Logboek 2024/4 Herfst, 2 oorlogen
Gorinchem (24.328)
In het verleden zijn er nogal wat verschillende mensensoorten geweest. Soms leefden die eeuwenlang naast elkaar, zoals bijvoorbeeld tussen 400.000 en 40.000 jaar geleden, de Neanderthaler, de Denisovamens en de moderne mens Homo Sapiens. De evolutie beproefde millennialang diverse modellen en hun mate van aanpassing aan soms sterk wisselende omstandigheden, zoals oerwoud en savanne, ijstijden en hitte. Van de oersoorten Homo Erectus en Paranthropus boisei is nu in het Turkana-bassin in noordelijk Kenia op basis van gemengde voetsporen vastgesteld dat ze 1,5 miljoen jaar geleden tegelijk leefden en elkaar zeer waarschijnlijk ontmoet hebben. Het wetenschappelijk artikel staat deze week in Science.
Het is fascinerend om het je voor te stellen. Concurreerden ze met elkaar? Voerden ze oorlog? Joeg de ene soort op de andere of werkten ze samen? Deden ze het met elkaar, zoals bewezen is bij Neanderthalers, Denisovans en de moderne mens door de vondst van hun genetisch materiaal in onze eigen celkernen en mitochondrieën. Maar het verschil tussen Erectus en Paranthropus was veel groter fan bij die latere drie.
Hoe zeker weet men dat de beide voetsporen het aannemelijk maken dat de oude soorten elkaar ontmoetten? Beide soorten leefden ongeveer in dezelfde tijd, bleek al uit beenderen die men bij elkaar vond, maar dan nog kunnen er tienduizenden jaren tussen zitten. Voetafdrukken kunnen ongeveer tegelijk opgedroogd zijn, waarna er een nieuwe laag grond op terechtgekomen is die de afdrukken conserveerde. Bodemlagen werken als een archief. De onderzoekers konden vaststellen dat de sporen, die enkele meters uiteen lagen, binnen enkele dagen of misschien zelfs enkele uren van elkaar zijn achtergelaten. De afdrukken van de Homo erectus lijken op die van de hedendaagse mens, met een boog in het midden van de voetzool. Zie de afbeelding hierboven, die op de plek werd gevonden. De Paranthropus boisei heeft juist een vlakke voet, met een grote teen die wat verder van de andere tenen afstaat. Zie de foto hieronder. Zijn loop lijkt op een kruising van de huidige mens en de chimpansee.
Voetafdruk van de Paranthropus boseï, gevonden op dezelfde plek als die van de Homo erectus (bovenaan dit stukje), Turkana-bassin, Kenia.
Paranthropus was een zijtak van de mensenlijn. Hij lijkt met zijn grote, afgeplatte schedel en lengte van 1,37 meter meer op een gorilla of een orang oetan. Erectus kon 1,45 tot 1,85 meter lang worden. De voorloper van de mens had een grotere wenkbrauwrand dan de Paranthropus en ook wat grotere hersenen. Maar die waren nog niet zo groot als die van de huidige Homo sapiens. De soorten hadden ook een ander dieet. De Paranthropus boisei was een planteneter, terwijl de Homo erectus ook vlees at. Zouden ze het met elkaar gedaan hebben? Of was de een teveel dier, de ander teveel mens? 'I would expect the two species would have been aware of each other’s existence on that landscape, and they probably would have recognised each other as being "different"’, zegt bioloog en onderzoeksleider Kevin Hatala tegen The Guardian. 'This raises lots of fascinating questions about how they would have interacted, and we don’t have all of those answers yet'.
Mona Keyzer, de kordate huisvrouw van het kabinet Schoof, lukt het steeds weer je ergernis te wekken. Nu schrapt ze in één pennestreek de verplichting om in nieuwbouwhuizen nestkastjes en andere onderkomens te maken voor huismussen, vleermuizen en gierzwaluwen, die steeds zeldzamer worden in ons land. Stadsvogels hebben het moeilijk door onder meer het opvullen van spauwmuren met isolatiemateriaal. Huismussen zie je ondertussen nooit meer, ze staan op de Rode Lijst van met uitsterven bedreigde vogels. Het jaren lange werk van haar voorganger Hugo de Jonge, in nauw overleg met bouwbedrijven, ambtenaren en natuurorganisaties, zou per 1 januari 2025 invoering krijgen. Spic-en span Mona schuift het pardoes aan de kant. Weg met die onzin, bouwen! De Vogelbescherming is ontgoocheld en roept provincies en gemeenten op om dan maar zelf de overeengekomen natuurregels voor een natuurrijke en gezonde leefomgeving voor hun bewoners in te voeren.
Het is een stralende dag en we gaan naar de sportschool en Albert Heijn. We nemen het plaatselijk krantje mee terug, vooral voor de overlijdensadvertenties. Steeds vaker van mensen die we kenden, vandaag een overbuurvrouw en een oud-huisarts die ik vroeger kende. Een regelmatige bezoeker van onze sportschool bleek ook al te zijn overleden. We rukken op naar de allervoorste linie. Daar kun je ook nog tien jaar blijven. Of meer. Naar het begin van dit kwartaal
website maken