaste Mastroute. Hè, je moet toch nog een eind rechtuit naar het Prinses Margietkanaal? Merkwaardig, ik vaar langzaam door en raadpleeg de kaart. Een mijl of wat verderop is na een afslag de eerst brug van het kanaal dat ons dwars door Friesland naar Lemmer moet voeren. De Fonejachtbrug. Maar in kleine letters staat erbij: 'Geen bediening voor zeiljachten'. Wat voor een jachtbrug is dat? Ik besluit het risico niet te nemen en terug naar de afslag van de richtingborden te varen. Daar komen we in een wirwar van ondiepe vaarten en sloten terecht, die ons via Warga naar Grouw moeten brengen. De vaste mastroute is verlegd. Borden wijzen de weg (foto hier) en het is erg ondiep, permanent 0,0 meter onder kiel en soms moet ik de boot met gas door de prut sturen. Tja, terug en helemaal via Harlingen en het IJsselmeer is wel erg om. Langs de vaarten liggen lage dijkjes, daarachter ligt het land lager dan de waterspiegel. Ingedijkte en ontwaterde polders. Vroeger was dit waarschijnlijk de Middelzee, een zeearm die ver in het Friese hartland stak.
Na een uurtje of twee varen we Grouw binnen en de Pikmeer op, naar de boeien van het Prinses Margrietkanaal. Op een weer twee meter onder de kiel. Ondertussen blijft het gelukkig droog. De rest van het traject is weinig boeiend. De wind is zuid, dus tegen. Tegenliggers zeilen comfortabel op hun genua's. Keurig stuurboordwal houden. De bruggen draaien vlot en we passeren een aantal aquaducten. Hadden ze die maar meer in Friesland. Sneekermeer, Coeverdermeer, Groote Brekken (foto hierboven), zo bereiken we Lemmer. Het watertje door het stadje heet Zijlroede en is nét diep genoeg. Twee bruggen, bij de laatste - de Flevobrug (foto hier) - moet er vijf euro in de klomp van de brugwachtster. Na de brug vinden we een vrij stukje kade met bomen in de schilderachtige oude stadskern. Er is walstroom en gratis WiFi (waar je regelmatig uit gegooid wordt). Het is bijna vier uur en we hebben een kleine 30 mijl afgelegd. De zon is onderwijl gaan schijnen. Morgen met het OV terug naar Leeuwarden om het autootje op te halen. Straks een restaurantje opzoeken. Terug naar boven
Lemmer (2)
Zaterdag 17-09-2016
Samen lekker gegeten op een van de terrassen direct aan de haven - de Zijlroede dus - van Restaurant De Specerij. Nog een aangename temperatuur, geluid van zacht converserende mensen, tinkelende bestekken en muziek uit de verte. Ans nam sliptongetjes en ik gekookte en gekruide mosselen. Virtuoos gekruidmet veel dille en thijm, moet ik zeggen, er was geen saus bij nodig. Wel een fles Saint Veran. Een gulden avond.
Vandaag halen we het autootje op uit Leeuwarden. Eerst lopen we een kilometer of drie naar het busstation, dat niet in het centrum maar buiten Lemmer aan de A6 ligt. Er staat niemand te wachten, wat een godverlaten plek. De enige verbindingen zijn naar Emmeloord en Heerenveen, de laatste moeten we hebben. Toch komt er na twintig minuten een Q-liner van Arriva. Die stopt bij het NS-station van Heerenveen. De intercity naar Leeuwarden is er binnen een paar minuten. In Leeuwarden drinken we koffie, de oude mensen moeten allebei plassen, en daarna lopen we de vier kilometer - grotendeel langs de spoorlijn naar Groningen - naar de jachthaven. Met het autootje zijn we om één uur in Lemmer terug. Wat boodschappen bij de Spar-supermarkt in het centrum. Het is erg gezellig langs de Zijlroede, met kraampjes, een dixieland combo'tje en eettentjes. Bij de brug is een viskraam waar we viskroketjes en kibbeling kopen, die we in de kuip opeten. Er komen veel mensen en boten langs, wat is het verschil met de Lingehaven in Gorcum? Klein denk ik, want daar is vandaag de jaarlijkse Open Havendag.
Een luie middag in de kuip, lezen en naar de passanten kijken, aan de ene kant de slenteraars, aan de andere kant de bootjes. Een paar keer breekt de zon door en glinstert in het water. De Zijlroede is de roede van Zijlstra, denk ik, dat kan niet anders.
Morgen breng ik Anna met de auto naar - opnieuw - NS-station Heerenveen. (Groot)moederlijke plichten roepen. Ze gaat weer drie dagen Tessa helpen met haar baby. Ik blijf hier aan boord als onbestorven weduwnaar. Terug naar boven
Lemmer (3)
Zondag 18-09-2016
De zondagochtend vangt zonnig aan; later komen er wolken en dat maakt het tamelijk fris. We doen lang over het ontbijt. Om twaalf uur breng ik Ans met het autootje naar het NS-station van Heerenveen. Ze gaat voor drie dagen naar Tessa en komt woensdagmiddag terug. We zijn vroeg, de trein vertrekt pas over ruim een halfuur. Koffie is hier niet te krijgen; horeca is afwezig op dit desolate station. Waar zijn de voordelen van marktwerking? Tenslotte arriveert de intercity naar Rotterdam, die ook in Utrecht stopt. Daar zal Anna de bus naar Gorcum nemen.
Ik rijd terug naar Lemmer en besluit om morgen of dinsdag het autootje alvast naar onze volgende bestemming te brengen: Urk. Maar wat nu te doen? Ik laat de generator een halfuurtje draaien; dat had ik al te lang uitgesteld. Daarna betaal ik het liggeld bij een automaat en eet een salade als lunch. Ik begin aan het boek 'Ending Aging' van de Britse biomedisch gerontoloog Aubrey de Grey (St. Martin's Griffin, 2007). De lezer herinnert zich misschien dat de bebaarde wetenschapper en strijder voor levensverlenging onlangs in VPRO Zomergasten voorkwam bij de immer lachende interniste Andrea Maier. De Grey poneert dat zijn SENS-programma (Strategies for Engineered Negigible Senescence) in staat is om op afzienbare termijn (enkele decennia) onze levens drastisch te verlengen tot zelfs 1000 jaar. Ik schreef er hier kort over na Zomergasten.
's Middags loopt ik naar de brugwachter. Lezer Jan schreef in het Gastenboek dat de oude zeesluis van Lemmer een drempel heet van 1.85 meter. In de ANWB Wateralmanak kan ik het niet vinden en ook op de waterkaart staat het niet. Maar het klopt wel van die drempel, zegt de brugwachter, u kunt beter door de grote sluis naar het IJsselmeer schutten.
Ans belt even na drie uur door dat ze al in de bus naar Gorcum zit. Een klein uurtje later meldt ze dat ze bij Tessa is gearriveerd.
Er lopen nog heel wat toeristen door Lemmer, vooral Duitsers. Het weer is opnieuw zonnig. Op het pleintje achter de Hervormde Kerk is een boekenantiquariaat, op het rijtje van de Spar-supermarkt. Leuk om te snuffelen, maar veel interessants is er niet. Ik keer aan boord terug met een boek met reproducties van Carel Willink uit 1973, omdat er een afbeelding instaat van de kleuren lithografie die we thuis hebben. Hij draagt de titel 'De eeuwige schreeuw' (ook: 'De eeuwige kreet') en dat wist ik niet; het staat er niet op. Oorspronkelijk is het een olieverfschilderij uit 1964. Hier staat er een foto van.
Het is bijna half zes. Ik weet nog niet of ik straks ergens ga eten of hier blijf; er is nog een restje van gisteren dat ik op kan warmen. Terug naar boven
Lemmer (4)
Maandag 19-09-2016
Een groot deel ven de dag is het bewolkt, maar 's middags is er meer zon. 's Ochtends maak ik een wandeling door Lemmer en bekijk de Hervormde Kerk wat beter (foto hierboven). Hij dateert van 1716 en is dus niet zo oud. Helaas is de kerk gesloten zodat ik niet de gewelfschilderingen van de noordelijke en zuidelijke sterrenhemels kan bekijken. Die werden pas in 1984 ontdekt.
Ik verplaats de boot op de hand met de landvasten een stukje naar achteren, zodat er tussen de bomen door meer zon in de kuip valt. Later op de ochtend krijg ik bezoek van mijn neef Sjouke en zijn vrouw Fifi, uit Balk.
's Middags klap ik de bimini op en lig lekker in de zon in de kuip verder te lezen in Aubrey de Grey. Fascinerend boek! Verder is er eigenlijk niets te melden. Terug naar boven
Lemmer (5)
Dinsdag 20-09-2016
Het is vanochtend bij het opstaan koud in de kajuit: 15 graden. Buiten is het bewolkt en onder de bomen bij onze ligplaats is het kil. Ik zoek ons electrisch kacheltje op de in de voorhut. Binnen een halfuurtje is het een stuk aangenamer. Ik breng het autootje naar Urk, onze volgende bestemming en reis met twee bussen weer terug. Vlot, binnen twee uur ben ik weer terug in Lemmer. Eerst een bus naar Emmeloord. Op het busstation moet ik dertien minuten wachten. Daar staat de kenmerkende klokkentoren van de hoofdstad van de Noordoostpolder, zonder kerk (foto hierboven). Eigenlijk is het een watertoren van 63,50 meter hoog; hij heet de Poldertoren. Ik herinner me nog dat hij eind jaren 50 gebouwd werd. Ons gezin was toen al naar Zwolle verhuisd voor het werk van mijn vader. De huidige snelwegen waren er nog niet, dus voor bezoek aan de familie in Friesland kwamen we altijd door het splinternieuwe Emmeloord. Ik kan me niet heugen dat er sindsdien wel eens ben geweest.
De bus naar Lemmer vertrekt even na elf uur en rijdt via Bant en de snelweg naar het busstation van Lemmer. Ik loop naar het centrum terug. De wolken zijn wat weggetrokken en geven ruimte voor de zon. Al snel is het warm. De boot ligt helaas nog in de schaduw van die verdomde bomen en daar heb ik schoon genoeg van; ik wil in de zon zitten. Dus koppel ik de walstroom los, start de motor en maak de touwtjes los. Even de boot keren en achteruit varen; aan de zonnige kant prop ik hem tussen een platbodem en een motorjacht, bij Bakker Twijnstra ('De Echte Bakker'). De bimini opgeklapt en de kussens in de kuip. Geregeld. Ook Sir Geldof mag naar buiten hetgeen hem zachtjes doet zingen. Bezoekende mussen negeert hij; dat is zijn slag niet.
's Middags studeer ik danig in Aubrey de Grey, de man die met gerichte technieken de lengte van onze levens wil rekken tot minsters duizend jaar. Die technieken wil ik begrijpen. Het zijn er zeven, gericht tegen de schade die zeven metabole processen in onze lichamen aanrichten en die ons - naar zijn stellige overtuiging - veel te vroeg doen sterven. Vandaag worstel ik me verder door de lastige details van de eerste: de ouderdomsschade die mutaties in de chromosomen van onze mitochondrieën aanrichten. Dat zijn de energiefabriekjes van ons lichaam. het voert veel te ver om hier de ingewikkelde metabole kringlopen weer te geven. Ik vind het een plausibel verhaal. Mitochondrieën zijn vroeg in de evolutie als aparte cellulaire entiteiten in de eencelligen opgenomen. Ik schreef daar eerder over, toen het over het ontstaan van leven ging. In de loop van de evolutie zijn de meeste chromosomen van de mitochondrieën naar de kern van de cel gemigreerd, op 13 na. De reden: vanwege het intense electronentransport en de grote kans op het ontstaan van vrije radicalen is het risico op genmutaties in mitochondrieën veel groter dan in de veiliger celkern. Maar die 13 bleven omdat ze hydrofobe eiwitten maken, die moeilijk door het waterige celmilieu getransporteerd kunnen worden. De Grey onderzoekt nu zijn idee van allotope expressie, het onderbrengen van DNA-kopieën van de 13 chromosomen in de celkern en voor de hydrofobie een oplossing te zoeken. De kans is groot dat dat gaat lukken. In feite is het een verbetering die de evolutie tot dusver niet heeft aangebracht. Althans bij de mens, wel bij andere soorten zoals algen. Dus moeten we het zelf doen, vindt De Grey. Het is, denk ik, een baanbrekend boek.
Het loopt tegen half zes. Ik ben moe van de studie. De bewolking heeft weer de overhand gekregen. De haven loopt vol, veel boten meren dubbel af maar dat is me tot dusver bespaard gebleven. Het is overigens niet zo erg als het wel gebeurt. Morgen komt Ans weer terug. Terug naar boven
Lemmer (6)
Woensdag 21-09-2016
Gisteravond een spaghetti con frutti di mare gegeten bij het Delizia, het restaurantje naast de boot. Daarna een kuier door de straten en lusteloos wat gebiljard in een verder leeg café. Waar leven die mensen van? Vroeg naar bed.
Vanmorgen loop ik over de voormalige zeedijk en langs het strand naar het D.F. Woudastoomgemaal. Een fikse wandeling, naar schatting vijf kilometer, waar ik me wat op verkeken heb. Op zeker moment moet ik de dijk verlaten; verderop is men bezig met asbestsanering in een gebouwtje dat bij het gemaal hoort. Later blijkt het de waterinlaat te zijn. Zo kom ik op een pad langs kleine zomerhuisjes met mooie, besloten tuintjes. Ze zijn geschikt voor permanente bewoning en er zijn er een paar te koop. Opeens bekruipt met een verlangen om me hier terug te trekken met Ans en me nergens meer mee te bemoeien, niet met het wereldnieuws en niet met klimaatverandering (misschien nog wel met wetenschap) en alles maar op zijn beloop te laten en gewoon rustig op de dood te wachten, in de hoop dat het nog lang duurt. Der Welt abhanden gekommen. Laat ze het allemaal maar uitzoeken. Deze dagen heb ik Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen alvast genegeerd. Tja.
Je zet het van je af en loopt door naar het gemaal. Vanaf de brug maak ik een foto (zie hier). Zo zag ik het vroeger. Als kind kwam ik er ontelbare keren langs en keek vanaf de achterbank van mijn vader zijn auto naar dat rare gebouw, maar ik ben er nooit geweest. Nu zal ik - bijna zeventig geworden - het eindelijk zien. Het is nog steeds in werking, althans staat stand by en soms moet het meehelpen om overtollig water uit de Friese boezem in het IJsselmeer te pompen. Het wordt een leuk bezoek onder leiding van het soort obligaat grappige pensionado dat nu eenmaal overal in Friesland en op de eilanden voor gids speelt. Het gemaal is een indrukwekkend brok van honderd jaar oude technologie, vindingrijk en degelijk ontworpen en voltooid in 1920. Ook de architectuur is mooi, met veel gietijzer en ouderwetse betegeling. Het is nog altijd het grootste stoomgemaal ter wereld en UNESCO Werelderfgoed sinds 1998.
Op de terugweg langs het pad naar de provinciale weg zie ik tegen de lange voettocht op naar Lemmer, maar ik heb geluk: bij de brug is een bushalte en er stopt een bus juist als ik langskom. In een ommezwaai sta ik weer in het centrum.
Om 13.20 uur appt Ans dat ze in de trein uit Utrecht zit. Sir Geldof en ik nemen plaats in de zon in de kuip om op haar te wachten. Ik val met Aubrey de Grey zijn boek op schoot in slaap. Om 15.15 uur een nieuwe app: ze zit in de bus uit Heerenveen en zal tegen vier uur op het busstation van Lemmer arriveren. Weer een aardige wandeling, maar om 16.00 uur sluit ik mijn geliefde in de armen.
Aan het eind van de middag sneupen we in een leuke snuisterijenwinkel op de kade en vinden een passend geschenk voor haar, voor als we over vijf dagen twaalfeneenhalf jaar getrouwd zijn. Zometeen lekker samen uit eten. Morgen naar Urk. Het schijnt nog steeds mooi weer te blijven; daar boffen we erg bij. Terug naar boven
Urk
Donderdag 22-09-2016
De hemel is de hele dag gesluierd, de zon is een witte vlek in een omfloerste hemel. Toch is het warm, er staat een lichte zuidenwind. We beginnen de dag rustig en varen pas om elf uur af. Even terug over de Zijlroede naar het Prinses Margrietkanaal, waar we de gelijknamige sluis oproepen. Ze zijn net begonnen met invaart uit het IJsselmeer, dus we wachten aan de jachtenkade aan bakboord. Na de uitvaart mag eerst een vrachtschip naar binnen, dan gaat de brug open en volgen de jachten. De sluis heeft middendeuren, dus het vrachtschip wordt al geschut in het voorste compartiment. Effectief, en bovendien heb je geen last van een woedend kielzog als de beroepsschipper vaart maakt.
Uitvaart. Het IJsselmeer is rustig. We zetten kanaal 1 op, de Centrale Post IJsselmeergebied, met weerberichten en vaarinformatie. Ik vaar stuurboord van de vaargeul en rol de genua uit. Die geeft toch een knoop snelheid extra. Helaas duurt het niet lang, bij De Rotterdamse Hoek moeten we pal zuid. De naam verwijst naar het puin van de verwoeste stad, dat hier na de oorlog werd gestort. Sindsdien zou het hier spoken en vergingen er diverse schepen, verhalen die onvermijdelijk ontstaan en nergens op slaan.
Langs en op de dijk van de Noordoostpolder staan lange rijen windmolens (foto hierboven). Modern Nederlands beeldmerk. We sukkelen op ons gemak de resterende tien mijlen naar hoek waar Urk op ligt. Een voormalig eiland, dat begon als stelling om Amsterdam te verdedigen en uitgroeide tot belangrijke vissershaven. Op onze route ligt de Vormt, een ondiepte met veel stenen waar ook veel schepen op strandden. Ruim er omheen dus. Het is twee uur als we langszij aan de Westerkade aanleggen op een vrij plaatsje. Op de kade worden we begroet door oude vrienden: Nout & Jolanda van de Atlantis(een mooie Puffin 42), die we 8,5 jaar geleden leerden kennen in Palma de Mallorca (lees hier). Wat een toeval! Ook zij kwamen vorige jaar terug naar Holland.
We lopen het dorp in voor een snelle lunch bij een vishalletje. Daarna kijk ik of er het autootje er nog staat. Dat is het geval; ik rijd even om en parkeer hem naast onze ligplek. Riant hoor. Nog tijd om een uurtje te dutten. Straks bijpraten in de kuip van de Atlantis. Terug naar boven
Urk (2)
Vrijdag 23-09-2016
Vandaag maken we een tripje met de auto naar Schokland. Ik had er altijd al eens heen willen gaan. Toen ik van mijn 7e tot mijn 10e jaar met mijn ouders en broertje in Zolle woonden, kwamen we er vaak omdat het halverwege de rit naar Friesland was. Even koffie drinken, op weg naar de familie. Snelwegen had je in de polder nog niet en onze route kwam er vlak langs. De plek intrigeerde me als kind: een eiland dat midden in het land lag. Het stak er een paar meter bovenuit. Nu loop ik er weer rond met Ans (foto hierboven). Het is een mooie, zonnige dag maar winderig, West Bf 5.
Schokland ligt op een noord/zuid as en kende een aantal dorpjes. Het ligt als een enorme gestrande walvis midden in het nieuwe land. In het noorden Emmeloord, waar de vissershaven was, en Middelbuurt, waar de kerk en het museum staan. Op een woonterp. Dat museum is ondergebracht in een aantal gerestaureerde huisjes. Het harde bestaan van de de bewoners en de vergeefse strijd tegen de afkalving van het eiland maken indruk. In het jaar 1000 AD was het nog een schiereiland, dat vast zat aan Overijssel. In 1859 besloot de regering na een hevige watersnood in 1825 om Schokland definitief te ontruimen, de huizen werden gesloopt en deels herbouwd in Kampen, Vollenhove en Kuinre. De ironie wil dat de afkalving daarna niet verder doorzette.
Op het terrein staan diverse oude voorwerpen en beelden van kunstenaars. We gaan het oude kerkje binnen en - o wonder - er zit in een hoekje een dame op een klein orgeltje Bach te spelen (foto hier). BWV 565. We schuiven op een kerkbank en luisteren het stuk uit. De dame schrikt als ze opkijkt, ze had niet gehoord dat we binnen kwamen. in het kerkje en in de pastorie is een expositie van poppen en klederdracht van twee kunstenaressen uit de buurt, die ons matig bekoort. Overigens is Schokland het allereerste monument in Nederland dat UNESCO Werelderfgoed werd. In 2019 maakt Gorcum, als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, ook kans op die status. Dan moeten de gemeentelijke bestuurders nog wel het nodige doen om de oude binnenstad te verfraaien en liefst het doorgaand verkeer te weren; maar gelet op hun gebrekkige kwaliteiten zullen ze er wel niets van bakken.
We rijden om half twee terug naar Urk en doen de weekendboodschappen in een groot winkelcentrum dat Urkerhard heet. De flinke westenwind staat nog door. Vanmorgen hebben we de boot gedraaid, zodat we nu lekker in de zon in de luwte van de buiskap zitten te genieten. Nout & Jolanda zijn vertrokken; we hadden gisteravond een gezellige borrel bij hen aan boord. Morgen gaan wij ook weer verder, naar Kampen, Genemuiden of een ander stadje daar in de buurt. Terug naar boven
Zwartsluis
Zaterdag 24-09-2016
Een onrustige nacht. Vanaf middernacht waait het uit het zuiden en aangezien de haven van Urk naar het zuiden open ligt, komt er een danige swell naar binnen zetten. We slapen slecht door het gestamp. Bovendien kregen we gisteravond rond tien uur nog een zeiljacht naast ons, dat ook flink meedeint. Vroeg uit de veren derhalve. In elk geval wordt het weer een zonnige dag. Om negen uur varen we af richting Ketelbrug, de brug tussen de Flevopolder en de Noordoostpolder. Hij draait twee keer in het uur, dus lang wachten hoeft niet. Aan de andere kant ligt een tegenligger, maar wij krijgen groen licht: toestemming om door te varen. Tot onze schrik negeert de tegenligger het rode licht aan zijn kant van de brug en vaart ook op. De doorvaart is gelukkig breed genoeg om elkaar te passeren. De brugwachteres toetert verontwaardigt door haar megafoon.
We varen voor Dulce en onszelf onbekend water op: het Ketelmeer (foto hierboven) en houden de noordelijke oever. Die koers is bezeild - halve wind - en we rollen de genua erbij. Levert ruim een knoop extra snelheid op. Lang duurt het niet, we passeren een groot baggerslibdepot - IJsseloog geheten - , bij deze wind een mooie ankerplek. Mooi, omdat het aangeplante oeverbos mooie luwte geeft. Even verder bij Schokkerstrand draaien we echter het langgerekte Ramsdiep in, een saaie smalle vaart naar de brug van Ramspol. Vroeger, voor de tijd van de snelwegen en voor de Ketelbrug, kwam je hier de Noordoostpolder in. Sinds 2002 ligt hier de balgstuw, een opblaasbare stormvloedkering, die niet alleen dit kanaal maar ook het ernaast liggende Zwarte Meer beschermt. Ans roept de brug op en de brugwachteres zingt 'Ramspolbrug, goedemiddag!' over de VHF. Werkelijk, nog nooit een chagrijnige vrouwelijke brugwachter meegemaakt.
We zijn op weg naar de Kop van Overijssel. Daar liggen verschillende historische stadjes, zoals Genemuiden, Hasselt, Zwartsluis en Vollenhove. Ze hebben allemaal ondiepe haventjes, we zien wel waar we belanden. Aan de oostkant van het Zwarte Meer is een driesprong. We besluiten eerst de zuidelijke tak te proberen, het Zwarte Water, een negen kilometer lang riviertje dat zich vanaf Zwolle door het land slingert. Al gauw naderen we Genemuiden, waar een kabelveerpont netjes op ons wacht om over te steken. De haven zit er niet erg welkom uit, industrie, een nauw bugje. We besluiten eerst maar de rivier verder op te varen en komen na een bocht bij Zwartsluis. Tegen de kleine binnenstad aan ligt aan het water de jachthaven van de plaatselijke watersportvereniging. Er is ook een kleine camperplaats en een kampeerterreintje, kleinschalig en grappig. Het kost enige moeite om de meldsteiger te bereiken; dit is motorbotenland, diepe zeiljachten kunnen hier alleen aan de buitenkant aanmeren en dan nog met moeite vanwege de ondiepte. We krijgen een voorlopig plekje van een absente motortjalk. Dan is het één uur.
Het is een dag van verplaatsingen. De dochter van Ans heeft na de zware bevalling nog steeds steun van haar moeder nodig in het begin van dekomende week. Hoie regelen we dat? We besluiten allereerst het autootje uit Urk op te halen. Dan zijn we tenminste mobiel. Op het busstation van Zwartsluis staat de bus naar Emmeloord toevallig voor vertrek gereed als we aan komen lopen. Een dik halfuur lang crossen we door de Noordoostpolder (Marknesse met een mooi bos); busschauffeurs weten tempo te maken. Onder de inmiddels vertrouwde Poldertoren van Emmeloord doden we trek en tijd met een loempia en een kroket, totdat de bus naar Urk arriveert. Om vier uur zijn we weer terug in Urk, waar een drukte van jewelste heerst en de jachten nog steeds - maar nu twee rijen dik - aan de kade liggen te stampen in de zuidelijke swell. Zij liever dan wij. We rijden opnieuw door de Noordoostpolder naar het oosten, bezichtigen het fraaie Vollenhove en stellen vast dat het stadshaventje zeer schilderachtig is maar voor ons te ondiep.
Terug in Zwartsluis hebben we ons plan opgemaakt. We zeggen de havenmeester dat we tot woensdag terug naar Gorcum moeten. (Ik heb geen zin om nog eens drie dagen onbestorven weduwnaar te spelen). Omdat de motortjalk dinsdag terugkeert moeten we een stukje verder aan de buitensteiger gaan liggen. Door de prut motorend lukt dat. Buiten op de rivier bij de uitvaart van het Meppelerdiep stellen ronkende duwboten duwbakkentransorten samen. Kunstige schippers! Als ze weg zijn heersen avondrust en zonsondergang in de kuip (foto hier). Geen zuchtje wind meer over, wél vliegen. Al die schoonheid en rust hier doet ons denken aan de keren dat we door het Noordduitse riviertje de Eider voeren. Net zo ademloos mooi. Wereldpolitiek? Even helemaal vergeten.
Morgen dus weer even terug naar Gorcum. Terug naar boven
Gorinchem (50)
Zondag 25-09-2016
De weldadige rust van gisteravond zet zich voort in de nacht. Alleen wat zacht gekabbel van enkele golfjes tegen het achterschip, dat niet stoort. Vanmorgen breekt weer een zonnige dag aan. Na het ontbijt ruimen we de boot op, pakken wat levensmiddelen, toiletspullen en kleren voor een paar dagen in, en sluiten het schip af (foto hierboven). Een briefje met ons telefoonnummer doen we in de bus bij de havenmeester. Op weg naar Gorcum.
We rijden langs Hasselt naar Zwolle, waar we de A28 opgaan. Koffie bij een benzinestation op de Veluwe. Het is druk op de weg en de stranden bij Nulde zitten vol. Hier werd ooit een deel van een lichaam gevonden van een kind van vier gevonden: het meisje van Nulde. Elders in het land werden ook andere lichaamsdelen van haar gevonden. Dat was in 2001; na enkele maanden bleek het om een geval van kindermishandeling te gaan door de stiefvader van het meisje. Hij kreeg 12 jaar gevangenisstraf en tbs. De moeder verzette zich niet tijdens de mishandeling; zij kreeg acht jaar celstraf.
Om half twee arriveren we in Gorcum. Buurvrouw Arina komt ons meteen begroeten. Wiger en zij kwamen eergisteren terug van een lange tijd zeilen in de Spaanse ria's. We zullen de verhalen binnenkort wel horen.
We nemen ons appartement weer in gebruik. Volgt een lange middag lezen in Aubrey de Grey. Ik lees het fascinerende verhaal over het ontwerpen van een tweede methode van drastische levensverlenging. Het betreft verouderingsziekten zoals atherosclerose, Alzheimer, maculadegeneratie en dergelijke, waarbij zich op den duur afbraakproducten van de celstofwisseling ophopen in de lysosomen, de fabriekjes die het vuil opruimen. Ze komen daardoor tot stilstand, het vuil hoopt zich op en de cel sterft. In het verhaal komen zelfs 'lichtgevende kerkhoven' voor; ik leg nog wel eens uit waarom.
Het is weer tijd voor mijlpalen. De eerste ontging me, maar gisteren zag ik opeens dat weblog - begonnen op 21 september 2006 - nu tien jaar oud is. Tien jaar een dagelijks weblog! Meer dan 3500 posts. Hoelang ik er nog mee doorga, weet ik niet. Soms denk ik er eindelijk eens mee te stoppen, maar nu nog niet. Misschien als we de tocht van dit jaar voltooien en de boot op de wal ligt. Dan wil ik me gooien op deel 4 van mijn romancyclus 'Lucas dichter' en ander schrijfwerk.
De tweede mijlpaal vieren we vanavond. We gaan uit eten omdat we 12,5 jaar getrouwd zijn. Formeel is dat morgen, maar dan kookt Ans bij Tessa thuis.
Buiten neemt de bewolking toe. Het wordt donker. Vanaf half vijf regent het na weken van droogte. Volgens mij is het in Zwartsluis nog droog. Terug naar boven
Gorinchem (51)
Maandag 26-09-2016
Dit is de dag waarop we 12,5 jaar geleden trouwden (foto hiernaast). Op het stadhuis van Geldermalsen, want we toen woonden in het dorp Deil dat tot die gemeente behoort. Eén jaar en negen maanden nadat we samen gingen wonen. We zijn zó blij met die jaren, die ondanks enige tegenslagen tot de gelukkigste van onze levens behoren. Onbeschaamd gelukkig met elkaar - het moest zo zijn. Ans, love of my life, ik prijs me gelukkig dat ze op mijn weg kwam, ook al was het laat in mijn leven. Dat geldt ook voor haar. Die 12,5 jaar lijkt weinig maar het was véél, we zwierven acht jaar lang samen op onze boot door de wereld en het maakte ons onafscheidelijk, dat heb ik nog enige luttele dagen geleden als onbestorven weduwnaar terdege gemerkt.
Ons diner bij de Griek op de Langendijk was fijn. We zaten in een hoekje in de erker boven de haven en hadden genoeg aan elkaar. Je kunt op onze leeftijd niet op nóg een ongestoorde 12,5 jaar rekenen, ik weet het wel, maar het zou nog wel kunnen, we zijn gezond, lopen allebei tegen de zeventig en we wensen het vurig.
Had ik een cadeautje voor haar? Natuurlijk, de lezer kent me wel. Een mooi collier, samen uitgezocht toen we in Lemmer waren. Maar het mooiste cadeau is nóg 12,5 jaar met haar. Vijfentwintig jaar is toch niet teveel gevraagd? Want ooit, ooit komt dat gevreesde moment, waarover een dichter schreef:
Love is a dream
that we are lulled into,
but do leave from
separately.
(Philip Larkin, uit: 'The Building')
Ik weet dat het gedicht iets anders luidt (lees hier), maar zo vind ik die regels het mooist en het schrijnends.
We hebben inmiddels een feest met alle kinderen, kleinkinderen en haar en mijn broers geregeld, ergens in november, om het te vieren. (Dat hopen we in elk geval zeker te halen).
Al vroeg fietst Ans vanochtend naar Tessa om allereerst Vajèn op tijd naar school te brengen. Ik ga anderhalf uur sporten op Oost. Daarna doe ik wat boodschappen in de stad en drink koffie bij Emmy in Boekhandel De Mandarijn. Het nieuwe boek van hersenwetenschapper Dick Swaab ligt er, 'Ons creatieve brein', Atlas Contact, 2016). Een must read uiteraard, die overmorgen meegaat aan boord.
Het wereldnieuws is intussen beroerd. De Russen en het Assad-regime plegen de meest bloederige luchtaanvallen van de oorlog op het oosten van Aleppo. De medische situatie van de burgers in de verwoeste stad is nijpender dan ooit. De helft van de slachtoffers zijn kinderen, meldt De Volkskrant. De westerse landen en Ban Ki-moon spreken van 'oorlogsmidaden', terwijl de Veiligheidsraad en de hele internationale gemeenschap machteloos toezien. Zullen de ellendelingen Poetin en Assad zich ooit voor enig tribunaal moeten verantwoorden?
In de VS zelf staan Trump en Clinton nu vrijwel gelijk in de peilingen. Hoe is het mogelijk? Met welke politieke blindheid is het kiezersvolk geslagen? Je krijgt de neiging om vanwege onverantwoordelijk gedrag het volk af te schaffen. Althans de categorie van 'laagopgeleide blanke mannen', die volgens analyses de belangrijkste basis vormt voor steun aan Trump. Vannacht is het eerste debat. Ik overweeg de wekker te zetten. Nu wordt er nota bene geruzied over de vraag of de debatleider fouten mag corrigeren van de kandidaten, als ze niet de waarheid spreken. Vooral Trump bezondigt zich daar onbekommerd aan. Natúúrlijk moeten foute weergaves van de feiten gecorrigeerd worden, juist in een debat. Dat mag niet met vervalsing van feiten gewonnen worden en - het is immers de onvervreemdbare taak van de pers om leugens aan de kaak te stellen?
Er is ook goed nieuws. Zo gaat het Forum voor Democratie van warhoofd Thierry Baudet aan de Tweede kamerverkiezingen meedoen. Prima! Hoe meer van die populisten elkaar bestrijden en verzwakken op de extreem-rechtse en -linkse flanken, hoe beter. Terug naar boven
Gorinchem (52)
Dinsdag 27-09-2016
Vannacht ging de wekker even voor drie uur. Ik sta op en kijk ruim anderhalf uur in de woonkamer naar het eerste debat van Clinton en Trump. Spannend is het wel, maar je krijgt wat je achteraf gezien verwachten kon: een impulsieve hork die zichzelf met moeite in toom houdt en speelt op de ressentimenten van zijn achterban, en een redelijke Clinton die zich goed heeft voorbereid en komt met analyses, plannen en ook met venijnige speldenprikken. Vandaag beweren de media in meerderheid dat Hillary deze ronde gewonnen heeft, maar dat Trump weinig schade opliep. 'Kijkers en experts zijn het een: Clinton was beter', kopt De Volkskrant. De NRC is wat voorzichtiger: 'Geen duidelijke winnaar'.
Vanmorgen begint een - opnieuw - zonnige dag. Buiten beginnen medewerkers van de havendienst dehuurkano's schoon te maken en op te ruimen (foto hierboven). het einde van het seizoen, al is het nog steeds warm weer. Ans vertrekt weer om Tessa te helpen en ik doe alle achterstallige administratie en schrijf de inleiding voor het vierde kwartaalblok van 2016 van het weblog. Tussendoor bezoeken we Hipper & De Kolfbaan om afspraken te maken over het familiefeestje in november voor ons 12,5-jarig huwelijk. We kregen naar aanleiding van de blogpost van gisteren via de sociale media en de email erg veel felicitaties; allen hartelijk dank!
De splitsing in de gemeenteraadsfractie van Groen Links doordat Ilhan Tekir de fractie verliet (of eruit werd gezet, helemaal duidelijk is het niet), begint nu politieke gevolgen te krijgen. De 'kritische' aanhanger van de Turkse president Erdogan en diens AK-partij zal nu de elfde fractie vormen in een raad van 25 zetels. Pierre Schefferlie van oppositiepartij PvdA rekende vorige week in De Gorinchemse Courant voor dat de oppositie nu 15 zetels heeft, terwijl het college slechts door tien zetels wordt gesteund. Dat gaat gevolgen hebben: 'Het is geen vanzelfsprekendheid meer dat wij met alles meegaan', dreigt hij. 'Milieu, cultuur en zorg hebben meer aandacht nodig.' Hij wil het coalitieaccoord bijsturen. Ik snap dat wel, als je geen invloed op het bestuur wilt uitoefenen, heb je in een gemeenteraad niets te zoeken. Er is een monsterbond van oppositiefracties gevormd van PvdA, CDA, D66, Stadsbelang en de eenlinge Hoogesteger, waar een andere eenlinge (Everdien Hamman van Gorcum Actief) niet in zit. Die protesteert vandaag daartegen in DGC: 'Het nieuwe oppositieverbond heeft veel weg van een drammerig kind dat zijn zin niet heeft gekregen en nu langs de weg van zogenaamde "samenwerking" een soort coup beraamt.' Een volgende klucht hangt in de lucht.
De middag door verder lezen in 'Ending Aging' (St. Martin's Press, 2007), het fascinerende boek van de Britse biomedisch gerontoloog Aubrey de Grey. Bij wijlen lastig en toch geen straf.
Er wordt hevig gevochten om de historische binnenstad van Aleppo. De oude stad waar we in september 2010 zo van genoten ligt in puin. Rusland gebruikt de methode-Grozny, de onfortuinlijke hoofdstad van Tsjetsjenië, die op last van Poetin met de grond gelijk gemaakt werd. Met zogenaamde bunker-busters bombarderen ze alles plat, inclusief alle burgers die er schuilen. Daarna pogen grondtroepen van het Assad-regime de zaak af te maken. Flagrante oorlogsmisdaden - en de wereld doet niets. Wie zou iets moeten doen? De VS zijn in de ban van de presidentsverkiezingen, de NAVO en Europa zijn verdeeld en machteloos en in de Veiligheidsraad blokkeren de Russen iedere actie. Terug naar boven
Kampen
Woensdag 28-09-2016
Wekker om half zeven uur. Ans gaat naar Tessa om voor de laatste keer deze week Vajèn op tijd naar school te brengen. Ondertussen pak ik de zaken in die we mee willen nemen naar de boot. De dag vangt aan met zon en hoge cirrusbewolking. Als Anna terug is, sluiten we ons appartment af en doen boodschappen bij Plus Jan Sterk op Oost. Om kwart voor tien rijden we de A27 op. De ochtendfiles zijn opgelost. Koffie bij benzinestation Houten. Over de A28 naar Zwolle, daar afslag Hasselt en vervolgens Zwartsluis. Vanaf de dijk van het Zwartewater zien we uit de verte onze Dulce al liggen. Aan boord is alles in orde, we ruimen in en ik parkeer het autootje bij de havenmeester en betaal het liggeld: voor 4 dagen € 37,50. Kom daar in de Middellandse Zee eens om.
Anna moppert; het waait hard uit het zuidwesten, Bf 5 - 6. Morgen is het nog erger, zeg ik, we kunnen beter nu gaan. Het is kwart voor twaalf. Met enige moeite weten we de boot, die in de bodemprut ligt én aan lage wal, van de kant te krijgen zonder de buurman aan te varen. Over het bochtige Zwartewater motoren we grotendeels tegen de wind naar het Zwarte Meer (foto hierboven). Er is niemand op het water, maar later passeert er toch een oploper, een mooi sleepbootje (foto hier). De wind giert flink over de watervlakte met uithalen tot 30 knopen. Koud is het niet, al betrekt de hemel steeds meer met hoge cirrusbewolking.
Het Ramsdiep is een saai stuk in de wind tot de brug van Ramspol. Die draait vlot. Erachter ligt de stormvloedkering: een grote balg die leeg op de bodem van het water ligt maar in opgeblazen toestand het hoge water kan keren (2 foto's hier).
Bij Schokkerhaven varen we scherp het Ketelmeer op in de richting van de kleine IJsseldelta. Halve wind, we kunnen even zeilen tot de ingang van een IJsselarm, het Kattendiep. Hierdoor snij je een stuk af. Begroeide oevers, typisch een deltagebied, het herinnert ons aan onze prachtige tocht door de Donaudelta in 2009. Alleen was die 100 bij 100 kilometer. De invaart van het Kattendiep laat zich echter moeilijk verkennen en bovendien wordt het erg ondiep, soms niet meer dan 10 centimeter. We varen te hard en rollen de genua in en motoren voorzichtig verder naar de kleine rode en groene tonnen. Zit ik wel goed? Opeens schiet de dieptemeter omhoog naar zeven en later tien meter. Stroomgaten, dat is duidelijk. Op de instrumenten zie ik dat we ten opzichte van het log een halve knoop stroom tegen hebben. De rivier.
Verderop voegt deze tak zich bij een andere en even later een derde. Daar is bebouwing op de oever, we zijn de kleine delta uit. Ans roept de Eilandbrug op, die wordt bediend vanaf de Ramspolbrug. Hij opent vlot en al gauw ontvouwt zich voor ons de voormalige Hanzestad Kampen met zijn torenspitsen, de IJsselkade en de stadsbrug in zicht (foto hier). 'Die Stadt mit Ihren Türmen'. We zoeken naar een plek om af te meren, maar we schampen langs Kampen, zogezegd. Aan de stadskade mag het niet en bij de drie jachthavens naast de binnenstad lopen we helaas aan de grond. In eentje zien we de boeg van de Kamper Kogge. De Kamper Kogge! In 2004 had ik nog eens een nachtelijk avontuur met dat schip in de Duitse Bocht, toen ik de Dulce naar Cuxhaven voer met mijn zeilmaat Erik de H (lees het hier).
We besluiten naar een vroeger grindgat op de andere over te gaan, tegenover de stad, het Gat van Seveningen. Grindgaten zijn diep en de invaart blijkt nét diep genoeg voor ons en - er is een jachthaven. We bellen de havenmeester die niet aanwezig is en zegt dat we tot morgen aan de steiger van het vereniginggebouwtje mogen liggen. We meren af, kop in de wind, en drinken thee in de luwte. Het is half vijf. Morgen het autootje halen in Zwartsluis. Terug naar boven
Kampen (2)
Donderdag 29-09-2016
Het blijft vannacht flink doorwaaien. Op zeker moment zet ik vanweg het loeien het windmolentje maar uit - we liggen niet aan de walstroom. Voor vandaag voorspellen de weerbureaus nog meer wind en ook regen.
de ochtend vangt aan met zon maar al gauw trekt de hemel dicht. We ontbijten op ons gemak. Even na tien uur komt de havenmeester langs. Eigenlijk heeft hij geen vrije box van ons formaat. We liggen aan de meldsteiger met de kantine van de lokale watersportvereniging Seveningen. 'Ach, blijft u maar liggen; morgen zien we verder'. Ik sluit de walstroom aan zodat we de electrische kachel aan kunnen zetten als het koud wordt. Maar vandaag is het nog 20 graden.
We lopen over de dijk naar het station van Kampen. Het ligt op de noordoever van de IJssel, precies tegenover de stad bij de stadsbrug. Achter het station is het busstation. We drinken koffie in de stationsrestauratie omdat het nog veertig minuten duurt voor lijn 71 arriveert; die gaat naar Hasselt. Daar is het een kwartier wachten op lijn 71 naar Zwartsluis. Tegenover de jachthaven stappen we uit. Het autootje staat er nog. Op de terugweg kijken we in de aardige oude binnenstad van Hasselt, waar aan de Zwarte Water een jachthaventje is dat een diepgang van twee meter zou hebben. Misschien iets voor een andere keer.
We rijden verder. Voorbij 's Heerenbroek roept Ans: er ligt een schaap op zijn rug in dat weiland! Ik keer de auto en rijd het erf op van de boerderij naast de wei. Er staat een groot bord met een tekst tegen het vloeken. Dit gebied is onderdeel van de bible belt. We bellen aan maar er is niemand thuis. Dus klimmen we over het hel en lopen naar het ongelukkige schaap toe. De achterpoten steken dwaas omhoog, het dier kan niets uitrichten. Iedereen weet toch dat omgevallen schapen niet kunnen opstaan? Het komt vaak door greppels in de wei. Ze blijven hulpeloos liggen tot ze doodgaan. Ans vat het dier in zijn vacht (foto hierboven) en met een duwtje staat het weer overeind. 'Bèè!', bedankt het dier, kijkt ons aan en loopt langzaam weg. Goede daad verricht.
We rijden naar Kampen en verkennen het stadscentrum. Dat is groter dan we ons hadden voorgesteld en verrassend mooi. Grachtjes, steegjes, veel oude panden, kerken en poorten. Aan de IJsselkade willen we in de serre van de Stadsherberg een tafel reserveren, want we hebben hier oude herinneringen liggen. In 2002 hield ik een voordracht op een congres over zorgvernieuwing en het 'Gorcums Model' in de Zwolse Buitensociëiteit. Toen aten we hier en overnachtten in een zolderkamer. Maar helaas, de serre is al volgeboekt. Nou ja, dan zoeken we vanavond wel een ander etablissement.
We parkeren de auto op het terrein van de haven. De wind is flink aangewakkerd. Herfstweer. De vlaggen van de haven klapperen wild aan hun palen (foto hier). We controleren de landvasten. vullen de watertanks en en trekken ons terug in de warmte van de kajuit. De wasmachine/droger draait. Buiten striemt de eerste regen de ramen. De schemer valt al vroeg in. Nog steeds veel wind en regen. Terug naar boven
Kampen (3)
Vrijdag 30-09-2016
We konden gisteravond dus niet terecht in de serre van de Kampense Stadsherberg, ernaast was bij 'd'Olde Vismark' wel plaats - aan het raam met uitzicht op de IJssel en de stadsbrug. En al was het eten niet erg goed en de Marknesser rode wijn ook niet, het was romantisch en we hadden het naar ons zin.
Vannacht neemt de harde wind allengs af; we slapen prima. Vanmorgen is het koud, 16 graden. Kachel aan. Later in de ochtend bezoeken we de binnenstad van Kampen (foto hierboven). Een leuke binnenstad, mooier en groter dan we dachten (ik zei het gisteren al) met net zoveel winkelleegstand als in Gorcum. Uiteraard zijn de grote ketens vertegenwoordigd, maar ook veel kleine nerikjes met bijzondere waar. Vaak producten van allerlei soorten huisvlijt, waaronder eigenzinnige mode, maar ook antiquariaten en rariteitenhandels. Anna vindt een elegant lichtgrijs damescolbertje, niet eens tuttig. We drinken koffie in de zon op een terras, want de bewolking is met de wind goeddeels verdwenen.
Terug in de haven treffen we de havenmeester. Jullie mogen wel aan de meldsteiger blijven liggen, zegt hij, ik verwacht met deze wind geen zeiljachten. Wind? Inderdaad, die is ongemerkt weer aangetrokken maar niet zo hard als giteren. Hoe dan ook, we zijn blij niet te hoeven verkassen.
Volgt een heerlijk zonnige middag, dels in de kuip achter de buiskap. Ik verdiep me verder in het uiterst complexe fenomeen van de veroudering en wat er volgens Aubrey de Grey tegen te doen is. Het hoofdstuk dat ik nu lees gaat over diabetes type 2, dat ik zelf heb. Vooral over de opstapeling van schadelijke advanced glycation end products (AGEs) in de wanden van bloedvaten (o.a. in hersenen, nieren, retina en hart) en dan niet zozeer hoe dat afgeremd kan worden - daat doet bijvoorbeeld de Metformine die ikzelf gebruik - , maar over hoe ze opgeruimd kunnen worden. Zeer complex en ongemeen interessant.
Goed nieuws. De 28 milieuministers van de Europese Unie besloten vandaag dat het Parijse Klimaataccoord door hun landen versneld geratificeerd zal worden. Alleen de Polen, grootverstokers van steenkool, lagen nog dwars. 61 landen hebben nu geratificeerd, met samen 47,8% van de uitstoot van CO2. Het accoord treedt in werking zodra voldoende landen (55), verantwoordelijk voor 55% van de uitstoot, ratificeren. Dat is dus bijna het geval. Het wordt bekend op het moment dat het in De Bilt de op twee na warmste september is sinds 1901, met 17,3 graden tegen 14,5 normaal. Het record was recent: in 2006 met 17,9 graden. September was ook de op twee na zonnigste en het was zeer droog. Terug naar boven
Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/46
website maken